Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 174/2011 van 10 november 2011 Rolnummer 5079 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 58, § 1, b), van het decreet van de Franse Gemeenschap van 2 februari 2007 tot vaststelling van het statuut van de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 174/2011 van 10 november 2011 Rolnummer 5079 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 58, § 1, b), van het decreet van de Franse Gemeenschap van 2 februari 2007 tot vaststelling van het statuut van de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...) Extrait de l'arrêt n° 174/2011 du 10 novembre 2011 Numéro du rôle : 5079 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 58, § 1 er , b), du décret de la Communauté française du 2 février 2007 fixant le statut des dire La Cour constitutionnelle, composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du prés(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 174/2011 van 10 november 2011 Extrait de l'arrêt n° 174/2011 du 10 novembre 2011
Rolnummer 5079 Numéro du rôle : 5079
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 58, § 1, b), van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 58, § 1er,
het decreet van de Franse Gemeenschap van 2 februari 2007 tot b), du décret de la Communauté française du 2 février 2007 fixant le
vaststelling van het statuut van de directeurs, gesteld door de statut des directeurs, posée par le Tribunal de première instance de
Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du
voorzitter M. Bossuyt, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. président M. Bossuyt, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, P. Nihoul en F. Daoût, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, P. Nihoul et F. Daoût,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le juge J.-P.
rechter J.-P. Snappe, Snappe,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 22 december 2010 in zake Samuel Denis en anderen tegen Par jugement du 22 décembre 2010 en cause de Samuel Denis et autres
de vzw « Conseil de l'Enseignement des Communes et des Provinces », contre l'ASBL « Conseil de l'Enseignement des Communes et des
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 11 Provinces », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 11
januari 2011, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de janvier 2011, le Tribunal de première instance de Bruxelles a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Voert artikel 58, § 1, b), van het decreet van 2 februari 2007 tot « En ce que l'article 58, § 1er, b), du décret du 2 février 2007
vaststelling van het statuut van de directeurs, in zoverre het
voorschrijft dat, wanneer het onmogelijk is een personeelslid dat fixant le statut des directeurs prévoit qu'en cas d'impossibilité
binnen de inrichtende macht van het gesubsidieerd officieel onderwijs d'admettre un membre du personnel nommé à titre définitif en son sein
in vast verband is benoemd, toe te laten tot de stage van directeur, au stage de directeur, le pouvoir organisateur de l'enseignement
die inrichtende macht tot de stage een personeelslid kan toelaten dat officiel subventionné peut admettre au stage un membre du personnel
binnen een andere inrichtende macht van het gesubsidieerd officieel nommé à titre définitif au sein d'un autre pouvoir organisateur du
onderwijsnet in vast verband is benoemd, terwijl artikel 81, § 1, van réseau d'enseignement officiel subventionné alors que l'article 81, §
1er, du même décret prévoit que dans des circonstances identiques, un
hetzelfde decreet voorschrijft dat, in identieke omstandigheden, een pouvoir organisateur du réseau d'enseignement libre subventionné peut
inrichtende macht van het gesubsidieerd vrij onderwijsnet tot de stage admettre au stage un membre du personnel nommé à titre définitif dans
een personeelslid kan toelaten dat in een andere inrichtende macht van un autre pouvoir organisateur du réseau subventionné, libre ou
het gesubsidieerd vrij of officieel onderwijsnet in vast verband is officiel, ce texte ne crée-t-il pas une discrimination injustifiée
benoemd, geen bij de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet prohibée par les articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution dans
verboden onverantwoorde discriminatie in van de in vast verband le chef des membres du personnel nommés à titre définitif de
benoemde personeelsleden van het gesubsidieerd vrij onderwijs, ten l'enseignement libre subventionné par rapport aux membres du personnel
opzichte van de personeelsleden die in het gesubsidieerd officieel nommés à titre définitif dans l'enseignement officiel subventionné,
onderwijs in vast verband zijn benoemd, daar de eerstgenoemden geen les premiers ne pouvant pas accéder à une fonction de direction dans
toegang hebben tot een ambt van directeur in het gesubsidieerd
officieel onderwijs, terwijl de laatstgenoemden wel toegang hebben tot l'enseignement officiel subventionné alors que les seconds peuvent
een dergelijk ambt in het gesubsidieerd vrij onderwijs ? ». accéder à une telle fonction dans le libre subventionné ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid, met B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10,
de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet, van het verschil in 11 et 24, § 4, de la Constitution de la différence de traitement
behandeling tussen, enerzijds, de leerkracht die in het gesubsidieerd entre, d'une part, l'enseignant nommé à titre définitif dans le réseau
vrij net in vast verband is benoemd en die, krachtens artikel 58, § 1, libre subventionné, qui ne peut, en vertu de l'article 58, § 1er, b),
b), van het decreet van de Franse Gemeenschap van 2 februari 2007 tot du décret de la Communauté française du 2 février 2007 fixant le
vaststelling van het statuut van de directeurs (hierna : het decreet
van 2 februari 2007), niet kan worden toegelaten tot de stage teneinde statut des directeurs (ci-après : le décret du 2 février 2007), être
te worden benoemd tot directeur in een inrichting van het admis au stage en vue d'être nommé directeur dans un établissement du
gesubsidieerd officieel net en, anderzijds, de leerkracht die in vast réseau officiel subventionné et, d'autre part, l'enseignant nommé à
verband is benoemd in het gesubsidieerd officieel net en die tot de titre définitif dans le réseau officiel subventionné, qui peut être
stage kan worden toegelaten teneinde te worden benoemd tot directeur admis au stage en vue d'être nommé directeur dans un établissement
in een onderwijsinrichting van het gesubsidieerd vrij net, krachtens d'enseignement du réseau libre subventionné, en vertu de l'article 81,
artikel 81, § 1, b), van het decreet van 2 februari 2007. § 1er, b), du décret du 2 février 2007.
B.2.1. Artikel 58, § 1, van het decreet van 2 februari 2007, onder B.2.1. L'article 58, § 1er, du décret du 2 février 2007, situé dans un
hoofdstuk II getiteld « Het gesubsidieerd officieel onderwijs » van chapitre II intitulé « De l'enseignement officiel subventionné » du
titel III gewijd aan de « bepalingen die specifiek zijn voor elk net titre III consacré aux « dispositions spécifiques à chaque réseau »,
», luidt : dispose :
« Iedere inrichtende macht die bewijst dat het onmogelijk is om een « Tout pouvoir organisateur qui démontre l'impossibilité de pouvoir
personeelslid tot de stage toe te laten overeenkomstig artikel 57, kan admettre un membre du personnel au stage conformément à l'article 57,
de volgende personeelsleden tot de stage toelaten : peut admettre au stage :
a) ofwel een in vast verband benoemd lid van zijn personeel dat de a) soit un membre de son personnel nommé à titre définitif remplissant
voorwaarden bedoeld in artikel 57, 1° tot 3° vervult. les conditions visées à l'article 57, 1° à 3°.
Dat personeelslid wordt bij voorrang toegelaten tot de verschillende Ce membre du personnel est admis par priorité aux différents modules
opleidingsmodules. de formation.
b) ofwel een in vast verband benoemd personeelslid dat onder een b) soit un membre du personnel nommé à titre définitif relevant d'un
andere gesubsidieerde officiële inrichtende macht ressorteert en dat autre pouvoir organisateur officiel subventionné et remplissant au
binnen deze, aan alle voorwaarden bedoeld in artikel 57, 1° tot 3° en sein de ce dernier, l'ensemble des conditions visées à l'article 57,
5° voldoet ». 1° à 3° et 5° ».
B.2.2. Artikel 81, § 1, van hetzelfde decreet, onder hoofdstuk III B.2.2. L'article 81, § 1er, du même décret, situé dans un chapitre III
getiteld « Het gesubsidieerd vrij onderwijs » van titel III gewijd aan intitulé « De l'enseignement libre subventionné » du titre III
de « bepalingen die specifiek zijn voor elk net », luidt : consacré aux « dispositions spécifiques à chaque réseau », dispose :
« Elke inrichtende macht die bewijst dat het onmogelijk is een « Tout pouvoir organisateur qui démontre l'impossibilité de pouvoir
personeelslid tot de stage toe te laten overeenkomstig artikel 80, kan admettre un membre du personnel au stage conformément à l'article 80
tot de stage toelaten : peut admettre au stage :
a) soit un membre du personnel répondant à toutes les conditions de
a) ofwel een personeelslid dat aan alle voorwaarden van artikel 80 l'article 80 sauf à celle visée à l'alinéa 1er, 4° et 5°.
voldoet behalve aan deze bedoeld in het eerste lid, 4° en 5°.
Dit personeelslid wordt bij voorkeur toegelaten tot de verschillende Ce membre du personnel est admis par priorité aux différents modules
opleidingsmodules. de formation.
