Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 60/2012 van 3 mei 2012 Rolnummer 5155 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37, § 3, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrij Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 60/2012 van 3 mei 2012 Rolnummer 5155 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37, § 3, van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrij Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 60/2012 du 3 mai 2012 Numéro du rôle : 5155 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37, § 3, de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la prise en charge des mineurs aya La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 60/2012 van 3 mei 2012 Extrait de l'arrêt n° 60/2012 du 3 mai 2012
Rolnummer 5155 Numéro du rôle : 5155
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 37, § 3, van de wet van 8 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 37, § 3, de
april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la
minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié infraction
het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade, zoals gewijzigd et à la réparation du dommage causé par ce fait, tel qu'il a été
bij de wet van 13 juni 2006, gesteld door de Jeugdrechtbank te Bergen. modifié par la loi du 13 juin 2006, posée par le Tribunal de la jeunesse de Mons.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée
Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 31 mei 2011 in zake het openbaar ministerie en anderen Par jugement du 31 mai 2011 en cause du ministère public et autres
tegen J.R. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is contre J.R. et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
ingekomen op 3 juni 2011, heeft de Jeugdrechtbank te Bergen de Cour le 3 juin 2011, le Tribunal de la jeunesse de Mons a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 37, § 3, van de wet van 8 april 1965 (gewijzigd bij « L'article 37, § 3, de la loi du 8 avril 1965 (modifiée par la loi du
de wet van 13 juni 2006) in zoverre het de jongere die op het ogenblik 13 juin 2006), en ce qu'il prive le jeune, âgé de plus de 16 ans mais
van feiten ouder is dan 16 jaar maar jonger dan 17 jaar en ten aanzien de moins de 17 ans au moment des faits et ne faisant l'objet d'aucun
van wie in de drie maanden voorafgaand aan zijn meerderjarigheid geen jugement prononcé antérieurement aux trois mois de sa majorité, de
enkel vonnis werd uitgesproken, het voordeel ontzegt van alle
beschermende maatregelen bedoeld in artikel 37, § 2, de artikelen 10, pouvoir bénéficier de l'entièreté des mesures protectionnelles visées
11 en/of 22bis van de Grondwet ? ». à l'article 37, § 2, viole-t-il les articles 10, 11 et/ou 22bis de la
Constitution ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 37, § § 1 en 2, van de wet van 8 april 1965 « betreffende B.1. L'article 37, § § 1er et 2, de la loi du 8 avril 1965 « relative
de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als à la protection de la jeunesse, à la prise en charge des mineurs ayant
misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door commis un fait qualifié infraction et à la réparation du dommage causé
dit feit veroorzaakte schade » preciseert de maatregelen van bewaring, par ce fait » précise les mesures de garde, de préservation et
behoeding en opvoeding, hierna « beschermende maatregelen » genoemd, d'éducation, ci-après dénommées « mesures protectionnelles », qui
die de jeugdrechtbank kan bevelen ten aanzien van de voor haar peuvent être ordonnées par le tribunal de la jeunesse à l'égard des
gebrachte personen. personnes qui lui sont déférées.
Artikel 37, § 3, eerste en tweede lid, van die wet, zoals gedeeltelijk L'article 37, § 3, alinéas 1er et 2, de cette loi, tel qu'il a été
gewijzigd bij artikel 7, 7°, van de wet van 13 juni 2006 « tot modifié pour partie par l'article 7, 7°, de la loi du 13 juin 2006 «
wijziging van de wetgeving betreffende de jeugdbescherming en het ten modifiant la législation relative à la protection de la jeunesse et à
laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit la prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié
hebben gepleegd », bepaalt : infraction », dispose :
« De onder § 2, 2° tot 11°, bedoelde maatregelen worden geschorst « Les mesures prévues au § 2, 2° à 11°, sont suspendues lorsque
wanneer de betrokkene onder de wapens is. Ze nemen een einde wanneer l'intéressé se trouve sous les armes. Elles prennent fin lorsque
hij de leeftijd van achttien jaar bereikt. l'intéressé atteint dix-huit ans.
