← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 177/2011 van 10 november 2011 Rolnummer 5200 In zake :
de vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13
augustus 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters
M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 177/2011 van 10 november 2011 Rolnummer 5200 In zake : de vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 177/2011 du 10 novembre 2011 Numéro du rôle : 5200 En cause : la demande de suspension totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle et la loi du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 177/2011 van 10 november 2011 | Extrait de l'arrêt n° 177/2011 du 10 novembre 2011 |
| Rolnummer 5200 | Numéro du rôle : 5200 |
| In zake : de vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing van de | En cause : la demande de suspension totale ou partielle des articles |
| artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot | 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code |
| wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli | d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet 1990 relative à la |
| 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen die wordt | détention préventive afin de conférer des droits, dont celui de |
| verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten te | consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute personne |
| verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door | auditionnée et à toute personne privée de liberté », introduite par |
| hem te worden bijgestaan », ingesteld door Luc Lamine. | Luc Lamine. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de | composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De |
| rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, |
| Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du |
| Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging | I. Objet de la demande et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 september | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 8 |
| 2011 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 9 | septembre 2011 et parvenue au greffe le 9 septembre 2011, Luc Lamine, |
| september 2011, heeft Luc Lamine, wonende te 3110 Rotselaar, Steenweg | demeurant à 3110 Rotselaar, Steenweg op Wezemaal 90, a introduit une |
| op Wezemaal 90, een vordering tot gehele of gedeeltelijke schorsing | |
| ingesteld van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus | demande de suspension totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 |
| 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet | de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle |
| van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen | et la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive afin |
| die wordt verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten | |
| te verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door | de conférer des droits, dont celui de consulter un avocat et d'être |
| hem te worden bijgestaan » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad | assistée par lui, à toute personne auditionnée et à toute personne |
| van 5 september 2011). | privée de liberté » (publiée au Moniteur belge du 5 septembre 2011). |
| Bij hetzelfde verzoekschrift vordert de verzoekende partij eveneens de | Par la même requête, la partie requérante demande également |
| gehele of gedeeltelijke vernietiging van dezelfde wetsbepalingen. | l'annulation totale ou partielle des mêmes dispositions légales. |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de bestreden bepalingen | Quant aux dispositions attaquées |
| B.1.1. Het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing zijn | B.1.1. Le recours en annulation et la demande de suspension sont |
| in de eerste plaats gericht tegen artikel 6 van de wet van 13 augustus | dirigés en premier lieu contre l'article 6 de la loi du 13 août 2011 « |
| 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet | modifiant le Code d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet |
| van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen | 1990 relative à la détention préventive afin de conférer des droits, |
| die wordt verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten | dont celui de consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute |
| te verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door | personne auditionnée et à toute personne privée de liberté ». Cette |
| hem te worden bijgestaan ». Die bepaling voegt in het nieuwe hoofdstuk | disposition insère dans le nouveau chapitre II/1 (« De l'ordonnance de |
| II/1 (« Het bevel tot verlenging ») van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis een nieuw artikel 15bis in, dat bepaalt : « De onderzoeksrechter, die handelt op vordering van de procureur des Konings of ambtshalve optreedt, kan een bevel verlenen tot verlenging van de in artikel 1, 1° of artikel 2 bedoelde termijnen. De vrijheidsbeneming die het gevolg is van dat bevel mag in geen geval langer duren dan vierentwintig uur te rekenen vanaf de betekening van het bevel. Het bevel is met redenen omkleed en kan slechts eenmaal verleend worden. Het vermeldt de gegevens die het ingaan van een nieuwe termijn | prolongation ») de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive un nouvel article 15bis, qui dispose : « Agissant sur réquisition du procureur du Roi ou intervenant d'office, le juge d'instruction peut prendre une ordonnance visant à prolonger le délai visé à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2. La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut, en aucun cas, excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification de l'ordonnance. L'ordonnance est motivée et ne peut être prise qu'une seule fois. Elle mentionne les éléments qui justifient l'ouverture d'un nouveau délai, |
| verantwoorden, te weten : | à savoir : |
| 1° de ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een | 1° les indices sérieux de culpabilité relatifs à un crime ou à un |
| wanbedrijf; | délit; |
| 2° de bijzondere omstandigheden van het voorliggende geval. | 2° les circonstances particulières de l'espèce. |
| Het wordt aan de betrokkene betekend binnen een termijn van | Elle est signifiée à la personne concernée dans un délai de |
| vierentwintig uren. Die termijn gaat in op het tijdstip dat wordt | vingt-quatre heures. Celui-ci commence à courir au moment déterminé |
| bepaald door artikel 1, 2° of 3°, of door artikel 2, 5°. Bij gebrek | par l'article 1er, 2° ou 3°, ou par l'article 2, 5°. A défaut de |
| aan een regelmatige betekening binnen de termijn die de wet bepaalt, | signification régulière dans le délai prescrit par la loi, la personne |
| wordt de persoon vrijgelaten. | est libérée. |
| Het bevel tot verlenging wordt onmiddellijk meegedeeld aan de | L'ordonnance de prolongation est communiquée immédiatement au |
| procureur des Konings. Er kan geen rechtsmiddel tegen worden | procureur du Roi. Elle n'est susceptible d'aucun recours. |
| ingesteld. Tijdens de nieuwe periode van vierentwintig uur heeft de persoon het | Durant la nouvelle période de vingt-quatre heures, la personne a le |
| recht gedurende dertig minuten vertrouwelijk overleg te plegen met | droit de se concerter confidentiellement, pendant trente minutes, avec |
| zijn advocaat ». | son avocat ». |
| B.1.2. Daarnaast beoogt de verzoeker de schorsing en de vernietiging | B.1.2. En outre, le requérant demande la suspension et l'annulation |
| van de artikelen 2, 4, 5 en 9 van de wet van 13 augustus 2011, zij het | des articles 2, 4, 5 et 9, de la loi du 13 août 2011, fût-ce seulement |
| slechts in zoverre daarin wordt verwezen naar het voormelde artikel | dans la mesure où ceux-ci font référence à l'article 15bis précité. |
| 15bis. B.2. De wet van 13 augustus 2011 heeft als doel de Belgische wetgeving | B.2. La loi du 13 août 2011 tend à mettre la législation belge en |
| in overeenstemming te brengen met de zogenaamde « Salduz -rechtspraak | conformité avec la « jurisprudence Salduz » de la Cour européenne des |
| » van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Volgens die | droits de l'homme. Selon cette jurisprudence, toute personne |
| rechtspraak heeft eenieder die wordt ondervraagd door de politie, | interrogée par la police a droit à l'assistance d'un avocat dès la |
| recht op bijstand van een advocaat vanaf het eerste verhoor en mag, | première audition et, si ce droit est violé, aucune condamnation |
| indien dat recht wordt geschonden, een strafrechtelijke veroordeling | |
| niet worden gebaseerd op bekentenissen die de verdachte tijdens het | pénale ne peut se fonder sur des aveux faits par l'inculpé pendant le |
| eerste politieverhoor heeft afgelegd (EHRM, 27 november 2008, Salduz | premier interrogatoire de police (CEDH, 27 novembre 2008, Salduz c. |
| t. Turkije, § 55). Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft | Turquie, § 55). La Cour européenne des droits de l'homme a précisé |
| later verduidelijkt dat elk verhoor van een van zijn vrijheid beroofde | ultérieurement que toute audition d'un inculpé privé de liberté qui |
