Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 201/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5200 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechte(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 201/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5200 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechte(...) Extrait de l'arrêt n° 201/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5200 En cause : le recours en annulation totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle et la loi du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 201/2011 van 22 december 2011 Extrait de l'arrêt n° 201/2011 du 22 décembre 2011
Rolnummer 5200 Numéro du rôle : 5200
In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de En cause : le recours en annulation totale ou partielle des articles
artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code
wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet 1990 relative à la
1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen die wordt détention préventive afin de conférer des droits, dont celui de
verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten te consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute personne
verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door auditionnée et à toute personne privée de liberté », introduit par Luc
hem te worden bijgestaan », ingesteld door Luc Lamine. Lamine.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 september Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 8
2011 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 9 septembre 2011 et parvenue au greffe le 9 septembre 2011, Luc Lamine,
september 2011, heeft Luc Lamine, wonende te 3110 Rotselaar, Steenweg demeurant à 3110 Rotselaar, Steenweg op Wezemaal 90, a introduit un
op Wezemaal 90, beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging
ingesteld van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus recours en annulation totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9
2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle
van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen et la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive afin
die wordt verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten
te verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door de conférer des droits, dont celui de consulter un avocat et d'être
hem te worden bijgestaan » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad assistée par lui, à toute personne auditionnée et à toute personne
van 5 september 2011). privée de liberté » (publiée au Moniteur belge du 5 septembre 2011).
Bij hetzelfde verzoekschrift vorderde de verzoekende partij eveneens Par la même requête, la partie requérante a demandé également la
de gehele of gedeeltelijke schorsing van dezelfde wetsbepalingen. Bij suspension totale ou partielle des mêmes dispositions légales. Par
het arrest nr. 177/2011 van 10 november 2011 (bekendgemaakt in het arrêt n° 177/2011 du 10 novembre 2011 (publié au Moniteur belge du 5
Belgisch Staatsblad van 5 december 2011) heeft het Hof de vordering décembre 2011), la Cour a rejeté la demande de suspension.
tot schorsing verworpen.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1.1. Het beroep tot vernietiging is in de eerste plaats gericht B.1.1. Le recours en annulation est dirigé en premier lieu contre
tegen artikel 6 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van l'article 6 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code
het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli 1990 d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet 1990 relative à la
betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen die wordt verhoord détention préventive afin de conférer des droits, dont celui de
en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten te verlenen, consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute personne
waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door hem te auditionnée et à toute personne privée de liberté ». Cette disposition
worden bijgestaan ». Die bepaling voegt in het nieuwe hoofdstuk II/1 insère dans le nouveau chapitre II/1 (« De l'ordonnance de
(« Het bevel tot verlenging ») van de wet van 20 juli 1990 betreffende prolongation ») de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention
de voorlopige hechtenis een nieuw artikel 15bis in, dat bepaalt : préventive un nouvel article 15bis, qui dispose :
« De onderzoeksrechter, die handelt op vordering van de procureur des « Agissant sur réquisition du procureur du Roi ou intervenant
Konings of ambtshalve optreedt, kan een bevel verlenen tot verlenging d'office, le juge d'instruction peut prendre une ordonnance visant à
van de in artikel 1, 1° of artikel 2 bedoelde termijnen. prolonger le délai visé à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2.
De vrijheidsbeneming die het gevolg is van dat bevel mag in geen geval La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut, en
langer duren dan vierentwintig uur te rekenen vanaf de betekening van aucun cas, excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification
het bevel. de l'ordonnance.
Het bevel is met redenen omkleed en kan slechts eenmaal verleend L'ordonnance est motivée et ne peut être prise qu'une seule fois. Elle
worden. Het vermeldt de gegevens die het ingaan van een nieuwe termijn mentionne les éléments qui justifient l'ouverture d'un nouveau délai,
verantwoorden, te weten : à savoir :
1° de ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een 1° les indices sérieux de culpabilité relatifs à un crime ou à un
wanbedrijf; délit;
2° de bijzondere omstandigheden van het voorliggende geval. 2° les circonstances particulières de l'espèce.
Het wordt aan de betrokkene betekend binnen een termijn van Elle est signifiée à la personne concernée dans un délai de
vierentwintig uren. Die termijn gaat in op het tijdstip dat wordt vingt-quatre heures. Celui-ci commence à courir au moment déterminé
bepaald door artikel 1, 2° of 3°, of door artikel 2, 5°. Bij gebrek par l'article 1er, 2° ou 3°, ou par l'article 2, 5°. A défaut de
aan een regelmatige betekening binnen de termijn die de wet bepaalt, signification régulière dans le délai prescrit par la loi, la personne
wordt de persoon vrijgelaten. est libérée.
Het bevel tot verlenging wordt onmiddellijk meegedeeld aan de L'ordonnance de prolongation est communiquée immédiatement au
procureur des Konings. Er kan geen rechtsmiddel tegen worden procureur du Roi. Elle n'est susceptible d'aucun recours.
ingesteld. Tijdens de nieuwe periode van vierentwintig uur heeft de persoon het Durant la nouvelle période de vingt-quatre heures, la personne a le
recht gedurende dertig minuten vertrouwelijk overleg te plegen met droit de se concerter confidentiellement, pendant trente minutes, avec
zijn advocaat ». son avocat ».
B.1.2. Daarnaast beoogt de verzoeker de vernietiging van de artikelen B.1.2. En outre, le requérant demande l'annulation des articles 2, 4,
2, 4, 5 en 9 van de wet van 13 augustus 2011, zij het slechts in 5 et 9, de la loi du 13 août 2011, fût-ce seulement dans la mesure où
zoverre daarin wordt verwezen naar het voormelde artikel 15bis. ceux-ci font référence à l'article 15bis précité.