Ten aanzien van de in artikel 36, 4°, bedoelde personen kunnen deze Toutefois, à l'égard des personnes visées à l'article 36, 4°, et sans
maatregelen, onverminderd het bepaalde in § 2, vierde lid, en in préjudice du § 2, alinéa 4, et de l'article 60 :
artikel 60, evenwel :
1° op verzoek van de betrokkene dan wel, indien de betrokkene blijk 1° à la requête de l'intéressé ou, en cas de mauvaise conduite
geeft van aanhoudend wangedrag of zich gevaarlijk gedraagt, op persistante ou de comportement dangereux de l'intéressé, sur
vordering van het openbaar ministerie, bij vonnis voor een bepaalde réquisition du ministère public, une prolongation de ces mesures peut
duur, uiterlijk tot de dag waarop de betrokkene de leeftijd van être ordonnée, par jugement, pour une durée déterminée ne dépassant
twintig jaar heeft bereikt, worden verlengd. Het verzoek of de pas le jour où l'intéressé atteindra l'âge de vingt ans. Le tribunal
vordering moet binnen een termijn van drie maanden voorafgaand aan de est saisi de la requête ou de la réquisition dans les trois mois
dag waarop de betrokkene meerderjarig wordt, bij de rechtbank worden ingesteld; précédant le jour de la majorité de l'intéressé;
2° bij vonnis worden bevolen voor een bepaalde duur, uiterlijk tot de 2° ces mesures pourront être ordonnées par jugement pour une durée
dag waarop de betrokkene de leeftijd van twintig jaar heeft bereikt, déterminée ne dépassant pas le jour où l'intéressé atteindra vingt
wanneer het gaat om personen die na de leeftijd van zeventien jaar een ans, lorsqu'il s'agit de personnes qui ont commis un fait qualifié
als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd ». infraction après l'âge de dix-sept ans ».
Het tweede lid, 2°, van dat artikel 37, § 3, is nog gewijzigd bij L'alinéa 2, 2°, de cet article 37, § 3, a encore été modifié par
artikel 7, 7°, d), van de voormelde wet van 13 juni 2006, maar die l'article 7, 7°, d) de la loi du 13 juin 2006 précitée, mais cette
wijziging treedt pas in werking op 1 januari 2013, rekening houdend modification n'entre en vigueur que le 1er janvier 2013, compte tenu
met artikel 3 van de wet van 24 juli 2008 houdende diverse bepalingen de l'article 3 de la loi du 24 juillet 2008 portant des dispositions
(II) en met artikel 13 van de wet van 29 december 2010 houdende diverses (II) et de l'article 13 de la loi du 29 décembre 2010 portant
diverse bepalingen (II). Die wijziging bestaat erin de woorden « des dispositions diverses (II). Cette modification consiste à
twintig jaar » te vervangen door de woorden « drieëntwintig jaar » en remplacer les mots « vingt ans » par les mots « vingt-trois ans » et
de woorden « zeventien jaar » door de woorden « zestien jaar ». les mots « dix-sept ans » par les mots « seize ans ».
B.2.1. De verwijzende rechter vraagt het Hof of het voormelde artikel B.2.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité, avec les
37, § 3, bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 22bis van de articles 10, 11 et 22bis de la Constitution, de l'article 37, § 3,
Grondwet, in zoverre het de jongere die op het ogenblik van de feiten précité, en ce qu'il prive le jeune âgé de plus de 16 ans mais de
ouder is dan zestien jaar maar jonger dan zeventien jaar en ten moins de 17 ans au moment des faits et ne faisant pas l'objet d'un
aanzien van wie ten minste drie maanden vóór zijn meerderjarigheid jugement antérieur prononcé au moins trois mois avant sa majorité, de
geen eerder vonnis werd uitgesproken, de mogelijkheid ontzegt alle la possibilité de bénéficier de l'intégralité des mesures
beschermende maatregelen bedoeld in artikel 37, § 2 te genieten. protectionnelles visées à l'article 37, § 2.
B.2.2. Uit de feiten van het geding en uit de motieven van de B.2.2. Il ressort des faits de la cause et des motifs de la décision
verwijzingsbeslissing blijkt dat de Jeugdrechtbank zich moet de renvoi que le Tribunal de la jeunesse est saisi d'une affaire qui
uitspreken over een zaak met betrekking tot een jongere die
meerderjarig is geworden, wordt vervolgd wegens het plegen van een concerne un jeune devenu majeur, poursuivi pour avoir commis un crime
misdaad op de leeftijd van zestien jaar en ten aanzien van wie à l'âge de seize ans et qui a uniquement fait l'objet de mesures
uitsluitend voorlopige maatregelen zijn genomen; de procureur des provisoires; le procureur du Roi demande le dessaisissement de ce
Konings vordert dat die Jeugdrechtbank de zaak uit handen geeft. Tribunal de la jeunesse.
Artikel 57bis, § 1, van de wet van 8 april 1965 stelt de beslissing Or, l'article 57bis, § 1er, de la loi du 8 avril 1965 subordonne la
tot uithandengeving evenwel afhankelijk van het oordeel van de décision de dessaisissement à l'appréciation par le tribunal de la
jeugdrechtbank over de ongeschiktheid van een beschermende maatregel. jeunesse de l'inadéquation d'une mesure protectionnelle.
