Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 77/2010 van 23 juni 2010 Rolnummer 4812 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 63, § 4, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, g Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 77/2010 van 23 juni 2010 Rolnummer 4812 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 63, § 4, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, g Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 77/2010 du 23 juin 2010 Numéro du rôle : 4812 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 63, § 4, des lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R. He(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 77/2010 van 23 juni 2010 Extrait de l'arrêt n° 77/2010 du 23 juin 2010
Rolnummer 4812 Numéro du rôle : 4812
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 63, § 4, van de wetten En cause : la question préjudicielle concernant l'article 63, § 4, des
betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par
koninklijk besluit van 16 maart 1968, gesteld door de Politierechtbank l'arrêté royal du 16 mars 1968, posée par le Tribunal de police de
te Leuven. Louvain.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges R.
rechters R. Henneuse, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey en Henneuse, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey et P. Nihoul,
P. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 30 oktober 2009 in zake het openbaar ministerie tegen Par jugement du 30 octobre 2009 en cause du ministère public contre
Kristiaan Maenen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is Kristiaan Maenen, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 26 november 2009, heeft de Politierechtbank te Leuven de le 26 novembre 2009, le Tribunal de police de Louvain a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 63, § 4, van de wet betreffende de politie over het « L'article 63, § 4, de la loi du 16 mars 1968 relative à la police de
wegverkeer van 16 maart 1968 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet nu la circulation routière viole-t-il les articles 10 et 11 de la
de rechter in toepassing van deze bepaling verplicht is van steeds - Constitution dès lors qu'en application de cette disposition, le juge
dus ook in die gevallen waarin een ademanalyse om medische redenen est toujours tenu - donc également dans les cas où une analyse de
niet mogelijk is - de kosten van het nemen van de (bloed)proef en van l'haleine n'est pas possible pour raison médicale - de mettre les
de bloedanalyse ten laste te leggen van de onderzochte persoon (onder frais du prélèvement et de l'analyse de sang à charge de la personne
meer) indien de overtreding bepaald in artikel 34, § 2, 1°, bewezen examinée (entre autres) si l'infraction prévue à l'article 34, § 2,
is, terwijl er aan de vaststelling van het alcoholgehalte aan de hand 1°, est établie, alors que le constat du taux d'alcool sur la base
van een ademanalyse geen kosten verbonden zijn en er bijgevolg door de d'une analyse de l'haleine n'entraîne aucuns frais et que, dans ce
onderzochte persoon in dat geval ook geen kosten dienen gedragen te cas, des frais ne doivent dès lors pas non plus être supportés par la
worden ? ». personne examinée ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 63, § 4, van de B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 63, § 4, des lois
wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij relatives à la police de la circulation routière, coordonnées par
koninklijk besluit van 16 maart 1968, (hierna : Wegverkeerswet) dat l'arrêté royal du 16 mars 1968 (ci-après : la loi sur la police de la
bepaalt : circulation routière), qui dispose :
« De kosten van het nemen van de proef en van de bloedanalyse komen « Les frais du prélèvement et de l'analyse du sang sont à charge de la
ten laste van de onderzochte persoon : personne examinée :
- indien de overtreding bepaald in artikel 34, § 2, 1°, bewezen is, of - si l'infraction prévue à l'article 34, § 2, 1°, est établie, ou
- indien de overtreding bepaald in artikel 37bis, § 1, 1°, bewezen is - si l'infraction prévue à l'article 37bis, § 1er, 1°, est établie ».
». B.2. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.2. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité des
bestaanbaarheid van de in het geding zijnde bepalingen met de
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij de rechter dispositions en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution,
verplichten steeds - ook in de gevallen waarin een ademanalyse om en ce qu'elles obligent toujours le juge - y compris dans les cas où
medische redenen niet mogelijk is - de kosten van het nemen van een une analyse de l'haleine n'est pas possible pour raison médicale - à
bloedstaal en van de bloedanalyse ten laste van de onderzochte persoon mettre les frais du prélèvement et de l'analyse de sang à charge de la
te leggen, indien de overtreding bepaald in artikel 34, § 2, 1°, van personne examinée, si l'infraction prévue à l'article 34, § 2, 1°, de
de Wegverkeerswet bewezen is, terwijl aan de vaststelling van het la loi sur la police de la circulation routière est établie, alors que
alcoholgehalte aan de hand van een ademanalyse geen kosten voor de le constat du taux d'alcool sur la base d'une analyse de l'haleine
betrokkene zijn verbonden. n'entraîne aucuns frais pour l'intéressé.