b) ofwel een personeelslid dat aan de volgende voorwaarden voldoet : b) soit un membre du personnel remplissant les conditions suivantes :
1° titularis zijn sinds ten minste zeven jaar in het gesubsidieerd 1° être titulaire depuis sept ans au moins dans l'enseignement
onderwijs van één van de wervingsambten, selectieambten of subventionné d'une des fonctions de recrutement, de sélection ou de
bevorderingsambten van de betrokken categorie. Deze anciënniteit wordt promotion de la catégorie en cause. Cette ancienneté est calculée
berekend volgens de nadere regels bepaald in artikel 29bis of 29ter selon les modalités fixées à l'article 29bis ou 29ter du décret du 1er
van het decreet van 1 februari 1993 houdende het statuut van de février 1993 fixant le statut des membres du personnel subsidiés de
gesubsidieerde personeelsleden van het gesubsidieerd vrij onderwijs; l'enseignement libre subventionné;
2° titularis zijn, in vast verband, vóór de toelating tot de stage, 2° être titulaire, à titre définitif, avant l'admission au stage,
van een ambt met ten minste de helft van het minimum aantal uren d'une fonction comportant au moins la moitié du nombre minimum
vereist om een ambt met volledige prestaties te vormen in het d'heures requis pour former une fonction à prestations complètes dans
gesubsidieerd onderwijs; l'enseignement subventionné;
3° één of meer ambten, in vast verband, uitoefenen die toegang geven 3° exercer à titre définitif une ou des fonctions donnant accès à la
tot het toe te kennen ambt van directeur en houder zijn van een fonction de directeur à conférer et être porteur d'un titre de
bekwaamheidsbewijs overeenkomstig artikel 102 van dit decreet; capacité, conformément à l'article 102 du présent décret;
4° voorafgaandelijk slaagattesten te hebben bekomen voor ten minste 4° avoir obtenu au préalable les attestations de réussite d'au moins
drie opleidingsmodules bedoeld in de artikelen 17, § 1 en 18, § 1 van trois modules de formation visées aux articles 17, § 1er et 18, § 1er
dit decreet. du présent décret.
In het basisonderwijs moet de anciënniteit bedoeld in het eerste lid, Dans l'enseignement fondamental, l'ancienneté visée à l'alinéa 1er,
b), 1° op het basisniveau verworven zijn ». b), 1° doit avoir été acquise au niveau fondamental ».
B.3.1. Met de aanneming van het decreet van 2 februari 2007 wilde de B.3.1. En adoptant le décret du 2 février 2007, le législateur
decreetgever « de functie van directeur in een modern kleedje steken décrétal entendait « faire entrer la fonction du directeur dans la
door hem, zowel op het vlak van het algemeen belang als op persoonlijk modernité, en lui donnant, tant sur le plan de l'intérêt général que
vlak, de aan het specifieke karakter van die functie verbonden sur le plan personnel, la reconnaissance et les moyens liés à sa
erkenning en middelen te geven » en door hem te voorzien van een « spécificité », et en l'encadrant d'un « statut spécifique et adéquat »
specifiek en adequaat statuut » dat voordien ontbrak (Parl. St., qui faisait défaut auparavant (Doc. parl., Parlement de la Communauté
Parlement van de Franse Gemeenschap, 2006-2007, nr. 339/1, p. 7). française, 2006-2007, n° 339/1, p. 7).
B.3.2. Meer bepaald wat de toegang tot het ambt van directeur betreft, B.3.2. S'agissant plus particulièrement de l'accès à la fonction de
beoogt het decreet de « uniformering » van de voorwaarden van die directeur, le décret entend assurer « l'uniformisation » des
toegang « tussen de netten » te verzekeren (ibid., p. 8; zie ook CRI, conditions de cet accès « entre les réseaux » (ibid., p. 8; voy. aussi
Parlement van de Franse Gemeenschap, 2006-2007, nr. 9, p. 11) : « Het beginsel is de gelijkheid van de regels los van het onderwijsnet waarop zij van toepassing zijn. De bijzondere bepalingen voor elk van de netten vormen dus de uitzondering om rekening te houden met de objectieve verschillen tussen die netten. Los van die wil stemt die uitzondering strikt overeen met de logica van dat beroep. Het staat immers vast dat de rol van de directeur, zoals die reeds is omschreven, dezelfde is in alle scholen. Bovendien is het van belang een zekere eenheid van onderwijs te bieden aan de leerlingen die van het ene net overgaan naar het andere. Om die reden bepaalt het ontwerpdecreet dat, ongeacht het net, de directeur in principe vóór zijn aanstelling een opleiding moet volgen die noodzakelijk is voor zijn vaste benoeming » (Parl. St., Parlement CRI, Parlement de la Communauté française, 2006-2007, n° 9, p. 11) : « Le principe est l'identité des règles indépendamment du réseau d'enseignement auquel elles s'appliquent. Les dispositions particulières pour chacun des réseaux constituent donc l'exception pour tenir compte des différences objectives qui existent entre les uns et les autres. Indépendamment de cette volonté, elle correspond strictement à la logique de ce métier. Il est, en effet, certain que le rôle du directeur, tel qu'il a déjà été décrit, est le même dans toutes les écoles. De plus, il importe d'offrir une certaine unicité d'enseignement aux élèves qui transitent d'un réseau à l'autre. C'est la raison pour laquelle le projet de décret prévoit que, peu importe le réseau, le directeur doit suivre une formation préalable en principe à sa désignation et nécessaire à sa nomination définitive » (Doc. parl., Parlement de la Communauté française, 2006-2007, n°
van de Franse Gemeenschap, 2006-2007, nr. 339/1, p. 8). 339/1, p. 8).
B.4. Titel II van het decreet verzekert de nagestreefde uniformisering B.4. Le titre II du décret assure l'uniformisation recherchée par la
door de voorwaarde van de vereiste anciënniteit en door de vereiste condition d'ancienneté requise et par l'exigence pour le membre du
voor het betrokken personeelslid om benoemd of aangeworven te zijn in personnel concerné d'être nommé ou engagé à titre définitif. Il impose
vast verband. Ten slotte legt hij een initiële opleiding op aan alle enfin une formation initiale pour tous les candidats directeurs qui
kandidaat-directeurs die een theoretische vorming en een stage van s'articule en une formation théorique et en un stage de deux ans.
twee jaar omvat.
Titel III van het decreet voert die beginselen uit volgens een schema Le titre III du décret met en oeuvre ces principes, selon un schéma
dat gelijkloopt voor de drie netten - door de Franse Gemeenschap parallèle pour les trois réseaux - enseignement organisé par la
ingericht onderwijs, gesubsidieerd officieel onderwijs en Communauté française, enseignement officiel subventionné et
gesubsidieerd vrij onderwijs - en dat rekening houdt met de specifieke enseignement libre subventionné -, qui tient compte des spécificités
kenmerken van elk van die netten. de chacun d'eux.
B.5. De artikelen 57 tot 59 van het decreet van 2 februari 2007, die B.5. Les articles 57 à 59 du décret du 2 février 2007, qui concernent
betrekking hebben op het gesubsidieerd officieel onderwijs, moeten l'enseignement officiel subventionné, doivent être lus en parallèle
worden gelezen in samenhang met de artikelen 79 tot 81 van hetzelfde avec les articles 79 à 81 du même décret, qui concernent
decreet, die betrekking hebben op het gesubsidieerd vrij onderwijs; l'enseignement libre subventionné; ces articles instaurent un système
die artikelen voeren een systeem van « trappen » in om tot de stage de « paliers » pour l'admission au stage à la fonction de directeur.
voor het ambt van directeur te worden toegelaten.
De artikelen 57 en 80 van het decreet van 2 februari 2007 definiëren Les articles 57 et 80 du décret du 2 février 2007 définissent
respectievelijk voor het gesubsidieerd officieel onderwijs en voor het respectivement pour l'enseignement officiel subventionné et pour
gesubsidieerd vrij onderwijs een « eerste trap » met de vijf l'enseignement libre subventionné un « premier palier » qui reprend
voorwaarden, in een ideale situatie, om te worden toegelaten tot de les cinq conditions requises, dans une situation idéale, pour être
stage voor het ambt van directeur; artikel 57 verwijst met name naar admis au stage à la fonction de directeur; l'article 57 se réfère
de anciënniteit verworven « binnen de inrichtende macht », terwijl notamment à l'ancienneté acquise « au sein du pouvoir organisateur »,
artikel 80 met name verwijst naar de anciënniteit verworven « binnen tandis que l'article 80 se réfère notamment à l'ancienneté acquise «
het gesubsidieerd vrij onderwijs van de betrokken aard ». au sein de l'enseignement libre subventionné du caractère concerné ».
Wanneer de inrichtende macht van een inrichting van één van die twee A défaut pour le pouvoir organisateur d'un établissement de l'un de
netten tot de stage geen kandidaat kan toelaten die beantwoordt aan de ces deux réseaux de pouvoir admettre au stage un candidat qui répond
voorwaarden van die eerste trap of wanneer zij slechts één kandidaat aux conditions de ce premier palier ou s'il ne trouve qu'un candidat
vindt die zij zou willen laten concurreren met anderen, voorzien qu'il voudrait pouvoir mettre en concurrence avec d'autres, l'article
artikel 58 van het decreet, voor het gesubsidieerd officieel 58 du décret, en ce qui concerne l'enseignement officiel subventionné,
onderwijs, en artikel 81 van hetzelfde decreet, voor het gesubsidieerd et l'article 81 du même décret, en ce qui concerne l'enseignement
vrij onderwijs, in een « tweede trap ». Die maakt het mogelijk het libre subventionné, organisent un « deuxième palier ». Celui-ci permet
materiële toepassingsgebied van de voorwaarden uit te breiden. d'élargir le champ d'application matériel des conditions.
In de bij artikel 58, § 1, b), ingevoerde regeling kan enkel een Dans le système institué par l'article 58, § 1er, b), seul un candidat
kandidaat die valt onder een « andere gesubsidieerde officiële relevant d'un « autre pouvoir organisateur officiel subventionné »
inrichtende macht » de voorwaarden vervullen, terwijl in de regeling peut remplir les conditions alors que, dans le système instauré par
ingevoerd bij artikel 81, § 1, b), een kandidaat een ervaring in het « l'article 81, § 1er, b), un candidat peut faire valoir une expérience
gesubsidieerd onderwijs » kan aanvoeren die beantwoordt aan de vastgestelde voorwaarden. dans « l'enseignement subventionné » répondant aux conditions fixées.
Ten slotte voeren de artikelen 59 en 82 van het decreet van 2 februari Enfin, les articles 59 et 82 du décret du 2 février 2007 instaurent
2007 respectievelijk voor het gesubsidieerd officieel onderwijs en respectivement pour l'enseignement officiel subventionné et pour
voor het gesubsidieerd vrij onderwijs andere « trappen » in, wanneer l'enseignement libre subventionné d'autres « paliers » en cas
tot de stage geen kandidaat kan worden toegelaten overeenkomstig, d'impossibilité d'admettre un candidat au stage conformément,
respectievelijk, de artikelen 57 en 58 of de artikelen 80 en 81 van respectivement, aux articles 57 et 58, ou aux articles 80 et 81, du
het decreet van 2 februari 2007. décret du 2 février 2007.
B.6. De regeling voor de toegang tot de stage ingevoerd bij de B.6. Le système d'accès au stage instauré par les dispositions
voormelde bepalingen creëert bijgevolg een verschil in behandeling précitées établit par conséquent une différence de traitement entre
tussen de kandidaat-directeurs, aangezien de toegang tot de stage van les candidats directeurs, dès lors que l'accès au stage de directeur
directeur in het gesubsidieerd officieel onderwijs afhankelijk is van dans l'enseignement officiel subventionné est conditionné par
het behoren tot dat net, wat niet het geval is voor de toegang tot het l'appartenance à ce réseau, ce qui n'est pas le cas pour l'accès à la
ambt van directeur in het gesubsidieerd vrij onderwijs. Die bepalingen fonction de directeur dans l'enseignement libre subventionné. Ces
creëren eveneens een verschil in behandeling tussen de inrichtende dispositions établissent également une différence de traitement entre
machten, aangezien de inrichtende machten van het gesubsidieerd vrij les pouvoirs organisateurs, puisque lorsqu'ils se trouvent dans
onderwijs, wanneer het voor hen onmogelijk is een kandidaat tot de l'impossibilité d'admettre au stage un candidat selon les conditions
stage toe te laten volgens de voorwaarden van de « eerste trap », over du « premier palier », les pouvoirs organisateurs de l'enseignement
een aanzienlijk ruimer rekruteringsveld beschikken dan de inrichtende libre subventionné voient leur champ de recrutement élargi de manière
machten van het gesubsidieerd officieel onderwijs. plus importante que les pouvoirs organisateurs de l'enseignement
officiel subventionné.
Het Hof gaat na of dat verschil in behandeling verenigbaar is met de La Cour examine si cette différence de traitement est compatible avec
beginselen vervat in de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet. les principes contenus dans les articles 10, 11 et 24, § 4, de la
B.7. Hoewel de gelijke behandeling van onderwijsinstellingen en Constitution. B.7. Bien que l'égalité de traitement des établissements
d'enseignement et des membres du personnel constitue le principe,
personeelsleden het beginsel is, sluit artikel 24, § 4, van de l'article 24, § 4, de la Constitution n'exclut pas un traitement
Grondwet een verschil in behandeling niet uit, op voorwaarde dat dat
gegrond is op « de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht différencié, à la condition que celui-ci soit fondé « sur les
». Om ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en caractéristiques propres à chaque pouvoir organisateur ». Pour
niet-discriminatie een verschil in behandeling tussen de justifier, au regard du principe d'égalité et de non-discrimination,
onderwijsinstellingen en tussen de personeelsleden van de une différence de traitement entre les établissements d'enseignement
onderwijsnetten te verantwoorden, is het evenwel niet voldoende te et les membres du personnel des réseaux d'enseignement, il ne suffit
cependant pas d'indiquer l'existence de différences objectives entre
wijzen op het bestaan van objectieve verschillen tussen die ces établissements et ces membres du personnel. Il doit encore être
instellingen en personeelsleden. Bovendien moet worden aangetoond dat, démontré qu'à l'égard de la matière réglée, la distinction alléguée
ten aanzien van de geregelde aangelegenheid, het aangevoerde est pertinente pour justifier raisonnablement une différence de
onderscheid relevant is om een verschil in behandeling in redelijkheid traitement. Par ailleurs, le principe d'égalité en matière
te verantwoorden. Anderzijds, kan het gelijkheidsbeginsel inzake d'enseignement ne saurait être dissocié des autres garanties établies
onderwijs niet los worden gezien van de andere in artikel 24 van de par l'article 24 de la Constitution, en particulier la liberté
Grondwet vervatte waarborgen, inzonderheid de vrijheid van onderwijs. d'enseignement.
B.8.1. In verband met de algemene voorwaarden voor de toegang en de B.8.1. En ce qui concerne les conditions générales d'accès et de
toewijzing van de betrekkingen van directeur, heeft de afdeling dévolution des emplois de directeur, la section de législation du
wetgeving van de Raad van State opgemerkt dat « die aanzienlijk Conseil d'Etat a constaté que « celles-ci divergent considérablement
verschillen volgens de onderwijsnetten » (Parl. St., Parlement van de selon les réseaux d'enseignement » (Doc. parl., Parlement de la
Franse Gemeenschap, 2006-2007, nr. 339/1, p. 155), en dat in de Communauté française, 2006-2007, n° 339/1, p. 155), et qu'il convenait
memorie van toelichting moest worden aangetoond dat die verschillen in de démontrer dans l'exposé des motifs que ces différences de
behandeling « verenigbaar zijn met artikel 24, § 4, van de Grondwet, traitement « sont compatibles avec l'article 24, § 4, de la
volgens hetwelk de personeelsleden gelijk zijn voor het decreet, maar Constitution, selon lequel les membres du personnel sont égaux devant
ook dat het decreet rekening houdt met de objectieve verschillen, le décret mais également que le décret prend en compte les différences
waaronder de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht, die objectives, notamment les caractéristiques propres à chaque pouvoir
een aangepaste behandeling verantwoorden » (ibid., p. 156). organisateur, qui justifient un traitement approprié » (ibid., p. 156).
B.8.2. In verband met de regeling voor de toegang tot de stage van B.8.2. En ce qui concerne le système d'accès au stage de directeur
directeur in het gesubsidieerd officieel onderwijs, bepaald in artikel dans l'enseignement officiel subventionné, prévu par l'article 58, § 1er,
58, § 1, b), van het decreet van 2 februari 2007, heeft de wetgever b), du décret du 2 février 2007, le législateur a choisi de limiter le
ervoor gekozen de tweede trap te beperken tot een andere inrichtende deuxième palier à « un autre pouvoir organisateur [de l'enseignement]
macht van het gesubsidieerd officieel onderwijs, zonder evenwel de officiel subventionné », sans toutefois donner aucune explication sur
redenen van die beperking enigszins uit te leggen. les raisons de cette limitation.
B.8.3. Ten aanzien van de regeling voor de toegang tot de stage van B.8.3. En ce qui concerne le système d'accès au stage de directeur
directeur in het gesubsidieerd vrij onderwijs, bepaald in artikel 81, dans l'enseignement libre subventionné, prévu dans l'article 81, § 1er,
§ 1, b), van het decreet van 2 februari 2007, is in de parlementaire b), du décret du 2 février 2007, il est indiqué dans les travaux
voorbereiding uiteengezet : préparatoires :
« Die artikelen regelen de toewijzing van de betrekkingen bij « Ces articles organisent les règles de dévolution des emplois, en cas
afwezigheid van kandidaten die voldoen aan alle vastgestelde d'absence de candidat remplissant l'ensemble des conditions fixées
voorwaarden [...]. [...].
Zij volgen hetzelfde schema als dat [...] voor het gesubsidieerd Ils reprennent le même schéma que celui prévu [...] dans
officieel onderwijs. l'enseignement officiel subventionné.
Om rekening te houden met de omvang van de inrichtende machten van het Pour tenir compte de la taille des pouvoirs organisateurs dans
vrij onderwijs is het mogelijke rekruteringsveld van kandidaten l'enseignement libre, la zone de recrutement possible de candidats est
evenwel uitgebreid : in eerste instantie tot het vrij onderwijs met cependant élargie : à l'enseignement libre de même caractère dans un
hetzelfde karakter; vervolgens tot het hele gesubsidieerde onderwijs » premier temps; à tout l'enseignement subventionné ensuite » (ibid., p.
(ibid., p. 25). 25).
Het verschil in behandeling ten aanzien van de toegang tot de La différence de traitement en ce qui concerne l'accès aux fonctions
directieambten, volgens het net waartoe de kandidaat-directeur de direction, en fonction du réseau auquel appartient le
behoort, is dus uitsluitend verantwoord door de omvang van de candidat-directeur, est donc uniquement justifiée par la taille des
inrichtende machten, die wordt vermoed kleiner te zijn, in het pouvoirs organisateurs, présumée réduite, dans l'enseignement libre
gesubsidieerd vrij onderwijs. subventionné.
B.9. De bepaling die erin bestaat de inrichtende machten van het B.9. La disposition qui consiste à permettre aux pouvoirs
gesubsidieerd vrij onderwijs voor wie het praktisch onmogelijk is een organisateurs de l'enseignement libre subventionné qui sont dans
kandidaat-directeur afkomstig uit dezelfde inrichtende macht of uit l'impossibilité pratique de recruter un candidat directeur issu du
een andere inrichtende macht van hetzelfde net aan te werven, toe te même pouvoir organisateur ou d'un autre pouvoir organisateur du même
staan het rekruteringsveld uit te breiden, inclusief onder de réseau d'élargir le champ de recrutement, y compris parmi les
kandidaten afkomstig uit het gesubsidieerd officieel net, is relevant candidats provenant du réseau officiel subventionné, est pertinente en
in zoverre zij de betrokken inrichtende machten de grootst mogelijke ce qu'elle offre aux pouvoirs organisateurs concernés le maximum de
kansen biedt een geschikte persoon voor de te begeven betrekking in dienst te kunnen nemen. B.10. De verantwoording met betrekking tot de, naar wordt vermoed, beperktere omvang van de inrichtende machten in het gesubsidieerd vrij net kan echter niet verklaren om welke reden de inrichtende machten die tot het gesubsidieerd officieel net behoren niet eveneens baat zouden kunnen hebben bij een soortgelijke bepaling. Het is immers niet aangetoond dat er, ook in dat net, geen inrichtende machten van bescheiden omvang bestaan die het gevaar zouden lopen met dezelfde rekruteringsproblemen af te rekenen te hebben en die voordeel zouden kunnen halen uit een aanzienlijke verhoging van het aantal kandidaten voor de vacante betrekking. De verantwoording afgeleid uit de omvang van de inrichtende machten zou dan ook geen eigen karakteristiek van de inrichtende machten van het gesubsidieerd vrij net kunnen vormen die het mogelijk maakt het in het geding zijnde verschil in behandeling te verantwoorden ten aanzien chances de pouvoir engager une personne convenant pour le poste à pourvoir. B.10. La justification liée à la taille des pouvoirs organisateurs présumée plus réduite dans le réseau libre subventionné n'est toutefois pas susceptible d'expliquer pour quelle raison une disposition semblable ne pourrait pas profiter également aux pouvoirs organisateurs appartenant au réseau officiel subventionné. Il n'est en effet pas démontré qu'il n'existe pas, dans ce réseau également, de pouvoirs organisateurs de taille modeste qui risqueraient d'être confrontés aux mêmes problèmes de recrutement et qui pourraient tirer profit d'une augmentation significative du nombre des candidats pour le poste vacant. La justification tirée de la taille des pouvoirs organisateurs ne saurait dès lors constituer une caractéristique propre aux pouvoirs organisateurs du réseau libre subventionné permettant de justifier, au
van artikel 24, § 4, van de Grondwet. B.11. Bovendien is de onmogelijkheid voor de inrichtende machten van het gesubsidieerd officieel net om, wanneer zij geen kandidaat hebben gevonden die afkomstig is uit hun eigen inrichtende macht of uit hun net, een directeur aan te werven die afkomstig is uit een ander net, in tegenspraak met de in B.3.2 in herinnering gebrachte doelstelling van het decreet, om de voorwaarden voor de toegang tot het ambt te uniformiseren tussen de verschillende netten, alsook met de door de decreetgever gedane vaststelling dat de rol van directeur van een instelling in alle scholen dezelfde is. regard de l'article 24, § 4, de la Constitution, la différence de traitement en cause. B.11. Par ailleurs, l'impossibilité, pour les pouvoirs organisateurs du réseau officiel subventionné, de recruter un directeur issu d'un autre réseau, à défaut d'avoir trouvé un candidat issu de leur propre pouvoir organisateur ou de leur réseau, est contradictoire avec l'objectif poursuivi par le décret, rappelé en B.3.2, d'uniformiser les conditions d'accès à la fonction entre les différents réseaux, ainsi qu'avec la constatation faite par le législateur décrétal que le rôle de directeur d'établissement est le même dans toutes les écoles.
Het verlenen van die mogelijkheid aan de inrichtende machten van het L'octroi de cette possibilité aux pouvoirs organisateurs du réseau
gesubsidieerd officieel net kan bovendien de inachtneming verzekeren officiel subventionné est en outre de nature à assurer le respect de
van artikel 10, tweede lid, van de Grondwet, dat de gelijke toegang l'article 10, alinéa 2, de la Constitution, qui garantit l'égalité
tot de openbare bedieningen waarborgt, en kan het beginsel van de d'accès aux emplois publics et à conforter le principe de l'autonomie
gemeentelijke en provinciale autonomie versterken door de plaatselijke communale et provinciale en permettant aux pouvoirs locaux qui
besturen die gesubsidieerd officieel onderwijs inrichten de organisent un enseignement officiel subventionné de recruter de
mogelijkheid te bieden op meer autonome wijze de geschikte personen manière plus autonome les personnes adéquates pour les postes de
aan te werven voor de betrekkingen van directeur van hun instellingen. directeur de leurs établissements.
B.12. Ten slotte omvat de opleiding van de kandidaten voor het ambt B.12. Enfin, la formation des candidats à la fonction de directeur
van directeur, naast een gemeenschappelijk luik, een luik dat eigen is comprend, à côté d'un volet commun, un volet propre à chaque réseau
aan elk net voor de verwerving van de administratieve, materiële en qui vise à l'acquisition des compétences administratives, matérielles
financiële bevoegdheden, alsook van de bevoegdheden in verband met de et financières, ainsi que des compétences de l'axe pédagogique et
pedagogische en educatieve hoofdlijnen die eigen zijn aan het
betrokken net (artikel 18, § 1, van het decreet van 2 februari 2007). éducatif propres au réseau concerné (article 18, § 1er, du décret du 2
De kandidaat-directeur die ervaring heeft in een ander net geniet dan février 2007). Le candidat directeur ayant une expérience dans un
ook een opleiding die hem de mogelijkheid biedt zich zonder autre réseau bénéficie dès lors d'une formation lui permettant de
moeilijkheden aan te passen aan de eigen kenmerken van het net waarin s'adapter sans difficultés aux spécificités du réseau dans lequel il
hij is geroepen zijn nieuw ambt uit te oefenen. est appelé à exercer sa nouvelle fonction.
B.13. Bovendien is elke directeur van een schoolinstelling die behoort B.13. En outre, tout directeur d'un établissement scolaire appartenant
tot het gesubsidieerd officieel net verplicht tot inachtneming van de au réseau officiel subventionné est tenu au respect des dispositions
decretale bepalingen met betrekking tot de neutraliteit die aan de
instellingen van dat net zijn opgelegd met toepassing van het decreet décrétales relatives à la neutralité qui s'imposent aux établissements
van 17 december 2003 houdende organisatie van de neutraliteit eigen de ce réseau en application du décret du 17 décembre 2003 organisant
aan het gesubsidieerd officieel onderwijs en houdende diverse la neutralité inhérente à l'enseignement officiel subventionné et
maatregelen inzake onderwijs. Artikel 10 van dat decreet bepaalt : portant diverses mesures en matière d'enseignement. L'article 10 de ce
« Alle personeelsleden worden ertoe gehouden het beginsel van de décret dispose : « Tout membre du personnel est tenu au respect du principe de
neutraliteit ingericht door dit decreet in acht te nemen, ten gevolge neutralité organisée par le présent décret, par le fait même de sa
van hun aanwijzing of aanwerving door een inrichtende macht die dit désignation ou de son engagement par un pouvoir organisateur tenu au
decreet moet naleven. respect du présent décret.
Daartoe, worden de opvoedkundige en pedagogische projecten bedoeld bij A cette fin, les projets éducatif et pédagogique visés au chapitre VII
hoofdstuk VII van het voornoemde decreet van 24 juli 1997 overgezonden du décret du 24 juillet 1997 précité sont transmis au membre du
aan het personeelslid ter handtekening, met de melding ' Gelezen en goedgekeurd ' ervoor ». personnel pour signature, précédée de la mention ' Lu et approuvé ' ».
Niets laat vermoeden dat een directeur die voordien personeelslid is Rien ne permet de présumer qu'un directeur ayant auparavant été membre
geweest van een instelling van het gesubsidieerd vrij net zich niet du personnel d'un établissement du réseau libre subventionné ne
aan die vereisten zou kunnen conformeren. Indien een dergelijk geval
zich evenwel zou voordoen, zou het aan de bevoegde overheid toekomen pourrait se conformer à ces exigences. Si toutefois un tel cas se
de maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn krachtens onder meer présentait, il reviendrait aux autorités compétentes de prendre les
artikel 11 van hetzelfde decreet. mesures qui s'imposent notamment en vertu de l'article 11 du même
B.14. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. décret. B.14. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 58, § 1, b), van het decreet van de Franse Gemeenschap van 2 L'article 58, § 1er, b), du décret de la Communauté française du 2
februari 2007 tot vaststelling van het statuut van de directeurs février 2007 fixant le statut des directeurs viole les articles 10, 11
schendt de artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet. et 24, § 4, de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en in het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 10 november 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 10 novembre 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
J.-P. Snappe. J.-P. Snappe.
^