← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 53/2010 van 6 mei 2010 Rolnummers 4767 en 4788 In zake
: de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij
artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de ver Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M.
Melchior, de rechters R(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 53/2010 van 6 mei 2010 Rolnummers 4767 en 4788 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de ver Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters R(...) | Extrait de l'arrêt n° 53/2010 du 6 mai 2010 Numéros du rôle : 4767 et 4788 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2 La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. Henne(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 53/2010 van 6 mei 2010 | Extrait de l'arrêt n° 53/2010 du 6 mai 2010 |
| Rolnummers 4767 en 4788 | Numéros du rôle : 4767 et 4788 |
| In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du |
| van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 | Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 |
| april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten | de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires |
| verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de | et des frais d'avocat, posées par le Tribunal de police de Bruges et |
| Politierechtbank te Brugge en de Politierechtbank te Kortrijk. | le Tribunal de police de Courtrai. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. |
| R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. Derycke, en, | Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke, et, conformément à |
| overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
| op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan | constitutionnelle, du président émérite P. Martens, assistée du |
| door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| a. Bij vonnis van 1 september 2009 in zake Stefaan Desloovere tegen de | a. Par jugement du 1er septembre 2009 en cause de Stefaan Desloovere |
| vzw « Belgisch Bureau van de Autoverzekeraars », waarvan de expeditie | contre l'ASBL « Bureau belge des assureurs automobiles », dont |
| ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 september 2009, heeft de | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 9 septembre 2009, le |
| Politierechtbank te Brugge de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Tribunal de police de Bruges a posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt art. 162bis Sv, zoals ingevoegd door de wet van 21 april | « L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été |
| 2007 [betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten | inséré par la loi du 21 avril 2007 [relative à la répétibilité des |
| verbonden aan de bijstand van een advocaat], het gelijkheidsbeginsel, | honoraires et des frais d'avocat], viole-t-il le principe d'égalité |
| zoals vastgelegd in art. 10 en 11 van de Grondwet, doordat het | inscrit dans les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il |
| voorziet dat in een vonnis uitgesproken door een strafrechtbank enkel | prévoit que, dans un jugement prononcé par un tribunal pénal, seuls le |
| de beklaagde en de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk | prévenu et les personnes civilement responsables de l'infraction sont |
| aansprakelijk zijn veroordeeld worden tot het betalen aan de | condamnés à payer à la partie civile l'indemnité de procédure, à |
| burgerlijke partij van de rechtsplegingsvergoeding en dus niét het | |
| vrijwillig tussenkomend Belgisch Bureau voor Autoverzekeraars, terwijl | l'exclusion donc du Bureau belge des assureurs automobiles, partie |
| deze laatste in een vonnis uitgesproken door een burgerlijke rechtbank | intervenante volontaire, alors que dans un jugement prononcé par un |
| wel moet (minstens kan) veroordeeld worden tot het betalen van de | tribunal civil, cette dernière partie doit (ou tout au moins peut) |
| rechtsplegingsvergoeding zodra ze wordt aangemerkt als ' in het | être condamnée à payer l'indemnité de procédure dès qu'elle est |
| ongelijk gestelde partij ', en dit alles in de hypothese dat de | considérée comme ' la partie ayant succombé ', et ce dans l'hypothèse |
| strafrechtbank enkel deze vrijwillig tussenkomende partij heeft | où le tribunal pénal a condamné cette partie intervenante volontaire |
| veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding ? ». | seule à la réparation du dommage ? ». |
| b. Bij vonnis van 8 oktober 2009 in zake het openbaar ministerie tegen | b. Par jugement du 8 octobre 2009 en cause du ministère public contre |
| M. Vandendriessche en S. Mauroo, waarvan de expeditie ter griffie van | M. Vandendriessche et S. Mauroo, dont l'expédition est parvenue au |
| het Hof is ingekomen op 21 oktober 2009, heeft de Politierechtbank te | greffe de la Cour le 21 octobre 2009, le Tribunal de police de |
| Kortrijk de volgende prejudiciële vraag gesteld : | Courtrai a posé la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 162bis 1e lid van het Wetboek van Strafvordering, | « L'article 162bis, alinéa 1er, du Code d'instruction criminelle, tel |
| zoals ingevoerd door de wet van 21 april 2007 [betreffende de | qu'il a été inséré par la loi du 21 avril 2007 [relative à la |
| verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand | |
| van een advocaat], het gelijkheidsbeginsel, zoals vastgelegd in de | répétibilité des honoraires et des frais d'avocat], viole-t-il le |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het voorziet dat in een | principe d'égalité inscrit dans les articles 10 et 11 de la |
| vonnis uitgesproken door een strafrechtbank enkel de beklaagde en de | Constitution en ce qu'il prévoit que, dans un jugement prononcé par un |
| personen die voor het misdrijf burgerlijk aansprakelijk zijn | tribunal pénal, seuls le prévenu et les personnes civilement |
| veroordeeld worden tot het betalen aan de burgerlijke partij van de | responsables de l'infraction sont condamnés à payer à la partie civile |
| rechtsplegingsvergoeding en dus niet de vrijwillig tussenkomende | l'indemnité de procédure, à l'exclusion donc de la partie intervenante |
| partij terwijl deze laatste in een vonnis uitgesproken door een | volontaire, alors que dans un jugement prononcé par un tribunal civil, |
| burgerlijke rechtbank wel moet (minstens kan) veroordeeld worden tot | cette dernière partie doit (ou tout au moins peut) être condamnée à |
| het betalen van de rechtsplegingsvergoeding zodra ze wordt aangemerkt | payer l'indemnité de procédure dès qu'elle est considérée comme ' la |
| als ' in het ongelijk gestelde partij ', en dit alles in de hypothese | partie ayant succombé ', et ce dans l'hypothèse où la partie |
| dat de vrijwillig tussenkomende partij het Gemeenschappelijk | intervenante volontaire est le Fonds commun de garantie automobile, |
| Motorwaarborgfonds betreft dat veroordeeld wordt tot het betalen van | |
| een schadevergoeding krachtens de artikelen 19bis- 2 2° en 19bis -17 | qui est condamné à la réparation du dommage en vertu des articles |
| van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte | 19bis -2, 2°, et 19bis -17 de la loi du 21 novembre 1989 relative à |
| aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen ? ». | l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs ? ». |
| Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4767 en 4788 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 4767 et 4788 du rôle de la |
| het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 162bis van | B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 162bis du |
| het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de | Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 |
| wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen | de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires |
| en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat. Die bepaling | et des frais d'avocat. Cette disposition modifie, tout comme les |
| wijzigt, samen met de artikelen 8, 10, 11 en 12, verschillende | articles 8, 10, 11 et 12 de la même loi, plusieurs dispositions du |
| bepalingen van het Wetboek van strafvordering, teneinde het beginsel | Code d'instruction criminelle, en vue d'étendre partiellement le |
| van de verhaalbaarheid gedeeltelijk uit te breiden tot de door de | principe de la répétibilité aux affaires tranchées par les |
| strafgerechten berechte zaken. | juridictions répressives. |
| B.1.2. Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering bepaalt : | B.1.2. L'article 162bis du Code d'instruction criminelle dispose : |
| « Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen | « Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les |
| de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn, | personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera |
| veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de | envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article |
| rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek. | 1022 du Code judiciaire. |
| De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het | La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera |
| ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de | |
| beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het | sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 |
| Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ». | du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». |
| B.2. Uit het vonnis in de zaak nr. 4767 waarbij het Hof wordt ondervraagd, blijkt dat, in tegenstelling tot de vonnissen waarbij het Hof in zijn arrest nr. 70/2009 van 23 april 2009 werd ondervraagd, de verwijzende rechter niet de beklaagde en diens verzekeraar, vrijwillig tussenkomende partij, in solidum heeft veroordeeld tot het vergoeden van de burgerlijke partijen, maar dat bij de afhandeling van de burgerrechtelijke gevolgen van de strafrechtelijke veroordelingen enkel de verzekeraar betrokken was, en niet de veroordeelde. B.3. Het Hof beperkt zijn onderzoek in de zaak nr. 4767 tot de hypothese waarin, nadat het strafgerecht de verzekerde strafrechtelijk heeft veroordeeld, deze niet verder bij de afhandeling van de burgerlijke belangen wordt betrokken, zodat enkel de verzekeraar wordt veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding. In die hypothese zou, volgens de verwijzende rechter, geen rechtsplegingsvergoeding kunnen worden toegekend lastens de verzekeraar. | B.2. Le jugement qui interroge la Cour dans l'affaire n° 4767 fait apparaître que, contrairement aux jugements qui ont conduit à l'arrêt n° 70/2009 du 23 avril 2009, le juge a quo n'a pas condamné in solidum le prévenu et son assureur, partie intervenante volontaire, à indemniser les parties civiles mais que seul l'assureur, et non le condamné, était appelé au règlement des effets civils des condamnations pénales. B.3. Dans l'affaire n° 4767, la Cour limite son examen à l'hypothèse où, après la condamnation pénale de l'assuré par la juridiction répressive, l'assuré n'est plus appelé au règlement des intérêts civils, de sorte que seul l'assureur est condamné au paiement de dommages et intérêts. Dans cette hypothèse, selon le juge a quo, l'assureur ne saurait être condamné à payer une indemnité de procédure. |
| B.4. Artikel 82, derde lid, van de wet van 25 juni 1992 op de | B.4. L'article 82, alinéa 3, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat |
| landverzekeringsovereenkomst bepaalt : | d'assurance terrestre dispose : |
| « De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de kosten | « L'assureur paie, même au-delà des limites de la garantie, les frais |
| betreffende burgerlijke rechtsvorderingen, alsook de honoraria en de | afférents aux actions civiles ainsi que les honoraires et les frais |
| kosten van de advocaten en de deskundigen, maar alleen in zover die | des avocats et des experts, mais seulement dans la mesure où ces frais |
| kosten door hem of met zijn toestemming zijn gemaakt of, in geval van | ont été exposés par lui ou avec son accord ou, en cas de conflit |
| belangenconflict dat niet te wijten is aan de verzekerde, voor zover | d'intérêts qui ne soit pas imputable à l'assuré, pour autant que ces |
| die kosten niet onredelijk zijn gemaakt ». | frais n'aient pas été engagés de manière déraisonnable ». |
| B.5.1. Artikel 89, § 5, van dezelfde wet bepaalt : | B.5.1. L'article 89, § 5, de la même loi dispose : |
| « Wanneer het geding tegen de verzekerde is ingesteld voor het | « Lorsque le procès contre l'assuré est porté devant la juridiction |
| strafgerecht, kan de verzekeraar door de benadeelde of door de | répressive, l'assureur peut être mis en cause par la personne lésée ou |
| verzekerde in de zaak worden betrokken en kan hij vrijwillig | par l'assuré et peut intervenir volontairement, dans les mêmes |
| tussenkomen, onder dezelfde voorwaarden als zou de vordering voor het | conditions que si le procès était porté devant la juridiction civile, |
| burgerlijk gerecht gebracht zijn, maar het strafgerecht kan geen | sans cependant que la juridiction répressive puisse statuer sur les |
| uitspraak doen over de rechten die de verzekeraar kan doen gelden | droits que l'assureur peut faire valoir contre l'assuré ou le preneur |
| tegenover de verzekerde of de verzekeringnemer ». | d'assurance ». |
| B.5.2. Het gegeven dat de vzw « Belgisch Bureau van de | B.5.2. Le fait que l'ASBL « Bureau belge des assureurs automobiles » |
| Autoverzekeraars » (zaak nr. 4767) vrijwillig tussenkomt, staat de | (affaire n° 4767) intervienne volontairement n'empêche pas |
| toepassing van het voormelde artikel 89, § 5, niet in de weg. | l'application de l'article 89, § 5, précité. |
| Overeenkomstig artikel 19bis -1 van de wet van 21 november 1989 | Conformément à l'article 19bis -1 de la loi du 21 novembre 1989 |
| betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake | relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de |
| motorrijtuigen vergoedt dat Bureau de schade aan een slachtoffer van | véhicules automoteurs, ce Bureau indemnise la victime d'un accident de |
| een verkeersongeval, indien het ongeval, zoals in het bodemgeschil, | la circulation, lorsque celui-ci - comme c'est le cas dans le litige |
| door een buitenlands motorrijtuig wordt veroorzaakt. In artikel 2, § | soumis au juge a quo - a été causé par un véhicule étranger. L'article |
| 2, van dezelfde wet wordt uitdrukkelijk aangegeven dat het Bureau met | 2, § 2, de la même loi dispose expressément que le Bureau doit être |
| een verzekeraar moet worden gelijkgesteld. | assimilé à un assureur. |
| B.5.3. Wat het Gemeenschappelijk Motorwaarborgfonds betreft (zaak nr. | B.5.3. En ce qui concerne le Fonds commun de garantie automobile |
| 4788), voorziet de voormelde wet van 21 november 1989 in een regeling | (affaire n° 4788), la loi du 21 novembre 1989, précitée, prévoit une |
| die soortgelijk is aan die van artikel 89, § 5, van de wet van 25 juni | réglementation similaire à celle de l'article 89, § 5, de la loi du 25 |
| 1992. | juin 1992. |
| Artikel 19bis -17 van de wet van 21 november 1989 bepaalt : « Wanneer de burgerlijke vordering tot vergoeding van de door een motorrijtuig veroorzaakte schade wordt ingesteld voor het strafgerecht, kan het Fonds door de benadeelde in het geding worden geroepen en kan het ook vrijwillig tussenkomen onder dezelfde voorwaarden als wanneer de vordering voor het burgerlijk gerecht was gebracht. Wanneer, ingeval van niet-verzekering, het Fonds is overgegaan tot vergoeding van de schade, kan het zich burgerlijke partij stellen tegen de aansprakelijke persoon. Het Fonds en de aansprakelijke persoon kunnen zich laten vertegenwoordigen onder dezelfde voorwaarden als de burgerlijk | L'article 19bis -17 de la loi du 21 novembre 1989 dispose : « Lorsque l'action civile en réparation du dommage causé par un véhicule automoteur est intentée devant la juridiction répressive, le Fonds peut être mis en cause par la personne lésée et peut aussi intervenir volontairement dans les mêmes conditions que si l'action était portée devant la juridiction civile. Lorsque, en cas de non assurance, il a procédé à la réparation du dommage, le Fonds peut se porter partie civile contre la personne responsable. Le Fonds et la personne responsable peuvent se faire représenter dans |
| aansprakelijke partij ». | les mêmes conditions que la partie civilement responsable ». |
| B.6. Krachtens artikel 601bis van het Gerechtelijk Wetboek neemt de | B.6. En vertu de l'article 601bis du Code judiciaire, le tribunal de |
| politierechtbank kennis van alle vorderingen tot vergoeding van schade | police connaît de toute demande relative à la réparation d'un dommage |
| ontstaan uit een verkeersongeval. | résultant d'un accident de la circulation. |
| B.7. Aangezien, zoals de verwijzende rechter in de zaak nr. 4767 | B.7. Dès lors que, comme le relève le juge a quo dans l'affaire n° |
| opmerkt, de politierechtbank, indien zij zitting zou houden in | 4767, le tribunal de police pourrait, s'il siégeait en matière civile, |
| burgerlijke zaken, de verzekeraar zou kunnen veroordelen tot een | condamner l'assureur à des dommages et intérêts ainsi qu'à l'indemnité |
| schadevergoeding en tot de rechtsplegingsvergoeding van artikel 1022 | de procédure prévue par l'article 1022 du Code judiciaire, il peut, |
| van het Gerechtelijk Wetboek, kan zij, wanneer zij uitspraak doet over | lorsqu'il statue sur l'action civile alors qu'il siège en matière |
| de burgerlijke rechtsvordering terwijl zij zitting houdt in | pénale, prononcer les mêmes condamnations, en application de l'article |
| strafzaken, dezelfde veroordelingen uitspreken met toepassing van | |
| artikel 89, § 5, van de wet van 25 juni 1992, ook al voorziet artikel | 89, § 5, de la loi du 25 juin 1992, même si l'article 162bis du Code |
| 162bis van het Wetboek van strafvordering niet expliciet in die | d'instruction criminelle ne prévoit pas explicitement cette hypothèse |
| hypothese (Cass., 4 maart 2009, P.08.1682.F). | (Cass., 4 mars 2009, P.08.1682.F). |
| B.8. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het in de prejudiciële vragen | B.8. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement |
| vermelde verschil in behandeling niet bestaat. | mentionnée dans les questions préjudicielles n'existe pas. |
| B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. | B.9. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij | L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été |
| artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid | inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relative à la |
| van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een | répétibilité des honoraires et des frais d'avocat, ne viole pas les |
| advocaat, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. | articles 10 et 11 de la Constitution. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 mei 2010. | la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6 mai 2010. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |