Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 139/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4826 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van 30 april 2009 « tot wijziging van het decreet van 27 november 1997 tot wi Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit emeritus voorzitter M. Melchior, overeenkomstig artikel(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 139/2010 van 16 december 2010 Rolnummer 4826 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van 30 april 2009 « tot wijziging van het decreet van 27 november 1997 tot wi Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit emeritus voorzitter M. Melchior, overeenkomstig artikel(...) Extrait de l'arrêt n° 139/2010 du 16 décembre 2010 Numéro du rôle : 4826 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1 er du décret de la Région wallonne du 30 avril 2009 « modifiant le décret du 27 novembre 1997 mo La Cour constitutionnelle, composée du président émérite M. Melchior, conformément à l'article 6(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 139/2010 van 16 december 2010 Extrait de l'arrêt n° 139/2010 du 16 décembre 2010
Rolnummer 4826 Numéro du rôle : 4826
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1 van het decreet En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1er du
van het Waalse Gewest van 30 april 2009 « tot wijziging van het décret de la Région wallonne du 30 avril 2009 « modifiant le décret du
decreet van 27 november 1997 tot wijziging van het Waalse Wetboek van 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de l'Aménagement du
Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium », gesteld door de Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine », posée par le Conseil
Raad van State. d'Etat.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit emeritus voorzitter M. Melchior, overeenkomstig composée du président émérite M. Melchior, conformément à l'article
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour
Grondwettelijk Hof, en voorzitter M. Bossuyt, en de rechters A. Alen, constitutionnelle, et du président M. Bossuyt, et des juges A. Alen,
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président
emeritus voorzitter M. Melchior, émérite M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 198.195 van 25 november 2009 in zake Patrick Vantomme Par arrêt n° 198.195 du 25 novembre 2009 en cause de Patrick Vantomme
en anderen, en Francine D'Haeze tegen het Waalse Gewest, vrijwillig et autres, et de Francine D'Haeze contre la Région wallonne, partie
tussenkomende partij : de nv « Cora », en partijen geroepen tot intervenante volontaire : la SA « Cora », et parties appelées en
tussenkomst : 1. de stad Moeskroen, 2. de gemeente Estaimpuis, waarvan intervention : 1. la ville de Mouscron, 2. la commune d'Estaimpuis,
de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 8 december 2009, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 8 décembre
heeft de Raad van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : 2009, le Conseil d'Etat a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van 30 april « L'article 1er du décret régional wallon du 30 avril 2009 modifiant
2009 tot wijziging van het decreet van 27 november 1997 tot wijziging le décret du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de
van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en l'aménagement du territoire, de l'urbanisme et du patrimoine
Patrimonium het standstill -beginsel, dat inherent is aan het recht op viole-t-il le principe de standstill, inhérent au droit à la
de bescherming van een gezond leefmilieu bepaald in artikel 23 van de protection d'un environnement sain prévu à l'article 23 de la
Grondwet, in voorkomend geval in samenhang gelezen met de artikelen 10 Constitution, le cas échéant lu en combinaison avec les articles 10 et
en 11 van de Grondwet en de artikelen 6, 13 en 14 van het Europees 11 de la Constitution et les articles 6, 13 et 14, de la convention
Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
vrijheden, alsook artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat fondamentales ainsi que l'article 1er du premier protocole additionnel
Verdrag, in zoverre het tot gevolg heeft dat het : à cette convention, en ce qu'il a pour effet :
- de inhoud van de gewestplannen geldig verklaart, zonder aan de - de valider le contenu de plans de secteur sans offrir aux citoyens
burgers de waarborgen te bieden die gekoppeld zijn aan een procedure les garanties qui assortissent une procédure de modification de ces
tot wijziging van die plannen (met name een openbaar onderzoek, een plans (notamment une enquête publique, une étude d'incidences et la
milieueffectrapport en de mogelijkheid om de wettigheid van de possibilité de contester la légalité de la décision de modification)
wijzigingsbeslissing te betwisten), en hun dus slechts een bescherming et donc de ne leur offrir qu'une protection substantiellement moindre
biedt die wezenlijk geringer is dan die welke zij tot op heden konden que celle dont ils pouvaient entendre disposer jusqu'à présent, sans
genieten, zonder dat hiervoor een met de maatregel evenredig doel van qu'il existe pour cela un but d'intérêt général proportionné à la
algemeen belang bestaat; mesure;
- de mogelijkheden om de bestemming te betwisten aanzienlijk beperkt, - de réduire considérablement les possibilités de contestation de
waardoor een verschil in behandeling wordt ingevoerd ten opzichte van l'affectation, avec pour conséquence un traitement différent par
de burgers die de wettigheid kunnen betwisten van een bestemming die rapport aux citoyens qui peuvent contester la légalité d'une
niet op wetgevende wijze geldig is verklaard; affectation non validée par voie législative;
- met terugwerkende kracht van toepassing is op de aan de gang zijnde - de s'appliquer de manière rétroactive aux procédures en cours, alors
procedures, terwijl die toepassing, die een van de belangrijkste que cette application, qui constitue un des buts réels majeurs du
werkelijke doelen van het decreet vormt, niet evenredig is met het décret, est sans rapport proportionné avec le but avancé de la mesure
aangevoerde doel van de maatregel ? ». ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Aan het Hof wordt een prejudiciële vraag gesteld over de B.1. La Cour est saisie d'une question préjudicielle relative à la
verenigbaarheid van artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest compatibilité de l'article 1er du décret régional wallon du 30 avril
van 30 april 2009 « tot wijziging van het decreet van 27 november 1997 2009 « modifiant le décret du 27 novembre 1997 modifiant le Code
tot wijziging van het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening,
Stedenbouw en Patrimonium », met het standstill -beginsel, dat wallon de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine
inherent is aan het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu » avec le principe de standstill, inhérent au droit à la protection
bepaald in artikel 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang d'un environnement sain prévu à l'article 23 de la Constitution, le
gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en met de artikelen cas échéant lu en combinaison avec les articles 10 et 11 de la
6, 13 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, Constitution et avec les articles 6, 13 et 14 de la Convention
alsook met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec l'article 1er du
Verdrag. Premier Protocole additionnel à cette Convention.
B.2.1. Het Hof wordt over de in het geding zijnde bepaling ondervraagd B.2.1. La Cour est interrogée sur la disposition en cause en ce que,
in zoverre zij, volgens de verwijzende rechter, ertoe zou leiden de d'après le juge a quo, elle aurait pour effet de valider le contenu de
inhoud van de gewestplannen geldig te verklaren zonder de burgers de plans de secteur sans offrir aux citoyens les garanties qui entourent
waarborgen te bieden die zijn gekoppeld aan een procedure tot une procédure de modification de ces plans (notamment une enquête
wijziging van die plannen (met name een openbaar onderzoek, een publique, une étude d'incidences et la possibilité de contester la
milieueffectrapport en de mogelijkheid om de wettigheid van de wijzigingsbeslissing te betwisten) en hun dus slechts een bescherming te bieden die wezenlijk geringer is dan die welke zij tot op heden konden genieten, zonder dat daarvoor een met de maatregel evenredig doel van algemeen belang bestaat. B.2.2. Het Hof moet zich eveneens uitspreken over het feit dat artikel 1 van het voormelde decreet de mogelijkheden om de bestemming te betwisten aanzienlijk zou beperken, waardoor een verschil in behandeling wordt ingevoerd ten opzichte van de burgers die de wettigheid kunnen betwisten van een bestemming die niet op wetgevende wijze geldig is verklaard. B.2.3. Ten slotte wordt het Hof ondervraagd over het feit dat de in het geding zijnde bepaling met terugwerkende kracht van toepassing is op de aan de gang zijnde procedures, terwijl die toepassing, die een van de belangrijkste werkelijke doelen van het decreet zou vormen, niet evenredig zou zijn met het aangevoerde doel van de maatregel. B.3. Artikel 1 van het in het geding zijnde decreet van het Waalse légalité de la décision de modification) et donc de ne leur offrir qu'une protection substantiellement moindre que celle dont ils pouvaient entendre disposer jusqu'à présent, sans qu'il existe pour cela un but d'intérêt général proportionné à la mesure. B.2.2. La Cour doit également se prononcer sur le fait que l'article 1er du décret précité réduirait considérablement les possibilités de contestation de l'affectation, avec pour conséquence un traitement différent par rapport aux citoyens qui peuvent contester la légalité d'une affectation non validée par la voie législative. B.2.3. Enfin, la Cour est interrogée sur le fait que la disposition en cause s'applique de manière rétroactive aux procédures en cours, alors que cette application, qui constituerait un des buts réels majeurs du décret, serait sans rapport proportionné avec le but avancé de la mesure.