B.2. De wet van 13 augustus 2011 heeft als doel de Belgische wetgeving B.2. La loi du 13 août 2011 tend à mettre la législation belge en
in overeenstemming te brengen met de zogenaamde Salduz-rechtspraak van conformité avec la « jurisprudence Salduz » de la Cour européenne des
het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Volgens die rechtspraak
heeft eenieder die wordt ondervraagd door de politie, recht op droits de l'homme. Selon cette jurisprudence, toute personne
bijstand van een advocaat vanaf het eerste verhoor en mag, indien dat interrogée par la police a droit à l'assistance d'un avocat dès la
recht wordt geschonden, een strafrechtelijke veroordeling niet worden première audition et, si ce droit est violé, aucune condamnation
gebaseerd op bekentenissen die de verdachte tijdens het eerste pénale ne peut se fonder sur des aveux faits par l'inculpé pendant le
politieverhoor heeft afgelegd (EHRM, 27 november 2008, Salduz t. premier interrogatoire de police (CEDH, 27 novembre 2008, Salduz c.
Turkije, § 55). Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft Turquie, § 55). La Cour européenne des droits de l'homme a précisé
later verduidelijkt dat elk verhoor van een van zijn vrijheid beroofde ultérieurement que toute audition d'un inculpé privé de liberté qui
verdachte zonder bijstand van een advocaat, wanneer die afwezigheid s'est déroulée sans l'assistance d'un avocat, lorsque cette absence ne
niet kan worden verantwoord door dwingende redenen, een schending peut être justifiée par des motifs impérieux, constitue une violation
uitmaakt van de artikelen 6.1 en 6.3 van het Europees Verdrag voor de des articles 6.1 et 6.3 de la Convention européenne des droits de
rechten van de mens, zelfs indien de verdachte tijdens dat verhoor van l'homme, même si l'inculpé a usé de son droit au silence lors de cette
zijn zwijgrecht gebruik heeft gemaakt (EHRM, 24 september 2009, audition (CEDH, 24 septembre 2009, Pishchalnikov c. Russie, § 81;
Pishchalnikov t. Rusland, § 81; EHRM, 13 oktober 2009, Dayanan t. CEDH, 13 octobre 2009, Dayanan c. Turquie, § 33). La Cour a toutefois
Turkije, § 33). Het Hof heeft wel gepreciseerd dat een
strafrechtelijke veroordeling in dat geval mogelijk blijft, indien die spécifié qu'une condamnation pénale reste possible dans ce cas, si
niet louter is gebaseerd op de in afwezigheid van de advocaat elle ne se fonde pas uniquement sur les aveux obtenus en l'absence de
afgelegde bekentenissen, maar de schuld op grond van andere elementen l'avocat mais que la culpabilité est démontrée par d'autres éléments
is aangetoond (EHRM, 21 december 2010, Hovanesian t. Bulgarije). Tot (CEDH, 21 décembre 2010, Hovanesian c. Bulgarie). Enfin, la Cour a
slot verduidelijkte het Hof dat een voorafgaand vertrouwelijk overleg souligné qu'une concertation confidentielle préalable avec l'avocat ne
met de advocaat niet volstaat indien die laatste niet effectief suffisait pas, si celui-ci n'était pas effectivement présent pendant
tijdens het daarop volgende verhoor aanwezig is (EHRM, 14 oktober l'audition qui s'en suit (CEDH, 14 octobre 2010, Brusco c. France).
2010, Brusco t. Frankrijk).
B.3.1. Daartoe voegt artikel 4 van de wet van 13 augustus 2011 een B.3.1. A cette fin, l'article 4 de la loi du 13 août 2011 insère un
nieuw artikel 2bis in de wet van 20 juli 1990 betreffende de nouvel article 2bis dans la loi du 20 juillet 1990 relative à la
voorlopige hechtenis in. Die bepaling kent aan eenieder die van zijn détention préventive. Cette disposition reconnaît à toute personne
vrijheid is beroofd, een recht toe op vertrouwelijk overleg met een privée de liberté le droit de se concerter confidentiellement avec un
advocaat, dat vooraf moet gaan aan het eerste verhoor. Indien de avocat, cette concertation devant avoir lieu avant le premier
verdachte geen beroep doet op een zelf gekozen advocaat, dient een interrogatoire. Si l'inculpé ne fait pas appel à un avocat qu'il a
advocaat te worden aangesteld. De advocaat dient aanwezig te zijn choisi lui-même, un avocat doit être désigné. L'avocat doit être
binnen twee uur na de eerste contactname met de permanentiedienst présent dans les deux heures de la première prise de contact avec la
georganiseerd door de balies. Het vertrouwelijke overleg mag maximaal permanence organisée par les barreaux. La concertation confidentielle
30 minuten duren. Afstand van dat recht kan enkel worden gedaan door peut durer au maximum trente minutes. Seule une personne majeure peut
een meerderjarige en na vertrouwelijk telefonisch contact met de renoncer à ce droit, après avoir eu un contact téléphonique
permanentiedienst. Van de afstand wordt akte genomen in een door de confidentiel avec la permanence. La renonciation est actée dans un
verdachte gedateerd en ondertekend document. document daté et signé par l'inculpé.
Dezelfde bepaling kent, in paragraaf 2 ervan, de betrokkene het recht La même disposition, en son paragraphe 2, reconnaît à l'intéressé le
toe op bijstand door zijn advocaat tijdens de verhoren die op het droit d'être assisté de son avocat au cours des auditions qui suivent
voormelde vertrouwelijke overleg volgen. Die bijstand heeft la concertation confidentielle précitée. Cette assistance a
uitsluitend als doel toezicht mogelijk te maken op de eerbiediging van exclusivement pour objet de permettre le contrôle du respect du droit
het recht zichzelf niet te beschuldigen, op de wijze waarop de de la personne interrogée de ne pas contribuer à sa propre
ondervraagde persoon tijdens het verhoor wordt behandeld, inzonderheid incrimination, du traitement qui lui est réservé au cours de
op het al dan niet kennelijk uitoefenen van ongeoorloofde druk of l'audition, en particulier en ce qui concerne l'exercice manifeste de
dwang, en op de kennisgeving van de rechten van verdediging aan de pressions ou de contraintes illicites, et de la notification des
verdachte. droits de la défense à l'inculpé.
