Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 181/2011 van 1 december 2011 Rolnummer 5092 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 221, § 1, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, g Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 181/2011 van 1 december 2011 Rolnummer 5092 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 221, § 1, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, g Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 181/2011 du 1 er décembre 2011 Numéro du rôle : 5092 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 221, § 1 er , de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arr La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 181/2011 van 1 december 2011 Extrait de l'arrêt n° 181/2011 du 1er décembre 2011
Rolnummer 5092 Numéro du rôle : 5092
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 221, § 1, van de En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 221, § 1er,
algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté
besluit van 18 juli 1977, gesteld door de Correctionele Rechtbank te royal du 18 juillet 1977, posées par le Tribunal correctionnel
Antwerpen. d'Anvers.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke,
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 23 december 2010 in zake het openbaar ministerie en de Par jugement du 23 décembre 2010 en cause du ministère public et de
Belgische Staat, burgerlijke partij, tegen H.S. en anderen, waarvan de l'Etat belge, partie civile, contre H.S. et autres, dont l'expédition
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 3 februari 2011, est parvenue au greffe de la Cour le 3 février 2011, le Tribunal
heeft de Correctionele Rechtbank te Antwerpen de volgende prejudiciële correctionnel d'Anvers a posé les questions préjudicielles suivantes :
vragen gesteld :
« 1. Schendt artikel 221, § 1, van het koninklijk besluit van 18 juli « 1. L'article 221, § 1er, de l'arrêté royal du 18 juillet 1977
1977 tot coördinatie van de Algemene bepalingen inzake Douane en portant coordination des dispositions générales relatives aux douanes
Accijnzen het legaliteitsbeginsel, en mitsdien de artikelen 12, tweede et accises viole-t-il le principe de légalité et dès lors les articles
lid en 14 van de Grondwet, alsmede artikel 7 van het Europees Verdrag 12, alinéa 2, et 14 de la Constitution, ainsi que l'article 7 de la
voor de bescherming van de rechten van de mens en artikel 15 van het Convention européenne des droits de l'homme et l'article 15 du Pacte
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, in international relatif aux droits civils et politiques, si cet article
de mate waarin dit artikel 221, § 1, AWDA aldus wordt gelezen dat de 221, § 1er, de la LGDA est interprété en ce sens que le juge pénal qui
strafrechter die de verbeurdverklaring op grond van dit artikel prononce la confiscation sur la base de cet article peut ou doit en
uitspreekt, daarnaast de veroordeling kan of moet uitspreken tot de outre prononcer la condamnation au paiement, à titre de sanction
betaling, bij wijze van strafsanctie, van de tegenwaarde van de pénale, de la contre-valeur des marchandises confisquées, en cas de
verbeurd verklaarde goederen bij niet wederoverlegging ervan ? non-représentation de celles-ci ?
2. Schendt artikel 221, § 1, van het koninklijk besluit van 18 juli 2. L'article 221, § 1er, de l'arrêté royal du 18 juillet 1977 portant
1977 tot coördinatie van de Algemene bepalingen inzake Douane en coordination des dispositions générales relatives aux douanes et
Accijnzen, samen gelezen met de artikelen 1382 en 1383 van het accises, combiné avec les articles 1382 et 1383 du Code civil,
Burgerlijk Wetboek, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de mate viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il
het de strafrechter de bevoegdheid geeft om personen die wegens een habilite le juge pénal à condamner au paiement de la contre-valeur des
inbreuk op dit artikel strafrechtelijk worden veroordeeld tot de marchandises non retenues, en cas de non-représentation de celles-ci,
verbeurdverklaring van de niet aangehaalde goederen, te veroordelen les personnes qui sont condamnées pénalement, pour cause d'infraction
tot de betaling van de tegenwaarde van deze goederen, bij niet à cet article, à la confiscation de ces marchandises, alors qu'en
wederoverlegging ervan, terwijl in het gemeen strafrecht de droit pénal commun, le juge pénal n'est pas compétent pour condamner
strafrechter niet de bevoegdheid heeft om personen die hij op basis au paiement de la contre-valeur de l'instrument ou de l'objet du
van de artikelen 42, 1°, en 43, eerste lid, van het Strafwetboek délit, en cas de non-représentation de ceux-ci, les personnes qu'il
strafrechtelijk veroordeelt tot de verbeurdverklaring van het condamne pénalement, sur la base des articles 42, 1°, et 43, alinéa 1er,
instrument of het voorwerp van het misdrijf, te veroordelen tot de du Code pénal, à la confiscation de cet instrument ou de cet objet ?
