Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 22/2011 van 3 februari 2011 Rolnummer 4971 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 6.1.1, derde en vierde lid, en 6.1.2 van de « Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening » ,(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 22/2011 van 3 februari 2011 Rolnummer 4971 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 6.1.1, derde en vierde lid, en 6.1.2 van de « Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening » ,(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 22/2011 du 3 février 2011 Numéro du rôle : 4971 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 6.1.1, alinéas 3 et 4, et 6.1.2 du « Code flamand de l'aménagement du territoire » La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 22/2011 van 3 februari 2011 Extrait de l'arrêt n° 22/2011 du 3 février 2011
Rolnummer 4971 Numéro du rôle : 4971
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 6.1.1, derde En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 6.1.1,
en vierde lid, en 6.1.2 van de « Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening » alinéas 3 et 4, et 6.1.2 du « Code flamand de l'aménagement du
(coördinatie van 15 mei 2009), gesteld door de Rechtbank van eerste territoire » (coordination du 15 mai 2009), posées par le Tribunal de
aanleg te Kortrijk. première instance de Courtrai.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De
rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels en P. Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels et P. Nihoul, assistée du
Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 8 juni 2010 in zake Piet Vanhoutte, handelend in zijn Par jugement du 8 juin 2010 en cause de Piet Vanhoutte, agissant en sa
hoedanigheid van gewestelijk stedenbouwkundig inspecteur, tegen Willy qualité d'inspecteur urbaniste régional, contre Willy Vermeulen, dont
Vermeulen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen
op 25 juni 2010, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Kortrijk de l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 25 juin 2010, le
Tribunal de première instance de Courtrai a posé les questions
volgende prejudiciële vragen gesteld : préjudicielles suivantes :
« 1. L'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du
territoire viole-t-il le droit de propriété du tiers lésé par le
« 1. Schendt artikel 6.1.1, vierde lid VCRO het door artikel 16 maintien d'une construction illégale, garanti par l'article 16 de la
Grondwet en artikel 1.1 Eerste Aanvullend Protocol EVRM gewaarborgde Constitution et par l'article 1.1 du Premier Protocole additionnel à
eigendomsrecht van de door de instandhouding van een illegale la Convention européenne des droits de l'homme, combiné ou non avec le
constructie benadeelde derde, al dan niet in samenhang gelezen met het
legaliteitsbeginsel en het vertrouwensbeginsel, door te verhinderen principe de légalité et avec le principe de confiance, en ce que cette
dat de tijdig bij het vonnisgerecht aanhangig gemaakte publieke disposition empêche qu'il soit encore fait droit à l'action publique
vordering tot herstel in de oorspronkelijke staat of tot herstel in de intentée dans les délais auprès de la juridiction de jugement en vue
legale staat niet langer kan worden ingewilligd indien deze de la remise dans le pristin état ou de la remise dans l'état légal,
instandhouding op het ogenblik van de uitspraak niet meer strafbaar is si le maintien de cette construction n'est plus punissable au moment
gesteld ? de la décision ?
2. Schendt artikel 6.1.1, vierde lid VCRO het standstill -beginsel 2. L'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du
territoire viole-t-il le principe de standstill, contenu dans
vervat in artikel 23 Grondwet door - zonder in de plaatsstelling van l'article 23 de la Constitution, en laissant s'éteindre - sans prévoir
een alternatief - reeds bestaande en voor de rechter uitgeoefende d'alternative - des droits d'action déjà existants et exercés devant
vorderingsrechten van de overheid tot herstel van de goede ruimtelijke le juge par les pouvoirs publics en vue de restaurer le bon
ordening uit te doven naar aanleiding van een depenalisering van het aménagement du territoire, à la suite d'une dépénalisation de
misdrijf van instandhouding, terwijl deze depenalisering de concrete l'infraction de maintien, alors que cette dépénalisation laisse
aantasting van de goede ruimtelijke ordening zowel de facto als de intacte, tant de facto que de jure, l'atteinte concrète au bon
iure onverlet laat ? aménagement du territoire ?
3. Schenden de artikelen 6.1.1, derde lid, 6.1.1, vierde lid en 6.1.2 3. Les articles 6.1.1, alinéa 3, 6.1.1, alinéa 4, et 6.1.2 du Code
flamand de l'aménagement du territoire violent-ils le principe de
VCRO het standstill -beginsel vervat in artikel 23 Grondwet, doordat standstill, contenu dans l'article 23 de la Constitution, en ce que,
zij in onderlinge samenhang het opleggen van een herstelmaatregel op combinées, ces dispositions rendent totalement impossible l'imposition
grond van feiten van instandhouding volstrekt onmogelijk maken, en d'une mesure de réparation pour cause de faits de maintien et font
hierdoor de mogelijkheid van de overheid tot het herstellen van ainsi dépendre de facto la possibilité pour l'autorité de réparer des
illegale situaties de facto laten afhangen van het voorhanden zijn van situations irrégulières de l'existence d'un auteur auquel l'infraction
een dader, aan wie het oprichtingsmisdrijf toerekenbaar is, terwijl constituée par la construction est imputable, alors que cette
deze omstandigheid geen enkel verband houdt met de schade aan de goede circonstance est sans aucun rapport avec le dommage que la situation
ruimtelijke ordening die door de illegale situatie wordt veroorzaakt ? illégale cause au bon aménagement du territoire ?
4. Schenden artikel 6.1.1, derde lid en 6.1.1, vierde lid VCRO de 4. Les articles 6.1.1, alinéa 3, et 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand
artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat zij samen gelezen tot de l'aménagement du territoire violent-ils les articles 10 et 11 de la
Constitution en ce que, combinées, ces dispositions ont pour effet que
la personne qui maintient une situation en dehors d'une zone
gevolg hebben dat de instandhouder buiten ruimtelijk kwetsbaar gebied vulnérable du point de vue spatial et parallèlement à laquelle un
bij wie voor het oprichtingsmisdrijf nog een oprichter kan worden constructeur peut encore être poursuivi pour l'infraction constituée
vervolgd, de gevolgen van een opgelegde herstelmaatregel kan moeten par la construction peut encourir les conséquences d'une mesure de
ondergaan, terwijl eenzelfde instandhouder bij wie voor het réparation imposée, alors que cette même personne ne doit pas subir
oprichtingsmisdrijf niet langer een oprichter kan vervolgd worden, ces conséquences s'il n'est plus possible de poursuivre un
deze gevolgen niet kan moeten ondergaan ? ». constructeur pour l'infraction constituée par la construction ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen Quant aux dispositions en cause
B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 6.1.1, B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 6.1.1,
derde en vierde lid, en artikel 6.1.2 van de bij besluit van de
Vlaamse Regering van 15 mei 2009 gecoördineerde « Vlaamse Codex alinéas 3 et 4, et sur l'article 6.1.2 du « Vlaamse Codex Ruimtelijke
Ruimtelijke Ordening » (hierna : VCRO). Ordening » (ci-après : Code flamand de l'aménagement du territoire),
coordonné par l'arrêté du Gouvernement flamand du 15 mai 2009.
B.1.2. Die bepalingen maken deel uit van titel VI (« B.1.2. Ces dispositions font partie du titre VI (« Mesures de maintien
Handhavingsmaatregelen »), hoofdstuk I (« Strafbepalingen »), afdeling »), chapitre Ier (« Dispositions pénales »), division 1ère («
1 (« Strafsancties »), van de VCRO. Sanctions pénales ») du Code flamand de l'aménagement du territoire.
Artikel 6.1.1 bepaalt : L'article 6.1.1 dispose :
« Met een gevangenisstraf van acht dagen tot vijf jaar en met een « Est punie d'un emprisonnement allant de huit jours à cinq ans et
geldboete van 26 euro tot 400.000 euro of met één van deze straffen d'une amende de [26 euros à] 400.000 euros ou de l'une de ces peines,
alleen, wordt de persoon gestraft die : la personne qui :
1° de bij de artikelen 4.2.1 en 4.2.15 bepaalde handelingen hetzij 1° exécute, poursuit ou maintient certains actes déterminés par les
zonder voorafgaande vergunning, hetzij in strijd met de vergunning, articles 4.2.1 et 4.2.15, soit sans permis préalable, soit en
hetzij na verval, vernietiging of het verstrijken van de termijn van contravention du permis, soit après déchéance, annulation ou
de vergunning, hetzij in geval van schorsing van de vergunning, expiration du délai du permis, soit en cas de suspension du permis;
uitvoert, voortzet of in stand houdt;
2° handelingen uitvoert, voortzet of in stand houdt in strijd met een 2° exécute, poursuit ou maintient des actes contraires à un plan
ruimtelijk uitvoeringsplan, vermeld in de artikelen 2.2.1 tot en met d'exécution spatial, tel que visé aux articles 2.2.1 à 2.2.18 inclus,
2.2.18, met een ontwerp van ruimtelijk uitvoeringsplan waarvoor à un projet de plan d'exécution spatial pour lequel a été appliqué
toepassing werd gemaakt van artikel 4.3.2 of 4.4.7, § 1, of met de l'article 4.3.2 ou 4.4.7, § 1er, ou aux règlements urbanistiques et
stedenbouwkundige en verkavelingsverordeningen, vermeld in de
artikelen 2.3.1 tot en met 2.2.3, tenzij de uitgevoerde handelingen aux règlements de lotissement, mentionnés dans les articles 2.3.1 à
vergund zijn, of tenzij het gaat om onderhoudswerken aan een 2.2.3 inclus, sauf si les actes exécutés sont autorisés ou s'il s'agit
hoofdzakelijk vergunde constructie of om handelingen die vrijgesteld de travaux d'entretien à une construction principalement autorisée ou
zijn van de vergunningsplicht; d'actes exemptés de l'obligation d'autorisation;
3° als eigenaar toestaat of aanvaardt dat één van de onder 1° en 2° 3° admet ou tolère en sa qualité de propriétaire que l'un des faits
vermelde strafbare feiten worden gepleegd, voortgezet of in stand punissables visés aux points 1° et 2° est commis, poursuivi ou
gehouden; maintenu;
4° een inbreuk pleegt op de informatieplicht, vermeld in de artikelen 4° commet une infraction à l'obligation d'information visée aux
5.2.1 tot en met 5.2.6; articles 5.2.1 à 5.2.6 inclus;
5° de handelingen voortzet in strijd met het bevel tot staking, de 5° poursuit les actes contraires à l'ordre de cessation, à la décision
bekrachtigingsbeslissing of, in voorkomend geval, de beschikking in de confirmation ou, le cas échéant, à la décision en référé;
kortgeding; 6° een inbreuk op de plannen van aanleg en verordeningen die tot stand 6° commet une infraction après le 1er mai 2000 aux plans d'aménagement
et aux règlements qui ont été établis conformément aux dispositions du
zijn gekomen volgens de bepalingen van het decreet betreffende de décret relatif à l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre
ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996 en die van 1996, et qui demeurent en vigueur aussi longtemps et dans la mesure où
kracht blijven zolang en in de mate dat ze niet vervangen worden door ils ne sont pas remplacés par de nouvelles ordonnances émises en vertu
nieuwe voorschriften uitgevaardigd krachtens onderhavige codex, pleegt du présent code, ou qui poursuit ou maintient cette infraction de
na 1 mei 2000, of dit voortzet of in stand houdt, op welke wijze ook, quelque manière qu'il soit, sauf si les travaux, actes ou
tenzij de uitgevoerde werken, handelingen of wijzigingen vergund zijn, modifications exécutés sont autorisés ou s'il s'agit de travaux
of tenzij het gaat om onderhoudswerken aan een hoofdzakelijk vergunde d'entretien à une construction principalement autorisée ou d'actes
constructie of om handelingen die vrijgesteld zijn van de exemptés de l'obligation d'autorisation;
vergunningsplicht; 7° exécute, poursuit ou maintient des actes qui constituent une
7° handelingen die een inbreuk zijn op de bouw- en infraction au permis de bâtir et au permis de lotir qui ont été
verkavelingsvergunningen die zijn verleend krachtens het decreet octroyés en vertu du décret relatif à l'aménagement du territoire,
betreffende de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996, uitvoert, voortzet of in stand houdt. De minimumstraffen zijn echter een gevangenisstraf van vijftien dagen en een geldboete van 2.000 euro, of één van deze straffen alleen, indien de in het eerste lid vermelde misdrijven gepleegd worden door instrumenterende ambtenaren, vastgoedmakelaars en andere personen die in de uitoefening van hun beroep of activiteit onroerende goederen kopen, verkavelen, te koop of te huur zetten, verkopen of verhuren, bouwen of vaste of verplaatsbare inrichtingen ontwerpen en/of opstellen of personen die bij die verrichtingen als tussenpersonen optreden, bij de uitoefening van hun beroep. coordonné le 22 octobre 1996. Les peines minimales sont toutefois un emprisonnement de quinze jours et une amende de 2.000 euros, ou l'une de ces peines, lorsque les infractions visées au premier alinéa sont commises par des fonctionnaires instrumentant, des agents immobiliers et d'autres personnes qui achètent, lotissent, mettent en vente ou en location, vendent ou louent, construisent ou conçoivent et/ou érigent des installations fixes ou amovibles dans l'exercice de leur profession ou activité ou les personnes qui agissent comme intermédiaires dans le cadre de telles opérations, durant l'exercice de leur profession.
De strafsanctie voor het instandhouden van inbreuken, vermeld in het La sanction pénale pour [le maintien] d'infractions visées au premier
eerste lid, 1°, 2°, 3°, 6° en 7°, geldt niet voorzover de handelingen, alinéa, 1°, 2°, 3°, 6° et 7° ne s'applique pas pour autant que les
werken, wijzigingen of het strijdige gebruik niet gelegen zijn in de actes, les travaux, les modifications ou l'usage contraire ne se
ruimtelijk kwetsbare gebieden. Voor de strafbare instandhouding is situent pas dans les zones vulnérables d'un point de vue spatial. Pour
uitsluitend vereist dat de wederrechtelijke handelingen op het [le maintien punissable], il est uniquement exigé que les actes
ogenblik van de instandhouding gelegen zijn in ruimtelijk kwetsbaar incriminés au moment [du maintien] soient situés dans une zone
gebied. Een herstelvordering die door de stedenbouwkundige inspecteur of het vulnérable du point de vue spatial.
college van burgemeester en schepenen is ingesteld op grond van de Une action en réparation engagée par l'inspecteur urbaniste ou par le
instandhouding van handelingen, kan vanaf 1 september 2009 niet langer Collège des bourgmestre et échevins en vertu du maintien de certains
worden ingewilligd indien deze instandhouding op het ogenblik van de actes ne peut plus être autorisée à partir du 1er septembre 2009, si
uitspraak niet meer strafbaar is gesteld ». [ce maintien] a cessé d'être punissable au moment du [prononcé] ».
Artikel 6.1.2 van de VCRO bepaalt : L'article 6.1.2 du Code flamand de l'aménagement du territoire dispose :
« Artikel 6.1.1, derde lid, toegevoegd bij decreet van 4 juni 2003 en « L'article 6.1.1, troisième alinéa, ajouté au décret du 4 juin 2003
gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 14/2005 van 19 januari 2005 van et partiellement [annulé] par l'arrêt n° 14/2005 du 19 janvier 2005 de
het Grondwettelijk Hof, wordt geïnterpreteerd als volgt : la Cour constitutionnelle, est interprété comme suit :
Deze bepaling heft de strafbaarstelling van de vermelde Cette disposition [supprime] la pénalisation des délits de maintien
instandhoudingsmisdrijven op ». mentionnés ».
B.1.3.1. Artikel 6.1.1, derde lid, van de VCRO is bij de coördinatie B.1.3.1. L'article 6.1.1, alinéa 3, du Code flamand de l'aménagement
overgenomen uit artikel 146, derde lid, van het decreet van het du territoire a été repris, lors de la coordination de ce Code, de
Vlaamse Gewest van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de l'article 146, alinéa 3, du décret de la Région flamande du 18 mai
ruimtelijke ordening (hierna : DRO). 1999 portant organisation de l'aménagement du territoire.
Zoals het werd toegevoegd bij artikel 7 van het decreet van 4 juni L'article 146, alinéa 3, précité, tel qu'il a été inséré par l'article
2003 « houdende wijziging van het decreet van 18 mei 1999 houdende de 7 du décret du 4 juin 2003 « modifiant le décret du 18 mai 1999
organisatie van de ruimtelijke ordening, wat het handhavingsbeleid portant organisation de l'aménagement du territoire en ce qui concerne
betreft », bepaalde het voormelde artikel 146, derde lid : la politique de maintien », disposait :
« De strafsanctie voor het instandhouden van inbreuken, bedoeld in het « La sanction pour [le maintien] d'infractions visées à l'alinéa
eerste lid, 1°, 2°, 3°, 6° en 7°, geldt niet voorzover de handelingen, premier, 1°, 2°, 3°, 6° et 7°, ne s'applique pas pour autant que les
werken, wijzigingen of het strijdige gebruik niet gelegen zijn in de opérations, travaux, modifications ou l'utilisation contraire ne sont
ruimtelijk kwetsbare gebieden, voorzover ze geen onaanvaardbare pas situés dans les zones vulnérables du point vue spatial, pour
stedenbouwkundige hinder veroorzaken voor de omwonenden of voorzover autant qu'ils ne provoquent pas de nuisances urbanistiques
inadmissibles pour les voisins ou pour autant qu'ils ne constituent
ze geen ernstige inbreuk vormen op de essentiële stedenbouwkundige pas de violation grave des prescriptions urbanistiques essentielles en
voorschriften inzake de bestemming krachtens het ruimtelijk matière de destination en vertu du plan d'exécution spatial ou du plan
uitvoeringsplan of plan van aanleg ». d'aménagement ».
Bij zijn arrest nr. 14/2005 van 19 januari 2005 heeft het Par son arrêt n° 14/2005 du 19 janvier 2005, la Cour a annulé, dans
Grondwettelijk Hof in die bepaling de woorden « , voorzover ze geen cette disposition, les mots « pour autant qu'ils ne provoquent pas de
onaanvaardbare stedenbouwkundige hinder veroorzaken voor de omwonenden nuisances urbanistiques inadmissibles pour les voisins ou pour autant
of voorzover ze geen ernstige inbreuk vormen op de essentiële qu'ils ne constituent pas de violation grave des prescriptions
stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming krachtens het urbanistiques essentielles en matière de destination en vertu du plan
ruimtelijk uitvoeringsplan of plan van aanleg » vernietigd. de l'exécution spatial ou du plan d'aménagement ».
B.1.3.2. Uit de eerste zin van artikel 6.1.1, derde lid, van de VCRO B.1.3.2. Il découle de la première phrase de l'article 6.1.1, alinéa
3, du Code flamand de l'aménagement du territoire que le maintien
volgt dat het in stand houden van stedenbouwmisdrijven in andere dan d'infractions en matière d'urbanisme dans des zones autres que les
zones vulnérables du point de vue spatial n'est plus punissable depuis
ruimtelijk kwetsbare gebieden niet meer strafbaar is sinds 22 augustus le 22 août 2003, date d'entrée en vigueur de l'article 7, précité, du
2003, datum van inwerkingtreding van het voormelde artikel 7 van het
decreet van 4 juni 2003. Zoals het Hof deed opmerken in het voormelde décret du 4 juin 2003. Comme la Cour l'a observé dans l'arrêt n°
arrest nr. 14/2005, was het de bedoeling van artikel 7 van het decreet
van 4 juni 2003 om een stedenbouwmisdrijf niet langer te beschouwen 14/2005 précité, l'article 7 du décret du 4 juin 2003 visait à ne plus
als een voortdurend misdrijf en de strafbaarstelling van de considérer une infraction en matière d'urbanisme comme une infraction
instandhouding te schrappen (Parl. St., Vlaams Parlement, 2002-2003, continue et à ne plus pénaliser sa persistance (Doc. parl., Parlement
nr. 1566/7, p. 38). flamand, n° 2002-2003, n° 1566/7, p. 38).
In ruimtelijk kwetsbare gebieden blijft zowel het in stand houden als Dans les zones vulnérables du point de vue spatial, le maintien comme
het uitvoeren of voortzetten van stedenbouwmisdrijven strafbaar. Het l'exécution ou la poursuite d'infractions en matière d'urbanisme
strafbare « uitvoeren of voortzetten » wordt hierna restent punissables. L'« exécution ou la poursuite » punissable, sera
oprichtingsmisdrijf genoemd. dénommée ci-après l'« infraction constituée par la construction ».
B.1.3.3. Artikel 6.1.1, derde lid, van de VCRO (voorheen artikel 146, B.1.3.3. L'article 6.1.1, alinéa 3, du Code flamand de l'aménagement
du territoire (précédemment l'article 146, alinéa 3, du décret portant
derde lid, van het DRO) moet in samenhang worden gelezen met artikel organisation de l'aménagement du territoire) doit être combiné avec
6.1.2 van de VCRO (voorheen artikel 184 van het DRO), zoals ingevoegd l'article 6.1.2 du même Code (précédemment l'article 184 du décret
portant organisation de l'aménagement du territoire), tel qu'il a été
bij artikel 83 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 27 maart inséré par l'article 83 du décret de la Région flamande du 27 mars
2009 tot aanpassing en aanvulling van het ruimtelijke plannings-, 2009 « adaptant et complétant la politique d'aménagement du
vergunningen- en handhavingsbeleid. territoire, des autorisations et du maintien ».
Aldus heeft de decreetgever duidelijk gemaakt dat artikel 146, derde Le législateur décrétal a donc indiqué que l'article 146, alinéa 3, du
lid, van het DRO (« De strafsanctie voor het instandhouden van décret portant organisation de l'aménagement du territoire (« la
inbreuken [...] geldt niet voorzover [...] ») niet enkel beoogt een grond tot strafuitsluiting in te voeren, maar ook een einde te maken aan de strafbaarstelling van het in stand houden van stedenbouwmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden. B.1.4.1. Artikel 6.1.1, vierde lid, van de VCRO heeft betrekking op de herstelvorderingen die zijn ingesteld door de stedenbouwkundig inspecteur of het college van burgemeester en schepenen en die steunen op het in stand houden van stedenbouwmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden. Dat vierde lid is bij de coördinatie in de VCRO overgenomen uit artikel 146, vierde lid, van het DRO, zoals vervangen bij artikel 50, sanction pour [le maintien] d'infractions [...] ne s'applique pas pour autant que [...] ») visait non seulement à instaurer un motif d'exclusion de la peine mais entendait aussi dépénaliser le maintien d'infractions en matière d'urbanisme dans des zones autres que les zones vulnérables du point de vue spatial. B.1.4.1. L'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire traite des actions en réparation intentées par l'inspecteur urbaniste ou par le collège des bourgmestre et échevins, fondées sur le maintien d'infractions en matière d'urbanisme dans des zones autres que les zones vulnérables du point de vue spatial. Lors de la coordination du Code flamand de l'aménagement du territoire, cet alinéa 4 a été repris de l'article 146, alinéa 4, du décret portant organisation de l'aménagement du territoire, tel qu'il a été remplacé par l'article 50, 7°, du décret de la Région flamande
7°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 27 maart 2009 tot du 27 mars 2009 « adaptant et complétant la politique d'aménagement du
aanpassing en aanvulling van het ruimtelijke plannings-, vergunningen-
en handhavingsbeleid. De in die bepaling vermelde datum van 1 territoire, des autorisations et du maintien ». La date du 1er
september 2009 is gerelateerd aan de datum van inwerkingtreding van septembre 2009, mentionnée dans cette disposition, est liée à la date
het voormelde decreet van 27 maart 2009. d'entrée en vigueur du décret précité du 27 mars 2009.
B.1.4.2. Het doel dat de decreetgever met die bepaling voor ogen had, B.1.4.2. L'objectif que le législateur décrétal poursuivait en
is in de parlementaire voorbereiding ervan als volgt uiteengezet : adoptant cette disposition a été exposé comme suit dans les travaux préparatoires :
« Wat de instandhoudingsmisdrijven betreft, stelt zich evenwel de « Pour ce qui est des infractions de maintien, la question se pose
vraag of het opportuun of verantwoordbaar is dat na de depenalisering toutefois de savoir s'il est opportun ou justifiable qu'après la
van sommige van deze misdrijven (namelijk deze die niet gelegen zijn dépénalisation de certaines de ces infractions (à savoir celles qui ne
in ruimtelijk kwetsbaar gebied) alsnog herstelvorderingen (van sont pas localisées dans une zone vulnérable du point de vue spatial),
overheidswege) op grond van de instandhouding kunnen worden des actions en réparation (d'office) puissent encore être accueillies
ingewilligd. sur la base du maintien.
Het contentieux over het Handhavingsdecreet van 4 juni 2003 leert in Le contentieux afférent au décret du 4 juin 2003 relatif au maintien
dat verband dat herstelvorderingen die aanhangig waren voor 22 enseigne à cet égard que les actions en réparation qui étaient
augustus 2003 (datum van inwerkingtreding van het decreet van 4 juni pendantes avant le 22 août 2003 (date d'entrée en vigueur du décret du
2003) niet in se ongegrond zijn. Herstelvorderingen die ingesteld zijn 4 juin 2003) ne sont pas, en soi, sans fondement. Les actions en
voor de datum van de inwerkingtreding van voorliggend ontwerp van réparation intentées avant l'entrée en vigueur du présent projet de
decreet, op grond van de (voortaan gedepenaliseerde) instandhouding in décret sur la base du maintien (dorénavant dépénalisé) en zone
landschappelijk waardevol agrarisch gebied, zullen in principe agricole d'intérêt paysager, pourront en principe tout autant être
evenzeer nog kunnen worden ingewilligd. accueillies.
Zulks is maatschappelijk niet geheel verzoenbaar met de aard van de D'un point de vue social, cette situation n'est pas tout à fait
herstelvordering die onder meer een bijzondere vorm van vergoeding of compatible avec la nature de l'action en réparation, qui constitue
teruggave uitmaakt, ertoe strekkende een einde te maken aan de met de notamment un mode particulier de réparation ou de restitution destiné
wet strijdige toestand die uit het misdrijf is ontstaan en waardoor à mettre fin à une situation contraire à la loi, résultant de
het openbaar belang wordt geschaad (Cass., 19 september 1989, T.R.O.S. l'infraction et nuisant à l'intérêt général (Cass. 19 septembre 1989,
1999, 109, noot). Die schade aan het openbaar belang wordt door een T.R.O.S. 1999, 109, note). Cette lésion de l'intérêt général est
depenalisering sterk genuanceerd. fortement nuancée par une dépénalisation.
Om die reden wordt voor de toekomst (vanaf de inwerkingtreding van het Pour cette raison, il est prévu pour l'avenir (à partir de l'entrée en
ontwerp van decreet) bepaald dat herstelvorderingen (van
overheidswege) die gebaseerd zijn op een instandhouding die op het vigueur du projet de décret) que les actions en réparation (d'office)
ogenblik van de uitspraak niet langer strafbaar is gesteld, niet meer qui sont fondées sur un maintien qui n'est plus punissable au moment
kunnen worden ingewilligd » (Parl. St., Vlaams Parlement, 2008-2009, de la décision ne peuvent plus être accueillies » (Doc. parl.,
nr. 2011/3, p. 57). Parlement flamand, 2008-2009, n° 2011/3, p. 57).
