Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...) | Extrait de l'arrêt n° 129/2011 du 14 juillet 2011 Numéros du rôle : 5003 et 5005 En cause : les recours en annulation de : - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en notariat, master en - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en notar(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 | Extrait de l'arrêt n° 129/2011 du 14 juillet 2011 |
Rolnummers 5003 en 5005 | Numéros du rôle : 5003 et 5005 |
In zake : de beroepen tot vernietiging van : | En cause : les recours en annulation de : |
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van | - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de |
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal | master en droit, master en notariat, master en droit social et |
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een | respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en |
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat | notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences |
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en | de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements |
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 | qui règlent une matière visée à l'article 77 de la Constitution »; |
van de Grondwet »; | |
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van | - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de |
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal | master en droit, master en notariat, master en droit social et |
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een | respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en |
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat | notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences |
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en | de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements |
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 | qui règlent une matière visée à l'article 78 de la Constitution », |
van de Grondwet », | |
ingesteld door Sven Jans en door Josepha Braam. | introduits par Sven Jans et par Josepha Braam. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe, | composée du président M. Bossuyt, du juge J.-P. Snappe, faisant |
waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. | fonction de président, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. | Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. |
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | Daoût, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président |
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | M. Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging | I. Objet des recours et procédure |
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 12 juli | Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste |
2010 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 13 | le 12 juillet 2010 et parvenues au greffe les 13 et 14 juillet 2010, |
en 14 juli 2010, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van | des recours en annulation de : |
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van | - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de |
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal | master en droit, master en notariat, master en droit social et |
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een | respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en |
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat | notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences |
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en | de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements |
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 | qui règlent une matière visée à l'article 77 de la Constitution »; |
van de Grondwet »; | |
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van | - la loi du 30 décembre 2009 « mettant en équivalence le grade de |
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal | master en droit, master en notariat, master en droit social et |
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een | respectivement une licence ou un doctorat en droit, une licence en |
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat | notariat, une licence en droit social en ce qui concerne les exigences |
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en | de diplôme pour les professions juridiques dans les lois et règlements |
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 | qui règlent une matière visée à l'article 78 de la Constitution » |
van de Grondwet » (allebei bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 januari | (toutes deux publiées au Moniteur belge du 18 janvier 2010), ont été |
2010), door respectievelijk Sven Jans, wonende te 3770 Riemst, | introduits respectivement par Sven Jans, demeurant à 3770 Riemst, |
Panoramalaan 21, en Josepha Braam, wonende te 3010 Kessel-Lo, Koetweg | Panoramalaan 21, et Josepha Braam, demeurant à 3010 Kessel-Lo, Koetweg |
35. | 35. |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5003 en 5005 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 5003 et 5005 du rôle de la |
het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De bestreden wetten van 30 december 2009 beogen de | B.1. Les lois attaquées du 30 décembre 2009 visent à adapter à la |
diplomavereisten voor de toegang tot juridische beroepen aan te passen | structure bachelier-master de l'enseignement supérieur les conditions |
aan de bachelor-masterstructuur van het hoger onderwijs. De eerste wet | de diplôme pour l'accès aux professions juridiques. La première loi |
regelt de diplomavereisten in wetten en reglementen die een | vise les exigences de diplôme fixées dans des lois et règlements |
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, dat | réglant une matière visée à l'article 77 de la Constitution, qui |
de volledig bicamerale aangelegenheden aangeeft. De tweede wet regelt | énumère les matières totalement bicamérales. La seconde loi vise les |
de diplomavereisten in wetten en reglementen die een aangelegenheid | exigences de diplôme fixées dans des lois et règlements réglant une |
regelen als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet, dat de gedeeltelijk | matière visée à l'article 78 de la Constitution, qui concerne la |
bicamerale procedure betreft. | procédure partiellement bicamérale. |
Op de verwijzing naar de voormelde grondwetsbepalingen na, is de | A l'exception de la référence aux dispositions constitutionnelles |
inhoud van beide bestreden wetten identiek : | précitées, le contenu des deux lois attaquées est identique : |
« Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel |
« Article 1er.La présente loi règle une matière visée à l'article |
[77, respectievelijk 78] van de Grondwet. | [respectivement 77 et 78] de la Constitution. |
Art. 2.Voor de toepassing van diplomavereisten in wetten of |
Art. 2.Pour l'application des exigences de diplôme, dans les lois et |
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel [77, | règlements qui règlent une matière visée à l'article [respectivement |
respectievelijk 78] van de Grondwet, wordt met een licentiaat of | 77 et 78] de la Constitution, est mis en équivalence d'un licencié ou |
doctor in de rechten gelijkgesteld de houder van het diploma van | docteur en droit, le titulaire du diplôme de master en droit qui, dans |
master in de rechten die, bij het behalen van het bachelor- of | le cadre de l'obtention du diplôme de bachelier ou de master, a passé |
masterdiploma, aan een Belgische instelling van hoger onderwijs examen | un examen auprès d'une institution belge d'enseignement supérieur pour |
heeft afgelegd over : | les matières suivantes : |
- staatsrecht; | - le droit constitutionnel; |
- verbintenissenrecht; | - le droit des obligations; |
- burgerlijk procesrecht; | - le droit de la procédure civile; |
- strafrecht; | - le droit pénal; |
- strafprocesrecht; | - le droit de la procédure pénale; |
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : | - et au moins quatre branches parmi celles qui suivent : les droits |
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, | réels, le droit des personnes et de la famille, le droit des contrats |
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, | spéciaux, le droit administratif, le droit du travail, le droit de la |
handelsrecht, fiscaal recht. | |
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten | sécurité sociale, le droit commercial, le droit fiscal. |
bedoeld in het eerste lid, wordt onder de woorden ' doctor in de | Pour l'application d'exigences légales ou réglementaires, visées à |
rechten ' verstaan ' doctor in de rechten zoals bedoeld voor de wet | l'alinéa 1er, les mots ' docteur en droit ' désignent ' docteur en |
van 31 mei 1972 betreffende de wettelijke gevolgen verbonden aan de | droit tel que stipulé avant la loi du 31 mai 1972 relative aux effets |
graad van licentiaat in de rechten '. | légaux du grade de licencié en droit '. |
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten | Pour l'application des exigences de diplôme légales ou réglementaires, |
wordt onder een master in de rechten begrepen de houder van het | on entend par ' master en droit ' le titulaire du diplôme de master en |
diploma van master in de rechten bedoeld in het eerste lid. | droit visé à l'alinéa 1er. |
Art. 3.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire |
Art. 3.Pour l'application d'exigences légales ou règlementaires, |
diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het | visées à l'article 2, est mis en équivalence d'un licencié en |
notariaat gelijkgesteld de houder van het diploma van master in het | notariat, le titulaire du diplôme de master en notariat obtenu auprès |
notariaat behaald aan een Belgische universiteit. | d'une université belge. |
Art. 4.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire |
Art. 4.Pour l'application d'exigences légales ou règlementaires, |
diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het | visées à l'article 2, est mis en équivalence d'un licencié en droit |
sociaal recht gelijkgesteld de houder van het diploma van master na | social, le titulaire du diplôme de master après master en droit social |
master in het sociaal recht behaald aan een Belgische universiteit. | obtenu auprès d'une université belge. |
Art. 5.Deze wet treedt in werking op 1 juli 2009 ». |
Art. 5.La présente loi entre en vigueur le 1er juillet 2009 ». |
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen | B.2.1. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt des parties |
bij de vernietiging van de bestreden wetten. | requérantes à l'annulation des lois attaquées. |
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.2.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la |
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of | Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale |
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken | qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne |
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de | justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation |
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en | pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme |
ongunstig zou kunnen worden geraakt. | attaquée. |
B.2.3. De verzoekende partijen volgden in het academiejaar 2009-2010 | B.2.3. Les parties requérantes ont suivi un programme d'équivalence à |
een gelijkwaardigheidsprogramma aan de Katholieke Universiteit Leuven | la « Katholieke Universiteit Leuven » au cours de l'année académique |
teneinde hun aan de Universiteit van Maastricht behaalde juridisch | 2009-2010 en vue d'obtenir l'assimilation de leur diplôme de master |
masterdiploma te laten gelijkstellen met het Belgisch diploma van | juridique, obtenu auprès de l'Université de Maastricht, au diplôme |
master in de rechten. | belge de master en droit. |
Aangezien de verzoekende partijen geen houder zijn van het diploma van | Les parties requérantes n'étant pas titulaires du diplôme de master en |
master in het notariaat behaald aan een Belgische universiteit of van | notariat obtenu auprès d'une université belge ou du diplôme de master |
het diploma van master na master in het sociaal recht behaald aan een | après master en droit social obtenu auprès d'une université belge, |
Belgische universiteit, doen zij niet blijken van het vereiste belang | elles ne justifient pas de l'intérêt requis à l'annulation des |
bij de vernietiging van de artikelen 3 en 4 van de bestreden wetten. | articles 3 et 4 des lois attaquées. |
B.2.4. Voor de uitoefening van sommige juridische beroepen (advocaat, | B.2.4. Pour l'exercice de certaines professions juridiques (avocat, |
magistraat, notaris, gerechtsdeurwaarder, enz.) vereist de wet een | magistrat, notaire, huissier de justice, ...), la loi exige un diplôme |
diploma van licentiaat of doctor in de rechten. | de licencié ou de docteur en droit. |
Zoals in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wetten werd | Ainsi qu'il est observé dans les travaux préparatoires des lois |
opgemerkt, wordt « de gelijkstelling van de graden van licentiaat en | attaquées, « l'assimilation des grades de licencié et de master en |
master in de rechten verwezenlijkt door een Vlaams decreet van 4 april | droit a été réalisée par un arrêté de la Communauté française du 19 |
2003 en een besluit van de Franse Gemeenschap van 19 mei 2004 » (Parl. | mai 2004 et par un décret flamand du 4 avril 2003 » (Doc. parl., |
St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1377/2, p. 2). Op grond van die | Sénat, 2008-2009, n° 4-1377/2, p. 2). Sur la base de cette |
gelijkstelling konden de verzoekende partijen, na de voltooiing van | assimilation, les parties requérantes pouvaient raisonnablement |
het voormelde gelijkwaardigheidsprogramma, redelijkerwijze verwachten | s'attendre, après avoir achevé le programme d'équivalence précité, à |
toegang te verkrijgen tot de voormelde juridische beroepen. | avoir accès aux professions juridiques mentionnées ci-dessus. |
B.2.5. Artikel 2 van de bestreden wetten beperkt zich niet ertoe die | B.2.5. L'article 2 des lois attaquées ne se borne pas à confirmer |
gelijkstelling te bevestigen wat het voormelde diplomavereiste | cette assimilation pour ce qui concerne l'exigence de diplôme |
betreft. Dat artikel bevat tevens « een nieuwe lijst met vakken die | précitée. Il contient également « une nouvelle liste de matières |
door academici en vertegenwoordigers van de balies van de beide | distillées parmi celles qui, selon des représentants du monde |
landsdelen als noodzakelijk worden beschouwd om voldoende kennis te | académique et des représentants des barreaux des deux parties du pays, |
constituent le bagage indispensable pour avoir une connaissance | |
hebben van het Belgisch recht om in aanmerking te komen voor de | suffisante du droit belge en vue de satisfaire aux exigences posées en |
diplomavereisten voor de verschillende juridische beroepen in ons land | matière de diplôme pour les différentes professions juridiques dans |
en zonder afbreuk te doen aan specifieke toelatingsvoorwaarden die | notre pays, sans préjudice des conditions d'accès spécifiques imposées |
voor de verschillende beroepen worden opgelegd » (Parl. St., Kamer, | pour les différentes professions » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, |
2009-2010, DOC 52-2107/003 en DOC 52-2108/003, p. 2). | DOC 52-2107/003 et DOC 52-2108/003, p. 2). |
B.2.6. De verzoekende partijen zijn houder van het diploma van master | B.2.6. Les parties requérantes sont titulaires du diplôme de master en |
in het Belgisch recht, doch bij het behalen van dat diploma hebben zij | droit belge, mais, dans le cadre de l'obtention de ce diplôme, elles |
n'ont pas passé un examen sur toutes les matières mentionnées à | |
niet over alle in artikel 2 vermelde opleidingsonderdelen examen | l'article 2 auprès d'un institut belge d'enseignement supérieur. En ce |
afgelegd aan een Belgische instelling van hoger onderwijs. In zoverre | que cet article leur interdit l'accès à certaines professions |
dat artikel hun de toegang tot bepaalde juridische beroepen ontzegt, | juridiques, elles sont directement et défavorablement affectées par |
worden zij rechtstreeks en ongunstig door dat artikel geraakt. Zij | |
doen derhalve in die mate blijken van het vereiste belang bij de | cet article. Dans cette mesure, elles justifient dès lors de l'intérêt |
vernietiging van artikel 2 van de bestreden wetten. | requis à l'annulation de l'article 2 des lois attaquées. |
B.2.7. Het belang veronderstelt dat de uitkomst van het beroep in het | B.2.7. L'intérêt à agir suppose que le résultat du recours soit |
