← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 52/2010 van 6 mei 2010 Rolnummer 4747 In zake : het beroep
tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 november 2008 betreffende de intergemeentelijke
onderwijsvereniging , ingesteld do(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior,
de rechters R(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 52/2010 van 6 mei 2010 Rolnummer 4747 In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 november 2008 betreffende de intergemeentelijke onderwijsvereniging , ingesteld do(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters R(...) | Extrait de l'arrêt n° 52/2010 du 6 mai 2010 Numéro du rôle : 4747 En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté flamande du 28 novembre 2008 relatif à l'association intercommunale d'enseignement , introduit par le « S(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. Henne(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 52/2010 van 6 mei 2010 | Extrait de l'arrêt n° 52/2010 du 6 mai 2010 |
Rolnummer 4747 | Numéro du rôle : 4747 |
In zake : het beroep tot vernietiging van het decreet van de Vlaamse | En cause : le recours en annulation du décret de la Communauté |
Gemeenschap van 28 november 2008 betreffende de intergemeentelijke | flamande du 28 novembre 2008 relatif à l'association intercommunale |
onderwijsvereniging (IGOV), ingesteld door het « Vrij Syndicaat voor | d'enseignement (IGOV), introduit par le « Syndicat Libre de la |
het Openbaar Ambt » en Luc Vanden Bosch. | Fonction Publique » et Luc Vanden Bosch. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, de rechters | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, des juges R. |
R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. | Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en, | Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, et, |
overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 | conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 |
op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan | sur la Cour constitutionnelle, du président émérite P. Martens, |
door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
M. Bossuyt, | Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 7 juli 2009 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 7 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 8 juli | juillet 2009 et parvenue au greffe le 8 juillet 2009, un recours en |
2009, is beroep tot vernietiging ingesteld van het decreet van de | |
Vlaamse Gemeenschap van 28 november 2008 betreffende de | annulation du décret de la Communauté flamande du 28 novembre 2008 |
intergemeentelijke onderwijsvereniging (IGOV) (bekendgemaakt in het | relatif à l'association intercommunale d'enseignement (IGOV) (publié |
Belgisch Staatsblad van 16 januari 2009) door het « Vrij Syndicaat | au Moniteur belge du 16 janvier 2009) a été introduit par le « |
voor het Openbaar Ambt » en Luc Vanden Bosch, die keuze van woonplaats | Syndicat Libre de la Fonction Publique » et Luc Vanden Bosch, qui ont |
hebben gedaan te 1000 Brussel, Boudewijnlaan 20-21. | fait élection de domicile à 1000 Bruxelles, boulevard Baudouin 20-21. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Wat het bestreden decreet betreft | Quant au décret attaqué |
B.1.1. Het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 28 november 2008 | B.1.1. Le décret de la Communauté flamande du 28 novembre 2008 relatif |
betreffende de intergemeentelijke onderwijsvereniging (IGOV) (hierna : | à l'association intercommunale d'enseignement (IGOV) (ci-après : le |
het decreet van 28 november 2008) voorziet in een nieuwe vorm van | décret du 28 novembre 2008) prévoit une nouvelle forme de coopération |
samenwerking in onderwijsaangelegenheden, namelijk de | en matière d'enseignement, à savoir l'association intercommunale |
intergemeentelijke onderwijsvereniging. Artikel 4, § 1, van het | d'enseignement. L'article 4, § 1er, du décret dispose à cet égard : |
decreet bepaalt dienaangaande : | |
« Indien twee of meer gemeenten een samenwerkingsverband met | « Si deux ou plusieurs communes souhaitent mettre sur pied un |
rechtspersoonlijkheid tot stand willen brengen om doelstellingen te | partenariat doté de la personnalité juridique pour réaliser des |
verwezenlijken die behoren tot het beleidsdomein onderwijs en die | objectifs qui appartiennent au domaine politique de l'enseignement et |
verder worden omschreven in artikel 6 van dit decreet, dan richten zij | qui sont décrits ci-après dans l'article 6 du présent décret, elles |
hiervoor een onderwijsvereniging op. | créent une association d'enseignement à cet effet. |
De term onderwijsvereniging wordt steeds toegevoegd aan de naam. | Le terme association d'enseignement est toujours ajouté au nom. |
Onverminderd andersluidende decretale bepalingen kunnen hieraan, naast | Sauf dispositions décrétales contraires, peuvent uniquement |
gemeenten, uitsluitend deelnemen : | participer, outre les communes : |
- de onderwijsverenigingen, opgericht volgens dit decreet; | - les associations d'enseignement, établies conformément au présent |
- de inrichtende machten van het gesubsidieerd officieel onderwijs; | décret; - les pouvoirs organisateurs de l'enseignement officiel subventionné; |
en/of | et/ou |
- de inrichtende machten van het gesubsidieerd vrij onderwijs; en/of | - les pouvoirs organisateurs de l'enseignement libre subventionné; et/ou |
- de inrichtende machten van het gemeenschapsonderwijs ». | - les pouvoirs organisateurs de l'enseignement communautaire ». |
B.1.2. De intergemeentelijke onderwijsvereniging heeft als opdracht | B.1.2. L'association intercommunale d'enseignement a pour mission de |
duidelijk omschreven onderwijsdoelstellingen te plannen, uit te voeren | fixer, d'exécuter et de contrôler des objectifs d'enseignement |
en te controleren of duidelijk omschreven ondersteunende diensten | clairement définis ou de fournir aux participants des services d'appui |
inzake onderwijs te verlenen aan de deelnemers (artikel 6, § 1, van | clairement définis en matière d'enseignement (article 6, § 1er, du |
het decreet van 28 november 2008). De deelnemers aan de | décret du 28 novembre 2008). Les participants à l'association |
intergemeentelijke onderwijsvereniging kunnen binnen de doelstellingen | intercommunale d'enseignement peuvent, dans le cadre de ses objectifs, |
ervan voorzien in een beheersoverdracht die wordt geregeld in een | opérer un transfert de gestion qui est réglé par un contrat de gestion |
beheersovereenkomst tussen de deelnemers en de onderwijsvereniging | conclu entre les participants et l'association d'enseignement (article |
(artikel 6, § 2, van het decreet van 28 november 2008). | 6, § 2, du décret du 28 novembre 2008). |
B.1.3. In de parlementaire voorbereiding werd de oprichting van | B.1.3. La création des associations intercommunales d'enseignement a |
intergemeentelijke onderwijsverenigingen als volgt verantwoord : | été justifiée comme suit dans les travaux préparatoires : |
« De intergemeentelijke scholengemeenschappen en andere duurzame | « Les communautés scolaires intercommunales et les autres associations |
samenwerkingsverbanden binnen het stedelijk en gemeentelijk onderwijs | durables de coopération au sein de l'enseignement des villes et des |
beschikken momenteel niet over aangepaste procedures en | communes ne disposent pas, à l'heure actuelle, de procédures et de |
organisatievormen om de bestaande en toekomstige bevoegdheden soepel | formes d'organisation adéquates, permettant d'exercer souplement et |
en met de nodige flexibiliteit uit te kunnen oefenen. Het huidige | avec la flexibilité requise les compétences actuelles et futures. Le |
wettelijk kader is ontoereikend. | cadre légal actuel est insuffisant. |
Ter illustratie geven we volgend voorbeeld over de toepassing van het | A titre d'illustration, nous donnerons l'exemple suivant concernant |
decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking (hierna ' DIS ') : enkel in de interlokale vereniging kunnen de inrichtende machten van het vrij, het provinciaal en het gemeenschapsonderwijs deelnemen, maar dan is er geen rechtspersoonlijkheid. In de projectvereniging, dienstverlenende en opdrachthoudende vereniging is er wel rechtspersoonlijkheid, maar kunnen er geen inrichtende machten van het vrij of het gemeenschapsonderwijs deelnemen. De provincies en hun scholen kunnen enkel deelnemen met een minderheidsinbreng. Er bestaat dus zeker een behoefte aan een aangepaste structuur die voldoende rekening houdt met de specifieke behoeften van het onderwijs en die aan scholengemeenschappen of samenwerkingsverbanden waarbij twee of meer gemeenten zijn betrokken, de nodige autonomie of rechtspersoonlijkheid geeft wanneer die noodzakelijk en wenselijk is. Ook het Gemeenschapsonderwijs (GO!) en andere inrichtende machten van het provinciaal onderwijs of van het gesubsidieerd vrij onderwijs moeten de gelegenheid krijgen om in deze structuur te participeren. Om in deze behoefte te voorzien, is een nieuw wetgevend initiatief nodig dat rekening houdt met de specificiteit van het stedelijk en gemeentelijk onderwijs. Vandaar dit voorstel van decreet betreffende | l'application du décret du 6 juillet 2001 portant réglementation de la coopération intercommunale (ci-après : ' DIS ') : les pouvoirs organisateurs de l'enseignement libre, de l'enseignement provincial et de l'enseignement communautaire ne peuvent participer qu'à une ' association interlocale ', mais celle-ci n'a pas la personnalité juridique. Les ' associations de projet ', les ' associations prestataires de services ' et les ' associations chargées de mission ' ont la personnalité juridique mais les pouvoirs organisateurs de l'enseignement libre ou communautaire ne peuvent y participer. Les provinces et leurs écoles ne peuvent y prendre part qu'à concurrence d'une participation minoritaire. Il existe donc certainement un besoin de structures adaptées qui tiennent suffisamment compte des besoins spécifiques de l'enseignement et qui procurent aux communautés scolaires ou aux associations de coopération impliquant deux ou plusieurs communes l'autonomie nécessaire ou la personnalité juridique, lorsque celle-ci est nécessaire et souhaitable. De même, l'enseignement communautaire et d'autres pouvoirs organisateurs de l'enseignement provincial ou de l'enseignement libre subventionné doivent avoir la possibilité de participer à cette structure. Pour pourvoir à ces besoins, une nouvelle initiative législative est nécessaire, qui tienne compte de la spécificité de l'enseignement communal. D'où la présente proposition de décret concernant |
de intergemeentelijke onderwijsvereniging » (Parl. St., Vlaams | l'association intercommunale d'enseignement » (Doc. parl., Parlement |
Parlement, 2007-2008, nr. 1806/1, p. 2) | flamand, 2007-2008, n° 1806/1, p. 2). |
Wat de ontvankelijkheid betreft | Quant à la recevabilité |
B.2.1. Naar luid van artikel 2, 2°, van de bijzondere wet van 6 | B.2.1. En vertu de l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier |
januari 1989 op het Grondwettelijk Hof dient de verzoekende partij voor het Hof een natuurlijke persoon of een rechtspersoon te zijn die doet blijken van een belang. De vakorganisaties, die feitelijke verenigingen zijn, hebben in beginsel niet de vereiste bekwaamheid om voor het Hof een beroep tot vernietiging in te stellen. Anders is het wanneer zij optreden in aangelegenheden waarvoor zij wettelijk als afzonderlijke entiteiten worden erkend en wanneer, terwijl hun optreden bij de wet is voorgeschreven, sommige aspecten daarvan in het geding zijn. In zoverre zij in rechte treden ter vernietiging van bepalingen die tot gevolg hebben dat aan hun prerogatieven wordt | 1989 sur la Cour constitutionnelle, la partie requérante devant la Cour doit être une personne physique ou morale justifiant d'un intérêt. Les organisations syndicales, qui sont des associations de fait, n'ont pas, en principe, la capacité requise pour introduire un recours en annulation devant la Cour. Il en va toutefois autrement lorsqu'elles agissent dans des matières pour lesquelles elles sont légalement reconnues comme formant des entités juridiques distinctes et que, alors que leur intervention est prévue par la loi, certains des aspects de cette intervention sont en cause. Lorsqu'elles agissent en annulation de dispositions qui ont pour effet d'affecter leurs prérogatives, de telles organisations doivent être assimilées à une |
geraakt, moeten zulke organisaties voor de toepassing van artikel 2, | personne pour l'application de l'article 2, 2°, de la loi spéciale du |
2°, van de voormelde bijzondere wet van 6 januari 1989 met een persoon | 6 janvier 1989 précitée. |
worden gelijkgesteld. | |
B.2.2. Te dezen verwijt de eerste verzoekende partij het bestreden | B.2.2. En l'espèce, la partie requérante reproche, entre autres, au |
decreet onder meer dat het niet in een vorm van collectief | décret attaqué de ne prévoir aucune forme de négociation collective au |
onderhandelen voorziet op het niveau van de intergemeentelijke | niveau de l'association intercommunale d'enseignement. |
onderwijsvereniging. | |
B.2.3. Luidens artikel 2, § 1, van de wet van 19 december 1974 tot | B.2.3. En vertu de l'article 2, § 1er, de la loi du 19 décembre 1974 |
organisant les relations entre les autorités publiques et les | |
regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van | syndicats des agents relevant de ces autorités, les autorités |
haar personeel kunnen de bevoegde administratieve overheden de in die | administratives compétentes ne peuvent régler les matières mentionnées |
bepaling vermelde aangelegenheden niet regelen « dan na onderhandeling | dans cette disposition « sans une négociation préalable avec les |
met de representatieve vakorganisaties in de daartoe opgerichte | organisations syndicales représentatives au sein des comités créés à |
comités ». B.2.4. In zoverre de eerste verzoekende partij aanvoert dat het bestreden decreet tot gevolg heeft dat, wat de intergemeentelijke onderwijsverenigingen betreft, de onderhandeling met de representatieve vakorganisaties niet langer zou zijn vereist, treedt zij in rechte ter vernietiging van bepalingen die tot gevolg zouden hebben dat aan haar prerogatieven zou worden geraakt. B.3.1. In zoverre de eerste verzoekende partij de vernietiging vordert van het bestreden decreet omdat die tot gevolg zou hebben dat de door een intergemeentelijke onderwijsvereniging bepaalde arbeidsvoorwaarden tot stand zouden komen zonder voorafgaande onderhandeling met een erkende vakorganisatie, doet zij blijken van het rechtens vereiste belang. B.3.2. Aangezien de eerste verzoekende partij het vereiste belang heeft aangetoond, dient niet te worden nagegaan of de tweede verzoekende partij over dat belang beschikt. Wat het eerste middel betreft B.4.1. De Vlaamse Regering voert aan dat de verzoekende partijen geen belang zouden hebben bij het eerste middel. B.4.2. Daar het beroep tot vernietiging ontvankelijk is, hoeven de verzoekende partijen daarenboven geen blijk te geven van een belang bij het middel. | cet effet ». B.2.4. En ce que la première partie requérante fait valoir que le décret attaqué a pour effet que la négociation avec les organisations syndicales représentatives ne serait plus requise en ce qui concerne les associations intercommunales d'enseignement, elle agit en annulation de dispositions qui auraient pour effet d'affecter ces prérogatives. B.3.1. En ce que la première partie requérante demande l'annulation du décret attaqué, au motif qu'il aurait pour effet que les conditions de travail fixées par une association intercommunale d'enseignement seraient élaborées sans négociation préalable avec une organisation syndicale agréée, elle justifie de l'intérêt requis. B.3.2. Dès lors que la première partie requérante justifie de l'intérêt requis, il n'y a pas lieu de vérifier si la seconde partie requérante dispose de cet intérêt. Quant au premier moyen B.4.1. Le Gouvernement flamand avance que les parties requérantes n'auraient pas d'intérêt au premier moyen. B.4.2. Dès lors que le recours en annulation est recevable, les requérants ne doivent pas justifier en outre d'un intérêt au moyen. |
B.5. In het eerste middel voeren de verzoekende partijen aan dat het | B.5. Dans le premier moyen, les parties requérantes allèguent que le |
bestreden decreet artikel 24, § 2, van de Grondwet schendt doordat het | décret attaqué viole l'article 24, § 2, de la Constitution en ce qu'il |
