← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 94/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4956 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende de artikelen 142 en 143, 6°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld
door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik."
Uittreksel uit arrest nr. 94/2011 van 31 mei 2011 Rolnummer 4956 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 142 en 143, 6°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik. | Extrait de l'arrêt n° 94/2011 du 31 mai 2011 Numéro du rôle : 4956 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 142 et 143, 6°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de première instance de Liège. La composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Sna(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 94/2011 van 31 mei 2011 | Extrait de l'arrêt n° 94/2011 du 31 mai 2011 |
Rolnummer 4956 | Numéro du rôle : 4956 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 142 en 143, | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 142 et 143, |
6°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de | 6°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de |
Rechtbank van eerste aanleg te Luik. | première instance de Liège. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de | composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De |
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. | Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. |
Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey en F. Daoût, bijgestaan door | Spreutels, T. Merckx-Van Goey et F. Daoût, assistée du greffier P.-Y. |
de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. | Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse, |
Henneuse, wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 27 mei 2010 in zake Béatrice Quievy tegen de Belgische | Par jugement du 27 mai 2010 en cause de Béatrice Quievy contre l'Etat |
Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 | belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 9 juin |
juni 2010, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Luik de volgende | 2010, le Tribunal de première instance de Liège a posé la question |
prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 142 en 143, 6°, van het WIB 92 de artikelen 10 | « Les articles 142 et 143, 6° du CIR/92 violent-ils les articles 10 et |
en 11 van de Grondwet in zoverre, teneinde het nettobedrag van de | 11 de la Constitution en ce que, pour déterminer le montant net des |
bestaansmiddelen vast te stellen dat wordt bedoeld in artikel 142 van | ressources visé à l'article 142 du CIR/92 pris en considération pour |
het WIB 92 en dat in aanmerking wordt genomen om de hoedanigheid te | |
beoordelen van het kind ten laste in de zin van artikel 136 van het | apprécier la qualité d'enfant à charge au sens de l'article 136 du |
WIB 92, dat bedrag de wezenrenten bevat die worden toegekend aan de | CIR/92, ce montant comprend les rentes d'orphelin allouées aux enfants |
kinderen van een ouder die weduwnaar of weduwe is, terwijl het de | d'un parent veuf, alors qu'il exclut les rentes alimentaires visées à |
onderhoudsuitkeringen uitsluit die worden bedoeld in artikel 90, 3°, | l'article 90, 3°, du CIR/92 et bénéficiant notamment aux enfants d'un |
van het WIB 92 en die met name ten goede komen aan de kinderen van een | |
echtgescheiden of gescheiden ouder ? ». | parent divorcé ou séparé ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1.1. De artikelen 142 en 143, 6°, van het Wetboek van de | B.1.1. Les articles 142 et 143, 6°, du Code des impôts sur les revenus |
inkomstenbelastingen 1992 (hierna : WIB 1992) bepalen, in de redactie | 1992 (ci-après : CIR 1992) disposent, dans la rédaction qui était la |
ervan die gold tijdens het aanslagjaar 2007 waarop het geschil voor de | leur lors de l'exercice d'imposition 2007 sur lequel porte le litige |
verwijzende rechter betrekking heeft : | dont est saisi le juge a quo : |
« Art. 142.Onder nettobedrag van de bestaansmiddelen wordt verstaan |
« Art. 142.Le montant net des ressources s'entend du montant brut |
het brutobedrag daarvan verminderd met de kosten die de | diminué des frais que le contribuable justifie avoir faits ou |
belastingplichtige verantwoordt gedurende het belastbare tijdperk te | supportés durant la période imposable pour acquérir ou conserver ces |
hebben gedaan of gedragen om die middelen te verkrijgen of te | |
behouden. | ressources. |
Bij gebrek aan bewijskrachtige gegevens worden de aftrekbare kosten | |
vastgesteld op 20 pct. van het brutobedrag van de bestaansmiddelen. | A défaut d'éléments probants, les frais déductibles sont fixés à 20 |
