Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 47/2011 van 30 maart 2011 Rolnummer 4932 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 65/22, § 2, en 65/32 van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 47/2011 van 30 maart 2011 Rolnummer 4932 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 65/22, § 2, en 65/32 van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 47/2011 du 30 mars 2011 Numéro du rôle : 4932 En cause : le recours en annulation des articles 65/22, § 2, et 65/32 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés de travaux, de f La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges J.-P.(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 47/2011 van 30 maart 2011 Extrait de l'arrêt n° 47/2011 du 30 mars 2011
Rolnummer 4932 Numéro du rôle : 4932
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 65/22, § 2, en En cause : le recours en annulation des articles 65/22, § 2, et 65/32
65/32 van de wet van 24 december 1993 betreffende de de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à
overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, certains marchés de travaux, de fournitures et de services, insérés
leveringen en diensten, ingevoegd bij artikel 2 van de wet van 23 par l'article 2 de la loi du 23 décembre 2009 introduisant un nouveau
december 2009 tot invoeging van een nieuw boek betreffende de livre relatif à la motivation, à l'information et aux voies de recours
motivering, de informatie en de rechtsmiddelen in voormelde wet van 24 dans la loi du 24 décembre 1993 précitée, introduit par la commune
december 1993, ingesteld door de gemeente Oudergem. d'Auderghem.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges J.-P.
rechters J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey et P. Nihoul,
en P. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R.
voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, Henneuse,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 12 mei 2010 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 12
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 14 mei mai 2010 et parvenue au greffe le 14 mai 2010, la commune d'Auderghem
2010, heeft de gemeente Oudergem beroep tot vernietiging ingesteld van a introduit un recours en annulation des articles 65/22, § 2, et 65/32
de artikelen 65/22, § 2, en 65/32 van de wet van 24 december 1993 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à
betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor certains marchés de travaux, de fournitures et de services, insérés
aanneming van werken, leveringen en diensten, ingevoegd bij artikel 2
van de wet van 23 december 2009 tot invoeging van een nieuw boek par l'article 2 de la loi du 23 décembre 2009 introduisant un nouveau
betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen in livre relatif à la motivation, à l'information et aux voies de recours
voormelde wet van 24 december 1993 (bekendgemaakt in het Belgisch dans la loi du 24 décembre 1993 précitée (publiée au Moniteur belge du
Staatsblad van 28 december 2009, derde editie). 28 décembre 2009, troisième édition).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de artikelen B.1.1. La partie requérante demande l'annulation des articles 65/22, §
65/22, § 2, en 65/32, van de wet van 24 december 1993 betreffende de 2, et 65/32 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics
overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services,
leveringen en diensten, ingevoegd bij artikel 2 van de wet van 23 insérés par l'article 2 de la loi du 23 décembre 2009 introduisant un
december 2009 tot invoeging van een nieuw boek betreffende de nouveau livre relatif à la motivation, à l'information et aux voies de
motivering, de informatie en de rechtsmiddelen in de wet van 24 recours dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics
december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten et à certains marchés de travaux, de fournitures et de services.
voor aanneming van werken, leveringen en diensten.
B.1.2. Artikel 65/22, § 2, van de voormelde wet bepaalt : B.1.2. L'article 65/22, § 2, de la loi précitée dispose :
« Op verzoek van elke belanghebbende en na alle relevante aspecten te « A la demande de toute personne intéressée et après avoir apprécié
hebben onderzocht, legt de verhaalinstantie een alternatieve sanctie tous les aspects pertinents, l'instance de recours prononce une
op als bedoeld in § 1 wanneer de aanbestedende instantie de opdracht sanction de substitution visée au § 1er lorsque l'autorité
heeft gesloten in strijd met artikel 65/11, eerste en tweede lid, adjudicatrice a conclu le marché en méconnaissance de l'article 65/11,
waarbij deze schending evenwel : alinéas 1er et 2, sans toutefois que cette violation :
1° voor de inschrijver geen belemmering vormde om een vordering tot 1° ait privé le soumissionnaire de la possibilité d'introduire une
schorsing in te stellen als bedoeld in artikel 65/11, tweede lid, en demande en suspension visée à l'article 65/11, alinéa 2, et
2° niet gepaard ging met een schending van het Gemeenschapsrecht 2° soit accompagnée d'une violation du droit communautaire en matière
inzake overheidsopdrachten, de wet of haar uitvoeringsbesluiten, de marchés publics, de la loi ou de ses arrêtés d'exécution, et que
waardoor de kansen van de inschrijver om de opdracht te bekomen cette dernière violation ait pu compromettre les chances du
nadelig zouden zijn beïnvloed. soumissionnaire d'obtenir le marché.
De boetes die bij wijze van alternatieve sanctie worden uitgesproken, Les pénalités financières prononcées comme sanctions de substitution
worden gestort aan de Schatkist ». sont versées au Trésor ».
B.1.3. Artikel 65/32 van de voormelde wet bepaalt : B.1.3. L'article 65/32 de la loi précitée dispose :
« Wanneer artikel 65/30, eerste lid, toepasselijk is, zijn de « Lorsque l'article 65/30, alinéa 1er, est applicable, les articles
artikelen 65/12, 65/13, 65/18, eerste en vierde lid, en 65/19 tot 65/12, 65/13, 65/18, alinéa 1er et 4, et 65/19 à 65/22 sont également
65/22 eveneens toepasselijk. applicables.
In dat geval worden de in die bepalingen vermelde woorden ' Europese Dans ce cas, les mots ' publicité européenne ' et ' Journal officiel
bekendmaking ' en ' Publicatieblad van de Europese Unie ' vervangen de l'Union européenne ', mentionnés dans ces dispositions, sont
door de woorden ' Belgische bekendmaking ', respectievelijk ' Bulletin remplacés par les mots ' publicité belge ' et ' Bulletin des
der Aanbestedingen '. Adjudications '.
Wanneer de aanbestedende instantie, overeenkomstig artikel 65/30, Si l'autorité adjudicatrice, conformément à l'article 65/30, alinéa 2,
tweede lid, artikel 65/11, eerste lid, vrijwillig toepasselijk maakt, fait application volontaire de l'article 65/11, alinéa 1er, les
zijn de artikelen 65/13 en 65/17 tot 65/22 niet toepasselijk ». articles 65/13 et 65/17 à 65/22 ne sont pas applicables ».
B.2. De bestreden wet « voorziet, enerzijds, in de omzetting in B.2. La loi attaquée « vise, d'une part, à transposer en droit belge
Belgisch recht van de richtlijn 2007/66/EG van het Europees Parlement la directive 2007/66/CE du Parlement européen et du Conseil du 11
en de Raad van 11 december 2007 tot wijziging van de Richtlijnen décembre 2007 modifiant les directives 89/665/CEE et 92/13/CEE du
89/665/EEG en 92/13/EEG van de Raad met betrekking tot de verhoging Conseil en ce qui concerne l'amélioration de l'efficacité des
van de doeltreffendheid van de beroepsprocedures inzake het plaatsen procédures de recours en matière de passation des marchés publics,
van overheidsopdrachten, [...] en, anderzijds, in de invoeging van de [...] et, d'autre part, à insérer des dispositions applicables aux
toepasselijke regels voor de opdrachten die de Europese drempels niet marchés n'atteignant pas les seuils européens » (Doc. parl., Chambre,
bereiken » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2276/001, p. 4). 2009-2010, DOC 52-2276/001, p. 4).
B.3.1. De wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten B.3.1. La loi du 24 décembre 1993 relative aux marchés publics et à
en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en
diensten maakt een onderscheid tussen de overheidsopdrachten die de certains marchés de travaux, de fournitures et de services établit une
drempels die zijn voorgeschreven voor de verplichte voorafgaande distinction entre les marchés publics qui atteignent les seuils
Europese bekendmaking bereiken, en de overheidsopdrachten die die prescrits pour la publication européenne préalable obligatoire et les
drempels niet bereiken. Het bestreden artikel 65/32 maakt sommige marchés publics qui n'atteignent pas ces seuils. L'article 65/32
bepalingen die van toepassing zijn op de opdrachten waarvoor de attaqué rend toutefois applicables aux marchés de travaux dont le
voorafgaande Europese bekendmaking verplicht is, niettemin van
toepassing op de opdrachten voor aanneming van werken waarvan het goed montant de l'offre à approuver hors taxe sur la valeur ajoutée se
te keuren offertebedrag zonder belasting over de toegevoegde waarde situe en deçà du seuil européen mais atteint la moitié de ce seuil,
onder de Europese drempel ligt, maar de helft van die drempel bereikt, soit les marchés de travaux dont le montant se situe entre 2.422.500
namelijk de opdrachten voor aanneming van werken waarvan het bedrag euros et 4.845.000 euros, certaines dispositions applicables aux
tussen 2 422 500 euro en 4 845 000 euro varieert. Die opdrachten voor marchés pour lesquels la publication européenne préalable est
aanneming van werken zijn aldus eveneens onderworpen aan de obligatoire. Ainsi, ces marchés de travaux sont également soumis au
wachttermijn tussen de gunningsbeslissing en het sluiten van de délai d'attente entre la décision d'attribution et la conclusion du
opdracht (artikelen 65/11, 65/12 en 65/13 van de wet van 24 december marché (articles 65/11, 65/12 et 65/13 de la loi du 24 décembre 1993),
1993), en de niet-naleving van die wachttermijn door de aanbestedende et le non-respect de ce délai d'attente par le pouvoir adjudicateur
overheid kan, ook voor die opdrachten voor aanneming van werken, peut être sanctionné, pour ces marchés de travaux également,
wanneer zij worden gesloten, worden bestraft door een lorsqu'ils sont conclus, par une déclaration d'absence d'effets ou par
onverbindendverklaring of een alternatieve sanctie. une sanction de substitution.
B.3.2. De sanctie van onverbindendverklaring en de alternatieve B.3.2. La sanction de déclaration d'absence d'effets et les sanctions
sancties zijn in de wet van 24 december 1993 ingevoegd bij de wet van de substitution ont été introduites dans la loi du 24 décembre 1993
23 december 2009. Met toepassing van artikel 65/17 van de wet van 24 par la loi du 23 décembre 2009. En application de l'article 65/17 de
december 1993 verklaart de verhaalinstantie een opdracht onverbindend la loi du 24 décembre 1993, l'instance de recours déclare dépourvu
wanneer die ofwel is gesloten zonder voorafgaande Europese d'effets un marché qui a été soit conclu sans publicité européenne
bekendmaking, terwijl die was vereist door het Europees préalable, alors que celle-ci était exigée par le droit communautaire
gemeenschapsrecht of het toepasbare interne recht, ofwel is gesloten européen ou par le droit interne applicable, soit conclu avant
vóór het verstrijken van de in artikel 65/11, eerste lid, bepaalde l'expiration du délai d'attente prévu par l'article 65/11, alinéa 1er,
wachttermijn of vooraleer de verhaalinstantie zich heeft uitgesproken ou avant que l'instance de recours ait statué sur la demande de
over de vordering tot schorsing of de vordering tot voorlopige suspension ou sur la demande de mesures provisoires. Dans le second
maatregelen. In het tweede geval wordt de onverbindendverklaring cas, la déclaration d'absence d'effets est prononcée lorsque la
uitgesproken wanneer « een inschrijver door [die afgekeurde] schending violation sanctionnée a « privé un soumissionnaire de la possibilité
geen verhaal tot schorsing heeft kunnen instellen of voleindigen als d'engager ou de mener à son terme le recours en suspension visé à
bedoeld in artikel 65/11, tweede lid, en deze schendig gepaard gaat l'article 65/11, alinéa 2, et est accompagnée d'une violation du droit
met een schending van het Gemeenschapsrecht inzake communautaire en matière de marchés publics, de la loi ou de ses
overheidsopdrachten, de wet of haar uitvoeringsbesluiten die de kansen arrêtés d'exécution et si cette dernière violation a compromis les
van een inschrijver om de opdracht te bekomen nadelig heeft beïnvloed ». chances d'un soumissionnaire d'obtenir le marché ».