| verdachte zonder bijstand van een advocaat, wanneer die afwezigheid | s'est déroulée sans l'assistance d'un avocat, lorsque cette absence ne |
| niet kan worden verantwoord door dwingende redenen, een schending | peut être justifiée par des motifs impérieux, constitue une violation |
| uitmaakt van de artikelen 6.1 en 6.3 van het Europees Verdrag voor de | des articles 6.1 et 6.3 de la Convention européenne des droits de |
| rechten van de mens, zelfs indien de verdachte tijdens dat verhoor van | l'homme, même si l'inculpé a usé de son droit au silence lors de cette |
| zijn zwijgrecht gebruik heeft gemaakt (EHRM, 24 september 2009, | audition (CEDH, 24 septembre 2009, Pishchalnikov c. Russie, § 81; |
| Pishchalnikov t. Rusland, § 81; EHRM, 13 oktober 2009, Dayanan t. | CEDH, 13 octobre 2009, Dayanan c. Turquie, § 33). La Cour a toutefois |
| Turkije, § 33). Het Hof heeft wel gepreciseerd dat een | |
| strafrechtelijke veroordeling in dat geval mogelijk blijft, indien die | spécifié qu'une condamnation pénale reste possible dans ce cas, si |
| niet louter is gebaseerd op de in afwezigheid van de advocaat | elle ne se fonde pas uniquement sur les aveux obtenus en l'absence de |
| afgelegde bekentenissen, maar op grond van andere elementen is | |
| aangetoond (EHRM, 21 december 2010, Hovanesian t. Bulgarije). Tot slot | l'avocat mais sur d'autres éléments (CEDH, 21 décembre 2010, |
| Hovanesian c. Bulgarie). Enfin, la Cour a souligné qu'une concertation | |
| verduidelijkte het Hof dat een voorafgaand vertrouwelijk overleg met | confidentielle préalable avec l'avocat ne suffisait pas, si celui-ci |
| de advocaat niet volstaat indien die laatste niet effectief tijdens | n'était pas effectivement présent pendant l'audition qui s'en suit |
| het daarop volgende verhoor aanwezig is (EHRM, 14 oktober 2010, Brusco t. Frankrijk). | (CEDH, 14 octobre 2010, Brusco c. France). |
| B.3.1. Daartoe voegt artikel 4 van de wet van 13 augustus 2011 een | B.3.1. A cette fin, l'article 4 de la loi du 13 août 2011 insère un |
| nieuw artikel 2bis in de wet van 20 juli 1990 betreffende de | nouvel article 2bis dans la loi du 20 juillet 1990 relative à la |
| voorlopige hechtenis in. Die bepaling kent aan eenieder die van zijn | détention préventive. Cette disposition reconnaît à toute personne |
| vrijheid is beroofd, een recht toe op vertrouwelijk overleg met een | privée de liberté le droit de se concerter confidentiellement avec un |
| advocaat, dat vooraf moet gaan aan het eerste verhoor. Indien de | avocat, cette concertation devant avoir lieu avant le premier |
| verdachte geen beroep doet op een zelf gekozen advocaat, dient een | interrogatoire. Si l'inculpé ne fait pas appel à un avocat qu'il a |
| advocaat te worden aangesteld. De advocaat dient aanwezig te zijn | choisi lui-même, un avocat doit être désigné. L'avocat doit être |
| binnen twee uren na de eerste contactname met de permanentiedienst | présent dans les deux heures de la première prise de contact avec la |
| georganiseerd door de balies. Het vertrouwelijke overleg mag maximaal | permanence organisée par les barreaux. La concertation confidentielle |
| 30 minuten duren. Afstand van dat recht kan enkel worden gedaan door | peut durer au maximum trente minutes. Seule une personne majeure peut |
| een meerderjarige en na vertrouwelijk telefonisch contact met de | renoncer à ce droit, après avoir eu un contact téléphonique |
| permanentiedienst. Van de afstand wordt akte genomen in een door de | confidentiel avec la permanence. La renonciation est actée dans un |
| verdachte gedateerd en ondertekend document. | document daté et signé par l'inculpé. |
| Dezelfde bepaling kent, in paragraaf 2 ervan, de betrokkene het recht | La même disposition, en son paragraphe 2, reconnaît à l'intéressé le |
| toe op bijstand door zijn advocaat tijdens de verhoren die op het | droit d'être assisté de son avocat au cours des auditions qui suivent |
| voormelde vertrouwelijke overleg volgen. Die bijstand heeft | la concertation confidentielle précitée. Cette assistance a |
| uitsluitend als doel toezicht mogelijk te maken op de eerbiediging van | exclusivement pour objet de permettre le contrôle du respect du droit |
| het recht zichzelf niet te beschuldigen, op de wijze waarop de | de la personne interrogée de ne pas contribuer à sa propre |
| ondervraagde persoon tijdens het verhoor wordt behandeld, inzonderheid | incrimination, du traitement qui lui est réservé au cours de |
| op het al dan niet kennelijk uitoefenen van ongeoorloofde druk of | l'audition, en particulier en ce qui concerne l'exercice manifeste de |
