Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...) Extrait de l'arrêt n° 129/2011 du 14 juillet 2011 Numéros du rôle : 5003 et 5005 En cause : les recours en annulation de : - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en notariat, master en - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en notar(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Extrait de l'arrêt n° 129/2011 du 14 juillet 2011
Rolnummers 5003 en 5005 Numéros du rôle : 5003 et 5005
In zake : de beroepen tot vernietiging van : En cause : les recours en annulation de :
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master en droit, master en notariat, master en droit social et
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 qui règlent une matière visée à l'article 77 de la Constitution »;
van de Grondwet »;
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master en droit, master en notariat, master en droit social et
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 qui règlent une matière visée à l'article 78 de la Constitution »,
van de Grondwet »,
ingesteld door Sven Jans en door Josepha Braam. introduits par Sven Jans et par Josepha Braam.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe, composée du président M. Bossuyt, du juge J.-P. Snappe, faisant
waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. fonction de président, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P.
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F.
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Daoût, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 12 juli Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste
2010 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 13 le 12 juillet 2010 et parvenues au greffe les 13 et 14 juillet 2010,
en 14 juli 2010, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van des recours en annulation de :
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master en droit, master en notariat, master en droit social et
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 qui règlent une matière visée à l'article 77 de la Constitution »;
van de Grondwet »;
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master en droit, master en notariat, master en droit social et
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 qui règlent une matière visée à l'article 78 de la Constitution »
van de Grondwet » (allebei bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 januari (toutes deux publiées au Moniteur belge du 18 janvier 2010), ont été
2010), door respectievelijk Sven Jans, wonende te 3770 Riemst, introduits respectivement par Sven Jans, demeurant à 3770 Riemst,
Panoramalaan 21, en Josepha Braam, wonende te 3010 Kessel-Lo, Koetweg Panoramalaan 21, et Josepha Braam, demeurant à 3010 Kessel-Lo, Koetweg
35. 35.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5003 en 5005 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 5003 et 5005 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. De bestreden wetten van 30 december 2009 beogen de B.1. Les lois attaquées du 30 décembre 2009 visent à adapter à la
diplomavereisten voor de toegang tot juridische beroepen aan te passen structure bachelier-master de l'enseignement supérieur les conditions
aan de bachelor-masterstructuur van het hoger onderwijs. De eerste wet de diplôme pour l'accès aux professions juridiques. La première loi
regelt de diplomavereisten in wetten en reglementen die een vise les exigences de diplôme fixées dans des lois et règlements
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, dat réglant une matière visée à l'article 77 de la Constitution, qui
de volledig bicamerale aangelegenheden aangeeft. De tweede wet regelt énumère les matières totalement bicamérales. La seconde loi vise les
de diplomavereisten in wetten en reglementen die een aangelegenheid exigences de diplôme fixées dans des lois et règlements réglant une
regelen als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet, dat de gedeeltelijk matière visée à l'article 78 de la Constitution, qui concerne la
bicamerale procedure betreft. procédure partiellement bicamérale.
Op de verwijzing naar de voormelde grondwetsbepalingen na, is de A l'exception de la référence aux dispositions constitutionnelles
inhoud van beide bestreden wetten identiek : précitées, le contenu des deux lois attaquées est identique :
«

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel

«

Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article

[77, respectievelijk 78] van de Grondwet. [respectivement 77 et 78] de la Constitution.