B.3.2. Krachtens artikel 2 van de wet van 13 augustus 2011, dat artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering wijzigt, dient tijdens het verhoor waarvan sprake in B.3.1, aan elke persoon die wordt verhoord aangaande misdrijven die hem ten laste kunnen worden gelegd, op beknopte wijze kennis te worden gegeven van de feiten waarover hij zal worden verhoord. Tevens dient hem te worden meegedeeld dat hij niet kan worden verplicht zichzelf te beschuldigen, dat hij na de bekendmaking van zijn identiteit de keuze heeft om een verklaring af te leggen, de gestelde vragen te beantwoorden of te zwijgen, en dat hij recht heeft op een vertrouwelijk overleg met een advocaat. B.3.2. En vertu de l'article 2 de la loi du 13 août 2011, modifiant l'article 47bis du Code d'instruction criminelle, lors de l'audition dont il est question en B.3.1, toute personne entendue au sujet d'infractions qui peuvent lui être imputées doit être informée succinctement des faits sur lesquels elle sera entendue. En outre, il y a lieu de l'informer qu'elle ne peut être contrainte de s'accuser elle-même, qu'elle a le choix, après avoir décliné son identité, de faire une déclaration, de répondre aux questions qui lui sont posées ou de se taire et qu'elle a le droit de se concerter confidentiellement avec un avocat.
B.3.3. Artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 betreffende de B.3.3. L'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la
voorlopige hechtenis, ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden wet, détention préventive, inséré par l'article 6 de la loi attaquée,
maakt het mogelijk de in artikel 1, 1°, of de in artikel 2 van die wet permet de prolonger de vingt-quatre heures la privation de liberté
van 20 juli 1990 bedoelde vrijheidsberoving met 24 uur te verlengen. visée à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2 de ladite loi du 20 juillet 1990.
Die laatste artikelen bepalen : Ces derniers articles disposent :
«

Artikel 1.Voor de aanhouding bij op heterdaad ontdekte misdaad of

 «

Article 1.L'arrestation en cas de flagrant crime ou de flagrant
op heterdaad ontdekt wanbedrijf gelden de volgende regels : délit est soumise aux règles suivantes :
1° de vrijheidsbeneming mag in geen geval langer duren dan 1° la privation de liberté ne peut en aucun cas dépasser vingt-quatre
vierentwintig uren; heures;
2° de agenten van de openbare macht stellen de verdachte van wie zij 2° les agents de la force publique mettent immédiatement à la
de vlucht hebben verhinderd, onmiddellijk ter beschikking van de disposition de l'officier de police judiciaire toute personne
officier van gerechtelijke politie. De termijn van vierentwintig uren soupçonnée dont ils ont empêché la fuite. Le délai de vingt-quatre
waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat de verdachte, heures prévu au 1° prend cours à partir du moment où cette personne ne
ten gevolge van het optreden van de agent van de openbare macht, niet dispose plus, à la suite de l'intervention de l'agent de la force
meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan; publique, de la liberté d'aller et de venir;
3° iedere particulier die iemand vasthoudt die bij een misdaad of 3° tout particulier qui retient une personne prise en flagrant crime
wanbedrijf op heterdaad betrapt werd, geeft de feiten onverwijld aan ou en flagrant délit dénonce immédiatement les faits à un agent de la
bij een agent van de openbare macht. De termijn van vierentwintig uren force publique. Le délai de vingt-quatre heures prévu au 1° prend
waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat die aangifte cours à partir du moment de cette dénonciation;
wordt gedaan;
4° zodra de officier van gerechtelijke politie tot aanhouding is 4° dès que l'officier de police judiciaire a procédé à une
overgegaan, deelt hij dit onverwijld mee aan de procureur des Konings arrestation, il en informe immédiatement le procureur du Roi par les
door middel van de snelste communicatiemiddelen. Hij voert de bevelen moyens de communication les plus rapides. Il exécute les ordres donnés
van deze magistraat uit, zowel wat de vrijheidsbeneming als wat de uit par ce magistrat en ce qui concerne tant la privation de liberté que
te voeren plichten betreft; les devoirs à exécuter;
5° indien het misdrijf het voorwerp uitmaakt van een gerechtelijk 5° si l'infraction fait l'objet d'une instruction, l'information
onderzoek, wordt de in het 4° bedoelde mededeling gedaan aan de prévue au 4° est communiquée au juge d'instruction;
onderzoeksrechter;
6° van de aanhouding wordt proces-verbaal opgemaakt. 6° il est dressé procès-verbal de l'arrestation.
Dit proces-verbaal vermeldt : Ce procès-verbal mentionne :
a) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige a) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec
opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation de
gekomen is; liberté s'est effectuée;
b) de mededelingen gedaan overeenkomstig het 4° en het 5°, met opgave b) les communications faites conformément aux 4° et 5°, avec
van het juiste uur en van de beslissingen genomen door de magistraat. l'indication de l'heure précise et des décisions prises par le magistrat.

Art. 2.Buiten het geval van op heterdaad ontdekte misdaad of op

Art. 2.Hors le cas de flagrant crime ou de flagrant délit, une
heterdaad ontdekt wanbedrijf, kan een persoon tegen wie ernstige personne à l'égard de laquelle il existe des indices sérieux de
aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een wanbedrijf bestaan, culpabilité relatifs à un crime ou à un délit ne peut être mise à la
slechts ter beschikking van de rechter worden gesteld, en voor een disposition de la justice, et pour une durée qui ne peut dépasser
termijn die niet langer duurt dan vierentwintig uren, met inachtneming van de volgende regels : vingt-quatre heures, que dans le respect des règles suivantes :
1° de beslissing tot vrijheidsbeneming kan alleen worden genomen door 1° la décision de privation de liberté ne peut être prise que par le
de procureur des Konings; procureur du Roi;
2° indien deze persoon poogt te vluchten of poogt zich te onttrekken 2° si cette personne tente de fuir ou tente de se soustraire à la
aan het toezicht van een agent van de openbare macht, mogen bewarende surveillance d'un agent de la force publique, des mesures
maatregelen worden getroffen in afwachting dat de procureur des conservatoires peuvent être prises en attendant que le procureur du
Konings, onverwijld door de snelste communicatiemiddelen op de hoogte Roi, informé immédiatement par les moyens de communication les plus
gebracht, een beslissing neemt; rapides, prenne une décision;
3° van de beslissing tot aanhouding wordt onverwijld kennis gegeven 3° la décision d'arrestation est immédiatement notifiée à l'intéressé.
aan de betrokkene. Deze kennisgeving bestaat in het mondeling Cette notification consiste en une communication verbale de la
mededelen van de beslissing in de taal van de rechtspleging; décision dans la langue de la procédure;
4° er wordt een proces-verbaal opgemaakt. Dit proces-verbaal vermeldt : 4° il est dressé un procès-verbal qui mentionne :
a) de beslissing van de procureur des Konings, de door hem getroffen a) la décision et les mesures prises par le procureur du Roi, et la
maatregelen en de wijze waarop deze zijn medegedeeld; manière dont elles ont été communiquées;
b) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige b) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec
opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand l'indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation
gekomen is; de liberté s'est effectuée;
c) het juiste uur van de kennisgeving aan de betrokkene van de c) l'heure précise de la notification à l'intéressé de la décision
beslissing tot aanhouding. d'arrestation.
