Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 100/2010 van 16 september 2010 Rolnummer 4797 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 100/2010 van 16 september 2010 Rolnummer 4797 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 100/2010 du 16 septembre 2010 Numéro du rôle : 4797 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le d La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 100/2010 van 16 september 2010 Extrait de l'arrêt n° 100/2010 du 16 septembre 2010
Rolnummer 4797 Numéro du rôle : 4797
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1274 van het Gerechtelijk En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1274 du Code
Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007 judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 27
betreffende de hervorming van de echtscheiding, en over artikel 42, §§ avril 2007 réformant le divorce, et à l'article 42, §§ 2 et 6, de
2 en 6, van deze wet, gesteld door het Hof van Cassatie. cette loi, posée par la Cour de cassation.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R.
rechters R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul,
Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 23 oktober 2009 in zake I.R. tegen G.B., waarvan de Par arrêt du 23 octobre 2009 en cause de I.R. contre G.B., dont
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 november 2009, l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 9 novembre 2009, la
heeft het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : Cour de cassation a posé la question préjudicielle suivante :
« Voeren artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij de « Interprétés en ce sens qu'ils imposent à l'époux défendeur au fond
wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding, un délai de cassation d'un mois pour former un pourvoi en cassation
en artikel 42, §§ 2 en 6, van die wet, in die zin geïnterpreteerd dat contre une décision prononçant le divorce à ses torts, alors que
zij de echtgenoot-verweerder in het bodemgeschil een cassatietermijn l'époux demandeur au fond dispose du délai de droit commun de trois
van één maand opleggen om zich te voorzien in cassatie tegen een mois pour former un pourvoi en cassation contre une décision qui
beslissing waarbij de echtscheiding in zijn nadeel is uitgesproken,
terwijl de echtgenoot-eiser in het bodemgeschil beschikt over de refuse de prononcer le divorce aux torts de l'autre époux, l'article
gemeenrechtelijke termijn van drie maanden om zich in cassatie te 1274 du Code judiciaire, modifié par la loi du 27 avril 2007 réformant
voorzien tegen een beslissing waarbij is geweigerd de echtscheiding in le divorce, et les articles 42, § 2, et 42, § 6, de cette loi
het nadeel van de andere echtgenoot uit te spreken, een discriminatie instituent-ils une discrimination entre ces deux catégories de
in tussen die beide categorieën van rechtzoekenden en schenden zij
aldus de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang justiciables et violent-ils ainsi les articles 10 et 11 de la
gelezen met artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten Constitution, considérés isolément ou en combinaison avec l'article 6
van de mens en de fundamentele vrijheden en met artikel 1 van het de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag ? ». fondamentales et l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. In de versie die van toepassing is op het geschil voor de B.1.1. Dans sa version applicable au litige devant le juge a quo,
verwijzende rechter, bepaalde artikel 1274 van het Gerechtelijk l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par
Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007 l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le divorce (ci-après
betreffende de hervorming van de echtscheiding (hierna : de wet 27 april 2007) : « De termijn om zich in cassatie te voorzien tegen een beslissing die de echtscheiding uitspreekt, wordt vastgesteld op één maand. Deze termijn en de voorziening in cassatie schorsen de tenuitvoerlegging ». Vóór de wijziging ervan bij de wet van 27 april 2007 bepaalde dat artikel : « De termijn om zich in cassatie te voorzien begint te lopen, voor op tegenspraak gewezen arresten, van de dag van de betekening aan de partijen, voor bij verstek gewezen arresten, van de dag waarop het verzet niet meer ontvankelijk is. : la loi du 27 avril 2007), disposait : « Le délai pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant le divorce est d'un mois. Ce délai et le pourvoi sont suspensifs ». Avant sa modification par la loi du 27 avril 2007, cet article disposait : « Le délai pour se pourvoir en cassation court du jour de la signification à partie pour les arrêts contradictoires et du jour où
Voorziening in cassatie tegen een arrest waarbij echtscheiding wordt l'opposition ne sera plus recevable pour les arrêts par défaut.
uitgesproken, schorst de tenuitvoerlegging ». Le pourvoi contre l'arrêt prononçant le divorce est suspensif ».
B.1.2. Artikel 6 van de wet van 2 juni 2010 « tot wijziging van B.1.2. L'article 6 de la loi du 2 juin 2010 « modifiant certaines
sommige bepalingen van het Burgerlijk Wetboek en van het Gerechtelijk dispositions du Code civil et du Code judiciaire en ce qui concerne la
Wetboek wat de procedure inzake echtscheiding betreft » (Belgisch procédure de divorce » (Moniteur belge du 21 juin 2010) a remplacé
Staatsblad van 21 juni 2010) heeft artikel 1274 van het Gerechtelijk l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il avait été remplacé par la
Wetboek, zoals vervangen bij de wet van 27 april 2007, vervangen door loi du 27 avril 2007, par ce qui suit :
: « De termijn om zich in cassatie te voorzien en de voorziening in « Le délai pour se pourvoir en cassation et le pourvoi en cassation
cassatie schorsen de tenuitvoerlegging ». sont suspensifs ».
Die wetswijziging heeft evenwel geen gevolgen voor het voor de Cette modification législative n'a toutefois pas d'incidence sur le
verwijzende rechter hangende geschil. litige pendant devant le juge a quo.
B.1.3. Artikel 42, §§ 2 en 6, van de wet van 27 april 2007 bepaalt : B.1.3. L'article 42, §§ 2 et 6, de la loi du 27 avril 2007 réformant
le divorce dispose :
« [...] « [...]
§ 2. De vroegere artikelen 229, 231 en 232 van hetzelfde Wetboek § 2. Les anciens articles 229, 231 et 232 du même Code restent
blijven van toepassing op de procedures van echtscheiding of scheiding applicables aux procédures de divorce ou de séparation de corps
van tafel en bed die zijn ingeleid voor de inwerkingtreding van deze introduites avant l'entrée en vigueur de la présente loi pour
wet en waarvoor geen eindvonnis is uitgesproken. lesquelles un jugement définitif n'a pas été prononcé.
[...] [...]
§ 6. Artikel 1274 van hetzelfde Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel § 6. L'article 1274 du même Code, modifié par l'article 28, n'est pas
28, is niet van toepassing op de arresten die uitgesproken zijn voor applicable aux arrêts prononcés avant l'entrée en vigueur de la
de inwerkingtreding van deze wet, indien de debatten voordien werden présente loi, lorsque la clôture des débats a été prononcée avant
afgesloten ». celle-ci ».
B.1.4. Op grond van artikel 44 ervan is de wet van 27 april 2007 in B.1.4. En vertu de son article 44, la loi du 27 avril 2007 est entrée
werking getreden op 1 september 2007. en vigueur le 1er septembre 2007.
B.2.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over een eventuele B.2.1. Le juge a quo interroge la Cour sur une éventuelle
discriminatie tussen de echtgenoot die beschikt over een discrimination entre l'époux qui dispose d'un délai de cassation d'un
cassatietermijn van één maand om zich in cassatie te voorzien tegen mois pour former un pourvoi en cassation contre une décision
een beslissing waarbij de echtscheiding in zijn nadeel is prononçant le divorce à ses torts, et l'époux qui dispose du délai de
uitgesproken, en de echtgenoot die beschikt over de gemeenrechtelijke droit commun de trois mois pour former un pourvoi en cassation contre
termijn van drie maanden om zich in cassatie te voorzien tegen een
beslissing waarbij is geweigerd zich uit te spreken over de
echtscheiding in het nadeel van de andere echtgenoot. une décision qui refuse de prononcer le divorce aux torts de l'autre époux.
B.2.2. Uit de feiten van het geding en de formulering van de B.2.2. Il ressort des faits de la cause et de la formulation de la
prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over het question préjudicielle que la Cour est interrogée sur la différence de
verschil in behandeling tussen de echtgenoten die beschikken over, traitement entre les époux qui disposent, d'une part, conformément à
enerzijds, overeenkomstig artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, l'article 1274 du Code judiciaire, dans sa version applicable en vertu
in de versie van toepassing krachtens artikel 42, § 6, van de wet van
27 april 2007, een termijn van één maand om zich in cassatie te de l'article 42, § 6, de la loi du 27 avril 2007, d'un délai d'un mois
voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant le
en, anderzijds, een gemeenrechtelijke termijn van drie maanden om zich divorce et, d'autre part, d'un délai de droit commun de trois mois
in cassatie te voorzien tegen een beslissing waarbij wordt geweigerd pour se pourvoir en cassation contre une décision refusant de
de echtscheiding uit te spreken, wanneer de echtscheiding is prononcer le divorce, lorsque le divorce est demandé sur la base des
aangevraagd op basis van de vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het anciens articles 229, 231 et 232 du Code civil, qui demeurent
Burgerlijk Wetboek, die van toepassing blijven op grond van artikel 42, § 2, van de wet van 27 april 2007. applicables en vertu de l'article 42, § 2, de la loi du 27 avril 2007.
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. La Cour limite son examen à cette hypothèse.
B.3.1. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 27 april 2007, B.3.1. Dans les travaux préparatoires de la loi du 27 avril 2007, qui
die het echtscheidingsrecht heeft hervormd, werd ten aanzien van de
rechtsmiddelen aanvankelijk overwogen een einde te maken aan elke a opéré la réforme du droit du divorce, il était initialement
mogelijkheid van hoger beroep tegen een beslissing waarbij de envisagé, en ce qui concerne les voies de recours, de supprimer toute
echtscheiding is uitgesproken, teneinde te voorkomen dat het beroep possibilité d'appel contre une décision prononçant le divorce, afin
wordt gebruikt « als een vertragingsmanoeuvre » (Parl. St., Kamer, d'éviter que l'appel soit utilisé « comme manoeuvre dilatoire » (Doc.
2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 13), in de context van een hervorming parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 13), dans le contexte
die een « zeker automatisme in de uitspraak van de echtscheiding » d'une réforme établissant une « certaine automaticité dans le prononcé
invoert (ibid., p. 12). du divorce » (ibid., p. 12).
De voorziening in cassatie bleef evenwel mogelijk, maar, « opnieuw om Le pourvoi en cassation restait toutefois possible, mais, « dans le
vertragingsmanoeuvres te beperken » (ibid., p. 13), werd de termijn om même souci de limiter les manoeuvres dilatoires » (ibid., p. 13), le
zich in cassatie te voorzien vastgelegd op één maand, in plaats van délai pour se pourvoir était fixé à un mois, au lieu de trois mois en
drie maanden in het gemeen recht. droit commun.
Gelet op de kritiek van de afdeling wetgeving van de Raad van State is Face aux critiques de la section de législation du Conseil d'Etat, le
echter afgezien van het voornemen om een einde te maken aan de projet de suppression de la possibilité d'appel contre une décision
mogelijkheid van hoger beroep tegen een beslissing waarbij de prononçant le divorce a toutefois été abandonné.
echtscheiding is uitgesproken.
B.3.2. Die inkorting van de termijn om zich in cassatie te voorzien, B.3.2. Cet abrégement du délai de pourvoi en cassation était donc
werd dus op dezelfde wijze verantwoord als voor de overwogen wijziging justifié par la même motivation qu'en ce qui concerne la modification
van de mogelijkheden van hoger beroep, namelijk de zorg om envisagée des possibilités d'appel, à savoir le souci d'éviter des
vertragingsmanoeuvres te vermijden (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC manoeuvres dilatoires (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC
51-2341/001, p. 13), teneinde de procedure te vereenvoudigen en te « 51-2341/001, p. 13), dans le but de simplifier et « d'accélérer la
versnellen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 92). procédure » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 92).
Er is eveneens gepreciseerd : Il a également été précisé :
« Men behoudt het opschortende karakter van de termijn en van de « On maintient le caractère suspensif du délai et du pourvoi compte
voorziening rekening houdend met het permanente karakter van de
situatie van de personen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC tenu de la nécessaire permanence de l'état des personnes » (Doc.
51-2341/001, p. 32; zie ook Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 32; voy. aussi Doc.
51-2341/007, p. 93). parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93).
B.3.3. De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft geen bezwaren B.3.3. La section de législation du Conseil d'Etat n'a pas émis
geuit met betrekking tot de kortere termijn van één maand om zich in d'objections sur le délai abrégé d'un mois pour se pourvoir en
cassatie te voorzien, maar heeft zich vragen gesteld bij de termijn cassation mais s'est interrogée sur le délai du pourvoi dirigé contre
van de voorziening gericht tegen een arrest waarbij de echtscheiding un arrêt refusant le divorce (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC
is geweigerd (P arl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 54). 51-2341/001, p. 54).
De vertegenwoordiger van de minister heeft geantwoord : Le représentant de la ministre a répondu :
« De termijn van drie maanden wordt gehandhaafd wanneer het « Le délai de trois mois est maintenu lorsque le pourvoi en cassation
cassatieberoep een arrest die de echtscheiding weigert, betreft » concerne un arrêt refusant le divorce » (Doc. parl., Chambre,
(Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93). 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93).
