Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 199/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5196 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de wet van 21 december 2009 tot hervorming van het hof van assisen, gesteld door de Correctionele Rechtbank te T Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 199/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5196 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de wet van 21 december 2009 tot hervorming van het hof van assisen, gesteld door de Correctionele Rechtbank te T Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 199/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5196 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 14 de la loi du 21 décembre 2009 relative à la réforme de la cour d'assises, posée par le Tribunal correctionne La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 199/2011 van 22 december 2011 Extrait de l'arrêt n° 199/2011 du 22 décembre 2011
Rolnummer 5196 Numéro du rôle : 5196
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 14 van de wet van En cause : la question préjudicielle concernant l'article 14 de la loi
21 december 2009 tot hervorming van het hof van assisen, gesteld door du 21 décembre 2009 relative à la réforme de la cour d'assises, posée
de Correctionele Rechtbank te Turnhout. par le Tribunal correctionnel de Turnhout.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. Moerman, P. Nihoul en F. Daoût, Groot, A. Alen, J.-P. Moerman, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 27 juli 2011 in zake het openbaar ministerie en S.V., Par jugement du 27 juillet 2011 en cause du ministère public et de
burgerlijke partij, tegen M.H., waarvan de expeditie ter griffie van S.V., partie civile, contre M.H., dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 5 september 2011, heeft de Correctionele greffe de la Cour le 5 septembre 2011, le Tribunal correctionnel de
Rechtbank te Turnhout de volgende prejudiciële vraag gesteld : Turnhout a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 14 van de wet van 21 december 2009 tot hervorming « L'article 14 de la loi du 21 décembre 2009 relative à la réforme de
van het hof van assisen de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet la cour d'assises viole-t-il les articles 10, 11 et 23 de la
inzoverre dit met zich meebrengt dat men voor het hof van assisen geen Constitution en ce qu'il entraîne que, devant la cour d'assises, la
wettelijke herhaling kan vaststellen wanneer men reeds een voorgaande récidive légale ne peut pas être constatée lorsqu'une condamnation
veroordeling wegens het plegen van een wanbedrijf heeft opgelopen, antérieure a déjà été encourue en raison d'un délit commis, alors que
doch de correctionele rechtbank dit wel zou kunnen doen wanneer le tribunal correctionnel pourrait constater cette récidive si le même
dezelfde misdaad gecorrectionaliseerd zou worden na aanneming van crime était correctionnalisé à la suite de l'admission de
verzachtende omstandigheden ? circonstances atténuantes ?
Met andere woorden het aannemen van verzachtende omstandigheden door En d'autres termes, l'admission de circonstances atténuantes par la
de raadkamer kan een verdubbeling van de maximumstraf met zich chambre du conseil peut entraîner un doublement de la peine maximale
meebrengen en de vaststelling van de staat van wettelijke herhaling, et la constatation de l'état de récidive légale, alors que l'admission
terwijl het aannemen van een verzachtende omstandigheid door het hof d'une circonstance atténuante par la cour d'assises aboutit à une
van assisen een maximum bestraffing van 20 jaar geeft en er een peine de 20 ans au maximum et que la constatation de la récidive
onmogelijkheid is tot vaststellen van de wettelijke herhaling. légale est impossible.
Het tijdstip van het aannemen van de verzachtende omstandigheid is En effet, le moment de l'admission de la circonstance atténuante ne
immers geen objectief criterium ». constitue pas un critère objectif ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Artikel 14 van de wet van 21 december 2009 tot hervorming van B.1.1. L'article 14 de la loi du 21 décembre 2009 relative à la
het hof van assisen bepaalt : réforme de la cour d'assises dispose :
« In Boek II, Titel II, Hoofdstuk II van [het Wetboek van « Dans le Livre II, Titre II, Chapitre II [du Code d'instruction
strafvordering] wordt een artikel 216novies ingevoegd, luidende : criminelle], il est inséré un article 216novies rédigé comme suit :
'

Art. 216novies.Het hof van assisen neemt kennis van misdaden, met

'

Art. 216novies.La cour d'assises connaît des crimes, à l'exception

uitzondering van de gevallen waarin toepassing gemaakt wordt van
artikel 2 van de wet van 4 oktober 1867 op de verzachtende des cas où il est fait application de l'article 2 de la loi du 4
omstandigheden. ' ». octobre 1867 sur les circonstances atténuantes. ' ».