met een gewone meerderheid zou zijn aangenomen, terwijl, volgens die | aurait été adopté à la majorité simple, alors que, selon ces parties, |
partijen, een meerderheid van twee derden van de uitgebrachte stemmen | une majorité des deux tiers des suffrages exprimés serait requise. |
zou zijn vereist. B.6.1. Artikel 24, § 2, van de Grondwet bepaalt : | B.6.1. L'article 24, § 2, de la Constitution dispose : |
« Zo een gemeenschap als inrichtende macht bevoegdheden wil opdragen | « Si une communauté, en tant que pouvoir organisateur, veut déléguer |
aan een of meer autonome organen, kan dit slechts bij decreet, | des compétences à un ou plusieurs organes autonomes, elle ne le pourra |
aangenomen met een meerderheid van twee derden van de uitgebrachte | que par décret adopté à la majorité des deux tiers des suffrages |
stemmen ». | exprimés ». |
B.6.2. In de parlementaire voorbereiding werd omtrent die bepaling het | B.6.2. Dans les travaux préparatoires, il est dit au sujet de cette |
volgende verklaard : | disposition : |
« De voorgestelde tekst voorziet uitdrukkelijk dat een Gemeenschap - | « Le texte proposé prévoit expressément qu'une Communauté - après la |
na de wijziging van artikel 59bis, § 2, eerste lid, 2, van de Grondwet | révision de l'article 59bis, § 2, alinéa 1er, 2, de la Constitution - |
- bevoegdheden als inrichtende macht van het huidig rijksonderwijs kan | pourra déléguer des compétences de pouvoir organisateur de |
overdragen aan een of meerdere autonome organen. Zowel voor de | l'enseignement de l'Etat, à un ou plusieurs organes autonomes. Aussi |
goedkeuring als voor de wijziging van dit decreet is een tweederde | bien pour l'approbation que pour la modification de ce décret, une |
meerderheid nodig. | majorité des deux tiers est requise. |
De Vlamingen denken aan een overdracht aan een Autonome Raad voor het | Les néerlandophones pensent à un transfert à un Conseil autonome de |
Rijksonderwijs en lokale scholenraden, die democratisch samengesteld | l'Enseignement de l'Etat et à des Conseils scolaires locaux, |
worden uit mensen die gehecht zijn aan dit onderwijs en waarin de | démocratiquement composés de personnes attachées à cet enseignement et |
ideologische en filosofische verscheidenheid binnen de Vlaamse | qui reflètent la diversité idéologique et philosophique de la |
Gemeenschap tot uiting komt. | Communauté flamande. |
De Franstaligen zijn wel voorstander van een ruime decentralisatie | Les francophones, quant à eux, s'ils sont partisans d'une large |
maar willen de prerogatieven van de Minister als inrichtende macht van | décentralisation, veulent maintenir les prérogatives du Ministre en |
het rijksonderwijs behouden » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1988, nr. | tant que pouvoir organisateur de l'enseignement de l'Etat » (Doc. |
100-1/1°, p. 3). | parl., Sénat, S.E. 1988, n° 100-1/1°, p. 3). |
Bij de bespreking van die bepaling in de bevoegde Senaatscommissie | La Commission sénatoriale compétente a ajouté lors de l'examen de |
werd het volgende hieraan toegevoegd : | cette disposition : |
« De Staatssecretaris voor Onderwijs verklaart dat wat de autonomie | « Le Secrétaire d'Etat à l'Education nationale déclare qu'en ce qui |
betreft, bedoeld in artikel 17, § 2, gesteld kan worden dat het | concerne la portée de l'autonomie visée à l'article 17, § 2, l'on peut |
autonoom orgaan alle bevoegdheden krijgt, vereist voor het uitoefenen | dire que l'organe autonome reçoit toutes les compétences |
van de inrichtende bevoegdheid zoals de overige inrichtende machten en | d'organisation comparables à celles des autres pouvoirs organisateurs |
zo de executieven vervangt voor de inrichting van het Rijksonderwijs. | et remplace ainsi les exécutifs pour organiser l'enseignement de |
Deze bevoegdheidsafstand bij decreet aan een autonoom orgaan, dient in | l'Etat. Cette délégation de compétence par décret au profit d'un organe |
een gedecentraliseerde publiekrechtelijke vorm tot stand te komen. | autonome doit être réalisée sous une forme de droit public |
Deze kan aldus alle onderwijs omvatten bedoeld in artikel 59bis, § 2, | décentralisée. Elle pourra ainsi comprendre tout l'enseignement au |
2, zoals voorgesteld. | sens de l'article 59bis, § 2, 2, comme proposé. |
Dit orgaan moet door de Gemeenschappen in staat gesteld worden de | Les Communautés doivent permettre à cet organe d'assurer les libertés |
waarborgen van artikel 17 te verzekeren. | constitutionnelles de l'article 17. |
Bij de oprichting van het orgaan zal ook het administratief en | Lors de la création de cet organe, les conseils de communauté |
financieel bestuur en het toezicht hierop geregeld worden door de | règleront la gestion administrative et financière ainsi que la tutelle |
Gemeenschapsraden » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1988, nr. 100-1/2°, p. | y afférente » (Doc. parl., Sénat, S.E. 1988, n° 100-1/2°, p. 82). |
82). Uit de parlementaire voorbereiding blijkt nog dat de in artikel 24, § | Il ressort encore des travaux préparatoires que l'exigence de majorité |
2, van de Grondwet bepaalde bijzondere meerderheidsvereiste beoogt « | spéciale prévue à l'article 24, § 2, de la Constitution vise à « |
een goede barrière » te vormen « om onophoudelijke wijzigingen bij | éviter des modifications incessantes lors de chaque changement de |
elke verandering van politieke meerderheid tegen te houden » (Parl. | majorité politique » (Doc. parl., Chambre, S.E. 1988, n° 10/17-455/4, |
St., Kamer, B.Z. 1988, nr. 10/17-455/4, p. 40) en zodoende « een | p. 40) et, ce faisant, « à garantir une plus grande stabilité » |
grotere stabiliteit te waarborgen » (ibid., p. 58). | (ibid., p. 58). |
B.7. Er dient te worden nagegaan of het bestreden decreet voorziet in | B.7. Il faut vérifier si le décret attaqué prévoit une délégation de |
de overdracht van bevoegdheden als inrichtende macht aan een autonoom | compétences, en tant que pouvoir organisateur, à un organe autonome |
orgaan in de zin van artikel 24, § 2, van de Grondwet. | visé à l'article 24, § 2, de la Constitution. |
B.8.1. De deelnemers aan de intergemeentelijke onderwijsvereniging | B.8.1. Les participants à l'association intercommunale d'enseignement |
kunnen binnen de doelstellingen ervan voorzien in een | peuvent, dans le cadre de ses objectifs, prévoir un transfert de |
beheersoverdracht die wordt geregeld in een beheersovereenkomst tussen | gestion qui est réglé dans un contrat de gestion conclu entre les |
de deelnemers en de onderwijsvereniging. Voor de toepassing van het | participants et l'association d'enseignement. Pour l'application du |
decreet wordt onder beheersoverdracht het volgende verstaan : | décret, il faut entendre par transfert de gestion : |
« het binnen de perken van de statuten toevertrouwen door de | « transfert de gestion : le fait que les participants confient, dans |
deelnemers van de uitvoering van de beslissingen van de | les limites des statuts, l'exécution des décisions à l'association |
onderwijsvereniging, in die zin dat de deelnemers zich het recht | d'enseignement, en ce sens que les participants se privent du droit de |
ontzeggen zelf nog dergelijke beslissingen te nemen. In het kader van | prendre eux-mêmes de telles décisions. Dans le cadre de leur |
hun eindverantwoordelijkheid behouden de deelnemers hun inspraak in | responsabilité finale, les participants conservent leur droit de |
het beheer van en de controle op de onderwijsvereniging overeenkomstig | parole dans la gestion et le contrôle de l'association d'enseignement |
dit decreet » (artikel 3, 1°, van het decreet van 28 november 2008). B.8.2. In de parlementaire voorbereiding werd hieromtrent het volgende verklaard : « Het gaat hier om een uitvoeringsbevoegdheid die wordt toevertrouwd en dus niet om een bevoegdheidsoverdracht (wat wettelijk trouwens niet zou kunnen). In het laatste geval zou de inrichtende macht immers niet meer over haar volheid van bevoegdheid beschikken. De eindverantwoordelijkheid blijft bij de deelnemers liggen. Dat is niet noodzakelijk in tegenspraak met artikel 125novies, § 2, | conformément à ce décret » (article 3, 1°, du décret du 28 novembre 2008). B.8.2. Dans les travaux préparatoires, il est dit à ce sujet : « C'est en l'occurrence une compétence d'exécution qui est confiée et il ne s'agit donc pas d'une délégation de compétences (ce qui serait d'ailleurs légalement impossible). En effet, dans le dernier cas, le pouvoir organisateur ne disposerait plus de sa plénitude de compétence. La responsabilité finale continue d'incomber aux participants. Ceci n'est pas nécessairement contraire à l'article 125novies, § 2, du |
decreet basisonderwijs, dat het volgende bepaalt : ' Het | décret sur l'enseignement fondamental, qui dispose que : ' L'/les |
schoolbestuur/de schoolbesturen kan/kunnen de beslissingsbevoegdheid | autorité(s) scolaire(s) peut/peuvent transférer la compétence |
inzake de in § 1 bedoelde aangelegenheden overdragen naar het niveau | décisionnelle pour les matières visées au § 1er au niveau du centre |
van de scholengemeenschap '. De onderwijsvereniging heeft de | d'enseignement '. L'association d'enseignement a la possibilité de |
mogelijkheid om binnen de perken van de beheersoverdracht zelf | prendre elle-même certaines décisions, dans les limites du transfert |
bepaalde beslissingen te nemen. De zaken die op het niveau van de | de gestion. Les matières qui doivent demeurer du ressort des |
deelnemers moeten blijven, zijn vermeld in artikel 11 van dit decreet. | participants sont mentionnées à l'article 11 de ce décret. |
Dat is evenmin in tegenspraak met artikel 65, § 2, van het decreet | Ce n'est pas davantage en contradiction avec l'article 65, § 2, du |
secundair onderwijs dat bepaalt dat beheersoverdracht enkel mogelijk | décret sur l'enseignement secondaire, qui dispose qu'un transfert de |
is ten aanzien van de bevoegdheden, bedoeld in artikel 71, 4°, 6°, 7°, | gestion n'est possible qu'à l'égard des compétences visées à l'article |
8°, 9°, 10° en 11°, van het decreet secundair onderwijs » (Parl. St., | 71, 4°, 6°, 7°, 8°, 9°, 10° et 11°, du décret sur l'enseignement |
Vlaams Parlement, 2007-2008, nr. 1806/1, pp. 3-4). | secondaire » (Doc. parl., Parlement flamand, 2007-2008, n° 1806/1, pp. |
Volgens één van de indieners van het voorstel van decreet dat tot het | 3-4). Selon un des auteurs de la proposition de décret qui est devenue le |
decreet van 28 november 2008 heeft geleid, is de intergemeentelijke | décret du 28 novembre 2008, l'association intercommunale |
onderwijsvereniging een structuur met rechtspersoonlijkheid die kon | d'enseignement est une structure dotée de la personnalité juridique |
worden vergeleken met de projectvereniging waarin het decreet van 6 | pouvant être comparée à l'association de projet prévue par le décret |
juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking voorziet, « | du 6 juillet 2001 portant réglementation de la coopération |
zonder overdracht van het beheer van de onderwijsinstellingen zelf, | intercommunale, « sans transfert de la gestion des établissements |
