Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 6/2010 van 4 februari 2010 Rolnummers 4653, 4658 en 4690 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 69 en 70 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 6/2010 van 4 februari 2010 Rolnummers 4653, 4658 en 4690 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 69 en 70 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 6/2010 du 4 février 2010 Numéros du rôle : 4653, 4658 et 4690 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 69 et 70 La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Mel(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 6/2010 van 4 februari 2010 Extrait de l'arrêt n° 6/2010 du 4 février 2010
Rolnummers 4653, 4658 en 4690 Numéros du rôle : 4653, 4658 et 4690
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 69 en 70 (« En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 69 et
Fonds voor sluiting van de ondernemingen - Bekrachtiging van het 70 (« Fonds de fermeture d'entreprises - Confirmation de l'arrêté
koninklijk besluit van 3 juli 2005 ») van de wet van 8 juni 2008 royal du 3 juillet 2005 ») de la loi du 8 juin 2008 portant des
houdende diverse bepalingen (I), gesteld door het Arbeidshof te Luik, dispositions diverses (I), posées par la Cour du travail de Liège, le
de Arbeidsrechtbank te Charleroi en het Arbeidshof te Antwerpen. Tribunal du travail de Charleroi et la Cour du travail d'Anvers.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M.
rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P.
voorzitterschap van voorzitter P. Martens, Martens,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest van 25 februari 2009 in zake, enerzijds, de nv « ICOPAL a. Par arrêt du 25 février 2009 en cause, d'une part, de la SA «
» tegen Patrick Bouvier en, anderzijds, de « Fédération des ICOPAL » contre Patrick Bouvier et, d'autre part, de la « Fédération
Métallurgistes F.G.T.B. de la Province de Liège » tegen de nv « ICOPAL des Métallurgistes F.G.T.B. de la Province de Liège » contre la SA «
», waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 6 ICOPAL », dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 6
maart 2009, heeft het Arbeidshof te Luik de volgende prejudiciële mars 2009, la Cour du travail de Liège a posé la question
vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 69 en 70 van de wet van 8 juni 2008, die met « Les articles 69 et 70 de la loi du 8 juin 2008, qui confirment avec
ingang van 1 juli 2005 het koninklijk besluit van 3 juli 2005 effet à la date du 1er juillet 2005 l'arrêté royal du 3 juillet 2005,
bekrachtigen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, zowel violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, tant lus
afzonderlijk als in samenhang gelezen met de beginselen van isolément qu'en combinaison avec les principes de non rétroactivité
niet-retroactiviteit van de wetten, van rechtszekerheid, van des lois, de sécurité juridique, de confiance et de procès équitable,
vertrouwen en van een eerlijk proces, en met artikel 6 van het et avec l'article 6 de la Convention européenne des Droits de l'homme
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre de partijen en ce que les parties, qui ont introduit leur litige avant la
die hun geding vóór de afkondiging van de wet van 8 juni 2008 hebben promulgation de la loi du 8 juin 2008 (procédure pendante) et
ingeleid (hangend rechtsgeding) en de onwettigheid van het koninklijk
besluit van 3 juli 2005 wensten op te werpen en de niet-toepassing souhaitaient soulever l'illégalité de l'arrêté royal du 3 juillet 2005
ervan op grond van artikel 159 van de Grondwet wensten te vorderen, de et demander sa non-application sur base de l'article 159 de la
wettigheid ervan niet meer door een rechtscollege kunnen laten Constitution ne peuvent plus faire contrôler par une juridiction la
toetsen, terwijl de partijen die vóór de afkondigingsdatum van de wet légalité de celui-ci, alors que les parties qui ont obtenu une
van 8 juni 2008 een rechterlijke beslissing hebben verkregen, de décision judiciaire avant la date de promulgation de la loi du 8 juin
wettigheid van het voormelde koninklijk besluit wel door een 2008 ont pu, quant à elles, faire contrôler par une juridiction la
rechtscollege hebben kunnen laten toetsen ? ». légalité de l'arrêté royal précité ? ».
b. Bij vonnis van 9 maart 2009 in zake Vincent Marinelli tegen de cvba b. Par jugement du 9 mars 2009 en cause de Vincent Marinelli contre la
« Ernst & Young Fiduciaire », waarvan de expeditie ter griffie van het SCRL « Ernst & Young Fiduciaire », dont l'expédition est parvenue au
Hof is ingekomen op 12 maart 2009, heeft de Arbeidsrechtbank te greffe de la Cour le 12 mars 2009, le Tribunal du travail de Charleroi
Charleroi de volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 69 en 70 van de wet van 8 juni 2008, die met « Les articles 69 et 70 de la loi du 8 juin 2008, qui confirment avec
ingang van 1 juli 2005 het koninklijk besluit van 3 juli 2005 effet à la date du 1er juillet 2005 l'arrêté royal du 3 juillet 2005,
bekrachtigen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre de violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les
parties qui ont introduit leur litige avant la promulgation de la loi
partijen die hun geding vóór de afkondiging van de wet van 8 juni 2008 du 8 juin 2008 (procédure pendante) et souhaitent soulever
hebben ingeleid (hangend rechtsgeding) en de onwettigheid van het
koninklijk besluit van 3 juli 2005 wensen op te werpen en de l'illégalité de l'arrêté royal du 3 juillet 2005 et demander sa
niet-toepassing ervan op grond van artikel 159 van de Grondwet wensen non-application sur base de l'article 159 de la Constitution ne
te vorderen, de wettigheid ervan niet meer door een rechtscollege peuvent plus faire contrôler par une juridiction la légalité de
kunnen laten toetsen, terwijl de partijen die vóór de celui-ci alors que les parties qui ont obtenu une décision judiciaire
afkondigingsdatum van de wet van 8 juni 2008 een rechterlijke avant la date de la promulgation de la loi du 8 juin 2008 ont pu,
beslissing hebben verkregen, de wettigheid van het voormelde quant à elles, faire contrôler par une juridiction la légalité de
koninklijk besluit wel door een rechtscollege hebben kunnen laten
toetsen ? ». l'arrêté royal précité ? ».
c. Bij arrest van 20 april 2009 in zake Gunther Wuyts tegen de nv « c. Par arrêt du 20 avril 2009 en cause de Gunther Wuyts contre la SA «
Mercedes-Benz Antwerpen », waarvan de expeditie ter griffie van het Mercedes-Benz Antwerpen », dont l'expédition est parvenue au greffe de
Hof is ingekomen op 28 april 2009, heeft het Arbeidshof te Antwerpen la Cour le 28 avril 2009, la Cour du travail d'Anvers a posé la
de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden de artikelen 69 en 70 van de titel VII (Werk), hoofdstuk « Les articles 69 et 70 du titre VII (Emploi), chapitre III
III (diverse bepalingen), van de wet houdende diverse bepalingen van 8 (dispositions diverses), de la loi du 8 juin 2008 portant des
dispositions diverses (I), qui confirment avec effet à la date du 1er
juni 2008 (I), waardoor het KB van 3 juli 2005 betreffende de juillet 2005 l'arrêté royal du 3 juillet 2005 relatif à l'entrée en
inwerkingtreding van de artikelen 81 en 82 van de Wet van 26 juni 2002 vigueur des articles 81 et 82 de la loi du 26 juin 2002 relative aux
betreffende de sluiting van de ondernemingen wordt bekrachtigd met
ingang van 1 juli 2005, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat fermetures d'entreprises, violent-ils les articles 10 et 11 de la
partijen die in een hangende gerechtelijke procedure de onwettigheid Constitution en ce que les parties qui, dans une procédure judiciaire
van het koninklijk besluit van 3 juli 2005 hadden kunnen opwerpen en pendante, auraient pu soulever l'illégalité de l'arrêté royal du 3
de niet toepassing ervan hadden kunnen vragen in toepassing van juillet 2005 et demander sa non-application sur la base de l'article
artikel 159 van de Grondwet, deze niet meer door een rechtscollege op 159 de la Constitution, ne peuvent plus en faire contrôler la légalité
hun wettelijkheid kunnen laten toetsen, terwijl andere partijen die par une juridiction, alors que d'autres parties qui ont obtenu une
een rechterlijke uitspraak hebben bekomen vóór de datum van de
afkondiging van de wet van 8 juni 2008 de wettigheid van voormeld décision judiciaire avant la date de promulgation de la loi du 8 juin
koninklijk besluit wél hebben kunnen laten toetsen ? ». 2008 ont pu faire contrôler la légalité de l'arrêté royal précité ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4653, 4658 en 4690 van de rol Ces affaires, inscrites sous les numéros 4653, 4658 et 4690 du rôle de
van het Hof, werden samengevoegd. la Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de context ervan Quant aux dispositions en cause et à leur contexte
B.1.1. Zoals het was opgesteld vóór de wijziging ervan bij artikel 82 B.1.1. Tel qu'il était rédigé avant sa modification par l'article 82
van de wet van 26 juni 2002 betreffende de sluiting van de de la loi du 26 juin 2002 relative aux fermetures d'entreprises,
ondernemingen, bepaalde artikel 10 van de wet van 12 april 1965 l'article 10 de la loi du 12 avril 1965 concernant la protection de la
betreffende de bescherming van het loon der werknemers : rémunération des travailleurs disposait :
« Voor het loon is van rechtswege rente verschuldigd met ingang van « La rémunération porte intérêt de plein droit à dater de son
het tijdstip waarop het eisbaar wordt ». exigibilité ».
B.1.2. Door het Hof van Cassatie werd meermaals geoordeeld dat volgens B.1.2. La Cour de cassation a considéré à plusieurs reprises que,
de strekking en de bewoordingen van artikel 10 onder het begrip « loon selon les termes et l'objectif de l'article 10, la notion de «
» enkel wordt begrepen het loon waarop de werknemer aanspraak kan rémunération » ne visait que la rémunération que le travailleur peut
maken ten aanzien van de werkgever. Het Hof van Cassatie voegde réclamer à l'employeur. La Cour de cassation a ajouté que, sauf clause
daaraan toe dat, behoudens tegenstrijdig beding, de werknemer niet het contraire, le travailleur n'avait pas le droit de réclamer le montant
recht heeft het bedrag van de bedrijfsvoorheffing op te eisen en hij du précompte professionnel, pas plus qu'il ne pouvait réclamer le
evenmin het bedrag van zijn bijdrage voor de sociale zekerheid kan montant de ses cotisations de sécurité sociale, de sorte que les
opeisen, zodat op die beide bedragen geen intrest verschuldigd is aan intérêts ne sont pas dus au travailleur sur les montants précités
de werknemer (Cass., 10 maart 1986, Arr. Cass., 1985, p. 956; Cass., (Cass., 10 mars 1986, Pas., 1986, I, p. 868; Cass., 17 novembre 1986,
17 november 1986, Arr. Cass., 1986, p. 364). Pas., 1987, I, p. 337).
B.2.1. De wetgever heeft zich tegen die rechtspraak verzet door, bij B.2.1. Le législateur s'est opposé à cette jurisprudence en insérant,
de artikelen 81 en 82 van de wet van 26 juni 2002 betreffende de respectivement par les articles 81 et 82 de la loi du 26 juin 2002
sluiting van de ondernemingen, respectievelijk een artikel 3bis in de relative aux fermetures d'entreprises, un article 3bis dans la loi sur
Loonbeschermingswet en een tweede lid in artikel 10 van die wet in te voegen. la protection de la rémunération ainsi qu'un alinéa 2 dans l'article 10 de cette loi.
B.2.2. Zoals het bij artikel 81 van de wet van 26 juni 2002 is B.2.2. Tel qu'il a été inséré par l'article 81 de la loi du 26 juin
ingevoegd, bepaalt artikel 3bis van de voormelde wet van 12 april 1965 : 2002, l'article 3bis de la loi du 12 avril 1965 précité dispose :
« De werknemer heeft recht op de betaling, door de werkgever, van het « Le travailleur a droit au paiement par l'employeur de la
hem verschuldigde loon. Dit recht op de betaling van het loon heeft rémunération qui lui est due. Ce droit au paiement de la rémunération
betrekking op het loon, vooraleer de in artikel 23 bedoelde inhoudingen in mindering zijn gebracht ». porte sur la rémunération, avant imputation des retenues visées à l'article 23 ».
Zoals het bij artikel 82 van de wet van 26 juni 2002 is gewijzigd, Tel qu'il a été modifié par l'article 82 de la loi du 26 juin 2002,
bepaalt artikel 10 van de voormelde wet van 12 april 1965 : l'article 10 de la loi du 12 avril 1965 précitée dispose :
« Voor het loon is van rechtswege rente verschuldigd met ingang van « La rémunération porte intérêt de plein droit à dater de son exigibilité.
het tijdstip waarop het eisbaar wordt. Cet intérêt est calculé sur la rémunération, avant l'imputation des
Die rente wordt berekend op het loon, vooraleer de in artikel 23 retenues visées à l'article 23 ».
bedoelde inhoudingen in mindering zijn gebracht ».
B.2.3. Volgens de parlementaire voorbereiding zijn beide toevoegingen B.2.3. Selon les travaux préparatoires, ces deux ajouts s'expliquent,
te verklaren, enerzijds, door het doel van die wet, namelijk de
bescherming van de betaling van hetgeen aan de werknemer verschuldigd d'une part, par l'objet de la loi, à savoir la protection du paiement
is en daarmee samenhangend het recht van de werknemer op de de ce qui est dû au travailleur et, en corollaire, du droit du
uitbetaling van zijn brutoloon, en, anderzijds, door de berekening van travailleur au paiement de sa rémunération brute et, d'autre part, par
de verwijlintresten op het brutoloon van de werknemer, omdat het le calcul des intérêts de retard sur la rémunération brute du
brutoloon het loon is waarop de werknemer, ingevolge zijn arbeidsovereenkomst, recht heeft. travailleur, parce que la rémunération brute constitue la rémunération
Omdat de fiscale (bedrijfsvoorheffing) en de sociale (persoonlijke à laquelle le travailleur a droit en vertu de son contrat de travail.
Etant donné que les retenues fiscales (précompte professionnel) et
werknemersbijdragen) inhoudingen niet zouden kunnen worden verricht sociales (cotisations personnelles du travailleur) ne pourraient être
indien een werknemer geen recht zou hebben op de betaling van zijn effectuées si le travailleur n'avait pas droit au paiement de sa
brutoloon, heeft het recht van de werknemer op de betaling van zijn rémunération brute, le droit du travailleur au paiement de sa
loon betrekking op zijn brutoloon (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC rémunération porte sur la rémunération brute (Doc. parl., Chambre,
50-1687/001, p. 48). 2001-2002, DOC 50-1687/001, p. 48).
B.2.4. In zijn arresten nrs. 48/2009 van 11 maart 2009 en 86/2009 van B.2.4. Dans ses arrêts no 48/2009 du 11 mars 2009 et n° 86/2009 du 14
14 mei 2009 heeft het Hof geoordeeld : mai 2009, la Cour a jugé :
« Het brutoloon, te weten het nettoloon, de socialezekerheidsbijdragen « La rémunération brute - soit la rémunération nette, les cotisations
en de bedrijfsvoorheffing, vormt [...] het loon waarop de werknemer de sécurité sociale et le précompte professionnel - constitue [...] la
recht heeft ingevolge zijn arbeidsovereenkomst. De omstandigheid dat rémunération à laquelle le travailleur a droit en vertu de son contrat
de bedrijfsvoorheffing en de socialezekerheidsbijdragen door de de travail. La circonstance que le précompte professionnel et les
werkgever aan de desbetreffende overheidsinstanties worden doorgestort cotisations de sécurité sociale sont versés par l'employeur aux
alvorens de werknemer over zijn loon kan beschikken, heeft niet tot institutions publiques concernées avant que le travailleur puisse
gevolg dat die voormelde bijdragen niet zouden toebehoren aan de disposer de sa rémunération ne signifie pas que ces cotisations
n'appartiendraient pas au travailleur. Les cotisations du travailleur
werknemer. De werknemersbijdragen en de bedrijfsvoorheffing zijn et le précompte professionnel constituent en effet des retenues sur ce
immers inhoudingen op wat reeds loon is en maken deel uit van het loon qui est déjà la rémunération et font partie de la rémunération que
dat de werkgever heeft toegezegd ». l'employeur s'est engagé à payer ».
B.3.1. Artikel 90 van de voormelde wet van 26 juni 2002 bepaalt : B.3.1. L'article 90 de la loi du 26 juin 2002 précitée dispose :
« De Koning bepaalt de datum waarop deze wet in werking treedt ». « Le Roi fixe la date de l'entrée en vigueur de la présente loi ».
B.3.2. De artikelen 1 en 2 van het koninklijk besluit van 3 juli 2005 B.3.2. Les articles 1er et 2 de l'arrêté royal du 3 juillet 2005 «
« betreffende de inwerkingtreding van de artikelen 81 en 82 van de wet relatif à l'entrée en vigueur des articles 81 et 82 de la loi du 26
van 26 juni 2002 betreffende de sluiting van de ondernemingen » juin 2002 relative aux fermetures d'entreprises » disposent :
bepalen : «

Artikel 1.De artikelen 81 en 82 van de wet van 26 juni 2002

«

Art. 1er.Les articles 81 et 82 de la loi du 26 juin 2002 relative

betreffende de sluiting van de ondernemingen treden in werking op 1 juli 2005. aux fermetures d'entreprises entrent en vigueur le 1er juillet 2005.

Art. 2.Artikel 1 is van toepassing op het loon waarvan het recht op

Art. 2.L'article 1er s'applique à la rémunération dont le droit au

betaling ontstaat vanaf 1 juli 2005 ». paiement naît à partir du 1er juillet 2005 ».
B.4.1. De artikelen 69 en 70 van de wet van 8 juni 2008 « houdende B.4.1. Les articles 69 et 70 de la loi du 8 juin 2008 portant des
diverse bepalingen (I) » bepalen : dispositions diverses (I) disposent :
«

Art. 69.Het koninklijk besluit van 3 juli 2005 betreffende de

«

Art. 69.L'arrêté royal du 3 juillet 2005 relatif à l'entrée en

inwerkingtreding van de artikelen 81 en 82 van de wet van 26 juni 2002 vigueur des articles 81 et 82 de la loi du 26 juin 2002 relative aux
betreffende de sluiting van de ondernemingen wordt bekrachtigd. fermetures d'entreprises est confirmé.

Art. 70.Artikel 69 heeft uitwerking met ingang van 1 juli 2005 ».

Art. 70.L'article 69 produit ses effets le 1er juillet 2005 ».

Dit zijn de in het geding zijnde bepalingen. Il s'agit des dispositions en cause.
B.4.2. Die bepalingen werden tijdens de parlementaire voorbereiding B.4.2. Ces dispositions furent justifiées comme suit au cours des
als volgt verantwoord : travaux préparatoires :
« Het koninklijk besluit van 3 juli 2005 betreffende de « L'arrêté royal du 3 juillet 2005 relatif à l'entrée en vigueur des
inwerkingtreding van de artikelen 81 en 82 van de wet van 26 juni 2002 articles 81 et 82 de la loi du 26 juin 2002 relative aux fermetures
betreffende de sluiting van de ondernemingen heeft de datum van d'entreprises a fixé la date d'entrée en vigueur de ces mêmes articles
inwerkingtreding van de bedoelde artikelen vastgesteld op 1 juli 2005. au 1er juillet 2005.
Deze artikelen 81 en 82 beoogden de wijziging van een aantal Les articles 81 et 82 susmentionnés avaient pour objet de modifier
bepalingen van de wet van 12 april 1965 betreffende de bescherming van certaines dispositions de la loi du 12 avril 1965 concernant la
het loon der werknemers. Deze aldus ingevoerde bepalingen voorzien dat protection de la rémunération des travailleurs. Ces dispositions ainsi
de interesten op het aan de werknemer verschuldigde loon moeten worden introduites prévoient que les intérêts sur la rémunération du
berekend op het bruto loon. travailleur qui lui est due doivent se calculer sur la rémunération
Een minderheid in de rechtspraak (Arbh. Antwerpen 25 april 2007, AR brute. Une jurisprudence minoritaire (C. Trav. Anvers, 25 avril 2007, RG
2060515; Arbh. Antwerpen 22 oktober 2007, AR 2060682 en 2070095) meent 2060515; C. trav. Anvers, 22 octobre 2007, RG 2060682 et 2070095)
dat het koninklijk besluit van 3 juli 2005 omwille van vormgebreken estime, en se basant sur un vice de forme, que l'arrêté royal du 3
onwettig is, terwijl een meerderheid in de rechtspraak de geldigheid juillet 2005 est illégal, alors que la jurisprudence majoritaire ne
van dit koninklijk besluit niet contesteert en de interesten toekent conteste pas la validité de cet arrêté royal et accorde les intérêts
op het bruto loon van de werknemer (Arbh. Brussel 16 januari 2006, JTT sur la rémunération brute du travailleur (C. trav. Bruxelles, 16
2006, 214; Arbh. Brussel 21 april 2006, JTT 2006, 280; Arbh. Brussel 7 janvier 2006, JTT, 2006, 214; C. trav. Bruxelles, 21 avril 2006, JTT,
november 2006, JTT 2007, 125; Arbh. Luik 11 januari 2007, JTT 2007, 249). 2006, 280; C. trav. Bruxelles, 7 novembre 2006, JTT, 2007, 125; C. trav. Liège, 11 janvier 2007, JTT, 2007, 249).
Teneinde de rechtsonzekerheid op te heffen die uit deze situatie is Afin de remédier à l'insécurité juridique née de ce constat et pour
ontstaan en aldus te voldoen aan een dwingende doelstelling van
algemeen belang (arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006 van het des motifs impérieux d'intérêt général (arrêt n° 55/2006 du 19 avril
Arbitragehof), heeft artikel 129 tot doel om het bovenvermelde 2006 de la Cour d'Arbitrage), l'article 129 a pour objet de confirmer
koninklijk besluit van 3 juli 2005 in zijn bepalingen te bekrachtigen. l'arrêté royal du 3 juillet 2005 susmentionné dans ses dispositions.
De hoogdringendheid wordt gerechtvaardigd door de juridische L'urgence se justifie, d'une part, par l'insécurité juridique qui a
onzekerheid die gecreëerd wordt door (minoritaire) rechtspraak die été créée par la jurisprudence (minoritaire) qui juge que ces
oordeelt dat deze bepalingen nog niet van toepassing zijn en door het dispositions ne sont pas d'application et, d'autre part, par le fait
feit dat de overheid door die rechtspraak verplicht wordt om que les pouvoirs publics sont tenus, en vertu de cette jurisprudence,
schadevergoedingen te betalen en proceskosten te dragen » (Parl. St., de payer les dédommagements et les frais de procédure » (Doc. parl.,
Kamer, 2007-2008, DOC 52-1012/001, p. 49). Chambre, 2007-2008, DOC 52-1012/001, p. 49).
Wegens het retroactieve karakter ervan beïnvloeden de in het geding En raison de leur caractère rétroactif, les dispositions en cause
zijnde bepalingen op beslissende wijze de afloop van hangende orientent de manière décisive l'issue de litiges en cours dont
rechtsgedingen waarvan sommige, op zijn minst, reeds vóór het aannemen van de wet bestonden. certains, à tout le moins, préexistaient à l'adoption de la loi.
Ten aanzien van het onderwerp van de prejudiciële vragen Quant à l'objet des questions préjudicielles
B.5. De verwijzende rechtscolleges vragen aan het Hof of de in het B.5. Les juridictions a quo demandent à la Cour si les dispositions en
geding zijnde bepalingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet cause violent les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les
schenden in zoverre de werkgevers die, in een hangend rechtsgeding, de employeurs qui avaient soulevé, dans une procédure pendante,
onwettigheid van het voormelde koninklijk besluit hadden opgeworpen en l'illégalité de l'arrêté royal précité et demandé sa non-application
de niet-toepassing ervan krachtens artikel 159 van de Grondwet hadden en vertu de l'article 159 de la Constitution ne peuvent plus faire
gevorderd, de wettigheid ervan niet meer door een rechtscollege kunnen contrôler par une juridiction la légalité de celui-ci, alors que les
laten toetsen, terwijl de werkgevers die vóór de afkondigingsdatum van employeurs qui ont obtenu une décision judiciaire avant la date de
de in het geding zijnde wet een rechterlijke beslissing hebben promulgation de la loi en cause ont pu, quant à eux, faire contrôler
verkregen, de wettigheid van het voormelde koninklijk besluit wel door par une juridiction la légalité de l'arrêté royal précité.
een rechtscollege hebben kunnen laten toetsen.
Het Hof van Beroep te Luik verzoekt het Hof eveneens de La Cour d'appel de Liège sollicite également de la Cour qu'elle
bestaanbaarheid na te gaan van de in het geding zijnde bepalingen met vérifie la compatibilité des dispositions en cause avec les articles
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, niet alleen afzonderlijk maar 10 et 11 de la Constitution, lus non seulement isolément, mais aussi
ook in samenhang gelezen met de beginselen van niet-retroactiviteit en combinaison avec les principes de non-rétroactivité des lois, de
van de wetten, van rechtszekerheid, van vertrouwen en van een eerlijk sécurité juridique, de confiance et de procès équitable et avec
proces en met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vragen Quant à la recevabilité des questions préjudicielles
B.6. Volgens de Ministerraad zijn de prejudiciële vragen zonder B.6. Selon le Conseil des ministres, les questions préjudicielles sont
voorwerp in zoverre zij betrekking hebben op artikel 69 van de in het sans objet en ce qu'elles visent l'article 69 de la loi en cause,
geding zijnde wet, dat geen enkele terugwerkende kracht verleent aan lequel ne confère aucun effet rétroactif à la confirmation législative
de daarin vervatte wettelijke bekrachtiging. qu'il contient.
Het juridische begrip « bekrachtiging » heeft tot doel en als gevolg La notion juridique de « confirmation » a pour objet et pour effet de
dat het een wetgevende kracht toekent aan het betrokken koninklijk donner valeur législative à l'arrêté royal visé à la date de l'entrée
besluit op de datum van de inwerkingtreding ervan. De bekrachtiging en vigueur de celui-ci. La confirmation a donc un effet rétroactif.
heeft dus een terugwerkende kracht.
De omstandigheid dat artikel 70 van de in het geding zijnde wet La circonstance que l'article 70 de la loi en cause prévoit que
bepaalt dat artikel 69 uitwerking heeft met ingang van 1 juli 2005, l'article 69 produit ses effets à dater du 1er juillet 2005 n'a pas
heeft niet als gevolg dat het retroactieve karakter dat dat artikel 69 pour conséquence de faire disparaître le caractère rétroactif que
op zich inhoudt, verdwijnt. contient en lui-même cet article 69.
B.7. De exceptie wordt verworpen. B.7. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.8.1. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter B.8.1. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but
voorkoming van rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende in redelijke mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op het tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel heeft de afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin te beïnvloeden of rechtscolleges te verhinderen zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden. de prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé au moment où cet acte se réalise. La rétroactivité peut uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour réaliser un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre qu'elle a pour but d'influencer dans un sens déterminé l'issue d'une ou de plusieurs procédures judiciaires ou d'empêcher les juridictions de se prononcer sur une question de droit, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient cette intervention du législateur qui porte atteinte, au détriment d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous.
B.8.2. Artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de B.8.2. L'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme
mens bepaalt : dispose :
« Bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en verplichtingen « Toute personne a droit à ce que sa cause soit entendue équitablement
[...] heeft eenieder recht op een eerlijke [...] behandeling van zijn [...] par un tribunal [...] qui décidera [...] des contestations sur
zaak [...] door een [...] rechterlijke instantie [...] ». ses droits et obligations de caractère civil [...] ».
Die regel verzet zich tegen de inmenging van de wetgevende macht in de Cette règle s'oppose à l'ingérence du pouvoir législatif dans
rechtsbedeling met de bedoeling om de uitkomst van een hangende l'administration de la justice dans le but d'influencer l'issue d'une
jurisdictionele procedure te beïnvloeden, behalve om dwingende procédure juridictionnelle pendante, sauf pour d'impérieux motifs
motieven van algemeen belang (EHRM, grote kamer, Zielinski en Pradal d'intérêt général (CEDH, grande chambre, Zielinski et Pradal et
en Gonzalez en anderen t. Frankrijk, 28 oktober 1999, § 57; Gorraiz Gonzalez et autres c. France, 28 octobre 1999, § 57; Gorraiz Lizarraga
Lizarraga en anderen t. Spanje, 27 april 2004, § 64; EHRM, grote et autres c. Espagne, 27 avril 2004, § 64; CEDH, grande chambre,
kamer, Scordino t. Italië, 29 maart 2006, § 126; SCM Scanner de Scordino c. Italie, 29 mars 2006, § 126; SCM Scanner de l'Ouest
l'Ouest Lyonnais en anderen t. Frankrijk, 21 juni 2007, § 28; EHRM, Lyonnais et autres c. France, 21 juin 2007, § 28; Sarnelli c. Italie,
Sarnelli t. Italië, 17 juli 2008, § 34). 17 juillet 2008, § 34).
De gevolgen, de methode en het ogenblik van de inmenging van de L'effet, la méthode et le moment de l'ingérence du pouvoir législatif
wetgevende macht brengen het doel ervan aan het licht (EHRM, grote révèlent son but (CEDH, grande chambre, Zielenski et Pradal et
kamer, Zielinski en Pradal en Gonzalez en anderen t. Frankrijk, 28 Gonzalez et autres c. France, 28 octobre 1999, § 58; CEDH, Agoudimos
oktober 1999, § 58; EHRM, Agoudimos en Cefallonian Sky Shipping Co. t. Griekenland, 28 juni 2001, § 31). et Cefallonian Sky Shipping Co. c. Grèce, 28 juin 2001, § 31).
B.9. Aangezien de in het geding zijnde bepalingen als gevolg hebben B.9. Etant donné que les dispositions peuvent avoir pour effet de
dat zij de afloop van hangende gerechtelijke procedures kunnen modifier l'issue des procédures judiciaires en cours, la Cour doit
wijzigen, moet het Hof onderzoeken of de terugwerkende kracht van die examiner si l'effet rétroactif de ces dispositions est justifié par
bepalingen is verantwoord door uitzonderlijke omstandigheden of des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt
dwingende motieven van algemeen belang. général.
B.10. Zoals in de parlementaire voorbereiding van de in het geding B.10. Comme le relèvent les travaux préparatoires de la loi en cause,
zijnde wet wordt opgemerkt, was er rechtsonzekerheid ontstaan, une insécurité juridique s'était installée, du fait que certaines
aangezien bepaalde arbeidsgerechten het koninklijk besluit van 3 juli 2005 weigerden toe te passen. De wetgever heeft die rechtsonzekerheid willen verhelpen die des te groter is daar de vaststellingen door de arbeidsgerechten enkel inter partes golden. B.11. Het loutere bestaan van hangende beroepen voor de arbeidsgerechten verhindert niet dat de onregelmatigheden waarmee het in het geding zijnde koninklijk besluit zou kunnen zijn aangetast, zelfs vóór de uitspraak over de regelmatigheid ervan in het kader van die beroepen, zouden kunnen worden verholpen. De gebreken die voor de arbeidsgerechten tegen het in het geding zijnde koninklijk besluit werden aangevoerd, zijn het niet voorzien in het advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State, het juridictions du travail refusaient d'appliquer l'arrêté royal du 3 juillet 2005. Le législateur a entendu remédier à cette insécurité juridique qui est d'autant plus grande que les constats posés par les juridictions du travail ne valaient qu'inter partes. B.11. La seule existence de recours pendants devant les juridictions du travail n'empêche pas que les irrégularités dont pourrait être entaché l'arrêté royal litigieux puissent être redressées avant même qu'il soit statué sur sa régularité dans le cadre desdits recours. Les vices allégués devant les juridictions du travail contre l'arrêté royal litigieux sont l'omission de l'avis de la section de législation
overschrijden van de grenzen van de bevoegdheidsdelegatie op basis du Conseil d'Etat, le dépassement des limites de la délégation de
waarvan dat koninklijk besluit is aangenomen en het schenden, door de compétence sur la base de laquelle cet arrêté royal a été adopté et la
Koning, van het beginsel van de onmiddellijke toepassing van de wet. Die onregelmatigheden, gesteld dat zij zouden zijn aangetoond, hebben ten voordele van de partijen die dat koninklijk besluit voor de arbeidsgerechten hebben aangevochten, niet het onaantastbare recht kunnen doen ontstaan voor altijd te worden vrijgesteld van de toepassing van het geheel of een deel van de bepalingen ervan terwijl die toepassing gegrond zou zijn op een nieuwe akte waarvan de grondwettigheid onbetwistbaar zou zijn. Het bestaan zelf van de huidige prejudiciële vragen toont aan dat, hoewel het optreden van de wetgever die partijen heeft verhinderd om het bekrachtigde koninklijk besluit door de arbeidsgerechten te doen weren, dat optreden hun evenwel niet het recht ontzegt de ongrondwettigheid van de wet waarmee de wetgever de bevoegdheid heeft uitgeoefend die hij oorspronkelijk had gedelegeerd, aan het Hof voor te leggen. B.12. Daarenboven vormen de in het geding zijnde bepalingen evenmin een bron van rechtsonzekerheid. Zij hebben weliswaar terugwerkende kracht, maar bevatten geen nieuwe bepalingen ten opzichte van die welke in het voormelde koninklijk besluit voorkwamen, zodat zij enkel bepalingen hebben bekrachtigd waarvan de adressaten de draagwijdte kenden. B.13. Om al die redenen wordt de terugwerkende kracht van de in het geding zijnde bepalingen verantwoord door dwingende motieven van algemeen belang. B.14. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : méconnaissance par le Roi du principe de l'application immédiate de la loi. Ces irrégularités, à les supposer établies, n'ont pu faire naître en faveur des parties qui contestaient cet arrêté royal devant les juridictions du travail, le droit intangible d'être dispensées à jamais de l'application de tout ou partie de son dispositif alors même que cette application serait fondée sur un acte nouveau dont la constitutionnalité serait incontestable. L'existence même des actuelles questions préjudicielles démontre que, si l'intervention du législateur a empêché ces parties de faire écarter par les juridictions du travail l'arrêté royal confirmé, elle ne les prive pas du droit de soumettre à la Cour l'inconstitutionnalité de la loi par laquelle le législateur a exercé la compétence qu'il avait initialement déléguée. B.12. Par ailleurs, les dispositions en cause ne sont pas davantage source d'insécurité juridique. Elles ont certes un effet rétroactif, mais elles ne contiennent pas de nouvelles dispositions par rapport à celles qui figuraient dans l'arrêté royal précité, de sorte qu'elles n'ont fait que confirmer des dispositions dont les destinataires connaissaient la portée. B.13. Pour toutes ces raisons, l'effet rétroactif des dispositions en cause est justifié par des motifs impérieux d'intérêt général. B.14. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit :
De artikelen 69 en 70 van de wet van 8 juni 2008 houdende diverse Les articles 69 et 70 de la loi du 8 juin 2008 portant des
bepalingen (I) schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dispositions diverses (I) ne violent pas les articles 10 et 11 de la
dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag Constitution, lus ou non en combinaison avec l'article 6 de la
voor de rechten van de mens en met het algemeen beginsel van de Convention européenne des droits de l'homme et avec le principe
niet-retroactiviteit van de wetten. général de non-rétroactivité des lois.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 4 februari 2010. l'audience publique du 4 février 2010.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
P. Martens. P. Martens.
^