Uittreksel uit arrest nr. 81/2012 van 28 juni 2012 Rolnummers 5160 en 5161 In zake : de beroepen tot vernietiging van het bijzondere decreet van het Waalse Gewest van 9 december 2010 tot beperking van de cumulatie van mandaten in hoofde van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 81/2012 du 28 juin 2012 Numéros du rôle : 5160 et 5161 En cause : les recours en annulation du décret spécial de la Région wallonne du 9 décembre 2010 limitant le cumul de mandats dans le chef des députés du Parlement w La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 81/2012 van 28 juni 2012 | Extrait de l'arrêt n° 81/2012 du 28 juin 2012 |
Rolnummers 5160 en 5161 | Numéros du rôle : 5160 et 5161 |
In zake : de beroepen tot vernietiging van het bijzondere decreet van | En cause : les recours en annulation du décret spécial de la Région |
het Waalse Gewest van 9 december 2010 tot beperking van de cumulatie | wallonne du 9 décembre 2010 limitant le cumul de mandats dans le chef |
van mandaten in hoofde van de volksvertegenwoordigers van het Waalse | des députés du Parlement wallon, introduits par John Joos et par |
Parlement, ingesteld door John Joos en door Fabien Palmans en anderen. | Fabien Palmans et autres. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président R. Henneuse, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging | I. Objet des recours et procédure |
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 21 juni | Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste |
2011 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 22 | le 21 juin 2011 et parvenues au greffe le 22 juin 2011, des recours en |
juni 2011, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van het bijzondere | |
decreet van het Waalse Gewest van 9 december 2010 tot beperking van de | annulation du décret spécial de la Région wallonne du 9 décembre 2010 |
cumulatie van mandaten in hoofde van de volksvertegenwoordigers van | limitant le cumul de mandats dans le chef des députés du Parlement |
het Waalse Parlement (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22 | wallon (publié au Moniteur belge du 22 décembre 2010, deuxième |
december 2010, tweede editie), respectievelijk door John Joos, wonende | édition) ont été introduits respectivement par John Joos, demeurant à |
te 7000 Bergen, rue Belneux 13/2, en door Fabien Palmans, wonende te | 7000 Mons, rue Belneux 13/2, et par Fabien Palmans, demeurant à 7190 |
7190 Ecaussinnes-d'Enghien, rue des Marguerites 22, Florence Van Hout, | Ecaussinnes-d'Enghien, rue des Marguerites 22, Florence Van Hout, |
wonende te 7080 Frameries, rue F.D. Roosevelt 98, Florine Pary-Mille, | demeurant à 7080 Frameries, rue F.D. Roosevelt 98, Florine Pary-Mille, |
wonende te 7850 Lettelingen, Magrietendreef 73, en Jean-Paul Wahl, | demeurant à 7850 Petit-Enghien, Drève des Marguerites 73, et Jean-Paul |
wonende te 1370 Geldenaken, rue des Gotteaux 52. | Wahl, demeurant à 1370 Jodoigne, rue des Gotteaux 52. |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5160 en 5161 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 5160 et 5161 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van het bestreden decreet | Quant au décret attaqué |
B.1.1. De twee beroepen zijn gericht tegen het bijzondere decreet van | B.1.1. Les deux recours visent le décret spécial de la Région wallonne |
het Waalse Gewest van 9 december 2010 tot beperking van de cumulatie | du 9 décembre 2010 limitant le cumul de mandats dans le chef des |
van mandaten in hoofde van de volksvertegenwoordigers van het Waalse | |
Parlement, dat bepaalt : | députés du Parlement wallon, qui dispose : |
« Artikel 1.Dit decreet regelt overeenkomstig de artikelen 39 en 118, |
« Art. 1er.Le présent décret règle, en application des articles 39 et |
§ 2, van de Grondwet en artikel 24bis, § 3, van de bijzondere wet van | 118, § 2, de la Constitution et de l'article 24bis, § 3, de la loi |
8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, een materie bedoeld | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, une matière |
in artikel 24bis van deze bijzondere wet. | visée à l'article 24bis de ladite loi spéciale. |
Art. 2.Artikel 24bis van de bijzondere wet tot hervorming der |
Art. 2.L'article 24bis de la loi spéciale de réformes |
instellingen van 8 augustus 1980 wordt aangevuld met een § 6, luidend | institutionnelles du 8 août 1980 est complété par un § 6, rédigé comme |
als volgt : | suit : |
' § 6. Voor drie vierde van de leden van elke politieke fractie is het | ' § 6. Pour les trois quarts des membres de chaque groupe politique, |
mandaat van lid van het Parlement onverenigbaar met een mandaat binnen | le mandat de membre du Parlement est incompatible avec un mandat au |
een gemeentecollege. | sein d'un collège communal. |
In de zin van deze paragraaf dient onder politieke fractie te worden | Au sens du présent paragraphe, par groupe politique, il faut entendre |
verstaan : het lid of de leden gekozen op eenzelfde lijst bij de | : le ou les membres du Parlement élu(s) sur une même liste lors des |
regionale verkiezingen. Het Parlementslid dat tijdens de legislatuur | élections régionales. Le membre du Parlement qui, en cours de |
uit zijn politieke fractie aftreedt of wordt geschrapt, wordt voor de | législature, démissionne ou est radié de son groupe politique, est |
toepassing van deze bepaling beschouwd als steeds behorend tot de | considéré pour l'application de la présente disposition comme |
verlaten politieke fractie. | appartenant toujours à son groupe politique d'origine. |
Voor de toepassing van het maximum bedoeld in het eerste lid wordt elk | Pour l'application du plafond visé à l'alinéa 1er, tout nombre décimal |
decimaal getal opgetrokken tot het hoger volgende geheel getal als de | est porté à l'unité supérieure lorsque la décimale est supérieure à 5. |
decimaal hoger is dan 5. Het decimaal getal wordt evenwel automatisch | Le nombre décimal est toutefois automatiquement porté à l'unité |
tot het hoger geheel getal opgetrokken voor de kleinste democratische | supérieure pour le groupe politique démocratique le moins nombreux au |
politieke fractie in het Parlement. | Parlement. |
Bij de vernieuwing van het Waals Parlement wordt de lijst van de Parlementsleden bepaald waarop de onverenigbaarheid bedoeld in het eerste lid niet van toepassing is. Het betreft binnen elke fractie het kwart van de leden die in een gemeentecollege een mandaat uitoefenen en die bij de regionale verkiezingen het hoogste penetratiepercentage hebben behaald. Het penetratiepercentage wordt berekend door het aantal naamstemmen behaald door de verkozene te delen door het aantal geldige stemmen uitgebracht in zijn kieskring. Een verkozene die tijdens de legislatuur de eed moet afleggen, mag zijn mandaat van Parlementslid niet cumuleren met een mandaat van lid van een gemeentecollege.' Art. 3.De bepalingen van dit decreet treden in werking bij de eerstvolgende integrale hernieuwing van het Waalse Parlement. Overgangsbepaling Art. 4.Tot het in functie treden van de gemeentecolleges voortvloeiend uit de integrale hernieuwing van de gemeenteraden in 2018 kunnen de Parlementsleden die overeenkomstig artikel 2 hun parlementair mandaat met hun mandaat van lid van een gemeentecollege niet mogen cumuleren, zich verhinderd verklaren in de uitoefening van het één of andere mandaat. Het Parlementslid dat beslist om een mandaat uit te oefenen in een gemeentecollege verklaart zich verhinderd en houdt onmiddellijk op zitting te hebben in het Parlement nadat hij, in voorkomend geval, de eed heeft afgelegd overeenkomstig artikel 62 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. Hij kan weer zijn ambt bekleden in het Parlement nadat hij opgehouden heeft zijn ambt in het gemeentecollege uit te oefenen. Het Parlementslid dat overeenkomstig het vorig lid verhinderd is, |
Lors du renouvellement du Parlement wallon, est définie la liste des membres du Parlement auxquels ne s'applique pas l'incompatibilité visée à l'alinéa 1er. Il s'agit, dans chaque groupe, du quart des membres qui exercent un mandat dans un collège communal et qui ont obtenu le plus haut taux de pénétration lors des élections régionales. Le taux de pénétration se calcule en divisant le nombre de votes nominatifs obtenus par l'élu par le nombre de votes valables exprimés dans sa circonscription électorale. Un élu appelé à prêter serment en cours de législature, ne peut cumuler son mandat de membre du Parlement avec celui de membre d'un collège communal.' Art. 3.Les dispositions du présent décret entrent en vigueur lors du prochain renouvellement intégral du Parlement wallon. Disposition transitoire Art. 4.Jusqu'à l'entrée en fonction des collèges communaux résultant du renouvellement intégral des conseils communaux en 2018, les membres du Parlement qui en application de l'article 2 ne peuvent cumuler leur mandat parlementaire avec celui de membre d'un collège communal, peuvent se déclarer empêchés dans l'exercice de l'un ou de l'autre mandat. Le membre du Parlement qui décide d'exercer un mandat dans un collège communal se déclare empêché et cesse immédiatement de siéger au Parlement après, s'il échet, avoir prêté le serment prévu à l'article 62 de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles. Il reprend ses fonctions au sein du Parlement après avoir cessé celles qu'il exerçait au sein du collège communal. Le membre du Parlement empêché en application de l'alinéa précédent |
wordt onmiddellijk vervangen door de eerste opvolger die in aanmerking | est immédiatement remplacé par le premier suppléant en ordre utile de |
komt op de lijst waarop hij verkozen werd. Deze opvolger heeft het | la liste sur laquelle il a été élu. Ce suppléant a le statut de membre |
statuut van Parlementslid. | du Parlement. |
Indien het verhinderd Parlementslid ophoudt zijn ambt in het | Si le membre du Parlement empêché cesse ses fonctions au sein du |
gemeentecollege uit te oefenen, neemt het Parlementslid dat hem | collège communal, le membre du Parlement qui le remplaçait réintègre |
verving opnieuw zijn plaats op van eerste opvolger die in aanmerking | sa place de premier suppléant en ordre utile de la liste sur laquelle |
komt op de lijst waarop hij verkozen werd ». | il a été élu ». |
B.1.2. Het bestreden bijzondere decreet voert volgens de bewoordingen | B.1.2. Le décret spécial attaqué crée, selon ses termes, une « |
ervan een « onverenigbaarheid » in tussen het mandaat van lid van het | incompatibilité » entre le mandat de membre du Parlement wallon et un |
Waals Parlement en een mandaat binnen een gemeentecollege. Die « | mandat au sein d'un collège communal. Cette « incompatibilité » |
onverenigbaarheid » geldt voor driekwart van de leden van elke | concerne les trois quarts des membres de chaque groupe politique au |
politieke fractie in het Parlement, waarbij een kwart van de leden de | sein du Parlement, un quart des membres pouvant cumuler les deux |
twee in het geding zijnde mandaten kan cumuleren. | mandats en cause. |
Met die maatregel wil de Waalse decreetgever twee doelstellingen met | Par cette mesure, le législateur décrétal wallon entend concilier deux |
elkaar verzoenen : « enerzijds, het verwezenlijken van een | objectifs : « d'une part, la consécration d'un lien direct entre les |
rechtstreeks verband tussen de plaatselijke werkelijkheid - die het | réalités locales - les plus en contact avec les attentes de nos |
meest voeling heeft met de verwachtingen van onze medeburgers - en, | |
anderzijds, de wil om aan de Waalse vergadering het niveau te geven | concitoyens - et, de l'autre, la volonté de donner à l'Assemblée |
dat noodzakelijk is om zich te kunnen uitspreken over de plaatselijke | wallonne la hauteur nécessaire pour arbitrer entre les positionnements |
standpunten, waarbij de vernietigende klip van het subregionalisme | locaux, en évitant l'écueil dévastateur du sous-régionalisme » (Doc. |
wordt omzeild » (Parl. St., Waals Parlement, 2010-2011, nr. 247/1, p. | parl., Parlement wallon, 2010-2011, n° 247/1, p. 2). En d'autres |
2). Met andere woorden, « het decreet beoogt een evenwichtige | |
samenstelling van het Waals Parlement door de invoering van een | termes, « l'objectif en est une composition équilibrée du Parlement |
onverenigbaarheid » (Parl. St., Waals Parlement, 2010-2011, nr. 247/2, | wallon par la création d'une incompatibilité » (Doc. parl., Parlement |
p. 4). | wallon, 2010-2011, n° 247/2, p. 4). |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de beroepen | Quant à la recevabilité des recours |
B.2.1. Het bestreden bijzondere decreet beperkt voor de leden van het | B.2.1. Le décret spécial attaqué crée une limitation des possibilités |
Waals Parlement de mogelijkheden om de mandaten te cumuleren. De | de cumul des mandats dans le chef des membres du Parlement wallon. Les |
verzoekende partijen in de twee zaken voeren hun hoedanigheid van | parties requérantes dans les deux affaires se prévalent de leur |
kiezer bij de verkiezing van de leden van het Waals Parlement aan en, | qualité d'électeurs aux élections des membres du Parlement wallon et, |
voor sommigen onder hen, hun hoedanigheid van lid van dat Parlement of | pour certains d'entre eux, de membres de ce Parlement ou de futurs |
van toekomstige kandidaat bij de verkiezingen van dat Parlement. | candidats aux élections de ce Parlement. |
B.2.2. Het kiesrecht is het fundamentele politieke recht in de | B.2.2. Le droit de vote est le droit politique fondamental de la |
representatieve democratie. Elke kiezer of kandidaat doet blijken van | démocratie représentative. Tout électeur ou candidat justifie de |
het vereiste belang om de vernietiging te vorderen van bepalingen die | l'intérêt requis pour demander l'annulation de dispositions |
zijn stem of zijn kandidatuur ongunstig kunnen beïnvloeden. | susceptibles d'affecter défavorablement son vote ou sa candidature. |
B.2.3. De beroepen zijn ontvankelijk. | B.2.3. Les recours sont recevables. |
Ten aanzien van de middelen afgeleid uit de schending van de | Quant aux moyens pris de la violation des règles répartitrices de |
bevoegdheidverdelende regels | compétences |
B.3.1. In elk van de samengevoegde zaken is het eerste middel afgeleid | B.3.1. Dans chacune des affaires jointes, le premier moyen est pris de |
uit de schending van de bevoegdheidverdelende regels tussen de Staat, | la violation des règles répartitrices de compétences entre l'Etat |
de gemeenschappen en de gewesten en meer bepaald van de artikelen 39, | fédéral, les communautés et les régions et, plus particulièrement, des |
118, § 2, en 119 van de Grondwet en de artikelen 24 en 24bis, § § 2ter | articles 39, 118, § 2, et 119 de la Constitution et des articles 24 et |
en 3, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | 24bis, § § 2ter et 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
instellingen. | institutionnelles. |
De verzoekende partij in de zaak nr. 5160, in het eerste onderdeel van | La partie requérante dans l'affaire n° 5160, dans la première branche |
het eerste middel, en de verzoekende partijen in de zaak nr. 5161, in | du premier moyen, et les parties requérantes dans l'affaire n° 5161, |
het eerste middel, voeren aan dat de Waalse decreetgever niet bevoegd | dans le premier moyen, soutiennent que le législateur décrétal wallon |
was om het bestreden bijzondere decreet aan te nemen, aangezien dat | était incompétent pour adopter le décret spécial attaqué dès lors que |
laatste in werkelijkheid geen onverenigbaarheid voor de leden van het | celui-ci ne crée pas en réalité une incompatibilité visant les membres |
Waals Parlement invoert, maar veeleer de samenstelling van dat | du Parlement wallon mais règle plutôt la composition de ce Parlement. |
Parlement regelt. Hoewel de Waalse decreetgever, handelend krachtens | Or, si le législateur décrétal wallon, agissant en vertu de l'article |
artikel 24bis, § 3, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, de | 24bis, § 3, de la loi spéciale du 8 août 1980, a le pouvoir de créer |
bevoegdheid heeft om onverenigbaarheden in te voeren naast die welke | des incompatibilités s'ajoutant aux incompatibilités établies par |
bij artikel 119 van de Grondwet en bij de artikelen 23 en 24bis van | l'article 119 de la Constitution et par les articles 23 et 24bis de la |
dezelfde bijzondere wet zijn vastgesteld, zou hij daarentegen niet | même loi spéciale, il ne serait en revanche pas compétent pour régler |
bevoegd zijn om de samenstelling van het Parlement te regelen. | la composition du Parlement. |
B.3.2. In het advies dat zij heeft gewezen over het voorontwerp van decreet dat tot het bestreden bijzondere decreet heeft geleid, heeft de afdeling wetgeving van de Raad van State in dat verband opgemerkt : « Het ontworpen decreet strekt niet ertoe het aantal parlementsleden te wijzigen, noch een norm van onverenigbaarheid vast te stellen. Immers, een onverenigbaarheid tussen twee of meerdere ambten veronderstelt dat die niet gelijktijdig kunnen worden uitgeoefend. Echter, indien het voorontwerp van decreet wordt aangenomen, zouden sommige Waalse parlementsleden dat ambt verder kunnen cumuleren met het ambt van lid van een gemeentecollege. Beide ambten zouden dus niet onverenigbaar zijn. Het voorontwerp strekt in werkelijkheid ertoe een regel vast te stellen inzake een evenwichtige samenstelling, in het Parlement, tussen de leden die een ambt binnen een gemeentecollege uitoefenen en diegenen die geen dergelijk ambt uitoefenen. Een dergelijke norm kan niet worden beschouwd als een norm die een bijkomende onverenigbaarheid invoert, zoals bepaald in artikel 24bis, § 3, van de bijzondere wet, maar wel als een regel inzake de | B.3.2. Dans l'avis qu'elle a rendu au sujet de l'avant-projet de décret qui a donné lieu au décret spécial attaqué, la section de législation du Conseil d'Etat a considéré à cet égard : « Le décret en projet ne tend pas à modifier le nombre de parlementaires, ni à fixer une norme d'incompatibilité. En effet, une incompatibilité entre deux ou plusieurs fonctions suppose que celles-ci ne peuvent être exercées simultanément. Or, si l'avant-projet de décret devait être adopté, certains parlementaires wallons pourraient continuer à cumuler cette fonction avec celle de membre d'un collège communal. Les deux fonctions ne seraient donc pas incompatibles. L'avant-projet tend en réalité à établir une règle de composition équilibrée au sein du Parlement entre les membres qui exercent une fonction au sein d'un collège communal et ceux qui n'exercent pas une telle fonction. Une telle norme ne s'analyse pas comme une norme déterminant une incompatibilité supplémentaire, prévue par l'article 24bis, § 3, de la loi spéciale, mais bien comme une |
samenstelling van het Parlement, die volkomen losstaat van die welke | règle de composition du Parlement, sans rapport avec celles que le |
de wetgever, door middel van een bijzonder decreet, kan vaststellen | législateur peut, par décret spécial, établir en vertu de l'autonomie |
krachtens de constitutieve autonomie die de bijzondere wet hem | constitutive que lui accorde la loi spéciale. |
toekent. De Waalse wetgever is dus niet bevoegd om het voorontwerp van decreet | Le législateur wallon est donc incompétent pour adopter le décret en |
aan te nemen » (Parl. St., Waals Parlement, 2010-2011, nr. 247/1, p. | avant-projet » (Doc. parl., Parlement wallon, 2010-2011, n° 247/1, p. |
8). | 8). |
B.3.3. De decreetgever heeft het decreet niettemin aangenomen, | B.3.3. Le législateur décrétal a néanmoins adopté le décret, estimant |
stellende dat « de afdeling wetgeving van de Raad van State het door | pour sa part que « la section de législation du Conseil d'Etat |
de wetgever nagestreefde doel [verwarde met] het daartoe aangewende | [confondait] l'objectif poursuivi par le législateur et l'instrument |
instrument » : | mis en oeuvre pour le réaliser » : |
« Het doel bestaat erin een evenwichtige samenstelling van het | « L'objectif est d'établir une composition équilibrée du Parlement et |
Parlement tot stand te brengen en het daartoe aangewende instrument is | l'instrument mis en oeuvre est une incompatibilité qui n'est sans |
een onverenigbaarheid die weliswaar niet absoluut is, maar op | doute pas absolue, mais qui frappe de manière indiscutable des élus |
onbetwistbare wijze verkozenen treft die worden geïdentificeerd na de | identifiés à la suite de la prise de connaissance des résultats de |
kennisname van de resultaten van de verkiezing » (ibid., p. 2). | l'élection » (ibid., p. 2). |
B.4.1. Artikel 24bis, § 3, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 | B.4.1. L'article 24bis, § 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 dispose |
bepaalt : | : |
« Het Vlaams Parlement en het Waals Parlement kunnen, ieder voor zich, | « Le Parlement wallon et le Parlement flamand peuvent, chacun pour ce |
bij decreet bijkomende onverenigbaarheden instellen ». | qui le concerne, déterminer par décret des incompatibilités supplémentaires ». |
Met toepassing van artikel 35, § 3, van dezelfde bijzondere wet dienen | En application de l'article 35, § 3, de la même loi spéciale, les |
de in artikel 24bis, § 3, beoogde decreten te worden aangenomen met | décrets visés à l'article 24bis, § 3, doivent être adoptés à la |
tweederdemeerderheid van de uitgebrachte stemmen. | majorité des deux tiers des suffrages exprimés. |
B.4.2. Met toepassing van die bepaling kunnen de decreetgevers, met | B.4.2. En application de cette disposition, les législateurs décrétaux |
een bijzondere meerderheid, onverenigbaarheden invoeren die | peuvent créer, à la majorité spéciale, des incompatibilités |
respectievelijk van toepassing zijn op het Waals Parlement en het | applicables, respectivement, aux Parlements wallon et flamand. |
Vlaams Parlement. | |
B.5. De parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 16 juli | B.5. Les travaux préparatoires de la loi spéciale du 16 juillet 1993 |
1993 tot vervollediging van de federale staatsstructuur, die artikel | visant à achever la structure fédérale de l'Etat, qui a introduit |
24bis in de bijzondere wet van 8 augustus 1980 heeft ingevoegd, | l'article 24bis dans la loi spéciale du 8 août 1980, ne comportent pas |
preciseert niet wat, in de zin van die bepaling, onder de term « onverenigbaarheid » moet worden begrepen. Meer bepaald maakt niets het mogelijk aan te nemen dat de bijzondere wetgever, wanneer hij aan het Waals Parlement en aan het Vlaams Parlement een constitutieve autonomie heeft toegekend waardoor zij met name onverenigbaarheden kunnen toevoegen aan die welke reeds bestonden, die mogelijkheid heeft willen beperken tot het invoeren van onverenigbaarheden die op dezelfde wijze alle leden van de betrokken vergadering beogen. B.6. Hoewel het juist is dat, zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State opmerkt, de meeste van de bestaande onverenigbaarheden alle betrokken mandaathouders beogen, kan hieruit niet worden afgeleid dat de Waalse decreetgever, handelend in het kader van de constitutieve | de précisions sur ce qu'il faut entendre, au sens de cette disposition, par le terme « incompatibilité ». Plus particulièrement, rien ne permet de considérer que le législateur spécial, lorsqu'il a octroyé aux Parlements wallon et flamand une autonomie constitutive leur permettant notamment d'ajouter des incompatibilités à celles qui existaient déjà, a entendu limiter cette possibilité à la création d'incompatibilités visant de la même manière tous les membres de l'assemblée concernée. B.6. S'il est exact que, comme le relève la section de législation du Conseil d'Etat, la plupart des incompatibilités existantes visent l'ensemble des mandataires concernés, il ne saurait en être déduit que le législateur décrétal wallon, agissant dans le cadre de l'autonomie constitutive qui lui est reconnue par l'article 24bis, § 3, de la loi |
autonomie die artikel 24bis, § 3, van de bijzondere wet van 8 augustus | spéciale du 8 août 1980, ne peut créer une incompatibilité qui ne vise |
1980 hem heeft toegekend, geen onverenigbaarheid mag invoeren die | |
enkel een deel van de leden van het Waals Parlement beoogt. | qu'une partie des membres du Parlement wallon. |
De omstandigheid dat die onverenigbaarheid de algemene samenstelling | La circonstance que cette incompatibilité influence la composition |
van het Waals Parlement beïnvloedt, ontneemt haar niet de kwalificatie | globale du Parlement wallon ne la prive pas de sa qualification |
van onverenigbaarheid in de zin van artikel 24bis, § 3, van de | d'incompatibilité au sens de l'article 24bis, § 3, de la loi spéciale |
bijzondere wet van 8 augustus 1980. | du 8 août 1980. |
Hieruit vloeit voort dat, krachtens die bepaling, de Waalse | Il en résulte qu'en vertu de cette disposition, le législateur |
decreetgever, handelend met een bijzondere meerderheid, bevoegd was om | décrétal wallon, agissant à la majorité spéciale, était compétent pour |
het bestreden bijzondere decreet aan te nemen. | adopter le décret spécial attaqué. |
B.7.1. In het tweede onderdeel van haar eerste middel voert de | B.7.1. Dans la seconde branche de son premier moyen, la partie |
verzoekende partij in de zaak nr. 5160 aan dat het bijzondere decreet | requérante dans l'affaire n° 5160 allègue que le décret spécial du 9 |
van 9 december 2010 artikel 24bis, § 2ter, van de bijzondere wet van 8 | décembre 2010 contrevient à l'article 24bis, § 2ter, de la loi |
augustus 1980 schendt. | spéciale du 8 août 1980. |
B.7.2. Het voormelde artikel 24bis, § 2ter, bepaalt : | B.7.2. L'article 24bis, § 2ter, précité dispose : |
« Het mandaat van lid van het Vlaams Parlement, van het Parlement van | « Le mandat de membre du Parlement de la Communauté française, de |
de Franse Gemeenschap en van het Waals Parlement kan worden | membre du Parlement wallon et de membre du Parlement flamand ne peut |
gecumuleerd met ten hoogste één bezoldigd uitvoerend mandaat. | pas être cumulé avec plus d'un mandat exécutif rémunéré. |
Als bezoldigde uitvoerende mandaten in de zin van het vorige lid | Sont considérés comme mandats exécutifs rémunérés au sens de l'alinéa |
worden beschouwd : | précédent : |
1° het ambt van burgemeester, van schepen en van voorzitter van een | 1° les fonctions de bourgmestre, d'échevin et de président d'un |
raad voor maatschappelijk welzijn ongeacht het daaraan verbonden inkomen; | conseil de l'aide sociale, quel que soit le revenu y afférent; |
[...] ». | [...] ». |
B.8.1. Die bepaling, ingevoegd in de bijzondere wet van 8 augustus | B.8.1. Cette disposition, introduite dans la loi spéciale du 8 août |
1980 bij de bijzondere wet van 4 mei 1999 « tot beperking van de | 1980 par la loi spéciale du 4 mai 1999 « visant à limiter le cumul du |
cumulatie van het mandaat van lid van de Vlaamse Raad, van de Franse | mandat de membre du Conseil de la Communauté française, du Conseil |
Gemeenschapsraad, van de Waalse Gewestraad en van de Brusselse | régional wallon, du Conseil flamand et du Conseil de la Région de |
Hoofdstedelijke Raad met andere ambten », maakt deel uit van een reeks | Bruxelles-Capitale avec d'autres fonctions », fait partie d'une série |
van wetten die de federale wetgever heeft aangenomen teneinde concreet | de lois adoptées par le législateur fédéral en vue de concrétiser la « |
gestalte te geven aan de « algemene filosofie » van een project dat | philosophie générale » d'un projet issu d'une réflexion globale menée |
voortvloeit uit het algemene denkwerk dat is gevoerd binnen de « | au sein des « Assises de la Démocratie » et exprimé par la formule : « |
Staten-generaal van de Democratie », algemene filosofie die als volgt | |
is verwoord : « men [kan] slechts twee mandaten uitoefenen » (Parl. | on ne peut exercer que deux mandats » (Doc. parl., Sénat, 1997-1998, |
St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-984/4, pp. 5-6). | n° 1-984/4, pp. 5-6). |
Zij strekt dus in wezen ertoe het aantal mandaten te beperken die | Elle vise dès lors essentiellement à limiter le nombre de mandats qui |
tegelijkertijd kunnen worden uitgeoefend. De draagwijdte ervan | peuvent être exercés simultanément. Sa portée ne garantit toutefois |
waarborgt de parlementsleden van de gewesten en de gemeenschappen | pas aux parlementaires régionaux et communautaires qu'ils pourront |
evenwel niet dat zij hun mandaat altijd zullen kunnen cumuleren met | toujours cumuler leur mandat avec une fonction de bourgmestre, |
een ambt van burgemeester, schepen of voorzitter van een raad voor | d'échevin ou de président d'un conseil de l'aide sociale. |
maatschappelijk welzijn. | |
B.8.2. Bovendien kan artikel 24bis, § 2ter, van de bijzondere wet van | B.8.2. En outre, l'article 24bis, § 2ter, de la loi spéciale du 8 août |
8 augustus 1980 niet in die zin worden geïnterpreteerd dat het de | 1980 ne saurait être interprété comme limitant la portée de l'article |
draagwijdte beperkt van artikel 24bis, § 3, van dezelfde bijzondere | 24bis, § 3, de la même loi spéciale, qui ne comporte aucune |
wet, dat geen enkele beperking inhoudt ten aanzien van de bevoegdheid | restriction quant au pouvoir qu'il octroie aux législateurs décrétaux |
die het aan de decreetgevers toekent om nieuwe onverenigbaarheden in | de créer de nouvelles incompatibilités. |
te voeren. B.9. Hieruit vloeit voort dat de Waalse decreetgever, met het aannemen | B.9. Il en résulte qu'en adoptant le décret spécial attaqué, le |
van het bestreden bijzondere decreet, artikel 24bis, § 2ter, van de | législateur décrétal wallon n'a pas violé l'article 24bis, § 2ter, de |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 niet heeft geschonden. | la loi spéciale du 8 août 1980. |
B.10. Het eerste middel in de zaak nr. 5160 en het eerste middel in de | B.10. Le premier moyen dans l'affaire n° 5160 et le premier moyen dans |
zaak nr. 5161 zijn niet gegrond. | l'affaire n° 5161 ne sont pas fondés. |
Ten aanzien van de middelen afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | Quant aux moyens pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution |
B.11.1. Het tweede middel in elk van de samengevoegde zaken is | B.11.1. Le deuxième moyen dans chacune des affaires jointes est pris |
afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, | de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou non |
al dan niet in samenhang gelezen met artikel 3 van het Eerste | en combinaison avec l'article 3 du Premier Protocole additionnel à la |
Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de | Convention européenne des droits de l'homme. |
mens. Het derde middel in de zaak nr. 5160 is afgeleid uit de schending van | Le troisième moyen dans l'affaire n° 5160 est pris de la violation des |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
B.11.2. In die middelen wordt de schending van het beginsel van | B.11.2. Ces moyens allèguent la violation du principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie aangevoerd, in zoverre het bestreden | non-discrimination en ce que le décret spécial attaqué, d'une part, |
bijzondere decreet, enerzijds, afbreuk zou doen aan het recht van de | porterait atteinte au droit de l'électeur à la prévisibilité de |
kiezer op de voorzienbaarheid van het nuttige effect van zijn stem en, | l'effet utile de son vote et, d'autre part, créerait des différences |
anderzijds, onverantwoorde verschillen in behandeling zou | de traitement injustifiées entre électeurs et entre candidats à |
teweegbrengen onder kiezers en onder kandidaten bij de verkiezing van | l'élection au Parlement wallon, ainsi qu'entre élus à ce même |
het Waals Parlement, alsook onder verkozenen voor datzelfde Parlement. | Parlement. |
De Vlaamse Regering voert eveneens aan dat het bestreden decreet | Le Gouvernement flamand soutient également que le décret attaqué |
verschillende schendingen inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de | comporte plusieurs violations des articles 10 et 11 de la |
Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 3 van het | Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 3 du Premier |
Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten | Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de |
van de mens. | l'homme. |
Wat het nuttige effect van de stem betreft | En ce qui concerne l'effet utile du vote |
B.12. In het tweede middel, eerste onderdeel, in de zaak nr. 5160 en | B.12. Par le deuxième moyen, première branche, dans l'affaire n° 5160 |
in het tweede middel, eerste onderdeel, in de zaak nr. 5161 klagen de | et par le second moyen, première branche, dans l'affaire n° 5161, les |
verzoekende partijen de schending aan van de artikelen 10 en 11 van de | parties requérantes dénoncent la violation des articles 10 et 11 de la |
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 3 van het Eerste Aanvullend | Constitution, lus en combinaison avec l'article 3 du Premier protocole |
Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, dat | additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, qui |
bepaalt : | dispose : |
« De Hoge Verdragsluitende Partijen verbinden zich om met redelijke | « Les Hautes Parties contractantes s'engagent à organiser, à des |
tussenpozen vrije, geheime verkiezingen te houden onder voorwaarden | intervalles raisonnables, des élections libres au scrutin secret, dans |
welke de vrije meningsuiting van het volk bij het kiezen van de | les conditions qui assurent la libre expression de l'opinion du peuple |
wetgevende macht waarborgen ». | sur le choix du corps législatif ». |
B.13. Die bepaling waarborgt subjectieve rechten, waaronder het | B.13. Cette disposition garantit des droits subjectifs, dont le droit |
stemrecht en het recht om zich kandidaat te stellen bij verkiezingen. | |
Die rechten zijn van cruciaal belang voor het vestigen en het | de vote et celui de se porter candidat à des élections. Ces droits |
handhaven van de grondslagen van de democratie. Niettemin zijn die | sont cruciaux pour l'établissement et le maintien des fondements de la |
rechten niet absoluut. Zoals het Europees Hof voor de Rechten van de | démocratie. Néanmoins, ces droits ne sont pas absolus. Ainsi que le |
Mens oordeelt, « is er plaats voor ' impliciete beperkingen ' en de | juge la Cour européenne des droits de l'homme, « il y a place pour des |
verdragsluitende Staten moeten kunnen beschikken over een | ' limitations implicites ', et les Etats contractants doivent se voir |
beoordelingsvrijheid ter zake », beoordelingsvrijheid die « ruim » is | accorder une marge d'appréciation en la matière », marge |
(EHRM, 15 juni 2006, Lykourezos t. Griekenland, § 51). | d'appréciation qui est « large » (CEDH, 15 juin 2006, Lykourezos c. Grèce, § 51). |
B.14.1. De in het middel beoogde bepalingen beletten niet dat de | B.14.1. Les dispositions visées au moyen n'empêchent pas que le |
wetgever het beginsel van de vrijheid van de stem, waaruit voortvloeit | législateur apporte au principe de la liberté de vote, qui a pour |
dat de kiezer het nuttige effect van zijn stem kan inschatten, op | corollaire que l'électeur puisse apprécier l'effet utile de son vote, |
redelijke wijze beperkt teneinde de goede werking van de democratische | des limitations raisonnables en vue d'assurer le bon fonctionnement |
instellingen te verzekeren. Dat geldt met name voor de | des institutions démocratiques. Il en est ainsi, notamment, des |
onverenigbaarheden die een kandidaat, na zijn verkiezing, verplichten | incompatibilités qui obligent un candidat, après son élection, à |
te kiezen tussen twee onverenigbare ambten of mandaten. Te dezen | choisir entre deux fonctions ou mandats incompatibles. En l'espèce, le |
vermocht de Waalse decreetgever te oordelen dat het noodzakelijk was | législateur décrétal wallon a pu juger qu'il était nécessaire |
een evenwichtige samenstelling van het Waals Parlement tot stand te | d'équilibrer la composition du Parlement wallon de façon à lui |
brengen, opdat dat laatste een rechtstreekse band met de plaatselijke | permettre à la fois de conserver un lien direct avec les réalités |
werkelijkheid kan behouden en tegelijk de klip van het subregionalisme | locales et d'éviter l'écueil du sous-régionalisme (Doc. parl., |
kan omzeilen (Parl. St., Waals Parlement, 2010-2011, nr. 247/1, p. 2). | Parlement wallon, 2010-2011, n° 247/1, p. 2). |
B.14.2. Bij het arrest nr. 73/2003 van 26 mei 2003 heeft het Hof | B.14.2. Par son arrêt n° 73/2003 du 26 mai 2003, la Cour a annulé |
artikel 6 van de wet van 13 december 2002 houdende verschillende | l'article 6 de la loi du 13 décembre 2002 portant diverses |
wijzigingen van de kieswetgeving vernietigd omdat die bepaling « van | modifications en matière de législation électorale parce que cette |
die aard [was] dat de kiezer kan worden misleid vermits hij het nuttig | disposition était « de nature à tromper l'électeur puisqu'il ne peut |
effect van zijn stem niet kan inschatten » (B.16.3). Te dezen ging het om een bepaling die het een persoon mogelijk maakte zich tegelijkertijd kandidaat te stellen bij de verkiezing van zowel de Kamer van volksvertegenwoordigers als de Senaat in het kader van verkiezingen die gelijktijdig worden gehouden. Dat is te dezen niet het geval, aangezien de betrokken verkiezingen niet gelijktijdig plaatshebben. B.15. Ermee rekening houdend dat de kiezer die zijn stem wenst uit te brengen voor een kandidaat die reeds houder is van een mandaat binnen een gemeentecollege, op voorhand weet dat het risico bestaat dat die kandidaat, indien hij wordt verkozen, niet voldoet aan de voorwaarden om beide mandaten te kunnen cumuleren, waarbij de kiezer dus met kennis van zaken stemt, heeft de Waalse decreetgever niet op discriminerende wijze afbreuk gedaan aan de rechten die zijn | pas apprécier l'effet utile de son vote » (B.16.3). En l'espèce, il s'agissait d'une disposition permettant à un candidat de se présenter en même temps à l'élection de la Chambre des représentants et à l'élection du Sénat dans le cadre d'élections qui se tiennent de manière simultanée. Tel n'est pas le cas en l'espèce puisque les élections concernées n'ont pas lieu de manière simultanée. B.15. Compte tenu du fait que l'électeur qui souhaite apporter sa voix à un candidat qui est déjà titulaire d'un mandat au sein d'un collège communal sait à l'avance qu'il y a un risque que ce candidat, s'il est élu, ne se trouve pas dans les conditions pour pouvoir cumuler les deux mandats, l'électeur votant dès lors en connaissance de cause, le législateur décrétal wallon n'a pas porté d'atteinte discriminatoire |
gewaarborgd bij artikel 3 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het | aux droits garantis par l'article 3 du Premier Protocole additionnel à |
Europees Verdrag voor de rechten van de mens. | la Convention européenne des droits de l'homme. |
B.16. Het eerste onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5160 | B.16. Le deuxième moyen dans l'affaire n° 5160, en sa première |
en het eerste onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5161 zijn | branche, et le second moyen dans l'affaire n° 5161, en sa première |
niet gegrond. | branche, ne sont pas fondés. |
Wat betreft de verschillen in behandeling onder kiezers en onder | En ce qui concerne les différences de traitement entre électeurs et |
verkozenen | entre élus |
B.17. Het tweede onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5160 | B.17. La seconde branche du deuxième moyen dans l'affaire n° 5160 et |
en het tweede onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5161 | la deuxième branche du second moyen dans l'affaire n° 5161 portent |
hebben beide betrekking op de verhouding van driekwart van de leden | toutes deux sur la proportion de trois quarts des membres de chaque |
van elke politieke fractie dat de mandaten niet zal kunnen cumuleren | groupe politique qui ne pourront pas cumuler les mandats et d'un quart |
en van één kwart van de leden van elke politieke fractie dat dat wel | des membres de chaque groupe politique qui seront autorisés à le |
zal mogen doen. De verzoekende partijen zijn van mening dat die | faire. Les parties requérantes estiment que cette proportion est |
verhouding geenszins verantwoord is ten aanzien van het door de | dépourvue de toute justification par rapport à l'objectif poursuivi |
decreetgever nagestreefde doel, zodat de bestreden bepalingen | par le législateur décrétal, de sorte que les dispositions attaquées |
onverantwoorde verschillen in behandeling zouden teweegbrengen onder | créeraient des différences de traitement injustifiées entre électeurs |
kiezers en onder verkozenen naargelang die laatstgenoemden de mandaten | et entre élus selon que ces derniers seraient autorisés à cumuler les |
al dan niet zouden mogen cumuleren. | mandats ou ne le seraient pas. |
B.18. Door voor een deel van de leden van het Waals Parlement te | B.18. En créant une impossibilité de cumul des mandats dans le chef |
voorzien in de onmogelijkheid om mandaten te cumuleren, wil de Waalse | d'une partie des membres du Parlement wallon, le législateur décrétal |
decreetgever « een middenweg volgen teneinde het beste uit [...] twee | wallon entend « consacrer une voie médiane permettant de tirer le |
dimensies te halen », namelijk het Parlement in staat stellen zowel | meilleur parti de [...] deux dimensions », à savoir permettre au |
een rechtstreekse band met de plaatselijke werkelijkheid te behouden | Parlement à la fois de conserver un lien direct avec les réalités |
als de klip van het subregionalisme te omzeilen (Parl. St., Waals | locales et éviter l'écueil du sous-régionalisme (Doc. parl., Parlement |
Parlement, 2010-2011, nr. 247/1, p. 2). | wallon, 2010-2011, n° 247/1, p. 2). |
B.19. Om dat doel te bereiken, moet de Waalse decreetgever het aandeel | B.19. Pour atteindre cet objectif, il revient au législateur décrétal |
vaststellen van leden van het Parlement die het gewestelijk mandaat en | wallon de déterminer la proportion de membres du Parlement autorisés à |
het plaatselijk mandaat mogen cumuleren. In de keuze van dat aandeel | cumuler le mandat régional et le mandat local. Dans le choix de cette |
geniet de Waalse decreetgever, zoals in B.13 eraan is herinnerd, een | proportion, le législateur décrétal wallon jouit, ainsi qu'il a été |
ruime beoordelingsbevoegdheid die hem met name toelaat een evenwichtig | rappelé en B.13, d'un large pouvoir d'appréciation lui permettant |
compromis na te streven tussen de verschillende bestaande standpunten. | notamment de rechercher un compromis équilibré entre les différentes |
opinions en présence. | |
Het blijkt niet dat de verhouding driekwart/één kwart waarvoor hij | Il n'apparaît pas que la proportion de trois quarts/un quart qu'il a |
heeft gekozen, kennelijk onverantwoord zou zijn. | retenue serait manifestement injustifiée. |
B.20. Het tweede onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5160 | B.20. Le deuxième moyen, en sa seconde branche, dans l'affaire n° 5160 |
en het tweede onderdeel van het tweede middel in de zaak nr. 5161 zijn | et le second moyen, en sa deuxième branche, dans l'affaire n° 5161 ne |
niet gegrond. | sont pas fondés. |
B.21. Het derde middel in de zaak nr. 5160 en het derde onderdeel van | B.21. Le troisième moyen dans l'affaire n° 5160 et le second moyen en |
het tweede middel in de zaak nr. 5161 betreffen het door de Waalse | sa troisième branche dans l'affaire n° 5161 concernent le critère |
decreetgever gekozen criterium om een keuze te maken tussen de leden | retenu par le législateur décrétal wallon pour départager les membres |
van het Waals Parlement die hun mandaat zullen mogen cumuleren met een | du Parlement wallon qui seront autorisés à cumuler leur mandat avec un |
mandaat binnen een gemeentecollege en diegenen die die mandaten niet | mandat au sein d'un collège communal et ceux qui ne seront pas |
zullen mogen cumuleren. | autorisés à cumuler les mandats. |
De verzoekende partijen zijn van mening dat dat criterium niet | Les parties requérantes estiment que ce critère est dépourvu de toute |
relevant is ten aanzien van het nagestreefde doel, dat het | pertinence par rapport à l'objectif poursuivi, qu'il est |
discriminerend is aangezien het de mandaathouders bevoordeelt die in | discriminatoire dès lors qu'il favorise les mandataires élus dans les |
kleine kieskringen zijn verkozen ten opzichte van diegenen die in de | petites circonscriptions par rapport à ceux qui sont élus dans les |
grote kieskringen zijn verkozen en dat het een indirecte discriminatie | grandes circonscriptions et qu'il comporte une discrimination |
inhoudt ten aanzien van de in het Waals Parlement verkozen vrouwen. | indirecte à l'égard des femmes élues au Parlement wallon. |
B.22. Krachtens artikel 24bis, § 6, vierde en vijfde lid, van de | B.22. En vertu de l'article 24bis, § 6, alinéas 4 et 5, de la loi |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen, | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, introduit par |
ingevoegd bij artikel 2 van het bestreden bijzondere decreet, valt, | l'article 2 du décret spécial attaqué, dans chaque groupe politique, |
binnen elke fractie, het kwart van de leden dat een mandaat binnen een | le quart des membres qui exercent un mandat dans un collège communal |
gemeentecollege uitoefent en bij de gewestverkiezingen het hoogste « | et qui ont obtenu le plus haut « taux de pénétration » lors des |
penetratiepercentage » heeft behaald, niet onder de toepassing van de | élections régionales ne sont pas concernés par l'incompatibilité créée |
onverenigbaarheid die is ingevoerd tussen het mandaat van lid van het | entre le mandat de membre du Parlement wallon et un mandat au sein |
Waals Parlement en een mandaat binnen een gemeentecollege. Het « | d'un collège communal. Le « taux de pénétration » est calculé en |
penetratiepercentage » wordt berekend door het aantal door de | divisant le nombre de voix de préférence obtenues par l'élu par le |
verkozene behaalde naamstemmen te delen door het aantal geldige | nombre de votes valables exprimés dans sa circonscription électorale. |
stemmen uitgebracht in zijn kieskring. | |
B.23. Hoewel wellicht andere criteria hadden kunnen worden gekozen om | B.23. Si d'autres critères pour départager les membres du Parlement |
een keuze te maken uit de leden van het Parlement die hun mandaat | autorisés à cumuler leur mandat avec un mandat au sein d'un collège |
mogen cumuleren met een mandaat binnen een gemeentecollege, is het | communal pouvaient être choisis, le critère du taux de pénétration ne |
criterium van het penetratiepercentage niet irrelevant, aangezien het | manque pas de pertinence puisqu'il prend en considération la volonté |
rekening houdt met de wil van de kiezers om aan die verkozenen een | qu'ont eue les électeurs d'accorder à ces élus une confiance |
bijzonder groot vertrouwen te geven. | particulièrement importante. |
B.24. De verzoeker in de zaak nr. 5160 voert aan dat het decreet | B.24. Le requérant dans l'affaire n° 5160 soutient que le décret porte |
afbreuk doet aan de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Er kan niet | atteinte à l'égalité entre les hommes et les femmes. Il ne peut être |
worden aangevoerd dat het criterium van het penetratiepercentage | soutenu que le critère du taux de pénétration porterait atteinte à |
afbreuk zou doen aan die gelijkheid, aangezien het op identieke wijze | cette égalité puisqu'il s'applique de manière identique à tous les |
van toepassing is op alle verkozenen. Een verschil tussen het aantal | élus. Une disparité entre le nombre d'élus masculins et féminins |
mannelijke en vrouwelijke verkozenen die mogen cumuleren, zou alleen | autorisés à un cumul ne pourrait provenir que du choix de l'électeur. |
kunnen voortvloeien uit de keuze van de kiezer. | B.25.1. Selon les parties requérantes, l'application du critère du |
B.25.1. Volgens de verzoekende partijen leidt de toepassing van het criterium van het penetratiepercentage ertoe verschillen in behandeling in te voeren onder verkozenen en onder kiezers naargelang zij hun kiesrechten uitoefenen in een kleine dan wel een grote kieskring. Zij voeren in dat verband aan dat het in de kleine kieskringen gemakkelijker zou zijn om een hoog penetratiepercentage te behalen dan in de grote, omdat het aantal mogelijke kandidaten op eenzelfde lijst minder groot is in de kleine kieskringen. B.25.2. Het penetratiepercentage wordt uitgedrukt door een verhouding tussen het aantal voorkeurstemmen dat een verkozene heeft behaald en het aantal in zijn kieskring uitgebrachte geldige stemmen. Die berekeningswijze van het door de decreetgever gekozen criterium teneinde een onderscheid te maken tussen de verkozenen die zullen mogen cumuleren en die welke dat niet zullen mogen, zou prima facie de verkozenen bevoordelen die zich kandidaat hebben gesteld in de kleinste kieskringen. | taux de pénétration conduit à créer des différences de traitement entre élus et entre électeurs, selon qu'ils exercent leurs droits électoraux dans une petite ou dans une grande circonscription électorale. Elles soutiennent à cet égard qu'il serait plus facile d'atteindre un taux de pénétration élevé dans les petites circonscriptions que dans les grandes, parce que le nombre de candidats pouvant figurer sur une même liste est moins élevé dans les petites circonscriptions. B.25.2. Le taux de pénétration est exprimé par un rapport entre le nombre de voix de préférence obtenues par un élu et le nombre de votes valables exprimés dans sa circonscription électorale. Ce mode de calcul du critère retenu par le législateur décrétal pour départager les élus qui seront admis au cumul de ceux qui ne le seront pas, pourrait de prime abord avantager les élus qui se sont présentés dans les plus petites circonscriptions. |
B.25.3. Uit de simulatie van de toepassing van het bestreden decreet | B.25.3. Il apparaît toutefois de la simulation de l'application du |
décret attaqué sur les résultats des élections pour le Parlement | |
op de resultaten van de verkiezingen voor het Waals Parlement van 7 | wallon du 7 juin 2009, que le Gouvernement wallon a communiquée à la |
juni 2009, die door de Waalse Regering op vraag van het Hof werden | demande de la Cour, que l'application de ce critère ne conduit pas, en |
meegedeeld, blijkt evenwel dat de toepassing van dat criterium in de | pratique, à des résultats sensiblement différents, en ce qui concerne |
praktijk niet leidt tot resultaten die, ten aanzien van de kandidaten | les candidats qui auraient été autorisés au cumul, selon la taille de |
die zouden mogen hebben cumuleren, aanzienlijk verschillen naar gelang | la circonscription dans laquelle ils ont été élus. |
van de grootte van de kieskring waarin zij zijn verkozen. | Il peut en être déduit que le comportement des électeurs et les |
Hieruit kan worden afgeleid dat het gedrag van de kiezers en de | stratégies des partis politiques, notamment la concentration des voix |
strategieën van de politieke partijen, met name de concentratie van de | de préférence sur un nombre réduit de candidats dans toutes les |
voorkeurstemmen op een beperkt aantal kandidaten in alle kieskringen, | circonscriptions, sont à même d'influencer suffisamment les |
de mogelijkheden voor alle verkozen kandidaten om te voldoen aan de | possibilités pour tous les candidats élus de se trouver dans les |
voorwaarden van de cumulatie, voldoende kunnen beïnvloeden, zelfs | conditions du cumul, même lorsqu'ils se présentent dans les plus |
wanneer zij zich kandidaat stellen in de grotere kieskringen. | grandes circonscriptions. |
B.25.4. De bestreden bepaling heeft bijgevolg geen onevenredige | B.25.4. La disposition attaquée n'entraîne donc pas de conséquences |
gevolgen voor de kandidaten die in de grote kieskringen zijn verkozen, | disproportionnées pour les candidats élus dans les grandes |
zodat zij niet in strijd is met de in het middel beoogde bepalingen. | circonscriptions, de sorte qu'elle n'est pas contraire aux |
dispositions visées au moyen. | |
B.26. Het derde middel in de zaak nr. 5160 en het derde onderdeel van | B.26. Le troisième moyen dans l'affaire n° 5160 et le second moyen |
het tweede middel in de zaak nr. 5161 zijn niet gegrond. | dans l'affaire n° 5161, en sa troisième branche, ne sont pas fondés. |
Om die redenen | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
verwerpt de beroepen. | rejette les recours. |
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, | Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 28 juni 2012. | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 28 juin 2012. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
R. Henneuse | R. Henneuse |