maar wel toegankelijk voor alle andere inrichtende machten » (Parl. | d'enseignement eux-mêmes, mais accessible à tous les autres pouvoirs |
St., Vlaams Parlement, 2007-2008, nr. 1806/3, p. 4). | organisateurs » (Doc. parl., Parlement flamand, 2007-2008, n° 1806/3, p. 4). |
B.8.3. In zoverre luidens artikel 3, 1°, van het decreet van 28 | B.8.3. Dans la mesure où, en vertu de l'article 3, 1°, du décret du 28 |
november 2008 de deelnemers van een intergemeentelijke | novembre 2008, les participants à une association intercommunale |
onderwijsvereniging zich het recht ontzeggen zelf nog beslissingen te | d'enseignement se privent du droit de prendre eux-mêmes encore des |
nemen in aangelegenheden die door de onderwijsvereniging worden | décisions dans des matières qui sont réglées par l'association |
geregeld, vertrouwen de deelnemers van die onderwijsvereniging haar | d'enseignement, les participants à cette association d'enseignement |
niet alleen de « uitvoering van beslissingen », maar ook het nemen van | lui confient non seulement « l'exécution des décisions » mais |
beslissingen toe. In de parlementaire voorbereiding van het decreet | également la prise de décisions. Les travaux préparatoires du décret |
van 28 november 2008 wordt overigens uitdrukkelijk erkend dat de « | du 28 novembre 2008 reconnaissent du reste explicitement que l' « |
onderwijsvereniging [...] de mogelijkheid [heeft] om binnen de perken | association d'enseignement a la possibilité de prendre elle-même |
van de beheersoverdracht zelf bepaalde beslissingen te nemen » (Parl. | certaines décisions, dans les limites du transfert de gestion » (Doc. |
St., Vlaams Parlement, 2007-2008, nr. 1806/1, p. 3). | parl., Parlement flamand, 2007-2008, n° 1806/1, p. 3). |
B.8.4. De raad van bestuur van een intergemeentelijke | |
onderwijsvereniging is, luidens artikel 10, § 7, van het decreet van | |
28 november 2008, bevoegd « voor alle aangelegenheden, behalve in de | B.8.4. En vertu de l'article 10, § 7, du décret du 28 novembre 2008, |
le conseil d'administration d'une association intercommunale | |
d'enseignement est compétent « pour toutes les questions, sauf dans | |
gevallen bepaald in de statuten en in artikel 11 waarvoor steeds de | les cas fixés aux statuts et à l'article 11 pour lesquels |
goedkeuring van de deelnemende gemeenten vereist is ». Het voormelde | l'approbation des communes participantes est toujours requise ». |
artikel 11 luidt : | L'article 11 précité dispose : |
« Volgende punten worden door alle deelnemers goedgekeurd : | « Les points suivants sont approuvés par tous les participants : |
- de statutenwijzigingen; | - les modifications des statuts; |
- de afspraken met betrekking tot het personeelsbeleid ten aanzien van | - les accords relatifs à la gestion du personnel pour les personnels |
de personeelsleden die worden ingezet op het niveau van de | occupés au niveau de l'association d'enseignement; |
onderwijsvereniging; - de dotaties aan de onderwijsvereniging; | - les dotations à l'association d'enseignement; |
- de toetreding van nieuwe leden; | - l'adhésion de nouveaux membres; |
- het budget, de jaarrekening en het activiteitenverslag ». | - le budget, les comptes annuels et le rapport des activités ». |
Met uitzondering van hetgeen in de statuten en in het voormelde | A l'exception de ce qui est mentionné dans les statuts et dans |
artikel 11 is bepaald, worden beslissingen bij meerderheid genomen. De | l'article 11 précité, les décisions sont prises à la majorité. Les |
bestuurders van de gemeenten hebben de meerderheid van de stemrechten | administrateurs des communes détiennent la majorité des droits de vote |
(artikel 10, § 4, van het decreet van 28 november 2008). | (article 10, § 4, du décret du 28 novembre 2008). |
B.8.5. Bijgevolg dient te worden vastgesteld dat de intergemeentelijke | B.8.5. Il faut dès lors constater que l'association intercommunale |
onderwijsvereniging de bevoegdheid heeft om beslissingen te nemen die | d'enseignement a compétence pour prendre des décisions liant les |
de leden binden, zonder dat de instemming van alle leden is vereist. | membres, sans que l'accord de tous les membres soit requis. |
B.8.6. Ofschoon luidens het voormelde artikel 3, 1°, de deelnemers hun | B.8.6. Bien qu'en vertu de l'article 3, 1°, précité, les participants |
inspraak behouden in het beheer van en de controle op de | conservent leur droit d'intervenir dans la gestion et dans le contrôle |
onderwijsvereniging, vloeit uit het voorgaande voort dat er sprake is | de l'association d'enseignement, il découle de ce qui précède qu'il y |
van een bevoegdheidsoverdracht in zoverre in de aangelegenheden die | a une délégation de compétences en ce que, dans les matières relevant |
tot de bevoegdheid van de intergemeentelijke onderwijsvereniging | de la compétence de l'association intercommunale d'enseignement, le |
behoren, de beslissingsbevoegdheid aan de organen van die vereniging | pouvoir de décision revient aux organes de ces associations et que, |
toekomen en dat, behalve in de gevallen bepaald in de statuten en in | sauf dans les cas prévus dans les statuts et à l'article 11 du décret |
artikel 11 van het decreet van 28 november 2008, die beslissingen | du 28 novembre 2008, ces décisions peuvent être prises sans que tous |
kunnen worden genomen zonder dat alle deelnemers het ermee eens zijn. | les participants marquent leur accord. |