Art. 2.Voor de toepassing van diplomavereisten in wetten of

Art. 2.Pour l'application des exigences de diplôme, dans les lois et

reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel [77, règlements qui règlent une matière visée à l'article [respectivement
respectievelijk 78] van de Grondwet, wordt met een licentiaat of 77 et 78] de la Constitution, est mis en équivalence d'un licencié ou
doctor in de rechten gelijkgesteld de houder van het diploma van docteur en droit, le titulaire du diplôme de master en droit qui, dans
master in de rechten die, bij het behalen van het bachelor- of le cadre de l'obtention du diplôme de bachelier ou de master, a passé
masterdiploma, aan een Belgische instelling van hoger onderwijs examen un examen auprès d'une institution belge d'enseignement supérieur pour
heeft afgelegd over : les matières suivantes :
- staatsrecht; - le droit constitutionnel;
- verbintenissenrecht; - le droit des obligations;
- burgerlijk procesrecht; - le droit de la procédure civile;
- strafrecht; - le droit pénal;
- strafprocesrecht; - le droit de la procédure pénale;
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : - et au moins quatre branches parmi celles qui suivent : les droits
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, réels, le droit des personnes et de la famille, le droit des contrats
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, spéciaux, le droit administratif, le droit du travail, le droit de la
handelsrecht, fiscaal recht.
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten sécurité sociale, le droit commercial, le droit fiscal.
bedoeld in het eerste lid, wordt onder de woorden ' doctor in de Pour l'application d'exigences légales ou réglementaires, visées à
rechten ' verstaan ' doctor in de rechten zoals bedoeld voor de wet l'alinéa 1er, les mots ' docteur en droit ' désignent ' docteur en
van 31 mei 1972 betreffende de wettelijke gevolgen verbonden aan de droit tel que stipulé avant la loi du 31 mai 1972 relative aux effets
graad van licentiaat in de rechten '. légaux du grade de licencié en droit '.
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten Pour l'application des exigences de diplôme légales ou réglementaires,
wordt onder een master in de rechten begrepen de houder van het on entend par ' master en droit ' le titulaire du diplôme de master en
diploma van master in de rechten bedoeld in het eerste lid. droit visé à l'alinéa 1er.

Art. 3.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire

Art. 3.Pour l'application d'exigences légales ou règlementaires,

diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het visées à l'article 2, est mis en équivalence d'un licencié en
notariaat gelijkgesteld de houder van het diploma van master in het notariat, le titulaire du diplôme de master en notariat obtenu auprès
notariaat behaald aan een Belgische universiteit. d'une université belge.

Art. 4.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire

Art. 4.Pour l'application d'exigences légales ou règlementaires,

diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het visées à l'article 2, est mis en équivalence d'un licencié en droit
sociaal recht gelijkgesteld de houder van het diploma van master na social, le titulaire du diplôme de master après master en droit social
master in het sociaal recht behaald aan een Belgische universiteit. obtenu auprès d'une université belge.

Art. 5.Deze wet treedt in werking op 1 juli 2009 ».

Art. 5.La présente loi entre en vigueur le 1er juillet 2009 ».

B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen B.2.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties
bij de vernietiging van de bestreden wetten. requérantes à l'annulation des lois attaquées.
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme
ongunstig zou kunnen worden geraakt. attaquée.
B.2.3. De verzoekende partijen volgden in het academiejaar 2009-2010 B.2.3. Les parties requérantes ont suivi un programme d'équivalence à
een gelijkwaardigheidsprogramma aan de Katholieke Universiteit Leuven la « Katholieke Universiteit Leuven » au cours de l'année académique
teneinde hun aan de Universiteit van Maastricht behaalde juridisch 2009-2010 en vue d'obtenir l'assimilation de leur diplôme de master
masterdiploma te laten gelijkstellen met het Belgisch diploma van juridique, obtenu auprès de l'Université de Maastricht, au diplôme
master in de rechten. belge de master en droit.
Aangezien de verzoekende partijen geen houder zijn van het diploma van Les parties requérantes n'étant pas titulaires du diplôme de master en
master in het notariaat behaald aan een Belgische universiteit of van notariat obtenu auprès d'une université belge ou du diplôme de master
het diploma van master na master in het sociaal recht behaald aan een après master en droit social obtenu auprès d'une université belge,
Belgische universiteit, doen zij niet blijken van het vereiste belang elles ne justifient pas de l'intérêt requis à l'annulation des
bij de vernietiging van de artikelen 3 en 4 van de bestreden wetten. articles 3 et 4 des lois attaquées.
B.2.4. Voor de uitoefening van sommige juridische beroepen (advocaat, B.2.4. Pour l'exercice de certaines professions juridiques (avocat,
magistraat, notaris, gerechtsdeurwaarder, enz.) vereist de wet een magistrat, notaire, huissier de justice, ...), la loi exige un diplôme
diploma van licentiaat of doctor in de rechten. de licencié ou de docteur en droit.
Zoals in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wetten werd Ainsi qu'il est observé dans les travaux préparatoires des lois
opgemerkt, wordt « de gelijkstelling van de graden van licentiaat en attaquées, « l'assimilation des grades de licencié et de master en
master in de rechten verwezenlijkt door een Vlaams decreet van 4 april droit a été réalisée par un arrêté de la Communauté française du 19
2003 en een besluit van de Franse Gemeenschap van 19 mei 2004 » (Parl. mai 2004 et par un décret flamand du 4 avril 2003 » (Doc. parl.,
St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1377/2, p. 2). Op grond van die Sénat, 2008-2009, n° 4-1377/2, p. 2). Sur la base de cette
gelijkstelling konden de verzoekende partijen, na de voltooiing van assimilation, les parties requérantes pouvaient raisonnablement
het voormelde gelijkwaardigheidsprogramma, redelijkerwijze verwachten s'attendre, après avoir achevé le programme d'équivalence précité, à
toegang te verkrijgen tot de voormelde juridische beroepen. avoir accès aux professions juridiques mentionnées ci-dessus.
B.2.5. Artikel 2 van de bestreden wetten beperkt zich niet ertoe die B.2.5. L'article 2 des lois attaquées ne se borne pas à confirmer
gelijkstelling te bevestigen wat het voormelde diplomavereiste cette assimilation pour ce qui concerne l'exigence de diplôme
betreft. Dat artikel bevat tevens « een nieuwe lijst met vakken die précitée. Il contient également « une nouvelle liste de matières
door academici en vertegenwoordigers van de balies van de beide distillées parmi celles qui, selon des représentants du monde
landsdelen als noodzakelijk worden beschouwd om voldoende kennis te académique et des représentants des barreaux des deux parties du pays,
constituent le bagage indispensable pour avoir une connaissance
hebben van het Belgisch recht om in aanmerking te komen voor de suffisante du droit belge en vue de satisfaire aux exigences posées en
diplomavereisten voor de verschillende juridische beroepen in ons land matière de diplôme pour les différentes professions juridiques dans
en zonder afbreuk te doen aan specifieke toelatingsvoorwaarden die notre pays, sans préjudice des conditions d'accès spécifiques imposées
voor de verschillende beroepen worden opgelegd » (Parl. St., Kamer, pour les différentes professions » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010,
2009-2010, DOC 52-2107/003 en DOC 52-2108/003, p. 2). DOC 52-2107/003 et DOC 52-2108/003, p. 2).
B.2.6. De verzoekende partijen zijn houder van het diploma van master B.2.6. Les parties requérantes sont titulaires du diplôme de master en
in het Belgisch recht, doch bij het behalen van dat diploma hebben zij droit belge, mais, dans le cadre de l'obtention de ce diplôme, elles
n'ont pas passé un examen sur toutes les matières mentionnées à
niet over alle in artikel 2 vermelde opleidingsonderdelen examen l'article 2 auprès d'un institut belge d'enseignement supérieur. En ce
afgelegd aan een Belgische instelling van hoger onderwijs. In zoverre que cet article leur interdit l'accès à certaines professions
dat artikel hun de toegang tot bepaalde juridische beroepen ontzegt, juridiques, elles sont directement et défavorablement affectées par
worden zij rechtstreeks en ongunstig door dat artikel geraakt. Zij
doen derhalve in die mate blijken van het vereiste belang bij de cet article. Dans cette mesure, elles justifient dès lors de l'intérêt
vernietiging van artikel 2 van de bestreden wetten. requis à l'annulation de l'article 2 des lois attaquées.
B.2.7. Het belang veronderstelt dat de uitkomst van het beroep in het B.2.7. L'intérêt à agir suppose que le résultat du recours soit
voordeel kan zijn van de partij die het heeft ingesteld. susceptible de procurer un bénéfice à la partie qui l'a intenté.
De vaststelling dat de verzoekende partijen de bekwaamheidsproef, Le constat que les parties requérantes peuvent passer l'épreuve
bedoeld in artikel 428quater van het Gerechtelijk Wetboek, kunnen d'aptitude visée à l'article 428quater du Code judiciaire pour être
afleggen om tot het beroep van advocaat te worden toegelaten, doet hun admises à la profession d'avocat ne fait pas disparaître leur intérêt.
belang niet verdwijnen. Het beroep van advocaat is immers slechts een En effet, la profession d'avocat n'est qu'une des professions
van de juridische beroepen die met de bestreden wetten worden beoogd. juridiques visées par les lois attaquées.
B.3. Het Hof heeft bij beschikking van 27 april 2011 het volgende B.3. Par ordonnance du 27 avril 2011, la Cour a soulevé d'office le
ambtshalve middel opgeworpen : moyen suivant :
« Is artikel 2 van de bestreden wetten in overeenstemming met artikel « L'article 2 des lois attaquées est-il conforme à l'article 127, § 1er,
127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet in zoverre het de alinéa 1er, 2°, de la Constitution, en ce qu'il subordonne
gelijkstelling van de graad van master in de rechten met een l'assimilation du grade de master en droit à la licence ou au doctorat
licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt van de voorwaarde en droit à la condition que, dans le cadre de l'obtention du diplôme
dat de houder van het diploma van master in de rechten bij het behalen de bachelier ou de master, le titulaire du diplôme de master en droit
van het bachelor- of masterdiploma aan een Belgische instelling van
hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd over welbepaalde doit avoir passé un examen sur des matières déterminées auprès d'une
opleidingsonderdelen ? ». institution belge d'enseignement supérieur ? ».
B.4.1. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen, enerzijds, B.4.1. Il y a lieu de faire une distinction entre, d'une part, la
onderwijswetgeving, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn, en, législation sur l'enseignement, pour laquelle les communautés sont
anderzijds, een regeling inzake de toegang tot een beroep, waarvoor de compétentes, et, d'autre part, la réglementation de l'accès à une
federale wetgever bevoegd is. Het vaststellen van een leerprogramma op profession, pour laquelle le législateur fédéral est compétent. La
basis waarvan een diploma kan worden verworven, is een aangelegenheid fixation d'un programme d'études sur la base duquel un diplôme peut
van onderwijs. De toegang tot een beroep afhankelijk maken van het être obtenu est une matière d'enseignement. Faire dépendre l'accès à
bezit van een diploma of van andere vereisten, komt neer op het une profession de la possession d'un diplôme ou d'autres exigences
regelen van vestigingsvoorwaarden. revient à régler les conditions d'accès à la profession.
B.4.2. De door artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 6°, van de bijzondere B.4.2. La compétence de régler les conditions d'accès à la profession,
wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen aan de que l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 6°, de la loi spéciale du 8 août
federale wetgever voorbehouden bevoegdheid om de vestigingsvoorwaarden 1980 de réformes institutionnelles réserve au législateur fédéral,
te regelen, omvat de bevoegdheid om regels vast te stellen inzake de comprend le pouvoir de fixer les règles en matière d'accès à certaines
toegang tot bepaalde beroepen. Dat die regels, zoals gebruikelijk is, professions. Le fait que ces règles, comme c'est l'usage, contiennent
vereisten van opleiding en van diploma omvatten, maakt van de des exigences de formation et de diplôme n'en fait pas une matière
aangelegenheid geen zaak van onderwijs in de zin van artikel 127, § 1, d'enseignement au sens de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la
eerste lid, 2°, van de Grondwet. Constitution.
B.4.3. Het staat bijgevolg aan de federale wetgever uit te maken welke B.4.3. Il appartient dès lors au législateur fédéral d'établir quels
diploma's hij in aanmerking neemt bij het regelen van de toegang tot diplômes il prend en compte pour régler l'accès à une profession, à
een beroep, op voorwaarde dat hij daarbij gelijkwaardige diploma's op condition de traiter à cet égard de manière identique les diplômes
dezelfde wijze behandelt en hij rekening houdt met de door de équivalents et de tenir compte de la réglementation adoptée par les
gemeenschappen aangenomen regelgeving. communautés.
B.4.4. Zoals reeds is vastgesteld in B.2.5, beperkt artikel 2 van de B.4.4. Comme il a déjà été constaté en B.2.5, l'article 2 des lois
bestreden wetten zich niet, wat de diplomavereisten voor de toegang attaquées ne se borne pas, en ce qui concerne les exigences de diplôme
tot juridische beroepen betreft, tot de gelijkstelling van de graad pour l'accès aux professions juridiques, à assimiler le grade de
van master in de rechten met een licentiaat of doctor in de rechten. master en droit à celui de licencié ou de docteur en droit. Il ajoute
Het voegt eraan toe dat de houder van het diploma van master in de que le titulaire du diplôme de master en droit doit, dans le cadre de
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een l'obtention du diplôme de bachelier ou de master, avoir passé un
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd examen sur des branches déterminées auprès d'une institution belge
over welbepaalde opleidingsonderdelen. d'enseignement supérieur.
Die voorwaarde heeft betrekking op het leerprogramma op basis waarvan Cette condition concerne le programme d'études sur la base duquel le
het diploma van master in de rechten kan worden verworven. De diplôme de master en droit peut être obtenu. L'ajout de cette
toevoeging van die voorwaarde kan niet anders worden opgevat dan als condition ne peut être interprété que comme une reconnaissance
een gelijkwaardigheidserkenning van diploma's, die op grond van d'équivalence de diplômes, laquelle est réservée aux communautés, en
artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet aan de vertu de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution.
gemeenschappen is voorbehouden. Weliswaar is de federale wetgever Sans doute le législateur fédéral est-il demeuré compétent, en vertu
krachtens die bepaling bevoegd gebleven voor de minimale voorwaarden de cette disposition, pour fixer les conditions minimales de
voor het uitreiken van de diploma's, maar die minimale voorwaarden délivrance des diplômes, mais ces dernières ne concernent pas le
hebben geen betrekking op de inhoud van het onderwijs en met name op het leerprogramma. contenu de l'enseignement et en particulier le programme d'études.
B.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 2 van de bestreden B.5. Il découle de ce qui précède que l'article 2 des lois attaquées
wetten artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet schendt in viole l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution en ce
zoverre het de gelijkstelling van de graad van master in de rechten qu'il subordonne l'assimilation du grade de master en droit à celui de
met die van een licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt licencié ou docteur en droit à la condition que le titulaire du
van de voorwaarde dat de houder van het diploma van master in de diplôme de master en droit ait, dans le cadre de l'obtention du
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd diplôme de bachelier ou de master, passé un examen sur des branches
over welbepaalde opleidingsonderdelen. déterminées auprès d'une institution belge d'enseignement supérieur.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot annule, dans l'article 2 de la loi du 30 décembre 2009 « mettant en
gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het équivalence le grade de master en droit, master en notariat, master en
notariaat en master in het sociaal recht met respectievelijk een droit social et respectivement une licence ou un doctorat en droit,
licentiaat of doctor in de rechten, een licentiaat in het notariaat en une licence en notariat, une licence en droit social en ce qui
een licentiaat in het sociaal recht wat betreft de diplomavereisten concerne les exigences de diplôme pour les professions juridiques dans
voor juridische beroepen in wetten en reglementen die een
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet » en les lois et règlements qui règlent une matière visée à l'article 77 de
in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van la Constitution » et dans l'article 2 de la loi la loi du 30 décembre
de graad van master in de rechten, master in het notariaat en master 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en
in het sociaal recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in notariat, master en droit social et respectivement une licence ou un
de rechten, een licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het doctorat en droit, une licence en notariat, une licence en droit
sociaal recht wat betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen social en ce qui concerne les exigences de diplôme pour les
in wetten en reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in professions juridiques dans les lois et règlements qui règlent une
artikel 78 van de Grondwet » de woorden : matière visée à l'article 78 de la Constitution », les mots :
« die, bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma, aan een « qui, dans le cadre de l'obtention du diplôme de bachelier ou de
master, a passé un examen auprès d'une institution belge
Belgische instelling van hoger onderwijs examen heeft afgelegd over : d'enseignement supérieur pour les matières suivantes :
- staatsrecht; - le droit constitutionnel;
- verbintenissenrecht; - le droit des obligations;
- burgerlijk procesrecht; - le droit de la procédure civile;
- strafrecht; - le droit pénal;
- strafprocesrecht; - le droit de la procédure pénale;
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : - et au moins quatre branches parmi celles qui suivent : les droits
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, réels, le droit des personnes et de la famille, le droit des contrats
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, spéciaux, le droit administratif, le droit du travail, le droit de la
handelsrecht, fiscaal recht ». sécurité sociale, le droit commercial, le droit fiscal ».
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 juli 2011. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 14 juillet 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^