B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de
personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende personnes qui découle de l'application de règles procédurales
procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen différentes dans des circonstances différentes n'est pas
discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination
verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces
procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. B.5. De voorziening in cassatie is een buitengewoon rechtsmiddel waardoor een partij in de mogelijkheid wordt gesteld om, wegens schending van de wet of wegens verzuim van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, de vernietiging te vragen van een in laatste aanleg gewezen beslissing. B.6.1. Tussen een beslissing waarbij een echtscheiding wordt uitgesproken en een beslissing waarbij wordt geweigerd een echtscheiding uit te spreken, bestaat een fundamenteel verschil in zoverre alleen de eerste gevolgen heeft voor de situatie van de personen, waarbij een einde wordt gemaakt aan de huwelijksband. Dat verschil tussen beide soorten van beslissingen kan verschillen in procedureregels verantwoorden. Een dergelijk verschil tussen die twee soorten van beslissingen is overigens onderstreept in de parlementaire voorbereiding van de wet règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes concernées. B.5. Le pourvoi en cassation est une voie de recours extraordinaire permettant à une partie de demander l'annulation, pour contravention à la loi ou pour violation des formes, soit substantielles, soit prescrites à peine de nullité, de décisions rendues en dernier ressort. B.6.1. Il existe entre une décision prononçant un divorce et une décision refusant de prononcer un divorce une différence fondamentale en ce que seule la première a une incidence sur l'état des personnes, en mettant fin au lien matrimonial. Cette différence entre ces deux types de décisions peut justifier des différences de règles de procédure. Pareille différence entre ces deux types de décisions a d'ailleurs été
van 27 april 2007, wat de instemmingsmogelijkheden betreft : soulignée dans les travaux préparatoires de la loi du 27 avril 2007,
en ce qui concerne les possibilités d'acquiescement :
« Het Hof van Cassatie is van mening dat het mogelijk is in te stemmen « La Cour de cassation considère qu'il est possible d'acquiescer à un
met een vonnis dat de echtscheiding weigert, maar niet met een vonnis jugement qui refuse le divorce, mais pas à un jugement qui le prononce
die ze uitspreekt » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 32).
32). B.6.2. Het verschil, ten aanzien van de termijnen van de voorziening B.6.2. La différence, quant aux délais de pourvoi en cassation, entre
in cassatie, tussen een beslissing waarbij een echtscheiding wordt
uitgesproken en een beslissing waarbij wordt geweigerd de une décision qui prononce un divorce et une décision qui refuse de
echtscheiding uit te spreken, vloeit eveneens voort uit het verschil prononcer le divorce, résulte également de la différence quant aux
in de gevolgen van de termijn en van de tegen die beslissingen effets du délai et du pourvoi introduit à l'encontre de ces décisions
ingestelde voorziening : terwijl, overeenkomstig artikel 1274, tweede : alors que, conformément à l'article 1274, alinéa 2, du Code
lid, van het Gerechtelijk Wetboek, de termijn en de voorziening in judiciaire, le délai et le pourvoi en cassation sont suspensifs à
cassatie een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken, l'encontre d'une décision prononçant le divorce, le délai et le
schorsen, schorsen de termijn en de voorziening in cassatie een pourvoi en cassation ne sont pas suspensifs à l'encontre d'une
beslissing waarbij is geweigerd de echtscheiding uit te spreken, niet. décision refusant de prononcer le divorce.
Gelet op het schorsende karakter van de voorzieningstermijn, vermocht Eu égard au caractère suspensif du délai de pourvoi, le législateur a
de wetgever redelijkerwijze ervan uit te gaan dat de rechtszekerheid pu raisonnablement considérer que la sécurité juridique justifiait que
verantwoordde dat de situatie van de partijen zo snel mogelijk l'état des parties soit clarifié le plus rapidement possible, en
duidelijk moest zijn, door de termijn van de voorziening aldus te réduisant ainsi à un mois le délai de pourvoi.
beperken tot één maand.
B.7. Gelet op het fundamentele verschil tussen de beslissingen waarbij B.7. Compte tenu de la différence fondamentale existant entre des
de echtscheiding wordt uitgesproken en de beslissingen waarbij wordt décisions prononçant le divorce et des décisions refusant de prononcer
geweigerd de echtscheiding uit te spreken, vermocht de wetgever, voor le divorce, le législateur pouvait prévoir, pour l'introduction d'un
het instellen van een voorziening in cassatie tegen een beslissing pourvoi en cassation contre une décision prononçant le divorce, des
waarbij de echtscheiding is uitgesproken, andere conditions de recevabilité différentes de celles relatives à
ontvankelijkheidsvoorwaarden vast te stellen dan die voor het l'introduction d'un pourvoi en cassation contre une décision refusant
instellen van een voorziening in cassatie tegen een beslissing van de prononcer le divorce, ces dernières étant alignées sur celles
weigering om de echtscheiding uit te spreken, waarbij die relatives à l'introduction du pourvoi en cassation de droit commun en
laatstgenoemde voorwaarden afgestemd worden op die voor het instellen matière civile. Ces conditions de recevabilité ne peuvent cependant aboutir à
van de gemeenrechtelijke voorziening in cassatie in burgerlijke zaken. restreindre le droit de former un pourvoi en cassation de manière
Die ontvankelijkheidsvoorwaarden mogen echter niet ertoe leiden dat telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même. Tel
het recht om een voorziening in cassatie in te stellen op zodanige serait le cas si les restrictions ne tendaient pas vers un but
wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het légitime ou s'il n'existait pas un rapport raisonnable de
geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig doel nastreven of indien proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. Il est donc
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de requis que les conditions de recevabilité n'aient pas pour effet que
aangewende middelen en het nagestreefde doel. Het is derhalve vereist
dat de ontvankelijkheidsvoorwaarden niet leiden tot een onevenredige la possibilité de se pourvoir en cassation, que la loi donne aux
beperking van de bij de wet aan de partijen toegekende mogelijkheid om parties, soit limitée de manière disproportionnée.
zich in cassatie te voorzien.
B.8. De regels betreffende de termijnen om beroep in te stellen, zijn B.8. Les règles relatives aux délais fixés pour former un recours
gericht op een goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van rechtsonzekerheid. Die regels mogen de rechtzoekenden echter niet verhinderen de beschikbare rechtsmiddelen te doen gelden. B.9. Zelfs indien te dezen rekening wordt gehouden met de buitengewone aard van het rechtsmiddel en met de bijzondere aard van een echtscheidingsbeslissing, kan een termijn van één maand om een voorziening in cassatie in te stellen niet worden geacht een onevenredige beperking in te houden van de rechten van de betrokken personen. Die termijn is niet dermate kort dat hij de aanwending van het rechtsmiddel van de voorziening in cassatie buitensporig moeilijk of onmogelijk zou maken. B.10. In de veronderstelling dat de situatie van de echtgenoten die zich in cassatie voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken, dienstig kan worden vergeleken met de situatie van de echtgenoten die zich in cassatie voorzien tegen een beslissing waarbij is geweigerd een echtscheiding uit te spreken, is het aangevoerde verschil in behandeling niet onbestaanbaar met de visent à assurer une bonne administration de la justice et à écarter les risques d'insécurité juridique. Ces règles ne peuvent toutefois empêcher les justiciables de se prévaloir des voies de recours disponibles. B.9. Même si l'on tient compte, en l'espèce, du caractère extraordinaire de la voie de recours et de la nature particulière d'une décision de divorce, on ne saurait considérer qu'un délai d'un mois pour former un pourvoi en cassation limite de manière disproportionnée les droits des personnes concernées. Ce délai n'est pas à ce point court qu'il rendrait exagérément difficile ou impossible l'utilisation de la voie de recours du pourvoi en cassation. B.10. A supposer que la situation des époux qui forment un pourvoi en cassation contre une décision prononçant le divorce puisse être utilement comparée avec la situation des époux qui forment un pourvoi en cassation contre une décision refusant de prononcer un divorce, la différence de traitement invoquée n'est pas incompatible avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
De toetsing in het licht van die grondwetsbepalingen, in samenhang Le contrôle au regard de ces dispositions constitutionnelles lues en
gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de
mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat l'homme et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette
Verdrag, leidt niet tot een andere conclusie. Convention ne conduit pas à une autre conclusion.
B.11. Het gegeven dat de echtscheiding te dezen is aangevraagd op B.11. La circonstance que le divorce ait, en l'espèce, été demandé sur
grond van de vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het Burgerlijk la base des anciens articles 229, 231 et 232 du Code civil,
Wetboek, van toepassing krachtens artikel 42, § 2, van de wet van 27 applicables en vertu de l'article 42, § 2, de la loi du 27 avril 2007,
april 2007, en dat de voorzieningstermijn van één maand, bepaald in
artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, van toepassing is op een et que le délai de pourvoi d'un mois, prévu par l'article 1274 du Code
echtscheidingsbeslissing waarvan de sluiting van de debatten en de judiciaire, s'applique à une décision de divorce dont la clôture des
uitspraak zich situeren na de inwerkingtreding van de wet van 27 april débats et le prononcé se situent après l'entrée en vigueur de la loi
2007, kan evenmin een discriminatie teweegbrengen.
Artikel 42, § 6, van de wet van 27 april 2007 wijkt immers af van het du 27 avril 2007 n'est pas davantage susceptible de créer une
beginsel van de onmiddellijke toepassing van de procedurewetten, discrimination. En effet, l'article 42, § 6, de la loi du 27 avril 2007 déroge au
doordat het de termijn om zich in cassatie te voorzien voor de principe d'application immédiate des lois de procédure, en maintenant
arresten waarvoor de sluiting van de debatten is uitgesproken vóór de à trois mois le délai de pourvoi en cassation pour les arrêts pour
inwerkingtreding van die wet op drie maanden behoudt, teneinde te lesquels la clôture des débats a été prononcée avant l'entrée en
verzekeren dat op het ogenblik van de debatten de partijen de vigueur de cette loi, afin de garantir qu'au moment des débats, les
eventuele rechtsmiddelen en de regeling ervan tegen de uit te spreken parties pouvaient connaître et prendre en considération les voies de
beslissing konden kennen en in overweging nemen. Het is niet recours éventuelles et leurs modalités, à l'encontre de la décision
verantwoord eveneens af te wijken van dat beginsel ten aanzien van de qui allait être prononcée. Il ne se justifie pas de déroger davantage
beslissingen uitgesproken na de inwerkingtreding van de wet van 27 à ce principe à l'égard de décisions prononcées après l'entrée en
april 2007 en waarvoor de sluiting van de debatten is uitgesproken na vigueur de la loi du 27 avril 2007 et pour lesquelles la clôture des
de inwerkingtreding van die wet, zelfs indien die beslissingen de débats a été prononcée après l'entrée en vigueur de cette loi, même si
vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het Burgerlijk Wetboek ces décisions appliquaient les anciens articles 229, 231 et 232 du
toepasten, aangezien de wetgever het in B.6.2 in herinnering gebrachte Code civil, dès lors que le législateur poursuivait l'objectif
gewettigde doel nastreefde en hij redelijkerwijs ervan kon uitgaan dat légitime rappelé en B.6.2 et qu'il pouvait raisonnablement considérer
de betrokken partijen worden geacht de rechtsmiddelen en de que les parties intéressées sont censées connaître les voies de
ontvankelijkheidsvoorwaarden ervan te kennen die van toepassing zijn recours et leurs conditions de recevabilité, applicables au moment du
op het ogenblik van de uitspraak van hun echtscheiding. prononcé de leur divorce.
De in het geding zijnde maatregel is dus niet zonder redelijke La mesure en cause n'est donc pas dépourvue de justification
verantwoording. raisonnable.
Voor het overige laat het gegeven dat de wetgever heeft beslist om, Pour le surplus, la circonstance que le législateur ait décidé de
met de voormelde wet van 2 juni 2010, opnieuw een termijn van drie rétablir, par la loi du 2 juin 2010 précitée, un délai de trois mois
maanden in te voeren om zich in cassatie te voorzien, niet toe te pour se pourvoir en cassation ne permet pas de conclure qu'un délai
besluiten dat een termijn van één maand om zich in cassatie te d'un mois pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant
voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is le divorce serait, nécessairement, injustifié.
uitgesproken, noodzakelijkerwijs onverantwoord zou zijn.
B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel L'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par
28 van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le divorce, et
echtscheiding, en artikel 42, §§ 2 en 6, van die wet schenden niet de l'article 42, §§ 2 et 6, de cette loi ne violent pas les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec
met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec
met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag. l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention.
Aldus uitgesproken in het Frans en in het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 september 2010. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 septembre 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De Voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^