Uit de combinatie van de artikelen 37, § 3, tweede lid, 2°, en 57bis, Il résulte de la combinaison des articles 37, § 3, alinéa 2, 2°, et
§ 1, van de wet van 8 april 1965 vloeit voort dat de personen die na 57bis, § 1er, de la loi du 8 avril 1965 que les personnes déférées au
de leeftijd van achttien jaar voor de jeugdrechtbank worden gebracht tribunal de la jeunesse en raison d'un fait qualifié infraction après
wegens het plegen van een als misdrijf omschreven feit, anders worden l'âge de dix-huit ans sont traitées différemment selon qu'elles ont
behandeld naargelang zij dat feit hebben gepleegd op de leeftijd van commis ce fait à l'âge de seize ans ou à l'âge de dix-sept ans. Dans
zestien jaar dan wel op de leeftijd van zeventien jaar. In het tweede le second cas, elles peuvent faire l'objet de mesures protectionnelles
geval kunnen zij het voorwerp uitmaken van beschermende maatregelen
tot de leeftijd van twintig jaar en een uithandengeving door de jusqu'à l'âge de vingt ans et peuvent éviter un dessaisissement du
jeugdrechtbank vermijden wanneer die rechtbank oordeelt dat de tribunal de la jeunesse si ce tribunal estime les mesures
beschermende maatregelen geschikt zijn; in het eerste geval kunnen zij protectionnelles adéquates; dans le premier cas, elles ne peuvent
niet het voorwerp uitmaken van alle beschermende maatregelen, waardoor faire l'objet de l'ensemble des mesures protectionnelles, ce qui prive
bovendien de jeugdrechtbank haar bevoegdheid wordt ontnomen om te en outre le tribunal de la jeunesse de son pouvoir d'apprécier
oordelen of die maatregelen al dan niet geschikt zijn en bijgevolg om l'adéquation ou non de ces mesures et, dès lors, d'ordonner ou non un
al dan niet een uithandengeving te bevelen. dessaisissement.
B.2.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, geeft de B.2.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, le
verwijzende rechter de twee categorieën van personen die met elkaar juge a quo indique clairement les deux catégories de personnes qui
moeten worden vergeleken, duidelijk aan. De prejudiciële vraag is doivent être comparées. La question préjudicielle est par conséquent
bijgevolg ontvankelijk. recevable.
B.3. De mogelijkheid om de beschermende maatregelen te verlengen tot B.3. La possibilité de prolonger les mesures protectionnelles au-delà
na de leeftijd van achttien jaar, vindt haar oorsprong in de wet van de l'âge de dix-huit ans trouve son origine dans la loi du 19 janvier
19 januari 1990 « tot verlaging van de leeftijd van burgerlijke 1990 « abaissant à dix-huit ans l'âge de la majorité civile ».
meerderjarigheid tot achttien jaar ».
De wetgever heeft willen vermijden dat de verlaging van de leeftijd Le législateur a voulu éviter que l'abaissement de l'âge de la
van burgerlijke meerderjarigheid tot achttien jaar ertoe zou leiden
dat vroegtijdig een einde wordt gemaakt aan de maatregelen die de majorité civile à 18 ans ait pour effet de mettre fin prématurément
jeugdrechtbank heeft genomen ten aanzien van de jongeren die, toen zij aux mesures prises par le tribunal de la jeunesse à l'égard des jeunes
minderjarig waren, een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd : qui, étant mineurs, ont commis un fait qualifié infraction :
« Het is derhalve wenselijk dat de jeugdrechtbank kan blijven optreden « Il convient dès lors de privilégier l'action continue du tribunal de
om te vermijden dat de verlaging van de meerderjarigheid tot 18 jaar la jeunesse, sans quoi l'abaissement de l'âge de la majorité à 18 ans
aanleiding zou geven tot een systematische verwijzing van 16- en risque d'entraîner le renvoi systématique des jeunes de 16 à 17 ans
17-jarigen naar de correctionele rechtbank. devant le tribunal correctionnel.
De weigering om de wet van 8 april 1965 aan te passen zou dus in feite Refuser d'adapter la loi du 8 avril 1965 reviendrait ainsi à instaurer
een strafrechterlijke meerderjarigheid op 16 jaar impliceren » (Parl. une majorité pénale de fait de 16 ans » (Doc. parl., Chambre,
St., Kamer, 1988-1989, nr. 42/3, p. 38). 1988-1989, n° 42/3, p. 38).
Die wet heeft in de wet van 8 april 1965 bijgevolg een artikel 37bis Cette loi a dès lors introduit dans la loi du 8 avril 1965 un article
ingevoegd, waarvan paragraaf 2 luidde : 37bis, dont le paragraphe 2 disposait :
« Indien de minderjarige zeventien jaar oud is en een als misdaad of « Si le mineur a commis un fait qualifié crime ou délit et qu'il est
wanbedrijf omschreven feit heeft gepleegd, kan de jeugdrechtbank, âgé de dix-sept ans, le tribunal de la jeunesse peut, lorsqu'il prend
wanneer zij een van de in artikel 37, tweede lid, 2°, 3° of 4°, l'une des mesures prévues à l'article 37, alinéa 2, 2°, 3° ou 4°,
bepaalde maatregelen neemt, beslissen dat de zaak haar opnieuw moet décider que la cause lui sera de nouveau soumise dans les trois mois
worden voorgelegd binnen een termijn van drie maanden voor de
meerderjarigheid, met het oog op de handhaving of de toepassing van qui précèdent la majorité en vue du maintien ou de l'application de
één van die maatregelen voor een termijn die zich niet verder mag
uitstrekken dan de dag waarop de betrokkene de leeftijd van twintig l'une de ces mesures pour un terme qui ne pourra dépasser le jour où
jaar bereikt ». Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever indertijd l'intéressé atteint l'âge de vingt ans ».
rekening heeft willen houden met de leeftijd van de jongere op de Il ressort des travaux parlementaires que le législateur a voulu à
datum van de beslissing van de jeugdrechtbank en niet met de leeftijd l'époque prendre en considération l'âge du jeune à la date de la
op het ogenblik van de feiten (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. décision du tribunal de la jeunesse et non l'âge au moment des faits
634-2, p. 18). (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 634-2, p. 18).
B.4.1. Naar aanleiding van het arrest van het Hof nr. 2/92 van 15 B.4.1. A la suite de l'arrêt de la Cour n° 2/92 du 15 janvier 1992,
januari 1992 is dat artikel opgeheven bij artikel 3 van de wet van 24 cet article a été abrogé par l'article 3 de la loi du 24 décembre 1992
december 1992 « tot wijziging van de artikelen 36, 4°, en 37 en tot « modifiant les articles 36, 4°, et 37 et abrogeant l'article 37bis de
opheffing van artikel 37bis van de wet van 8 april 1965 betreffende de la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse et y
jeugdbescherming en tot invoeging van een artikel 43bis in dezelfde insérant un article 43bis ».
wet ». Artikel 2 van die wet van 24 december 1992 vervangt artikel 37 van de L'article 2 de cette loi du 24 décembre 1992 remplace l'article 37 de
wet van 8 april 1965. Het vijfde lid, 2°, van dat artikel bepaalt dat la loi du 8 avril 1965. Dans son alinéa 5, 2°, cet article prévoit
qu'« à l'égard des personnes qui ont commis un fait qualifié
« [deze maatregelen] bij vonnis worden bevolen voor een bepaalde duur, infraction après l'âge de 17 ans, ces mesures pourront être ordonnées
par jugement pour une durée déterminée ne dépassant pas le jour où
uiterlijk tot de dag waarop de betrokkene de volle leeftijd van 20 l'intéressé atteindra l'âge de 20 ans accomplis ».
jaar heeft bereikt, wanneer het gaat om personen die na de leeftijd
van 17 jaar een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd ».
B.4.2. Artikel 37 van de wet van 8 april 1965 is opnieuw vervangen bij B.4.2. L'article 37 de la loi du 8 avril 1965 est à nouveau remplacé
artikel 2 van de wet van 2 februari 1994 tot wijziging van de wet van par l'article 2 de la loi du 2 février 1994 modifiant la loi du 8
8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming. Paragraaf 3, tweede lid, avril 1965 relative à la protection de la jeunesse. Le paragraphe 3,
2°, van dat artikel bepaalt dan dat deze maatregelen « bij vonnis alinéa 2, 2°, de cet article dispose alors que « ces mesures pourront
worden bevolen voor een bepaalde duur, uiterlijk tot de dag waarop de être ordonnées par jugement pour une durée déterminée ne dépassant pas
betrokkene de leeftijd van twintig jaar heeft bereikt, wanneer het le jour où l'intéressé atteindra vingt ans, lorsqu'il s'agit de
gaat om personen die na de leeftijd van zeventien jaar een als personnes qui ont commis un fait qualifié infraction après l'âge de
misdrijf gekwalificeerd feit hebben gepleegd ». dix-sept ans ».
B.4.3. Uit de tekst en de parlementaire voorbereiding van de wetten B.4.3. Il ressort du texte et des travaux préparatoires des lois du 24
van 24 december 1992 en van 2 februari 1994 blijkt dat de wetgever het décembre 1992 et du 2 février 1994 que le législateur a maintenu
in 1990 door hem nagestreefde doel heeft behouden, namelijk vermijden
dat de jongeren die op de leeftijd van zestien of zeventien jaar een l'objectif qu'il poursuivait en 1990, à savoir éviter un renvoi
als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd, stelselmatig worden systématique devant le tribunal correctionnel des jeunes qui ont
verwezen naar de correctionele rechtbank, waarbij een volledige commis à l'âge de seize ou dix-sept ans un fait qualifié infraction
straffeloosheid van die jongeren wordt voorkomen wanneer zij de tout en empêchant une impunité totale de ces jeunes, lorsqu'ils
leeftijd van 18 jaar bereiken : atteignent l'âge de dix-huit ans :
« De Minister onderstreept dat het voorstel een evenwicht beoogt. « Le Ministre souligne que la proposition tend à réaliser un
Enerzijds, mag een jonge delinquent, die bijna de meerderjarigheid équilibre. D'une part, étant donné que l'on ne peut laisser impuni un
heeft bereikt, niet ongestraft blijven : er moet in de mogelijkheid jeune délinquant qui a presque atteint l'âge de la majorité, il faut
[...] worden voorzien om jeugdbeschermingsmaatregelen op te leggen die prévoir la possibilité d'imposer des mesures de protection de la
ook na de meerderjarigheid blijven gelden. Anderzijds, kan het niet de jeunesse qui demeurent applicables après cet âge. D'autre part, le but
bedoeling zijn om deze jongeren extra repressief aan te pakken. ne peut pas être de se montrer plus répressif à l'égard de ces jeunes.
Daartegen bevat de voorgestelde wettekst, die steeds moet gezien Le texte de loi proposé, qui doit toujours être considéré dans le
worden in het geheel van de wet op de jeugdbescherming, voldoende cadre global de la loi relative à la protection de la jeunesse,
garanties. Overigens zou het ook niet verantwoord zijn dat een jongere contient des garanties suffisantes à cet égard. Par ailleurs, il ne se
van 17, in één jaar tijd, tweemaal voor de rechter zou moeten justifierait pas non plus d'obliger un jeune de 17 ans à comparaître
verschijnen. Tenslotte moet worden vermeden dat de jeugdrechters deux fois devant le juge en un an. Enfin, il faut également éviter que
systematisch de zaken uit handen zouden geven, wanneer ze jongeren les juges de la jeunesse se dessaisissent systématiquement de
betreffen die ouder zijn dan 17 jaar. l'affaire lorsque les intéressés sont âgés de plus de 17 ans.
De leden vinden vooral het laatste argument van doorslaggevende aard. Les membres estiment que le dernier argument est décisif. La
De bevoegdheid van de jeugdrechter moet zo ruim mogelijk worden compétence du juge de la jeunesse doit être aussi étendue que possible
opgevat » (Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr. 699/4, p. 6). » (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 699/4, p. 6).
Amendementen die ertoe strekten die jongeren voor de gewone Des amendements visant à déférer ces jeunes devant les juridictions
strafgerechten te brengen, zijn overigens met een zeer grote pénales ordinaires ont, par ailleurs, été rejetés à une très large
meerderheid verworpen (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 532/9, pp. 19, majorité (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 532/9, pp. 19, 20 et 49;
20 en 49; Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 633-2, pp. 47 tot 53; Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 633-2, pp. 47 à 53; Doc. parl.,
Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 532/15, pp. 3 en 7). Chambre, 1991-1992, n° 532/15, pp. 3 et 7).
B.5. De wil van de wetgever om een automatische uithandengeving door B.5. La volonté du législateur d'éviter le dessaisissement automatique
de jeugdrechtbank te vermijden voor de jongeren van zestien en du tribunal de la jeunesse pour les jeunes âgés de 16 et 17 ans au
zeventien jaar op het ogenblik dat de feiten zijn gepleegd, wordt moment où les faits ont été commis est encore confirmée par les
voorts bevestigd in de parlementaire voorbereiding van de wet van 13 travaux préparatoires de la loi du 13 juin 2006, dont l'article 7, 7°,
juni 2006, waarvan artikel 7, 7°, opnieuw het in het geding zijnde
artikel 37, § 3, heeft gewijzigd : a à nouveau modifié l'article 37, § 3, en cause :
« Met de uithandengeving wordt erkend dat het specifieke stelsel voor minderjarigen gefaald heeft. De rechtbank kan de zaak immers uit handen geven indien zij vaststelt dat de jeugdbeschermingsmaatregelen niet geschikt zijn voor de jongere die voor haar is gebracht. De betrokkene blijft evenwel, ondanks alles, een minderjarige persoon. Dat is de reden waarom zijn verwijzing naar het strafrechtsstelsel op zich geen ideale oplossing is. Er moet dus worden getracht het aantal uithandengevingen te verminderen. Voor een dergelijke vermindering moet inzonderheid worden gezorgd door een toename van het aantal maatregelen dat ter beschikking wordt gesteld van de magistraten teneinde een antwoord te bieden op de jeugdcriminaliteit, alsook door de mogelijkheid om de maatregelen in sommige gevallen te verlengen tot « Le dessaisissement constitue un aveu d'échec du système spécifique aux mineurs. En effet, le tribunal peut se dessaisir lorsqu'il constate que les mesures de protection de la jeunesse sont inadéquates face au jeune qui lui est déféré. Or, l'intéressé reste, malgré tout, une personne mineure. C'est la raison pour laquelle son renvoi vers le système pénal n'est pas une solution idéale en soi. Il convient, donc, de tenter de diminuer le nombre de dessaisissement. Une telle diminution interviendra, notamment, par la multiplication des mesures mises à la disposition des magistrats en vue de répondre à la délinquance juvénile, d'une part, et par la possibilité de prolonger
het tijdstip waarop de betrokkene de leeftijd van 23 jaar heeft les mesures, dans certains cas, jusqu'à l'âge de 23 ans de
bereikt » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1467/001, p. 21). l'intéressé, d'autre part » (Doc. parl., Chambre des représentants, 2004-2005, DOC 51-1467/001, p. 21).
« Eerst de jongeren die een feit hebben gepleegd na de leeftijd van 16 jaar. Veel van die jongeren worden vervolgd tot wanneer ze de meerderjarigheid bijna hebben bereikt en komen voor een rechter te staan die oordeelt dat hij niet over voldoende middelen beschikt om op de gegeven situatie een antwoord te bieden. Hij geeft de zaak uit handen bij gebrek aan middelen en niet om redenen die met de persoonlijkheid van de jongere te maken hebben. Zoiets mag niet langer mogelijk zijn. Men zou in de eerste plaats specifieke beslissingscriteria kunnen uitwerken. Maar het probleem moet ook ten gronde worden aangepakt. Daarom voorziet het regeerakkoord in een optrekking van de leeftijd die voor bepaalde beschermingsmaatregelen « D'abord, les jeunes ayant commis un fait après l'âge de 16 ans. Beaucoup de ces jeunes sont poursuivis vers l'âge de la majorité et sont confrontés à un juge qui estime ne pas disposer d'assez de moyens pour répondre à la situation qui se présente. Il se dessaisit pour des raisons de manque de moyens, et non pas pour des raisons liées à la personnalité du jeune. Cela doit être rendu impossible. D'abord, des critères spécifiques de décision pourraient être élaborés. Mais il faut également pallier le problème de fond. C'est pour cette raison
in aanmerking komt, van 20 naar 23 jaar » (Parl. St., Kamer, que l'accord gouvernemental prévoit le passage de 20 à 23 ans comme
âge limite de certaines mesures protectionnelles » (Doc. parl.,
2004-2005, DOC 51-1467/012, p. 59). Chambre, 2004-2005, DOC 51-1467/012, p. 59).
In verband met de verlenging van de maatregelen tot de leeftijd van Concernant la prolongation des mesures jusqu'à l'âge de 23 ans, la
drieëntwintig jaar heeft de minister gepreciseerd dat de beoogde ministre a précisé que les hypothèses visées qui concernent des jeunes
hypothesen met betrekking tot jongeren die tussen zestien en achttien ayant commis des faits graves entre 16 et 18 ans sont très
jaar ernstige feiten hebben gepleegd, zeer bijzonder en uitzonderlijk particulières et exceptionnelles (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC
zijn (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1467/012, p. 109). Zij 51-1467/012, p. 109). Elle rappelle, par ailleurs, « que l'on est en
herinnert overigens eraan « dat het hier gaat om jongeren die ernstige présence de jeunes ayant commis des faits graves. Dans une telle
feiten hebben gepleegd. In deze gevallen moeten de maatregelen lang hypothèse, il faut que les mesures puissent s'étaler suffisamment dans
genoeg duren om zowel de minderjarige als de samenleving te beschermen le temps pour protéger le mineur et la société » (Doc. parl., Sénat,
» (Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1312/7, p. 79). 2005-2006, n° 3-1312/7, p. 79).
B.6. Het in B.2 vermelde verschil in behandeling tussen de twee B.6. La différence de traitement mentionnée en B.2 entre les deux
categorieën van jongeren die voor de jeugdrechtbank worden vervolgd, catégories de jeunes poursuivis devant le tribunal de la jeunesse est
steunt op het criterium van de leeftijd die zij hadden op het ogenblik fondée sur le critère de l'âge qu'ils avaient au moment de commettre
dat zij een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd. un fait qualifié infraction.
Dat criterium is niet relevant en niet coherent in het licht van de Ce critère est dépourvu de pertinence et de cohérence au regard des
bevoegdheden waarover de jeugdrechtbank beschikt ten aanzien van de pouvoirs dont dispose le tribunal de la jeunesse à l'égard des jeunes
jongeren van zowel zestien jaar als zeventien jaar. Het is evenmin tant de 16 ans que de 17 ans. Il n'est pas non plus adéquat au regard
adequaat in het licht van het doel van de jeugdbescherming dat de du but de protection de la jeunesse poursuivi de manière constante
wetgever sinds 1990 op aanhoudende wijze nastreeft, zoals eraan is depuis 1990 par le législateur, tel qu'il a été rappelé en B.3 et B.4.
herinnerd in B.3 en B.4. De in het geding zijnde bepaling heeft La disposition en cause a, en outre, pour effet de traiter, sans
bovendien tot gevolg dat de minderjarige delinquent die de jongste was justification raisonnable, de manière plus défavorable le mineur
op het ogenblik dat de feiten zijn gepleegd, zonder redelijke délinquant qui était le plus jeune au moment où les faits ont été
verantwoording, ongunstiger wordt behandeld, terwijl ten aanzien van commis, alors que cette catégorie de jeunes doit en principe faire
die categorie van jongeren in beginsel veeleer beschermende davantage l'objet de mesures protectionnelles que d'une mesure de
maatregelen moeten worden genomen dan wel een maatregel tot
uithandengeving. dessaisissement.
B.7. De wetgever, die met een dergelijke incoherentie is B.7. Confronté à une telle incohérence, le législateur, par l'article
geconfronteerd, heeft met artikel 7, 7°, d), van de wet van 13 juni 7, 7°, d), de la loi du 13 juin 2006, a d'ailleurs mis fin à la
2006 overigens een einde gemaakt aan het verschil in behandeling dat différence de traitement soumise au contrôle de la Cour, l'entrée en
aan de toetsing van het Hof is voorgelegd, waarbij de inwerkingtreding vigueur de cette modification étant cependant reportée au 1er janvier 2013.
van die wijziging evenwel is uitgesteld tot 1 januari 2013. Selon le Conseil des ministres, ce report de l'entrée en vigueur se
Volgens de Ministerraad is dat uitstel van de inwerkingtreding justifie par le fait que le législateur ne peut atteindre que
verantwoord door het feit dat de wetgever het doel dat hij heeft progressivement l'objectif qu'il s'est fixé en adoptant l'article 7,
vastgesteld met de aanneming van artikel 7, 7°, d), van de wet van 13 7°, d), de la loi du 13 juin 2006, dès lors qu'il doit tenir compte
juni 2006 slechts geleidelijk kan bereiken, aangezien hij rekening
moet houden met de gevolgen op het vlak van de organisatie en de des implications en termes d'organisation et de financement de
financiering van de begeleiding van de jongeren door de verschillende l'encadrement des jeunes par les différentes communautés compétentes.
bevoegde gemeenschappen.
Uit de parlementaire voorbereiding van de voormelde wetten van 13 juni Il ressort en effet des travaux préparatoires des lois du 13 juin
2006, 24 juli 2008 en 29 december 2010 blijkt immers dat de wetgever 2006, du 24 juillet 2008 et du 29 décembre 2010 précitées que le
de inwerkingtreding van de wetswijziging tot tweemaal toe heeft législateur a reporté à deux reprises l'entrée en vigueur de la
uitgesteld omdat de mogelijkheid om de beschermende maatregelen te modification législative parce que la possibilité de prolonger les
verlengen tot de leeftijd van drieëntwintig jaar, gevolgen heeft voor mesures protectionnelles jusqu'à l'âge de vingt-trois ans a des
de organisatie en de werking van de diensten die onder de répercussions sur l'organisation et le fonctionnement de services qui
gemeenschappen vallen : relèvent des communautés :
« Het doel is niet alle bepalingen pas op 1 januari 2009 in werking te « L'objectif est non pas de faire en sorte que toutes les dispositions
laten treden, maar wel in functie van de onderhandelingen met de entrent en vigueur le 1er janvier 2009, mais d'avoir une entrée en
gemeenschappen, een stapsgewijze inwerkingtreding te hebben, rekening vigueur progressive, en fonction des négociations avec les
houdend met hun financiële mogelijkheden » (Parl. St., Senaat, communautés, compte tenu des possibilités financières de celles-ci »
2005-2006, nr. 3-1312/7, p. 76). (Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° 3-1312/7, p. 76).
Hoewel het ten aanzien van dat doel relevant is de inwerkingtreding S'il est pertinent au regard de cet objectif de reporter l'entrée en
uit te stellen van de bepaling die het mogelijk maakt de beschermende vigueur de la disposition qui permet de prolonger des mesures
maatregelen te verlengen tot na de leeftijd van twintig jaar, is het protectionnelles au-delà de l'âge de vingt ans, il n'est en revanche
daarentegen niet relevant de inwerkingtreding uit te stellen van de pas pertinent de reporter l'entrée en vigueur de la disposition qui
bepaling die de leeftijd van zeventien jaar vervangt door de leeftijd remplace l'âge de 17 ans par l'âge de 16 ans, permettant de la sorte
van zestien jaar, waardoor de jeugdrechtbank bij vonnis beschermende au tribunal de la jeunesse d'ordonner par jugement des mesures
maatregelen voor een bepaalde duur kan bevelen die niet verder reikt protectionnelles pour une durée déterminée ne dépassant pas le jour où
dan de dag waarop de betrokkene twintig jaar wordt, wanneer het gaat l'intéressé atteindra vingt ans, lorsqu'il s'agit de personnes qui ont
om personen die op de leeftijd van zestien jaar een als misdrijf commis un fait qualifié infraction à l'âge de seize ans.
omschreven feiten hebben gepleegd.
B.8. In zoverre het de jongere die op het ogenblik van de feiten ouder B.8. En ce qu'il prive le jeune âgé de plus de 16 ans mais de moins de
is dan zestien jaar maar jonger dan zeventien jaar en ten aanzien van 17 ans au moment des faits et ne faisant pas l'objet d'un jugement
wie ten minste drie maanden vóór zijn meerderjarigheid geen eerder antérieur prononcé au moins trois mois avant sa majorité, de la
vonnis werd uitgesproken, het voordeel ontzegt van alle beschermende possibilité de bénéficier de l'intégralité des mesures
maatregelen bedoeld in artikel 37, § 2, van de wet van 8 april 1965, protectionnelles visées à l'article 37, § 2, de la loi du 8 avril
is artikel 37, § 3, tweede lid, 2°, van dezelfde wet niet bestaanbaar 1965, l'article 37, § 3, alinéa 2, 2°, de la même loi n'est pas
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aangezien de vaststelling van die lacune, die zich bevindt in de aan Dès lors que le constat de cette lacune, qui est située dans le texte
het Hof voorgelegde tekst, is uitgedrukt in voldoende nauwkeurige en soumis à la Cour, est exprimé en des termes suffisamment précis et
volledige bewoordingen om toe te laten dat de in het geding zijnde complets pour permettre que la disposition en cause soit appliquée
bepaling wordt toegepast met inachtneming van de artikelen 10 en 11 dans le respect des articles 10 et 11 de la Constitution, il
van de Grondwet, staat het aan de verwijzende rechter een einde te appartient au juge a quo de mettre fin à cette inconstitutionnalité.
maken aan die ongrondwettigheid.
B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
In zoverre het de jongere die op het ogenblik van de feiten ouder is En ce qu'il prive le jeune âgé de plus de 16 ans mais de moins de 17
dan zestien jaar maar jonger dan zeventien jaar en ten aanzien van wie ans au moment des faits et ne faisant pas l'objet d'un jugement
ten minste drie maanden vóór zijn meerderjarigheid geen eerder vonnis antérieur prononcé au moins trois mois avant sa majorité, de la
werd uitgesproken, de mogelijkheid ontzegt alle beschermende possibilité de bénéficier de l'intégralité des mesures
maatregelen te genieten bedoeld in artikel 37, § 2, van de wet van 8 protectionnelles visées à l'article 37, § 2, de la loi du 8 avril 1965
april 1965 « betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van « relative à la protection de la jeunesse, à la prise en charge des
minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en mineurs ayant commis un fait qualifié infraction et à la réparation du
het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade », schendt
artikel 37, § 3, tweede lid, 2°, van de wet van 8 april 1965 de dommage causé par ce fait », l'article 37, § 3, alinéa 2, 2°, de la
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. loi du 8 avril 1965 viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 3 mei 2012. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 3 mai 2012.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse. R. Henneuse
^