5° de aangehouden of vastgehouden persoon wordt in vrijheid gesteld 5° la personne arrêtée ou retenue est mise en liberté dès que la
zodra de maatregel niet langer noodzakelijk is. De vrijheidsbeneming mesure a cessé d'être nécessaire. La privation de liberté ne peut en
mag in geen geval langer duren dan vierentwintig uren te rekenen van aucun cas dépasser vingt-quatre heures à compter de la notification de
de kennisgeving van de beslissing of, ingeval er bewarende la décision ou, si des mesures conservatoires contraignantes ont été
dwangmaatregelen zijn genomen, te rekenen van het ogenblik dat de prises, à compter du moment où la personne ne dispose plus de la
persoon niet meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan; liberté d'aller et de venir;
6° wanneer de zaak aanhangig is bij de onderzoeksrechter, oefent deze 6° lorsque le juge d'instruction est saisi, il exerce les compétences
de bevoegdheden uit die dit artikel aan de procureur des Konings attribuées au procureur du Roi par le présent article ».
opdraagt ». Het nieuwe artikel 15bis werd in de parlementaire voorbereiding Le nouvel article 15bis a été présenté dans les travaux préparatoires
voorgesteld als een noodzakelijk gevolg van de nieuwe procedurele comme une conséquence nécessaire des nouvelles garanties procédurales.
waarborgen. Het zou niet altijd mogelijk zijn een bevel tot aanhouding Il ne serait pas toujours possible de signifier un mandat d'arrêt dans
te betekenen binnen een termijn van 24 uur, indien de procedures un délai de vingt-quatre heures si les procédures visées par le nouvel
bedoeld in het nieuwe artikel 47bis, § 2, van het Wetboek van article 47bis, § 2, du Code d'instruction criminelle et par le nouvel
Strafvordering en in het nieuwe artikel 2bis van de wet van 20 juli article 2bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention
1990 betreffende de voorlopige hechtenis zouden worden nageleefd. De préventive étaient respectées. Le ministre de la Justice a exposé à ce
minister van Justitie zette hieromtrent het volgende uiteen : sujet ce qui suit :
« De arrestatietermijn van 24 uren is een korte termijn waarbinnen « Le délai d'arrestation de 24 heures est un délai court dans lequel
veel moet gebeuren. In de huidige situatie is het een termijn die al beaucoup de choses doivent se passer. Dans la situation actuelle, ce
onder druk staat. délai est déjà sous pression.
Niettegenstaande de nieuwe rechten die op basis van het wetsontwerp Nonobstant les nouveaux droits qui, aux termes du projet de loi,
binnen deze termijn ter uitvoering moeten worden gelegd, werd toch de doivent être mis en oeuvre dans ce délai, il a pourtant été opéré le
fundamentele keuze gemaakt tot het behoud van de termijn van 24 uur, choix fondamental de maintenir le délai de 24 heures, comme étant un
als zijnde een belangrijk principe voor de bescherming van de vrijheid principe important en matière de protection de la liberté des
van personen. personnes.
Nochtans was men ook niet blind voor het feit dat bij de invoering van Toutefois, il a également été tenu compte du fait que, compte tenu de
de bijstand van de advocaat de termijn van 24 uur in sommige dossiers moeilijk houdbaar wordt. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn bij grote onderzoeken, waarbij verschillende personen zijn aangehouden, zeker wanneer dezen moeten bijgestaan worden door tolken. Het wetsvoorstel bepaalt dat ingeval er ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of wanbedrijf zijn en ingeval er zich bijzondere omstandigheden voordoen, de onderzoeksrechter een met redenen omkleed bevel tot verlenging kan verlenen. De vrijheidsbeneming als gevolg van dit bevel, kan niet langer duren dan 24 uur te rekenen van de betekening van het bevel, die moet l'instauration de l'assistance de l'avocat, le délai de 24 heures est, dans certains dossiers, difficilement tenable. Ce sera, par exemple, le cas lors d'instructions de grande envergure, dans lesquelles plusieurs personnes sont arrêtées, surtout lorsque celles-ci doivent être assistées par des interprètes. La proposition de loi prévoit qu'en présence d'indices sérieux de culpabilité de crime ou de délit et en cas de circonstances particulières, le juge d'instruction peut rendre une ordonnance motivée de prolongation. La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification de l'ordonnance, qui doit avoir lieu dans le premier délai de
gebeuren binnen de eerste termijn van 24 uren » (Parl. St., Kamer, vingt-quatre heures » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC
2010-2011, DOC 53-1279/005, pp. 10-11). 53-1279/005, pp. 10-11).
In de parlementaire voorbereiding wordt ook aangegeven dat de wetgever Les travaux préparatoires indiquent aussi que le législateur n'a pas
geen « systematische verlenging, noch [...] een automatische entendu permettre « une prolongation systématique, ni automatique de
verlenging van 24 uren naar 48 uren » mogelijk heeft willen maken, 24 heures à 48 heures » mais a opté pour une prolongation ponctuelle
maar heeft gekozen voor een punctuele verlenging van de
arrestatietermijn, in de concrete gevallen waarin is aangetoond dat du délai d'arrestation, dans les cas concrets où il est démontré que
dit verantwoord is (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-663/1, p. 29). cela se justifie (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° 5-663/1, p. 29). Il
Hij heeft in het bijzonder rekening willen houden met het risico van
overschrijding van de termijn van 24 uur in de grote strafrechtelijke a, en particulier, voulu prendre en compte le risque de dépassement du
onderzoeken waarin aangehouden personen mogelijkerwijs niet snel de délai de vingt-quatre heures dans les grandes enquêtes criminelles
mogelijkheid zouden hebben om overleg te plegen met een advocaat dans lesquelles des personnes arrêtées pourraient ne pas avoir
(ibid., p. 28). Hij heeft ten slotte geoordeeld dat een verlenging van rapidement la possibilité de se concerter avec un avocat (ibid., p.
de termijn het mogelijk kon maken dat de onderzoeksrechter beter wordt 28). Il a, enfin, estimé qu'une prolongation du délai était de nature
geïnformeerd alvorens een voorlopige hechtenis te bevelen, hetgeen kan à permettre que le juge d'instruction soit mieux informé avant
bijdragen tot de bescherming van de vrijheid van de betrokkenen d'ordonner une détention préventive, ce qui est de nature à contribuer
(ibid.). Bovendien moet worden beklemtoond dat het bevel tot à la protection de la liberté des intéressés (ibid.). En outre, il y a
verlenging met redenen moet zijn omkleed en de elementen moet lieu de souligner que l'ordonnance de prolongation doit être motivée
vermelden die het ingaan van een nieuwe termijn verantwoorden, et mentionner les éléments qui justifient l'ouverture d'un nouveau
namelijk de ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een délai, à savoir les indices sérieux de culpabilité relatifs à un crime
wanbedrijf en de bijzondere omstandigheden van het voorliggende geval. ou à un délit ainsi que les circonstances particulières de l'espèce.
Zulks houdt in dat een dossier met alle noodzakelijke elementen wordt Ceci implique qu'un dossier comprenant tous les éléments nécessaires
opgesteld teneinde de mogelijkheid te bieden aan de procureur des soit établi pour permettre au procureur du Roi de prendre des
Konings om tot vorderingen over te gaan, en aan de onderzoeksrechter réquisitions et au juge d'instruction de motiver son ordonnance.
om zijn bevel met redenen te omkleden. Quant à l'intérêt du requérant
Ten aanzien van het belang van de verzoeker
B.4.1. Artikel 142 van de Grondwet en artikel 2, 2°, van de bijzondere B.4.1. L'article 142 de la Constitution et l'article 2, 2°, de la loi
wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat iedere spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à
natuurlijke persoon die een beroep instelt, doet blijken van een toute personne physique qui introduit un recours en annulation de
belang om voor het Hof in rechte te treden. Het vereiste belang is
slechts aanwezig bij diegenen die door de bestreden norm rechtstreeks justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les
en ongunstig in hun situatie zouden kunnen worden geraakt. Daaruit personnes dont la situation pourrait être affectée directement et
volgt dat de actio popularis niet toelaatbaar is. défavorablement par la norme attaquée. Il s'ensuit que l'action
B.4.2. De habeas corpus is in alle omstandigheden een dermate populaire n'est pas admissible.
essentieel aspect van de vrijheid van de burger, dat iedere fysieke B.4.2. L'habeas corpus est un aspect à ce point essentiel de la
persoon die zich op het Belgische grondgebied bevindt er voortdurend liberté du citoyen, en toute circonstance, que toute personne physique
belang bij heeft dat de regels betreffende de aanhouding en de se trouvant sur le territoire belge possède un intérêt permanent à ce
terbeschikkingstelling van het strafgerecht de individuele vrijheid que les règles relatives à l'arrestation et à la mise à disposition de
waarborgen. Er kan derhalve niet staande worden gehouden dat een wet la justice répressive garantissent la liberté individuelle. On ne
betreffende de voorlopige hechtenis slechts die personen aanbelangt saurait dès lors soutenir qu'une loi sur la détention préventive
die het voorwerp uitmaken of hebben uitgemaakt van een intéresse les seules personnes qui font ou ont fait l'objet d'une
strafrechtelijke procedure. Het is dan ook niet nodig de door de procédure répressive. Il n'est donc pas nécessaire d'examiner les
verzoeker aangevoerde elementen betreffende zijn bijzondere éléments allégués par le requérant comme spécifiques à sa situation
persoonlijke toestand te onderzoeken. personnelle.
B.4.3. Het beroep is ontvankelijk. B.4.3. Le recours est recevable.
Ten gronde Quant au fond
B.5. In zijn eerste middel voert de verzoeker aan dat artikel 15bis B.5. Dans son premier moyen, le requérant fait valoir que l'article
van de wet van 20 juli 1990, ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden 15bis de la loi du 20 juillet 1990, inséré par l'article 6 de la loi
wet, een schending inhoudt van artikel 12 van de Grondwet, in attaquée, viole l'article 12 de la Constitution, combiné avec
samenhang gelezen met artikel 5 van het Europees Verdrag voor de l'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce
rechten van de mens, doordat die bepaling het mogelijk maakt dat de qu'il permet que la durée de la privation effective de liberté pendant
laquelle aucun mandat d'arrêt n'a encore été signifié excède
duur van de effectieve vrijheidsbeneming tijdens welke nog geen bevel vingt-quatre heures, sans que l' « inculpé » au sens de l'article
tot aanhouding wordt betekend, de 24 uur overschrijdt, zonder dat de 15bis de la loi du 20 juillet 1990 soit interrogé par le juge
verdachte tijdens de eerste periode van 24 uur door de d'instruction pendant la première période de 24 heures.
onderzoeksrechter wordt ondervraagd.
B.6. Artikel 12, derde lid, van de Grondwet bepaalt : B.6. L'article 12, alinéa 3, de la Constitution dispose :
« Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden « Hors le cas de flagrant délit, nul ne peut être arrêté qu'en vertu
dan krachtens een met redenen omkleed bevel van de rechter, dat moet de l'ordonnance motivée du juge, qui doit être signifiée au moment de
worden betekend bij de aanhouding of uiterlijk binnen vierentwintig l'arrestation, ou au plus tard dans les vingt-quatre heures ».
uren ». Artikel 5 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt L'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose
: :
« 1. Eenieder heeft recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid. 1. Toute personne a droit à la liberté et à la sûreté. Nul ne peut
Niemand mag van zijn vrijheid worden beroofd, behalve in de navolgende être privé de sa liberté, sauf dans les cas suivants et selon les
gevallen en langs wettelijke weg : a) indien hij op rechtmatige wijze wordt gevangen gehouden na veroordeling door een daartoe bevoegde rechter; b) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen wordt gehouden, wegens weigering een overeenkomstig de wet door een rechter gegeven bevel op te volgen of teneinde de nakoming van een door de wet voorgeschreven verplichting te verzekeren; c) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen gehouden ten einde voor de bevoegde rechterlijke instantie te worden geleid, wanneer redelijke termen aanwezig zijn om te vermoeden, dat hij een strafbaar feit heeft begaan of indien er redelijke gronden zijn om aan te nemen dat het noodzakelijk is hem te beletten een strafbaar feit te begaan of te ontvluchten nadat hij dit heeft begaan; d) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van een minderjarige met het doel in te grijpen in zijn opvoeding of in het geval van zijn rechtmatige gevangenhouding, ten einde hem voor het bevoegde gezag te geleiden; e) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van personen die een besmettelijke ziekte zouden kunnen verspreiden, van geesteszieken, van verslaafden aan alcohol of verdovende middelen of van landlopers; f) in het geval van rechtmatige arrestatie of gevangenhouding van personen ten einde hen te beletten op onrechtmatige wijze het land binnen te komen, of indien tegen hen een uitwijzings- of uitleveringsprocedure hangende is. voies légales : a) s'il est détenu régulièrement après condamnation par un tribunal compétent; b) s'il a fait l'objet d'une arrestation ou d'une détention régulières pour insoumission à une ordonnance rendue, conformément à la loi, par un tribunal ou en vue de garantir l'exécution d'une obligation prescrite par la loi; c) s'il a été arrêté et détenu en vue d'être conduit devant l'autorité judiciaire compétente, lorsqu'il y a des raisons plausibles de soupçonner qu'il a commis une infraction ou qu'il y a des motifs raisonnables de croire à la nécessité de l'empêcher de commettre une infraction ou de s'enfuir après l'accomplissement de celle-ci; d) s'il s'agit de la détention régulière d'un mineur, décidée pour son éducation surveillée ou de sa détention régulière, afin de le traduire devant l'autorité compétente; e) s'il s'agit de la détention régulière d'une personne susceptible de propager une maladie contagieuse, d'un aliéné, d'un alcoolique, d'un toxicomane ou d'un vagabond; f) s'il s'agit de l'arrestation ou de la détention régulières d'une personne pour l'empêcher de pénétrer irrégulièrement dans le territoire, ou contre laquelle une procédure d'expulsion ou d'extradition est en cours.
[...] [...]
3. Eenieder die gearresteerd is of gevangen wordt gehouden, 3. Toute personne arrêtée ou détenue, dans les conditions prévues au
overeenkomstig lid 1 c) van dit artikel moet onmiddellijk voor een paragraphe 1 c) du présent article, doit être aussitôt traduite devant
rechter worden geleid of voor een andere autoriteit die door de wet un juge ou un autre magistrat habilité par la loi à exercer des
bevoegd verklaard is om rechterlijke macht uit te oefenen en heeft het fonctions judiciaires et a le droit d'être jugée dans un délai
recht binnen een redelijke termijn berecht te worden of hangende het raisonnable, ou libérée pendant la procédure. La mise en liberté peut
proces in vrijheid te worden gesteld. De invrijheidstelling kan
afhankelijk worden gesteld van een waarborg voor de verschijning van être subordonnée à une garantie assurant la comparution de l'intéressé
de betrokkene in rechte. à l'audience.
[...] ». [...] ».
B.7. Gelet op het fundamentele belang van de habeas corpus dienen alle B.7. Eu égard à l'importance fondamentale de l'habeas corpus, toutes
beperkingen op de individuele vrijheid restrictief te worden les limitations de la liberté individuelle doivent être interprétées
geïnterpreteerd en dient hun grondwettigheid met de grootste de manière restrictive et leur constitutionnalité doit être traitée
omzichtigheid te worden onderzocht. avec la plus grande circonspection.
B.8.1. Wanneer een verdragsbepaling die België bindt, een draagwijdte B.8.1. Lorsqu'une disposition conventionnelle liant la Belgique a une
heeft die analoog is aan die van één van de grondwetsbepalingen portée analogue à celle d'une des dispositions constitutionnelles dont
waarvan de toetsing tot de bevoegdheid van het Hof behoort en waarvan le contrôle relève de la compétence de la Cour et dont la violation
de schending wordt aangevoerd, vormen de waarborgen vervat in die est alléguée, les garanties consacrées par cette disposition
verdragsbepaling een onlosmakelijk geheel met de waarborgen die in de conventionnelle constituent un ensemble indissociable avec les
betrokken grondwetsbepalingen zijn opgenomen. garanties inscrites dans les dispositions constitutionnelles
B.8.2. Vermits zowel artikel 12 van de Grondwet als artikel 5 van het concernées. B.8.2. Etant donné que tant l'article 12 de la Constitution que
Europees Verdrag voor de rechten van de mens het recht op individuele l'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme
vrijheid waarborgen, dient het Hof, bij de toetsing aan de in het garantissent le droit à la liberté individuelle, la Cour doit, lors de
eerste middel aangehaalde grondwetsbepaling, rekening te houden met de l'examen de la disposition constitutionnelle citée dans le premier
voormelde verdragsbepaling. moyen, tenir compte de la disposition conventionnelle précitée.
B.8.3. De verwijzing naar het interne recht in artikel 5 van dat B.8.3. La référence au droit interne faite dans l'article 5 de cette
Verdrag, houdt in dat rekening wordt gehouden met de in artikel 12, Convention implique que soient prises en compte les garanties prévues
derde lid, van de Grondwet besloten waarborgen. à l'article 12, alinéa 3, de la Constitution.
B.9.1. Aan het vereiste van artikel 12, derde lid, van de Grondwet is B.9.1. Il est satisfait à l'exigence de l'article 12, alinéa 3, de la
voldaan indien bij de aanhouding een met redenen omkleed bevel van de Constitution si, lors de l'arrestation, une ordonnance motivée du juge
rechter wordt betekend dat die aanhouding gelast of nog indien enjoignant cette arrestation est signifiée ou encore si, au plus tard
uiterlijk binnen 24 uur vanaf de aanhouding een met redenen omkleed dans les vingt-quatre heures de l'arrestation, une ordonnance motivée
bevel van de rechter wordt betekend dat die aanhouding bevestigt. du juge confirmant cette arrestation est signifiée.
Het in artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 bedoelde bevel tot L'ordonnance de prolongation visée à l'article 15bis de la loi du 20
verlenging is een « met redenen omkleed bevel van de rechter », in de juillet 1990 est une « ordonnance motivée du juge », au sens de
zin van artikel 12, derde lid, van de Grondwet. Dat bevel vermeldt l'article 12, alinéa 3, de la Constitution. En effet, cette ordonnance
immers de gegevens die het ingaan van een nieuwe en eenmalige termijn mentionne les informations qui justifient le début d'un nouveau et
verantwoorden, inzonderheid de ernstige aanwijzingen van schuld aan unique délai, en particulier les indices sérieux de culpabilité
een misdaad of een wanbedrijf en de bijzondere redenen van het relatifs à un crime ou à un délit et les circonstances particulières
voorliggende geval (zie in dat opzicht het advies van de afdeling de l'espèce (voir en ce sens l'avis de la section de législation du
wetgeving van de Raad van State, Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC Conseil d'Etat, Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-1279/002, p.
53-1279/002, p. 5). 5).
B.9.2. Aan het vereiste van artikel 5.3 van het Europees Verdrag voor B.9.2. Il est satisfait à l'exigence de l'article 5.3 de la Convention
de rechten van de mens is voldaan indien de persoon die is aangehouden européenne des droits de l'homme si la personne qui a été arrêtée
overeenkomstig artikel 5.1, c), van hetzelfde Verdrag, onmiddellijk conformément à l'article 5.1, c), de la même Convention est
voor een rechter wordt geleid. Die rechter dient de verdachte immédiatement conduite devant un juge. Ce juge doit entendre
persoonlijk te verhoren (EHRM, 18 februari 1999, Hood t. Verenigd personnellement l'inculpé (CEDH, 18 février 1999, Hood c. Royaume
Koninkrijk, § 60; grote kamer, 29 maart 2010, Medvedyev e.a. t. Unis, § 60; grande chambre, 29 mars 2010, Medvedyev e.a. c. France, §
Frankrijk, § 124) en dient zich zo spoedig mogelijk op grond van 124) et il doit se prononcer avec la plus grande diligence, selon des
juridische criteria uit te spreken over het bestaan van de redenen die critères juridiques, sur l'existence des raisons justifiant
de aanhouding wettigen; indien die redenen ontbreken, moet hij de l'arrestation; si ces raisons font défaut, il doit ordonner la mise en
invrijheidstelling bevelen (EHRM, 25 maart 1999, Nikolova t. liberté (CEDH, 25 mars 1999, Nikolova c. Bulgarie, § 49).
Bulgarije, § 49). Le délai maximum de quarante-huit heures découlant de l'application de
De uit de toepassing van artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 répond à l'exigence
voortvloeiende termijn van maximaal 48 uur voldoet aan de voormelde
vereiste van onmiddellijkheid (EHRM, 29 april 1999, Aquilina t. Malta, d'immédiateté précitée (CEDH, 29 avril 1999, Aquilina c. Malte, § 51;
§ 51; 15 december 2004, Ikincisoy t. Turkije, § 103; 6 oktober 2005, 15 décembre 2004, Ikincisoy c. Turquie, § 103; 6 octobre 2005, H.Y. et
H.Y. en Hü.Y. t. Turkije, § 141; grote kamer, 3 oktober 2006, McKay t. Hü.Y. c. Turquie, § 141; grande chambre, 3 octobre 2006, McKay c.
Verenigd Koninkrijk, §§ 47-48). Royaume-Uni, §§ 47-48).
B.9.3. Vóór het verstrijken van die termijn van 48 uur staat het in B.9.3. Avant l'expiration de ce délai de quarante-huit heures, il
voorkomend geval aan de onderzoeksrechter, overeenkomstig artikel 16 appartient au juge d'instruction, conformément à l'article 16 de la
van de wet van 20 juli 1990, een aanhoudingsbevel uit te vaardigen na loi du 20 juillet 1990, de décerner le cas échéant un mandat d'arrêt,
de verdachte te hebben ondervraagd en gehoord. après avoir interrogé et entendu l'inculpé.
B.9.4. Het uitgangspunt dat artikel 12, derde lid, van de Grondwet en B.9.4. Le postulat que l'article 12, alinéa 3, de la Constitution et
artikel 5.3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens een l'article 5.3 de la Convention européenne des droits de l'homme
onlosmakelijk geheel vormen, impliceert niet dat voorafgaand aan het constituent un ensemble indissociable n'implique pas que,
rechterlijk bevel, bedoeld in de eerstgenoemde bepaling, de préalablement à l'ordonnance du juge visée dans la première
aangehouden persoon door de rechter dient te worden gehoord, zoals disposition citée, la personne arrêtée par le juge doive être
vereist door de laatstgenoemde bepaling. entendue, comme l'exige la dernière disposition citée.
Bovendien vormt het feit dat de beslissing tot verlenging wordt Par ailleurs, le fait que la décision de prolongation est prise par un
genomen door een magistraat die onafhankelijk is van de vervolgende magistrat indépendant des autorités de poursuite constitue une
overheid, een waarborg voor de verdachte. garantie pour l'inculpé.
B.10. Het eerste middel is niet gegrond. B.10. Le premier moyen n'est pas fondé.
B.11. In zijn tweede middel voert de verzoeker aan dat het voormelde B.11. Dans son second moyen, le requérant allègue que l'article 15bis
artikel 15bis een schending inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de précité viole les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec
Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 5 en 6 van het les articles 5 et 6 de la Convention européenne des droits de l'homme,
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, met artikel 48, lid 2, avec l'article 48, paragraphe 2, de la Charte des droits fondamentaux
van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en met de de l'Union européenne et avec les principes généraux d'une bonne
algemene beginselen van behoorlijke rechtspraak, waaronder het administration de la justice, parmi lesquels le principe des droits de
beginsel van het recht van verdediging en het beginsel audi alteram défense et le principe audi alteram partem. Ces dispositions et
partem. Die bepalingen en beginselen zouden zijn geschonden doordat de principes seraient violés en ce que l'inculpé n'est pas entendu, alors
verdachte niet wordt gehoord, terwijl het openbaar ministerie wel
wordt gehoord, doordat de verdachte zou worden benadeeld ten opzichte
van de « inverdenkinggestelde » in de zin van artikel 16, § 2, van de que le ministère public est entendu, en ce que l' « inculpé » au sens
wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, die wel door de l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 serait préjudicié par
de onderzoeksrechter dient te worden gehoord, en doordat artikel 15bis rapport à l' « inculpé » au sens de l'article 16, § 2, de la même loi,
kan worden toegepast in het kader van een zogenaamde mini-instructie. lequel doit effectivement être entendu par le juge d'instruction, et
B.12.1. De rechten van de verdediging en het recht op een eerlijk en ce que l'article 15bis peut être appliqué dans le cadre de ce qu'il
est convenu d'appeler la « mini-instruction ».
proces zijn fundamenteel in een rechtsstaat. Het beginsel van de B.12.1. Les droits de la défense et le droit à un procès équitable
wapengelijkheid tussen de vervolgende partij en de verdediging, alsook sont fondamentaux dans un Etat de droit. Le principe de l'égalité des
armes entre l'accusation et la défense, ainsi que le caractère
het contradictoire karakter van het proces, met inbegrip van de contradictoire du procès, y compris en ce qui concerne la procédure,
procedure, zijn fundamentele elementen van het recht op een eerlijk constituent des aspects fondamentaux du droit à un procès équitable.
proces. Een beperking van de voormelde beginselen kan evenwel worden Une limitation des principes précités peut toutefois se justifier, non
verantwoord, niet alleen wanneer hogere belangen in het geding zijn seulement lorsque des intérêts supérieurs sont en cause et doivent
die dienen te worden afgewogen tegen de rechten van de beklaagde (zie être mis en balance avec les droits du prévenu (voir notamment l'arrêt
o.a. arrest nr. 105/2007 van 19 juli 2007, B.11), maar ook indien de n° 105/2007 du 19 juillet 2007, B.11), mais également si la
beperking noodzakelijk is om de inachtneming van andere grondrechten restriction est nécessaire pour garantir le respect d'autres droits
te waarborgen. fondamentaux.
B.12.2. Zoals in B.2 reeds is vermeld, beoogt de bestreden wet, B.12.2. Comme il a déjà été mentionné en B.2, la loi attaquée a pour
teneinde tegemoet te komen aan de Salduz-rechtspraak, op een but de garantir de manière structurelle le droit à l'assistance d'un
structurele wijze het recht op bijstand van een advocaat vanaf het avocat dès la première audition, afin de respecter la jurisprudence
eerste verhoor te waarborgen. Aangezien de wetgever zich realiseerde « Salduz. Etant donné que le législateur a compris « que, compte tenu de
dat bij de invoering van de bijstand van de advocaat de termijn van 24 l'instauration de l'assistance de l'avocat, le délai de 24 heures est,
uur in sommige dossiers moeilijk houdbaar wordt » (Parl. St., Kamer, dans certains dossiers, difficilement tenable » (Doc. parl., Chambre,
2010-2011, DOC 53-1279/005, p. 11), vermocht hij toe te staan dat die 2010-2011, DOC 53-1279/005, p. 11), il pouvait autoriser que ce délai
termijn in bijzondere omstandigheden, zonder dat de beklaagde daarover puisse être prolongé dans des circonstances particulières, sans que le
wordt gehoord, kan worden verlengd, teneinde het recht op bijstand van prévenu soit interrogé à cet égard, afin de garantir en toutes
een advocaat vanaf het eerste verhoor in alle omstandigheden te circonstances le droit à l'assistance d'un avocat dès la première
waarborgen. audition.
B.12.3. Rekening houdend met de strikt bepaalde toepassingsvoorwaarden B.12.3. Compte tenu des conditions strictement définies de
van het bevel tot verlenging alsook met de korte en eenmalige termijn l'application de l'ordonnance de prolongation ainsi que du court et
van de verlenging, na afloop waarvan de verdachte in voorkomend geval unique délai de prolongation, à l'issue duquel l'inculpé est, le cas
alsnog door de onderzoeksrechter wordt gehoord, heeft de wetgever niet échéant, encore entendu par le juge d'instruction, le législateur n'a
op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de rechten van de betrokken pas porté atteinte de manière disproportionnée aux droits des
personen. personnes concernées.
Het eerste onderdeel van het tweede middel is niet gegrond. Le second moyen, en sa première branche, n'est pas fondé.
B.13.1. De verdachte die het voorwerp is van een bevel tot verlenging, B.13.1. L'inculpé qui fait l'objet d'une ordonnance de prolongation
bedoeld in artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990, bevindt zich in visée à l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 se trouve dans
een andere situatie dan de inverdenkinggestelde die het voorwerp is une autre situation que l'inculpé qui fait l'objet d'une instruction
van een gerechtelijk onderzoek en tegen wie een bevel tot aanhouding judiciaire et contre lequel un mandat d'arrêt peut être décerné.
kan worden uitgevaardigd.
B.13.2. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.13.2. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
van die procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.13.3. Zoals in B.12.3 reeds werd vastgesteld, heeft de wetgever niet B.13.3. Comme il a déjà été constaté en B.12.3, le législateur n'a pas
op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de rechten van de betrokken personen. Het feit dat het bevel tot verlenging zou kunnen worden verleend in de loop van een procedure van mini-instructie, bedoeld in artikel 28septies van het Wetboek van strafvordering, wijzigt die conclusie niet. Het tweede en het derde onderdeel van het tweede middel zijn niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. porté atteinte de manière disproportionnée aux droits des personnes concernées. Le fait que l'ordonnance de prolongation pourrait être prise au cours d'une procédure de « mini-instruction », visée à l'article 28septies du Code d'instruction criminelle, ne modifie pas cette conclusion. Le second moyen, en ses deuxième et troisième branches, n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 22 december 2011. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 22 décembre 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^