B.3.3. De verhaalinstantie zal de onverbindendverklaring niet B.3.3. L'instance de recours ne prononcera pas la déclaration
uitspreken, maar met toepassing van artikel 65/20 een alternatieve d'absence d'effets, mais appliquera une sanction de substitution en
sanctie toepassen, « indien ze, na alle relevante aspecten te hebben application de l'article 65/20, « si elle constate, après avoir
onderzocht, van mening is dat dwingende redenen van algemeen belang examiné tous les aspects pertinents, que des raisons impérieuses
het noodzakelijk maken dat de opdracht verbindend blijft ». Zij zal d'intérêt général imposent que les effets du marché soient maintenus
eveneens een alternatieve sanctie uitspreken wanneer de aanbestedende ». Elle prononcera également une sanction de substitution lorsque
overheid de opdracht heeft gesloten met schending van de wachttermijn l'autorité adjudicatrice a conclu le marché en méconnaissance du délai
of nog vóór de verhaalinstantie zich heeft kunnen uitspreken over een d'attente ou avant que l'instance de recours ait pu se prononcer sur
vordering tot schorsing of een vordering tot voorlopige maatregelen, une demande de suspension ou sur une demande de mesures provisoires
wanneer die schending van artikel 65/11 de inschrijver niet de lorsque cette violation de l'article 65/11 n'a pas privé le
mogelijkheid heeft ontnomen een vordering tot schorsing in te stellen,
en wanneer die schending gepaard gaat met een andere schending van het soumissionnaire de la possibilité d'introduire une demande en
Europees gemeenschapsrecht of van het intern recht die de kansen van suspension, et est accompagnée d'une autre violation du droit
de inschrijver om de opdracht te bekomen niet nadelig heeft beïnvloed communautaire européen ou du droit interne qui n'a pu compromettre les
(artikel 65/22, § 2, van dezelfde wet). De wetgever heeft geoordeeld chances du soumissionnaire d'obtenir le marché (article 65/22, § 2, de
dat, in dat geval, « een vernietiging met terugwerkende kracht van la même loi). Le législateur a considéré que dans ce cas, « une
alle contractuele verbintenissen [...] een onevenredige zware sanctie annulation rétroactive de toutes les obligations contractuelles aurait
[zou] zijn geweest » (Parl. St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2276/001, p. été une sanction disproportionnée » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010,
38). DOC 52-2276/001, p. 38).
De alternatieve sanctie bestaat erin de looptijd van de opdracht in te La sanction de substitution consiste à abréger la durée du marché ou à
korten of een boete aan de aanbestedende instantie op te leggen. De imposer une pénalité financière à l'autorité adjudicatrice. L'instance
verhaalinstantie kan ook ervoor kiezen de twee alternatieve sancties de recours peut aussi choisir de prononcer les deux sanctions de
uit te spreken. substitution.
Ten aanzien van het eerste middel Quant au premier moyen
B.4.1. In haar eerste middel verwijt de verzoekende partij de door B.4.1. Par le premier moyen, la partie requérante fait grief aux
haar bestreden bepalingen dat zij rechtsmiddelen die ertoe strekken een alternatieve sanctie te laten uitspreken, openstellen voor nieuwe categorieën van personen, die verschillen van en mogelijk veel talrijker zijn dan die welke bij de rechter een sanctie kunnen vorderen die bestaat in de vernietiging of de schorsing van de beslissing tot gunning van de opdracht, in een onverbindendverklaring of in de toekenning van een schadevergoeding. De verzoekende partij vreest bijgevolg, zonder verantwoording, te worden geconfronteerd met een verhoging van het aantal beroepen waaraan zij als aanbestedende overheid het hoofd moet bieden. dispositions qu'elle attaque d'ouvrir les voies de recours visant à faire prononcer une sanction de substitution à de nouvelles catégories de personnes, différentes et potentiellement beaucoup plus nombreuses que celles qui peuvent solliciter du juge une sanction consistant en l'annulation ou la suspension de la décision d'attribution du marché, en une déclaration d'absence d'effets ou en l'octroi de dommages et intérêts. La partie requérante craint en conséquence de se trouver confrontée, de manière injustifiée, à une augmentation du nombre de recours auxquels elle doit, en tant que pouvoir adjudicateur, faire face.
B.4.2. Met toepassing van artikel 65/14 van de wet van 24 december B.4.2. En application de l'article 65/14 de la loi du 24 décembre
1993 kan de verhaalinstantie de beslissingen van de aanbestedende 1993, l'instance de recours peut annuler les décisions prises par les
overheden vernietigen « op verzoek van elke persoon die een belang autorités adjudicatrices « à la demande de toute personne ayant ou
heeft of heeft gehad om een bepaalde opdracht te bekomen en die door ayant eu un intérêt à obtenir un marché déterminé et ayant été ou
de beweerde schending is of dreigt te worden benadeeld ». De schorsing risquant d'être lésée par la violation alléguée ». La suspension des
van dezelfde beslissingen kan worden bevolen onder dezelfde mêmes décisions peut être ordonnée dans les mêmes conditions (article
voorwaarden (artikel 65/15 van dezelfde wet). Aan de personen die zijn 65/15 de la même loi). Des dommages et intérêts peuvent être accordés
benadeeld door een van de in het voormelde artikel 65/14 bedoelde aux personnes lésées par une des violations visées à l'article 65/14
schendingen kan een schadevergoeding worden toegekend (artikel 65/16 précité (article 65/16 de la même loi). En revanche, la sanction de
van dezelfde wet). De sanctie van de onverbindendverklaring van de déclaration d'absence d'effets du marché peut être prononcée par
opdracht kan daarentegen worden uitgesproken door de verhaalinstantie l'instance de recours à la demande de toute personne intéressée
op verzoek van elke belanghebbende (artikel 65/17 van dezelfde wet). (article 65/17 de la même loi). Il en va de même des sanctions de
Hetzelfde geldt voor de alternatieve sancties (artikel 65/22 van substitution (article 65/22 de la même loi).
dezelfde wet).
B.4.3. De verzoekende partij is van mening dat de bestreden bepalingen B.4.3. La partie requérante considère que les dispositions attaquées
tussen de categorieën van verzoekers die de rechter kunnen vragen de introduisent entre les catégories de requérants qui peuvent postuler
gesloten opdracht onverbindend te verklaren en de categorieën van du juge qu'il déclare l'absence d'effets du marché conclu et les
verzoekers die de uitspraak van een alternatieve sanctie kunnen catégories de requérants qui peuvent solliciter le prononcé d'une
vorderen, een verschil in behandeling invoeren dat niet bestaanbaar is sanction de substitution une différence de traitement incompatible
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zowel artikel 65/17, dat avec les articles 10 et 11 de la Constitution. Toutefois, tant
betrekking heeft op de onverbindendverklaring, als artikel 65/22, § 2, l'article 65/17, qui traite de la déclaration d'absences d'effets, que
dat betrekking heeft op de alternatieve sancties, bepalen echter dat l'article 65/22, § 2, qui traite des sanctions de substitution,
de verhaalinstantie die sancties uitspreekt « op verzoek van elke prévoient que l'instance de recours prononce ces sanctions « à la
belanghebbende ». De verhaalinstantie zal de opdracht daarentegen demande de toute personne intéressée ». Par contre, l'instance de
onverbindend verklaren of de sanctie beperken tot één van de alternatieve sancties naargelang de niet-naleving van de wachttermijn of van de termijn waarin de verhaalinstantie zich uitspreekt over een vordering tot schorsing of tot voorlopige maatregelen een inschrijver al dan niet de mogelijkheid heeft ontnomen om een vordering tot schorsing in te stellen of te voleindigen, en de schending van de wachttermijn gepaard gaat met een schending van het Europees gemeenschapsrecht of van het intern recht die de kansen van een inschrijver om de opdracht te verkrijgen al dan niet nadelig heeft beïnvloed. Hieruit vloeit voort dat de categorieën van verzoekers die bij de verhaalinstantie een onverbindendverklaring kunnen vorderen en die welke een alternatieve sanctie kunnen vorderen, in de tekst van de bestreden wet op dezelfde wijze zijn gedefinieerd, zodat er geen discriminatie zou kunnen bestaan tussen die categorieën van verzoekers. Het is daarentegen juist dat de categorieën van verzoekers die om een onverbindendverklaring en een alternatieve sanctie kunnen verzoeken, ruimer zijn gedefinieerd dan de categorieën van verzoekers die de vernietiging of de schorsing kunnen vorderen van de door de aanbestedende overheid genomen beslissingen. Die laatste categorieën moeten immers aantonen dat zij een belang hebben of hebben gehad om een bepaalde opdracht te verkrijgen en dat zij door de aangevoerde schending zijn of dreigen te worden benadeeld. recours déclarera le marché dépourvu d'effets ou limitera la sanction à une des sanctions de substitution selon que le non-respect du délai d'attente ou du délai dans lequel l'instance de recours se prononce sur une demande de suspension ou de mesures provisoires a ou non privé un soumissionnaire de la possibilité d'engager ou de mener à son terme un recours en suspension et que la violation du délai d'attente est accompagnée d'une violation du droit communautaire européen ou du droit interne qui a ou non compromis les chances d'un soumissionnaire d'obtenir le marché. Il en résulte que les catégories de requérants qui peuvent solliciter de l'instance de recours une déclaration d'absence d'effets et celles qui peuvent solliciter une sanction de substitution sont définies de la même manière par le texte de la loi attaquée, de sorte qu'il ne saurait y avoir de discrimination entre ces catégories de requérants. En revanche, il est exact que les catégories de requérants qui peuvent solliciter une déclaration d'absence d'effets et une sanction de substitution sont définies de manière plus large que les catégories de requérants qui peuvent solliciter l'annulation ou la suspension des décisions prises par l'autorité adjudicatrice. Ces derniers doivent en effet prouver qu'ils ont ou ont eu un intérêt à obtenir un marché déterminé et qu'ils ont été ou risquent d'être lésés par la violation alléguée.
B.5. In tegenstelling tot hetgeen de verzoekende partij betoogt, heeft B.5. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, le
de wetgever van het beroep dat ertoe strekt een alternatieve sanctie législateur n'a pas fait du recours visant à faire prononcer une
uit te spreken, geen rechtsvordering gemaakt « die zich beperkt tot de sanction de substitution une action « qui confine à l'action populaire
actio popularis », vermits hij heeft gepreciseerd dat dat beroep », puisqu'il a précisé que ce recours n'est ouvert qu'aux personnes «
alleen openstaat voor de « belanghebbenden ». De verzoeker moet bijgevolg aantonen dat hij belang erbij heeft dat de sanctie wordt uitgesproken. Het zal aan de bevoegde rechtscolleges staan te definiëren wat in die context moet worden begrepen onder het belang om in rechte te treden, waarbij in voorkomend geval kan worden uitgegaan van de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen. B.6. De wetgever vermocht overigens, door in de wetgeving betreffende de overheidsopdrachten nieuwe sancties in te voeren die ertoe strekken de wachttermijn door de aanbestedende overheden te laten naleven, de categorieën van personen die de verhaalinstantie kunnen verzoeken om die nieuwe sancties uit te spreken, te definiëren volgens het door hem intéressées ». Le requérant doit dès lors démontrer un intérêt à ce que la sanction soit prononcée. Il reviendra aux juridictions compétentes de définir ce qu'il faut entendre par l'intérêt à agir dans ce contexte, en s'inspirant, le cas échéant, des travaux préparatoires relatifs aux dispositions attaquées. B.6. Par ailleurs, le législateur, introduisant dans la législation relative aux marchés publics de nouvelles sanctions visant à faire respecter le délai d'attente par les autorités adjudicatrices, a pu définir les catégories de personnes qui sont recevables à solliciter
nagestreefde doel, en hij was niet ertoe gehouden de voorwaarden voor de l'instance de recours qu'elle prononce ces nouvelles sanctions en
de ontvankelijkheid van die nieuwe sancties af te stemmen op die welke fonction du but qu'il poursuivait, et il n'était pas tenu d'aligner
de vroegere wetgeving had vastgesteld voor de rechtsvorderingen met les conditions de recevabilité de ces nouvelles actions sur celles qui
het oog op het verkrijgen van de vernietiging, de schorsing of een étaient fixées par la législation antérieure pour les actions tendant
schadevergoeding. Samen met de Europese wetgever stelt hij vast dat « à obtenir l'annulation, la suspension ou des dommages et intérêts. A
de onverbindendheid de meest doeltreffende manier [is] om de cet égard, constatant avec le législateur européen que « l'absence
mededinging te herstellen en nieuwe economische kansen te creëren voor d'effets est la manière la plus efficace de rétablir la concurrence et
bedrijven waaraan op een onwettige manier de toegang tot de procedure de créer de nouvelles perspectives commerciales pour les entreprises
is ontzegd », en in dat opzicht heeft hij de rechtsvordering die het qui ont été privées illégalement de la possibilité de participer à la
verkrijgen van de onverbindendheid beoogt, niet alleen kunnen procédure », il a pu ouvrir l'action tendant à obtenir l'absence
openstellen voor de belanghebbende ondernemingen, maar eveneens voor « d'effets non seulement aux entreprises intéressées, mais également à «
de overheid [die] de inbreuk op het gemeenschapsrecht moet opheffen », l'autorité qui doit faire cesser le manquement européen », ainsi qu'à,
alsook voor « bijvoorbeeld [...] de gewestelijke overheid die de « par exemple, [...] l'autorité régionale agissant dans le cadre de la
voogdij heeft over de aanbestedende overheid » (Parl. St., Kamer, tutelle sur un pouvoir adjudicateur » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010,
2009-2010, DOC 52-2276/001, p. 33). DOC 52-2276/001, p. 33).
B.7. Het eerste middel is niet gegrond. B.7. Le premier moyen n'est pas fondé.
Ten aanzien van het tweede middel Quant au second moyen
B.8. In haar tweede middel verwijt de verzoekende partij artikel B.8. Par le second moyen, la partie requérante reproche à l'article
60/32, dat in de wet van 24 december 1993 is ingevoegd bij artikel 2 65/32 inséré dans la loi du 24 décembre 1993 par l'article 2 de la loi
van de bestreden wet, dat het rechtsmiddelen die eigen zijn aan de opdrachten waarvan de geschatte waarde de drempel bereikt vanaf wanneer een Europese bekendmaking vereist is, uitbreidt tot de opdrachten voor aanneming van werken waarvan de waarde onder die drempel wordt geraamd. Zij is van mening dat de wetgever aldus een discriminatie tot stand heeft gebracht tussen, enerzijds, de opdrachten voor aanneming van werken en, anderzijds, de opdrachten voor aanneming van leveringen en diensten en dat hij het objectieve onderscheid heeft geschonden tussen de aan de richtlijnen van de Europese Unie onderworpen opdrachten en die welke dat niet zijn, waarbij hij geen rekening heeft gehouden met de impact van die maatregel op de door de aanbestedende overheden gedragen kosten. B.9. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde bepaling blijkt dat de wetgever heeft vastgesteld « dat er een te groot verschil in behandeling bestaat tussen de opdrachten waarvan het bedrag de [Europese] drempels overschrijden waarvoor is voorzien in een optimale rechtsbescherming van de geweerde inschrijvers, en die waarvan het bedrag lager is dan de drempels, waarbij de principes inzake informatie en transparantie gemakkelijker kunnen worden attaquée d'étendre aux marchés de travaux d'une valeur estimée inférieure au seuil à partir duquel une publicité européenne s'impose des voies de recours propres aux marchés dont la valeur estimée atteint ce seuil. Elle considère que le législateur a ainsi créé une discrimination entre les marchés de travaux d'une part et les marchés de fournitures et de services d'autre part, et qu'il a méconnu la distinction objective entre les marchés soumis aux directives de l'Union européenne et ceux qui ne le sont pas, négligeant l'impact de cette mesure sur les coûts supportés par les pouvoirs adjudicateurs. B.9. Les travaux préparatoires de la disposition en cause montrent que le législateur a constaté qu'il y avait « une différence de traitement trop importante entre les marchés dont les montants ont une valeur supérieure aux seuils [européens], où la protection juridique des soumissionnaires évincés est optimale, et ceux dont les montants ont une valeur inférieure aux seuils, où les principes d'information et de
geschonden », en dat hij bijgevolg heeft beslist een aantal bepalingen transparence pourraient être plus facilement malmenés », et qu'il a en
op alle opdrachten van toepassing te verklaren. Hij heeft evenwel conséquence décidé de rendre un certain nombre de dispositions
geoordeeld dat hij niet alle opdrachten moest onderwerpen aan de applicables à tous les marchés. Il a toutefois jugé ne pas devoir
bepalingen met betrekking tot de naleving van de wachttermijn en de soumettre tous les marchés aux dispositions relatives au respect du
onverbindendheid, daar « het niet opportuun [is] om deze opdrachten délai d'attente et à l'absence d'effets, « afin de ne pas imposer un
aan een te zwaar regime te onderwerpen ». Hij heeft echter ervoor régime trop lourd aux marchés dont le montant ne le justifierait pas.
gekozen de naleving op te leggen van de regels met betrekking tot de » Cependant, il a choisi d'imposer le respect des règles concernant le
wachttermijn, de onverbindendverklaring en de alternatieve sancties délai d'attente, la déclaration d'absence d'effets et les sanctions de
voor de opdrachten voor aanneming van werken waarvan het bedrag substitution pour les marchés de travaux dont le montant se situe
gelegen is tussen de Europese drempel en de helft van die drempel, entre le seuil européen et la moitié de ce seuil, estimant que « ce
ervan uitgaande dat « dit bedrag [...] immers significanter [is] en montant se révèle en effet plus significatif et justifie l'application
[...] de toepassing van een strenger systeem [rechtvaardigt], waardoor d'un régime plus sévère et offrant une plus grande transparence aux
de betrokken ondernemingen meer transparantie wordt geboden » (Parl. entreprises concernées » (Doc. parl., Chambre, 2009-2010, DOC
St., Kamer, 2009-2010, DOC 52-2276/001, pp. 43-44). 52-2276/001, p. 43-44).
B.10. Het aangeklaagde verschil in behandeling berust op twee objectieve criteria, namelijk, enerzijds, de aard van de beoogde overheidsopdracht en, anderzijds, het bedrag ervan. Het valt onder de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever te beslissen om op bepaalde opdrachten, gedefinieerd met verwijzing naar door hem vastgestelde bedragen die naar gelang van de aard van de beschouwde opdracht kunnen verschillen, dwingendere maatregelen toe te passen. Wanneer hij aan de door het Europees gemeenschapsrecht opgelegde reglementering alle opdrachten onderwerpt die door dat recht worden beoogd, belet niets hem daaraan eveneens opdrachten te onderwerpen die onder de door de Europese reglementering vastgestelde drempels gelegen zijn. Hij B.10. La différence de traitement dénoncée est fondée sur deux critères objectifs, à savoir, d'une part, la nature du marché public envisagé et, d'autre part, le montant de celui-ci. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de décider d'appliquer des mesures plus contraignantes à certains marchés, définis par référence à des montants qu'il détermine et qui peuvent différer selon la nature du marché envisagé. Dès lors qu'il soumet à la réglementation imposée par le droit communautaire européen tous les marchés qui sont visés par ce dernier, rien ne l'empêche d'y soumettre également des marchés qui se situent en deçà des seuils fixés par la réglementation
vermocht, zonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te schenden, européenne. Il a pu, sans violer les articles 10 et 11 de la
ervan uit te gaan dat de drempel die van toepassing is op de Constitution, considérer que le seuil applicable aux marchés de
opdrachten voor aanneming van werken vastgesteld in de bepalingen met travaux fixé par les dispositions relatives à la publicité européenne
betrekking tot de Europese bekendmaking, te hoog was voor de était trop élevé pour son application au contexte belge, de sorte que
toepassing ervan op de Belgische context, zodat omvangrijke opdrachten des marchés importants dans ce contexte échappaient à la protection
in die context ontsnapten aan de bescherming waarin sommige dwingende prévue par certaines dispositions contraignantes, alors que tel
bepalingen voorzagen, terwijl dat niet het geval was voor de n'était pas le cas pour les marchés de fournitures et de services.
opdrachten voor aanneming van leveringen en diensten.
B.11. Het tweede middel is niet gegrond. B.11. Le second moyen n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 maart 2011. janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 mars 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
R. Henneuse. R. Henneuse.
^