Artikel 14 van de wet van 21 december 2009 is in werking getreden « op L'article 14 de la loi du 21 décembre 2009 est entré en vigueur « le
de eerste dag van de vierde maand na die waarin [die] wet is premier jour du quatrième mois qui suit celui de la publication de
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad » (artikel 237 van dezelfde [cette] loi au Moniteur belge » (article 237 de cette loi), soit le 1er
wet), namelijk op 1 mei 2010. mai 2010.
B.1.2. Sedert de vervanging ervan bij artikel 230 van de wet van 21 B.1.2. Depuis son remplacement par l'article 230 de la loi du 21
december 2009 tot hervorming van het hof van assisen bepaalt artikel 2 décembre 2009 relative à la réforme de la cour d'assises, l'article 2
van de wet van 4 oktober 1867 op de verzachtende omstandigheden : « In de gevallen waarin er grond mocht zijn om alleen een correctionele straf uit te spreken wegens verzachtende omstandigheden of om reden van verschoning, kan de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling, bij een met redenen omklede beschikking, de verdachte naar de correctionele rechtbank verwijzen. Evenzo kan het openbaar ministerie, indien geen gerechtelijk onderzoek is gevorderd, de beklaagde rechtstreeks voor de correctionele rechtbank dagvaarden of oproepen met mededeling van de verzachtende omstandigheden of van de reden van verschoning, wanneer het van oordeel is dat er wegens verzachtende omstandigheden of om reden van verschoning geen grond is om een hogere straf te vorderen dan een correctionele straf. Alleen in de volgende gevallen kan het openbaar ministerie rechtstreeks dagvaarden of oproepen en kan de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling verwijzen wegens verzachtende de la loi du 4 octobre 1867 sur les circonstances atténuantes dispose : « Dans le cas où il y aurait lieu de ne prononcer qu'une peine correctionnelle en raison de circonstances atténuantes ou d'une cause d'excuse, la chambre du conseil ou la chambre des mises en accusation peut, par ordonnance motivée, renvoyer l'inculpé au tribunal correctionnel. De la même manière, dans les cas où une instruction n'a pas été requise, le ministère public peut, s'il estime qu'il n'y a pas lieu de requérir une peine plus sévère qu'une peine correctionnelle en raison de circonstances atténuantes ou d'une cause d'excuse, citer directement ou convoquer le prévenu devant le tribunal correctionnel en indiquant ces circonstances atténuantes ou la cause d'excuse. La citation directe ou la convocation par le ministère public, ainsi que le renvoi par la chambre du conseil ou la chambre des mises en accusation en raison de circonstances atténuantes, ne sont possibles
omstandigheden : que dans les cas suivants :
1° als de in de wet bepaalde straf twintig jaar opsluiting niet te boven gaat; 1° si la peine prévue par la loi n'excède pas vingt ans de réclusion;
2° als het gaat om een poging tot misdaad strafbaar met levenslange 2° s'il s'agit d'une tentative de crime qui est puni de la réclusion à
opsluiting; perpétuité;
3° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 216, tweede lid, van 3° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 216, alinéa 2, du
het Strafwetboek; Code pénal;
4° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 347bis, § § 2 en 4, 4° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 347bis, § § 2 et 4,
van het Strafwetboek; du Code pénal;
5° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 375, laatste lid, 5° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 375, dernier
van het Strafwetboek, waarvoor de straf in voorkomend geval met alinéa, du Code pénal, et pour lequel la peine peut, le cas échéant,
toepassing van artikel 377bis van hetzelfde Wetboek kan worden être augmentée en application de l'article 377bis du même Code;
verhoogd; 6° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 408 van het Strafwetboek; 6° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 408 du Code pénal;
7° als het gaat om een misdaad bedoeld in de artikelen 428, § 5, en 429 van het Strafwetboek; 7° s'il s'agit d'un crime qui est visé aux articles 428, § 5, et 429 du Code pénal;
8° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 473, laatste lid, 8° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 473, dernier
van het Strafwetboek; alinéa, du Code pénal;
9° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 474 van het Strafwetboek; 9° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 474 du Code pénal;
10° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 476 van het Strafwetboek; 10° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 476 du Code pénal;
11° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 477sexies van het 11° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 477sexies du Code
Strafwetboek; pénal;
12° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 513, tweede lid, 12° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 513, alinéa 2, du
van het Strafwetboek, waarvoor de straf in voorkomend geval met Code pénal, et pour lequel la peine peut, le cas échéant, être
toepassing van artikel 514bis van hetzelfde Wetboek kan worden augmentée en application de l'article 514bis du même Code;
verhoogd; 13° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 518, tweede lid, 13° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 518, alinéa 2, du
van het Strafwetboek; Code pénal;
14° als het gaat om een misdaad bedoeld in artikel 530, laatste lid, 14° s'il s'agit d'un crime qui est visé à l'article 530, dernier
van het Strafwetboek, die met toepassing van artikel 531 van hetzelfde alinéa, du Code pénal, qui est puni par application de l'article 531
Wetboek wordt gestraft, waarvoor de straf in voorkomend geval met du même Code et pour lequel la peine peut, le cas échéant, être
toepassing van artikel 532bis van hetzelfde Wetboek kan worden augmentée en application de l'article 532bis du même Code ».
verhoogd ». Artikel 230 van de wet van 21 december 2009 is eveneens in werking L'article 230 de la loi du 21 décembre 2009 est également entré en
getreden « op de eerste dag van de vierde maand na die waarin [die] vigueur « le premier jour du quatrième mois qui suit celui de la
wet is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad » (artikel 237 van publication de [cette] loi au Moniteur belge » (article 237 de la même
dezelfde wet), namelijk op 1 mei 2010. loi), soit le 1er mai 2010.
B.1.3. Artikel 56 van het Strafwetboek, gewijzigd bij artikel 32 van B.1.3. L'article 56 du Code pénal, modifié par l'article 32 de la loi
de wet van 9 april 1930 « tot bescherming van de maatschappij tegen de du 9 avril 1930 « de défense sociale à l'égard des anormaux et des
abnormalen en de gewoontemisdadigers », zoals het is vervangen bij délinquants d'habitude », tel qu'il a été remplacé par l'article 1er
artikel 1 van de wet van 1 juli 1964 « tot bescherming van de de la loi du 1er juillet 1964 « de défense sociale à l'égard des
maatschappij tegen de abnormalen en de gewoontemisdadigers », bepaalt anormaux et des délinquants d'habitude », dispose :
: « Hij die, na tot een criminele straf te zijn veroordeeld, een « Quiconque, après une condamnation à une peine criminelle, aura
wanbedrijf pleegt, kan worden veroordeeld tot het dubbele van het
maximum van de straf, bij de wet op het wanbedrijf gesteld. commis un délit, pourra être condamné à une peine double du maximum
Dezelfde straf kan worden uitgesproken in geval van een vroegere porté par la loi contre le délit.
veroordeling tot gevangenisstraf van ten minste een jaar, indien de La même peine pourra être prononcée en cas de condamnation antérieure
veroordeelde het nieuwe wanbedrijf pleegt voordat vijf jaren zijn à un emprisonnement d'un an au moins, si le condamné a commis le
verlopen sinds hij zijn straf heeft ondergaan of sinds zijn straf nouveau délit avant l'expiration de cinq ans depuis qu'il a subi ou
verjaard is ». prescrit sa peine ».
B.2. Uit de aan de verwijzende rechter voorgelegde feiten en uit de B.2. Il ressort des faits soumis au juge a quo et de la motivation de
motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof wordt la décision de renvoi que la Cour est invitée à statuer sur la
verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van artikel compatibilité de l'article 216novies du Code d'instruction criminelle
216novies van het Wetboek van strafvordering met de artikelen 10, 11 avec les articles 10, 11 et 23 de la Constitution, en ce que cette
en 23 van de Grondwet, in zoverre die bepaling een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee categorieën van inverdenkinggestelden aan wie feiten worden verweten die een poging tot moord uitmaken en die zijn gepleegd minder dan vijf jaar nadat die inverdenkinggestelden een gevangenisstraf van minstens één jaar hebben ondergaan of nadat die straf is verjaard : enerzijds, diegenen ten aanzien van wie de raadkamer of de kamer van inbeschuldigingstelling de verwijzing naar de correctionele rechtbank wegens verzachtende omstandigheden gelast en, anderzijds, diegenen ten aanzien van wie het onderzoeksgerecht de verwijzing naar het hof van assisen gelast. De eerstgenoemden zouden kunnen worden veroordeeld tot een straf van langere duur dan die welke aan de laatstgenoemden wordt opgelegd. B.3. Dat verschil in behandeling vloeit op zich niet voort uit de in het geding zijnde bepaling. Alle inverdenkinggestelden aan wie feiten worden verweten die een poging tot moord uitmaken, kunnen, indien er verzachtende omstandigheden bestaan die verantwoorden dat enkel een correctionele straf wordt uitgesproken, aan de onderzoeksgerechten vragen om hun verwijzing naar de correctionele rechtbank te gelasten, met toepassing disposition établirait une