| dwang, en op de kennisgeving van de rechten van verdediging aan de | pressions ou de contraintes illicites, et de la notification des |
| verdachte. | droits de la défense à l'inculpé. |
| B.3.2. Krachtens artikel 2 van de wet van 13 augustus 2011, dat artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering wijzigt, dient tijdens het verhoor waarvan sprake in B.3.1, aan elke persoon die wordt verhoord aangaande misdrijven die hem ten laste kunnen worden gelegd, op beknopte wijze kennis te worden gegeven van de feiten waarover hij zal worden verhoord. Tevens dient hem te worden meegedeeld dat hij niet kan worden verplicht zichzelf te beschuldigen, dat hij na de bekendmaking van zijn identiteit de keuze heeft om een verklaring af te leggen, de gestelde vragen te beantwoorden of te zwijgen, en dat hij recht heeft op een vertrouwelijk overleg met een advocaat. | B.3.2. En vertu de l'article 2 de la loi du 13 août 2011, modifiant l'article 47bis du Code d'instruction criminelle, lors de l'audition dont il est question en B.3.1, toute personne entendue au sujet d'infractions qui peuvent lui être imputées doit être informée succinctement des faits sur lesquels elle sera entendue. En outre, il y a lieu de l'informer qu'elle ne peut être contrainte de s'accuser elle-même, qu'elle a le choix, après avoir décliné son identité, de faire une déclaration, de répondre aux questions qui lui sont posées ou de se taire et qu'elle a le droit de se concerter confidentiellement avec un avocat. |
| B.3.3. Artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 betreffende de | B.3.3. L'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la |
| voorlopige hechtenis, ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden wet, | détention préventive, inséré par l'article 6 de la loi attaquée, |
| maakt het mogelijk de in artikel 1, 1°, of de in artikel 2 van die wet | permet de prolonger de vingt-quatre heures la privation de liberté |
| van 20 juli 1990 bedoelde vrijheidsberoving met 24 uren te verlengen. | visée à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2 de ladite loi du 20 juillet 1990. |
| Die laatste artikelen bepalen : | Ces derniers articles disposent : |
| « Artikel 1.Voor de aanhouding bij op heterdaad ontdekte misdaad of |
« Article 1.L'arrestation en cas de flagrant crime ou de flagrant |
| op heterdaad ontdekt wanbedrijf gelden de volgende regels : | délit est soumise aux règles suivantes : |
| 1° de vrijheidsbeneming mag in geen geval langer duren dan | 1° la privation de liberté ne peut en aucun cas dépasser vingt-quatre |
| vierentwintig uren; | heures; |
| 2° de agenten van de openbare macht stellen de verdachte van wie zij | 2° les agents de la force publique mettent immédiatement à la |
| de vlucht hebben verhinderd, onmiddellijk ter beschikking van de | disposition de l'officier de police judiciaire toute personne |
| officier van gerechtelijke politie. De termijn van vierentwintig uren | soupçonnée dont ils ont empêché la fuite. Le délai de vingt-quatre |
| waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat de verdachte, | heures prévu au 1° prend cours à partir du moment où cette personne ne |
| ten gevolge van het optreden van de agent van de openbare macht, niet | dispose plus, à la suite de l'intervention de l'agent de la force |
| meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan; | publique, de la liberté d'aller et de venir; |
| 3° iedere particulier die iemand vasthoudt die bij een misdaad of | 3° tout particulier qui retient une personne prise en flagrant crime |
| wanbedrijf op heterdaad betrapt werd, geeft de feiten onverwijld aan | ou en flagrant délit dénonce immédiatement les faits à un agent de la |
| bij een agent van de openbare macht. De termijn van vierentwintig uren | force publique. Le délai de vingt-quatre heures prévu au 1° prend |
| waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat die aangifte | cours à partir du moment de cette dénonciation; |
| wordt gedaan; | |
| 4° zodra de officier van gerechtelijke politie tot aanhouding is | 4° dès que l'officier de police judiciaire a procédé à une |
| overgegaan, deelt hij dit onverwijld mee aan de procureur des Konings | arrestation, il en informe immédiatement le procureur du Roi par les |
| door middel van de snelste communicatiemiddelen. Hij voert de bevelen | moyens de communication les plus rapides. Il exécute les ordres donnés |
| van deze magistraat uit, zowel wat de vrijheidsbeneming als wat de uit | par ce magistrat en ce qui concerne tant la privation de liberté que |
| te voeren plichten betreft; | les devoirs à exécuter; |
| 5° indien het misdrijf het voorwerp uitmaakt van een gerechtelijk | 5° si l'infraction fait l'objet d'une instruction, l'information |
| onderzoek, wordt de in het 4° bedoelde mededeling gedaan aan de | prévue au 4° est communiquée au juge d'instruction; |
| onderzoeksrechter; | |
| 6° van de aanhouding wordt proces-verbaal opgemaakt. | 6° il est dressé procès-verbal de l'arrestation. |
| Dit proces-verbaal vermeldt : | Ce procès-verbal mentionne : |
| a) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige | a) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec |
| opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand | indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation de |
| gekomen is; | liberté s'est effectuée; |
| b) de mededelingen gedaan overeenkomstig het 4° en het 5°, met opgave | b) les communications faites conformément aux 4° et 5°, avec |
| van het juiste uur en van de beslissingen genomen door de magistraat. | l'indication de l'heure précise et des décisions prises par le magistrat. |
Art. 2.Buiten het geval van op heterdaad ontdekte misdaad of op |
Art. 2.Hors le cas de flagrant crime ou de flagrant délit, une |
| heterdaad ontdekt wanbedrijf, kan een persoon tegen wie ernstige | personne à l'égard de laquelle il existe des indices sérieux de |
| aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een wanbedrijf bestaan, | culpabilité relatifs à un crime ou à un délit ne peut être mise à la |
| slechts ter beschikking van de rechter worden gesteld, en voor een | disposition de la justice, et pour une durée qui ne peut dépasser |
| termijn die niet langer duurt dan vierentwintig uren, met inachtneming van de volgende regels : | vingt-quatre heures, que dans le respect des règles suivantes : |
| 1° de beslissing tot vrijheidsbeneming kan alleen worden genomen door | 1° la décision de privation de liberté ne peut être prise que par le |
| de procureur des Konings; | procureur du Roi; |
| 2° indien deze persoon poogt te vluchten of poogt zich te onttrekken | 2° si cette personne tente de fuir ou tente de se soustraire à la |
| aan het toezicht van een agent van de openbare macht, mogen bewarende | surveillance d'un agent de la force publique, des mesures |
| maatregelen worden getroffen in afwachting dat de procureur des | conservatoires peuvent être prises en attendant que le procureur du |
| Konings, onverwijld door de snelste communicatiemiddelen op de hoogte | Roi, informé immédiatement par les moyens de communication les plus |
| gebracht, een beslissing neemt; | rapides, prenne une décision; |
| 3° van de beslissing tot aanhouding wordt onverwijld kennis gegeven | 3° la décision d'arrestation est immédiatement notifiée à l'intéressé. |
| aan de betrokkene. Deze kennisgeving bestaat in het mondeling | Cette notification consiste en une communication verbale de la |
| mededelen van de beslissing in de taal van de rechtspleging; | décision dans la langue de la procédure; |
| 4° er wordt een proces-verbaal opgemaakt. Dit proces-verbaal vermeldt : | 4° il est dressé un procès-verbal qui mentionne : |
| a) de beslissing van de procureur des Konings, de door hem getroffen | a) la décision et les mesures prises par le procureur du Roi, et la |
| maatregelen en de wijze waarop deze zijn medegedeeld; | manière dont elles ont été communiquées; |
| b) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige | b) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec |
| opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand | l'indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation |
| gekomen is; | de liberté s'est effectuée; |
| c) het juiste uur van de kennisgeving aan de betrokkene van de | c) l'heure précise de la notification à l'intéressé de la décision |
| beslissing tot aanhouding. | d'arrestation. |
| 5° de aangehouden of vastgehouden persoon wordt in vrijheid gesteld | 5° la personne arrêtée ou retenue est mise en liberté dès que la |
| zodra de maatregel niet langer noodzakelijk is. De vrijheidsbeneming | mesure a cessé d'être nécessaire. La privation de liberté ne peut en |
| mag in geen geval langer duren dan vierentwintig uren te rekenen van | aucun cas dépasser vingt-quatre heures à compter de la notification de |
| de kennisgeving van de beslissing of, ingeval er bewarende | la décision ou, si des mesures conservatoires contraignantes ont été |
| dwangmaatregelen zijn genomen, te rekenen van het ogenblik dat de | prises, à compter du moment où la personne ne dispose plus de la |
| persoon niet meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan; | liberté d'aller et de venir; |
| 6° wanneer de zaak aanhangig is bij de onderzoeksrechter, oefent deze | 6° lorsque le juge d'instruction est saisi, il exerce les compétences |
| de bevoegdheden uit die dit artikel aan de procureur des Konings | attribuées au procureur du Roi par le présent article ». |
| opdraagt ». Het nieuwe artikel 15bis werd in de parlementaire voorbereiding | Le nouvel article 15bis a été présenté dans les travaux préparatoires |
| voorgesteld als een noodzakelijk gevolg van de nieuwe procedurele | comme une conséquence nécessaire des nouvelles garanties procédurales. |
| waarborgen. Het zou niet mogelijk zijn een bevel tot aanhouding te | Il ne serait pas possible de signifier un mandat d'arrêt dans un délai |
| betekenen binnen een termijn van 24 uren, indien de procedures bedoeld | de vingt-quatre heures si les procédures visées par le nouvel article |
| in het nieuwe artikel 47bis, § 2, van het Wetboek van Strafvordering | 47bis, § 2, du Code d'instruction criminelle et par le nouvel article |
| en in het nieuwe artikel 2bis van de wet van 20 juli 1990 betreffende | 2bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive |
| de voorlopige hechtenis zouden worden nageleefd. De minister van | étaient respectées. Le ministre de la Justice a exposé à ce sujet ce |
| Justitie zette hieromtrent het volgende uiteen : | qui suit : |
| « De arrestatietermijn van 24 uren is een korte termijn waarbinnen | « Le délai d'arrestation de 24 heures est un délai court dans lequel |
| veel moet gebeuren. In de huidige situatie is het een termijn die al | beaucoup de choses doivent se passer. Dans la situation actuelle, ce |
| onder druk staat. | délai est déjà sous pression. |
| Niettegenstaande de nieuwe rechten die op basis van het wetsontwerp | Nonobstant les nouveaux droits qui, aux termes du projet de loi, |
| binnen deze termijn ter uitvoering moeten worden gelegd, werd toch de | doivent être mis en oeuvre dans ce délai, il a pourtant été opéré le |
| fundamentele keuze gemaakt tot het behoud van de termijn van 24 uur, | choix fondamental de maintenir le délai de 24 heures, comme étant un |
| als zijnde een belangrijk principe voor de bescherming van de vrijheid | principe important en matière de protection de la liberté des |
| van personen. | personnes. |
| Nochtans was men ook niet blind voor het feit dat bij de invoering van | Toutefois, il a également été tenu compte du fait que, compte tenu de |
| de bijstand van de advocaat de termijn van 24 uur in sommige dossiers moeilijk houdbaar wordt. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn bij grote onderzoeken, waarbij verschillende personen zijn aangehouden, zeker wanneer dezen moeten bijgestaan worden door tolken. Het wetsvoorstel bepaalt dat ingeval er ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of wanbedrijf zijn en ingeval er zich bijzondere omstandigheden voordoen, de onderzoeksrechter een met redenen omkleed bevel tot verlenging kan verlenen. De vrijheidsbeneming als gevolg van dit bevel, kan niet langer duren dan 24 uur te rekenen van de betekening van het bevel, die moet | l'instauration de l'assistance de l'avocat, le délai de 24 heures est, dans certains dossiers, difficilement tenable. Ce sera, par exemple, le cas lors d'instructions de grande envergure, dans lesquelles plusieurs personnes sont arrêtées, surtout lorsque celles-ci doivent être assistées par des interprètes. La proposition de loi prévoit qu'en présence d'indices sérieux de culpabilité de crime ou de délit et en cas de circonstances particulières, le juge d'instruction peut rendre une ordonnance motivée de prolongation. La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification de l'ordonnance, qui doit avoir lieu dans le premier délai de |
| gebeuren binnen de eerste termijn van 24 uren » (Parl. St., Kamer, | vingt-quatre heures » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC |
| 2010-2011, DOC 53-1279/005, pp. 10-11). | 53-1279/005, pp. 10-11). |
| Ten aanzien van het belang van de verzoeker | Quant à l'intérêt du requérant |
| B.4.1. Artikel 142 van de Grondwet en artikel 2, 2°, van de bijzondere | B.4.1. L'article 142 de la Constitution et l'article 2, 2°, de la loi |
| wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat iedere | spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à |
| natuurlijke persoon die een beroep instelt, doet blijken van een | toute personne physique qui introduit un recours en annulation de |
| belang om voor het Hof in rechte te treden. Het vereiste belang is | |
| slechts aanwezig bij diegenen die door de bestreden norm rechtstreeks | justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les |
| en ongunstig in hun situatie zouden kunnen worden geraakt. Daaruit | personnes dont la situation pourrait être affectée directement et |
| volgt dat de actio popularis niet toelaatbaar is. | défavorablement par la norme attaquée. Il s'ensuit que l'action |
| B.4.2. De habeas corpus is in alle omstandigheden een dermate | populaire n'est pas admissible. |
| essentieel aspect van de vrijheid van de burger, dat iedere fysieke | B.4.2. L'habeas corpus est un aspect à ce point essentiel de la |
| persoon die zich op het Belgische grondgebied bevindt er voortdurend | liberté du citoyen, en toute circonstance, que toute personne physique |
| belang bij heeft dat de regels betreffende de aanhouding en de | se trouvant sur le territoire belge possède un intérêt permanent à ce |
| terbeschikkingstelling van het strafgerecht de individuele vrijheid | que les règles relatives à l'arrestation et à la mise à disposition de |
| waarborgen. Men kan derhalve niet staande houden dat een wet | la justice répressive garantissent la liberté individuelle. On ne |
| betreffende de voorlopige hechtenis slechts die personen aanbelangt | saurait dès lors soutenir qu'une loi sur la détention préventive |
| die het voorwerp uitmaken of hebben uitgemaakt van een | intéresse les seules personnes qui font ou ont fait l'objet d'une |
| strafrechtelijke procedure. Het is dan ook niet nodig de door de | procédure répressive. Il n'est donc pas nécessaire d'examiner les |
| verzoeker aangevoerde elementen betreffende zijn bijzondere | éléments allégués par le requérant comme spécifiques à sa situation |
| persoonlijke toestand te onderzoeken. | personnelle. |
| B.4.3. Het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het beroep | B.4.3. L'examen limité de la recevabilité du recours en annulation |
| tot vernietiging waartoe het Hof in het kader van de vordering tot | auquel la Cour a pu procéder dans le cadre de la demande de suspension |
| schorsing is kunnen overgaan, toont niet aan dat het beroep tot | ne fait pas apparaître que le recours en annulation - et donc la |
| vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet | demande de suspension - doive être considéré comme irrecevable. |
| worden geacht. | |
| Ten aanzien van de voorwaarden van de schorsing | Quant aux conditions de la suspension |
| B.5. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari | B.5. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier |
| 1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn | 1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent |
| voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten : | être remplies pour que la suspension puisse être décidée : |
| - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn; | - des moyens sérieux doivent être invoqués; |
| - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat één van die voorwaarden niet is vervuld tot de verwerping van de vordering tot schorsing. Wat het moeilijk te herstellen ernstig nadeel betreft B.6.1. De schorsing van een wetsbepaling door het Hof moet het mogelijk maken te vermijden dat, voor de verzoekende partij, een ernstig nadeel voortvloeit uit de onmiddellijke toepassing van de bestreden normen, nadeel dat niet of moeilijk zou kunnen worden hersteld in geval van een eventuele vernietiging. | - l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un préjudice grave difficilement réparable. Les deux conditions étant cumulatives, le constat que l'une de ces deux conditions n'est pas remplie conduit au rejet de la demande de suspension. En ce qui concerne le préjudice grave difficilement réparable B.6.1. La suspension par la Cour d'une disposition législative doit permettre d'éviter que l'application immédiate des normes attaquées cause à la partie requérante un préjudice grave, qui ne pourrait être réparé ou qui pourrait difficilement l'être en cas d'annulation de ces normes. |
| B.6.2. Uit artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.6.2. Il ressort de l'article 22 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 |
| Grondwettelijk Hof blijkt dat, om te voldoen aan de tweede voorwaarde | sur la Cour constitutionnelle que, pour satisfaire à la deuxième |
| van artikel 20, 1°, van die wet, de persoon die een vordering tot | condition de l'article 20, 1°, de cette loi, la personne qui forme une |
| schorsing instelt, in zijn verzoekschrift concrete en precieze feiten | demande de suspension doit exposer, dans sa requête, des faits |
| moet uiteenzetten waaruit voldoende blijkt dat de onmiddellijke | concrets et précis qui prouvent à suffisance que l'application |
| toepassing van de bepalingen waarvan hij de vernietiging vordert, hem | immédiate des dispositions dont elle demande l'annulation risque de |
| een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen. | lui causer un préjudice grave difficilement réparable. |
| Die persoon moet met name het bestaan van het risico van een nadeel, | Cette personne doit notamment faire la démonstration de l'existence du |
| de ernst ervan en het verband tussen dat risico en de toepassing van | risque de préjudice, de sa gravité et de son lien avec l'application |
| de bestreden bepalingen aantonen. | des dispositions attaquées. |
| B.7.1. Le requérant fait référence au fait qu'il a été condamné en | |
| B.7.1. De verzoeker verwijst naar het feit dat hij in 2008 tot een | 2008 à une peine d'emprisonnement de douze mois et qu'il est pour |
| gevangenisstraf van twaalf maanden is veroordeeld en dat hij daardoor bijzonder kwetsbaar is, in de zin dat hij opnieuw zou kunnen worden opgepakt. Hij verwijst in dat opzicht naar de « mensonwaardige » toestand van de politiecellen en de druk die ter gelegenheid van een ondervraging op hem zou kunnen worden uitgeoefend. Volgens de verzoeker kunnen die eventuele nadelen niet ongedaan worden gemaakt door een schadevergoeding achteraf. B.7.2. Het door de verzoeker aangevoerde nadeel is hypothetisch, inzonderheid indien hij geen strafbare feiten pleegt. Indien hij dergelijke feiten wel zou plegen of indien hij, bijvoorbeeld omdat hij verkeerdelijk als verdachte zou worden beschouwd, toch van zijn vrijheid zou worden beroofd, is het nog niet zeker dat de bestreden bepaling op hem zou worden toegepast, nu de onderzoeksrechter ze slechts kan toepassen indien aan de daarin uiteengezette voorwaarden is voldaan, te weten het bestaan van « ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een wanbedrijf » | cette raison particulièrement vulnérable, en ce sens qu'il pourrait être à nouveau arrêté. Il renvoie à cet égard à l'état « non conforme à la dignité humaine » des cellules et à la pression qui pourrait être exercée sur lui lors d'un interrogatoire. Selon le requérant, ces éventuels inconvénients ne peuvent pas être compensés par une indemnisation ultérieure. B.7.2. Le préjudice invoqué par le requérant est hypothétique, en particulier s'il ne commet pas d'actes punissables. S'il commettait de tels actes ou s'il était quand même privé de sa liberté, par exemple parce qu'il serait considéré à tort comme suspect, il n'est pas encore certain que la disposition attaquée serait appliquée à son cas, puisque le juge d'instruction ne peut l'appliquer que si les conditions imposées par cette disposition sont remplies, à savoir l'existence d' « indices sérieux de culpabilité |
| en het bestaan van « bijzondere omstandigheden van het voorliggende | relatifs à un crime ou à un délit » et l'existence de « circonstances |
| geval ». | particulières de l'espèce ». |
| In dat geval heeft de bijstand van een advocaat tijdens het verhoor, | Dans ce cas, l'assistance d'un avocat au cours de l'audition a |
| zoals dat wordt gewaarborgd door het nieuwe artikel 2bis, § 2, derde | précisément pour objet, comme le garantit le nouvel article 2bis, § 2, |
| lid, 2°, van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige | alinéa 3, 2°, de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention |
| hechtenis, precies als doelstelling dat wordt toegezien op « de wijze | préventive, de contrôler « le traitement qui est réservé à la personne |
| waarop de ondervraagde persoon tijdens het verhoor wordt behandeld, | interrogée au cours de l'audition, en particulier en ce qui concerne |
| inzonderheid op het al dan niet kennelijk uitoefenen van ongeoorloofde | l'exercice manifeste de pressions ou contraintes illicites ». |
| druk of dwang ». B.8. Aangezien niet is voldaan aan één van de voorwaarden die zijn | B.8. Etant donné que l'une des conditions requises par l'article 20, |
| vereist bij artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle |
| op het Grondwettelijk Hof, kan de vordering tot schorsing niet worden ingewilligd. | n'est pas remplie, la demande de suspension ne peut être accueillie. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| verwerpt de vordering tot schorsing. | rejette la demande de suspension. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 10 november 2011. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 10 novembre 2011. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |