Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 77/2012 van 14 juni 2012 Rolnummer 5192 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, § 2, zesde lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 77/2012 van 14 juni 2012 Rolnummer 5192 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, § 2, zesde lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 77/2012 du 14 juin 2012 Numéro du rôle : 5192 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, § 2, alinéa 6, du décret de la Région flamande du 7 mai 2004 relatif à l'organisation matérielle et au fonc La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 77/2012 van 14 juni 2012 Extrait de l'arrêt n° 77/2012 du 14 juin 2012
Rolnummer 5192 Numéro du rôle : 5192
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 58, § 2, zesde lid, van En cause : la question préjudicielle concernant l'article 58, § 2,
het decreet van het Vlaamse Gewest van 7 mei 2004 betreffende de alinéa 6, du décret de la Région flamande du 7 mai 2004 relatif à
materiële organisatie en werking van de erkende erediensten, gesteld l'organisation matérielle et au fonctionnement des cultes reconnus,
door de Raad van State. posée par le Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, J. Spreutels,
J. Spreutels, P. Nihoul en F. Daoût, bijgestaan door de griffier F. P. Nihoul et F. Daoût, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée
Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 214.697 van 19 juli 2011 in zake Guido Robeyns tegen Par arrêt n° 214.697 du 19 juillet 2011 en cause de Guido Robeyns
het Vlaamse Gewest, met als tussenkomende partij Jo Vermaelen, waarvan contre la Région flamande, avec comme partie intervenante Jo
de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 29 juli 2011, Vermaelen, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 29
heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : juillet 2011, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle
« Schendt artikel 58, § 2, zesde lid, van het decreet van 7 mei 2004 suivante : « L'article 58, § 2, alinéa 6, du décret du 7 mai 2004 relatif à
betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende l'organisation matérielle et au fonctionnement des cultes reconnus
erediensten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec
samenhang met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme
de mens dat de toegang tot de rechter waarborgt, doordat deze bepaling garantissant l'accès à un juge, en ce que cette disposition prévoit,
bij het laattijdig versturen van het handhavingsbesluit door de en cas d'envoi tardif de la décision de maintien par le ' conseil
kerkraad voorziet in een nietigheid die van rechtswege tot stand komt, d'église ', une nullité intervenant d'office, plus précisément sans
meer bepaald zonder vernietigingsbesluit waarvan de begunstigde van de décision d'annulation dont le bénéficiaire de la décision originaire
oorspronkelijke, geschorste beslissing in rechte de vernietiging kan suspendue puisse demander l'annulation en justice, alors que cette
vragen, terwijl deze belanghebbende wel over een beroepsmogelijkheid personne intéressée dispose d'une faculté de recours devant le Conseil
bij de Raad van State beschikt in het geval dat het handhavingsbesluit d'Etat dans l'hypothèse où la décision de maintien a été envoyée en
tijdig wordt verstuurd en de oorspronkelijke, geschorste beslissing temps utile et que la décision originaire suspendue est annulée par un
bij een gemotiveerd besluit van de Vlaamse regering wordt vernietigd ? ». arrêté motivé du Gouvernement flamand ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Krachtens artikel 58, § 2, van het decreet van het Vlaamse Gewest B.1. En vertu de l'article 58, § 2, du décret de la Région flamande du
van 7 mei 2004 betreffende de materiële organisatie en werking van de 7 mai 2004 relatif à l'organisation matérielle et au fonctionnement
erkende erediensten kan de provinciegouverneur, bij een gemotiveerd besluit, de uitvoering schorsen van een besluit waarbij de kerkraad of het centraal kerkbestuur de wet schendt of het algemeen belang schaadt. Het schorsingsbesluit moet aan de kerkfabriek en het centraal kerkbestuur worden verstuurd binnen een termijn van dertig dagen die ingaat op de dag nadat de notulen bij de provinciegouverneur zijn ingekomen. Van de schorsing wordt in de notulen melding gemaakt in de rand van het desbetreffende besluit. De kerkraad of het centraal kerkbestuur kan het regelmatig geschorste besluit intrekken of handhaven. des cultes reconnus, le gouverneur de province peut, par arrêté motivé, suspendre l'exécution d'une décision par laquelle le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale viole la loi ou porte préjudice à l'intérêt général. L'arrêté de suspension doit être envoyé à la fabrique d'église et à l'administration fabricienne centrale dans un délai de trente jours qui prend cours le jour qui suit la réception du procès-verbal par le gouverneur de province. Le procès-verbal fait mention de la suspension en marge de la décision en question. Le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale peut retirer ou maintenir la décision suspendue régulièrement.
Artikel 58, § 2, zesde lid, van het decreet van 7 mei 2004 regelt de L'article 58, § 2, alinéa 6, du décret du 7 mai 2004 règle le maintien
handhaving van het geschorste besluit; het bepaalt : de la décision suspendue; il dispose :
« De kerkraad of het centraal kerkbestuur, naar gelang van het geval, « Le conseil d'église ou l'administration [fabricienne] centrale,
kan het geschorste besluit gemotiveerd handhaven binnen een termijn selon le cas, peut par décision motivée maintenir la décision
van honderd dagen die ingaat op de dag na het versturen van het suspendue dans un délai de cent jours qui prend cours le jour qui suit
schorsingsbesluit. In dit geval wordt het handhavingsbesluit, op l'envoi de la décision de suspension. Dans ce cas, la décision de
straffe van nietigheid van het geschorste besluit, uiterlijk de maintien sera envoyée, sous peine de nullité de la décision suspendue,
laatste dag van die termijn naar de Vlaamse Regering gestuurd met een au plus tard le dernier jour de ce délai au Gouvernement flamand
afschrift aan het college van burgemeester en schepenen, de moyennant copie au collège des bourgmestre et échevins, au gouverneur
provinciegouverneur en het erkend representatief orgaan ». de province et à l'organe représentatif agréé ».
B.2.1. Wanneer de kerkraad of het centraal kerkbestuur het geschorste B.2.1. Lorsque le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne
besluit niet tijdig handhaaft, of zijn handhavingsbesluit niet tijdig centrale ne maintient pas dans les délais la décision suspendue, ou
meedeelt, is het geschorste besluit derhalve van rechtswege nietig. communique tardivement sa décision de maintien, la décision suspendue
Volgens de interpretatie van de verwijzende rechter, zoals zij uit de est par conséquent nulle de plein droit.
prejudiciële vraag voortvloeit, kan de begunstigde van het geschorste Selon l'interprétation de la juridiction a quo, telle qu'elle ressort
besluit van de kerkraad of het centraal kerkbestuur de nietigheid van de la question préjudicielle, le bénéficiaire de la décision suspendue
du « conseil d'église » ou de l'administration fabricienne centrale ne
rechtswege ervan niet voor de Raad van State betwisten. peut pas contester la nullité de plein droit de celle-ci devant le
B.2.2. Artikel 59 van het decreet van 7 mei 2004 bepaalt : Conseil d'Etat. B.2.2. L'article 59 du décret du 7 mai 2004 dispose :
« De Vlaamse Regering kan, bij een gemotiveerd besluit, het besluit « Le Gouvernement flamand peut, par arrêté motivé, annuler la décision
vernietigen van de kerkraad of het centraal kerkbestuur op de gronden, du conseil d'église ou de l'administration [fabricienne] centrale sur
bepaald in artikel 58. la base des motifs définis à l'article 58.
La décision d'annulation doit être transmise à la fabrique d'église et
Het vernietigingsbesluit moet aan de kerkfabriek en het centraal à l'administration [fabricienne] centrale dans un délai de trente
kerkbestuur worden verstuurd binnen een termijn van dertig dagen die jours qui prend cours le jour qui suit la réception du procès-verbal
ingaat op de dag nadat de notulen bij de provinciegouverneur zijn par le gouverneur de province ou, le cas échéant, dans un délai de
ingekomen of, in voorkomend geval, binnen een termijn van dertig dagen trente jours qui prend cours le jour qui suit la réception de la
die ingaat op de dag nadat het handhavingsbesluit bij de Vlaamse décision de maintien par le Gouvernement flamand.
Regering is ingekomen.
Van de vernietiging wordt in de notulen melding gemaakt in de rand van Le procès-verbal fera mention de l'annulation en marge de la décision
het desbetreffende besluit. en question.
Van het vernietigingsbesluit wordt door de Vlaamse Regering dadelijk Le Gouvernement flamand notifiera sans délai la décision d'annulation
kennisgegeven aan de provinciegouverneur, de gemeenteoverheid en het au gouverneur de province, à l'autorité communale et à l'organe
erkend representatief orgaan. représentatif agréé.
Na het verstrijken van de termijn, bedoeld in het tweede lid, is de A l'expiration du délai visé à l'alinéa deux, la suspension est
schorsing ambtshalve opgeheven ». Wanneer de kerkraad of het centraal kerkbestuur het geschorste besluit handhaaft en zijn handhavingsbesluit tijdig verstuurt, kan de Vlaamse Regering het gehandhaafde besluit op grond van die bepaling, bij een gemotiveerd besluit, vernietigen omdat het de wet schendt of het algemeen belang schaadt. De begunstigde van het geschorste doch gehandhaafde besluit van de kerkraad of het centraal kerkbestuur kan in dat geval het vernietigingsbesluit van de Vlaamse Regering voor de Raad van State betwisten. B.2.3. De prejudiciële vraag strekt ertoe van het Hof te vernemen of het verschil in toegang tot de rechter, dat uit artikel 58, § 2, zesde lid, van het decreet van 7 mei 2004 voortvloeit, zoals het door de verwijzende rechter wordt geïnterpreteerd, strijdig is met de abrogée d'office ». Lorsque le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale maintient la décision suspendue et envoie sa décision de maintien dans les délais, le Gouvernement flamand peut sur la base de cette disposition, par arrêté motivé, annuler la décision maintenue pour avoir enfreint la loi ou avoir porté préjudice à l'intérêt général. Le bénéficiaire de la décision suspendue mais maintenue du « conseil d'église » ou de l'administration fabricienne centrale peut, dans ce cas, contester l'arrêté d'annulation du Gouvernement flamand devant le Conseil d'Etat. B.2.3. La question préjudicielle porte sur la compatibilité avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. In de regel onderzoekt het Hof de in het geding zijnde bepaling in de interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft. Indien blijkt dat de bepaling, in die interpretatie, de Grondwet schendt, dan vermag het Hof na te gaan of ze in een andere interpretatie bestaanbaar is met de Grondwet. B.3.1. Het recht op toegang tot de rechter, dat een wezenlijk aspect van het recht op een eerlijk proces vormt, is fundamenteel in een rechtsstaat. Een verschil in behandeling inzake toegang tot de rechter dient derhalve redelijk te worden verantwoord. Personen die zich in dezelfde toestand bevinden, hebben in beginsel het recht om volgens dezelfde regels inzake bevoegdheid en rechtspleging te worden berecht. B.3.2. Indien de in het geding zijnde bepaling aldus wordt geïnterpreteerd dat zij de begunstigde van het geschorste besluit niet toestaat de nietigheid van rechtswege ervan voor de Raad van State te betwisten wanneer de kerkraad of het centraal kerkbestuur het geschorste besluit niet tijdig heeft gehandhaafd, of zijn handhavingsbesluit niet tijdig heeft verstuurd, doet zij op discriminerende wijze afbreuk aan het fundamentele recht op toegang tot de rechter. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord. B.4.1. De in het geding zijnde bepaling kan ook anders worden geïnterpreteerd. De nietigheid van rechtswege van het geschorste besluit is een uitgesteld gevolg van de beslissing van de provinciegouverneur om, bij gemotiveerd besluit, de uitvoering te schorsen van een besluit waarbij de kerkraad of het centraal kerkbestuur de wet schendt of het algemeen belang schaadt. Die nietigheid kan door de kerkraad of het centraal kerkbestuur worden afgewend indien zij het geschorste besluit binnen een termijn van articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, de la différence de traitement, quant à l'accès à la justice, qui résulte de l'article 58, § 2, alinéa 6, du décret du 7 mai 2004, tel qu'il est interprété par le juge a quo. La Cour examine, en règle, la disposition en cause dans l'interprétation qu'en donne le juge a quo. S'il s'avère que, dans cette interprétation, la disposition viole la Constitution, la Cour peut examiner si elle est compatible avec la Constitution dans une autre interprétation. B.3.1. Le droit d'accès au juge, qui constitue un aspect essentiel du droit à un procès équitable, est fondamental dans un Etat de droit. Par conséquent, une différence de traitement en matière d'accès au juge doit être raisonnablement justifiée. Les personnes qui se trouvent dans la même situation ont en principe le droit d'être jugées selon les mêmes règles en ce qui concerne la compétence et la procédure. B.3.2. Si elle est interprétée en ce sens qu'elle ne permet pas au bénéficiaire de la décision suspendue d'en contester la nullité de plein droit devant le Conseil d'Etat lorsque le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale ne maintient pas dans les délais la décision suspendue, ou a envoyé tardivement sa décision de maintien, la disposition en cause porte atteinte de manière discriminatoire au droit fondamental d'accès à la justice. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.4.1. La disposition en cause peut aussi être interprétée autrement. La nullité de plein droit de la décision suspendue constitue un effet différé de la décision du gouverneur de province de suspendre, par arrêté motivé, l'exécution d'une décision par laquelle le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale enfreint la loi ou porte préjudice à l'intérêt général. Le « conseil d'église » ou l'administration fabricienne centrale peut éviter cette nullité en maintenant la décision suspendue dans un délai
honderd dagen handhaven en hun handhavingsbesluit uiterlijk de laatste de cent jours et en envoyant sa décision de maintien au plus tard le
dag van die termijn versturen. De begunstigde van het besluit dat is dernier jour de ce délai. Le bénéficiaire de la décision suspendue ne
geschorst, kan de nietigheid van rechtswege ervan zelf niet peut pas lui-même en empêcher la nullité de plein droit.
verhinderen. B.4.2. De begunstigde kan de nietigheid van rechtswege van het B.4.2. Toutefois, le bénéficiaire peut contester devant le Conseil
geschorste besluit evenwel voor de Raad van State betwisten, vanaf het d'Etat la nullité de plein droit de la décision suspendue, dès
verstrijken van de termijn van honderd dagen waarbinnen het geschorste l'expiration du délai de cent jours dans lequel la décision suspendue
besluit kon worden gehandhaafd. pouvait être maintenue.
Wanneer het geschorste besluit werd gehandhaafd bij een niet tijdig Lorsque la décision suspendue a été maintenue par une décision envoyée
verstuurd besluit en de begunstigde van het geschorste besluit, zoals tardivement et que le bénéficiaire de la décision suspendue est, comme
in het geding voor de verwijzende rechter het geval is, reeds en l'espèce, déjà requérant devant le Conseil d'Etat à l'encontre de
verzoeker voor de Raad van State is tegen het vernietigingsbesluit van l'arrêté d'annulation du Gouvernement flamand qui se révèle sans objet
de Vlaamse Regering dat wegens de nietigheid van rechtswege van het en raison de la nullité de plein droit de la décision suspendue, ce
geschorste besluit zonder voorwerp blijkt te zijn, kan de begunstigde bénéficiaire peut prendre connaissance de cette nullité de plein droit
van dat besluit kennisnemen van die nietigheid van rechtswege door het administratieve dossier en de procedurestukken te raadplegen. Aangezien de nietigheid, die van rechtswege intreedt, niets anders is dan het uitgestelde gevolg van de voormelde beslissing van de provinciegouverneur, kan die beslissing binnen zestig dagen na die kennisname voor de Raad van State worden betwist, hetzij in een afzonderlijk beroep, hetzij door het onderwerp van het oorspronkelijk beroep uit te breiden. Het verschil in behandeling is in dat geval onbestaande. B.5. In die interpretatie dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. par la consultation du dossier administratif et des pièces de procédure. Etant donné que la nullité, qui s'applique de plein droit, ne constitue rien d'autre que l'effet différé de la décision précitée du gouverneur de province, cette décision peut être contestée devant le Conseil d'Etat dans les soixante jours de cette prise de connaissance, soit par un recours distinct, soit en étendant l'objet du recours initial. La différence de traitement est dans ce cas inexistante. B.5. Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une réponse négative.
B.6. Het staat aan de Raad van State om te oordelen of de in B.4.2 B.6. Il appartient au Conseil d'Etat d'apprécier si la possibilité de
vermelde beroepsmogelijkheid in het voorliggende geval voldoende recours mentionnée en B.4.2 était en l'occurrence suffisamment
voorzienbaar was om het fundamentele recht op toegang tot de rechter prévisible pour que le droit fondamental d'accès à la justice soit
voor de begunstigde van het geschorste besluit te waarborgen. garanti au bénéficiaire de la décision suspendue.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In die zin geïnterpreteerd dat het de begunstigde van het geschorste - Interprété en ce sens qu'il ne permet pas au bénéficiaire de la
besluit niet toestaat de nietigheid van rechtswege ervan voor de Raad décision suspendue d'en contester la nullité de plein droit devant le
van State te betwisten indien de kerkraad of het centraal kerkbestuur Conseil d'Etat lorsque le « conseil d'église » ou l'administration
het geschorste besluit niet tijdig heeft gehandhaafd, of zijn fabricienne centrale n'a pas maintenu dans les délais la décision
handhavingsbesluit niet tijdig heeft verstuurd, schendt artikel 58, § suspendue, ou a envoyé sa décision de maintien tardivement, l'article
2, zesde lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 7 mei 2004 58, § 2, alinéa 6, du décret de la Région flamande du 7 mai 2004
betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende relatif à l'organisation matérielle et au fonctionnement des cultes
erediensten de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. reconnus viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
- In die zin geïnterpreteerd dat zij de begunstigde van het geschorste - Interprétée en ce sens qu'elle autorise le bénéficiaire de la
besluit toestaat de nietigheid van rechtswege ervan voor de Raad van décision suspendue à en contester la nullité de plein droit devant le
State te betwisten indien de kerkraad of het centraal kerkbestuur het Conseil d'Etat lorsque le « conseil d'église » ou l'administration
geschorste besluit niet tijdig heeft gehandhaafd, of zijn fabricienne centrale n'a pas maintenu dans les délais la décision
handhavingsbesluit niet tijdig heeft verstuurd, schendt dezelfde suspendue, ou a envoyé sa décision de maintien tardivement, la même
bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 juni 2012. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 14 juin 2012.
De griffier, Le greffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^