tegenwaarde van dit instrument of dit voorwerp, bij niet
wederoverlegging ervan ? ». ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. Vóór de wijziging ervan bij de wet van 21 december 2009 B.1.1. Avant sa modification par la loi du 21 décembre 2009 portant
houdende fiscale en diverse bepalingen, bepaalde artikel 221, § 1, van des dispositions fiscales et diverses, l'article 221, § 1er, de la loi
de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du
koninklijk besluit van 18 juli 1977 (afgekort : « AWDA ») : 18 juillet 1977 (ci-après : « LGDA ») disposait :
« In de bij artikel 220 bepaalde gevallen, worden de goederen in « Dans les cas prévus par l'article 220, les marchandises seront
beslag genomen en verbeurd verklaard, en de overtreders lopen een saisies et confisquées, et les contrevenants encourront une amende
boete op van tienmaal de ontdoken rechten, berekend volgens de hoogste égale au décuple des droits fraudés, calculée d'après les droits les
douane- en accijnsrechten ». plus élevés de douanes ou d'accises ».
Sedert de wijziging ervan bij de voormelde wet, luidt artikel 221, § Depuis sa modification par la loi précitée, l'article 221, § 1er, de
1, van de AWDA : la LGDA est rédigé comme suit :
« In de bij artikel 220 bepaalde gevallen, worden de goederen in « Dans les cas prévus par l'article 220, les marchandises seront
beslag genomen en verbeurd verklaard, en de overtreders lopen een saisies et confisquées, et les contrevenants encourront une amende
geldboete op van vijf- tot tienmaal de ontdoken rechten, berekend comprise entre cinq et dix fois les droits fraudés, calculée d'après
volgens de hoogste douane- en accijnsrechten ». les droits les plus élevés de douanes ou d'accises ».
De prejudiciële vragen hebben evenwel betrekking op de eerste zinsnede Les questions préjudicielles portent toutefois sur le premier membre
van de bepaling, die in beide versies hetzelfde luidt. de phrase de la disposition, qui est le même dans les deux versions.
B.1.2. Artikel 220 van de AWDA, waarnaar in de voormelde bepaling B.1.2. L'article 220 de la LGDA, auquel la disposition précitée
wordt verwezen, luidt : renvoie, est libellé ainsi :
« § 1. Elke kapitein van een zeeschip, elke schipper of patroon van om « § 1er. Tout capitaine de navire, tout batelier ou patron d'une
't even welk vaartuig, elke voerman, geleider, drager, en alle andere embarcation quelconque, tout voiturier, conducteur, porteur, et tous
personen, die, bij invoer of bij uitvoer, pogen, hetzij op het eerste, autres individus, qui, à l'entrée ou à la sortie, tenteraient d'éviter
hetzij op elk ander daartoe aangewezen kantoor, de vereiste aangiften de faire, soit au premier, soit à tout autre bureau où cela devrait
te ontgaan en die aldus trachten de rechten van de Schatkist te avoir lieu, les déclarations requises, et chercheraient ainsi à
ontduiken, elke persoon bij wie een door de van kracht zijnde wetten frauder les droits du Trésor, tout individu chez lequel on aura trouvé
verboden opslag wordt gevonden, worden gestraft met een un dépôt prohibé par les lois en vigueur, seront punis d'un
gevangenisstraf van ten minste vier maanden en ten hoogste een jaar. emprisonnement de quatre mois au moins et d'un an au plus.
§ 2. Bij herhaling beloopt de gevangenisstraf ten minste acht maanden § 2. En cas de récidive, l'emprisonnement sera de huit mois au moins
en ten hoogste twee jaar; voor elke verdere herhaling ten minste twee et de deux ans au plus; et pour toute récidive ultérieure, de deux ans
jaar en ten hoogste vijf jaar ». au moins et de cinq ans au plus ».
B.1.3. Van belang voor het toepassingsgebied van de in het geding
zijnde bepaling is ook artikel 224 van de AWDA, dat bepaalt : B.1.3. L'article 224 de la LGDA revêt également une importance pour
déterminer le champ d'application de la disposition en cause; il
« Het bepaalde in de artikelen 220, 221 en 222 vindt toepassing op het dispose : « Les dispositions des articles 220, 221 et 222 s'appliquent à la
verkeer van goederen, die zonder geldig document in de tolkring worden circulation des marchandises transportées sans document valable dans
vervoerd, en bovendien, op het vervoer van alle goederen, waarvan om le rayon, et, en outre, à celle de toutes marchandises à l'égard
desquelles on pourra établir d'une manière quelconque qu'elles ont été
't even hoe kan worden bewezen dat ze de voorgeschreven aangifte soustraites à la déclaration prescrite relativement à l'importation,
betreffende invoer, uitvoer, doorvoer of vervoer ontgaan zijn; voor l'exportation, le transit ou le transport, sauf cependant que, pour ce
accijnsgoederen echter zullen alleen de door de speciale wetten qui concerne les marchandises d'accises, les amendes et peines
gestelde boeten en straffen worden toegepast in de door die wetten statuées par les lois spéciales seront seules applicables dans ceux
bepaalde gevallen, die geen verband houden met sluikinvoer of des cas prévus par ces lois qui ne se rapporteront pas à l'importation
sluikuitvoer ». ou à l'exportation frauduleuse ».
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.2. Met de eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van B.2. La première question préjudicielle porte sur le point de savoir
het Hof te vernemen of artikel 221, § 1, van de AWDA het si l'article 221, § 1er, de la LGDA viole le principe de légalité en
strafrechtelijke wettigheidsbeginsel schendt in zoverre het « aldus matière pénale s'il « est interprété en ce sens que le juge pénal qui
wordt gelezen dat de strafrechter die de verbeurdverklaring op grond prononce la confiscation sur la base de cet article peut ou doit en
van dit artikel uitspreekt, daarnaast de veroordeling kan of moet outre prononcer la condamnation au paiement, à titre de sanction
uitspreken tot de betaling, bij wijze van strafsanctie, van de pénale, de la contre-valeur des marchandises confisquées, en cas de
tegenwaarde van de verbeurd verklaarde goederen bij niet
wederoverlegging ervan ». non-représentation de celles-ci ».
B.3. De Ministerraad bekritiseert de wijze waarop de verwijzende B.3. Le Conseil des ministres critique la manière dont le juge a quo
rechter de in het geding zijnde bepaling in de prejudiciële vraag interprète la disposition en cause dans la question préjudicielle.
interpreteert. Die interpretatie zou niet overeenstemmen met de Cette interprétation ne correspondrait pas à l'interprétation de la
interpretatie van het Hof van Cassatie volgens welke de voormelde Cour de cassation, selon laquelle la condamnation précitée ne
veroordeling geen straf is, maar het burgerrechtelijke gevolg van de constitue pas une peine mais la conséquence civile de la condamnation
pénale à la confiscation.
strafrechtelijke veroordeling tot verbeurdverklaring. Les prévenus devant le juge a quo sont en revanche d'accord avec
De beklaagden voor de verwijzende rechter zijn het daarentegen eens l'interprétation contenue dans la question préjudicielle. Ils
met de interpretatie die in de prejudiciële vraag is vervat. Zij soutiennent qu'une condamnation au paiement de la contre-valeur des
betogen dat een veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de marchandises confisquées, en cas de non-représentation de celles-ci,
verbeurdverklaarde goederen, bij niet-overlegging van die goederen,
een straf is in de zin van de artikelen 12, tweede lid, en 14 van de constitue une peine au sens des articles 12, alinéa 2, et 14 de la
Grondwet en van artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De voormelde veroordeling houdt naar hun opvatting geen vergoeding in van de schade die voortvloeit uit een bij de strafrechter aanhangig gemaakt strafbaar feit, maar heeft een algemeen, preventief en repressief karakter, doordat zij in de plaats komt van een andere strafsanctie wanneer die niet kan worden uitgevoerd. In de regel onderzoekt het Hof de in het geding zijnde bepaling in de interpretatie die de verwijzende rechter eraan geeft. Indien blijkt dat de bepaling, in die interpretatie, de Grondwet schendt, dan vermag het Hof na te gaan of ze in een andere interpretatie bestaanbaar is met de Grondwet. B.4. Artikel 12, tweede lid, van de Grondwet bepaalt dat niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de vorm Constitution et de l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme. La condamnation précitée ne comporte, à leur avis, aucune réparation du dommage découlant de l'infraction pénale dont le juge répressif est saisi mais a un caractère général, préventif et répressif, étant donné qu'elle se substitue à une autre sanction pénale lorsque celle-ci ne peut être exécutée. La Cour examine, en règle, la disposition en cause dans l'interprétation que lui en donne le juge a quo. S'il s'avère que, dans cette interprétation, la disposition viole la Constitution, la Cour peut examiner si elle est compatible avec la Constitution dans une autre interprétation. B.4. L'article 12, alinéa 2, de la Constitution dispose que nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi et dans la
die zij voorschrijft. Artikel 14 van de Grondwet bepaalt dat geen forme qu'elle prescrit. L'article 14 de la Constitution dispose que
straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet. nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi.
Artikel 7 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en L'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme et
artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten waarborgen eveneens het wettigheidsbeginsel in strafzaken. Uit die bepalingen vloeit voort dat de strafwet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al dan niet strafbaar is en de mogelijkerwijs op te lopen straf kan kennen. De beginselen van wettigheid en voorspelbaarheid zijn van toepassing op de hele strafrechtspleging. De voormelde bepalingen willen aldus elk risico van willekeurig optreden vanwege de uitvoerende of de rechterlijke macht uitsluiten bij het vaststellen en toepassen van de straffen. l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et politiques garantissent également le principe de légalité en matière pénale. Il découle des dispositions précitées que la loi pénale doit être formulée en des termes qui permettent à chacun de connaître, au moment où il adopte un comportement, si ce comportement est punissable ou non et la peine éventuellement encourue. Les principes de légalité et de prévisibilité sont applicables à l'ensemble de la procédure pénale. Ces dispositions entendent ainsi exclure tout risque d'intervention arbitraire de la part du pouvoir exécutif ou du pouvoir judiciaire dans l'établissement et l'application des peines.
B.5. In het geding is te dezen niet de wettigheid van de B.5. En l'espèce, ce n'est pas la légalité de l'incrimination ou de la
strafbaarstelling of van de strafrechtspleging, maar van de straf. procédure pénale qui est en cause mais celle de la peine.
Het Hof dient derhalve te onderzoeken of artikel 14 van de Grondwet, La Cour doit par conséquent examiner si l'article 14 de la
in samenhang gelezen met de voormelde verdragsbepalingen, zich ertegen Constitution, combiné avec les dispositions conventionnelles
verzet dat de strafrechter, wanneer de verbeurdverklaarde goederen précitées, s'oppose à ce que le juge pénal, lorsque les marchandises
niet worden overgelegd, de betaling van de geldwaarde ervan vermag op confisquées ne sont pas représentées, puisse infliger le paiement de
te leggen, zonder dat hij daartoe uitdrukkelijk door de wetgever is la valeur vénale de ceux-ci, sans y avoir été expressément habilité
gemachtigd. par le législateur.
B.6. De verbeurdverklaring van de goederen is een straf waarin de in B.6. La confiscation des marchandises est une peine prévue
het geding zijnde bepaling uitdrukkelijk voorziet. De expressément par la disposition en cause. Dans le cas d'infractions à
tenuitvoerlegging van die straf wordt met name in het geval van la législation en matière de douanes et accises notamment, l'exécution
inbreuken op de douane- en accijnswetgeving vaak bemoeilijkt door de de cette peine est souvent rendue difficile par la mobilité des
mobiliteit van de goederen waarop douane- en accijnsrechten marchandises sur lesquelles des droits de douane ou d'accise sont dus.
verschuldigd zijn. De nood aan een effectieve en gelijke bestraffing La nécessité d'une sanction effective et égale en matière
inzake douanemisdrijven staat eraan in de weg dat, wanneer de dader d'infractions douanières fait obstacle à ce que, lorsque l'auteur se
zich van de betrokken goederen ontdoet, hij de bijkomende straf van de défait des marchandises concernées, il puisse échapper à la peine
verbeurdverklaring zou kunnen ontlopen. supplémentaire de la confiscation.
Uit de aard zelf van die straf vloeit derhalve voort dat elke dader in Par conséquent, il découle de la nature même de cette peine que, dans
de bij artikel 220 van de AWDA bedoelde gevallen redelijkerwijze les cas visés par l'article 220 de la LGDA, tout auteur peut
vermag te verwachten dat, wanneer hij nalaat de verbeurdverklaarde raisonnablement s'attendre à ce que s'il néglige de représenter les
goederen over te leggen, de strafrechter de betaling van de geldwaarde marchandises confisquées, le juge pénal lui infligera le paiement de
ervan zal opleggen. leur contre-valeur.
B.7. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat, indien de in het geding zijnde B.7. Il résulte de ce qui précède que si la mesure en cause est
maatregel, in de interpretatie van de verwijzende rechter, als een entendue, selon l'interprétation du juge a quo, comme une sanction
strafsanctie wordt beschouwd, aan de vereisten van artikel 14 van de pénale, il est satisfait aux exigences de l'article 14 de la
Grondwet is voldaan in zoverre eenieder, op het ogenblik waarop hij Constitution, étant donné que chacun peut savoir, au moment où il
een gedrag aanneemt, de op te lopen sanctie kan kennen wanneer dat adopte un comportement, quelle est la sanction encourue si ce
gedrag strafbaar is. comportement est punissable.
De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. La première question préjudicielle appelle une réponse négative.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag Quant à la seconde question préjudicielle
B.8. Met de tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van B.8. La seconde question préjudicielle porte sur le point de savoir si
het Hof te vernemen of de in het geding zijnde bepaling het beginsel la disposition en cause viole le principe d'égalité et de
van gelijkheid en niet-discriminatie schendt in zoverre zij, in de non-discrimination en ce que, dans l'interprétation du juge a quo,
interpretatie van de verwijzende rechter, de strafrechter de elle conférerait au juge répressif le pouvoir de « condamner au
bevoegdheid zou verlenen « om personen die wegens een inbreuk op dit paiement de la contre-valeur des marchandises non retenues, en cas de
artikel strafrechtelijk worden veroordeeld tot de verbeurdverklaring non-représentation de celles-ci, les personnes qui sont condamnées
van de niet aangehaalde goederen, te veroordelen tot de betaling van pénalement, pour cause d'infraction à cet article, à la confiscation
de tegenwaarde van deze goederen, bij niet wederoverlegging ervan, de ces marchandises, alors qu'en droit pénal commun, le juge pénal
terwijl in het gemeen strafrecht de strafrechter niet de bevoegdheid n'est pas compétent pour condamner au paiement de la contre-valeur de
heeft om personen die hij op basis van de artikelen 42, 1°, en 43, l'instrument ou de l'objet du délit, en cas de non-représentation de
eerste lid, van het Strafwetboek strafrechtelijk veroordeelt tot de ceux-ci, les personnes qu'il condamne pénalement, sur la base des
verbeurdverklaring van het instrument of het voorwerp van het articles 42, 1°, et 43, alinéa 1er, du Code pénal, à la confiscation
misdrijf, te veroordelen tot de tegenwaarde van dit instrument of dit de cet instrument ou de cet objet ».
voorwerp, bij niet wederoverlegging ervan ».
B.9. Krachtens artikel 42, 1°, van het Strafwetboek wordt bijzondere B.9. En vertu de l'article 42, 1°, du Code pénal, la confiscation
verbeurdverklaring toegepast « op de zaken die het voorwerp van het spéciale s'applique « aux choses formant l'objet de l'infraction et à
misdrijf uitmaken, en die welke gediend hebben of bestemd waren tot celles qui ont servi ou qui ont été destinées à la commettre, quand la
het plegen van het misdrijf, wanneer zij eigendom van de veroordeelde
zijn ». Artikel 43, eerste lid, van hetzelfde Wetboek bepaalt dat bij propriété en appartient aux condamnés ». L'article 43, alinéa 1er, du
misdaad of wanbedrijf de bijzondere verbeurdverklaring, toepasselijk même Code dispose que la confiscation spéciale s'appliquant aux choses
op de zaken bedoeld in artikel 42, 1° en 2°, altijd wordt visées aux 1° et 2° de l'article 42 est toujours prononcée pour crime
uitgesproken. ou délit.
De beklaagden voor de verwijzende rechter wijzen daarnaast op artikel Les prévenus devant le juge a quo font en outre référence à l'article
43bis, tweede lid, van hetzelfde Wetboek. Die bepaling staat weliswaar 43bis, alinéa 2, du même Code. Certes, cette disposition permet que,
toe dat, indien de zaken niet kunnen worden gevonden in het vermogen si les choses ne peuvent être trouvées dans le patrimoine du condamné,
van de veroordeelde, de verbeurdverklaring betrekking heeft op het la confiscation porte sur une somme d'argent équivalente à
bedrag dat overeenstemt met de geraamde geldwaarde van de goederen, l'évaluation monétaire de ces choses, mais elle ne s'appliquerait
maar dat zou enkel gelden voor de zaken bedoeld in artikel 42, 3°, van qu'aux choses visées à l'article 42, 3°, du même Code, à savoir les
hetzelfde Wetboek, zijnde de vermogensvoordelen die rechtstreeks uit avantages patrimoniaux tirés directement de l'infraction, les biens et
het misdrijf zijn verkregen, de goederen en waarden die ervan in de plaats zijn gesteld en de inkomsten uit de belegde voordelen. Dezelfde mogelijkheid zou derhalve niet bestaan ten aanzien van de zaken bedoeld in artikel 42, 1°, (het voorwerp of instrument van het misdrijf) en in artikel 42, 2°, (de zaken die uit het misdrijf voortkomen) van hetzelfde Wetboek. In tegenstelling tot wat de Ministerraad opwerpt, is er derhalve sprake van een verschil in behandeling van twee categorieën van personen. B.10. De vaststelling van de ernst van een misdrijf en van de zwaarwichtigheid waarmee dat misdrijf kan worden bestraft, behoort tot het opportuniteitsoordeel van de wetgever. Het Hof zou zich op het aan de wetgever voorbehouden domein begeven indien het bij de vraag naar de verantwoording van verschillen in de talrijke wetteksten houdende strafrechtelijke sancties telkens een afweging zou maken op grond van valeurs qui leur ont été substitués et les revenus de ces avantages investis. La même possibilité n'existerait dès lors pas pour les choses visées à l'article 42, 1° (l'objet ou l'instrument de l'infraction) et à l'article 42, 2° (les choses qui ont été produites par l'infraction). Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, il existe dès lors une différence de traitement entre deux catégories de personnes. B.10. L'appréciation du caractère plus ou moins grave d'une infraction et de la sévérité avec laquelle cette infraction peut être punie relève du jugement d'opportunité qui appartient au législateur. La Cour empiéterait sur le domaine réservé au législateur si, en s'interrogeant sur la justification des différences qui existent entre les nombreux textes législatifs portant des sanctions pénales, elle
een waardeoordeel over de laakbaarheid van de betrokken feiten ten émettait chaque fois une appréciation sur la base d'un jugement de
opzichte van andere strafbaar gestelde feiten. Wat de strafmaat en de valeur concernant le caractère répréhensible des faits en cause par
burgerrechtelijke gevolgen ervan betreft moet de beoordeling van het rapport à d'autres faits punissables. S'agissant de l'échelle des
Hof beperkt blijven tot die gevallen waar de keuze van de wetgever peines et des conséquences civiles de celle-ci, l'appréciation de la
dermate onsamenhangend is dat ze leidt tot een kennelijk onredelijk Cour doit se limiter aux cas dans lesquels le choix du législateur
verschil in behandeling tussen vergelijkbare misdrijven. contient une incohérence telle qu'elle aboutit à traiter de manière
B.11. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van de manifestement déraisonnable des infractions comparables.
regelgeving over het invorderen van douane- en accijnsrechten, die B.11. La disposition en cause fait partie de la réglementation sur le
ertoe strekt de omvang en frequentie van de fraude te bestrijden in recouvrement des droits de douane et d'accise, qui tend à lutter
deze bijzonder technische en grensoverschrijdende materie, die mede contre l'ampleur et la fréquence des fraudes en cette matière
door een uitgebreide Europese regelgeving wordt beheerst. Het gegeven particulièrement technique, relative à des activités souvent
dat de wetgever in die specifieke aangelegenheid is afgeweken van het transfrontalières et régie également par une abondante réglementation
gemeen strafrecht, is op zich niet discriminerend. européenne. Le fait que le législateur ait dérogé au droit pénal
commun dans cette matière spécifique n'est pas discriminatoire en soi.
Het verschil in behandeling tussen personen die in een zaak van douane La différence de traitement entre des personnes poursuivies dans une
en accijnzen en in een zaak van gemeen strafrecht worden vervolgd, affaire de douanes et accises et les personnes poursuivies dans une
berust op de aard van de bij de wet omschreven misdrijven. De affaire de droit pénal commun repose sur la nature des infractions
veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de verbeurdverklaarde définies par la loi. La condamnation au paiement de la contre-valeur
goederen, in geval van niet-overlegging daarvan, is een relevante des marchandises confisquées, en cas de non-représentation de
maatregel ten aanzien van de voormelde doelstelling van doeltreffende celles-ci, constitue une mesure pertinente au regard de l'objectif
fraudebestrijding en de zorg om de rechten van de Schatkist te précité de répression efficace de la fraude et du souci de protéger
vrijwaren. les droits du Trésor.
Er moet evenwel worden nagegaan of de in het geding zijnde bepaling op Il y a toutefois lieu d'examiner si la disposition en cause porte
onevenredige wijze afbreuk doet aan de rechten van de personen die atteinte de manière disproportionnée aux droits des personnes
worden veroordeeld wegens inbreuken op de AWDA. De beklaagden voor de condamnées du chef d'infractions à la LGDA. Les prévenus devant le
verwijzende rechter merken inzonderheid op dat, in zoverre de in het juge a quo observent en particulier que, dans la mesure où la
geding zijnde bepaling reeds zwaarwichtige sancties inhoudt, de disposition en cause emporte déjà de lourdes sanctions, la
bijkomende veroordeling tot betaling van de tegenwaarde van de niet condamnation supplémentaire au paiement de la contre-valeur des
overgelegde verbeurdverklaarde goederen kennelijk onevenredig is met marchandises confisquées et non représentées est manifestement
het door de wetgever nagestreefde doel. disproportionnée à l'objectif poursuivi par le législateur.
B.12. Teneinde « tegemoet te komen aan een aantal arresten van het B.12. Afin de « prendre en compte un certain nombre d'arrêts de la
Grondwettelijk Hof » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2310/001, p. Cour constitutionnelle » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC
13) heeft de wetgever bij artikel 26, 1°, van de wet van 21 december 52-2310/001, p. 13), le législateur, par l'article 26, 1°, de la loi
2009 houdende fiscale en diverse bepalingen het vaste bedrag van « du 21 décembre 2009 portant des dispositions fiscales et diverses, a
tienmaal de ontdoken rechten » in de in het geding zijnde bepaling remplacé le montant fixe égal au « décuple des droits fraudés », prévu
vervangen door een geldboete van « vijf- tot tienmaal de ontdoken dans la disposition en cause, par une amende comprise entre « cinq et
rechten », hetgeen de mogelijkheid biedt van een spreiding tussen de dix fois les droits fraudés », ce qui permet un échelonnement entre la
vroeger vastgestelde straf als maximumstraf en een minimumstraf. peine prévue auparavant, comme peine maximale, et une peine minimale.
Bovendien heeft de wetgever bij artikel 37 van dezelfde wet in de AWDA artikel 281-2 ingevoegd, dat de strafrechter toestaat om, wanneer er verzachtende omstandigheden bestaan, een geldboete op te leggen die lager is dan het wettelijke minimum. De in het geding zijnde bepaling doet derhalve geen onevenredige gevolgen ontstaan. B.13. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : Artikel 221, § 1, van de algemene wet inzake douane en accijnzen, En outre, par l'article 37 de la même loi, le législateur a inséré dans la LGDA un article 281-2 qui autorise le juge répressif à imposer, en cas de circonstances atténuantes, une amende inférieure au minimum légal. La disposition en cause n'a dès lors pas d'effets disproportionnés. B.13. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : L'article 221, § 1er, de la loi générale sur les douanes et accises,
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, schendt de coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977, ne viole pas les
artikelen 10, 11, 12 en 14 van de Grondwet niet. articles 10, 11, 12 et 14 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 1 december 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 1er décembre 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^