← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 18/2012 van 9 februari 2012 Rolnummer 5108 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 14ter van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12
januari 1973, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 18/2012 van 9 februari 2012 Rolnummer 5108 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14ter van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 18/2012 du 9 février 2012 Numéro du rôle : 5108 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14ter des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par le Tribunal de première instance La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 18/2012 van 9 februari 2012 | Extrait de l'arrêt n° 18/2012 du 9 février 2012 |
Rolnummer 5108 | Numéro du rôle : 5108 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14ter van de | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 14ter des |
wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, gesteld | lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, posée par |
door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. | le Tribunal de première instance de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, | greffier F. Meersschaut, présidée par le président R. Henneuse, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 21 januari 2011 in zake de vzw « Clinique Saint-Jean - | Par jugement du 21 janvier 2011 en cause de l'ASBL « Clinique |
Kliniek Sint-Jan » en anderen tegen de Belgische Staat, waarvan de | Saint-Jean - Kliniek Sint-Jan » et autres contre l'Etat belge, dont |
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 21 februari 2011, | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 21 février 2011, le |
heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende | Tribunal de première instance de Bruxelles a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Is artikel 14ter van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, | « L'article 14ter des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, tel |
zoals ingevoegd bij artikel 10 van de wet van 4 augustus 1996, in | qu'inséré par l'article 10 de la loi du 4 août 1996, est-il contraire |
strijd met de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, in samenhang | aux articles 10, 11 et 13 de la Constitution combinés avec l'article |
gelezen met artikel 159 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd | 159 de la Constitution, interprété en ce qu'il empêcherait les cours |
dat het de hoven en rechtbanken van de rechterlijke orde zou beletten | et tribunaux de l'ordre judiciaire d'écarter, conformément à l'article |
om, overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet, de toepassing te weren | 159 de la Constitution, l'application d'un arrêté réglementaire annulé |
van een reglementair besluit dat bij een arrest van de Raad van State | par un arrêt du Conseil d'Etat mais dont les effets sont maintenus |
is vernietigd, maar waarvan de gevolgen worden gehandhaafd tot de | jusqu'à la date de son prononcé et qu'il priverait un justiciable de |
datum van de uitspraak ervan, en dat het een rechtzoekende de | |
mogelijkheid zou ontnemen om de wettigheid van die reglementaire | contester la légalité de cet acte réglementaire alors que cette |
handeling te betwisten, terwijl hij over die mogelijkheid beschikt | possibilité lui est ouverte dans les hypothèses où il n'a pas été fait |
wanneer geen toepassing is gemaakt van het voormelde artikel 14ter, | application de l'article 14ter précité, notamment parce qu'aucun |
met name omdat tegen de onregelmatige reglementaire handeling geen | recours n'aurait été formé devant le Conseil d'Etat contre l'acte |
enkel beroep voor de Raad van State zou zijn ingesteld ? ». | réglementaire irrégulier ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. Artikel 14ter van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd | B.1.1. L'article 14ter des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le |
op 12 januari 1973, bepaalt : | 12 janvier 1973, dispose : |
« Zo de afdeling bestuursrechtspraak dit nodig oordeelt, wijst zij, | « Si la section du contentieux administratif l'estime nécessaire, elle |
bij wege van algemene beschikking, die gevolgen van de vernietigde | indique, par voie de disposition générale, ceux des effets des |