p.c. du montant brut desdites ressources. Quand ces ressources sont | |
Wanneer die bestaansmiddelen bestaan in bezoldigingen van werknemers | constituées par des rémunérations de travailleurs ou de profits, les |
of in baten, bedragen de aftrekbare kosten ten minste 360 EUR ». | frais déductibles sont au minimum de 360 EUR ». |
« Art. 143.Voor het vaststellen van het nettobedrag van de |
« Art. 143.Pour déterminer le montant net des ressources, il est fait |
bestaansmiddelen komen niet in aanmerking : | abstraction : |
[...] | [...] |
6° de uitkeringen vermeld in artikel 90, 3°, die zijn toegekend aan | 6° des rentes alimentaires visées à l'article 90, 3°, qui sont |
kinderen tot beloop van 2.610 EUR per jaar ». | attribuées aux enfants, à concurrence de 2.610 EUR par an ». |
B.1.2. Artikel 90, 3°, van het WIB 1992 bepaalt : | B.1.2. L'article 90, 3°, du CIR 1992 dispose : |
« Diverse inkomsten zijn : | « Les revenus divers sont : |
[...] | [...] |
3° onderhoudsuitkeringen die aan de belastingplichtige regelmatig zijn | 3° les rentes alimentaires attribuées au contribuable par des |
toegekend door personen van wier gezin hij geen deel uitmaakt, wanneer | personnes du ménage dont il ne fait pas partie, lorsqu'elles lui sont |
ze worden toegekend ter uitvoering van een verplichting op grond van | attribuées en exécution d'une obligation résultant du Code civil ou du |
het Burgerlijk of het Gerechtelijk Wetboek of van de wet van 23 | Code judiciaire ou de la loi du 23 novembre 1998 instaurant la |
november 1998 tot invoering van de wettelijke samenwoning, zomede | cohabitation légale, ainsi que les capitaux tenant lieu de telles |
kapitalen die zulke uitkeringen vervangen ». | rentes ». |
B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid, met | B.2. La question préjudicielle porte sur la compatibilité avec les |
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van het verschil in behandeling | articles 10 et 11 de la Constitution de la différence de traitement |
dat de voormelde bepalingen teweegbrengen tussen de | |
belastingplichtigen met kinderen ten laste, naargelang die | que les dispositions précitées créent entre les contribuables ayant |
belastingplichtigen uit de echt gescheiden echtgenoten of weduwen of | des enfants à charge suivant que ces contribuables sont conjoint |
weduwnaars zijn : terwijl artikel 143, 6°, bepaalt dat het bedrag aan | divorcé ou veuf : alors que l'article 143, 6°, prévoit que le montant |
onderhoudsuitkeringen dat aan de kinderen van de eerstgenoemden ten | de rentes alimentaires bénéficiant aux enfants des premiers n'est pas |
goede komt, niet in aanmerking wordt genomen om het bedrag van de | pris en compte pour déterminer le montant des ressources dont |
bestaansmiddelen vast te stellen die die kinderen genieten en op grond | bénéficient ces enfants et en fonction duquel ils peuvent ou non être |
waarvan zij al dan niet als kind ten laste in de zin van artikel 136 | reconnus comme enfant à charge au sens de l'article 136 du CIR 1992 et |
van het WIB 1992 kunnen worden erkend en zij het hun ouders aldus al | ainsi, permettre ou non à leurs parents de bénéficier de l'exemption |
dan niet mogelijk maken de in artikel 132 van hetzelfde Wetboek | d'impôt pour personne à charge prévue à l'article 132 du même Code, le |
bedoelde belastingvrijstelling voor personen ten laste te genieten, | |
voorziet hetzelfde artikel 143, 6°, niet in een dergelijke regeling | même article 143, 6°, ne prévoit rien de tel pour les montants des |
voor de bedragen van de wezenrenten die ten goede komen aan de | rentes d'orphelin bénéficiant aux enfants des contribuables veufs, |
kinderen van belastingplichtigen die weduwe of weduwnaar zijn, die | lesquels ne disposent dès lors pas des mêmes possibilités d'exemption |
bijgevolg niet over dezelfde mogelijkheden inzake | |
belastingvrijstelling beschikken. | d'impôt. |
B.3.1. Artikel 143, 6°, is in het WIB 1992 ingevoegd bij artikel 29 | B.3.1. L'article 143, 6°, a été inséré dans le CIR 1992 par l'article |
van de wet van 10 augustus 2001 houdende hervorming van de | 29 de la loi du 10 août 2001 portant réforme de l'impôt des personnes |
personenbelasting. Die wet had met name tot doel beter rekening te | physiques. Cette loi avait notamment pour but d'améliorer la prise en |
houden met de kinderen ten laste wat betreft de belastingplichtigen | compte des enfants à charge en ce qui concerne les contribuables |
die fiscaal als alleenstaanden worden beschouwd (Parl. St., Kamer, | considérés comme des isolés sur le plan fiscal (Doc. parl., Chambre, |
2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 7). Het voormelde artikel 29 is zelf | 2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 7). L'article 29 précité est lui-même |
ontstaan uit een amendement dat als volgt werd verantwoord : | issu d'un amendement qui fut justifié comme suit : |
« De regelmatig ontvangen onderhoudsgelden worden in aanmerking | « Les rentes alimentaires régulièrement perçues sont prises en |
genomen om na te gaan of de bestaansmiddelen van een persoon die als | considération afin de vérifier si le montant des ressources d'une |
ten laste kan worden aangemerkt, het in artikel 136, WIB 92 | personne qui peut être considérée comme étant à charge n'excède pas le |
vastgelegde maximum niet overschrijden. De eventuele combinatie met | maximum visé à l'article 136, CIR 92. L'éventuelle combinaison des |
een vakantiejob leidt in vele gevallen tot het overschrijden van de | rentes avec un job de vacances occasionne dans de nombreux cas le |
maximaal toegelaten grens. De verhoging van het maximum ingevolge | dépassement de la limite maximale autorisée. Le relèvement du montant |
artikel 141, WIB 92 biedt tot op zekere hoogte een oplossing voor | maximum suivant l'article 141, CIR 92 constitue dans une certaine |
mesure une solution pour les enfants à charge d'isolés sur le plan fiscal. | |
kinderen die ten laste zijn van fiscaal alleenstaanden. | Lorsqu'un parent qui se remarie a la garde d'un enfant et que cet |
Wanneer een ouder die het hoederecht heeft opnieuw huwt en het kind | enfant perçoit une rente alimentaire, celui-ci n'est, dans beaucoup de |
geniet verder een onderhoudsgeld, is het kind in vele gevallen niet | cas, plus à charge parce que le relèvement visé à l'article 141, CIR |
meer ten laste omdat de in artikel 141, WIB 92 vermelde verhoging niet | 92 n'est pas applicable. Afin de mettre fin à cette anomalie, le |
van toepassing is. Om aan deze anomalie een einde te stellen, wordt | montant de la rente alimentaire perçue par un enfant n'est plus pris |
het bedrag van het onderhoudsgeld dat een kind geniet in principe niet | |
meer als bestaansmiddel in aanmerking genomen. Het is echter niet de | en considération à titre de ressources. Le but de la mesure, qui est |
bedoeling dat de maatregel, die in wezen sociaal is, tot onbeperkte | en fait sociale, n'est pas de procurer des avantages illimités. Pour |
voordelen leidt. Om die reden wordt er een grens ingesteld. Dit komt | cette raison, une limite a été introduite. Dans le cas présent, cela |
hierop neer dat slechts de eerste schijf van maximaal 1.800 EUR per | revient à dire que seule la première tranche de maximum 1.800 EUR par |
jaar niet als bestaansmiddel wordt aangemerkt » (ibid., DOC 50 - | an n'est pas considérée comme des ressources » (ibid., DOC 50 - |
1270/004, p. 3). | 1270/004, p. 3). |
B.3.2. Dat amendement werd aangenomen terwijl een amendement « | B.3.2. Cet amendement fut adopté alors qu'était rejeté un amendement « |
[waarachter] dezelfde filosofie [...] schuil gaat », werd verworpen | |
(ibid., DOC 50 - 1270/006, p. 96). In het verslag aan de Kamer van | [procédant] de la même philosophie » (ibid., DOC 50 - 1270/006, p. |
volksvertegenwoordigers wordt in verband met het verworpen amendement | 96). Le rapport à la Chambre des représentants indique à propos de |
vermeld : | l'amendement rejeté : |
« [Een lid] [...] verwijst [...] naar het advies van het Adviescomité | « [Un membre] renvoie [...] à l'avis du Comité d'avis pour |
voor Maatschappelijke Emancipatie betreffende de discriminatie tussen | l'émancipation sociale concernant les discriminations entre les hommes |
mannen en vrouwen op het vlak van de inkomstenbelasting (DOC 50 | et les femmes dans le cadre de l'impôt sur les revenus (DOC 50 |
1187/001). Daar is onder meer de idee geopperd om, binnen bepaalde | 1187/001). Il y est notamment suggéré de ne pas tenir compte, dans |
perken, het voor een kind betaalde onderhoudsgeld niet mee te rekenen | certaines limites, de la pension alimentaire versée à un enfant pour |
bij het bepalen van zijn belastbaar inkomen wanneer het arbeid | déterminer son revenu imposable lorsqu'il a travaillé (par exemple, |
(bijvoorbeeld vakantiewerk) verricht. | effectué un travail de vacances). |
De minister vreest dat het vrijstellen van belasting van de | Le ministre craint que l'exonération des pensions alimentaires ne crée |
onderhoudsgelden een nieuwe discriminatie in het leven zou roepen ten | une nouvelle discrimination à l'égard de la rente d'orphelins » |
opzichte van de wezenrente » (ibid., p. 95). | (ibid., p. 95). |
B.4.1. De wezenrente die, zoals te dezen, krachtens een pensioenplan, | B.4.1. La rente attribuée, comme en l'espèce, à l'orphelin par |
door de werkgever van zijn overleden ouder aan de wees wordt toegekend, strekt ertoe het verlies dat het overlijden van die ouder inhoudt, op materieel vlak te compenseren en het de begunstigde mogelijk te maken ondanks dat overlijden in zijn bestaansbehoeften te blijven voorzien. Zij vertoont in dat opzicht weliswaar een punt van overeenkomst met de in het in het geding zijnde artikel 143, 6°, bedoelde onderhoudsuitkeringen die worden toegekend ingevolge de echtscheiding of de scheiding van de ouders van de begunstigde. B.4.2. Daaruit volgt niet dat de wetgever ertoe zou zijn gehouden de betrokken belastingplichtigen op identieke wijze te behandelen. Het behoort immers tot zijn beoordelingsbevoegdheid alle bepalingen die op hen van toepassing zijn en het gevolg dat zij voor hun situatie hebben, in aanmerking te nemen. Te dezen vermocht hij te oordelen dat de verhoogde kinderbijslag waarin voor de weeskinderen is voorzien en die, zoals de Ministerraad aangeeft, hoger is dan die waarin is voorzien voor de kinderen die tot een eenoudergezin behoren (zoals de kinderen van wie de ouders echtgescheiden of gescheiden zijn) - via artikel 143, 1°, van het WIB 1992, dat bepaalt dat de kinderbijslag niet in aanmerking wordt genomen om het nettobedrag van de bestaansmiddelen vast te stellen die het kind geniet dat de belastingplichtige ten laste heeft - ertoe leidt dat aan de belastingplichtige die weduwe of weduwnaar is en een kind ten laste heeft, een voordeel wordt verleend dat de echtgescheiden of gescheiden belastingplichtige die ook een kind ten laste heeft, niet geniet. Er kan derhalve worden aangenomen dat de in het geding zijnde bepalingen op algemene wijze een evenwicht tussen beide situaties kunnen herstellen. Het overlevingspensioen toegekend aan de wezen, in de publieke sector, op grond van de artikelen 9 en volgende van de wet van 15 mei 1984 | l'employeur de son parent décédé en vertu d'un plan de pension tend à compenser, sur le plan matériel, la perte que constitue le décès de ce parent et à permettre au bénéficiaire de continuer à pourvoir aux besoins de son existence malgré ce décès. Sans doute présente-t-elle, à cet égard, un point commun avec les rentes alimentaires visées à l'article 143, 6°, en cause et attribuées à la suite du divorce ou de la séparation des parents du bénéficiaire. B.4.2. Il ne s'ensuit pas que le législateur serait tenu d'assurer un traitement identique aux contribuables concernés. Il relève en effet de son pouvoir d'appréciation de prendre en compte l'ensemble des dispositions qui leur sont applicables et l'effet que celles-ci ont sur leur situation. Il a pu, en l'espèce, considérer que les suppléments d'allocations familiales prévus en faveur des enfants orphelins, plus élevés, comme l'indique le Conseil des ministres, que ceux prévus en faveur des enfants appartenant à une famille monoparentale (tels les enfants dont les parents sont divorcés ou séparés), aboutissent - par le biais de l'article 143, 1°, du CIR 1992, qui prévoit que les allocations familiales ne sont pas prises en compte pour déterminer le montant net des ressources dont bénéficie l'enfant dont le contribuable a la charge - à conférer au contribuable veuf ayant un enfant à charge un avantage dont ne bénéficiait pas le contribuable divorcé ou séparé ayant aussi un enfant à charge. Il peut dès lors être admis que les dispositions en cause sont, de manière générale, de nature à rétablir un équilibre entre les deux situations. Par ailleurs, la pension de survie accordée, aux orphelins, dans le secteur public, sur la base des articles 9 et suivants de la loi du 15 |
houdende maatregelen tot harmonisering in de pensioenregelingen, is | mai 1984 portant mesures d'harmonisation dans les régimes de pensions, |
overigens op dat vlak onderworpen aan hetzelfde fiscale stelsel. | est soumise, à cet égard, au même régime fiscal. |
B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 142 en 143, 6°, van het Wetboek van de | Les articles 142 et 143, 6°, du Code des impôts sur les revenus 1992 |
inkomstenbelastingen 1992 schenden de artikelen 10 en 11 van de | ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils |
Grondwet niet in zoverre zij het niet mogelijk maken om, teneinde het | |
nettobedrag van de bestaansmiddelen van het kind ten laste vast te | ne permettent pas de faire abstraction, pour déterminer le montant net |
stellen, de wezenrenten niet in aanmerking te nemen onder dezelfde | des ressources de l'enfant à charge, des rentes d'orphelin dans les |
voorwaarden als die waarin voor de onderhoudsuitkeringen is voorzien. | mêmes conditions que celles prévues pour les rentes alimentaires. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2011. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 31 mai 2011. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
R. Henneuse. | R. Henneuse. |