Luidens voormeld artikel 34, § 2, 1°, is strafbaar : L'article 34, § 2, 1°, précité rend punissable :
« hij die op een openbare plaats een voertuig of een rijdier bestuurt « quiconque, dans un lieu public, conduit un véhicule ou une monture
of een bestuurder begeleidt met het oog op de scholing, terwijl de ou accompagne un conducteur en vue de l'apprentissage, alors que
ademanalyse een alcoholconcentratie van ten minste 0,35 milligram per l'analyse de l'haleine mesure une concentration d'alcool d'au moins
liter uitgeademde alveolaire lucht meet of de bloedanalyse een 0,35 milligramme par litre d'air alvéolaire expiré ou que l'analyse
alcoholconcentratie van ten minste 0,8 gram per liter bloed aangeeft sanguine révèle une concentration d'alcool d'au moins 0,8 gramme par
». litre de sang ».
B.3.1. Artikel 63 van de Wegverkeerswet werd vervangen bij de wet van B.3.1. L'article 63 de la loi sur la police de la circulation routière
18 juli 1990. Een van de doelstellingen van die wet bestond erin a été remplacé par la loi du 18 juillet 1990. Un des objectifs de
rijden onder invloed tegen te gaan, dat in de memorie van toelichting cette loi était de lutter contre l'ivresse au volant, considérée
wordt beschouwd als een van de belangrijkste ongevalsoorzaken (Parl. d'après l'exposé des motifs comme l'une des principales causes
St., Kamer, 1989-1990, nr. 1062/1, pp. 5 en 6). Daartoe werd niet d'accidents (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° 1062/1, pp. 5 et 6). A
alleen het strafbare alcoholpercentage verlaagd en werden niet enkel cette fin, non seulement le taux d'imprégnation alcoolique punissable
de controles op dat percentage versterkt, maar werden eveneens de a été abaissé et les contrôles de ce taux ont été renforcés, mais les
straffen verzwaard in geval van overtreding. peines prévues en cas d'infraction ont, elles aussi, été aggravées.
B.3.2. Wat de bloedproef betreft, wordt in de parlementaire B.3.2. En ce qui concerne la prise de sang, il est mentionné dans les
voorbereiding van de voormelde wet van 18 juli 1990 vermeld : travaux préparatoires de la loi précitée du 18 juillet 1990 :
« Aangezien het bloedmonster slechts mag genomen worden door een « La prise de sang ne pouvant être effectuée que par un médecin, la
geneesheer, levert de huidige procedure in de praktijk heel wat procédure est extrêmement difficile à mettre en oeuvre sur le terrain;
moeilijkheden op; zij betekent onder meer een enorm tijdverlies en elle entraîne notamment de très nombreuses pertes de temps pour les
omslachtigheid voor de politie en de rijkswacht. services de police et de gendarmerie.
Daarom wordt voorgesteld om de bloedproef te vervangen door een Il est proposé de remplacer la prise de sang par une analyse de
ademanalyse door middel van elektronische apparatuur. l'haleine au moyen d'appareils électroniques.
[...] [...]
De bloedproef zal in bijkomende orde worden behouden voor de gevallen La prise de sang ne sera maintenue qu'à titre subsidiaire pour les cas
waarin er niet kan worden overgegaan tot een ademanalyse, bv. wegens où il ne pourra pas être procédé à l'analyse de l'haleine, par
de toestand van de gewonden. exemple, en raison de l'état des blessés.
Politie of rijkswacht zullen geen keuze kunnen maken tussen de La police et la gendarmerie n'auront pas le choix entre l'analyse de
ademanalyse en de bloedproef. Zij moeten tot de analyse van de l'haleine et la prise de sang. Elles devront procéder à l'analyse de
uitgeademde lucht overgaan en kunnen enkel de bloedproef opleggen in l'air expiré et ne pourront recourir à la prise de sang que dans les
de gevallen die uitdrukkelijk worden vermeld. Wat de bloedproef zelf cas expressément prévus. S'agissant de la prise de sang, la procédure
betreft, wordt de huidige procedure behouden » (Parl. St., Kamer, actuelle reste d'application » (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n°
1989-1990, nr. 1062/1, pp. 7 en 8; zie ook : ibid., nr. 1062/17, pp. 16 en 17). 1062/1, pp. 7 et 8; voy. également : ibid., n° 1062/17, pp. 16 et 17).
B.3.3. Wat de kosten van de bloedproef betreft, wordt in dezelfde B.3.3. En ce qui concerne les frais de la prise de sang, il est dit
parlementaire voorbereiding gesteld : dans les mêmes travaux préparatoires :
« Volgens de huidige wetgeving - waarin geen sprake is van de « Or si, dans la législation actuelle - qui ne connaît pas le procédé
ademanalyse-methode - komen de kosten van het nemen van het de l'analyse de l'haleine - les frais du prélèvement sanguin et de
bloedmonster en van de bloedanalyse (wat de eerste analyse vormt) l'analyse (qui constitue la première analyse) ne sont à charge de la
slechts ten laste van de onderzochte persoon indien de overtreding personne examinée que si l'infraction est établie, les frais relatifs
bewezen is; de kosten van een tweede analyse (dus een tegenexpertise) à une deuxième analyse (donc, une analyse de contre-expertise) sont
komen daarentegen steeds ten laste van de betrokkene. toujours à charge de l'intéressé. Cet argument est contesté par
Dat argument wordt door heel wat leden betwist. Er wordt opgemerkt dat plusieurs membres. Il est fait remarquer qu'il serait injuste que la personne mise en
het onbillijk zou zijn dat de betrokken persoon zelf de kosten van het cause soit tenue de payer elle-même les frais du prélèvement sanguin
nemen van het bloedmonster en van de bloedanalyse moet betalen in et de l'analyse, au cas où l'analyse sanguine infirmerait les
geval de bloedanalyse de resultaten van de ademproef zou teniet doen. résultats de l'analyse de l'haleine.
Indien de kosten van het nemen van een bloedmonster en van de bloedanalyse stelselmatig ten laste van de betrokkene komen, kan zulks overigens ontradend werken, waardoor de uitoefening van de rechten van de verdediging in het gedrang komt. Thans bestaat die ontrading echter niet omdat de overheid beslist of er monsters worden genomen en een tweede analyse op basis van het genomen monster automatisch mogelijk is. De Minister sluit zich bij de argumenten van de Commissie aan. Door een aanpassing van het alcoholgehalte dat in aanmerking komt [...], handhaaft [...] het ontwerp derhalve de bepaling die thans regelt wie de kosten van het nemen van het bloedmonster en van de bloedanalyse D'autre part, si le coût du prélèvement et de l'analyse du sang devait être systématiquement à charge de l'intéressé, il risquerait d'avoir un effet dissuasif et d'entraver dès lors l'exercice des droits de la défense. Par contre, à l'heure actuelle, cet effet dissuasif n'existe pas, puisque le prélèvement est décidé par l'autorité, et qu'une deuxième analyse est automatiquement possible à partir de l'échantillon prélevé. Le Ministre se range aux arguments développés par la Commission. En conséquence, moyennant une adaptation portant sur les taux d'alcoolémie pris en compte [...], [le] projet maintient la disposition qui règle actuellement la prise en charge des frais du
moet betalen (amendement nr. 80 van de Regering - Stuk nr. 1062/5) » prélèvement sanguin et de l'analyse (amendement n° 80 du Gouvernement
(Parl. St., Kamer, 1989-1990, nr. 1062/7, p. 127). - Doc. n° 1062/5) » (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° 1062/7, p.
B.4.1. Overeenkomstig de eerste paragraaf van artikel 63 van de 127). B.4.1. Conformément au premier paragraphe de l'article 63 de la loi
sur la police de la circulation routière, les agents de l'autorité
Wegverkeerswet moeten de in artikel 59, § 1, van dezelfde wet bedoelde visés à l'article 59, § 1er, de la même loi doivent imposer aux
overheidspersonen, de personen, bedoeld in 1° en 2° van dezelfde personnes visées aux 1° et 2° du même paragraphe de subir un
paragraaf, een bloedproef laten ondergaan door een daartoe prélèvement sanguin par un médecin requis à cet effet dans les cas
opgevorderde arts, in de gevallen die in dat artikel 63, § 1, énumérés de manière limitative à cet article 63, § 1er, entre autres
limitatief zijn opgesomd, onder meer in het geval waarin noch de
ademtest, noch de ademanalyse konden worden uitgevoerd en de au cas où ni le test de l'haleine ni l'analyse de l'haleine n'ont pu
betrokkene zich blijkbaar bevindt in een toestand van dronkenschap of être effectués et où l'intéressé se trouve apparemment dans un état
in een soortgelijke staat ten gevolge van het gebruik van drugs of van d'ivresse ou dans un état analogue résultant de l'emploi de drogues ou
geneesmiddelen. de médicaments.
De wetgever vermag, met het oog op de verkeersveiligheid, in zulk een Le législateur peut, pour assurer la sécurité routière, prévoir un tel
regeling te voorzien, des te meer nu het opleggen van een bloedproef règlement, d'autant plus que l'imposition d'une prise de sang est
aan strikte voorwaarden is onderworpen en als een uitzondering op de soumise à des conditions rigoureuses et est considérée comme une
algemene regel van de ademtest of de ademanalyse is bedoeld. exception à la règle générale du test de l'haleine ou de l'analyse de
B.4.2. Het nemen van het bloedstaal en de bloedanalyse brengen, anders l'haleine. B.4.2. A la différence d'un test de l'haleine ou d'une analyse de
dan bij een ademtest of een ademanalyse, specifieke kosten mee ten l'haleine, le prélèvement et l'analyse de sang entraînent des frais
gevolge van het optreden van een arts en van een erkend laboratorium. spécifiques consécutifs à l'intervention d'un médecin et d'un
Die kosten komen evenwel enkel ten laste van de onderzochte persoon, laboratoire agréé. Ces frais ne sont toutefois à charge de la personne
indien de overtredingen bepaald in artikel 34, § 2, 1°, of in artikel examinée que si les infractions visées à l'article 34, § 2, 1°, ou à
37bis, § 1, 1°, van de Wegverkeerswet zijn bewezen. Indien die l'article 37bis, § 1er, 1°, de la loi sur la police de la circulation
overtredingen niet zijn bewezen, kunnen die kosten niet ten laste van routière sont prouvées. Si ces infractions ne sont pas prouvées,
de onderzochte persoon worden gelegd. lesdits frais ne peuvent être mis à charge de la personne examinée.
Bovendien verantwoorden het aantal verkeersongevallen en de gevolgen En outre, le nombre d'accidents de la route et les conséquences qui en
daarvan dat diegenen die de verkeersveiligheid in het gedrang brengen, découlent justifient que les auteurs d'atteintes à la sécurité
het voorwerp uitmaken van daartoe geëigende procedures en dat zij zelf routière fassent l'objet de procédures et de sanctions propres et
bepaalde kosten dienen te dragen die rechtstreeks in verband staan met doivent eux-mêmes supporter certains frais directement liés aux
bewezen overtredingen, veeleer dan dat die kosten ten laste van de infractions prouvées, plutôt que de mettre ces frais à charge de la
gemeenschap worden gelegd. collectivité.
Ten slotte zijn de kosten voor het nemen van een bloedstaal en voor Enfin, les frais inhérents à un prélèvement et à une analyse de sang
een bloedanalyse niet dermate aanzienlijk dat de in het geding zijnde ne sont pas à ce point considérables que la mesure en cause aurait des
maatregel onevenredige gevolgen zou hebben. conséquences disproportionnées.
B.4.3. Uit wat voorafgaat volgt dat de keuze van de wetgever om de B.4.3. Il découle de ce qui précède que le choix du législateur
beoordelingsvrijheid van de rechter ten aanzien van een bepaalde d'exclure le pouvoir d'appréciation du juge à l'égard d'une catégorie
categorie van personen uit te sluiten, wat de kosten voor het nemen déterminée de personnes, en ce qui concerne les frais inhérents à un
van een bloedstaal en voor een bloedanalyse betreft, in redelijkheid prélèvement et à une analyse de sang, n'est pas dépourvu de
niet onverantwoord is. justification raisonnable.
B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 63, § 4, van de wetten betreffende de politie over het L'article 63, § 4, des lois relatives à la police de la circulation
wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968, ne viole pas
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 23 juni 2010. la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 23 juin 2010.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt. P.-Y. Dutilleux. M. Bossuyt.
^