verordeningsbepalingen aan welke als gehandhaafd moeten worden | dispositions d'actes réglementaires annulées qui doivent être |
beschouwd of voorlopig gehandhaafd worden voor de termijn die zij | considérés comme définitifs ou maintenus provisoirement pour le délai |
vaststelt ». | qu'elle détermine ». |
B.1.2. Artikel 13 van de Grondwet bepaalt : | B.1.2. L'article 13 de la Constitution dispose : |
« Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van de rechter die de | « Nul ne peut être distrait, contre son gré, du juge que la loi lui |
wet hem toekent ». | assigne ». |
B.1.3. Artikel 159 van de Grondwet bepaalt : | B.1.3. L'article 159 de la Constitution dispose : |
« De hoven en rechtbanken passen de algemene, provinciale en | « Les cours et tribunaux n'appliqueront les arrêtés et règlements |
plaatselijke besluiten en verordeningen alleen toe in zoverre zij met | généraux, provinciaux et locaux, qu'autant qu'ils seront conformes aux |
de wetten overeenstemmen ». | lois ». |
B.2.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van het | B.2.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 14ter |
voormelde artikel 14ter met de artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, | précité avec les articles 10, 11 et 13 de la Constitution, lus en |
in samenhang gelezen met artikel 159 ervan, in de interpretatie | combinaison avec son article 159, dans l'interprétation selon laquelle |
volgens welke het de rechtzoekende niet toelaat te verkrijgen dat de | il ne permet pas au justiciable d'obtenir que les cours et tribunaux |
hoven en rechtbanken een reglementair besluit buiten toepassing laten | écartent l'application d'un arrêté réglementaire que le Conseil d'Etat |
dat de Raad van State nietig heeft verklaard, maar waarvan de gevolgen | a annulé tout en maintenant ses effets, alors qu'une telle faculté est |
worden gehandhaafd, terwijl de rechtzoekende over die mogelijkheid | ouverte au justiciable dans les hypothèses où il n'a pas été fait |
beschikt wanneer geen toepassing is gemaakt van de in het geding zijnde bepaling. B.2.2. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de eisende partijen voor de verwijzende rechter de zaak voor die laatste aanhangig hebben gemaakt vooraleer zij zelf de nietigverklaring door de Raad van State verkregen van het reglementair koninklijk besluit waarvan de gevolgen evenwel zijn gehandhaafd tot de datum van de uitspraak van zijn arrest. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de hypothese waarin geen enkel element van het geschil onder het toepassingsgebied van het recht van de Europese Unie valt. | application de la disposition en cause. B.2.2. Il ressort de la décision de renvoi que les parties demanderesses devant le juge a quo ont saisi ce dernier avant qu'elles n'obtiennent, elles-mêmes, l'annulation par le Conseil d'Etat de l'arrêté royal réglementaire dont les effets ont cependant été maintenus jusqu'à la date du prononcé de son arrêt. La Cour limite son examen à l'hypothèse dans laquelle aucun élément du litige ne ressortit au champ d'application du droit de l'Union européenne. |
B.3. De in het geding zijnde bepaling is rechtstreeks geïnspireerd op | B.3. La disposition en cause est directement inspirée de l'article 8, |
artikel 8, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
Grondwettelijk Hof, dat het Hof bevoegd maakt om de gevolgen van de | constitutionnelle, qui confère à la Cour un pouvoir de modulation dans |
vernietigingsarresten in de tijd aan te passen (Parl. St., Senaat, | le temps des effets des arrêts d'annulation (Doc. parl., Sénat, |
1995-1996, nr. 1-321/2, p. 7). Zij wordt gemotiveerd door de zorg om | 1995-1996, n° 1-321/2, p. 7). Elle est motivée par le souci de |
de rechtszekerheid te vrijwaren door te voorkomen dat ingevolge de | préserver la sécurité juridique en évitant de « mettre à mal », par |
vernietiging « bestaande rechtstoestanden [worden aangetast] » (ibid.; | l'effet de l'annulation, « des situations juridiques acquises » |
zie ook Parl. St., Kamer, 1995-1996, nr. 644/4, p. 3). | (ibid.; voy. aussi Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° 644/4, p. 3). |
Tijdens de parlementaire voorbereiding diende de minister een nota in, waarin is gesteld : « De mogelijkheid om bij wege van een algemene beschikking aan te geven welke gevolgen van de vernietigde bepalingen als definitief rechtsgeldig moeten worden beschouwd of voorlopig als dusdanig gehandhaafd blijven, kan alleen maar op verordeningsbepalingen slaan. De verplichting om zulks via een algemene beschikking te doen, sluit iedere mogelijkheid uit om een uitspraak te doen over individuele handelingen in se. Wanneer de Raad van State evenwel beslist dat de vernietiging van de verordeningsbepaling geen terugwerkende kracht heeft, blijft het geheel van de individuele handelingen, gesteld in uitvoering van die verordeningsbepaling, hoe dan ook toch gehandhaafd » (Parl. St., | Au cours des travaux préparatoires, le ministre déposa une note aux termes de laquelle : « La faculté d'indiquer, par voie de disposition générale, ceux des effets des dispositions annulées qui doivent être considérées comme définitifs ou maintenus provisoirement ne peut se concevoir qu'à l'égard des actes réglementaires. L'obligation faite de procéder par la voie de disposition générale écarte en effet toute possibilité de se prononcer sur des actes individuels en tant que tels. Néanmoins, quan[d] le Conseil d'Etat décide que l'annulation de l'acte réglementaire ne rétroagit pas, l'ensemble des actes individuels pris en exécution de cet acte réglementaire n'en sont pas moins maintenus » |
Kamer, 1995-1996, nr. 644/4, pp. 6-7). | (Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° 644/4, pp. 6-7). |
B.4. Volgens de Raad van State strekt de mogelijkheid die hem door de | B.4. Selon le Conseil d'Etat, la faculté qui lui est reconnue par le |
wetgever is toegekend, ertoe het strikte karakter van de | législateur vise à tempérer la rigueur de l'annulation et ne peut être |
nietigverklaring te matigen en moet die met wijsheid en omzichtigheid | utilisée qu'avec sagesse et circonspection lorsqu'il est établi que |
worden gehanteerd wanneer vaststaat dat de nietigverklaring zonder | l'annulation pure et simple de l'acte attaqué aurait des conséquences |
meer van het bestreden besluit zeer zware gevolgen zou hebben op het | |
stuk van de rechtszekerheid (RvSt, 21 november 2001, Belgische Staat, | extrêmement graves du point de vue de la sécurité juridique (CE, 21 |
nr. 100.963; RvSt, 30 oktober 2006, Somja et al., nr. 164.258; RvSt, 8 | novembre 2001, Etat belge, n° 100.963; CE, 30 octobre 2006, Somja et |
november 2006, Belgische beroepsvereniging der geneesheren | al., n° 164.258; CE, 8 novembre 2006, Union professionnelle belge des |
specialisten in nucleaire geneeskunde et al., nr. 164.522). Dit is | médecins spécialistes en médecine nucléaire et al., n° 164.522). Tel |
niet het geval wanneer de door de tegenpartij aangevoerde aantasting | n'est pas le cas lorsque l'atteinte à la sécurité juridique alléguée |
van de rechtszekerheid inherent is aan de nietigverklaring van elke | par la partie adverse est inhérente à l'annulation de toute |
onwettige reglementaire bepaling (RvSt, 3 november 2004, Belgische | disposition réglementaire illégale (CE, 3 novembre 2004, Union |
beroepsvereniging der geneesheren specialisten in nucleaire | professionnelle association belge des médecins spécialistes en |
geneeskunde, nr. 136.961). | médecine physique et réadaptation, n° 136.961). |
B.5.1. De handhaving van de gevolgen van de nietig verklaarde | B.5.1. Le maintien des effets du règlement annulé a pour conséquence, |
verordening heeft volgens de Raad van State tot gevolg dat de | |
handelingen die op basis daarvan zijn aangenomen, niet kunnen worden | selon le Conseil d'Etat, que les actes adoptés sur son fondement ne |
geacht geen wettelijke grondslag te hebben (RvSt, 10 september 1998, | peuvent être réputés dépourvus de base légale (CE, 10 septembre 1998, |
Stad Waver, nr. 75.712; RvSt, 8 maart 2001, Evrard, nr. 93.800). | Ville de Wavre, n° 75.712; CE, 8 mars 2001, Evrard, n° 93.800). |
De Raad van State oordeelt overigens : | Le Conseil d'Etat juge par ailleurs : |
« dat wanneer de Raad van State beslist de gevolgen van een | « que lorsque le Conseil d'Etat décide de différer les effets d'un |
vernietigingsarrest uit te stellen op basis van artikel 14ter van de | arrêt d'annulation sur base de l'article 14ter des lois coordonnées |
gecoördineerde wetten op de Raad van State, hij zich ' bij wege van | |
algemene beschikking ' uitspreekt voor de voorlopige handhaving van de | sur le Conseil d'Etat, il se prononce, ' par voie de disposition |
gevolgen van de hele vernietigde handeling of van een deel ervan; dat | générale ', pour le maintien provisoire des effets de tout ou partie |
de wetgever, door te stellen dat de Raad van State, wanneer hij | de l'acte annulé; qu'en énonçant que lorsqu'il décide de mettre en |
beslist het voornoemde artikel 14ter toe te passen, uitspraak doet ' | oeuvre l'article 14ter précité, le Conseil d'Etat statue ' par voie de |
bij wege van algemene beschikking ' onmiskenbaar een gelding erga | disposition générale ', le législateur a nécessairement entendu |
omnes heeft willen toekennen aan de beslissing van de Raad van State | conférer une valeur erga omnes à la décision du Conseil d'Etat |
waarbij deze beveelt dat een onregelmatige verordening rechtsgevolgen | ordonnant qu'un acte réglementaire irrégulier puisse produire des |
kan hebben; dat zulk een rechterlijke beslissing, genomen ter wille | effets de droit; qu'une telle décision juridictionnelle, prise dans un |
van de rechtszekerheid, aan de kwestieuze verordening tijdelijk | souci de sécurité juridique, conforte temporairement l'acte |
geldigheid verleent en de uitoefening van de sanctie van | réglementaire en cause et paralyse l'exercice de la censure de non |
niet-toepassing opschort voor de uitvoeringsmaatregelen die genomen | application pour les mesures d'exécution prise durant la période |
zijn tijdens de periode gedurende welke die gevolgen gehandhaafd | correspondant au maintien de ses effets; qu'une telle paralysie |
worden; dat zulk een tijdelijke opschorting van de sanctie van | temporaire de la censure de non application ne contrevient pas à |
niet-toepassing niet in strijd is met artikel 159 van de Grondwet, | l'article 159 de la Constitution dès lors que cette disposition ne |
aangezien die bepaling enkel slaat op verordeningen of besluiten, en | vise que les règlements ou arrêtés et ne peut trouver à s'appliquer à |
niet toegepast kan worden op handelingen waaraan een tijdelijke | ceux qui se voient reconnaître une valeur juridique temporaire par le |
juridische waarde is toegekend door het dictum van een arrest van de | dispositif d'un arrêt du Conseil d'Etat valant disposition générale; |
Raad van State, dat geldt als algemene beschikking; dat de | |
omstandigheid dat verzoeker geen partij was bij de procedure die | que la circonstance que le requérant n'était pas partie à la procédure |
geleid heeft tot het arrest van 22 september 2006 niets afdoet aan het | ayant donné lieu à l'arrêt du 22 septembre 2006 ne peut remettre en |
gezag van gewijsde erga omnes van die beslissing » (RvSt, 18 december 2008, Debie, nr. 199.085). B.5.2. Volgens de Raad van State zou het aanwenden van artikel 14ter van de gecoördineerde wetten dus tot gevolg hebben dat aan de betrokken handeling een tijdelijke juridische waarde is toegekend door het beschikkend gedeelte van een arrest van de Raad van State waarbij de gevolgen van de vernietigde verordening worden gehandhaafd. B.6. Hoewel het in de regel aan de justitiële en administratieve rechtscolleges staat de door hen toegepaste wetskrachtige normen te interpreteren, dient het Hof daarentegen de normen te interpreteren ten aanzien waarvan het wordt verzocht zijn toetsing uit te voeren, te | cause l'autorité de chose jugée erga omnes qui s'attache à cette décision » (CE, 18 décembre 2009, Debie, n° 199.085). B.5.2. Selon le Conseil d'Etat, le recours à l'article 14ter des lois coordonnées aurait donc pour effet que le dispositif d'un arrêt du Conseil d'Etat, maintenant les effets d'un règlement annulé, confère une valeur juridique temporaire à celui-ci. B.6. S'il appartient en règle aux juridictions judiciaires et administratives d'interpréter les normes législatives qu'elles appliquent, il incombe en revanche à la Cour d'interpréter les normes au regard desquelles elle est invitée à exercer son contrôle, en |
dezen artikel 159 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de | l'espèce l'article 159 de la Constitution, combiné avec les articles |
artikelen 10, 11 en 13 ervan. Afwijkend van de retroactieve werking van een vernietigingsarrest heeft de in het geding zijnde bepaling tot gevolg dat de vernietigde verordening, waarvan de gevolgen volledig of gedeeltelijk zijn gehandhaafd, niet verdwijnt uit de rechtsorde en bijgevolg een verordening blijft. B.7. Het aan het Hof voorgelegde verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het al dan niet bestaan van een arrest van de Raad van State waarmee een reglementaire handeling wordt nietigverklaard, maar waarvan de gevolgen worden gehandhaafd, en streeft een wettig doel na, namelijk het vrijwaren van de rechtszekerheid. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, bevinden de in de prejudiciële vraag vermelde categorieën van rechtzoekenden zich niet in situaties die dermate verschillend zijn dat zij niet met elkaar kunnen worden vergeleken. Zij vragen immers in beide gevallen om de | 10, 11 et 13 de celle-ci. Dérogeant à l'effet rétroactif d'un arrêt d'annulation, la disposition en cause a pour effet que le règlement annulé, dont les effets ont été maintenus en tout ou en partie, ne disparaît pas de l'ordonnancement juridique et demeure par conséquent un règlement. B.7. La différence de traitement soumise à la Cour repose sur un critère objectif, à savoir l'existence ou non d'un arrêt du Conseil d'Etat annulant un acte réglementaire tout en en maintenant les effets, et poursuit l'objectif légitime de préserver la sécurité juridique. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les catégories de justiciables mentionnées dans la question préjudicielle ne se trouvent pas dans des situations à ce point différentes qu'elles ne puissent être comparées. Ceux-ci sollicitent en effet, dans les |
toepassing van artikel 159 van de Grondwet op een reglementaire | deux cas, l'application de l'article 159 de la Constitution à un acte |
handeling. | réglementaire. |
Het Hof moet voorts nagaan of het aldus onder rechtzoekenden | La Cour doit encore examiner la pertinence et la proportionnalité de |
gecreëerde verschil in behandeling relevant en evenredig is. | la différence de traitement ainsi créée entre justiciables. |
B.8.1. Hoewel de incidentele rechterlijke wettigheidstoetsing van | B.8.1. Si le contrôle juridictionnel incident de la légalité des actes |
bestuurshandelingen, bepaald in artikel 159 van de Grondwet, | administratifs, garanti par l'article 159 de la Constitution, a pu, à |
oorspronkelijk als absoluut kon worden opgevat, kunnen thans, om de | l'origine, être conçu comme absolu, il ne peut être fait abstraction |
draagwijdte ervan te bepalen, andere grondwetsbepalingen en bepalingen | aujourd'hui, pour en déterminer la portée, d'autres dispositions |
van internationale verdragen niet buiten beschouwing worden gelaten. | constitutionnelles et de conventions internationales. |
Artikel 160 van de Grondwet verankert het bestaan van de Raad van | L'article 160 de la Constitution consacre l'existence du Conseil |
State. Op grond van dat artikel kan de wetgever diens bevoegdheden en | d'Etat. Il attribue au législateur le pouvoir de déterminer ses |
compétences et son mode de fonctionnement. Dans la mesure où le | |
werking bepalen. In zoverre de Grondwetgever de objectieve | Constituant a entendu, de la sorte, consacrer le contrôle objectif de |
wettigheidstoetsing van de administratieve handelingen aldus beoogde | la légalité des actes administratifs, le contrôle juridictionnel de |
te verankeren, dient de in artikel 159 van de Grondwet bepaalde | légalité, prévu à l'article 159 de la Constitution, doit |
rechterlijke wettigheidstoetsing redelijkerwijze rekening te houden | |
met de nuttige werking van de vernietigingsarresten van de Raad van | raisonnablement tenir compte de l'effet utile des arrêts d'annulation |
State en van de modaliteiten waarmee die gepaard kunnen gaan. | du Conseil d'Etat et des modalités dont ils peuvent être assortis. |
Bovendien moet de in artikel 159 van de Grondwet bepaalde toetsing | En outre, le contrôle prévu à l'article 159 de la Constitution doit |
worden geïnterpreteerd in samenhang met het beginsel van de | être interprété en combinaison avec le principe de la sécurité |
rechtszekerheid dat inherent is aan de interne rechtsorde, alsook aan | juridique qui est inhérent à l'ordre juridique interne, ainsi qu'à |
de rechtsorde van de Europese Unie en aan het Europees Verdrag voor de | l'ordre juridique de l'Union européenne et à la Convention européenne |
rechten van de mens (zie arrest nr. 125/2011, B.5.4). Het Hof houdt | des droits de l'homme (voir l'arrêt n° 125/2011, B.5.4). En effet, la |
immers rekening met dat beginsel wanneer het zijn toetsing uitoefent | Cour tient compte de ce principe lorsqu'elle exerce son contrôle sur |
op basis van de grondwetsbepalingen ten aanzien waarvan het zijn | la base des dispositions constitutionnelles au regard desquelles elle |
rechtstreekse toetsing uitoefent. | exerce un contrôle direct. |
B.8.2. Hieruit volgt dat, hoewel artikel 159 van de Grondwet niet | B.8.2. Il s'ensuit que, si l'article 159 de la Constitution ne |
uitdrukkelijk voorziet in enige beperking van de daarin neergelegde | prévoit, explicitement, aucune restriction au mode de contrôle de |
wijze waarop de wettigheid wordt getoetst, een dergelijke beperking niettemin verantwoord kan zijn wanneer die noodzakelijk is om de naleving van andere grondwetsbepalingen of fundamentele rechten te verzekeren. De wetgever, die ertoe gehouden is met name het beginsel van de rechtszekerheid te waarborgen, moet de wijze regelen waarop de administratieve handeling wordt getoetst, hetgeen beperkingen aan de incidentele rechterlijke wettigheidstoetsing kan vereisen, op voorwaarde dat die beperkingen evenredig zijn met het nagestreefde wettige doel. B.9.1. Overigens dient het Hof, bij het onderzoek van de naleving, door de wetgever, van het beginsel van gelijkheid en | légalité qu'il consacre, une telle restriction se justifie néanmoins si elle est nécessaire pour assurer le respect d'autres dispositions constitutionnelles ou de droits fondamentaux. Tenu de garantir notamment le principe de sécurité juridique, le législateur se doit de régler le mode de contrôle de l'action administrative, ce qui peut exiger des restrictions au contrôle juridictionnel incident de la légalité des actes réglementaires, pour autant que ces restrictions soient proportionnées au but légitime poursuivi. B.9.1. Par ailleurs, lorsqu'elle vérifie le respect par le législateur |
niet-discriminatie en van artikel 13 van de Grondwet, eveneens | du principe d'égalité et de non-discrimination et de l'article 13 de |
la Constitution, la Cour doit également tenir compte des droits | |
rekening te houden met de rechten die artikel 6.1 van het Europees | conférés aux justiciables par l'article 6.1 de la Convention |
Verdrag voor de rechten van de mens aan de rechtzoekenden toekent. | européenne des droits de l'homme. |
B.9.2. Die bepaling waarborgt eenieder het recht dat een rechter | B.9.2. Cette disposition garantit à chacun le droit à ce qu'un juge |
kennisneemt van elke betwisting betreffende zijn rechten en | |
verplichtingen van burgerlijke aard. Een dergelijk recht op toegang | connaisse de toute contestation relative à ses droits et obligations |
vormt immers een element dat inherent is aan het recht op een eerlijk | de caractère civil. Un tel droit d'accès constitue en effet un élément |
proces (EHRM, 21 februari 1975, Golder t. Verenigd Koninkrijk, § 36). | inhérent au droit au procès équitable (CEDH, 21 février 1975, Golder |
c. Royaume-Uni, § 36). | |
Hoewel het recht op de toegang tot een rechter fundamenteel is in een | Bien que fondamental dans un Etat de droit, le droit d'accès au juge |
rechtsstaat, is het evenwel niet absoluut en « zijn, buiten de grenzen | n'est toutefois pas absolu et « il y a place, en dehors des limites |
van de inhoud zelf van elk recht, beperkingen impliciet toegestaan » | qui circonscrivent le contenu même de tout droit, pour des limitations |
(ibid., § 38). | implicitement admises » (ibid., § 38). |
B.9.3. Aldus heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens | B.9.3. Ainsi, la Cour européenne des droits de l'homme a accepté, à |
herhaaldelijk aanvaard dat handelingen van overheden hun uitwerking | plusieurs reprises, que des actes d'autorités publiques continuent à |
behouden, ondanks de onregelmatigheid ervan, wegens de verplichte | produire leurs effets, malgré leur irrégularité, en raison du respect |
naleving van het beginsel van de rechtszekerheid (ECRM, beslissing, 26 | dû au principe de sécurité juridique (Comm. eur. D.H., décision, 26 |
juni 1996, Mika t. Oostenrijk; EHRM, beslissing, 16 maart 2000, Walden | juin 1996, Mika c. Autriche; CEDH, décision, 16 mars 2000, Walden c. |
t. Liechtenstein; EHRM, beslissing, 6 november 2003, Roshka t. | Liechtenstein; CEDH, décision, 6 novembre 2003, Roshka c. Russie; |
Rusland; EHRM, 22 juli 2010, P.B. en J.S. t. Oostenrijk, § § 48-49). | CEDH, 22 juillet 2010, P.B. et J.S. c. Autriche, §§ 48-49). |
Te dezen heeft de wetgever getracht een evenwicht te vinden tussen het | En l'espèce, le législateur a cherché à ménager un équilibre entre le |
beginsel van de wettigheid van de reglementaire handelingen, verankerd | principe de légalité des actes réglementaires, consacré à l'article |
in artikel 159 van de Grondwet, en het beginsel van de rechtszekerheid. Hij heeft aan een rechtscollege de zorg toevertrouwd om te bepalen of uitzonderlijke redenen verantwoorden dat de gevolgen van een onwettige reglementaire handeling worden gehandhaafd, waarbij wordt geëist dat dit alleen het geval is bij wege van algemene beschikking teneinde elke discriminatie tussen de rechtzoekenden te vermijden. Wanneer de Raad van State dat nodig acht rekening houdend met de omstandigheden van de zaak, kan hij niettemin van de handhaving van de gevolgen van de nietig verklaarde verordening de rechtzoekenden uitsluiten die tijdig een beroep tot nietigverklaring tegen die verordening hebben ingediend, en dit met inachtneming van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. B.9.4. Hieruit volgt dat de wetgever, met het aannemen van de in het geding zijnde bepaling, een billijk evenwicht tot stand heeft gebracht | 159 de la Constitution, et le principe de sécurité juridique. Il a confié à une juridiction le soin de déterminer si des raisons exceptionnelles justifiaient que les effets d'un acte réglementaire illégal soient maintenus tout en exigeant qu'ils ne le soient que par voie de disposition générale afin d'éviter toute discrimination entre les justiciables. S'il l'estime nécessaire, en fonction des circonstances de l'espèce, le Conseil d'Etat peut néanmoins excepter du maintien des effets du règlement annulé les justiciables qui ont introduit, dans les délais, un recours en annulation contre ce règlement litigieux et ceci dans le respect du principe d'égalité et de non-discrimination. B.9.4. Il s'ensuit qu'en adoptant la disposition en cause, le |
tussen het belang dat elke situatie die strijdig is met het recht | législateur a instauré un juste équilibre entre l'importance de |
wordt verholpen en de bekommernis dat bestaande toestanden en gewekte | remédier à chaque situation contraire au droit et le souci de ne plus |
verwachtingen na verloop van tijd niet meer in het gedrang worden | mettre en péril, après un certain temps, des situations existantes et |
gebracht. | des attentes suscitées. |
B.9.5. In de in B.2.1 vermelde interpretatie, is de in het geding | B.9.5. Dans l'interprétation mentionnée en B.2.1, la disposition en |
zijnde bepaling niet onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de | cause n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11 de la |
Grondwet. | Constitution. |
B.10.1. Artikel 13 van de Grondwet waarborgt aan alle personen die | B.10.1. Quant à l'article 13 de la Constitution, il garantit à toutes |
zich in dezelfde toestand bevinden het recht om volgens dezelfde | les personnes qui se trouvent dans la même situation le droit d'être |
regels inzake bevoegdheid en rechtspleging te worden berecht. Aldus | jugées selon les mêmes règles en ce qui concerne la compétence et la |
dient een verschil in behandeling in dat opzicht redelijk te worden | procédure. Une différence de traitement à cet égard doit être |
verantwoord. | raisonnablement justifiée. |
Uit hetgeen voorafgaat vloeit voort dat het verschil in behandeling | Il découle de ce qui précède que la différence de traitement quant à |
ten aanzien van de toegang tot de incidentele rechterlijke | l'accès au contrôle juridictionnel incident de la légalité prévu à |
wettigheidstoetsing bepaald in artikel 159 van de Grondwet redelijk is | l'article 159 de la Constitution est raisonnablement justifiée. |
verantwoord. B.10.2. In de in B.2.1 vermelde interpretatie, is de in het geding | B.10.2. Dans l'interprétation mentionnée en B.2.1, la disposition en |
zijnde bepaling bijgevolg evenmin onbestaanbaar met artikel 13 van de | cause n'est dès lors pas davantage incompatible avec l'article 13 de |
Grondwet. | la Constitution. |
B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 14ter van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 | L'article 14ter des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 |
januari 1973, schendt niet de artikelen 10, 11 en 13, in samenhang | janvier 1973, ne viole pas les articles 10, 11 et 13, combinés avec |
gelezen met artikel 159, van de Grondwet. | l'article 159, de la Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 9 februari 2012. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 9 février 2012. |
De griffier, | Le greffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
De voorzitter, | Le président, |
R. Henneuse | R. Henneuse |