B.9.1. Luidens artikel 6, § 1, van het decreet van 28 november 2008 | B.9.1. En vertu de l'article 6, § 1er, du décret du 28 novembre 2008, |
heeft de intergemeentelijke onderwijsvereniging als opdracht hetzij « | l'association intercommunale d'enseignement a pour mission soit « de |
duidelijk omschreven onderwijsdoelstellingen te plannen, uit te voeren | fixer, d'exécuter et de contrôler des objectifs d'enseignement |
en te controleren », hetzij « duidelijk omschreven ondersteunende | clairement définis », soit « de fournir aux participants des services |
diensten inzake onderwijs te verlenen aan de deelnemers ». Artikel 6, | d'appui clairement définis en matière d'enseignement ». L'article 6, § |
§ 3, van hetzelfde decreet voegt hieraan toe dat « de bedoelde | 3, du même décret ajoute que « les objectifs d'enseignement et les |
onderwijsdoelstellingen en ondersteunende diensten [...] niet [kunnen] | services d'appui visés ne peuvent relever de la politique |
vallen onder flankerend onderwijsbeleid in de zin van het decreet | d'encadrement de l'enseignement au sens du décret sur la politique |
betreffende het flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau ». | locale d'encadrement de l'enseignement ». |
Luidens artikel 3 van het decreet van 30 november 2007 betreffende het | En vertu de l'article 3 du décret du 30 novembre 2007 relatif à la |
flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau, wordt onder flankerend | politique locale d'encadrement de l'enseignement, il faut entendre par |
onderwijsbeleid verstaan « het geheel van acties van een lokale | politique locale d'encadrement de l'enseignement « l'ensemble des |
actions entreprises par l'administration locale afin de développer, à | |
overheid om, vertrekkende vanuit de lokale situatie en aanvullend bij | partir de la situation locale et en complément à la politique flamande |
het Vlaamse onderwijsbeleid, een onderwijsbeleid te ontwikkelen in | d'enseignement, une politique d'enseignement en collaboration avec les |
samenwerking met de lokale actoren ». | acteurs locaux ». |
B.9.2. De intergemeentelijke onderwijsverenigingen kunnen « | B.9.2. Les associations intercommunales d'enseignement peuvent fournir |
ondersteunende diensten » verlenen aan de deelnemers. Uit die woorden | aux participants « des services d'appui ». Il ressort à suffisance de |
blijkt voldoende dat het niet om de essentiële bevoegdheden van de | ces termes qu'il ne s'agit pas des compétences essentielles du pouvoir |
inrichtende macht gaat maar enkel om aanvullende bevoegdheden. | organisateur mais uniquement de compétences accessoires. |
B.9.3. Daarnaast kan de intergemeentelijke onderwijsvereniging worden | B.9.3. De plus, l'association intercommunale d'enseignement peut être |
belast met het plannen, uitvoeren en controleren van « duidelijk | chargée de fixer, d'exécuter et de contrôler des « objectifs |
omschreven onderwijsdoelstellingen ». Met uitzondering van artikel 6, | d'enseignement clairement définis ». A l'exception de l'article 6, § |
§ 3, van het bestreden decreet, dat bepaalt dat de | 3, du décret attaqué, qui dispose que les objectifs d'enseignement en |
onderwijsdoelstellingen in kwestie niet kunnen vallen onder het | question ne peuvent relever de la politique d'encadrement de |
flankerend onderwijsbeleid in de zin van het voormelde decreet van 30 november 2007, wordt noch in het bestreden decreet, noch in de parlementaire voorbereiding ervan, nader omschreven wat dient te worden verstaan onder de onderwijsdoelstellingen die de intergemeentelijke onderwijsvereniging kan plannen, uitvoeren en controleren. Uit het onderscheid dat in artikel 6 wordt gemaakt tussen, enerzijds, onderwijsdoelstellingen en, anderzijds, ondersteunende diensten en flankerend onderwijsbeleid, blijkt alvast dat het niet louter om bevoegdheden gaat die niet essentieel zijn. B.10.1. De intergemeentelijke onderwijsvereniging neemt de vorm aan van een publiekrechtelijke rechtspersoon (artikel 5 van het decreet | l'enseignement au sens du décret précité du 30 novembre 2007, ni le décret attaqué, ni ses travaux préparatoires ne précisent ce qu'il faut entendre par objectifs d'enseignement que peut fixer, exécuter et contrôler l'association intercommunale d'enseignement. Il ressort en tout cas de la distinction faite à l'article 6, entre, d'une part, les objectifs d'enseignement et, d'autre part, les services d'appui et la politique locale d'encadrement de l'enseignement qu'il ne s'agit pas uniquement de compétences non essentielles. B.10.1. L'association intercommunale d'enseignement est constituée sous la forme juridique d'une personne morale de droit public (article |
van 28 november 2008). Het is een samenwerkingsverband met | 5 du décret du 28 novembre 2008). C'est une association de coopération |
rechtspersoonlijkheid (artikel 4 van het decreet van 28 november | dotée de la personnalité juridique (article 4 du décret du 28 novembre |
2008), onderscheiden van de gemeenten, de onderwijsverenigingen en de | 2008), distincte des communes, des associations d'enseignement et des |
inrichtende machten die eventueel aan haar oprichting deelnemen. | pouvoirs organisateurs qui participent éventuellement à sa création. |
B.10.2. Zoals blijkt uit B.8, neemt de onderwijsvereniging | B.10.2. Comme le fait apparaître le B.8, l'association d'enseignement |
beslissingen die de deelnemers binden, zonder dat die deelnemers in | prend des décisions qui lient les participants, sans que ceux-ci |
alle gevallen met die beslissingen moeten instemmen. | doivent dans tous les cas marquer leur accord sur lesdites décisions. |
B.10.3. Uit wat voorafgaat blijkt dat de intergemeentelijke | B.10.3. Il ressort de ce qui précède que l'association intercommunale |
onderwijsvereniging als een autonoom orgaan dient te worden beschouwd | d'enseignement doit être considérée comme un organe autonome au sens |
in de zin van artikel 24, § 2, van de Grondwet. | de l'article 24, § 2, de la Constitution. |
B.11.1. Het bestreden decreet machtigt derhalve de inrichtende machten | B.11.1. Le décret attaqué habilite donc les pouvoirs organisateurs de |
van het gemeenschapsonderwijs om bevoegdheden als inrichtende macht | l'enseignement communautaire à déléguer leurs compétences, comme |
over te dragen aan een autonoom orgaan, namelijk een | |
intergemeentelijke onderwijsvereniging. Een dergelijke machtiging | pouvoir organisateur, à un organe autonome, à savoir une association |
dient te geschieden bij een met een meerderheid van twee derden van de | intercommunale d'enseignement. Cette habilitation doit se faire par un |
uitgebrachte stemmen aangenomen decreet. | |
B.11.2. Er dient te worden vastgesteld dat, ook al komt het niet tot | décret adopté à la majorité des deux tiers des suffrages exprimés. |
uiting in de titel van het bestreden decreet, het is aangenomen met | B.11.2. Il convient de constater que bien que cela ne ressorte pas du |
een tweederde meerderheid van de uitgebrachte stemmen (Hand., Vlaams | titre du décret attaqué, ce dernier a été adopté à la majorité des |
Parlement, 19 november 2008, PLEN 11, p. 32). | deux tiers des suffrages exprimés (Annales, Parlement flamand, 19 |
novembre 2008, PLEN 11, p. 32). | |
Bijgevolg is aan de vereiste van artikel 24, § 2, van de Grondwet | Il est donc satisfait à l'exigence de l'article 24, § 2, de la |
voldaan. | Constitution. |
B.11.3. Het eerste middel is niet gegrond. | B.11.3. Le premier moyen n'est pas fondé. |
Wat het tweede middel betreft | Quant au second moyen |
B.12. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | |
10 en 11, in samenhang gelezen met artikel 23, van de Grondwet, | B.12. Le second moyen est pris de la violation des articles 10 et 11, |
doordat het bestreden decreet niet een of andere vorm van collectief | combinés avec l'article 23, de la Constitution, en ce que le décret |
onderhandelen organiseert binnen de intergemeentelijke | attaqué n'organise aucune forme de négociation collective au sein de |
onderwijsvereniging (eerste onderdeel), waardoor er sprake zou zijn | l'association intercommunale d'enseignement (première branche), ce qui |
van een wezenlijke achteruitgang in vergelijking met het op 1 januari | constituerait un recul sensible en comparaison du droit applicable au |
1994 van toepassing zijnde recht (tweede onderdeel). | 1er janvier 1994 (seconde branche). |
B.13. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt : « Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen. Die rechten omvatten inzonderheid : 1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen; [...] ». B.14. Zonder te moeten nagaan of artikel 23, derde lid, 1°, van de Grondwet rechtstreekse werking heeft in zoverre het het recht op overleg en collectief onderhandelen waarborgt, en zonder te moeten nagaan of die bepaling te dezen een standstill- verplichting impliceert die eraan in de weg zou staan dat de bevoegde wetgever het beschermingsniveau in aanzienlijke mate vermindert, zonder dat daarvoor redenen die verband houden met het algemeen belang, voorhanden zijn, stelt het Hof vast dat, bij ontstentenis van een afwijkende regeling, op de personeelsleden van de intergemeentelijke onderwijsvereniging de bestaande regelgeving inzake collectieve arbeidsbetrekkingen van toepassing blijft. Bijgevolg wordt wel degelijk in een vorm van collectief onderhandelen voorzien en is er geen sprake van een aanzienlijke vermindering van het beschermingsniveau. B.15. Het tweede middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 mei 2010. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, | B.13. L'article 23 de la Constitution dispose : « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine. A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les conditions de leur exercice. Ces droits comprennent notamment : 1° le droit au travail et au libre choix d'une activité professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi, visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé que possible, le droit à des conditions de travail et à une rémunération équitables, ainsi que le droit d'information, de consultation et de négociation collective; [...] ». B.14. Sans qu'il faille vérifier si l'article 23, alinéa 3, 1°, de la Constitution a un effet direct en tant qu'il garantit le droit à la concertation et à la négociation collective et sans qu'il faille vérifier si cette disposition implique en l'espèce une obligation de standstill qui s'opposerait à ce que le législateur compétent réduise sensiblement le niveau de protection sans qu'existent des motifs tenant à l'intérêt général, la Cour constate qu'en l'absence d'une réglementation dérogatoire, la réglementation actuelle en matière de relations collectives de travail demeure applicable aux membres du personnel de l'association intercommunale d'enseignement. Dès lors, une forme de négociation collective est effectivement prévue et il n'y a pas de réduction sensible du niveau de protection. B.15. Le second moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6 mai 2010. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |