Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 146/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4892 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van de wet van 14 juni 2004 « tot wijziging van artikelen 213 en 223 van het Wetboek van vennootschappen », gesteld Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter R. Henneuse en rechter E. De Groot, waarneme(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 146/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4892 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van de wet van 14 juni 2004 « tot wijziging van artikelen 213 en 223 van het Wetboek van vennootschappen », gesteld Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter R. Henneuse en rechter E. De Groot, waarneme(...) Extrait de l'arrêt n° 146/2010 du 16 décembre 2010 Numéro du rôle : 4892 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4 de la loi du 14 juin 2004 modifiant les articles 213 et 223 du Code des sociétés, posée par la Cour d'appel La Cour constitutionnelle, composée du président R. Henneuse et du juge E. De Groot, faisant fon(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 146/2010 van 16 december 2010 Extrait de l'arrêt n° 146/2010 du 16 décembre 2010
Rolnummer 4892 Numéro du rôle : 4892
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4 van de wet van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4 de la loi
14 juni 2004 « tot wijziging van artikelen 213 en 223 van het Wetboek du 14 juin 2004 modifiant les articles 213 et 223 du Code des
van vennootschappen », gesteld door het Hof van Beroep te Luik. sociétés, posée par la Cour d'appel de Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit voorzitter R. Henneuse en rechter E. De Groot, composée du président R. Henneuse et du juge E. De Groot, faisant
waarnemend voorzitter, de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. fonction de président, des juges L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E.
Derycke en P. Nihoul, en, overeenkomstig artikel 60bis van de Derycke et P. Nihoul, et, conformément à l'article 60bis de la loi
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président
voorzitter M. Melchior, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, émérite M. Melchior, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée
onder voorzitterschap van emeritus voorzitter M. Melchior, par le président émérite M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 4 maart 2010 in zake Filippo Virone tegen Mr. Béatrice Par arrêt du 4 mars 2010 en cause de Filippo Virone contre Me Béatrice
Versie, handelend in haar hoedanigheid van curator van het Versie, agissant en qualité de curateur à la faillite de la SPRL «
faillissement van de bvba « Café Services », waarvan de expeditie ter Café Services », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
griffie van het Hof is ingekomen op 10 maart 2010, heeft het Hof van le 10 mars 2010, la Cour d'appel de Liège a posé la question
Beroep te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt de wet van 14 juni 2004 [tot wijziging van artikelen 213 en « La loi du 14 juin 2004 [modifiant les articles 213 et 223 du Code
223 van het Wetboek van vennootschappen], in het bijzonder artikel 4 des sociétés], spécialement en son article 4, viole-t-elle les
ervan, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij een articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'elle crée une
discriminatie teweegbrengt tussen de vennoten van besloten discrimination entre les associés des sociétés privées à
vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid naargelang deze gewone responsabilité limitée selon qu'elles sont ordinaires ou
of eenhoofdige vennootschappen zijn, door aan de enige vennoot als unipersonnelles en imposant à l'associé unique comme sanction du
sanctie voor de ontstentenis van verhoogde volstorting van het défaut de libération majorée du capital social à 12.400 euro le fait
maatschappelijk kapitaal ten belope van 12.400 euro op te leggen dat d'être réputé caution personnelle de toutes les obligations de la
hij wordt geacht persoonlijk borg te staan voor alle verbintenissen société alors que la responsabilité pour faute grave de gestion des
van de vennootschap, terwijl de zaakvoerders van datzelfde type van gérants de ce même type de sociétés ne peut être recherchée sur pied
vennootschappen, op grond van artikel 265 van het Wetboek van de l'article 265 du Code des sociétés qu'à la condition que les seuils
vennootschappen, enkel aansprakelijk kunnen worden gesteld wegens een
grove bestuursfout indien de relatief hoge drempelwaarden inzake omzet relativement élevés de chiffre d'affaires (620.000 euro en moyenne des
(gemiddeld 620.000 euro over de laatste drie jaar) en balanstotaal trois dernières années) et de total de bilan (375.000 euro ) soient
(375.000 euro) worden bereikt ? ». atteints ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De wet van 14 juni 2004 « tot wijziging van artikelen 213 en 223 B.1. La loi du 14 juin 2004 modifiant les articles 213 et 223 du Code
van het Wetboek van vennootschappen » (hierna : de wet van 14 juni des sociétés (ci-après : la loi du 14 juin 2004) a instauré, à l'égard
2004) heeft, voor de eenhoofdige besloten vennootschappen met beperkte des sociétés privées à responsabilité limitée unipersonnelles (SPRLU),
aansprakelijkheid (ebvba), het vol te storten minimumkapitaal verhoogd une augmentation du capital minimum à libérer, portant celui-ci de
van 6.200 euro tot 12.400 euro. 6.200 euros à 12.400 euros.
Artikel 2 van de wet van 14 juni 2004 heeft in artikel 213 van het L'article 2 de la loi du 14 juin 2004 a inséré dans l'article 213 du
Wetboek van vennootschappen, waarvan de bestaande tekst paragraaf 2 is Code des sociétés, dont le texte actuel formera le paragraphe 2, un
geworden, de volgende paragraaf 1 ingevoegd : paragraphe 1er rédigé comme suit :
« Indien een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid « Lorsqu'une société privée à responsabilité limitée devient
eenhoofdig wordt, moet het gestorte bedrag van het kapitaal binnen één unipersonnelle, le montant libéré du capital doit, dans un délai d'un
jaar ten minste 12.400 euro bereiken, tenzij binnen dezelfde termijn an, atteindre 12.400 euros au moins, sauf si, dans ce même délai, un
een nieuwe vennoot in de vennootschap wordt opgenomen of de nouvel associé entre dans la société ou celle-ci est dissoute.
vennootschap ontbonden wordt.
Gebeurt dit niet, dan wordt de enige vennoot geacht hoofdelijk borg te A défaut, l'associé unique est réputé caution solidaire de toutes les
staan voor alle verbintenissen van de vennootschap die ontstaan zijn obligations de la société nées depuis que la société est devenue
sinds het eenhoofdig worden van de vennootschap, en wel tot een nieuwe unipersonnelle, et ce, jusqu'à l'entrée d'un nouvel associé dans la
vennoot in de vennootschap wordt opgenomen, tot de ontbinding van de société, la publication de la dissolution de celle-ci ou la libération
vennootschap wordt bekendgemaakt of tot het kapitaal werkelijk ten
belope van 12.400 euro wordt gestort ». effective du capital à concurrence de 12.400 euros ».
Artikel 3 van de wet van 14 juni 2004 heeft artikel 223 van het L'article 3 de la loi du 14 juin 2004 a complété l'article 223 du Code
Wetboek van vennootschappen aangevuld met het volgende lid : des sociétés par l'alinéa suivant :
« In het in artikel 211 bedoelde geval wordt het in het eerste lid « Dans le cas visé à l'article 211, le montant prévu à l'alinéa 1er
vastgestelde bedrag bepaald op 12.400 euro ». est fixé à 12 400 euros ».
Artikel 4 van de wet van 14 juni 2004 bepaalt : L'article 4 de la loi du 14 juin 2004 dispose :
« De eenhoofdige besloten vennootschappen met beperkte « Toute société privée à responsabilité limitée unipersonnelle
aansprakelijkheid die op het tijdstip van de inwerkingtreding van deze existant au moment de l'entrée en vigueur de la présente loi libère
wet bestaan, storten hun kapitaal ten belope van ten minste 12.400 son capital à concurrence de 12.400 euros au moins dans un délai d'un
euro binnen één jaar vanaf deze inwerkingtreding, tenzij ze binnen an à compter de cette entrée en vigueur, sauf si elle est dissoute
dezelfde termijn ontbonden worden. dans ce même délai.
Doen ze dit niet, dan wordt de enige vennoot geacht hoofdelijk borg te A défaut, l'associé unique est réputé caution solidaire de toutes les
staan voor alle verbintenissen van de vennootschap tot de ontbinding obligations de la société jusqu'à la publication de la dissolution de
van de vennootschap wordt bekendgemaakt of tot het kapitaal werkelijk celle-ci ou la libération effective du capital à concurrence de 12.400
ten belope van 12.400 euro wordt gestort ». euros ».
Op grond van artikel 5 ervan is de wet van 14 juni 2004 in werking En vertu de son article 5, la loi du 14 juin 2004 est entrée en
getreden de dag waarop zij in het Belgisch Staatsblad is bekendgemaakt, namelijk op 2 augustus 2004. vigueur le jour de sa publication au Moniteur belge , soit le 2 août 2004.
B.2. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid, met de B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 4 van de wet van 14 et 11 de la Constitution, de l'article 4 de la loi du 14 juin 2004 en
juni 2004, in zoverre die bepaling een onverantwoord verschil in
behandeling zou invoeren onder de vennoten van de besloten ce que cette disposition créerait une différence de traitement
vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid naargelang die laatste injustifiée entre les associés des sociétés privées à responsabilité
gewone of eenhoofdige vennootschappen zijn, door aan de enige vennoot limitée selon qu'elles sont ordinaires ou unipersonnelles, en imposant
als sanctie voor de ontstentenis van de verhoogde volstorting van het à l'associé unique comme sanction du défaut de libération majorée du
maatschappelijk kapitaal ten belope van 12.400 euro op te leggen dat capital social à 12.400 euros le fait d'être réputé caution
hij wordt geacht persoonlijk borg te staan voor alle verbintenissen van de vennootschap. personnelle de toutes les obligations de la société.
Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit het dossier van de Il ressort de la formulation de la question préjudicielle et du
rechtspleging voor de verwijzende rechter blijkt dat het onevenredige dossier de la procédure devant le juge a quo que le caractère
karakter van die sanctie zou worden versterkt wanneer die wordt disproportionné de cette sanction apparaîtrait accentué quand on la
vergeleken met de aansprakelijkheid wegens een grove beheersfout compare avec la responsabilité pour faute grave de gestion des gérants
begaan door de zaakvoerders van datzelfde type van vennootschappen, de ce même type de sociétés, qui ne peut être engagée, conformément à
die, overeenkomstig artikel 265 van het Wetboek van vennootschappen, l'article 265 du Code des sociétés, qu'à la condition que des seuils
slechts aansprakelijk kunnen worden gesteld indien relatief hoge
drempelwaarden inzake omzet (gemiddeld 620.000 euro over de laatste relativement élevés de chiffre d'affaires (620.000 euros en moyenne
drie jaar) en balanstotaal (375.000 euro) worden bereikt. des trois dernières années) et de total de bilan (375.000 euros)
B.3. In de memorie van toelichting van de wet van 14 juni 2004 wordt soient atteints. B.3. L'exposé des motifs de la loi du 14 juin 2004 explique que
uitgelegd dat de verhoging van het vol te storten kapitaal van de
eenhoofdige vennootschappen concreet gestalte moet geven aan het l'augmentation du capital à libérer des sociétés unipersonnelles tend
regeerakkoord teneinde « de strijd tegen de fiscale fraude op te à concrétiser l'accord de gouvernement visant à « intensifier la lutte
voeren » en « te zorgen voor een betere inning van de belastingen » contre la fraude fiscale » et à « assurer une meilleure perception de
(Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0735/001, p. 4). l'impôt » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/001, p. 4).
Er is eveneens gepreciseerd dat die bepaling past in het kader van de Il a également été précisé que cette disposition s'inscrit dans la
preventie van faillissementen : volonté de prévenir les faillites :
« De ontworpen maatregel dient ook beschouwd te worden in het kader « La mesure en projet doit aussi être envisagée dans le cadre de la
van de preventie van faillissementen. Een van de belangrijkste prévention des faillites. Une des causes principales des faillites des
oorzaken van faillissementen bij vennootschappen ligt immers precies sociétés est en effet précisément leur sous-capitalisation. Lorsqu'une
in de onderkapitalisatie. Bij vennootschappen met slechts één vennoot société ne compte qu'un associé, celui-ci sera le seul à fournir les
staat deze alleen in voor de middelen waarop eventueel tijdens het moyens auxquels il devra éventuellement être fait appel au cours de
bestaan van de vennootschap beroep moet worden gedaan. l'existence de la société.
Voor dit soort vennootschappen is het wellicht interessanter om vanaf Pour ce type de sociétés, il est sans doute plus intéressant de
de oprichting over voldoende eigen middelen te beschikken wat disposer dès la constitution de moyens propres suffisants, ce qui
bovendien een betere continuïteit van de commerciële activiteit van de permet en outre d'assurer une meilleure continuité de l'activité
vennootschap waarborgt » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC commerciale de la société » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC
51-0735/003, p. 3). 51-0735/003, p. 3).
Er is eveneens opgemerkt dat die verhoging van het vol te storten Il a été également remarqué que cette augmentation du capital à
kapitaal tot gevolg heeft « dat ondernemers die een EBVBA wensen op te libérer « sensibilise davantage les entrepreneurs qui souhaitent
richten meer gesensibiliseerd worden en meer aandacht zouden hebben constituer une SPRLU et les rend plus attentifs en ce qui concerne le
voor het vereiste kapitaal en voor de waarborgen van de derden. Bij capital requis et les garanties des tiers. En cas de faillite, les
een faillissement zijn immers niet enkel de vennoten betrokken, maar associés ne sont en effet pas les seuls concernés, l'Etat et des tiers
ook de staat en derden (onderaannemers, leveranciers e.d.) » (ibid., p. 9). (sous-traitants, fournisseurs, etc.) le sont aussi » (ibid., p. 9).
Het bij de oprichting van een ebvba vol te storten minimumkapitaal is Le capital minimum à libérer lors de la constitution d'une SPRLU est
aldus verdubbeld, namelijk van 6.200 euro tot 12.400 euro; het ainsi doublé, à savoir porté de 6.200 euros à 12.400 euros; par
minimumbedrag van het kapitaal om die vennootschap op te richten, is contre, le montant minimum du capital pour constituer cette société
daarentegen onveranderd gebleven. reste inchangé.
B.4. In haar advies over het voorontwerp dat de wet van 14 juni 2004 B.4. Dans son avis sur l'avant-projet devenu la loi du 14 juin 2004,
is geworden, heeft de afdeling wetgeving van de Raad van State
vastgesteld dat de ontwerptekst, met het verdubbelen van het bedrag la section de législation du Conseil d'Etat a constaté qu'en doublant
van het minimumkapitaal dat bij de oprichting van een ebvba moet le montant du capital minimum qui doit être libéré lors de la
worden volgestort, voorziet in « een verschil in behandeling constitution d'une SPRLU, le texte en projet établit « une différence
vergeleken met de andere handelsvennootschappen, waarvoor het minimale de traitement avec les autres sociétés commerciales pour lesquelles le
volgestorte kapitaal ongewijzigd blijft op 6.200 euro, zoals geldt capital libéré minimum reste fixé à 6.200 euros, telles que la société
voor de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid opgericht privée à responsabilité limitée constituée par plusieurs personnes
door verschillende personen (artikel 223 van het Wetboek van (article 223 du Code des sociétés), mais également la société
Vennootschappen), maar ook voor de coöperatieve vennootschap met
beperkte aansprakelijkheid (artikel 397 van het Wetboek van coopérative à responsabilité limitée (article 397 du Code des
Vennootschappen) » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0735/001, p. 8). De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft bijgevolg geoordeeld : « De grondwettelijke regels inzake gelijkheid en non-discriminatie sluiten niet uit dat voor verschillende categorieën van rechtspersonen een verschillende behandeling wordt ingevoerd, voor zover die op een objectief criterium berust en redelijk verantwoord is. Het voorhanden zijn van zulk een verantwoording moet beoordeeld worden rekening houdend met de doelstelling en de gevolgen van de omstreden maatregel en met de aard van de in het geding zijnde beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk proportionaliteitsverband bestaat tussen de gebruikte middelen en het nagestreefde doel. Hoewel de verschillende behandeling berust op een objectief criterium sociétés) » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/001, p. 8). La section de législation du Conseil d'Etat a dès lors considéré : « Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes morales, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
en ofschoon de bedoeling, die erin bestaat de strijd tegen fiscale Si la différence de traitement se fonde sur un critère objectif et que
fraude op te voeren en te zorgen voor een betere inning van de le but d'intensifier la lutte contre la fraude fiscale et d'assurer
belastingen, gerechtvaardigd is, zou in de memorie van toelichting het une meilleure perception de l'impôt est légitime, encore faudrait-il
bestaan van een redelijk proportionaliteitsverband tussen de gebruikte justifier dans l'exposé des motifs le rapport raisonnable de
middelen en het nagestreefde doel moeten worden aangetoond » (ibid.). proportionnalité entre les moyens employés et le but visé » (ibid. ).
B.5. In antwoord op de opmerkingen van de afdeling wetgeving van de B.5. En réponse aux observations de la section de législation du
Raad van State over het redelijk verband van evenredigheid tussen de Conseil d'Etat quant au rapport raisonnable de proportionnalité entre
aangewende middelen en het beoogde doel, heeft de minister van les moyens employés et le but visé, la ministre de la Justice a
Justitie uitgelegd dat, « door het bedrag dat moet worden volgestort expliqué qu'« en ne modifiant pas le montant qui doit être souscrit
voor het oprichten door één enkele persoon van een besloten pour constituer une SPRLU, on ne rend pas plus complexe la
vennootschap met beperkte aansprakelijkheid niet te wijzigen, men de
oprichting van dit soort vennootschappen niet bemoeilijkt » (ibid., p. constitution de ce type de sociétés » (ibid., p. 5) :
5) : « Door daarentegen het minimale volgestorte kapitaal te verhogen, « Par contre, en augmentant le montant minimum à libérer, on accroît à
verhoogt men in dezelfde mate het gemeenschappelijke onderpand van de due concurrence le gage commun des créanciers sur lequel ils pourront
schuldeisers, waarop ze hun vorderingen zouden kunnen doen gelden en cas de défaillance du débiteur recouvrer leurs créances. Ceci
indien de schuldenaar in gebreke blijft. Dit belangt zowel de fiscale concerne tant l'administration fiscale que d'autres créanciers. De la
administratie als de andere schuldeisers aan. Door dit bedrag te verhogen eist men eveneens van de investeerder een financiële inspanning die bewijst dat hij de vaste wil heeft om een economische activiteit op te zetten en tegelijk biedt men hem de mogelijkheid om zijn persoonlijk patrimonium af te schermen voor de ondernemingsrisico's. De verhoging werd beperkt tot de door één enkele persoon opgerichte besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, omdat men gemerkt heeft dat er personen zijn die van deze bijzondere vennootschapsvorm gebruik maken, met als enige bedoeling om belastingen te ontwijken of om een mechanisme op te zetten, bedoeld om belastingsontwijking of -fraude te organiseren, onder meer wat betreft de BTW-carrousels. Bij de andere vennootschappen werd dit fenomeen niet vastgesteld. De vereiste van de aanwezigheid van meerdere aandeelhouders werd voldoende geacht om de oprichting te voorkomen van vennootschappen die belastingsontwijking als enig doel hebben. Tot slot moet men de aandacht vestigen op het feit dat [, hoewel] het minimum volgestorte kapitaal inderdaad verdubbeld werd en aldus op 12.400 EUR werd gebracht, dit bedrag geen onoverkomelijk obstakel is voor de kandidaten die een gezonde en duurzame economische activiteit même manière, en augmentant ce montant, on exige de l'investisseur un effort financier qui tend à démontrer sa volonté durable de mettre sur pied une activité économique tout en lui offrant la possibilité de mettre son patrimoine personnel à l'abri du risque entrepreneurial. Si on limite cet accroissement aux sociétés constituées sous la forme de SPRLU, c'est qu'il a été observé que des personnes faisaient usage de cette forme sociétale particulière dans le seul but d'éluder l'impôt, ou de mettre sur pied des mécanismes d'évitement ou de fraude aux impôts, notamment en matière de carrousel TVA. Pour les autres sociétés, ce phénomène n'ayant pas été observé, l'exigence de la présence de plusieurs actionnaires a été jugée suffisante pour prévenir la constitution de sociétés dans le seul but d'évasion fiscale. Enfin, on relèvera que si le capital minimum à libérer est effectivement doublé et qu'il passe à 12.400 EUR, ce montant n'est pas un obstacle infranchissable pour les candidats au développement d'une
willen ontwikkelen » (ibid., pp. 5-6). activité économique saine et durable » (ibid., pp. 5-6).
De minister van Justitie heeft eveneens uitgelegd : La ministre de la Justice a également expliqué :
« De doelstellingen van het wetsontwerp zijn de strijd tegen de « Le projet de loi à l'examen vise à lutter contre la fraude fiscale
fiscale fraude en een betere inning van de belastingen. De fiscale et à assurer une meilleure perception de l'impôt. La fraude fiscale
fraude die in het vizier wordt genomen is die waarbij de EBVBA wordt qui est dans la ligne de mire est celle qui consiste à utiliser la
gebruikt als vehikel en scherm voor illegale activiteiten strijdig met SPRLU comme instrument et comme couverture pour exercer des activités
de fiscale wetgeving. De EBVBA laat, juist door haar eenhoofdig illégales contraires à la législation fiscale. La SPRLU permet,
karakter, aan één persoon toe volledig meesterschap te bezitten over précisément du fait de son caractère unipersonnel, à une personne de
de vennootschap : hij vervult tegelijk de rol van zaakvoerder én van maîtriser totalement la société : cette personne fait à la fois office
algemene vergadering, van gecontroleerde én van controleur. In dat de gérant et d'assemblée générale, de contrôlé et de contrôleur. Dans
geval is er dan ook geen behoefte aan medeplichtigen of stromannen, ce cas, il n'est pas nécessaire d'avoir des complices ou des hommes de
die scrupules zouden kunnen laten gelden of de werkelijke toedracht uitbrengen. De regering stelt vast dat de vennootschap op die manier voor fraudeurs slechts een werktuig is, een middel om hun illegale praktijken uit te voeren. De betrokken bedrijven verrichten overigens heel vaak geen enkele commerciële activiteit. Er is bijgevolg besloten een maatregel uit te vaardigen waardoor het beroep op deze vennootschapsvorm moeilijker zou worden (onder meer omdat het duurder wordt) zonder diegenen die echt handel willen drijven via een EBVBA overdreven te benadelen. [...] Het intekenen op het kapitaal van een vennootschap legt de intekenaar een onvoorwaardelijke verbintenis ten belope van het onderschreven bedrag paille, qui pourraient faire valoir leurs scrupules ou révéler la vérité. Le gouvernement constate que la société n'est dans ce cas qu'un outil pour les fraudeurs, un moyen de se livrer à des pratiques illégales. Au demeurant, les sociétés concernées n'exercent bien souvent aucune activité commerciale. Par conséquent, il a été décidé de prendre une mesure qui rendra plus difficile le recours à cette forme de société (entre autres parce que cela sera plus cher), sans pénaliser outre mesure les personnes qui souhaitent réellement exercer une activité commerciale par le biais d'une SPRLU. [...] La souscription au capital d'une société engage le souscripteur de manière inconditionnelle à concurrence du montant
ten opzichte van de vennootschap, op. Vroeg of laat zal de intekenaar souscrit vis-à-vis de la société. Tôt ou tard, le souscripteur sera
in functie van de noden van de vennootschap verplicht zijn het contraint, en fonction des besoins de la société, de libérer
volledig bedrag volledig te storten. [...] l'intégralité du capital. [...]
[...] De maatregel loopt in feite alleen vooruit op de uitvoering van [...] En fait, la mesure ne fait qu'anticiper sur l'exécution d'une
een verplichting waaraan de vennoten zich op geen enkele manier kunnen obligation à laquelle les associés ne peuvent aucunement se
onttrekken. soustraire.
Het bedrag dat wordt voorgesteld is bovendien niet bijzonder hoog : Le montant qui est proposé n'est, en outre, pas particulièrement élevé
iemand die een commerciële activiteit begint heeft in elk geval : la personne qui débute une activité commerciale a, en tout état de
behoefte aan een solide basis. Vroeg of laat zal de vennootschap toch cause, besoin d'une base solide. Tôt ou tard, la société aura besoin
middelen nodig hebben en de ontworpen maatregel zal verhinderen dat de moyens financiers et la mesure projetée évitera qu'un entrepreneur
ondernemers een te laag volgestort kapitaal zouden inroepen om hun n'invoque un capital libéré insuffisant pour ne pas respecter ses
verbintenissen niet na te komen (vooral omdat zij in een EBVBA enige engagements (surtout parce qu'il est associé unique dans une SPRLU).
vennoot zijn). Voor fraudeurs zal de vereiste van meer middelen de L'obligation de libérer un montant plus élevé dissuadera les fraudeurs
toegang tot die vennootschapsvorm moeilijker maken.
Tenslotte staat de ontworpen maatregel niet in een onevenredige de constituer cette forme de société.
verhouding tot de nagestreefde doelstelling en zal hij de financiële Enfin, la mesure à l'examen n'est pas disproportionnée par rapport à
soliditeit van deze vennootschapsvorm nog meer verstevigen. Het l'objectif poursuivi et elle renforcera la solidité financière de
negatief effect op de oprichting van dergelijke vennootschappen en de cette forme de société. Son effet négatif sur la constitution de
vrees dat er minder beroep zal worden op gedaan (doordat de oprichter telles sociétés et la crainte qu'elle ait moins de succès (du fait que
een groter bedrag moet storten) zijn verwaarloosbaar. [...] le fondateur devra verser un montant plus élevé) sont négligeables.
[...] Het fenomeen van de faillissementen (meer in het bijzonder de [...] [...] Le phénomène des faillites dans les sociétés sous-capitalisées
casscade-faillissementen) bij ondergekapitaliseerde vennootschappen (plus particulièrement des faillites en cascade) est loin d'être
valt, met al zijn nefaste gevolgen voor de economie, niet te négligeable, avec toutes les conséquences négatives qu'il implique
verwaarlozen » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0735/003, pp. pour l'économie » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/003,
11-13). pp. 11-13).
B.6. Teneinde de situatie te regelen van de vennootschappen die zijn B.6. Afin d'appréhender la situation des sociétés constituées
opgericht vóór de inwerkingtreding van de ontwerpwet, kent de in het antérieurement à l'entrée en vigueur de la loi en projet, la
geding zijnde bepaling, die voortvloeit uit een amendement van de disposition en cause, issue d'un amendement du Gouvernement, octroie
Regering, aan de bestaande ebvba's een termijn van één jaar toe om te aux SPRLU existantes un délai d'un an afin de satisfaire à
voldoen aan de verhoging van het vol te storten minimumkapitaal : l'augmentation du capital minimum à libérer :
« Alle BVBA's met een enige vennoot op het tijdstip van de « Toutes les SPRL pourvues d'un associé unique existant au moment de
inwerkingtreding van het ontwerp van wet, moeten hun kapitaal storten l'entrée en vigueur de la loi en projet seront tenues de libérer leur
ten belope van ten minste 12.400 euro of in ontbinding gaan. capital à concurrence de 12.400 euros au moins ou de se dissoudre.
Bij het verstrijken van deze termijn is in een sanctie voorzien ten
aanzien van de zaakvoerders en de vennoten van de vennootschappen die A l'expiration de ce délai, il est prévu une sanction à l'encontre de
niet aan deze wettelijke voorschriften zouden hebben voldaan » (Parl. l'associé unique des sociétés visées qui ne satisferaient pas au
St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-0735/002, p. 3). prescrit légal » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/002, p.
De beoogde vennootschappen beschikken niettemin over een alternatief : 3). Les sociétés visées disposent néanmoins d'une solution de rechange :
« Vanaf de inwerkingtreding van de wet beschikken die vennootschappen « A compter de l'entrée en vigueur de la loi, ces sociétés disposent
over één jaar om het kapitaal [vol te storten] ten belope van ten
minste 12.400 euro, tenzij de vennootschap tijdens die periode wordt d'un délai d'un an pour libérer leur capital à concurrence de 12.400
ontbonden. Niets belet immers dat de zaakvoerder tot de ontbinding euros au moins, à moins qu'elles ne se dissolvent au cours de cette
besluit of ze voorstelt aan de andere venno(o)t(en) om te ontsnappen période. Rien n'empêche en effet le gérant d'opérer la dissolution de
aan de nieuwe bepaling. la société ou de la proposer à un (des) autre(s) associé(s) pour se
Indien tegen het einde van die periode de vennootschap niet ontbonden soustraire à la nouvelle disposition.
is of het kapitaal niet volgestort ten belope van 12.400 euro, wordt Si la société n'a pas été dissoute ni le capital libéré à concurrence
de enige vennoot geacht hoofdelijk borg te staan voor alle de 12.400 EUR à la fin de cette période, l'associé unique est réputé
verplichtingen van de vennootschap tot aan het ogenblik van de caution solidaire de toutes les obligations de la société jusqu'à la
bekendmaking van de ontbinding of de effectieve storting van het publication de la dissolution de la société ou de la libération
kapitaal ten belope van 12.400 euro » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, effective du capital à concurrence de 12.400 EUR » (Doc. parl.,
DOC 51-0735/003, p. 4). Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/003, p. 4).
B.7.1. Ten aanzien van de maatregel waarin is voorzien bij B.7.1. En ce qui concerne la mesure prévue en cas d'absence de
ontstentenis van volstorting van het kapitaal te belope van 12.400 libération du capital à concurrence de 12.400 euros, les travaux
euro, wordt in de parlementaire voorbereiding uitgelegd : préparatoires expliquent :
« Wat de hoofdelijke borg betreft, kan worden verwezen naar de in het « En ce qui concerne la caution solidaire, on se reportera à
verleden doorgevoerde verhoging van het vereiste maatschappelijk l'augmentation, réalisée dans le passé, du capital social requis de la
kapitaal van de BVBA en de aanpassing van de statutaire regels bij de SPRL et à l'adaptation des règles statutaires des sociétés
CV's : bij die gelegenheid werd ook bepaald dat, indien er geen coopératives : il a également été disposé à cette occasion que la
aanpassing was van het maatschappelijk kapitaal, binnen de door de non-adaptation du capital social dans le délai imparti par le
wetgever vastgestelde termijn, er een hoofdelijk borgstelling ontstond législateur entraînait la constitution d'une caution solidaire dans le
in hoofde van de aandeelhouders en zelfs van de zaakvoerder. Het chef des actionnaires et même du gérant. Il s'agit dès lors, ni plus
betreft dan ook niets meer dan de toepassing van bepalingen die in het ni moins, de l'application des dispositions qui s'appliquent en
kader van de vennootschapswetgeving in het algemeen gelden. Het gaat général dans le cadre de la législation sur les sociétés commerciales.
erom de betrokkenen aan te sporen zich naar de wetgeving te schikken Le but est d'inciter les intéressés à respecter la législation, et,
en zoniet daar de gevolgen van te dragen. De termijn van één jaar om dans le cas contraire, à en assumer les conséquences. Le délai d'une
zich aan te passen na de inwerkingtreding van de wet, op de dag van de année qui est accordé pour s'adapter après l'entrée en vigueur de la
bekendmaking in het Belgisch Staatsblad , lijkt bijzonder redelijk loi, le jour de sa publication au Moniteur belge, paraît
(cf. regeringsamendement nr. 4). Het wetsontwerp vindt dan ook een particulièrement raisonnable (cf. l'amendement n° 4 du gouvernement).
terechte verantwoording in de bestrijding van de fiscale fraude en, Le projet de loi à l'examen trouve dès lors sa justification dans la
weliswaar minder, in het vermijden van faillissementen. Het draagt bij lutte contre la fraude fiscale et, certes, dans une moindre mesure,
tot de responsabilisering van diegenen die willen investeren » (ibid., dans le souci d'éviter des faillites. Il contribue à responsabiliser
p. 9). les candidats investisseurs » (ibid., p. 9).
B.7.2. De hoofdelijke borg waarin de in het geding zijnde bepaling B.7.2. La caution solidaire que prévoit la disposition en cause est en
voorziet, is immers dezelfde maatregel als die waarin artikel 213, § effet la même mesure que celle que prévoit l'article 213, § 1er, tel
1, zoals ingevoegd in het Wetboek van vennootschappen bij artikel 2 qu'il a été inséré dans le Code des sociétés, par l'article 2 de la
van de wet van 14 juni 2004, voorziet wanneer een besloten loi du 14 juin 2004, dans l'hypothèse dans laquelle une société privée
vennootschap met beperkte aansprakelijkheid eenhoofdig wordt. à responsabilité limitée devient unipersonnelle.
Het voormelde artikel 213, § 1, is bij de wet van 14 juni 2004 L'article 213, § 1er, précité, a été introduit par la loi du 14 juin
ingevoegd « ter voorkoming van enige handeling waardoor het doel van 2004, afin de « prévenir toute manoeuvre visant à contourner
deze wet wordt omzeild via de oprichting van een niet-eenhoofdige BVBA l'objectif de la présente loi par la constitution d'une SPRL non
die vervolgens eenhoofdig wordt door de vereniging van alle aandelen unipersonnelle mais qui le deviendrait ensuite par la réunion de
in de handen van de enige vennoot » (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC toutes les parts dans les mains de l'associé unique » (Doc. parl.,
51-0735/002, p. 4). Chambre, 2003-2004, DOC 51-0735/002, p. 4).
De hoofdelijke borg waarin artikel 213, § 1, tweede lid, van het La caution solidaire prévue par l'article 213, § 1er, alinéa 2, du
Wetboek van vennootschappen voorziet, is een maatregel « gegrond op Code des sociétés est « une mesure inspirée de l'article 213, alinéa
artikel 213, tweede lid, van het Wetboek van Vennootschappen » (ibid. 2, du Code des sociétés » (ibid. ), dans le but « de prévenir toute
), « teneinde enige nalatigheid te voorkomen en alles in het werk te
stellen opdat het ontwerp van maatregel doeltreffend zou zijn » (ibid. négligence et d'assurer une pleine effectivité à la mesure en projet »
). (ibid. ).
B.8. Rekening houdend met hetgeen voorafgaat, berust het verschil in B.8. Compte tenu de ce qui précède, la différence de traitement, en ce
behandeling, ten aanzien van het vol te storten minimumkapitaal, onder qui concerne le capital minimum à libérer, entre les sociétés privées
de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid, naargelang à responsabilité limitée, selon qu'elles sont ordinaires ou
zij gewoon dan wel eenhoofdig zijn, op een objectief criterium, unipersonnelles, repose sur un critère objectif, à savoir l'existence,
namelijk het bestaan, voor de ebvba, van een enige vennoot die de pour la SPRLU, d'un associé unique pouvant exercer seul les pouvoirs
bevoegdheden inzake het beheer en de besluitvorming binnen de de gestion et de décision au sein de la société. La mesure en cause
vennootschap alleen kan uitoefenen. De in het geding zijnde maatregel is dus verantwoord door de vaststelling, gestaafd door de in B.4 aangehaalde parlementaire voorbereiding, dat die vennootschapsvorm, vanwege het eenhoofdige karakter ervan, meer risico's kan inhouden in het licht van de met de in het geding zijnde maatregel nagestreefde wettige doelstellingen, vermeld in B.3, om fiscale fraude te bestrijden, de belasting beter te innen en faillissementen te voorkomen. De hoofdelijke borg waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet, is niet onevenredig, gelet op de wil om het effectieve karakter van de verhoging van het volgestorte minimumkapitaal te verzekeren. est donc justifiée par le constat, étayé par les travaux préparatoires cités en B.4, que cette forme sociétale peut présenter, par son caractère unipersonnel, davantage de risques au regard des objectifs légitimes poursuivis par la mesure en cause, mentionnés en B.3, de lutte contre la fraude fiscale, d'une meilleure perception de l'impôt et de prévention des faillites. La caution solidaire, prévue par la disposition en cause, n'est pas disproportionnée, compte tenu de la volonté d'assurer l'effectivité de l'augmentation du capital minimum libéré.
Voor het overige heeft artikel 265 van het Wetboek van vennootschappen Pour le surplus, l'article 265 du Code des sociétés concerne la mise
betrekking op het aansprakelijk stellen van de zaakvoerders wegens
beheersfouten, en kan het dus niet worden vergeleken met de regels die en oeuvre de la responsabilité des gérants, pour des fautes de
gelden voor de enige vennoot van een ebvba en betrekking hebben op de gestion, et ne peut donc être comparé aux règles s'imposant à
naleving van een wettelijke voorwaarde in verband met de oprichting l'associé unique d'une SPRLU et concernant le respect d'une condition
van de vennootschap, waarbij die voorwaarde wordt opgelegd aan de légale relative à la constitution de la société, cette condition étant
bestaande vennootschappen, binnen een redelijke termijn. exigée des sociétés existantes, dans un délai raisonnable.
B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 4 van de wet van 14 juni 2004 « tot wijziging van artikelen L'article 4 de la loi du 14 juin 2004 modifiant les articles 213 et
213 en 223 van het Wetboek van vennootschappen » schendt de artikelen 223 du Code des sociétés ne viole pas les articles 10 et 11 de la
10 en 11 van de Grondwet niet. Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 december 2010. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 décembre 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^