Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 44/2011 van 30 maart 2011 Rolnummer 4886 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 33, 7°, b), van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 maart 1999 betreffende de opsporing, de vaststell Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 44/2011 van 30 maart 2011 Rolnummer 4886 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 33, 7°, b), van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 maart 1999 betreffende de opsporing, de vaststell Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 44/2011 du 30 mars 2011 Numéro du rôle : 4886 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 33, 7°, b), de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 mars 1999 relative à la recherche, la constat La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 44/2011 van 30 maart 2011 Extrait de l'arrêt n° 44/2011 du 30 mars 2011
Rolnummer 4886 Numéro du rôle : 4886
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 33, 7°, b), van de En cause : la question préjudicielle concernant l'article 33, 7°, b),
ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 maart 1999 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 mars 1999
betreffende de opsporing, de vaststelling, de vervolging en de relative à la recherche, la constatation, la poursuite et la
bestraffing van misdrijven inzake leefmilieu, zoals gewijzigd bij répression des infractions en matière d'environnement, tel qu'il a été
artikel 10 van de ordonnantie van 28 juni 2001, gesteld door de Raad modifié par l'article 10 de l'ordonnance du 28 juin 2001, posée par le
van State. Conseil d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J.
Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey en F. Daoût, bijgestaan door Spreutels, T. Merckx-Van Goey et F. Daoût, assistée du greffier P.-Y.
de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse,
Henneuse, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 201.373 van 26 februari 2010 in zake de nv « European Par arrêt n° 201.373 du 26 février 2010 en cause de la SA « European
Air Transport » tegen het Milieucollege van het Brusselse Air Transport » contre le Collège d'Environnement de la Région de
Hoofdstedelijke Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, Bruxelles-Capitale et la Région de Bruxelles-Capitale, dont
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 4 maart l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 4 mars 2010, le
2010, heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 33, 7°, b), van de ordonnantie van 25 maart 1999 « L'article 33, 7°, b), de l'ordonnance du 25 mars 1999 relative à la
betreffende de opsporing, de vaststelling, de vervolging en de recherche, la constatation, la poursuite et la répression des
bestraffing van misdrijven inzake leefmilieu, vergeleken met artikel infractions en matière d'environnement, rapproché de l'article 20 de
20 van de ordonnantie van 17 juli 1997 betreffende de strijd tegen l'ordonnance du 17 juillet 1997 relative à la lutte contre le bruit en
geluidshinder in een stedelijke omgeving, de artikelen 10 en 11 van de milieu urbain, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en
Grondwet in zoverre : ce que :
1. het in die bepaling bedoelde misdrijf kan worden bestraft met een 1. l'infraction visée par cette disposition est punissable d'une
administratieve geldboete tussen 625 euro en 62.500 euro, terwijl amende administrative d'un montant compris entre 625 euro et 62.500
hetzelfde misdrijf, in het kader van een strafvervolging, zou worden euro, alors que dans le cadre de poursuites pénales, le même délit
bestraft met een lagere geldboete, ten bedrage van 1,375 euro tot serait puni d'une amende plus basse, d'un montant de 1,375 euro à
412,5 euro na toepassing van de opdeciemen ? 412,5 euro après application des décimes additionnels ?
2. de administratieve overheid die de geldboete oplegt, de wettigheid 2. l'autorité administrative qui impose l'amende ne peut procéder à un
van de verordeningen niet kan controleren, met toepassing van artikel contrôle de la légalité des règlements, en application de l'article
159 van de Grondwet, terwijl de justitiële rechter wel die bevoegdheid 159 de la Constitution, alors que le juge judiciaire a ce pouvoir ?
heeft ? 3. de administratieve overheid die de geldboete oplegt, geen vraag kan 3. l'autorité administrative qui impose l'amende ne peut interroger la
stellen aan het Grondwettelijk Hof over de bestaanbaarheid van een Cour constitutionnelle sur la compatibilité d'une norme législative
wetskrachtige norm met de Grondwet en met de bevoegdheidverdelende avec la Constitution et les règles répartitrices de compétence, alors
regels, terwijl de justitiële rechter wel die bevoegdheid heeft ? que le juge judiciaire a ce pouvoir ?
4. die overheid beslist na een procedure die minder waarborgen biedt 4. cette autorité statue au terme d'une procédure qui offre moins de
dan die welke de personen genieten die in het kader van een garanties que celles dont bénéficient les personnes qui sont
strafprocedure worden vervolgd, gezien : poursuivies dans le cadre d'une procédure pénale, eu égard :
a) de identiteit van de vervolgende overheid, namelijk het Brussels a) à l'identité de l'autorité poursuivante, celle-ci étant l'I.B.G.E.,
Instituut voor Milieubeheer, die de misdrijven heeft vastgesteld en qui a procédé à la constatation des infractions et à l'instruction du
het dossier heeft onderzocht, in plaats van de procureur des Konings ? dossier, au lieu du procureur du Roi ?
b) de niet-toepassing van artikel 85 van het Strafwetboek en de b) au défaut d'application de l'article 85 du Code pénal et de la
onmogelijkheid om rekening te houden met verzachtende omstandigheden
teneinde een geldboete op te leggen die lager is dan het bij de wet possibilité de prendre en compte des circonstances atténuantes pour
bepaalde minimum, rekening houdend met het feit dat, te dezen, de infliger une amende d'un montant moindre que le minimum prévu par la
verhouding tussen het minimum en het maximum van de geldboete die kan loi, compte tenu de ce que, en l'espèce, le rapport entre le minimum
worden opgelegd, 1 tot 100 bedraagt ? et le maximum de l'amende qui peut être infligée est de 1 à 100 ?
c) de ontstentenis van procedurele waarborgen als de rechten van de c) à l'absence des garanties de procédure que sont les droits de la
verdediging en het vermoeden van onschuld ? défense et la présomption d'innocence ?
d) de onmogelijkheid om het voordeel van rechtvaardigingsgronden als d) à l'impossibilité d'invoquer le bénéfice des causes de
de onweerstaanbare dwang en de onoverkomelijke dwaling aan te voeren ? justification que sont la contrainte invincible et l'erreur invincible
». ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid met de B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet van artikel 33, 7°, b), van de et 11 de la Constitution, de l'article 33, 7°, b, de l'ordonnance du
ordonnantie van 25 maart 1999 betreffende de opsporing, de 25 mars 1999 relative à la recherche, la constatation, la poursuite et
vaststelling, de vervolging en de bestraffing van misdrijven inzake leefmilieu, in samenhang gelezen met artikel 20 van de ordonnantie van 17 juli 1997 betreffende de strijd tegen geluidshinder in een stedelijke omgeving. B.2.1. De eerste vraag betreft de omstandigheid dat het in de in het geding zijnde bepaling bedoelde misdrijf kan worden bestraft met een hogere administratieve geldboete dan de geldboete die, in het kader van een strafvervolging, voor hetzelfde misdrijf zou worden opgelegd na toepassing van de opdeciemen. B.2.2. De tweede vraag betreft het feit dat de administratieve la répression des infractions en matière d'environnement, lu en combinaison avec l'article 20 de l'ordonnance du 17 juillet 1997 relative à la lutte contre le bruit en milieu urbain. B.2.1. La première question concerne la circonstance que l'infraction visée par la disposition en cause est punissable d'une amende administrative d'un montant supérieur à l'amende qui serait infligée, pour le même délit, dans le cadre de poursuites pénales, après application des décimes additionnels. B.2.2. La deuxième question porte sur le fait que l'autorité administrative qui impose l'amende ne peut contrôler la légalité des