Gewest van 30 april 2009 bepaalt : B.3. L'article 1er du décret de la Région wallonne du 30 avril 2009 en
cause dispose :
« In artikel 6 van het decreet van 27 november 1997 tot wijziging van « A l'article 6 du décret du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon
het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium de l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine sont
worden de volgende wijzigingen aangebracht : apportées les modifications suivantes :
1° er wordt een nieuw paragraaf 1 ingevoegd, luidend als volgt : 1° un nouveau § 1er libellé comme suit y est inséré :
§ 1. De in de gewestplannen opgenomen volgende gebieden worden op de § 1er. Les zones suivantes inscrites dans les plans de secteur sont
datum van inwerkingtreding van hun opname in laatstgenoemde plannen validées à la date d'entrée en vigueur de leur inscription dans
bekrachtigd : lesdits plans :
1° de woonuitbreidingsgebieden met een landelijk karakter; 1° les zones d'extension d'habitat à caractère rural;
2° de uitbreidingsgebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare 2° les zones d'extension d'équipement communautaire et de service
nutsvoorzieningen; public;
3° de uitbreidingsgebieden voor recreatie die de uitbreidingsgebieden 3° les zones d'extension de loisirs comprenant les zones d'extension
voor recreatie, de uitbreidingsgebieden voor recreatie met verblijf, de loisirs, les zones d'extension de loisirs avec séjour, les zones
de uitbreidingsgebieden voor recreatiegebieden met verblijf, de d'extension de zone de loisirs avec séjour, les zones d'extension de
uitbreidingsgebieden voor ontspanning en verblijf en de récréation et de séjour et les zones d'extension de récréation;
uitbreidingsgebieden voor ontspanning omvatten;
4° de uitbreidingsgebieden voor ambachtelijke bedrijven of kleine en 4° les zones d'extension d'artisanat ou de petites et moyennes
middelgrote ondernemingen; entreprises;
5° de gebieden voor industriële ontwikkeling die de gebieden voor 5° les zones d'industrie de recherche comprenant les zones d'industrie
industriële ontwikkeling en het gebied voor industriële ontwikkeling de recherche et la zone industrielle de recherche du Sart-Tilman;
van Sart-Tilman omvatten;
6° de uitbreidingsgebieden voor dienstverlening; 6° les zones d'extension de service;
7° de uitbreidingsgebieden voor industrie die de uitbreidingsgebieden 7° les zones d'extension d'industrie comprenant les zones d'extension
voor industrie, het uitbreidingsgebied voor industrie ' BD ', het d'industrie, la zone d'extension d'industrie ' BD ', la zone
uitbreidingsgebied voor thermale industrie, het uitbreidingsgebied d'extension d'industrie thermale, la zone d'extension d'industrie de
voor industriële ontwikkeling van Sart-Tilman, het uitbreidingsgebied voor industrie ' GE ' omvatten. recherche du Sart-Tilman, la zone d'extension d'industrie ' GE '.
2° de §§ 1 en 2 worden de §§ 2 en 3 ». 2° les §§ 1er et 2 deviennent les §§ 2 et 3 ».
B.4. Bij een verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 B.4. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste
december 2009 ter post aangetekende brief en op 9 december 2009 ter le 8 décembre 2009 et parvenue au greffe le 9 décembre 2009, les
griffie is ingekomen, hebben de verzoekende partijen voor de parties requérantes devant le juge a quo ont demandé à la Cour
verwijzende rechter het Hof verzocht artikel 1 van het voormelde l'annulation totale ou partielle de l'article 1er dudit décret.
decreet in zijn geheel of gedeeltelijk te vernietigen.
B.5.1. Het eerste middel van het verzoekschrift was afgeleid uit de B.5.1. Le premier moyen de la requête était pris de la violation des
schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison
samenhang gelezen met de artikelen 6, 8, 13 en 14 van het Europees avec les articles 6, 8, 13 et 14 de la Convention européenne des
Verdrag voor de rechten van de mens, met artikel 1 van het Eerste droits de l'homme, avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel
Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, met de beginselen van de à cette Convention, avec les principes de la séparation des pouvoirs,
scheiding der machten, van de eerbiediging van de rechten van de du respect des droits de la défense, de l'égalité des armes et de la
verdediging, van de wapengelijkheid en van de niet-retroactiviteit van non-rétroactivité des normes et avec l'interdiction de l'excès et du
de normen en met het verbod van machtsoverschrijding en van machtsafwending. In het kader van het door hen ingestelde beroep hebben de verzoekende partijen gepreciseerd dat zij omwonenden zijn van een site die het voorwerp heeft uitgemaakt van een globale vergunning waarvan zij de schorsing van de tenuitvoerlegging hebben verkregen voor de Raad van State, aangezien die het middel dat was afgeleid uit de onwettigheid - bij gebrek aan een advies van de afdeling wetgeving - van het gewestplan ter uitvoering waarvan de vergunning was toegekend, ernstig heeft geacht. Zij deden gelden dat het bestreden decreet, dat bepalingen geldig verklaart waarvan de wettigheid door de Raad van State in het geding is gebracht, een verschillende of een gelijke behandeling teweegbrengt tussen de rechtzoekenden naargelang zij al dan niet een beroep hebben ingesteld tegen een maatregel die krachtens de aldus geldig verklaarde bepalingen is genomen : die détournement de pouvoir. Dans le cadre du recours qu'elles ont introduit, les parties requérantes ont précisé qu'elles sont riveraines d'un site ayant fait l'objet d'un permis unique dont elles ont obtenu la suspension de l'exécution devant le Conseil d'Etat, celui-ci ayant jugé sérieux le moyen tiré de l'illégalité, faute d'avis de la section de législation, du plan de secteur en exécution duquel le permis avait été octroyé. Elles faisaient valoir que le décret attaqué, qui valide des dispositions dont la légalité a été mise en cause par le Conseil d'Etat, crée une différence ou une identité de traitement entre les justiciables suivant qu'ils ont ou non introduit un recours contre une mesure prise en vertu des dispositions ainsi validées : cette
geldigverklaring zou een inmenging van de overheid in hangende validation entraînerait une immixtion de l'autorité dans des
jurisdictionele procedures met zich meebrengen en zou aan diegenen die procédures juridictionnelles en cours et priverait ceux qui y sont
erin partij zijn, in tegenstelling tot de anderen, het voordeel van parties, contrairement aux autres, du bénéfice de ces procédures; or,
die procedures ontzeggen; geen enkele dwingende reden van algemeen aucun motif impérieux d'intérêt général ne justifie l'effet rétroactif
belang verantwoordt evenwel de terugwerkende kracht van de bestreden de la disposition attaquée et l'application de celle-ci aurait pu être
bepaling en de toepassing ervan had uit de hangende rechtsgedingen écartée des litiges en cours. Cette validation aboutirait en outre à
kunnen worden geweerd. Die geldigverklaring zou daarenboven ertoe
leiden dat beiden op identieke wijze worden behandeld, aangezien de traiter de manière identique les uns et les autres puisque tous seront
mogelijkheid tot het betwisten van de wettigheid van de geldig désormais privés de la possibilité de contester la légalité des
verklaarde bepalingen voortaan aan allen zal worden ontzegd terwijl dispositions validées alors qu'ils se trouvent dans des situations
zij zich in verschillende situaties bevinden. différentes.
De verzoekende partijen deden eveneens gelden dat het bestreden Les parties requérantes faisaient encore valoir que le décret attaqué
decreet enkel op het geschil waarin zij partij zijn, betrekking lijkt ne semble concerner que le litige auquel elles sont parties et qu'il
te hebben en dat het afbreuk doet aan het bij artikel 13 van het porte atteinte au droit à un recours effectif garanti par l'article 13
Europees Verdrag voor de rechten van de mens gewaarborgde recht op een de la Convention européenne des droits de l'homme lorsque des droits
daadwerkelijk rechtsmiddel wanneer bij dat Verdrag gewaarborgde
rechten worden geschonden, zoals het recht op de eerbiediging van het garantis par celle-ci sont violés, tel celui au respect de la vie
privéleven en van de woning. privée et du domicile.