B.1.5. Het niet in het geding gebrachte artikel 6.1.41, § 1, van de B.1.5. L'article 6.1.41, § 1er, du Code flamand de l'aménagement du
VCRO bepaalt : territoire, qui n'est pas en cause, dispose :
« Naast de straf kan de rechtbank bevelen de plaats in de « Outre la peine, le tribunal peut ordonner de remettre le lieu en son
oorspronkelijke toestand te herstellen of het strijdige gebruik te état initial ou de cesser l'utilisation contraire, et/ou d'exécuter
staken, en/of bouw- of aanpassingswerken uit te voeren en/of een
geldsom te betalen gelijk aan de meerwaarde die het goed door het des travaux de construction ou d'adaptation et/ou de payer une amende
misdrijf heeft verkregen ». Rekening houdend met de gegevens van de zaak voor de verwijzende égale à la plus-value acquise par le bien suite à l'infraction ».
rechter, die betrekking heeft op een vordering van de stedenbouwkundig Compte tenu des données de l'affaire soumise au juge a quo, qui porte
inspecteur tot herstel in de oorspronkelijke toestand, beperkt het Hof sur une action intentée par l'inspecteur urbaniste en vue de la remise
zich tot de « herstelvordering » waarmee het herstel in de en l'état, la Cour se limite à l'examen de l'« action en réparation »
oorspronkelijke toestand wordt beoogd, waarbij het dus eventuele qui poursuit la remise en l'état, faisant donc abstraction
herstelvorderingen tot bouw- of aanpassingswerken of tot het doen d'éventuelles actions en réparation visant des travaux de construction
betalen van een meerwaarde buiten beschouwing laat. ou d'adaptation ou le paiement d'une plus-value.
Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag Quant à la première question préjudicielle
B.2.1. Het Hof wordt verzocht om artikel 6.1.1, vierde lid, van de B.2.1. La Cour est invitée à contrôler l'article 6.1.1, alinéa 4, du
VCRO te toetsen aan artikel 16 van de Grondwet en aan artikel 1 van Code flamand de l'aménagement du territoire au regard de l'article 16
het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de de la Constitution et de l'article 1er du Premier Protocole
rechten van de mens, al dan niet in samenhang gelezen met het additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, combinés
wettigheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel. ou non avec le principe de légalité et avec le principe de confiance.
De vraag is of « het eigendomsrecht van de door de instandhouding van La question est de savoir si « le droit de propriété du tiers lésé par
een illegale constructie benadeelde derde » wordt geschonden doordat le maintien d'une construction illégale » est violé en ce que
met artikel 6.1.1, vierde lid, van de VCRO wordt verhinderd dat een l'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du
tijdig ingestelde « publieke » herstelvordering die steunt op het in territoire empêche qu'une action « publique » en réparation intentée
stand houden van stedenbouwmisdrijven, nog zou worden ingewilligd na 1 dans les délais et fondée sur le maintien d'infractions en matière
september 2009. d'urbanisme soit encore accueillie après le 1er septembre 2009.
B.2.2. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : B.2.2. L'article 16 de la Constitution dispose :
« Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, « Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité
in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et
voorafgaande schadeloosstelling ». moyennant une juste et préalable indemnité ».
Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention
voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». Aangezien die internationaalrechtelijke bepaling een draagwijdte heeft européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». Cette disposition de droit international ayant une portée analogue à
die analoog is met die van artikel 16 van de Grondwet, vormen de erin celle de l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'elle
vervatte waarborgen een onlosmakelijk geheel met diegene die zijn contient forment un ensemble indissociable avec celles qui sont
ingeschreven in die grondwetsbepaling, zodat het Hof, bij zijn inscrites dans cette disposition constitutionnelle, de sorte que la
toetsing van de in het geding zijnde bepalingen, rekening houdt met de Cour en tient compte lors de son contrôle des dispositions en cause.
eerstgenoemde. B.2.3. De in de vraag bedoelde « publieke » herstelvordering wordt door de stedenbouwkundig inspecteur of het college van burgemeester en schepenen ingesteld in het algemeen belang, met het oog op het vrijwaren van de goede ruimtelijke ordening. Artikel 6.1.1, vierde lid, van de VCRO staat er niet aan in de weg dat de door de instandhouding van de illegale constructie benadeelde derde zijn private belangen behartigt, inzonderheid als eigenaar van een aanpalend perceel. Hij kan nog steeds een vordering instellen om de schade die hij zou lijden te doen ophouden door een herstel in natura of minstens om zich te doen vergoeden voor situaties die een quasi-delictuele fout blijven uitmaken. Voorts blijft de publieke herstelvordering mogelijk ten aanzien van oprichtings- en instandhoudingsmisdrijven in ruimtelijk kwetsbare gebieden alsook in die gevallen waarin die vordering nog kan worden gegrond op oprichtingsmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden. De benadeelde derde verliest een voordeel wanneer hij zich had aangesloten bij de door de stedenbouwkundig inspecteur ingestelde herstelvordering en wanneer die herstelvordering als gevolg van de in het geding zijnde bepaling niet langer kan worden ingewilligd. Het verlies van dat voordeel heeft evenwel geen betrekking op het eigendomsrecht van de benadeelde derde, maar op zijn procesrechtelijke situatie als gevolg van zijn keuze om niet zelf zijn private belangen B.2.3. L'action « publique » en réparation visée dans la question est intentée par l'inspecteur urbaniste ou par le collège des bourgmestre et échevins dans l'intérêt général, en vue de sauvegarder le bon aménagement du territoire. L'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire n'empêche pas que le tiers lésé par le maintien de la construction illégale défende ses intérêts privés, en particulier en tant que propriétaire d'une parcelle voisine. Il peut encore intenter une action afin de faire cesser les dommages qu'il subirait, par une réparation en nature, ou tout au moins afin de se faire indemniser pour des situations qui continuent de constituer une faute quasi délictuelle. Pour le surplus, l'action publique en réparation reste possible pour les infractions constituées par une construction ou pour les infractions de maintien dans les zones vulnérables du point de vue spatial ainsi que pour les actions qui peuvent encore être fondées sur des infractions constituées par une construction dans des zones autres que les zones vulnérables du point de vue spatial. Le tiers lésé perd un avantage s'il s'est joint à l'action en réparation intentée par l'inspecteur urbaniste et que cette action en réparation ne peut plus être accueillie, en application de la disposition en cause. La perte de cet avantage ne concerne toutefois pas le droit de propriété du tiers lésé, mais sa situation procédurale, en conséquence de son choix de ne pas défendre lui-même
te behartigen en zich louter aan te sluiten bij de publieke ses intérêts privés et de se joindre simplement à l'action publique en
herstelvordering. In voorkomend geval staat het aan de benadeelde réparation. Le cas échéant, il appartient au tiers lésé de faire
derde om alsnog zijn private belangen, met inbegrip van zijn valoir ses intérêts privés, en ce compris son droit de propriété.
eigendomsrecht, te doen gelden. Le tiers lésé par la construction illégale n'est donc pas affecté dans
De door de illegale constructie benadeelde derde wordt door artikel son droit de propriété par l'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand
6.1.1, vierde lid, van de VCRO derhalve niet geraakt in zijn de l'aménagement du territoire, droit de propriété qui est garanti par
eigendomsrecht zoals dat wordt gewaarborgd bij artikel 16 van de l'article 16 de la Constitution et par l'article 1er du Premier
Grondwet en bij artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. B.2.4. De toetsing aan het wettigheidsbeginsel en het vertrouwensbeginsel, in samenhang gelezen met de voormelde referentienormen, leidt niet tot een andere conclusie. B.2.5. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag B.3.1. Het Hof wordt gevraagd of artikel 6.1.1, vierde lid, van de Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. B.2.4. Le contrôle au regard du principe de légalité et du principe de confiance, lus en combinaison avec les normes de référence précitées, ne conduit pas à une autre conclusion. B.2.5. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la deuxième question préjudicielle B.3.1. Il est demandé à la Cour si l'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire viole le « principe de
VCRO « het standstill -beginsel vervat in artikel 23 van de Grondwet » standstill contenu dans l'article 23 de la Constitution » en ce qu'il
schendt doordat een einde wordt gemaakt aan de publieke
herstelvordering die reeds aanhangig is bij de rechter. Volgens de est mis fin à l'action publique en réparation qui est déjà pendante
vraag is die uitdoving ingegeven door de « depenalisering van het devant le juge. Selon la question, cette extinction est « la suite
misdrijf van instandhouding, terwijl deze depenalisering de concrete d'une dépénalisation de l'infraction de maintien », alors que cette
aantasting van de goede ruimtelijke ordening zowel de facto als de dépénalisation « laisse intacte, tant de facto que de jure, l'atteinte
iure onverlet laat ». concrète au bon aménagement du territoire ».
B.3.2. De prejudiciële vraag heeft meer bepaald betrekking op het « B.3.2. La question préjudicielle concerne plus particulièrement le «
recht op de bescherming van een gezond leefmilieu » zoals gewaarborgd droit à la protection d'un environnement sain », consacré par
bij artikel 23, derde lid, 4°, van de Grondwet. l'article 23, alinéa 3, 4°, de la Constitution.
Het Hof heeft geoordeeld dat die bepaling een standstill -verplichting La Cour a jugé que cette disposition impliquait une obligation de
impliceert die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het standstill, qui s'oppose à ce que le législateur compétent réduise
beschermingsniveau dat wordt geboden door de van toepassing zijnde sensiblement le niveau de protection offert par la législation
wetgeving in aanzienlijke mate vermindert, zonder dat daarvoor redenen applicable sans qu'existent pour ce faire des motifs liés à l'intérêt
zijn die verband houden met het algemeen belang (arresten nrs.
135/2006, 137/2006, 145/2006, 87/2007, 114/2008, 121/2008, 94/2010, général (arrêts nos 135/2006, 137/2006, 145/2006, 87/2007, 114/2008,
113/2010 en 2/2011). 121/2008, 94/2010, 113/2010 et 2/2011).
B.3.3. Met artikel 7 van het decreet van 4 juni 2003, dat thans is B.3.3. En adoptant l'article 7 du décret du 4 juin 2003, qui est
opgenomen in artikel 6.1.1, derde lid, van de VCRO, heeft de Vlaamse devenu l'article 6.1.1, alinéa 3, du Code flamand de l'aménagement du
decreetgever in het raam van zijn appreciatiemarge geoordeeld dat het territoire, le législateur décrétal flamand a estimé, dans le cadre de
in stand houden van een wederrechtelijke situatie in andere dan son pouvoir d'appréciation, que le maintien d'une situation
ruimtelijk kwetsbare gebieden niet meer als een voortdurend misdrijf irrégulière dans des zones autres que les zones vulnérables d'un point
moest worden aangemerkt. In samenhang gelezen met artikel 6.1.2 van de de vue spatial ne devait plus être considéré comme une infraction
VCRO blijkt dat het van meet af aan de bedoeling was om die continue. Lue en combinaison avec l'article 6.1.2 du Code flamand de
l'aménagement du territoire, cette disposition fait apparaître que le
strafbaarstelling op te heffen. Uit de in B.1.4.2 geciteerde but était d'emblée de supprimer cette incrimination. Il ressort des
parlementaire voorbereiding van het in het geding zijnde artikel travaux préparatoires, cités en B.1.4.2, de l'article 6.1.1, alinéa 4,
6.1.1, vierde lid, van de VCRO, blijkt dat de decreetgever het du Code flamand de l'aménagement du territoire, en cause, que le
bovendien maatschappelijk niet meer verantwoord achtte dat alsnog het législateur décrétal a en outre estimé qu'il ne se justifiait plus,
herstel in de vroegere toestand zou worden ingewilligd op vraag van de d'un point de vue social, d'encore faire droit à la demande de remise
stedenbouwkundig inspecteur of het college van burgemeester en en état des lieux émanant de l'inspecteur urbaniste ou du collège des
schepenen. bourgmestre et échevins.
Nu hij het in stand houden van stedenbouwmisdrijven in andere dan Dès lors qu'il considère que le maintien d'infractions en matière
ruimtelijk kwetsbare gebieden niet langer strafbaar acht, vermocht de d'urbanisme dans des zones autres que les zones vulnérables du point
decreetgever in redelijkheid te oordelen dat het in het algemeen de vue spatial ne doit plus être réprimé, le législateur décrétal a
belang verantwoord was om ook te vermijden dat hangende publieke raisonnablement pu considérer qu'il était justifié, dans l'intérêt
herstelvorderingen nog zouden worden ingewilligd met ingang van 1 général, d'éviter également que des actions publiques en réparation
september 2009, datum van inwerkingtreding van het decreet van het toujours pendantes soient encore accueillies à partir du 1er septembre
Vlaamse Gewest van 27 maart 2009. B.3.4. In ruimtelijk kwetsbare gebieden blijven de in artikel 6.1.1 van de VCRO opgesomde misdrijven strafbaar en kan ook de publieke herstelvordering nog steeds worden uitgeoefend. De publieke herstelvordering kan eveneens nog steeds worden uitgeoefend wanneer die steunt op oprichtingsmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden. De maatregel is derhalve beperkt tot die gevallen waar de herstelvordering op 1 september 2009 nog aanhangig was voor feiten van instandhouding in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden. Voorts heeft de decreetgever enkel een regeling getroffen voor de publieke herstelvordering en heeft hij derhalve geen afbreuk gedaan aan de rechten van personen om de schade die zij zouden lijden, bijvoorbeeld als eigenaar van een aanpalend perceel, te doen ophouden door een herstel in natura of minstens om zich te doen vergoeden voor situaties die een quasi-delictuele fout blijven uitmaken. B.3.5. Uit wat voorafgaat blijkt dat er te dezen door artikel 6.1.1, vierde lid, van de VCRO noch een aanzienlijke achteruitgang wordt teweeggebracht in het beschermingsniveau van het leefmilieu, noch een aanzienlijke achteruitgang die niet zou kunnen worden verantwoord door de daaraan ten grondslag liggende motieven van algemeen belang. B.3.6. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Ten aanzien van de derde prejudiciële vraag 2009, date d'entrée en vigueur du décret de la Région flamande du 27 mars 2009. B.3.4. Dans les zones vulnérables du point de vue spatial, les infractions énumérées à l'article 6.1.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire restent punissables et l'action publique en réparation peut également encore être exercée. L'action publique en réparation peut aussi encore être exercée lorsqu'elle est fondée sur des infractions constituées par une construction dans des zones autres que des zones vulnérables du point de vue spatial. La mesure est dès lors limitée aux cas où l'action en réparation était encore pendante au 1er septembre 2009 pour des faits de maintien dans des zones autres que les zones vulnérables du point de vue spatial. Pour le surplus, le législateur décrétal a uniquement adopté une réglementation concernant l'action publique en réparation et il n'a dès lors pas porté atteinte aux droits des personnes de faire cesser, par une réparation en nature, le dommage qu'elles subiraient, par exemple en tant que propriétaire d'une parcelle voisine, ou tout au moins de se faire indemniser pour les situations qui continuent de constituer une faute quasi délictuelle. B.3.5. Il s'ensuit que l'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire n'entraîne pas en l'espèce une réduction sensible du niveau de protection de l'environnement ou une réduction sensible qui ne puisse être justifiée par des motifs d'intérêt général qui la fondent. B.3.6. La deuxième question préjudicielle appelle une réponse négative. Quant à la troisième question préjudicielle
B.4.1. In tegenstelling tot de voorgaande prejudiciële vraag, die B.4.1. Contrairement à la question préjudicielle précédente, qui
enkel betrekking had op het vierde lid van artikel 6.1.1 van de VCRO, portait uniquement sur l'alinéa 4 de l'article 6.1.1 du Code flamand
wordt het Hof met deze vraag verzocht om ook de artikelen 6.1.1, derde de l'aménagement du territoire, la troisième question invite la Cour à
contrôler également les articles 6.1.1, alinéa 3, et 6.1.2 du Code
lid, en 6.1.2 van de VCRO te toetsen aan « het standstill -beginsel flamand de l'aménagement du territoire au regard du « principe de
vervat in artikel 23 van de Grondwet ». standstill contenu dans l'article 23 de la Constitution ».
B.4.2. Te dezen is het de vraag of de standstill -verplichting wordt B.4.2. En l'espèce, la question est de savoir si l'obligation de
geschonden doordat de in het geding zijnde bepalingen, in hun standstill est violée en ce que les dispositions en cause, lues en
onderlinge samenhang gelezen, het opleggen van een herstelmaatregel op combinaison, rendent impossible l'imposition d'une mesure de
grond van feiten van instandhouding in ander dan ruimtelijk kwetsbaar réparation sur la base de faits de maintien dans une zone non
gebied onmogelijk maken. Volgens de vraag is de mogelijkheid van een vulnérable du point de vue spatial. Selon la question, la possibilité
publieke herstelvordering in feite afhankelijk van de eventuele d'intenter une action publique en réparation dépend en fait des
vervolging en schuldigverklaring van de dader van het éventuelles poursuite et déclaration de culpabilité de l'auteur de
oprichtingsmisdrijf, « terwijl deze omstandigheid geen enkel verband l'infraction constituée par la construction, « alors que cette
houdt met de schade aan de goede ruimtelijke ordening die door de circonstance est sans aucun rapport avec le dommage que la situation
illegale situatie wordt veroorzaakt ». illégale cause au bon aménagement du territoire ».
B.4.3. Bij het onderzoek van de tweede prejudiciële vraag zijn reeds B.4.3. Lors de l'examen de la deuxième question préjudicielle ont déjà
de motieven van algemeen belang uiteengezet die de decreetgever ertoe été exposés les motifs d'intérêt général qui ont amené le législateur
hebben gebracht de strafbaarstelling van het in stand houden van décrétal à dépénaliser le maintien d'infractions en matière
stedenbouwmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden op te d'urbanisme dans des zones autres que les zones vulnérables du point
heffen (artikel 6.1.1, derde lid, en artikel 6.1.2 van de VCRO) en, de vue spatial (article 6.1.1, alinéa 3, et article 6.1.2 du Code
flamand de l'aménagement du territoire) et, partant, à éviter qu'il
aansluitend, te vermijden dat publieke herstelvorderingen nog zouden soit encore fait droit à des actions publiques en réparation (article
worden ingewilligd (artikel 6.1.1, vierde lid, van de VCRO). Daarbij is uiteengezet dat in ruimtelijk kwetsbare gebieden de in artikel 6.1.1 van de VCRO opgesomde misdrijven strafbaar blijven en ook de publieke herstelvordering mogelijk blijft, dat hetzelfde geldt voor oprichtingsmisdrijven, zelfs in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden, en dat de decreetgever geen afbreuk heeft gedaan aan de rechten van personen om de schade die zij, bijvoorbeeld als eigenaar van een aanpalend perceel, zouden lijden, te doen ophouden door een herstel in natura of minstens om zich te doen vergoeden voor situaties 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire). Par ailleurs, il a été exposé que, dans les zones vulnérables du point vue spatial, les infractions énumérées à l'article 6.1.1 du Code flamand de l'aménagement du territoire restent punissables et l'action publique en réparation demeure possible, qu'il en va de même pour les infractions constituées par une construction, même dans des zones autres que les zones vulnérables du point de vue spatial, et que le législateur décrétal n'a pas porté atteinte au droit des personnes de faire cesser le dommage éventuellement subi, par exemple en tant que propriétaire d'une parcelle voisine, par une réparation en nature ou tout au moins de se faire indemniser pour les situations qui
die een quasi-delictuele fout blijven uitmaken. continuent de constituer une faute quasi délictuelle.
B.4.4. De conclusie van het Hof dat aldus door artikel 6.1.1, vierde B.4.4. La conclusion de la Cour selon laquelle l'article 6.1.1, alinéa
lid, van de VCRO noch een aanzienlijke achteruitgang wordt 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire n'entraîne pas une
teweeggebracht in het beschermingsniveau van het leefmilieu, noch een réduction sensible du niveau de protection de l'environnement ou une
aanzienlijke achteruitgang die niet zou kunnen worden verantwoord door réduction sensible qui ne puisse être justifiée par des motifs
de daaraan ten grondslag liggende motieven van algemeen belang, geldt d'intérêt général, s'impose tout autant à l'égard de l'alinéa 3 de cet
evenzeer ten aanzien van het derde lid van dat artikel en ten aanzien article et à l'égard de l'article 6.1.2 du Code flamand de
van artikel 6.1.2 van de VCRO. l'aménagement du territoire.
B.4.5. De derde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden B.4.5. La troisième question préjudicielle appelle une réponse
beantwoord. négative.
Ten aanzien van de vierde prejudiciële vraag Quant à la quatrième question préjudicielle
B.5.1. Het Hof wordt verzocht om artikel 6.1.1, derde en vierde lid, B.5.1. La Cour est invitée à contrôler l'article 6.1.1, alinéas 3 et
van de VCRO te toetsen aan het beginsel van gelijkheid en 4, du Code flamand de l'aménagement du territoire au regard du
niet-discriminatie vervat in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. De vraag noopt tot een vergelijking van de categorie van personen die een stedenbouwmisdrijf in stand houden in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden en die zelf geen schuld hebben aan het oprichtingsmisdrijf maar waarvoor de oprichter schuldig wordt bevonden, met de categorie van personen die een stedenbouwmisdrijf in stand houden in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden en die zelf geen schuld hebben aan het oprichtingsmisdrijf maar waarvoor de principe d'égalité et de non-discrimination, consacré par les articles 10 et 11 de la Constitution. La question invite à comparer la catégorie des personnes qui maintiennent une infraction en matière d'urbanisme dans des zones autres que des zones vulnérables du point de vue spatial et auxquelles l'infraction constituée par la construction ne peut être imputée, mais pour laquelle le constructeur est déclaré coupable, avec la catégorie des personnes qui maintiennent une infraction en matière d'urbanisme dans des zones autres que des zones vulnérables du point de vue spatial et auxquelles l'infraction constituée par la construction ne peut être imputée, mais pour laquelle le constructeur n'est pas déclaré coupable. Seule la première catégorie de personnes devra, le
oprichter niet schuldig wordt bevonden. Enkel de eerste categorie van personen zal in voorkomend geval de gevolgen van een herstelmaatregel moeten ondergaan. In dit opzicht zijn de twee categorieën van personen vergelijkbaar. B.5.2. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium van onderscheid : in het eerste geval omschreven in B.5.1, kan de dader van het oprichtingsmisdrijf in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden worden veroordeeld, in het tweede geval niet. Met de in het geding zijnde bepalingen heeft de decreetgever gewild, enerzijds, dat feiten van instandhouding van stedenbouwmisdrijven in andere dan ruimtelijk kwetsbare gebieden niet langer strafbaar zouden zijn en dat ook de publieke herstelvordering die enkel op die instandhouding zou berusten, vanaf 1 september 2009 niet meer zou cas échéant, subir les effets d'une mesure de réparation. Sous cet angle, les deux catégories de personnes sont comparables. B.5.2. La différence de traitement repose sur un critère de distinction objectif : dans le premier cas décrit en B.5.1, l'auteur de l'infraction constituée par la construction dans des zones autres que des zones vulnérables du point de vue spatial peut être condamné; dans le second cas, il ne peut l'être. Par les dispositions en cause, le législateur décrétal a voulu, d'une part, que les faits de maintien d'infractions en matière d'urbanisme dans des zones autres que des zones vulnérables du point de vue spatial ne soient plus punissables et que l'action publique en réparation qui serait uniquement fondée sur ce maintien ne soit plus
worden ingewilligd en, anderzijds, dat oprichtingsmisdrijven strafbaar accueillie à partir du 1er septembre 2009 et, d'autre part, que les
blijven - ongeacht of het gaat om ruimtelijk kwetsbaar gebied of niet infractions constituées par une construction restent punissables -
- en dat de herstelvordering mogelijk blijft. qu'il s'agisse ou non d'une zone vulnérable du point de vue spatial -
In het licht van die doelstelling, en rekening houdend met het et que l'action en réparation demeure possible.
zakelijk karakter van de herstelvordering, is het redelijk verantwoord A la lumière de cet objectif et compte tenu du caractère réel de
dat die vordering nog kan worden ingewilligd wanneer de oprichter l'action en réparation, il est raisonnablement justifié que cette
schuldig wordt bevonden, waarbij in voorkomend geval ook andere action puisse encore être accueillie lorsque le constructeur est
déclaré coupable, d'autres personnes devant, le cas échéant, aussi
personen de gevolgen van de herstelmaatregel dienen te ondergaan. subir les conséquences de la mesure de réparation.
Die maatregelen brengen meer evenwicht tussen, enerzijds, het streven Ces mesures améliorent l'équilibre entre, d'une part, l'objectif de
naar de bestraffing en het herstel in de vroegere toestand ten aanzien van diegenen die schuldig zijn aan het oprichtingsmisdrijf en, anderzijds, het streven naar meer rechtszekerheid voor diegenen die rechten verkrijgen over het betrokken goed en die alleen nog kunnen worden verontrust als de dader van het oprichtingsmisdrijf wordt veroordeeld. Overigens heeft de decreetgever voorzien in een aantal maatregelen van informatieverstrekking die het mogelijk maken dat personen die rechten zouden verkrijgen over het betrokken goed, niet onwetend zouden zijn over stedenbouwkundige onregelmatigheden waarmee dat goed behept zou zijn en eventuele rechtsvorderingen die dienaangaande aanhangig zijn. Ten slotte heeft de decreetgever geen afbreuk gedaan aan de rechten van personen om de schade die zij, bijvoorbeeld als eigenaar van een aanpalend perceel, zouden lijden, te doen ophouden door een herstel in natura of minstens om zich te doen vergoeden voor situaties die een quasi-delictuele fout blijven uitmaken. B.5.3. De vierde prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof répression et de remise en l'état à l'égard de ceux qui sont reconnus coupables de l'infraction constituée par une construction et, d'autre part, la recherche d'une plus grande sécurité juridique pour ceux qui acquièrent des droits sur le bien concerné et qui peuvent uniquement encore être inquiétés si l'auteur de l'infraction constituée par la construction est condamné. Par ailleurs, le législateur décrétal a prévu une série de mesures d'information qui permettent aux personnes qui acquièrent des droits sur le bien concerné d'être informées d'irrégularités urbanistiques dont le bien serait entaché et d'éventuelles actions qui seraient pendantes concernant ce bien. Enfin, le législateur décrétal n'a pas porté atteinte au droit des personnes de faire cesser, par une réparation en nature, le dommage qu'elles subiraient, par exemple en tant que propriétaire d'une parcelle voisine, ou tout au moins de se faire indemniser pour les situations qui continuent de constituer une faute quasi délictuelle. B.5.3. La quatrième question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- Artikel 6.1.1, vierde lid, van de bij besluit van de Vlaamse - L'article 6.1.1, alinéa 4, du Code flamand de l'aménagement du
Regering van 15 mei 2009 gecoördineerde « Vlaamse Codex Ruimtelijke territoire (« Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening »), coordonné par
l'arrêté du Gouvernement flamand du 15 mai 2009, ne viole pas
Ordening » (VCRO) schendt artikel 16 van de Grondwet, in samenhang l'article 16 de la Constitution, combiné avec l'article 1er du Premier
gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, niet. l'homme. - L'article 6.1.1, alinéas 3 et 4, et l'article 6.1.2 du Code flamand
- Artikel 6.1.1, derde en vierde lid, en artikel 6.1.2 van de VCRO de l'aménagement du territoire ne violent pas l'article 23, alinéa 3,
schenden artikel 23, derde lid, 4°, van de Grondwet niet. 4°, de la Constitution.
- Artikel 6.1.1, derde en vierde lid, van de VCRO schendt de artikelen - L'article 6.1.1, alinéas 3 et 4, du Code flamand de l'aménagement du
10 en 11 van de Grondwet niet. territoire ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 3 februari 2011. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 3 février 2011.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^