overheid die de geldboete oplegt, niet, met toepassing van artikel 159 van de Grondwet, de wettigheid van de verordeningen kan toetsen terwijl de justitiële rechter wel die bevoegdheid heeft. B.2.3 De derde vraag heeft betrekking op de omstandigheid dat de administratieve overheid die de geldboete oplegt, het Hof geen vraag kan stellen over de bestaanbaarheid van een wetskrachtige norm met de Grondwet en de bevoegdheidverdelende regels, terwijl de justitiële rechter wel die bevoegdheid heeft. B.2.4. In de vierde vraag ten slotte wordt het Hof verzocht de procedure aan het eind waarvan de administratieve overheid een beslissing neemt te vergelijken met een strafprocedure, waarbij, volgens het verwijzende rechtscollege, de bestuurde aan wie een administratieve sanctie wordt opgelegd, minder waarborgen zou genieten, mede gelet op het feit dat : règlements en application de l'article 159 de la Constitution, alors que le juge judiciaire a ce pouvoir. B.2.3. La troisième question porte sur la circonstance que l'autorité administrative qui impose l'amende ne peut interroger la Cour sur la compatibilité d'une norme législative avec la Constitution et les règles répartitrices de compétence, alors que le juge judiciaire a ce pouvoir. B.2.4. Enfin, la quatrième question invite la Cour à comparer la procédure au terme de laquelle statue l'autorité administrative avec une procédure pénale par laquelle, selon la juridiction a quo, l'administré qui se voit infliger une sanction administrative bénéficierait de moins de garanties eu égard au fait que :
a) de identiteit van de vervolgende overheid in het kader van de a) l'autorité poursuivante dans le cadre de la procédure
administratieve procedure het Brussels Instituut voor Milieubeheer administrative, à savoir l'Institut bruxellois pour la gestion de
(hierna : BIM) is, dat de misdrijven heeft vastgesteld en het dossier l'environnement (ci-après : IBGE), est celle qui a procédé à la
heeft onderzocht, en niet de procureur des Konings; constatation des infractions et à l'instruction du dossier, et non le
procureur du Roi;
b) in het kader van die procedure geen toepassing kan worden gemaakt b) dans le cadre de cette procédure, il ne peut être fait application
van artikel 85 van het Strafwetboek en met geen enkele verzachtende de l'article 85 du Code pénal et aucune circonstance atténuante ne
omstandigheid rekening kan worden gehouden om een lagere geldboete op peut être prise en compte pour infliger une amende d'un montant
te leggen dan het minimum bepaald bij de ordonnantie; moindre que le minimum prévu par l'ordonnance;
c) de rechten van de verdediging en het vermoeden van onschuld niet c) les droits de la défense et la présomption d'innocence ne seraient
voldoende zouden zijn gewaarborgd; pas suffisamment garantis;
d) de onweerstaanbare dwang en de onoverkomelijke dwaling niet zouden d) la contrainte irrésistible et l'erreur invincible ne pourraient
kunnen worden aangevoerd. être invoquées.
Ten aanzien van het verzoek om de vraag te herformuleren Quant à la demande de reformulation de la question
B.3.1. De verzoekende partij voor het verwijzende rechtscollege B.3.1. La partie requérante devant la juridiction a quo demande à la
verzoekt het Hof om de vierde prejudiciële vraag te herformuleren Cour de reformuler la quatrième question préjudicielle de sorte
zodat zij betrekking heeft op de toetsing van de bestaanbaarheid met qu'elle porte sur le contrôle de compatibilité avec les articles 10 et
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de 11 de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 6 et 13 de
artikelen 6 en 13 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens la Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 14,
en met artikel 14, leden 1 en 5, van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Die partij vraagt eveneens om het eerste punt van de vierde vraag te herformuleren teneinde de nadruk te leggen op de omstandigheid dat de administratieve overheid die de administratieve sanctie oplegt, te dezen het BIM, heeft meegewerkt aan het beleid inzake de strijd tegen door vliegtuigen veroorzaakte geluidshinder, de in het geding zijnde misdrijven vaststelt, het dossier onderzoekt, beslist om de vermoedelijke dader ervan al dan niet te vervolgen, een oordeel over deze laatste uitspreekt en het voordeel van de door haar opgelegde administratieve geldboeten geniet. Voorts vraagt de verzoekende partij voor de verwijzende rechter het Hof een vijfde punt toe te voegen aan de vierde vraag, waarbij de vier punten waaruit zij bestaat, worden samengevat. B.3.2. De partijen voor het Hof kunnen de draagwijdte van de door de verwijzende rechter gestelde prejudiciële vragen niet wijzigen of laten wijzigen. Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling B.4.1. Het in het geding zijnde artikel 33, 7°, b), van de ordonnantie paragraphes 1 et 5, du Pacte international relatif aux droits civils et politiques. Cette partie demande également de reformuler le premier point de la quatrième question afin d'insister sur la circonstance que l'autorité administrative qui inflige la sanction administrative, en l'occurrence l'IBGE, a participé à la politique de lutte contre le bruit des avions, constate les infractions en cause, instruit le dossier, décide de poursuivre ou non leur auteur présumé, juge celui-ci et bénéficie des amendes administratives qu'elle inflige. La requérante devant le juge a quo demande encore à la Cour d'ajouter un cinquième point à la quatrième question, synthétisant les quatre points qui la constituent. B.3.2. Les parties devant la Cour ne peuvent pas modifier ou faire modifier la portée des questions préjudicielles posées par le juge a quo. Quant aux dispositions en cause B.4.1. L'article 33, 7°, b), de l'ordonnance de la Région de
van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 maart 1999 bepaalt : Bruxelles-Capitale du 25 mars 1999 en cause dispose :
« De persoon die een van de volgende misdrijven pleegt, is strafbaar
met een administratieve geldboete van 625 EUR tot 62 500 EUR : « Est passible d'une amende administrative de 625 EUR à 62 500 EUR
[...] toute personne qui commet une des infractions suivantes :
7° in de zin van de ordonnantie van 17 juli 1997 betreffende de strijd 7° au sens de l'ordonnance du 17 juillet 1997 relative à la lutte
tegen geluidshinder in een stedelijke omgeving, de persoon die : contre le bruit en milieu urbain :
[...] [...]
b) rechtstreeks of onrechtstreeks geluidshinder veroorzaakt of laat b) crée directement ou indirectement, ou laisse perdurer une gêne
voortduren die de door de Regering gestelde normen overschrijdt; sonore dépassant les normes fixées par le Gouvernement. »
[...] ». Artikel 20 van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest L'article 20 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 17
van 17 juli 1997 betreffende de strijd tegen geluidshinder in een juillet 1997 relative à la lutte contre le bruit en milieu urbain
stedelijke omgeving bepaalt : dispose :
« Met een boete van 0,25 EUR tot 75 EUR wordt gestraft al wie : « Est puni d'une amende de 0,25 EUR à 75 EUR celui qui :
1° op de openbare weg lawaai maakt dat onnodig of bij gebrek aan 1° cause des bruits ou tapages sur la voie publique de nature à
voorzorgsmaatregelen de rust of de gezondheid van de bewoners kan troubler la tranquillité ou la santé des habitants sans nécessité ou par défaut de prévoyance ou de précaution;
verstoren; 2° cause des bruits ou tapages de nature à troubler la tranquillité ou
2° tussen 22 uur en 7 uur geluiden of lawaai veroorzaakt die de rust of de gezondheid van de inwoners kunnen verstoren; 3° op de openbare weg of een openbare plaats geluiden veroorzaakt die zijn onderworpen aan een voorafgaande toelating zonder over deze toelating te beschikken of zonder de voorwaarden die hierin worden gesteld, na te leven; 4° rechtstreeks of onrechtstreeks geluidshinder veroorzaakt, of laat voortduren, die de door de Regering gestelde normen overschrijdt; 5° blijk geeft van een abnormaal luidruchtig gedrag of niet ingaat tegen een gelijkaardig gedrag van de personen of dieren die onder zijn verantwoordelijkheid zijn geplaatst; la santé des habitants entre 22 heures et 7 heures; 3° cause, sur la voie publique ou dans un lieu public, des bruits soumis à autorisation préalable sans disposer de cette autorisation ou sans respecter les conditions qui y sont mises; 4° crée directement ou indirectement, ou laisse perdurer, une gêne sonore dépassant les normes fixées par le Gouvernement; 5° fait preuve d'un comportement anormalement bruyant ou n'aura pas mis obstacle à un comportement de même nature des personnes ou animaux placés sous sa responsabilité;
6° zich verzet tegen de bezoeken, proeven of maatregelen die door de 6° s'oppose aux visites, essais ou mesures ordonnés par les
in artikel 15 bedoelde ambtenaren worden bevolen ». fonctionnaires et agents visés à l'article 15 ».
B.4.2. Artikel 33, 7°, b), van de Brusselse ordonnantie van 25 maart B.4.2. L'article 33, 7°, b), de l'ordonnance bruxelloise du 25 mars
1999 moet worden onderzocht in het licht van de artikelen 35 tot 42 1999 doit être examiné à la lumière des articles 35 à 42 de la même
van dezelfde ordonnantie. Deze bepalen : ordonnance. Ceux-ci disposent :
«

Art. 35.De misdrijven opgesomd in de artikelen 32 en 33 kunnen strafrechtelijk worden vervolgd of met administratieve geldboetes worden bestraft. De administratieve geldboete wordt opgelegd door de leidend ambtenaar van het Instituut, van het GAN of van het bevoegde bestuur van het Ministerie, of, in geval van diens afwezigheid, verlof of verhindering, door de adjunct-leidend ambtenaar. De geldboete wordt gestort in het Fonds voor de bescherming van het leefmilieu zoals bedoeld bij artikel 2, 9° van de ordonnantie van 12 december 1991 houdende oprichting van de begrotingsfondsen.

 «

Art. 35.Les infractions énumérées aux articles 32 et 33 font l'objet soit de poursuites pénales, soit d'une amende administrative. L'amende administrative est infligée par le fonctionnaire dirigeant de l'Institut, de l'ARP ou de l'administration compétente du Ministère ou, en cas d'absence, de congé ou d'empêchement de celui-ci, par le fonctionnaire dirigeant adjoint. Elle est versée au Fonds pour la protection de l'environnement visé à l'article 2, 9°, de l'ordonnance du 12 décembre 1991 créant des fonds budgétaires.

Art. 36.Een exemplaar van elk proces-verbaal van een in artikel 32 of

Art. 36.Tout procès-verbal constatant notamment une infraction visée
33 bedoeld misdrijf wordt binnen tien dagen na de vaststelling van het à l'article 32 ou 33 est transmis dans les dix jours de la
misdrijf bezorgd aan de leidend ambtenaar van het Instituut, van het constatation de l'infraction en un exemplaire au fonctionnaire
GAN of van het bevoegde bestuur van het Ministerie, naargelang van het dirigeant de l'Institut, de l'ARP ou de l'administration compétente du
geval, en aan de procureur des Konings. Ministère selon le cas ainsi qu'au procureur du Roi.

Art. 37.Binnen zes maanden na de verzendingsdatum van het

Art. 37.Le procureur du Roi notifie au fonctionnaire dirigeant de
proces-verbaal brengt de procureur des Konings de leidend ambtenaar l'Institut, de l'ARP ou de l'administration compétente du Ministère
van het Instituut, van het GAN of van het bevoegde bestuur van het
Ministerie, naargelang van het geval, op de hoogte van zijn beslissing selon le cas, dans les six mois de la date d'envoi du procès-verbal sa
om de vermoedelijke dader van een in de artikelen 32 of 33 bedoeld décision de poursuivre ou de ne pas poursuivre l'auteur présumé d'une
misdrijf al dan niet te vervolgen. infraction visée à l'article 32 ou 33.
Als de procureur des Konings beslist de dader te vervolgen, kan geen La décision du procureur du Roi de poursuivre le contrevenant exclut
administratieve geldboete worden opgelegd. l'application d'une amende administrative.
Als de procureur des Konings beslist de dader niet te vervolgen, of La décision du procureur du Roi de ne pas poursuivre le contrevenant
als een beslissing uitblijft binnen de krachtens het eerste lid ou l'absence de décision dans le délai imparti en vertu de l'alinéa 1er
gestelde termijn, kan een administratieve geldboete worden opgelegd. permet l'application d'une amende administrative.

Art. 38.Nadat de persoon die met een administratieve geldboete

Art. 38.Le fonctionnaire dirigeant de l'Institut, l'ARP ou de
strafbaar is, zich heeft kunnen verdedigen, beslist de leidend l'administration compétente du Ministère décide, après avoir mis la
ambtenaar van het Instituut, van het GAN of van het bevoegde bestuur personne passible de l'amende administrative en mesure de présenter
van het Ministerie, of voor het misdrijf een administratieve geldboete ses moyens de défense, s'il y a lieu d'infliger une amende
dient te worden opgelegd.
In de beslissing wordt het bedrag van de administratieve geldboete administrative du chef de l'infraction.
vastgelegd en wordt de dader aangemaand om de geldboete binnen dertig La décision d'infliger une amende administrative fixe le montant de
dagen na de betekening van de beslissing te storten op het celle-ci et invite le contrevenant à acquitter l'amende dans un délai
rekeningnummer van het Fonds voor de Bescherming van het Leefmilieu de trente jours à dater de la notification par versement au compte du
zoals bedoeld in artikel 2, 9°, van de ordonnantie van 12 december Fonds pour la protection de l'environnement, visé à l'article 2, 9°,
1991 houdende oprichting van begrotingsfondsen, welk vermeld staat op de l'ordonnance du 12 décembre 1991 créant des fonds budgétaires,
het formulier dat bij de beslissing is gevoegd. mentionné dans le formulaire qui y est joint.
De beslissing om een administratieve geldboete op te leggen of, in La décision d'infliger une amende administrative ou, le cas échéant,
voorkomend geval, de beslissing om geen administratieve geldboete op la décision de ne pas infliger une amende administrative est notifiée
te leggen, wordt binnen tien dagen bij een ter post aangetekende brief betekend aan : dans les dix jours par lettre recommandée à la poste :
1° de persoon die met een administratieve geldboete strafbaar is; 1° à la personne passible de l'amende administrative;
2° de procureur des Konings. 2° au procureur du Roi.

Art. 39.De strafvordering vervalt met de betaling van de

Art. 39.Le paiement de l'amende administrative éteint l'action
administratieve geldboete. publique.

Art. 39bis.Iedereen die veroordeeld is tot de betaling van een administratieve geldboete kan een beroep instellen bij het Milieucollege. Het beroep wordt, op straffe van verval, ingesteld bij wege van verzoekschrift binnen twee maanden na de kennisgeving van de beslissing. Het Milieucollege hoort de eiser of zijn raadsman op hun verzoek en het personeelslid dat de maatregel heeft genomen. Het Milieucollege geeft binnen twee maanden na de datum van verzending van het verzoekschrift kennis van zijn beslissing. Deze termijn wordt met een maand verlengd wanneer de partijen vragen om te worden gehoord. Bij gebreke van een beslissing binnen de in het vorige lid gestelde termijn wordt de beslissing waartegen een beroep is ingesteld, geacht bevestigd te zijn.

Art. 40.Als de geldboete niet wordt betaald, vaardigt de ontvanger der ontvangsten en belastingen van het bestuur voor financiën en begroting van het Ministerie een dwangbevel uit. De directeur-generaal van het bestuur voor financiën en begroting van het Ministerie viseert het dwangbevel en verklaart het uitvoerbaar. Het wordt bij een ter post aangetekende brief ter kennis gebracht.

Art. 39bis.Un recours est ouvert devant le Collège d'environnement à toute personne condamnée au paiement d'une amende administrative. Le recours est introduit, à peine de forclusion, par voie de requête dans les deux mois de la notification de la décision. Le Collège d'environnement entend, à leur demande, le requérant ou son conseil, de même que l'agent ayant pris la mesure. Le Collège d'environnement notifie sa décision dans les deux mois de la date d'envoi de la requête. Ce délai est augmenté d'un mois lorsque les parties demandent à être entendues. En l'absence de décision dans le délai prescrit à l'alinéa précédent, la décision ayant fait l'objet d'un recours est censée confirmée.

Art. 40.En cas de non paiement de l'amende, une contrainte est décernée par le receveur du service taxe et recettes de l'Administration des finances et du budget du Ministère. La contrainte est visée et rendue exécutoire par le directeur général de l'Administration des finances et du budget du Ministère. Elle est notifiée par envoi recommandé à la poste.

Art. 41.Ingeval van samenloop van meerdere misdrijven zoals bedoeld

Art. 41.En cas de concours de plusieurs infractions visées aux
in de artikelen 32 of 33, worden de bedragen van de administratieve articles 32 ou 33, les montants des amendes administratives sont
geldboetes samengevoegd; het gehele bedrag mag evenwel niet meer dan 125.000 EUR bedragen. cumulés sans qu'ils puissent cependant excéder la somme de 125 000 EUR.

Art. 42.Indien binnen drie jaar na de datum van het proces-verbaal

Art. 42.Si une nouvelle infraction est constatée dans les trois ans à
een nieuw misdrijf wordt vastgesteld, worden de bedragen vastgesteld compter de la date du procès-verbal, les montants prévus aux articles
in de artikelen 32 en 33, verdubbeld ». 32 et 33 sont doublés ».
Ten gronde Quant au fond
B.5. De eerste prejudiciële vraag betreft het bedrag van de B.5. La première question préjudicielle concerne le montant de la
administratieve sanctie bedoeld in het in het geding zijnde artikel sanction administrative visée par l'article 33, 7°, b), en cause. Aux
33, 7°, b). Luidens de in het geding zijnde bepaling kan de persoon termes de la disposition en cause, la personne qui, au sens de
die, in de zin van de ordonnantie van 17 juli 1997, rechtstreeks of l'ordonnance du 17 juillet 1997, crée directement ou indirectement ou
onrechtstreeks geluidshinder veroorzaakt of laat voortduren die de laisse perdurer une gêne sonore dépassant les normes fixées par le
door de Regering gestelde normen overschrijdt, een administratieve Gouvernement peut se voir infliger une amende administrative de 625
geldboete van 625 euro tot 62 500 euro worden opgelegd. Artikel 20, euros à 62 500 euros. L'article 20, 4°, de l'ordonnance précitée du 17
4°, van de voormelde ordonnantie van 17 juli 1997 bepaalt dat de juillet 1997 dispose que la personne qui crée directement ou
persoon die rechtstreeks of onrechtstreeks geluidshinder veroorzaakt, indirectement ou laisse perdurer une gêne sonore dépassant les normes
of laat voortduren, die de door de Regering gestelde normen
overschrijdt, met een boete van 0,25 euro tot 75 euro wordt gestraft. fixées par le Gouvernement est punie d'une amende de 0,25 euro à 75
Hieruit vloeit voort dat een persoon die rechtstreeks of euros. Il s'ensuit qu'une personne qui crée directement ou
onrechtstreeks geluidshinder veroorzaakt een hogere administratieve
geldboete kan worden opgelegd dan een persoon die voor dezelfde feiten indirectement une gêne sonore peut se voir infliger une amende
strafrechtelijk wordt vervolgd. Het verwijzende rechtscollege vraagt administrative plus élevée qu'une personne poursuivie au pénal pour
of het verschil in behandeling dat hieruit voortvloeit bestaanbaar is des faits identiques. La juridiction a quo demande si la différence de
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. traitement qui en découle est compatible avec les articles 10 et 11 de
la Constitution.
B.6. De in het vermelde artikel 33, 7°, b), bedoelde administratieve B.6. Les amendes administratives visées par ledit article 33, 7°, b),
geldboeten zijn strafrechtelijk van aard in de zin van artikel 6 van sont de nature pénale au sens de l'article 6 de la Convention
het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. européenne des droits de l'homme.
La Cour doit dès lors prendre en compte, dans le contrôle qu'elle
Het Hof dient bijgevolg, bij de toetsing aan de artikelen 10 en 11 van exerce au regard des articles 10 et 11 de la Constitution, les
de Grondwet, rekening te houden met de waarborgen vervat in dat artikel 6 en, met name, de waarborg dat een onafhankelijke en onpartijdige rechter een controle met volle rechtsmacht kan uitoefenen op de door de bevoegde administratieve overheid opgelegde geldboete. B.7. De vaststelling van de ernst van een tekortkoming en de gestrengheid waarmee die tekortkoming kan worden bestraft, behoren tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever. Hij mag bijzonder zware straffen opleggen in aangelegenheden waar de inbreuken de grondrechten van de burgers en de belangen van de gemeenschap ernstig kunnen aantasten. Het staat derhalve aan de wetgever om de perken en de bedragen vast te stellen waarbinnen de beoordelingsbevoegdheid van de administratie, en garanties contenues dans cet article 6 et, notamment, la garantie qu'un juge indépendant et impartial puisse exercer un contrôle de pleine juridiction sur l'amende infligée par l'autorité administrative compétente. B.7. L'appréciation de la gravité d'un manquement et la sévérité avec laquelle ce manquement peut être puni relèvent du pouvoir d'appréciation du législateur. Il peut imposer des peines particulièrement lourdes dans des matières où les infractions sont de nature à porter gravement atteinte aux droits fondamentaux des individus et aux intérêts de la collectivité. C'est dès lors au législateur qu'il appartient de fixer les limites et les montants à l'intérieur desquels le pouvoir d'appréciation de
bijgevolg die van het rechtscollege, moet worden uitgeoefend. Het Hof l'administration et, par conséquent, celui de la juridiction, doit
zou een dergelijk systeem alleen kunnen afkeuren indien het kennelijk s'exercer. La Cour ne pourrait censurer un tel système que s'il était
onredelijk is (arrest nr. 93/2008 van 26 juni 2008, B.15.3), met name manifestement déraisonnable (arrêt n° 93/2008 du 26 juin 2008,
doordat het op onevenredige wijze afbreuk zou doen aan het algemene B.15.3), notamment parce qu'il porterait une atteinte disproportionnée
beginsel volgens hetwelk inzake sancties niets wat onder de au principe général qui exige qu'en matière de sanctions rien de ce
beoordelingsbevoegdheid van de administratie valt, ontsnapt aan de qui appartient au pouvoir d'appréciation de l'administration n'échappe
toetsing van de rechter (arrest nr. 138/2006 van 14 september 2006, au contrôle du juge (arrêt n° 138/2006 du 14 septembre 2006, B.7.2),
B.7.2), of aan het recht op het ongestoorde genot van de eigendom, ou au droit au respect des biens lorsque la loi prévoit un montant
wanneer de wet in een onevenredig bedrag voorziet en niet de disproportionné et n'offre pas un choix qui se situerait entre cette
mogelijkheid biedt van een spreiding tussen die straf als maximumstraf peine, en tant que peine maximale, et une peine minimale (arrêt n°
en een minimumstraf (arrest nr. 81/2007 van 7 juni 2007, B.9.4). 81/2007 du 7 juin 2007, B.9.4).
Buiten die gevallen zou het Hof zich op het aan de wetgever Hormis de telles hypothèses, la Cour empiéterait sur le domaine
voorbehouden domein begeven, indien het bij de vraag naar de réservé au législateur si, en s'interrogeant sur la justification des
verantwoording voor de verschillen in de talrijke wetteksten houdende différences qui existent entre les nombreux textes législatifs
strafrechtelijke of administratieve sancties, zijn onderzoek, wat de prévoyant des sanctions pénales ou administratives, elle ne limitait
strafmaat betreft, niet beperkte tot de gevallen waar de keuze van de pas son examen, en ce qui concerne l'échelle des peines, aux cas dans
wetgever dermate onsamenhangend is dat ze leidt tot een kennelijk lesquels le choix du législateur contient une incohérence telle qu'il
onredelijk verschil in behandeling. aboutit à une différence de traitement manifestement déraisonnable.
B.8. Het Hof stelt evenwel vast dat het minimumbedrag van de B.8. La Cour constate toutefois que le minimum de l'amende
administratieve geldboete is vastgelegd op 625 euro, terwijl het administrative est fixé à 625 euros tandis que le maximum de l'amende
maximumbedrag van de geldboete is vastgelegd op 62 500 euro. Hetzelfde est fixé à 62 500 euros. En revanche, la même infraction faisant
misdrijf dat strafrechtelijk wordt vervolgd, kan daarentegen l'objet de poursuites pénales peut donner lieu à une amende dont le
aanleiding geven tot een geldboete waarvan het bedrag kan variëren van
0,25 euro tot 75 euro, wat rekening houdend met de opdeciemen een montant peut varier de 0,25 euro à 75 euros, ce qui représente, compte
geldboete van 1,375 tot 412,50 euro vertegenwoordigt. tenu des décimes additionnels, une amende de 1,375 à 412,50 euros.
B.9. Wat het bedrag van de geldboeten betreft, vermeldt de B.9. Quant au montant des amendes, on peut lire ce qui suit dans les
parlementaire voorbereiding : travaux préparatoires :
« In tegenstelling tot wat er inzake administratieve geldboetes als « Cela étant, et contrairement à ce qui se pratique généralement en
regel geldt, wordt in het ontwerp van ordonnantie geen maximumbedrag matière d'amendes administratives, le projet d'ordonnance n'énonce pas
aangegeven noch een uitvoerige opsomming voor alle mogelijke soorten un montant maximum ou une fourchette très large couvrant tous les
misdrijven. Toch werd een belangrijk onderscheid tussen twee types d'infractions possibles. Une distinction en deux régimes
geldelijke stelsels gemaakt : de kleine geldboetes schommelend tussen d'importance pécuniaire distincte a été faite : les amendes mineures
2.500 en 25.000 BEF voor de misdrijven die uit nalatigheid of door comprises entre 2500 et 25.000 BEF frappent des infractions commises
privé-personen buiten hun beroepsactiviteit gepleegd worden, terwijl plutôt par négligence ou par des particuliers en dehors de leurs
de geldboetes schommelend tussen 25.000 en 2.500.000 BEF betrekking activités professionnelles tandis que les amendes de 25.000 BEF à
hebben op misdrijven die vooral door bedrijven of zaakvoerders binnen 2.500.000 BEF concernent les infractions commises de façon privilégiée
par des entreprises ou commerçants dans le cadre de leur activité
hun winstgevend beroep worden gepleegd » (Parl. St., Parlement van het lucrative » (Doc. parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale,
Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, 1998-1999, A-312/2, p. 7). 1998-1999, A-312/2, p. 7).
B.10.1. Uit de rechtspraak van de Raad van State blijkt dat die een B.10.1. Il ressort de la jurisprudence du Conseil d'Etat qu'il procède
volwaardige jurisdictionele toetsing uitoefent, zowel aan de wet als à un contrôle juridictionnel approfondi, tant au regard de la loi
aan de algemene rechtsbeginselen. De Raad van State gaat daarbij na of qu'au regard des principes généraux du droit. Le Conseil d'Etat
de aan zijn toezicht voorgelegde overheidsbeslissing de vereiste examine à cet égard si la décision de l'autorité soumise à son
feitelijke grondslag heeft, of die beslissing uitgaat van correcte contrôle est fondée en fait, si elle procède de qualifications
juridische kwalificaties en of de opgelegde straf niet kennelijk juridiques correctes et si la sanction infligée n'est pas
onevenredig is met de vastgestelde feiten. Wanneer hij die beslissing manifestement disproportionnée par rapport au fait établi. Lorsqu'il
vernietigt, dient de overheid zich te schikken naar het arrest van de annule cette dernière décision, l'autorité est tenue de se conformer à
Raad van State : indien de overheid een nieuwe beslissing neemt, mag l'arrêt du Conseil d'Etat : si l'autorité prend une nouvelle décision,
zij de motieven van het arrest dat de eerste beslissing heeft elle ne peut méconnaître les motifs de l'arrêt annulant la première
vernietigd, niet negeren; indien zij in de vernietiging berust, wordt décision; si elle s'en tient à l'annulation, l'intéressé est réputé ne
de betrokkene geacht niet gestraft te zijn geweest. pas avoir fait l'objet d'une sanction.
B.10.2. Bovendien kan de Raad van State, in de omstandigheden bedoeld B.10.2. En outre, le Conseil d'Etat peut, dans les conditions prévues
in artikel 17 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, par l'article 17 des lois coordonnées sur le Conseil d'Etat, ordonner
gelasten dat de uitvoering van de beslissing om sancties op te leggen wordt geschorst, in voorkomend geval door uitspraak te doen bij uiterst dringende noodzakelijkheid. B.10.3. De rechtzoekenden beschikken derhalve over een daadwerkelijke jurisdictionele waarborg, voor een onafhankelijk en onpartijdig rechtscollege, tegen de administratieve sanctie die hun kan worden opgelegd B.11. De in het geding zijnde bepaling voorziet in een administratieve geldboete van maximum 62.500 euro en minimum 625 euro. Op die manier stelt de in het geding zijnde bepaling het bestuur, onder toezicht van de rechter, in staat om in voorkomend geval een schending van het la suspension de l'exécution de la décision d'imposer les sanctions, le cas échéant en statuant en extrême urgence. B.10.3. Les justiciables disposent donc d'un recours effectif, devant une juridiction indépendante et impartiale, contre la sanction administrative qui peut leur être infligée. B.11. La disposition en cause prévoit une amende administrative de 62 500 euros au maximum et de 625 euros au minimum. De la sorte, la disposition en cause permet à l'administration, sous le contrôle du juge, d'éviter, le cas échéant, une violation du droit au respect des biens.
recht op het ongestoorde genot van de eigendom te vermijden. B.12.1. Pour le surplus, il faut constater que l'amende pénale de 0,25
B.12.1. Voor het overige dient te worden vastgesteld dat de in artikel euro à 75 euros fixée à l'article 20, 4°, de l'ordonnance précitée du
20, 4°, van de voormelde ordonnantie van 17 juli 1997 bepaalde 17 juillet 1997 est majorée des décimes additionnels prévus à
strafrechtelijke geldboete van 0,25 euro tot 75 euro wordt verhoogd
met de opdeciemen bepaald in artikel 1 van de wet van 5 maart 1952 « l'article 1er de la loi du 5 mars 1952 « relative aux décimes
betreffende de opdécimes op de strafrechtelijke geldboeten ». Bij additionnels sur les amendes pénales ». Ce n'est pas le cas de
gebrek aan enige uitdrukkelijke wetsbepaling, is dat niet het geval l'amende administrative prévue par la disposition en cause, à défaut
met de administratieve geldboete waarin de in het geding zijnde d'une disposition législative explicite.
bepaling voorziet.
B.12.2. Zelfs al gaat het om een straf in de zin van artikel 6 van het B.12.2. Même s'il s'agit d'une peine au sens de l'article 6 de la
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, de personen die tot de Convention européenne des droits de l'homme, les personnes qui sont
betaling van de in het geding zijnde administratieve geldboete worden condamnées au paiement de l'amende administrative en cause échappent
veroordeeld, ontsnappen aan de nadelen van een strafrechtelijke aux inconvénients d'une poursuite pénale, comme le caractère
veroordeling, zoals het onterend karakter dat eraan kleeft en de déshonorant qui y est lié et l'inscription de la condamnation au
inschrijving van de veroordeling in het strafregister. casier judiciaire.
B.12.3. Ten slotte voorzien de artikelen 23 tot 31 van de ordonnantie B.12.3. Enfin, les articles 23 à 31 de l'ordonnance du 25 mars 1999
van 25 maart 1999 in een geheel van maatregelen die door de prévoient un ensemble de mesures pouvant être prises par le juge pénal
strafrechter kunnen worden genomen (zoals straffen van
verbeurdverklaring, volledige of gedeeltelijke stopzetting van de (telles que des peines de confiscation, de cessation totale ou
activiteit, verbod een professionele activiteit uit te oefenen, partielle de l'activité, d'interdiction d'exercer une activité
bekendmaking van het vonnis op kosten van de veroordeelde, of nog, professionnelle, de publication du jugement aux frais du condamné ou
terugbetaling van de door de overheid gemaakte kosten) en die ertoe encore de remboursement des frais exposés par les autorités publiques)
strekken het opleggen van de eigenlijke strafrechtelijke geldboete te et qui tendent à alourdir l'infliction de l'amende pénale proprement
verzwaren. dite.
B.13.1. Gelet op het voorgaande is de keuze van de ordonnantiegever B.13.1. Eu égard à ce qui précède, le choix du législateur
niet dermate onsamenhangend dat ze leidt tot een kennelijk onredelijk ordonnanciel n'est pas incohérent au point d'entraîner une différence
verschil in behandeling. de traitement manifestement déraisonnable.
B.13.2. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.13.2. La première question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. négative.
B.14. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.14. La deuxième question préjudicielle invite la Cour à se prononcer
te spreken over het verschil in behandeling dat zou worden ingesteld sur la différence de traitement qui serait établie entre les auteurs
onder de vermoedelijke daders van eenzelfde inbreuk, in zoverre présumés d'un même manquement dans la mesure où ceux que le procureur
diegenen ten aanzien van wie de procureur des Konings het opportuun du Roi juge opportun de poursuivre devant les juridictions pénales
acht hen voor de strafgerechten te vervolgen, in elke aanleg de bénéficient, à chaque degré de juridiction, de la garantie de voir le
waarborg genieten dat de rechter de in artikel 159 van de Grondwet juge procéder à un contrôle de légalité visé par l'article 159 de la
bedoelde wettigheidstoetsing uitvoert, terwijl diegenen die het Constitution, tandis que ceux qui font l'objet d'une procédure
voorwerp uitmaken van een procedure van administratieve geldboete de d'amende administrative ne peuvent bénéficier de la garantie prévue
in artikel 159 van de Grondwet bepaalde waarborg slechts kunnen par l'article 159 de la Constitution que devant le Conseil d'Etat et
genieten voor de Raad van State en niet voor het BIM of het non devant l'IBGE ou le Collège d'Environnement.
Milieucollege.
B.15. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.15. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
van die procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des
de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. droits des personnes concernées.
B.16. Het in de prejudiciële vraag vermelde verschil in behandeling B.16. La différence de traitement mentionnée dans la question
betreft de omstandigheid dat artikel 159 van de Grondwet uitsluitend van toepassing is op de hoven en rechtbanken en niet op de administratieve overheid, en deze, anders dan de justitiële rechter, bijgevolg niet de wettigheid van verordeningen kan toetsen met toepassing van die bepaling. Te dezen dient het Hof bijgevolg niet na te gaan of en in welke mate administratieve overheden ingevolge een algemeen rechtbeginsel de exceptie van onwettigheid in voorkomend geval zouden dienen toe te passen. Het in geding zijnde verschil in behandeling vloeit voort uit een keuze van de Grondwetgever die niet door het Hof kan worden gekritiseerd. Overigens heeft het verschil in behandeling geen onevenredige gevolgen voor diegenen die het voorwerp uitmaken van een administratieve geldboete, nu zij de exceptie van onwettigheid van préjudicielle concerne la circonstance que l'article 159 de la Constitution s'applique exclusivement aux cours et tribunaux et non à l'autorité administrative et cette dernière, à la différence du juge judiciaire, ne peut donc pas contrôler la légalité de règlements en application de cette disposition. En l'espèce, la Cour ne doit donc pas examiner si et dans quelle mesure les autorités administratives devraient appliquer le cas échéant l'exception d'illégalité en vertu d'un principe général de droit. La différence de traitement en cause découle d'un choix du Constituant, lequel ne peut être critiqué par la Cour. Par ailleurs, la différence de traitement n'a pas d'effets disproportionnés pour ceux qui se voient infliger une amende administrative dès lors qu'ils
artikel 159 van de Grondwet kunnen aanvoeren wanneer zij een peuvent invoquer l'exception d'illégalité de l'article 159 de la
annulatieberoep instellen bij de Raad van State. Constitution lorsqu'ils introduisent un recours en annulation devant
le Conseil d'Etat.
B.17. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.17. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative.
B.18. In een derde prejudiciële vraag wordt het Hof ondervraagd over B.18. Par une troisième question préjudicielle, la Cour est interrogée
het verschil in behandeling dat het gevolg zou zijn van de in het sur la différence de traitement qui résulterait de la disposition en
geding zijnde bepaling, onder de vermoedelijke daders van eenzelfde cause entre les auteurs présumés d'un même manquement selon qu'ils
inbreuk naargelang zij het voorwerp uitmaken van een strafrechtelijke font l'objet d'une procédure pénale ou d'une procédure administrative.
procedure of van een administratieve procedure. De eersten zouden Les premiers bénéficieraient, en effet, à chaque degré de juridiction,
immers in elke aanleg de waarborg of de mogelijkheid genieten dat de de la garantie ou de la possibilité de voir le juge interroger la Cour
rechter aan het Hof een vraag stelt over de bestaanbaarheid van een sur la compatibilité d'une norme législative avec la Constitution et
wetskrachtige norm met de Grondwet en de bevoegdheidverdelende regels, les règles répartitrices de compétence tandis que les seconds se
terwijl die waarborg aan de tweeden zou worden ontzegd in zoverre de verraient privés de cette garantie dans la mesure où la décision prise
beslissing die ten aanzien van hen wordt genomen, uitgaat van een à leur encontre l'est par une autorité administrative.
administratieve overheid.
B.19. Uit artikel 142 van de Grondwet blijkt dat enkel rechtscolleges B.19. Il ressort de l'article 142 de la Constitution que seules les
een prejudiciële vraag kunnen stellen aan het Hof, en niet de juridictions peuvent saisir la Cour d'une question préjudicielle, et
administratieve overheden. non les autorités administratives.
Gelet op de mogelijkheid om tegen de beslissing van de betrokken Eu égard à la possibilité d'introduire un recours en annulation auprès
administratieve overheid een beroep tot nietigverklaring in te stellen de la section du contentieux administratif du Conseil d'Etat contre la
bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, moet worden décision de l'autorité administrative concernée, il faut constater que
vastgesteld dat de personen die het voorwerp uitmaken van die les personnes qui font l'objet de cette décision ne sont pas privées
beslissing niet de mogelijkheid wordt ontzegd om voor dat de la possibilité de soulever une question préjudicielle devant cette
rechtscollege een prejudiciële vraag op te werpen. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State is in de regel verplicht om die vraag aan het Grondwettelijk Hof voor te leggen. Voor het overige vloeit het feit dat de administratieve overheid die een administratieve geldboete oplegt, aan het Hof geen prejudiciële vraag kan stellen, voort uit een keuze van de Grondwetgever en komt het niet aan het Hof toe zich daarover uit te spreken. B.20. De derde vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.21. In de vierde prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit te spreken over het feit dat de administratieve procedure die ertoe kan leiden een sanctie op te leggen op basis van het in het geding juridiction. La section du contentieux administratif du Conseil d'Etat est en règle obligée de soumettre cette question à la Cour constitutionnelle. Pour le surplus, le fait que l'autorité administrative qui inflige une amende administrative ne peut poser de question préjudicielle à la Cour résulte d'un choix opéré par le Constituant sur lequel il n'appartient pas à la Cour de se prononcer. B.20. La troisième question appelle une réponse négative. B.21. La quatrième question préjudicielle invite la Cour à se prononcer sur le fait que la procédure administrative pouvant aboutir
zijnde artikel 33, 7°, b), minder waarborgen zou bieden dan die welke à infliger une sanction sur la base de l'article 33, 7°, b), en cause,
de personen genieten die in het kader van de strafrechtelijke procedure worden vervolgd. B.22. Het eerste onderdeel van de vierde prejudiciële vraag heeft betrekking op het feit dat de vervolging wordt ingesteld door een administratieve overheid, te dezen het BIM, dat eveneens de misdrijven heeft vastgesteld en onderzocht, en niet door de procureur des Konings. B.23. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de ordonnantiegever te beslissen of het opportuun is om voor strafrechtelijke sancties dan wel voor administratieve sancties te opteren wanneer hij van oordeel is dat bepaalde tekortkomingen aan wettelijke verplichtingen moeten worden bestraft, waarbij de keuze voor de ene of de andere categorie van sancties op zich niet kan worden geacht discriminerend te zijn. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het verschil in behandeling dat uit die keuze voortvloeit, een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. offrirait moins de garanties que celles dont bénéficient les personnes qui sont poursuivies dans le cadre de la procédure pénale. B.22. La première branche de la quatrième question préjudicielle concerne le fait que les poursuites sont exercées par une autorité administrative, en l'occurrence l'IBGE, qui a également procédé à la constatation des infractions et à leur instruction, et non par le procureur du Roi. B.23. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur ordonnanciel de décider s'il est opportun d'opter pour des sanctions pénales ou pour des sanctions administratives lorsqu'il estime que certains manquements à des obligations légales doivent être réprimés, le choix de l'une ou l'autre catégorie de sanctions ne pouvant être considéré comme établissant, en soi, une discrimination. Il n'y aurait discrimination que si la différence de traitement qui découle de ce choix impliquait une restriction disproportionnée des droits des personnes concernées.
B.24. De bij de ordonnantie ingestelde alternatieve sanctieregeling B.24. Le système alternatif de sanctions mis en place par l'ordonnance
impliceert dat, wanneer de procureur des Konings beslist om de implique que lorsque le procureur du Roi décide de ne pas poursuivre
vermoedelijke dader van het vastgestelde misdrijf niet te vervolgen, l'auteur présumé de l'infraction constatée, la procédure de sanction
de leidende ambtenaar van het BIM de procedure van administratieve administrative peut être poursuivie et une sanction peut être infligée
sanctie kan voortzetten en een sanctie kan opleggen. par le fonctionnaire dirigeant de l'IBGE.
B.25. Uit artikel 5 van de in het geding zijnde ordonnantie blijkt dat B.25. Il ressort de l'article 5 de l'ordonnance en cause que le
de personeelsleden van het BIM toezien op de naleving van de wetten en contrôle du respect des lois et ordonnances visées à son article 2,
ordonnanties bedoeld in artikel 2 ervan, in het bijzonder de
ordonnantie van 17 juli 1997 betreffende de strijd tegen geluidshinder notamment celle du 17 juillet 1997 relative à la lutte contre le bruit
en milieu urbain, ainsi que la constatation des infractions sont
in een stedelijke omgeving, en dat zij tevens de misdrijven assurés concurremment par les agents de l'IBGE. Ceux-ci peuvent, en
vaststellen. Krachtens artikel 4 van de genoemde ordonnantie van 25 vertu de l'article 4 de ladite ordonnance du 25 mars 1999, se voir
maart 1999 kan de Regering hun de hoedanigheid van officier van conférer la qualité d'officier de police judiciaire par le
gerechtelijke politie verlenen. Ze zijn ertoe gemachtigd een bepaald Gouvernement. Ils sont habilités à adopter un certain nombre de
aantal dwangmaatregelen te nemen, zoals die welke zijn ingesteld bij mesures de contraintes, telles que celles qui sont établies aux
de artikelen 8 en 9 van de ordonnantie. articles 8 et 9 de l'ordonnance.
De beslissing om een administratieve sanctie op te leggen, moet worden Quant à la décision d'infliger une sanction administrative, celle-ci
doit être prise par le fonctionnaire dirigeant de l'IBGE. Selon
genomen door de leidende ambtenaar van het BIM. Volgens artikel 38 van l'article 38 de l'ordonnance, cette décision ne peut être prise
de ordonnantie kan die beslissing slechts worden genomen nadat de qu'après avoir mis la personne passible de l'amende administrative en
persoon aan wie de administratieve geldboete kan worden opgelegd, zich heeft kunnen verdedigen. Krachtens artikel 39bis van de ordonnantie kan iedereen die is veroordeeld tot de betaling van een administratieve geldboete, binnen twee maanden na de kennisgeving van de beslissing een beroep instellen bij het Milieucollege. Het Milieucollege hoort de verzoekende partij of haar raadsman op hun verzoek, alsook het personeelslid dat de maatregel heeft genomen, en geeft binnen twee maanden na de datum van verzending van het verzoekschrift kennis van zijn beslissing. Die termijn wordt met een maand verlengd wanneer de partijen vragen om te worden gehoord. mesure de présenter ses moyens de défense. En vertu de l'article 39bis de l'ordonnance, un recours est ouvert devant le Collège d'Environnement à toute personne condamnée au paiement d'une amende administrative dans les deux mois de la notification de la décision. Le Collège d'Environnement entend, à leur demande, le requérant ou son conseil, de même que l'agent ayant pris la mesure et notifie sa décision dans les deux mois de la date d'envoi de la requête. Ce délai est augmenté d'un mois lorsque les parties demandent à être entendues.
Ten slotte kan, na de procedure, bij de Raad van State nog een Enfin, un recours juridictionnel peut encore, au terme de la
jurisdictioneel beroep worden ingesteld tegen de beslissing tot procédure, être exercé auprès du Conseil d'Etat contre la décision de
administratieve sanctie. sanction administrative.
B.26. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de ordonnantiegever, door aan B.26. Il découle de ce qui précède que le législateur ordonnanciel, en
een administratieve overheid gespecialiseerd in milieuaangelegenheden, confiant à une autorité administrative spécialisée en matière
de vaststelling, de vervolging en het opleggen van een administratieve d'environnement, le constat, la poursuite et l'infliction d'une
sanctie toe te vertrouwen, waarbij het recht van verdediging in acht sanction administrative, et en veillant au respect des droits de la
wordt genomen, niet op onevenredige wijze afbreuk heeft gedaan aan de défense, n'a pas porté atteinte de manière disproportionnée aux droits
rechten van de categorie van personen die worden vervolgd in het kader de la catégorie de personnes poursuivies dans le cadre d'une procédure
van een procedure van administratieve sancties,. de sanction administrative.
B.27. Het eerste onderdeel van de vierde prejudiciële vraag dient B.27. La première branche de la quatrième question préjudicielle
ontkennend te worden beantwoord. appelle une réponse négative.
B.28. Het tweede onderdeel van de vierde prejudiciële vraag betreft B.28. La deuxième branche de la quatrième question préjudicielle
het feit dat in het kader van de procedure geen toepassing kan worden concerne le fait que, dans le cadre de la procédure, il ne peut être
gemaakt van artikel 85 van het Strafwetboek en dat met geen enkele fait application de l'article 85 du Code pénal et que l'on ne peut pas
verzachtende omstandigheid rekening kan worden gehouden om een lagere tenir compte de circonstances atténuantes pour infliger une amende
geldboete op te leggen dan het minimum bepaald bij de ordonnantie. inférieure au minimum fixé par l'ordonnance.
B.29. Wanneer de dader van eenzelfde feit op een alternatieve wijze B.29. Lorsque l'auteur d'un même fait peut être puni de manière
kan worden gestraft, dat wil zeggen wanneer hij, voor dezelfde feiten, alternative, c'est-à-dire lorsque, pour des mêmes faits, il peut, soit
ofwel naar de correctionele rechtbank kan worden verwezen ofwel een être renvoyé devant le tribunal correctionnel, soit se voir infliger
administratieve geldboete kan worden opgelegd waartegen hem een beroep une amende administrative contre laquelle un recours lui est offert
wordt geboden voor een andere rechtbank dan een strafrechtbank, dient devant un tribunal non pénal, un parallélisme doit exister entre les
er een parallellisme te bestaan tussen de maatregelen tot
individualisering van de straf. Dat geldt voor de mogelijkheid om een mesures d'individualisation de la peine. Il en est ainsi de la
geldboete op te leggen die minder bedraagt dan het wettelijke minimum possibilité d'infliger une amende inférieure au minimum légal s'il
indien verzachtende omstandigheden aanwezig zijn (arresten nrs. 40/97, existe des circonstances atténuantes (arrêts nos 40/97, 45/97, 128/99,
45/97, 128/99, 86/2007 en 42/2009). 86/2007 et 42/2009).
B.30. Uit de lezing van artikel 35 van de in het geding zijnde B.30. Il apparaît de la lecture de l'article 35 de l'ordonnance en
ordonnantie blijkt dat de Brusselse ordonnantiegever te dezen heeft cause que le législateur ordonnanciel bruxellois a opté, en l'espèce,
gekozen voor een alternatief systeem. Zo kan de dader, voor eenzelfde pour un système alternatif. Ainsi, pour un même fait, l'auteur peut
feit, naar de correctionele rechtbank worden verwezen of, indien dat être renvoyé devant le tribunal correctionnel, ou, si tel n'est pas le
niet het geval is, kan hem een administratieve geldboete worden cas, se voir infliger une amende administrative.
opgelegd. B.31. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde B.31. Il ressort des travaux préparatoires de l'ordonnance en cause
ordonnantie blijkt dat de ordonnantiegever met de aanneming ervan een que, par son adoption, le législateur ordonnanciel entendait
dubbele doelstelling wenste na te streven : enerzijds, de poursuivre un double objectif : coordonner les moyens d'investigation
opsporingsmiddelen en de strafmaatregelen die de controlerende et les mesures de police à prendre par les agents de contrôle ainsi
ambtenaren kunnen opleggen, alsook de maatregelen die de strafrechter que les mesures que peut édicter le juge pénal, d'une part, et « créer
kan uitspreken, coördineren en, anderzijds, « nieuwe middelen de nouveaux moyens de lutte et de répression des infractions
instellen om de milieumisdrijven beter op te sporen en te bestraffen, environnementales tenant compte de l'engorgement des tribunaux
rekening houdend met de overzadigde strafrechtbanken en de overbelaste répressifs et de la surcharge de travail des polices communales »,
gemeentepolities » (Parl. St., Parlement van het Brusselse d'autre part (Doc. parl., Parlement de la Région de
Hoofdstedelijke Gewest, 1998-1999, A-312/2, p. 3). Bruxelles-Capitale, 1998-1999, A-312/2, p. 3).
85 pct. van de processen-verbaal die bij het parket terechtkwamen bleken te worden geseponeerd. De vastgestelde inbreuken dienden dan ook effectief te kunnen worden bestraft (ibid., p. 13). Wat de betrekkingen met het parket en het bedrag van de geldboeten betreft, kan men in de parlementaire voorbereiding van de ordonnantie voorts lezen : « Al bij al werd bij het instellen van een dergelijk stelsel [er]naar gestreefd met het Parket in nauwe samenwerking te kunnen handelen ook al worden de verdedigingsrechten van de in beschuldiging gestelde persoon gevrijwaard. Il était apparu que 85 % des procès-verbaux parvenant au parquet connaissaient un classement sans suite. Il convenait dès lors de pouvoir sanctionner effectivement les infractions constatées (ibidem, p. 13). Quant aux relations avec le parquet et au montant des amendes, on peut encore lire ce qui suit dans les travaux préparatoires de l'ordonnance : « Cela étant, le souci, en créant un tel régime, a été d'agir en bonne intelligence avec le Parquet et en protégeant les droits de défense des personnes incriminées.
Voor de betrekkingen met het Parket hebben wij dan ook de wet van 30 Aussi, pour ce qui concerne les relations avec le Parquet, nous
juni 1971 op de administratieve geldboetes overgenomen die van sommes-nous calqués sur la loi du 30 juin 1971 relative aux amendes
toepassing zijn op misdrijven tegen bepaalde sociale wetten : ieder administratives applicables en cas d'infraction à certaines lois
proces-verbaal van overtreding wordt aan de procureur des Konings sociales : tout procès-verbal d'infraction est notifié au Procureur du
betekend en hij beschikt over zes maanden om de leidend ambtenaar Roi qui dispose de six mois pour informer le fonctionnaire dirigeant
kennis te geven van zijn beslissing om al dan niet te vervolgen. compétent s'il décide ou non d'entamer des poursuites.
Wanneer hij de beslissing neemt om geen vervolgingen aan te vatten mag Dans la négative, la procédure en vue d'infliger une amende
de procedure met het oog op een administratieve geldboete worden administrative peut être engagée. L'amende, cela va de soi, une fois
aangevat. Zodra de boete opgelegd wordt, kan de in beschuldiging infligée empêche que la personne incriminée puisse encore faire
gestelde persoon natuurlijk niet meer het voorwerp uitmaken van een l'objet pour le même fait de poursuites pénales à l'initiative du
strafmaatregel voor hetzelfde feit op initiatief van het Parket of een Gewestelijk bestuur » (ibid., p. 7). Parquet ou d'une administration régionale » (ibid., p. 7).
B.32.1. De ordonnantiegever vermocht op rechtmatige wijze van mening B.32.1. Le législateur ordonnanciel a pu légitimement considérer qu'en
te zijn dat, teneinde de werkoverlast van de parketten en de vue de désengorger les parquets et les tribunaux répressifs ainsi que
strafrechtbanken te verlichten, alsook de doeltreffendheid te d'assurer l'efficacité des poursuites relatives aux infractions
verzekeren van de vervolgingen met betrekking tot de vastgestelde environnementales constatées, il convenait d'instaurer un régime de
milieumisdrijven, een regeling van administratieve sancties diende te
worden ingesteld. sanctions administratives.
B.32.2. Het is evenwel niet redelijkerwijs verantwoord om de persoon B.32.2. Il n'est pas raisonnablement justifié de ne pas permettre à la
aan wie een dergelijke sanctie wordt opgelegd, de maatregel te personne qui se voit infliger une telle sanction de bénéficier de la
ontzeggen die het bestuur in staat zou stellen rekening te houden met mesure qui permettrait à l'administration de prendre en compte des
de verzachtende omstandigheden, waardoor het bedrag van de geldboete circonstances atténuantes pouvant l'amener à réduire le montant de
kan worden verminderd tot onder het bij de ordonnantie vastgestelde l'amende en dessous du minimum fixé par l'ordonnance, alors que cette
minimumbedrag, terwijl die persoon de toepassing van artikel 85 van personne pourrait bénéficier de l'application de l'article 85 du Code
het Strafwetboek zou kunnen genieten indien hij voor hetzelfde pénal si elle comparaissait devant le tribunal correctionnel pour la
misdrijf voor de correctionele rechtbank zou verschijnen. même infraction.
B.33. Het tweede onderdeel van de vierde prejudiciële vraag dient B.33. La deuxième branche de la quatrième question préjudicielle
bevestigend te worden beantwoord. appelle une réponse affirmative.
B.34. In het derde onderdeel van de vierde prejudiciële vraag wordt B.34. Dans la troisième branche de la quatrième question
aan het Hof een vraag gesteld over het feit dat de procedurele préjudicielle, la Cour est interrogée sur le fait que les garanties de
waarborgen als de rechten van de verdediging en het vermoeden van procédure que constituent les droits de la défense et la présomption
onschuld niet in acht zouden zijn genomen in het kader van de d'innocence ne seraient pas respectées dans le cadre de la procédure
procedure van administratieve sancties die aan de beoordeling van het de sanction administrative soumise à l'appréciation de la Cour.
Hof is voorgelegd. B.35. Zoals het Hof in B.25 heeft opgemerkt, dient de leidend B.35. Comme la Cour l'a relevé en B.25, le fonctionnaire dirigeant de
ambtenaar van het BIM, alvorens een sanctie op te leggen, de persoon l'IBGE doit, avant d'infliger une sanction, mettre la personne
aan wie een administratieve geldboete kan worden opgelegd, de passible d'amende administrative en mesure de présenter ses moyens de défense.
mogelijkheid te bieden zich te verdedigen. Le silence du législateur ordonnanciel, pour ce qui concerne le
Het stilzwijgen van de ordonnantiegever, wat de verdere procedurele contenu procédural de cette possibilité, n'entraîne pas de violation
invulling van die mogelijkheid betreft, leidt niet tot een schending
van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. des articles 10 et 11 de la Constitution.
Ook bij ontstentenis van een uitdrukkelijke bepaling, kan de in het Même en l'absence d'une disposition explicite, la sanction en cause ne
geding zijnde sanctie niet worden opgelegd zonder dat aan de pourrait être infligée sans que soit préalablement offerte à
betrokkene vooraf de mogelijkheid wordt geboden zijn standpunt op een l'intéressé la possibilité de faire connaître utilement son point de
nuttige wijze te doen kennen. De beginselen van behoorlijk bestuur die vue. En effet, les principes de bonne administration qui comportent le
de hoorplicht omvatten, vereisen immers dat de betrokkene wordt droit d'être entendu exigent que l'intéressé soit informé des motifs
ingelicht over de feitelijke en juridische grondslag van de administratieve sanctie die ten aanzien van hem wordt overwogen, dat hij over een voldoende termijn beschikt om zijn verweer voor te bereiden en dat hij kennis kan nemen van het volledige dossier dat werd samengesteld met het oog op het nemen van de beslissing. Die beginselen vereisen eveneens dat de maatregel wordt gemotiveerd. Zoals in B.10.1 uiteengezet, omvat het wettigheidstoezicht door de Raad van State niet alleen de naleving, door de administratieve overheid, van de wettelijke bepalingen, maar ook van de algemene rechtsbeginselen. De Raad van State, waarbij een beroep wordt aanhangig gemaakt tegen de beslissing waarbij een administratieve geldboete is uitgesproken, gaat derhalve na of de voormelde beginselen van behoorlijk bestuur in acht werden genomen. Wat de bewijslast betreft, staat het aan de ambtenaar die beslist om de administratieve sanctie op te leggen, de werkelijkheid van de feiten die aan de in het geding gestelde persoon worden verweten, te bewijzen, alsook diens schuld. B.36. Het derde onderdeel van de vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.37. In een vierde onderdeel van de vierde prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit te spreken over het feit dat het, in het de fait et de droit de la sanction administrative envisagée à son égard, qu'il dispose d'un délai suffisant pour préparer sa défense et qu'il puisse prendre connaissance du dossier complet établi en vue de prendre la décision. Ces principes exigent également que la mesure soit motivée. Comme il est exposé en B.10.1, le contrôle de légalité par le Conseil d'Etat ne porte pas uniquement sur le respect, par l'autorité administrative, des dispositions légales, mais également sur le respect des principes généraux du droit. Le Conseil d'Etat qui est saisi d'un recours contre la décision prononçant une amende administrative vérifie donc si les principes de bonne administration précités ont été respectés. En ce qui concerne la charge de la preuve, c'est au fonctionnaire qui décide d'infliger la sanction administrative qu'il incombe d'établir la véracité des faits reprochés à la personne mise en cause et de démontrer sa culpabilité. B.36. En sa troisième branche, la quatrième question préjudicielle appelle une réponse négative. B.37. Une quatrième branche de la quatrième question préjudicielle
kader van de procedure van administratieve geldboete die in de in het invite la Cour à se prononcer sur le fait que, dans le cadre de la
geding zijnde ordonnantie wordt beoogd, onmogelijk zou zijn om het procédure d'amende administrative visée par l'ordonnance en cause, il
voordeel van de onweerstaanbare dwang en de onoverkomelijke dwaling serait impossible d'invoquer le bénéfice de la contrainte irrésistible
aan te voeren. et de l'erreur invincible.
B.38. Die voormelde schulduitsluitingsgronden verwijzen naar de B.38. Ces causes d'exonération de la faute précitées renvoient à
toepassing van artikel 71 van het Strafwetboek. l'application de l'article 71 du Code pénal.
De strafrechtelijke aard van een administratieve geldboete in de zin
van artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, La nature pénale d'une amende administrative au sens de l'article 6 de
brengt weliswaar mee dat de waarborgen van die bepaling in acht moeten la Convention européenne des droits de l'homme a pour effet que les
worden genomen, maar heeft niet tot gevolg dat die geldboete in de garanties de cette disposition doivent être respectées, mais n'a pas
Belgische wetgeving van strafrechtelijke aard zou zijn en, bijgevolg, pour conséquence que cette amende serait de nature pénale selon la
dat artikel 71 van het Strafwetboek erop van toepassing zou zijn of législation belge et, dès lors, que l'article 71 du Code pénal lui
zou moeten zijn. serait ou devrait lui être applicable.
B.39. Niets verhindert de persoon aan wie een administratieve sanctie B.39. Rien n'empêche la personne qui se voit infliger une sanction
kan worden opgelegd bij de administratieve overheid te doen gelden dat administrative par l'autorité administrative de faire valoir que le
de betrokken gedraging hem niet kan worden verweten. comportement en question ne peut lui être imputé.
B.40. Het vierde onderdeel van de vierde prejudiciële vraag dient B.40. La quatrième branche de la quatrième question préjudicielle
ontkennend te worden beantwoord. appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 33, 7°, b), van de ordonnantie van het Brusselse L'article 33, 7°, b), de l'ordonnance de la Région de
Hoofdstedelijke Gewest van 25 maart 1999 betreffende de opsporing, de Bruxelles-Capitale du 25 mars 1999 relative à la recherche, la
vaststelling, de vervolging en de bestraffing van misdrijven inzake constatation, la poursuite et la répression des infractions en matière
leefmilieu, zoals gewijzigd bij artikel 10 van de ordonnantie van 28 d'environnement, tel qu'il a été modifié par l'article 10 de
juni 2001, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre l'ordonnance du 28 juin 2001, viole les articles 10 et 11 de la
het niet toelaat rekening te houden met verzachtende omstandigheden Constitution en ce qu'il ne permet pas de prendre en compte des
die het mogelijk maken een geldboete op te leggen die lager is dan het circonstances atténuantes permettant d'infliger une amende d'un
daarin vastgelegde minimumbedrag van de geldboete. montant moindre que le minimum de l'amende qui y est fixé.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 maart 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 mars 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse. R. Henneuse.
^