B.5.2. Bij zijn arrest nr. 131/2010 van 18 november 2010 heeft het Hof B.5.2. Par son arrêt n° 131/2010, du 18 novembre 2010, la Cour a
het eerste middel van het verzoekschrift om de volgende redenen déclaré le premier moyen de la requête non fondé pour les motifs qui
ongegrond verklaard : suivent :
« B.4. In de parlementaire voorbereiding van het bestreden decreet « B.4. Les travaux préparatoires du décret attaqué indiquent
wordt gewezen op de bedoeling van de auteurs ervan : l'intention des auteurs de celui-ci :
' De beroepen waarin, op grond van artikel 159 van de Grondwet en met ' Les recours qui soulèvent, sur le fondement de l'article 159 de la
succes, de gedeeltelijke onwettigheid van een bepaald gewestplan wordt Constitution et avec succès, l'illégalité partielle de tel ou tel plan
opgeworpen, leiden tot de geleidelijke ontrafeling van de de secteur conduisent à détricoter petit à petit les plans de secteur
gewestplannen die een echte gatenkaas worden, terwijl zij niet alleen qui deviennent de véritables gruyères, alors qu'ils constituent un
voor het beleid inzake ruimtelijke ordening een belangrijk instrument outil majeur non seulement de la politique d'aménagement du
vormen, maar ook, zoals reeds opgemerkt, voor de bescherming van het territoire, mais aussi, comme déjà relevé, de protection de
leefmilieu wanneer men weet dat meer dan 80 pct. van het Waalse l'environnement quand on sait que plus de 80 % du territoire wallon
grondgebied zich in de gewestplannen in niet-bebouwbaar gebied est en zone non urbanisable aux plans de secteur. Comme le relève la
bevindt. Zoals het Grondwettelijk Hof in een recent arrest opmerkt, is
het evident dat de gewestplannen een doorslaggevende rol spelen bij de Cour constitutionnelle dans un arrêt récent, il est évident que les
in artikel 1 van het WWROSP bepaalde harmonieuze coördinatie van de plans de secteur jouent un rôle déterminant dans la coordination
economische en stedenbouwkundige vereisten (Grondwettelijk Hof, arrest harmonieuse des impératifs d'ordre économique et urbanistique prévue
nr. 114/2008, 31 juli 2008, B.4.1). par l'article 1er du CWATUP (Cour const., n° 114/2008, 31 juillet
2008, pt B.4.1).
Indien alle procedures voor de opmaak van de gewestplannen moesten S'il fallait recommencer toutes les procédures d'élaboration des plans
worden overgedaan teneinde een of ander procedureel gebrek te de secteur pour pallier l'un ou l'autre vice de procédure, cela
verhelpen, zou dat een gigantische opgave zijn en enorme kosten impliquerait une tâche et des coûts démesurés. Par ailleurs, la
inhouden. Bovendien doet de mogelijkheid - zonder beperking in de possibilité - sans limite dans le temps, contrairement au droit
tijd, in tegenstelling tot het Franse recht - om op grond van artikel
159 van de Grondwet een exceptie van onwettigheid op te werpen die op français - de soulever, sur la base de l'article 159 de la
een bepaald gewestplan betrekking heeft, algehele rechtsonzekerheid Constitution, une exception d'illégalité touchant tel ou tel plan de
ontstaan ten koste van de verwezenlijking van het beleid inzake secteur crée une insécurité juridique totale et cela, au détriment de
ruimtelijke ordening en stedenbouw. la réalisation de la politique d'aménagement du territoire et
Het is daarom dat in dit ontwerp van decreet wordt overwogen om de d'urbanisme. C'est la raison pour laquelle le présent projet de décret envisage la
gebieden van de gewestplannen die niet in de nomenclatuur van het validation des zones des plans de secteur non reprises dans la
koninklijk besluit van 28 december 1972 zijn vermeld, geldig te nomenclature de l'arrêté royal du 28 décembre 1972 en ce qu'elles
verklaren in zoverre zij niet voor advies aan de afdeling wetgeving
van de Raad van State zijn voorgelegd vóór de opneming ervan in de n'ont pas été soumises à l'avis de la section de législation du
gewestplannen, hetzij bij de oorspronkelijke aanneming ervan, hetzij Conseil d'Etat avant leur inscription dans les plans de secteur soit
bij een van de herzieningen ervan ' (Parl. St., Waals Parlement, lors de l'adoption initiale de ceux-ci, soit lors d'une de leurs
2008-2009, nr. 981/1, p. 2). révisions ' (Doc. parl., Parlement wallon, 2008-2009, n° 981/1, p. 2).
B.5.1. Weliswaar hebben wetsbepalingen die reglementaire bepalingen B.5.1. Sans doute des dispositions législatives qui valident des
geldig verklaren waarvan, zoals te dezen, de wettigheid door de Raad dispositions réglementaires dont, comme en l'espèce, la légalité a été
van State in het geding is gebracht, tot gevolg dat zij hem mise en cause par le Conseil d'Etat ont-elles pour effet d'empêcher
verhinderen om de nietigverklaring van een akte uit te spreken op celui-ci de prononcer l'annulation d'un acte sur la base d'un moyen
grond van een middel dat steunt op de onregelmatigheid van de fondé sur l'irrégularité des dispositions réglementaires en vertu
reglementaire bepalingen krachtens welke die akte is aangenomen. De desquelles cet acte a été pris. La catégorie de citoyens auxquels ces
categorie van burgers op wie die bepalingen van toepassing waren, dispositions s'appliquaient est traitée différemment des autres
wordt op verschillende wijze behandeld ten opzichte van de andere citoyens en ce qui concerne la garantie juridictionnelle accordée par
burgers wat de jurisdictionele waarborg betreft die bij artikel 159 l'article 159 de la Constitution, par l'article 13 de la Convention
van de Grondwet, artikel 13 van het Europees Verdrag voor de rechten européenne des droits de l'homme (notamment, les droits garantis par
van de mens (met name de bij de artikelen 6, 8 en 14 ervan en bij les articles 6, 8 et 14 de celle-ci et par l'article 1er du Premier
artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag
gewaarborgde rechten) en bij artikel 14 van de gecoördineerde wetten Protocole additionnel à cette Convention) et par l'article 14 des lois
op de Raad van State is toegekend. Daaruit volgt evenwel niet coordonnées sur le Conseil d'Etat. Toutefois, il ne s'ensuit pas
noodzakelijk dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in nécessairement que les articles 10 et 11 de la Constitution lus
samenhang gelezen met de in het middel aangevoerde beginselen, zouden isolément ou en combinaison avec les principes invoqués par le moyen
zijn geschonden. seraient violés.
B.5.2. Zoals in B.4 wordt aangegeven, is er rechtsonzekerheid ontstaan B.5.2. Comme il est indiqué en B.4, une insécurité juridique s'est
die de decreetgever heeft willen verhelpen. installée, à laquelle le législateur décrétal a entendu remédier.
B.5.3. Door in een decreet het behoud van bepaalde gebieden in B.5.3. En réglant dans un décret le maintien de certaines zones dans
gewestplannen te regelen, heeft de gewestwetgever zelf een bevoegdheid des plans de secteur, le législateur régional a entendu exercer
willen uitoefenen die hem toekomt. Het voorontwerp van decreet is voor lui-même une compétence qui lui appartient. L'avant-projet de décret a
advies aan de afdeling wetgeving van de Raad van State voorgelegd die, été soumis à l'avis de la section de législation du Conseil d'Etat
binnen de perken die hem bij artikel 84 van de gecoördineerde wetten qui, dans les limites qui lui sont imparties par l'article 84 des lois
op de Raad van State zijn toegestaan, heeft geoordeeld, verwijzend coordonnées sur le Conseil d'Etat, a considéré, se référant à l'arrêt
naar het arrest nr. 51/2007 van 28 maart 2007 van het Hof, dat het n° 51/2007 du 28 mars 2007 de la Cour, que le projet n'appelait pas
ontwerp geen opmerkingen behoefde (Parl. St., Waals Parlement, 2008-2009, nr. 981/1, p. 6). d'observation (Doc. parl., Parlement wallon, 2008-2009, n° 981/1, p. 6).
Te dezen zijn de geldig verklaarde bepalingen trouwens geen En l'espèce, les dispositions validées ne sont d'ailleurs pas les
vergunningen waartegen beroepen bij de Raad van State zijn ingesteld, permis faisant l'objet de recours devant le Conseil d'Etat mais des
maar reglementaire bepalingen die door die vergunningen worden mesures réglementaires que ces permis mettent en oeuvre. Le décret
uitgevoerd. Het bestreden decreet heeft dus niet tot gevolg dat de attaqué n'a donc pas pour effet de rendre le Conseil d'Etat
Raad van State onbevoegd wordt om zich over die beroepen uit te
spreken, maar wel dat hij wordt verhinderd zich uit te spreken over incompétent pour se prononcer sur ces recours mais de l'empêcher de se
die middelen die op de onwettigheid van de geldig verklaarde maatregel prononcer sur les seuls moyens fondés sur l'illégalité de la mesure
zijn gebaseerd, onverminderd de mogelijkheid om de nietigverklaring validée, sans préjudice de la possibilité d'obtenir l'annulation de la
van de bestreden beslissing op grond van andere middelen te décision attaquée sur la base d'autres moyens.
verkrijgen. B.5.4. Blijft het feit dat de decreetgever, zodoende, bepalingen heeft B.5.4. Il reste que, ce faisant, le législateur décrétal a adopté des
aangenomen die, wegens de terugwerkende kracht ervan, een inmenging in dispositions qui, en raison de leur effet rétroactif, impliquent une
de hangende rechtsgedingen inhouden. ingérence dans les litiges en cours.
B.5.5. De terugwerkende kracht is enkel verantwoord indien ze absoluut noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel heeft dat de afloop van een of andere gerechtelijke procedure in een bepaalde zin wordt beïnvloed of dat de rechtscolleges worden verhinderd zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vereist de aard van het in het geding zijnde beginsel dat buitengewone omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang het optreden verantwoorden van de wetgever, dat, ten nadele van een categorie van burgers, afbreuk doet aan de aan allen geboden jurisdictionele waarborgen. B.5.5. La rétroactivité ne se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour but que l'issue de l'une ou l'autre procédure juridictionnelle soit influencée dans un sens déterminé ou que les juridictions soient empêchées de se prononcer sur une question de droit bien précise, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous.
B.5.6. De eventuele vaststelling, in een rechterlijke beslissing van B.5.6. L'éventualité d'un constat, dans une décision juridictionnelle,
de schending van een substantiële vormvereiste bij de aanneming of de de la violation d'une formalité substantielle lors de l'adoption ou de
wijziging van een gewestplan kan niet tot gevolg hebben dat de la modification d'un plan de secteur ne peut avoir pour effet que le
wetgever in de onmogelijkheid verkeert de hierdoor ontstane rechtsonzekerheid te verhelpen. B.5.7. De bestreden bepalingen, waaraan terugwerkende kracht is gekoppeld, nemen enkel reeds voordien bestaande regels over. De draagwijdte van het bestreden decreet bestaat immers niet erin het gewestplan te herzien (Parl. St., Waals Parlement, 2008-2009, nr. 981/1, p. 3), maar strekt ertoe een gebiedsindeling die identiek is aan diegene die in het gewestplan is opgenomen en waarvan de wettigheid wordt betwist, te behouden, zodat het geen afbreuk vermocht te doen aan de te dien opzichte gewettigde verwachtingen van de verzoekende partijen. B.5.8. Het gebrek dat voor de Raad van State wordt aangevoerd en dat, zoals uit de parlementaire voorbereiding blijkt, het bestreden decreet législateur soit dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de cette éventualité. B.5.7. Les dispositions attaquées, assorties d'un effet rétroactif, ne font que reproduire des règles préexistantes. En effet, la portée du décret attaqué n'est pas de revoir un plan de secteur (Doc. parl., Parlement wallon, 2008-2009, n° 981/1, p. 3) mais de maintenir un zonage identique à celui contenu dans le plan de secteur dont la légalité était contestée, de sorte qu'il n'a pu tromper les attentes à cet égard légitimes des parties requérantes. B.5.8. Le vice allégué devant le Conseil d'Etat que, selon les travaux préparatoires, le décret attaqué vise à couvrir, est l'omission de la
moet verhelpen, bestaat erin dat niet is voorzien in de raadpleging van de afdeling wetgeving van de Raad van State waaraan het ontwerpgewestplan had moeten worden voorgelegd. Die onregelmatigheid heeft voor de partijen die voor de Raad van State een op grond van dat gewestplan toegekende vergunning hadden bestreden, niet het onaantastbare recht kunnen doen ontstaan om voor altijd te zijn vrijgesteld van de naleving van de in dat plan vervatte voorschriften, zelfs al zouden die steunen op een nieuwe handeling waarvan de grondwettigheid onbetwistbaar zou zijn. Die nieuwe handeling zou alleen ongrondwettig zijn indien zij zelf de in het middel vermelde bepalingen zou schenden. B.5.9. De decreetgever vermocht te oordelen dat het betwisten van de wettigheid van in gewestplannen opgenomen bepalingen ertoe zou leiden dat het beleid dat hij ten uitvoer wilde leggen na de aanneming van consultation de la section de législation du Conseil d'Etat à laquelle le projet de plan de secteur aurait dû être soumis. Cette irrégularité n'a pu faire naître en faveur des parties qui avaient attaqué devant le Conseil d'Etat un permis octroyé sur la base de ce plan de secteur, le droit intangible d'être dispensées à jamais du respect des prescriptions contenues dans ce plan alors même que celles-ci seraient fondées sur un acte nouveau dont la constitutionnalité serait incontestable. Cet acte nouveau ne serait inconstitutionnel que s'il violait lui-même les dispositions mentionnées par le moyen. B.5.9. Le législateur décrétal a pu considérer que la contestation de la légalité de dispositions inscrites dans des plans de secteur impliquerait la mise en cause tout à la fois des politiques qu'il
dat plan en tegelijk ook de maatregelen die ter uitvoering ervan entendait mettre en oeuvre à la suite de l'adoption de ce plan et des
zouden worden genomen, in het geding zouden worden gebracht en dat, mesures qui seraient prises en exécution de celui-ci et que, compte
gelet op het belang van het instrument dat het plan is, het in het tenu de l'importance de l'instrument que constitue le plan, cette mise
geding brengen van dat beleid en van die maatregelen zou voorkomen als en cause apparaissait comme une circonstance exceptionnelle justifiant
een uitzonderlijke omstandigheid die zijn optreden verantwoordde. Het son intervention. La contestation répétée, sur la base de l'article
herhaaldelijk betwisten, op grond van artikel 159 van de Grondwet, van 159 de la Constitution, de la légalité du plan permet en effet celle
de wettigheid van het plan maakt het immers mogelijk om de ter des dispositions prises en exécution de ce plan. La circonstance,
uitvoering van dat plan genomen bepalingen in het geding te brengen. invoquée par les parties requérantes, que le décret attaqué n'aurait
De door de verzoekende partijen aangevoerde omstandigheid dat het
bestreden decreet enkel tot gevolg - en zelfs tot doel - zou hebben pour effet - voire pour but - que d'assurer la réalisation d'un
een winkelcomplex te realiseren op een site waarvan zij de omwonenden complexe commercial sur un site dont elles sont riveraines et qu'il
zijn en dat er geen andere vergelijkbare betwisting zou bestaan die n'y aurait pas d'autre contestation comparable pendante devant le
hangende is voor de Raad van State, is niet van dien aard dat zij die Conseil d'Etat, n'est pas de nature à mettre ce constat en cause,
vaststelling kan ontkrachten, vermits het bestreden decreet betrekking étant donné que le décret attaqué concerne des territoires d'une
heeft op gebieden met een totale oppervlakte van 15 249 ha (Parl. St., superficie totale de 15.249 ha (Doc. parl., Parlement wallon,
Waals Parlement, 2008-2009, nr. 981/1, p. 6), waarin de gronden waarop 2008-2009, n° 981/1, p. 6) dans laquelle les terrains concernés par le
het door de verzoekende partijen bekritiseerde project betrekking projet critiqué par les parties requérantes ne représentent qu'une
heeft, maar een uiterst klein deel vertegenwoordigen. De decreetgever partie extrêmement réduite. Le législateur décrétal pouvait rendre la
kon de bestreden maatregel op de hangende rechtsgedingen van mesure attaquée applicable aux litiges en cours compte tenu des plans
toepassing maken, rekening houdend met de gewestplannen die zouden de secteur qui pourraient être affectés, le complexe commercial en
kunnen worden geraakt, waarbij het in het geding zijnde winkelcomplex
reeds op twee ervan betrekking heeft ». cause en concernant déjà deux ».
B.5.3. Om dezelfde redenen dient de prejudiciële vraag ontkennend te B.5.3. Par identité de motifs, il doit être répondu négativement à la
worden beantwoord in zoverre de in het geding zijnde bepaling tot question préjudicielle en ce que la disposition en cause a pour effet
gevolg heeft dat zij met terugwerkende kracht van toepassing is op de de s'appliquer de manière rétroactive aux procédures en cours.
aan de gang zijnde procedures. B.6.1. In het beroep tot vernietiging dat zij bij het Hof hebben B.6.1. Dans le recours en annulation qu'elles ont introduit à la Cour,
ingesteld en waarvan gewag wordt gemaakt in B.4, hebben de verzoekende et dont il est fait mention en B.4, les parties requérantes ont pris
partijen een tweede middel afgeleid uit de schending, door de un deuxième moyen de la violation, par la disposition attaquée, des
bestreden bepaling, van de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet, al articles 10, 11 et 23 de la Constitution, lus isolément ou en
dan niet in samenhang gelezen met het Verdrag van Aarhus van 25 juni combinaison avec la Convention d'Aarhus du 25 juin 1998 sur l'accès à
1998 betreffende toegang tot informatie, inspraak in besluitvorming en l'information, la participation du public au processus décisionnel et
toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden (met name de l'accès à la justice en matière d'environnement (notamment ses
artikelen 7 en 8 ervan), met de richtlijn 2001/42/EG van het Europees articles 7 et 8), avec la directive 2001/42/CE du Parlement européen
Parlement en de Raad van 27 juni 2001 betreffende de beoordeling van et du Conseil du 27 juin 2001 relative à l'évaluation des incidences
de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's (met de certains plans et programmes sur l'environnement (notamment ses
name de artikelen 3, 4, 5 en 6 en bijlage II ervan) en met het standstill -beginsel. De verzoekende partijen klaagden aan dat het bestreden decreet aan de rechtzoekenden noch de waarborgen biedt die zijn gekoppeld aan de procedure tot wijziging van de gewestplannen waarvan het bepalingen geldig verklaart (zoals het openbaar onderzoek, het milieueffectrapport en de mogelijkheid om de wettigheid van de wijziging te betwisten), noch die welke zijn gekoppeld aan het aannemen van een norm met belangrijke gevolgen voor het milieu. Dergelijke waarborgen zouden hun zijn geboden indien de bepalingen van het bestreden decreet waren aangenomen via een wijziging van de gewestplannen die de toepassing van procedures inhield die dat decreet net beoogt te vermijden, terwijl alternatieve maatregelen het mogelijk zouden hebben gemaakt om niet op onevenredige wijze afbreuk te doen aan de rechten van de betrokkenen. articles 3, 4, 5 et 6 et annexe II) et avec le principe de standstill. Les parties requérantes reprochaient au décret attaqué de n'offrir aux justiciables ni les garanties qui entourent la procédure de modification des plans de secteur dont il valide des dispositions (telles l'enquête publique, l'étude d'incidences et la possibilité de contester la légalité de la modification) ni celles qui entourent l'adoption d'une norme ayant des effets importants sur l'environnement. De telles garanties leur auraient été offertes si les dispositions du décret attaqué avaient été adoptées par le biais d'une modification des plans de secteur qui impliquait la mise en oeuvre des procédures que ce décret cherche précisément à éviter, alors que des « mesures alternatives » auraient permis de ne pas porter une atteinte disproportionnée aux droits des intéressés.
B.6.2. Bij zijn arrest nr. 131/2010 heeft het Hof dat tweede middel om B.6.2. Par son arrêt n° 131/2010 du 18 novembre 2010, la Cour a
de volgende redenen ongegrond verklaard : déclaré ce deuxième moyen non fondé pour les motifs suivants :
« B.8.1. De bestaanbaarheid van de bestreden bepalingen met artikel 23 « B.8.1. La compatibilité des dispositions attaquées avec l'article 23
van de Grondwet, de in het middel bedoelde verdragsbepalingen en de de la Constitution, les dispositions conventionnelles visées par le
standstill -verplichting is tijdens de parlementaire voorbereiding van moyen et l'obligation de standstill a été examinée au cours des
het decreet onderzocht : travaux préparatoires du décret :
' De geldigverklaring van de beoogde gebieden druist niet in tegen de ' La validation des zones visées ne va pas à l'encontre de
standstill -verplichting die wordt afgeleid uit artikel 23 van de l'obligation de standstill qui se déduit de l'article 23 de la
Grondwet. Die geldigverklaring vormt immers geen achteruitgang van het Constitution. En effet, cette validation ne constitue pas un recul du
niveau van de bescherming van het leefmilieu. Integendeel. Zoals niveau de protection environnementale. Au contraire. Comme relevé
hiervoor is opgemerkt, speelden de gewestplannen - en spelen zij nog ci-dessus, les plans de secteur ont joué et jouent toujours un rôle
steeds - een belangrijke rol voor de ruimtelijke ordening van majeur pour l'aménagement du territoire de la Wallonie. Le fait que
Wallonië. Het feit dat meer dan 85 pct. van de oppervlakte niet voor plus de 85 % de la superficie soient non destinés à l'urbanisation
bebouwing is bestemd in de gewestplannen, heeft van die plannen een dans les plans de secteur a fait de ceux-ci un véritable outil de
echt milieubeschermingsinstrument gemaakt. protection de l'environnement.
Het weren van grote oppervlakten uit die plannen op grond van artikel Ecarter des superficies importantes de ces plans sur la base de
159 van de Grondwet en het niet raadplegen van de afdeling wetgeving l'article 159 de la Constitution et l'absence de consultation de la
van de Raad van State druisen niet alleen in tegen het beginsel van section de législation du Conseil d'Etat non seulement va à l'encontre
rechtszekerheid dat een even grote draagwijdte heeft als die van de du principe de sécurité juridique qui a une portée aussi importante
standstill -verplichting, maar zal ook ertoe leiden dat grote
oppervlakten van het grondgebied - mogelijk om en bij de 15 000 que celle de l'obligation de standstill, mais en outre aboutira à ce
hectare - buiten het gewestplan zullen vallen. De overheden die que des superficies importantes du territoire - potentiellement de
bevoegd zijn om te beslissen over de vergunningsaanvragen binnen die l'ordre de 15.000 hectares - seront hors plan de secteur. Les
gebieden zullen meestal enkel nog tot de naleving van de regel van de autorités compétentes pour statuer sur les demandes de permis dans ces
goede ruimtelijke ordening verplicht zijn. Die regel zou evenwel périmètres ne seront la plupart du temps plus tenues que par le
bestaanbaar kunnen zijn met andere bestemmingen dan die welke in de in respect de la règle du bon aménagement des lieux. Or cette dernière
het geding zijnde gebieden in aanmerking zijn genomen. pourrait être compatible avec des destinations autres que celles
Die geldigverklaring van bepaalde gebieden van de gewestplannen kan retenues par les zones litigieuses.
geenszins worden gelijkgesteld met een herziening van de betrokken Cette validation de certaines zones des plans de secteur ne peut en
plannen. De gebiedsindeling blijft dezelfde. Door die werkwijze worden aucun cas s'assimiler à une révision des plans concernés. Le zonage
geen nieuwe gebieden gecreëerd die voor bebouwing zijn bestemd. De reste le même. On ne crée pas par ce procédé de nouvelles zones
gebiedsindeling zoals die soms reeds meer dan dertig jaar bestaat destinées à l'urbanisation. On continue à appliquer le zonage tel
zonder dat dit tot enige bezwaren heeft geleid, wordt nog steeds qu'il existe parfois depuis plus de trente ans sans que cela n'ait
toegepast. De vraag over de overeenstemming van de bepaling met het suscité aucune objection. La question de la conformité de la
internationale recht (Verdrag van Aarhus) of met het Europese recht disposition au droit international (Convention d'Aarhus) ou du droit
(richtlijn 2001/42/EG) rijst dus niet (zie, naar analogie, communautaire (directive 2001/42/CE) ne se pose donc pas (voyez par
Grondwettelijk Hof, arrest nr. 87/2007, 20 juni 2007, B.10). analogie, Cour const., n° 87/2007, 20 juin 2007, B.10).
Er moet eveneens worden beklemtoond dat die in het geding zijnde Il faut aussi souligner le fait que ces zones litigieuses inscrites
gebieden, die in de gewestplannen zijn opgenomen, niet zijn betwist aux plans de secteur n'ont pas été contestées quant à leur légalité au
met betrekking tot de wettigheid ervan op het ogenblik van de moment de leur entrée en vigueur. Ce qui, au vu de la publicité qui a
inwerkingtreding ervan. Hetgeen, gezien de ruchtbaarheid waarmee het
aannemen van de gewestplannen en de inwerkingtreding ervan gepaard entouré l'adoption des plans de secteur et leur entrée en vigueur,
gingen, doet vermoeden dat de burgers tevreden waren over de toen vastgestelde ruimtelijke ordening. De afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft, in tal van arresten met betrekking tot beroepen tegen vergunningen die in een van de in het geding zijnde gebieden zijn uitgereikt, de problematiek van de wettigheid van het gewestplan niet zelf opgeworpen wanneer dat punt niet door de verzoekers zelf was opgeworpen. Dat alles maakt het mogelijk te besluiten dat de ontworpen bepaling op geen enkele wijze een aanzienlijke achteruitgang van het thans geldende niveau van de bescherming van het leefmilieu vormt. In uiterst ondergeschikte orde, gesteld dat sommigen in dat ontwerp fait présumer que les citoyens étaient satisfaits de l'aménagement du territoire arrêté à l'époque. La section du contentieux administratif du Conseil d'Etat lui-même, dans de nombreux arrêts relatifs à des recours contre des permis délivrés dans une des zones litigieuses, n'a pas soulevé la question de la légalité du plan de secteur lorsque ce point n'était pas soulevé par les requérants eux-mêmes. Tout ceci permet de conclure que la disposition en projet ne constitue en aucune manière un recul significatif du niveau de protection de l'environnement actuellement en vigueur.
van decreet een mogelijke aanzienlijke achteruitgang zouden zien, zou A titre tout à fait subsidiaire, à supposer que certains voient dans
die uiteraard worden verantwoord door dwingende redenen van algemeen ce projet de décret un recul significatif potentiel, celui-ci serait
belang. Het betreft een soortgelijke situatie als de reeds aangehaalde évidemment justifié par des motifs impérieux d'intérêt général. Il
situatie van de geldigverklaring van het Brusselse gewestelijk s'agit d'une situation similaire à celle déjà citée de la validation
ontwikkelingsplan (GewOp). Naast de reeds vermelde rechtsonzekerheid du plan de développement régional bruxellois (PRD). Outre l'insécurité
waarvoor het van belang is zo snel mogelijk een eind eraan te maken, juridique déjà mentionnée à laquelle il importe de mettre fin aussi
zou het overdoen van de opmaak van de 23 Waalse gewestplannen teneinde rapidement que possible, recommencer l'élaboration des 23 plans de
het niet raadplegen van de afdeling wetgeving van de Raad van State secteur wallons pour corriger l'absence de consultation de la section
recht te zetten, veel tijd in beslag nemen en de gemeenschap veel geld de législation du Conseil d'Etat prendrait un temps considérable et
kosten, waarbij gedurende die hele periode belangrijke gebieden brozer coûterait à la collectivité des sommes importantes en fragilisant
zouden worden gemaakt en de ' honger ' van bepaalde omwonenden zou pendant tout ce laps de temps des périmètres importants et en ouvrant
worden opgewekt, die geneigd zouden kunnen zijn om, gedurende die l'appétit de certains voisins qui pourraient être tentés, pendant
periode waarin de nieuwe plannen worden opgemaakt, beslissingen die cette période d'élaboration des nouveaux plans, de remettre en cause
daarvóór op geen enkele wijze waren betwist, opnieuw in het geding te des décisions qui, auparavant, n'avaient fait l'objet d'aucune
brengen. Er moet dus worden besloten dat de ontwerptekst in overeenstemming is contestation. On doit donc conclure que le texte en projet est
met artikel 23 van de Grondwet ' (Parl. St., Waals Parlement, conforme à l'article 23 de la Constitution ' (Doc. parl., Parlement
2008-2009, nr. 981/1, p. 3). wallon, 2008-2009, n° 981/1, p. 3).
B.8.2. Artikel 23 van de Grondwet impliceert inzake de bescherming van het leefmilieu een standstill -verplichting die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau dat door de van toepassing zijnde wetgeving wordt geboden, in aanzienlijke mate vermindert, zonder dat daarvoor redenen zijn die verband houden met het algemeen belang. Onderzocht moet worden of de geldigverklaring, door het bestreden decreet, van sommige gebieden van de gewestplannen, die vroeger in die plannen zijn opgenomen, zonder dat een voorafgaande milieueffectbeoordeling van die geldigverklaring moet plaatsvinden en zonder dat daaromtrent enig openbaar onderzoek moet worden B.8.2. L'article 23 de la Constitution implique, en ce qui concerne la protection de l'environnement, une obligation de standstill qui s'oppose à ce que le législateur compétent réduise sensiblement le niveau de protection offert par la législation applicable sans qu'existent pour ce faire des motifs liés à l'intérêt général. Il y a lieu d'examiner si la validation, par le décret attaqué, de certaines zones des plans de secteur, antérieurement inscrites dans lesdits plans, sans qu'il faille évaluer préalablement les incidences sur l'environnement de cette validation et sans qu'il faille organiser
georganiseerd, afbreuk doet aan artikel 23 van de Grondwet, rekening une enquête publique à ce sujet, viole l'article 23 de la
houdend met de artikelen 3 tot 6 van de voormelde richtlijn 2001/42/EG Constitution, en tenant compte des articles 3 à 6 de la directive
en met de artikelen 7 en 8 van het voormelde Verdrag van Aarhus. 2001/42/CE précitée ainsi que des articles 7 et 8 de la Convention
B.8.3. De voormelde richtlijn 2001/42/EG betreft de milieubeoordeling d'Aarhus précitée. B.8.3. La directive 2001/42/CE précitée concerne l'évaluation
environnementale des plans et programmes qui sont susceptibles d'avoir
van plannen en programma's die aanzienlijke effecten op het milieu des incidences notables sur l'environnement. En vertu de l'article 3,
kunnen hebben. Luidens artikel 3, lid 2, a), van die richtlijn moeten paragraphe 2, a), de cette directive, tous les plans et programmes qui
alle plannen en programma's die worden voorbereid met betrekking tot sont élaborés pour l'aménagement du territoire ou l'affectation des
ruimtelijke ordening of grondgebruik en die het kader kunnen vormen sols et qui peuvent former le cadre de l'octroi des futurs permis
voor de toekenning van toekomstige vergunningen bedoeld in bijlagen I mentionnés aux annexes I et II de la directive 85/337/CEE du Conseil
en II bij de richtlijn 85/337/EEG van de Raad van 27 juni 1985 du 27 juin 1985 ' concernant l'évaluation des incidences de certains
betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en projets publics et privés sur l'environnement ' doivent être soumis à
particuliere projecten, worden onderworpen aan een milieubeoordeling
overeenkomstig de eisen van de eerstvermelde richtlijn. Gelet op de une évaluation environnementale conformément aux exigences de la
economische bestemming van de bedoelde gebieden, is het geenszins directive mentionnée en premier lieu. Eu égard à la destination
uitgesloten dat in die gebieden projecten zullen worden gerealiseerd économique des zones visées, il n'est nullement exclu que les projets
als bedoeld in de bijlagen I of II van de richtlijn 85/337/EEG en dat visés aux annexes I et II de la directive 85/337/CEE soient réalisés
bijgevolg de inrichting van dergelijke gebieden is onderworpen aan het dans ces zones et que, dès lors, l'aménagement de telles zones soit
in acht nemen van de voorschriften van de richtlijn 2001/42/EG. soumis au respect des prescriptions de la directive 2001/42/CE.
De richtlijn 2001/42/EG stelt de minimumeisen vast waaraan bedoelde La directive 2001/42/CE fixe les exigences minimales auxquelles doit
répondre ladite évaluation environnementale. L'évaluation
milieubeoordeling moet beantwoorden. De milieubeoordeling moet worden environnementale doit être effectuée pendant l'élaboration et avant
uitgevoerd tijdens de voorbereiding en vóór de vaststelling van het l'adoption du plan ou du programme en question (article 4, paragraphe
desbetreffende plan of programma (artikel 4, lid 1). De beoordeling 1). L'évaluation comprend l'établissement d'un rapport environnemental
omvat de opstelling van een milieurapport dat ten minste aan de eisen qui doit répondre au moins aux exigences de l'article 5, la
van artikel 5 moet beantwoorden, de raadpleging van de bevoegde consultation des autorités environnementales compétentes et du public
milieu-instanties en het publiek over het ontwerp-plan of sur le projet de plan ou de programme et le rapport environnemental
ontwerp-programma en het milieurapport (artikel 6) en de verplichting (article 6) ainsi que l'obligation de prendre en considération le
om rekening te houden met het milieurapport en de resultaten van de rapport environnemental et les résultats de la consultation pendant
raadpleging bij de vaststelling van het plan of programma (artikel 8). l'élaboration du plan ou du programme (article 8).
Artikel 7 van het Verdrag van Aarhus legt de verplichting op om ' de L'article 7 de la Convention d'Aarhus, quant à lui, impose
voorbereiding van plannen en programma's betrekking hebbende op het l'obligation de soumettre à une procédure de participation du public,
milieu ' te onderwerpen aan een inspraakprocedure waarvan het bepaalde dont il fixe certaines modalités, ' l'élaboration des plans et des
programmes relatifs à l'environnement '. Plus précisément, des
modaliteiten vastlegt. Meer bepaald dienen passende praktische of dispositions pratiques ou autres voulues doivent être prises pour que
andere voorzieningen voor inspraak voor het publiek te worden le public participe à leur élaboration, dans un cadre transparent et
getroffen, binnen een transparant en eerlijk kader, na het publiek de équitable, après lui avoir fourni les informations nécessaires.
benodigde informatie te hebben verstrekt. Artikel 8 van hetzelfde L'article 8 de la même Convention prévoit que les parties s'emploient
Verdrag bepaalt dat de partijen trachten om doeltreffende inspraak in à promouvoir une participation effective du public à un stade
een passend stadium te bevorderen - en terwijl opties nog openstaan - gedurende de voorbereiding door overheidsinstanties van uitvoerende regelingen en andere algemeen toepasselijke wettelijk bindende regels die een aanzienlijk effect kunnen hebben op het milieu; er wordt bepaald dat met het resultaat van de inspraak zoveel mogelijk rekening wordt gehouden. B.8.4. Zoals in B.5.7 is aangegeven, nemen de bestreden bepalingen bestaande regels over en konden zij derhalve geen afbreuk doen aan de gewettigde verwachtingen van de rechtzoekenden. Zij behouden gebieden die zijn ingeschreven overeenkomstig de toen toepasselijke regels die, rekening houdend met hun voorafgaandelijk karakter, niet moesten worden aangenomen met inachtneming van de procedurele waarborgen die zijn bedoeld in de verdragsbepalingen waarop de verzoekende partijen zich beroepen, of waarvan niet wordt beweerd dat zij aldus hadden moeten worden aangenomen; de decreetgever vermocht dus te oordelen dat approprié - et tant que les options sont encore ouvertes - durant la phase d'élaboration par des autorités publiques des dispositions réglementaires et des autres règles juridiquement contraignantes d'application générale qui peuvent avoir un effet important sur l'environnement; il est prévu que les résultats de la participation du public sont pris en considération dans toute la mesure possible. B.8.4. Ainsi qu'il a été indiqué en B.5.7, les dispositions attaquées reproduisent des règles existantes et n'ont dès lors pu tromper les attentes légitimes des justiciables. Elles maintiennent des zones qui ont été inscrites conformément aux règles alors applicables qui, compte tenu de leur antériorité, ne devaient pas être adoptées dans le respect des garanties procédurales prévues par les dispositions conventionnelles dont se prévalent les parties requérantes ou dont il n'est pas allégué qu'elles auraient dû l'être; le législateur décrétal
het aannemen ervan, op grond van het in B.5.2 beschreven vereiste van a dès lors pu estimer que leur adoption, fondée sur l'impératif de
rechtszekerheid en voorafgegaan door de beraadslaging van een sécurité juridique décrit en B.5.2 et précédée de la délibération
democratisch verkozen vergadering, geen afbreuk deed aan de standstill d'une assemblée démocratiquement élue, ne portait pas atteinte à
-verplichting. De beslissingen die zullen worden genomen ter l'obligation de standstill. Les décisions qui seront prises en
uitvoering van de bij het bestreden decreet geldig verklaarde exécution des mesures réglementaires validées par le décret attaqué
reglementaire maatregelen, zouden trouwens, in voorkomend geval, devront d'ailleurs être adoptées dans le respect des garanties
moeten worden aangenomen met inachtneming van de in die procédurales prévues par ces dispositions conventionnelles. Il en va
verdragsbepalingen bedoelde procedurele waarborgen. Hetzelfde geldt de même des modifications des zones ainsi validées qui
voor de wijzigingen van de geldig verklaarde gebieden die later zouden interviendraient ultérieurement lors d'une révision de plan de
worden doorgevoerd door middel van een herziening van een gewestplan. secteur. Sans doute, certaines des solutions alternatives évoquées par
Wellicht maken bepaalde door de verzoekende partijen vermelde les parties requérantes font-elles partie de celles que le législateur
alternatieve oplossingen deel uit van die welke de wetgever had kunnen overwegen. Blijft het feit dat van andere van die oplossingen (zoals een geldigverklaring die zich beperkt tot het verleden, waarbij de definitief geworden vergunningen niet opnieuw in het geding worden gebracht, of die zich enkel beperkt tot het gebrek in verband met het niet raadplegen van de Raad van State) tegelijk kon worden aangenomen dat zij niet voldoende waarborgen inzake samenhang voor alle te nemen maatregelen boden, terwijl de in aanmerking genomen oplossing van dien aard was dat zij het mogelijk maakte om niet alleen die samenhang te verzekeren, maar ook de rechtsonzekerheid te vermijden en, door zich ertoe te beperken in een decreet bepalingen weer te geven die aurait pu envisager. Il reste que d'autres solutions parmi celles-ci (telle une validation limitée au passé ne remettant pas en cause les permis devenus définitifs ou au seul vice lié au défaut de consultation du Conseil d'Etat) pouvaient tout à la fois être considérées comme n'offrant pas suffisamment de garanties de cohérence pour l'ensemble des mesures à prendre alors que la solution retenue était de nature à permettre non seulement d'assurer cette cohérence mais aussi d'éviter l'insécurité juridique et, en se bornant à reproduire dans un décret des dispositions figurant dans des plans de
voorkomen in gewestplannen en door aldus een bestaande situatie in secteur et en maintenant ainsi une situation existante, de ne pas
stand te houden, geen afbreuk aan de standstill -verplichting te doen. porter atteinte à l'obligation de standstill.
B.9.1. De verzoekende partijen vragen dat de volgende prejudiciële B.9.1. Les parties requérantes demandent que la question préjudicielle
vraag aan het Hof van Justitie van de Europese Unie wordt gesteld suivante soit adressée à la Cour de justice de l'Union européenne si
indien het middel niet gegrond wordt bevonden : le moyen n'est pas jugé fondé :
' Dienen de artikelen 3, 4, 5 en 6 van de richtlijn 2001/42/EG van het ' Les articles 3, 4, 5 et 6 de la directive 2001/42/CE du Parlement
Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 betreffende de européen et du Conseil du 27 juin 2001 relative à l'évaluation des
beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en incidences de certains plans et programmes sur l'environnement, lus en
programma's, in samenhang gelezen met bijlage II van die richtlijn, combinaison avec l'annexe 2 à cette directive, ainsi que les articles
alsook de artikelen 7 en 8 van het Verdrag van Aarhus van 25 juni 1998 7 et 8 de la Convention d'Aarhus du 25 juin 1998 sur l'accès à
betreffende toegang tot informatie, inspraak in besluitvorming en
toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden, goedgekeurd door l'information, la participation du public au processus décisionnel et
de Europese Gemeenschap bij het besluit [2005/370/EG] van de Raad van l'accès à la justice en matière d'environnement, approuvée par la
17 februari 2005, in die zin te worden geïnterpreteerd dat zij een Communauté européenne par décision du Conseil [2005/370/CE] du 17
overheid de mogelijkheid bieden een wetskrachtige norm aan te nemen février 2005, doivent-ils être interprétés en ce sens qu'ils
die tot gevolg heeft dat de geldigheid van bepaalde planologische permettent à une autorité d'adopter une norme législative ayant pour
bestemmingen wordt bekrachtigd, zonder aan het publiek de in de effet de consacrer la validité de certaines affectations
planologiques, sans offrir au public les garanties de consultation,
voormelde bepalingen bedoelde waarborgen inzake raadpleging, onderzoek d'examen des effets sur l'environnement et d'opposition prévues par
van de milieueffecten en verzet te bieden ? '. les dispositions précitées ? '.
B.9.2. Wanneer een vraag met betrekking tot de uitlegging van het B.9.2. Lorsqu'une question sur l'interprétation du droit communautaire
gemeenschapsrecht wordt opgeworpen in een zaak aanhangig bij een est soulevée dans une affaire pendante devant une juridiction
nationale rechterlijke instantie waarvan de beslissingen volgens het nationale dont les décisions ne sont pas susceptibles d'un recours
nationale recht niet vatbaar zijn voor hoger beroep, is die instantie, juridictionnel de droit interne, cette juridiction est tenue,
overeenkomstig artikel 267, derde alinea, van het Verdrag betreffende conformément à l'article 267, troisième alinéa, du Traité sur le
de werking van de Europese Unie, gehouden die vraag te stellen aan het fonctionnement de l'Union européenne, de poser cette question à la
Hof van Justitie. Die verwijzing is evenwel niet nodig wanneer die Cour de justice. Ce renvoi n'est cependant pas nécessaire lorsque
rechterlijke instantie heeft vastgesteld ' dat de opgeworpen vraag cette autorité juridictionnelle a constaté ' que la question soulevée
niet relevant is of dat de betrokken gemeenschapsbepaling reeds door n'est pas pertinente ou que la disposition communautaire en cause a
het Hof is uitgelegd of dat de juiste toepassing van het déjà fait l'objet d'une interprétation de la part de la Cour ou que
gemeenschapsrecht zo evident is, dat redelijkerwijze geen ruimte voor l'application correcte du droit communautaire s'impose avec une telle
évidence qu'elle ne laisse place à aucun doute raisonnable ' (Cour de
twijfel kan bestaan ' (HvJ, 6 oktober 1982, C-283/81, CILFIT, punt justice, 6 octobre 1982, C-283/81, CILFIT, point 21).
21). B.9.3. De ' planologische bestemmingen ', bedoeld in de in B.9.1 B.9.3. Les ' affectations planologiques ' visées par la question
weergegeven prejudiciële vraag, stemmen overeen met die welke zijn
vastgesteld bij vroegere bepalingen en hebben noch tot doel, noch tot préjudicielle reproduite en B.9.1 correspondent à celles établies par
gevolg de betrokken gewestplannen te wijzigen, zoals in B.5.7 en B.8.4 des dispositions antérieures et n'ont ni pour objet ni pour effet de
is vastgesteld. Het antwoord op de vraag is dus niet relevant voor het modifier les plans de secteur concernés, comme il a été constaté en
onderzoek van het middel. Hetzelfde geldt, om dezelfde redenen, voor B.5.7 et B.8.4. La réponse à la question n'est donc pas pertinente
de antwoorden op de vragen die door de verzoekende partijen in hun pour l'examen du moyen. Il en va de même, pour les mêmes raisons, des
memorie van antwoord zijn gesuggereerd en die zijn geïnspireerd op die réponses aux questions suggérées par les parties requérantes dans leur
welke bij het arrest nr. 30/2010 van 30 maart 2010 aan het Hof van mémoire en réponse et inspirées de celles posées à la Cour de justice
Justitie van de Europese Unie zijn gesteld. Er is ook geen reden om de l'Union européenne par l'arrêt n° 30/2010 du 30 mars 2010. Il n'y a
dus in te gaan op de vraag van de verzoekende partijen om de uitspraak pas davantage de raison de faire droit, dès lors, à la demande des
uit te stellen totdat het Hof van Justitie van de Europese Unie op die parties requérantes de surseoir à statuer jusqu'à ce que la Cour de
vragen heeft geantwoord ». justice de l'Union européenne ait répondu à ces questions ».
B.6.3. Om dezelfde redenen dient de prejudiciële vraag ontkennend te B.6.3. Par identité de motifs, il doit être répondu négativement à la
worden beantwoord in zoverre zij het feit beoogt dat het in het geding question préjudicielle en ce qu'elle vise le fait que l'article 1er en
zijnde artikel 1 de inhoud van de gewestplannen geldig verklaart. cause valide le contenu de plans de secteur.
B.7.1. Ten slotte was in het beroep tot vernietiging dat bij het Hof B.7.1. Enfin, dans le recours en annulation introduit auprès de la
was ingesteld tegen de bepaling die te dezen in het geding is, een Cour contre la disposition en cause en l'espèce, un troisième moyen
derde middel afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van était pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution,
de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 13, lus isolément ou en combinaison avec ses articles 13, 144, 145 et 159,
144, 145 en 159 ervan, met de artikelen 6, 13 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag, met het beginsel van de scheiding der machten en met het verbod van machtsoverschrijding en van machtsafwending. De verzoekende partijen voor het Hof klaagden aan dat het bestreden decreet de bepalingen van de gewestplannen die het geldig verklaart, onaantastbaar maakt, wat ertoe zou leiden dat rechtzoekenden die zich in identieke situaties bevinden, op verschillende wijze worden behandeld naargelang de bepalingen van de plannen die op hen betrekking hebben al dan niet zijn geldig verklaard, aangezien de avec les articles 6, 13 et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme, avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention, avec le principe de la séparation des pouvoirs et avec l'interdiction de l'excès et du détournement de pouvoir. Les parties requérantes devant la Cour reprochaient au décret attaqué de rendre intangibles les dispositions des plans de secteur qu'il valide, ce qui aboutirait à traiter différemment, suivant que les dispositions des plans qui les concernent ont été ou non validées, des justiciables se trouvant dans des situations identiques, les uns
enen, in tegenstelling tot de anderen, artikel 159 van de Grondwet pouvant, au contraire des autres, invoquer l'article 159 de la
kunnen aanvoeren en gemakkelijker de wijziging van de bepalingen die Constitution et obtenir plus aisément la modification des dispositions
op hen van toepassing zijn, kunnen verkrijgen, hetzij via de qui leur sont applicables, soit par le biais de la révision d'un plan
herziening van een gewestplan op reglementaire wijze, hetzij via een de secteur par voie réglementaire, soit par le biais d'un plan
gemeentelijk plan van aanleg dat afwijkt van het gewestplan. Daardoor communal d'aménagement dérogeant au plan de secteur. Ce faisant, le
zou het bestreden decreet aan de Waalse Regering bevoegdheden décret attaqué priverait le Gouvernement wallon des pouvoirs qui lui
ontzeggen die haar bij het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, sont réservés par le Code wallon de l'aménagement du territoire, de
Stedenbouw en Patrimonium zijn voorbehouden. l'urbanisme et du patrimoine.
B.7.2. Het Hof heeft in het arrest nr. 131/2010 het middel om de B.7.2. La Cour a, dans son arrêt n° 131/2010, rejeté le moyen pour les
volgende redenen verworpen : motifs qui suivent :
« B.11.1. Zoals in B.5.3 is aangegeven, heeft de decreetgever, door « B.11.1. Ainsi qu'il a été indiqué en B.5.3, le législateur décrétal,
het opnemen van de gebieden in gewestplannen te regelen, zelf een en réglant l'inscription des zones dans des plans de secteur, a
bevoegdheid willen uitoefenen die hem toekomt. entendu exercer lui-même une compétence qui lui appartient.
B.11.2. Uit de in B.4 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt B.11.2. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.4 que la
dat de rechtspraak van de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van jurisprudence de la section du contentieux administratif du Conseil
State rechtsonzekerheid kan doen ontstaan ten aanzien van de d'Etat est de nature à créer une insécurité juridique à l'égard de la
geldigheid van sommige bepalingen van de gewestplannen, zodat het validité de certaines dispositions des plans de secteur de sorte que,
optreden van de decreetgever en het verschil in behandeling dat eruit pour les motifs énoncés en réponse au premier moyen, l'intervention du
voortvloeit, om de in het antwoord op het eerste middel vermelde législateur décrétal et la différence de traitement qui en découle
redenen, redelijk verantwoord zijn. sont raisonnablement justifiées.
B.11.3. In tegenstelling tot wat de verzoekende partijen beweren, B.11.3. Contrairement à ce que soutiennent les parties requérantes, le
vermocht de decreetgever het onderwerp van het bestreden decreet te législateur décrétal a pu limiter l'objet du décret attaqué aux zones
beperken tot de gebieden van de gewestplannen die niet voor advies aan des plans de secteur qui n'ont pas été soumis à l'avis de la section
de afdeling wetgeving van de Raad van State zijn voorgelegd en de législation du Conseil d'Etat et pour lesquelles une insécurité
waarvoor dus rechtsonzekerheid was gebleken (Parl. St., Waals juridique était donc avérée (Doc. parl., Parlement wallon, 2008-2009,
Parlement, 2008-2009, nr. 981/1, p. 2). Overigens kon hij zich, om n° 981/1, p. 2). Un souci de cohérence pouvait par ailleurs le guider
redenen van coherentie, bij de wettelijke geldigverklaring niet pour ne pas limiter la validation législative au seul défaut de
uitsluitend beperken tot het verhelpen van het gebrek van
niet-raadpleging van de afdeling wetgeving van de Raad van State, consultation de la section de législation du Conseil d'Etat,
raadpleging die een voorafgaande formaliteit vormt die vergelijkbaar consultation qui constitue une formalité préalable comparable à celles
is met die welke door de verzoekende partijen werden geciteerd ». citées par les parties requérantes ».
B.7.3. Om dezelfde redenen dient de prejudiciële vraag ontkennend te B.7.3. Par identité de motifs, il convient de répondre négativement à
worden beantwoord in zoverre de in het geding zijnde bepaling, volgens la question préjudicielle en ce que la disposition litigieuse aurait
de verwijzende rechter, tot gevolg zou hebben de mogelijkheden om de pour effet, d'après le juge a quo, de réduire considérablement les
bestemming te betwisten, aanzienlijk te beperken, waardoor een
verschil in behandeling wordt ingevoerd ten opzichte van de burgers possibilités de contestation de l'affectation, avec pour conséquence
die de wettigheid kunnen betwisten van een bestemming die niet op un traitement différent par rapport aux citoyens qui peuvent contester
wetgevende wijze geldig is verklaard. la légalité d'une affectation non validée par la voie législative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1 van het decreet van het Waalse Gewest van 30 april 2009 « L'article 1er du décret de la Région wallonne du 30 avril 2009 «
tot wijziging van het decreet van 27 november 1997 tot wijziging van modifiant le décret du 27 novembre 1997 modifiant le Code wallon de
het Waalse Wetboek van Ruimtelijke Ordening, Stedenbouw en Patrimonium l'Aménagement du Territoire, de l'Urbanisme et du Patrimoine » ne
» schendt niet artikel 23 van de Grondwet, al dan niet in samenhang viole pas l'article 23 de la Constitution, lu isolément ou en
gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en met de artikelen combinaison avec les articles 10 et 11 de la Constitution, avec les
6, 13 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, articles 6, 13 et 14 de la Convention européenne des droits de l'homme
alsook met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette
Verdrag. Convention.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 december 2010. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 décembre 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^