différence de traitement entre deux catégories d'inculpés auxquels sont reprochés des faits constitutifs d'une tentative d'assassinat, commis moins de cinq ans après que ces inculpés ont subi ou prescrit une peine d'emprisonnement d'au moins un an : d'une part, ceux dont la chambre du conseil ou la chambre des mises en accusation ordonne le renvoi devant le tribunal correctionnel en raison de circonstances atténuantes et, d'autre part, ceux dont la juridiction d'instruction ordonne le renvoi devant la cour d'assises. Les premiers pourraient être condamnés à une peine d'une durée plus longue que celle de la peine infligée aux seconds. B.3. Cette différence de traitement ne provient pas en soi de la disposition en cause. Tous les inculpés auxquels sont reprochés des faits constitutifs d'une tentative d'assassinat peuvent, s'il existe des circonstances atténuantes justifiant qu'il ne soit prononcé qu'une peine correctionnelle, demander aux juridictions d'instruction qu'elles ordonnent leur renvoi devant le tribunal correctionnel, par
van die bepaling, in samenhang gelezen met artikel 2 van de wet van 4 application de cette disposition, combinée avec l'article 2 de la loi
oktober 1867. du 4 octobre 1867.
Die bepaling strekt overigens niet ertoe de duur te bepalen van de Cette disposition n'a, au surplus, pas pour objet de déterminer la
straf die de correctionele rechtbank of het hof van assisen kunnen durée de la peine que le tribunal correctionnel ou la cour d'assises
uitspreken ten aanzien van de inverdenkinggestelden die zij moeten peuvent prononcer à l'égard des inculpés qu'ils sont invités à juger.
berechten. B.4. De wijze waarop de prejudiciële vraag is geformuleerd, doet B.4. La formulation de la question préjudicielle indique toutefois que
evenwel ervan blijken dat de verwijzende rechter in werkelijkheid
wenst te vernemen of artikel 216novies van het Wetboek van le juge a quo souhaite en réalité savoir si l'article 216novies du
strafvordering, in samenhang gelezen met artikel 2, eerste lid en Code d'instruction criminelle, combiné avec l'article 2, alinéa 1er et
derde lid, 2°, van de wet van 4 oktober 1867 en met artikel 56, tweede alinéa 3, 2°, de la loi du 4 octobre 1867 et avec l'article 56, alinéa
lid, van het Strafwetboek, bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 2, du Code pénal, est compatible avec les articles 10, 11 et 23 de la
23 van de Grondwet. Constitution.
B.5.1. L'assassinat est punissable de la réclusion à perpétuité
B.5.1. Moord is strafbaar met levenslange opsluiting (artikel 394 van (article 394 du Code pénal, modifié par l'article 15, alinéa 1er, de
het Strafwetboek, gewijzigd bij artikel 15, eerste lid, van de wet van
10 juli 1996 « tot afschaffing van de doodstraf en tot wijziging van la loi du 10 juillet 1996 « portant abolition de la peine de mort et
de criminele straffen »). Aangezien opsluiting een criminele straf is modifiant les peines criminelles »). La réclusion étant une peine
(artikel 7 van het Strafwetboek, gewijzigd bij artikel 32 van de wet criminelle (article 7 du Code pénal, modifié par l'article 32 de la
van 9 april 1930, bij artikel 4 van de wet van 10 juli 1996, bij loi du 9 avril 1930, par l'article 4 de la loi du 10 juillet 1996, par
artikel 3 van de wet van 4 mei 1999 « tot invoering van de l'article 3 de la loi du 4 mai 1999 « instaurant la responsabilité
strafrechtelijke verantwoordelijkheid van rechtspersonen » en bij pénale des personnes morales » et par l'article 2 de la loi du 17
artikel 2 van de wet van 17 april 2002 « tot invoering van de avril 2002 « instaurant la peine de travail comme peine autonome en
werkstraf als autonome straf in correctionele zaken en in politiezaken matière correctionnelle et de police »), cette infraction est un crime
(article 1er, alinéa 1er, du Code pénal).
»), is dat misdrijf een misdaad (artikel 1, eerste lid, van het La tentative de crime est punissable de la peine immédiatement
Strafwetboek).
Poging tot misdaad is strafbaar met de straf die onmiddellijk lager is inférieure à celle du crime même, de sorte que la tentative
dan die gesteld op de misdaad zelf, zodat poging tot moord strafbaar d'assassinat est punissable de la réclusion de vingt à trente ans
is met opsluiting van twintig tot dertig jaar (artikel 52 van het (article 52 du Code pénal, lu en combinaison avec l'article 80, alinéa
Strafwetboek, in samenhang gelezen met artikel 80, eerste lid, van het
Strafwetboek, vervangen bij artikel 2 van de wet van 11 december 2001 1er, du Code pénal, remplacé par l'article 2 de la loi du 11 décembre
« tot wijziging van de artikelen 80, 471 en 472 van het Strafwetboek 2001 « modifiant les articles 80, 471 et 472 du Code pénal et
en artikel 90ter, § 2, 8°, van het Wetboek van strafvordering », en l'article 90ter, § 2, 8°, du Code d'instruction criminelle » et avec
met artikel 9 van het Strafwetboek, vervangen bij artikel 6 van de wet l'article 9 du Code pénal, remplacé par l'article 6 de la loi du 10
van 10 juli 1996). Aangezien opsluiting een criminele straf is, is juillet 1996). La réclusion étant une peine criminelle, la tentative
poging tot moord ook een misdaad. d'assassinant est aussi un crime.
B.5.2. Het staat in beginsel aan het hof van assisen een persoon te B.5.2. C'est en principe à la cour d'assises qu'il appartient de juger
berechten die van een misdaad in verdenking is gesteld. Zulks is une personne inculpée de crime. Tel n'est cependant pas le cas
evenwel niet het geval wanneer die persoon, met toepassing van artikel
2 van de wet van 4 oktober 1867, wegens verzachtende omstandigheden lorsque, en application de l'article 2 de la loi du 4 octobre 1867,
naar de correctionele rechtbank wordt verwezen (artikel 216novies van celle-ci est renvoyée au tribunal correctionnel en raison de
het Wetboek van strafvordering, ingevoegd bij artikel 14 van de wet circonstances atténuantes (article 216novies du Code d'instruction
van 21 december 2009). criminelle, inséré par l'article 14 de la loi du 21 décembre 2009).
Een dergelijke verwijzing heeft tot gevolg dat het feit dat de Un tel renvoi a pour effet que le fait constitutif du crime
gecorrectionaliseerde misdaad uitmaakt, wettelijk als een wanbedrijf correctionnalisé doit être légalement considéré comme un délit.
moet worden beschouwd. B.5.3. Indien de persoon die van poging tot moord in verdenking is B.5.3. Si la personne inculpée de tentative d'assassinat est renvoyée
gesteld, wegens verzachtende omstandigheden naar de correctionele au tribunal correctionnel en raison de circonstances atténuantes,
rechtbank wordt verwezen, kan die hem enkel tot een correctionele celui-ci ne peut la condamner qu'à une peine correctionnelle.
straf veroordelen.
In dat verband bepaalt artikel 25 van het Strafwetboek, zoals het is A cet égard, l'article 25 du Code pénal, tel qu'il a été modifié par
gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 21 december 2009 : l'article 2 de la loi du 21 décembre 2009, dispose :
« De duur van de correctionele gevangenisstraf is, behoudens de in de wet bepaalde gevallen, ten minste acht dagen en ten hoogste vijf jaar. Hij is ten hoogste vijf jaar voor een met opsluiting van vijf jaar tot tien jaar strafbare misdaad die gecorrectionaliseerd is. Hij is ten hoogste tien jaar voor een met opsluiting van tien jaar tot vijftien jaar strafbare misdaad die gecorrectionaliseerd is. Hij is ten hoogste vijftien jaar voor een met opsluiting van vijftien jaar tot twintig jaar strafbare misdaad die gecorrectionaliseerd is. Hij is ten hoogste twintig jaar voor een met opsluiting van twintig jaar tot dertig jaar of met levenslange opsluiting strafbare misdaad die gecorrectionaliseerd is. De duur van een dag gevangenisstraf is vierentwintig uren. « La durée de l'emprisonnement correctionnel est, sauf les cas prévus par la loi, de huit jours au moins et de cinq ans au plus. Elle est de cinq ans au plus s'il s'agit d'un crime punissable de la réclusion de cinq ans à dix ans qui a été correctionnalisé. Elle est de dix ans au plus s'il s'agit d'un crime punissable de la réclusion de dix ans à quinze ans qui a été correctionnalisé. Elle est de quinze ans au plus s'il s'agit d'un crime punissable de la réclusion de quinze ans à vingt ans qui a été correctionnalisé. Elle est de vingt ans au plus s'il s'agit d'un crime punissable de la réclusion de vingt ans à trente ans ou de la réclusion à perpétuité qui a été correctionnalisé. La durée d'un jour d'emprisonnement est de vingt-quatre heures.
De duur van een maand gevangenisstraf is dertig dagen ». De correctionele rechtbank kan de van poging tot moord in verdenking gestelde persoon, wegens dat misdrijf, dus veroordelen tot een correctionele gevangenisstraf van maximum twintig jaar. Wanneer die persoon dat wanbedrijf minder dan vijf jaar na het ondergaan of het verjaren van een gevangenisstraf van minstens één jaar heeft gepleegd, kan de rechtbank de duur van die gevangenisstraf op maximum veertig jaar vaststellen (voormeld artikel 56, tweede lid, van het Strafwetboek). Het hof van assisen kan, van zijn kant, de persoon die van poging tot moord wordt beschuldigd, nooit veroordelen tot een criminele straf die La durée d'un mois d'emprisonnement est de trente jours ». Le tribunal correctionnel peut donc condamner la personne inculpée de tentative d'assassinat, en raison de cette infraction, à un emprisonnement correctionnel d'une durée maximale de vingt ans. Lorsque cette personne a commis ce délit moins de cinq ans après avoir subi ou prescrit une peine d'emprisonnement d'au moins un an, le tribunal peut porter la durée de cet emprisonnement à une durée maximale de quarante ans (article 56, alinéa 2, du Code pénal, précité). La cour d'assises ne peut, elle, jamais condamner la personne accusée
het dubbele van het bij de wet op die misdaad gestelde maximum de tentative d'assassinat à une peine criminelle double du maximum
bedraagt (Cass., 30 juni 1999, Arr. Cass., 1999, nr. 411). prévu par la loi contre ce crime (Cass., 30 juin 1999, Pas., 1999, n°
B.5.4. Uit het voorgaande vloeit voort dat, door de combinatie van de 411). B.5.4. Il résulte de ce qui précède que, par la combinaison des
artikelen 25 en 56, tweede lid, van het Strafwetboek, artikel articles 25 et 56, alinéa 2, du Code pénal, de l'article 216novies du
216novies van het Wetboek van strafvordering en artikel 2, eerste lid Code d'instruction criminelle et de l'article 2, alinéas 1er et 3, 2°,
en derde lid, 2°, van de wet van 4 oktober 1867, de inverdenkinggestelde die tot de in B.2 beschreven eerste categorie behoort en die naar de correctionele rechtbank wordt verwezen kan worden veroordeeld tot een vrijheidsberoving van langere duur (correctionele gevangenisstraf van veertig jaar) dan die welke de inverdenkinggestelde die tot de beschreven tweede categorie behoort, die van zijn kant naar het hof van assisen wordt verwezen, riskeert (opsluiting van dertig jaar). Wanneer het hof van assisen verzachtende omstandigheden in aanmerking neemt, kan de inverdenkinggestelde die tot de tweede categorie behoort, bovendien slechts worden veroordeeld tot een gevangenisstraf de la loi du 4 octobre 1867, l'inculpé relevant de la première catégorie décrite en B.2, qui est renvoyé devant le tribunal correctionnel, peut être condamné à une privation de liberté d'une durée plus longue (emprisonnement correctionnel de quarante ans) que celle que risque l'inculpé relevant de la seconde catégorie décrite (réclusion de trente ans), qui est, lui, renvoyé devant la cour d'assises. Lorsque la cour d'assises prend en compte des circonstances atténuantes, l'inculpé qui relève de la deuxième catégorie ne peut en outre être condamné qu'à un emprisonnement de vingt ans au maximum
van maximum twintig jaar (artikelen 79 en 80 van het Strafwetboek). (articles 79 et 80 du Code pénal).
B.6.1. Artikel 56, tweede lid, van het Strafwetboek maakt deel uit van B.6.1. L'article 56, alinéa 2, du Code pénal fait partie d'un ensemble
een geheel van bepalingen die ertoe strekken de herhaling te de dispositions visant à sanctionner la récidive, c'est-à-dire le cas
bestraffen, met andere woorden het geval waarin « de dader van een dans lequel « l'auteur d'une première infraction, puni à raison de ce
eerste misdrijf, die wegens dat feit is gestraft, er een tweede pleegt
» (eigen vertaling) (Parl. St., Senaat, 1851-1852, nr. 70, p. 28). fait, en commet une seconde » (Doc. parl., Sénat, 1851-1852, n° 70, p.
Aangezien zij een « verzwarende omstandigheid » is en aangezien zij 28). Parce qu'elle est une « circonstance aggravante » et parce
getuigt van de ondoeltreffendheid van de eerste straf om « [de qu'elle témoigne de l'inefficacité de la première peine à « engager
veroordeelde] ertoe aan te sporen de wet na te leven » (eigen
vertaling), verantwoordt de herhaling de toepassing van een strengere [le condamné] à respecter la loi », la récidive justifie l'application
straf (ibid., p. 29). d'une peine plus sévère (ibid., p. 29).
De aan de rechter gelaten mogelijkheid om het dubbele van het maximum La faculté laissée au juge de prononcer le double du maximum de la
van de correctionele straf uit te spreken waarin bij de wet voor dat peine correctionnelle prévue par la loi pour ce second fait est une
tweede feit is voorzien, is een nuttige waarborg in het belang van de samenleving (ibid., p. 30). garantie utile dans l'intérêt de la société (ibid., p. 30).
De onmogelijkheid voor de rechter om een dergelijke beslissing te L'impossibilité pour le juge de prendre une telle décision lorsqu'un
nemen wanneer een misdaad volgt op een veroordeling tot een crime succède à une condamnation à une peine correctionnelle est
correctionele straf, wordt verantwoord door het feit dat « de justifiée par le fait que « la peine criminelle [...] est pourvue
criminele straf [...] voldoende zwaar is en aan de rechter genoeg d'une force suffisante et laisse au juge assez de latitude pour
ruimte laat om in alle behoeften van verzwaring te voorzien welke die satisfaire à tous les besoins d'aggravation que cette récidive a fait
herhaling heeft doen ontstaan », waarbij « de ondoeltreffendheid van surgir », l'« inefficacité de la première condamnation trouv [ant]
de eerste veroordeling dan wordt verholpen door de noodzakelijke
strengheid van de tweede » (eigen vertaling) (Parl. St., Kamer, alors son remède dans la sévérité nécessaire de la deuxième » (Doc.
1850-1851, nr. 245, pp. 41-42). parl., Chambre, 1850-1851, n° 245, pp. 41-42).
B.6.2. De toewijzing aan de raadkamer en aan de kamer van B.6.2. L'attribution à la chambre du conseil et à la chambre des mises
inbeschuldigingstelling van de bevoegdheid om een van poging tot moord en accusation du pouvoir de renvoyer une personne inculpée de
in verdenking gestelde persoon naar de correctionele rechtbank te tentative d'assassinat au tribunal correctionnel a pour but de réduire
verwijzen, heeft tot doel het aantal door het hof van assisen
onderzochte zaken te verminderen (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC le nombre d'affaires examinées par la cour d'assises (Doc. parl.,
52-2127/007, p. 8; ibid., DOC 52-2127/008, p. 106; Parl. St., Senaat, Chambre, 2009-2010, DOC 52-2127/007, p. 8; ibid., DOC 52-2127/008, p.
2009-2010, nr. 4-924/8, pp. 2, 7 en 20). 106; Doc. parl., Sénat, 2009-2010, n° 4-924/8, pp. 2, 7 et 20).
B.7. Ook al is de correctionele gevangenisstraf een straf die B.7. Même si la peine d'emprisonnement correctionnel est une peine de
verschilt van de criminele straf van de opsluiting, toch hebben die nature différente de celle de la peine criminelle de la réclusion, ces
twee sancties gemeen dat zij de veroordeelde van zijn vrijheid deux sanctions ont en commun de priver le condamné de sa liberté.
beroven. Noch de aard van de criminele straf, noch de bekommernis om de Ni la nature de la peine criminelle ni le souci de réduire la charge
werklast van het hof van assisen te verminderen maken het dus mogelijk de travail de la cour d'assises ne permettent donc de raisonnablement
om het in B.2 beschreven verschil in behandeling redelijkerwijs te justifier la différence de traitement décrite en B.2.
verantwoorden. B.8. Artikel 56, tweede lid, van het Strafwetboek, in samenhang B.8. L'article 56, alinéa 2, du Code pénal, lu en combinaison avec
gelezen met artikel 25 van hetzelfde Wetboek, met artikel 216novies l'article 25 du même Code, avec l'article 216novies du Code
van het Wetboek van strafvordering en met artikel 2, eerste lid en d'instruction criminelle et avec l'article 2, alinéas 1er et 3, de la
derde lid, van de wet van 4 oktober 1867 op de verzachtende loi du 4 octobre 1867 sur les circonstances atténuantes, est
omstandigheden, is niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, mais
Grondwet, doch enkel in zoverre het toelaat de inverdenkinggestelde uniquement dans la mesure où il autorise la condamnation de l'inculpé
die tot de in B.2 beschreven eerste categorie van personen behoort, te relevant de la première catégorie de personnes décrite en B.2 à une
veroordelen tot een hogere straf dan die welke kan worden uitgesproken peine supérieure à celle qui peut être prononcée à l'égard de
ten aanzien van de inverdenkinggestelde die tot de in B.2 beschreven l'inculpé relevant de la seconde catégorie de personnes décrite en
tweede categorie van personen behoort. B.2.
In die mate dient de prejudiciële vraag, in zoverre ze betrekking
heeft op de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, bevestigend te worden Dans cette mesure, en ce qu'elle porte sur les articles 10 et 11 de la
beantwoord. Het staat aan de wetgever die discriminatie weg te werken. Constitution, la question préjudicielle appelle une réponse positive.
In afwachting dat de wetgever optreedt, komt het de correctionele Il appartient au législateur de remédier à cette discrimination.
rechter toe bij de bepaling van de straf erover te waken dat hij in Dans l'attente de l'intervention du législateur, le juge correctionnel
zodanig geval niet veroordeelt tot een vrijheidsberovende straf doit, lorsqu'il détermine la peine, veiller à ne pas condamner en
waarvan de duur de maximumtermijn van de vrijheidsberovende straf die pareil cas à une peine privative de liberté dont la durée excède le
door het hof van assisen dat verzachtende omstandigheden in aanmerking délai maximum de la peine privative de liberté qui pourrait être
neemt, zou kunnen worden opgelegd, te boven gaat. imposée par la cour d'assises ayant constaté des circonstances
B.9. Het onderzoek van de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde atténuantes. B.9. L'examen de la compatibilité des dispositions en cause avec
bepalingen met artikel 23 van de Grondwet, kan niet tot een ruimere l'article 23 de la Constitution ne saurait aboutir à un constat de
vaststelling van schending leiden. violation plus étendu.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 56, tweede lid, van het Strafwetboek, in samenhang gelezen met L'article 56, alinéa 2, du Code pénal, lu en combinaison avec
artikel 25 van hetzelfde Wetboek, met artikel 216novies van het l'article 25 du même Code, avec l'article 216novies du Code
Wetboek van strafvordering en met artikel 2, eerste lid en derde lid, d'instruction criminelle et avec l'article 2, alinéas 1er et 3, de la
van de wet van 4 oktober 1867 op de verzachtende omstandigheden, loi du 4 octobre 1867 sur les circonstances atténuantes, viole les
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doch enkel in zoverre articles 10 et 11 de la Constitution, mais uniquement dans la mesure
het toelaat de inverdenkinggestelde die naar de correctionele où il autorise la condamnation de l'inculpé renvoyé au tribunal
rechtbank is verwezen wegens een gecorrectionaliseerde misdaad die is correctionnel du chef d'un crime correctionnalisé commis moins de cinq
gepleegd minder dan vijf jaar nadat hij een gevangenisstraf van ans après qu'il a subi ou prescrit une peine d'emprisonnement d'au
minstens één jaar heeft ondergaan of nadat die straf is verjaard, te moins un an, à une peine supérieure à celle qui peut être prononcée à
veroordelen tot een hogere straf dan die welke kan worden uitgesproken
ten aanzien van de inverdenkinggestelde die wegens dezelfde misdaad l'égard de l'inculpé renvoyé du chef du même crime commis dans cette
die in diezelfde omstandigheid is gepleegd, verwezen is naar het hof même circonstance à la cour d'assises ayant constaté l'existence de
van assisen dat verzachtende omstandigheden in aanmerking neemt. circonstances atténuantes.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 22 december 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 22 décembre 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^