voordeel kan zijn van de partij die het heeft ingesteld. | susceptible de procurer un bénéfice à la partie qui l'a intenté. |
De vaststelling dat de verzoekende partijen de bekwaamheidsproef, | Le constat que les parties requérantes peuvent passer l'épreuve |
bedoeld in artikel 428quater van het Gerechtelijk Wetboek, kunnen | d'aptitude visée à l'article 428quater du Code judiciaire pour être |
afleggen om tot het beroep van advocaat te worden toegelaten, doet hun | admises à la profession d'avocat ne fait pas disparaître leur intérêt. |
belang niet verdwijnen. Het beroep van advocaat is immers slechts een | En effet, la profession d'avocat n'est qu'une des professions |
van de juridische beroepen die met de bestreden wetten worden beoogd. | juridiques visées par les lois attaquées. |
B.3. Het Hof heeft bij beschikking van 27 april 2011 het volgende | B.3. Par ordonnance du 27 avril 2011, la Cour a soulevé d'office le |
ambtshalve middel opgeworpen : | moyen suivant : |
« Is artikel 2 van de bestreden wetten in overeenstemming met artikel | « L'article 2 des lois attaquées est-il conforme à l'article 127, § 1er, |
127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet in zoverre het de | alinéa 1er, 2°, de la Constitution, en ce qu'il subordonne |
gelijkstelling van de graad van master in de rechten met een | l'assimilation du grade de master en droit à la licence ou au doctorat |
licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt van de voorwaarde | en droit à la condition que, dans le cadre de l'obtention du diplôme |
dat de houder van het diploma van master in de rechten bij het behalen | de bachelier ou de master, le titulaire du diplôme de master en droit |
van het bachelor- of masterdiploma aan een Belgische instelling van | |
hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd over welbepaalde | doit avoir passé un examen sur des matières déterminées auprès d'une |
opleidingsonderdelen ? ». | institution belge d'enseignement supérieur ? ». |
B.4.1. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen, enerzijds, | B.4.1. Il y a lieu de faire une distinction entre, d'une part, la |
onderwijswetgeving, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn, en, | législation sur l'enseignement, pour laquelle les communautés sont |
anderzijds, een regeling inzake de toegang tot een beroep, waarvoor de | compétentes, et, d'autre part, la réglementation de l'accès à une |
federale wetgever bevoegd is. Het vaststellen van een leerprogramma op | profession, pour laquelle le législateur fédéral est compétent. La |
basis waarvan een diploma kan worden verworven, is een aangelegenheid | fixation d'un programme d'études sur la base duquel un diplôme peut |
van onderwijs. De toegang tot een beroep afhankelijk maken van het | être obtenu est une matière d'enseignement. Faire dépendre l'accès à |
bezit van een diploma of van andere vereisten, komt neer op het | une profession de la possession d'un diplôme ou d'autres exigences |
regelen van vestigingsvoorwaarden. | revient à régler les conditions d'accès à la profession. |
B.4.2. De door artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 6°, van de bijzondere | B.4.2. La compétence de régler les conditions d'accès à la profession, |
wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen aan de | que l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 6°, de la loi spéciale du 8 août |
federale wetgever voorbehouden bevoegdheid om de vestigingsvoorwaarden | 1980 de réformes institutionnelles réserve au législateur fédéral, |
te regelen, omvat de bevoegdheid om regels vast te stellen inzake de | comprend le pouvoir de fixer les règles en matière d'accès à certaines |
toegang tot bepaalde beroepen. Dat die regels, zoals gebruikelijk is, | professions. Le fait que ces règles, comme c'est l'usage, contiennent |
vereisten van opleiding en van diploma omvatten, maakt van de | des exigences de formation et de diplôme n'en fait pas une matière |
aangelegenheid geen zaak van onderwijs in de zin van artikel 127, § 1, | d'enseignement au sens de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la |
eerste lid, 2°, van de Grondwet. | Constitution. |
B.4.3. Het staat bijgevolg aan de federale wetgever uit te maken welke | B.4.3. Il appartient dès lors au législateur fédéral d'établir quels |
diploma's hij in aanmerking neemt bij het regelen van de toegang tot | diplômes il prend en compte pour régler l'accès à une profession, à |
een beroep, op voorwaarde dat hij daarbij gelijkwaardige diploma's op | condition de traiter à cet égard de manière identique les diplômes |
dezelfde wijze behandelt en hij rekening houdt met de door de | équivalents et de tenir compte de la réglementation adoptée par les |
gemeenschappen aangenomen regelgeving. | communautés. |
B.4.4. Zoals reeds is vastgesteld in B.2.5, beperkt artikel 2 van de | B.4.4. Comme il a déjà été constaté en B.2.5, l'article 2 des lois |
bestreden wetten zich niet, wat de diplomavereisten voor de toegang | attaquées ne se borne pas, en ce qui concerne les exigences de diplôme |
tot juridische beroepen betreft, tot de gelijkstelling van de graad | pour l'accès aux professions juridiques, à assimiler le grade de |
van master in de rechten met een licentiaat of doctor in de rechten. | master en droit à celui de licencié ou de docteur en droit. Il ajoute |
Het voegt eraan toe dat de houder van het diploma van master in de | que le titulaire du diplôme de master en droit doit, dans le cadre de |
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een | l'obtention du diplôme de bachelier ou de master, avoir passé un |
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd | examen sur des branches déterminées auprès d'une institution belge |
over welbepaalde opleidingsonderdelen. | d'enseignement supérieur. |
Die voorwaarde heeft betrekking op het leerprogramma op basis waarvan | Cette condition concerne le programme d'études sur la base duquel le |
het diploma van master in de rechten kan worden verworven. De | diplôme de master en droit peut être obtenu. L'ajout de cette |
toevoeging van die voorwaarde kan niet anders worden opgevat dan als | condition ne peut être interprété que comme une reconnaissance |
een gelijkwaardigheidserkenning van diploma's, die op grond van | d'équivalence de diplômes, laquelle est réservée aux communautés, en |
artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet aan de | vertu de l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution. |
gemeenschappen is voorbehouden. Weliswaar is de federale wetgever | Sans doute le législateur fédéral est-il demeuré compétent, en vertu |
krachtens die bepaling bevoegd gebleven voor de minimale voorwaarden | de cette disposition, pour fixer les conditions minimales de |
voor het uitreiken van de diploma's, maar die minimale voorwaarden | délivrance des diplômes, mais ces dernières ne concernent pas le |
hebben geen betrekking op de inhoud van het onderwijs en met name op het leerprogramma. | contenu de l'enseignement et en particulier le programme d'études. |
B.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 2 van de bestreden | B.5. Il découle de ce qui précède que l'article 2 des lois attaquées |
wetten artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet schendt in | viole l'article 127, § 1er, alinéa 1er, 2°, de la Constitution en ce |
zoverre het de gelijkstelling van de graad van master in de rechten | qu'il subordonne l'assimilation du grade de master en droit à celui de |
met die van een licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt | licencié ou docteur en droit à la condition que le titulaire du |
van de voorwaarde dat de houder van het diploma van master in de | diplôme de master en droit ait, dans le cadre de l'obtention du |
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een | |
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd | diplôme de bachelier ou de master, passé un examen sur des branches |
over welbepaalde opleidingsonderdelen. | déterminées auprès d'une institution belge d'enseignement supérieur. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
vernietigt in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot | annule, dans l'article 2 de la loi du 30 décembre 2009 « mettant en |
gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het | équivalence le grade de master en droit, master en notariat, master en |
notariaat en master in het sociaal recht met respectievelijk een | droit social et respectivement une licence ou un doctorat en droit, |
licentiaat of doctor in de rechten, een licentiaat in het notariaat en | une licence en notariat, une licence en droit social en ce qui |
een licentiaat in het sociaal recht wat betreft de diplomavereisten | concerne les exigences de diplôme pour les professions juridiques dans |
voor juridische beroepen in wetten en reglementen die een | |
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet » en | les lois et règlements qui règlent une matière visée à l'article 77 de |
in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van | la Constitution » et dans l'article 2 de la loi la loi du 30 décembre |
de graad van master in de rechten, master in het notariaat en master | 2009 « mettant en équivalence le grade de master en droit, master en |
in het sociaal recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in | notariat, master en droit social et respectivement une licence ou un |
de rechten, een licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het | doctorat en droit, une licence en notariat, une licence en droit |
sociaal recht wat betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen | social en ce qui concerne les exigences de diplôme pour les |
in wetten en reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in | professions juridiques dans les lois et règlements qui règlent une |
artikel 78 van de Grondwet » de woorden : | matière visée à l'article 78 de la Constitution », les mots : |
« die, bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma, aan een | « qui, dans le cadre de l'obtention du diplôme de bachelier ou de |
master, a passé un examen auprès d'une institution belge | |
Belgische instelling van hoger onderwijs examen heeft afgelegd over : | d'enseignement supérieur pour les matières suivantes : |
- staatsrecht; | - le droit constitutionnel; |
- verbintenissenrecht; | - le droit des obligations; |
- burgerlijk procesrecht; | - le droit de la procédure civile; |
- strafrecht; | - le droit pénal; |
- strafprocesrecht; | - le droit de la procédure pénale; |
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : | - et au moins quatre branches parmi celles qui suivent : les droits |
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, | réels, le droit des personnes et de la famille, le droit des contrats |
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, | spéciaux, le droit administratif, le droit du travail, le droit de la |
handelsrecht, fiscaal recht ». | sécurité sociale, le droit commercial, le droit fiscal ». |
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 juli 2011. | janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 14 juillet 2011. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |