Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 197/2009 van 17 december 2009 Rolnummers 4660 en 4661 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik. Het Grondwettelijk Hof, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 197/2009 van 17 december 2009 Rolnummers 4660 en 4661 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik. Het Grondwettelijk Hof, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging (...) Extrait de l'arrêt n° 197/2009 du 17 décembre 2009 Numéros du rôle : 4660 et 4661 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1404 du Code judiciaire, posées par le Tribunal du travail de Liège. La Cour constitutionnell composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Melchior, L. Lavrysen, J.-P. Moer(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 197/2009 van 17 december 2009 Extrait de l'arrêt n° 197/2009 du 17 décembre 2009
Rolnummers 4660 en 4661 Numéros du rôle : 4660 et 4661
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1404 van het En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1404 du
Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik. Code judiciaire, posées par le Tribunal du travail de Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M.
rechters M. Melchior, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en T. Melchior, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et T. Merckx-Van
Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Goey, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président
voorzitterschap van voorzitter P. Martens, P. Martens,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij vonnis van 9 maart 2009 in zake Christine Ineza tegen het a. Par jugement du 9 mars 2009 en cause de Christine Ineza contre le
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Luik, waarvan de centre public d'action sociale de Liège, dont l'expédition est
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16 maart 2009, heeft parvenue au greffe de la Cour le 16 mars 2009, le Tribunal du travail
de Arbeidsrechtbank te Luik de volgende prejudiciële vragen gesteld : de Liège a posé les questions préjudicielles suivantes :
« A. Schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, dat de « A. L'article 1404 du Code judiciaire, qui exclut la faculté de
mogelijkheid van kantonnement uitsluit wanneer het gaat om een
schuldvordering tot levensonderhoud, in die zin geïnterpreteerd dat cantonner lorsqu'il s'agit d'une créance de caractère alimentaire,
het niet van toepassing is op het subjectieve recht op
maatschappelijke dienstverlening, in zoverre dit geen schuldvordering interprété comme ne s'appliquant pas au droit subjectif à l'aide
tot levensonderhoud in de zin van die bepaling zou zijn, de artikelen sociale, en ce que celui-ci ne serait pas une créance de caractère
10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel alimentaire au sens de cette disposition, lu seul ou conjointement
191 van de Grondwet, artikel 14 van het Europees Verdrag tot avec les articles 191 de la Constitution, 14 de la Convention
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
van 4 november 1950 en artikel 1 van het Aanvullend Protocol van 20 fondamentales du 4 novembre 1950 et 1er du Protocole additionnel du 20
maart 1952 ? »; mars 1952, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution ? »;
« B. Schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, dat de « B. L'article 1404 du Code judiciaire, qui exclut la faculté de
mogelijkheid van kantonnement uitsluit wanneer het gaat om een
schuldvordering tot levensonderhoud, in die zin geïnterpreteerd dat cantonner lorsqu'il s'agit d'une créance de caractère alimentaire,
het van toepassing is op het subjectieve recht op maatschappelijke interprété comme s'appliquant au droit subjectif à l'aide sociale, en
dienstverlening, in zoverre dit een schuldvordering tot
levensonderhoud in de zin van die bepaling zou zijn, de artikelen 10 ce que celui-ci serait une créance de caractère alimentaire au sens de
en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel cette disposition, lu seul ou conjointement avec les articles 191 de
191 van de Grondwet, artikel 14 van het Europees Verdrag tot la Constitution, 14 de la Convention européenne de sauvegarde des
bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden droits de l'homme et des libertés fondamentales du 4 novembre 1950 et
van 4 november 1950 en artikel 1 van het Aanvullend Protocol van 20 1er du Protocole additionnel du 20 mars 1952, viole-t-il les articles
maart 1952 ? ». 10 et 11 de la Constitution ? ».
b. Bij vonnis van 9 maart 2009 in zake Emilie Goffinet tegen het b. Par jugement du 9 mars 2009 en cause d'Emilie Goffinet contre le
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn van Luik, waarvan de centre public d'action sociale de Liège, dont l'expédition est
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 16 maart 2009, heeft parvenue au greffe de la Cour le 16 mars 2009, le Tribunal du travail
de Arbeidsrechtbank te Luik de volgende prejudiciële vragen gesteld : de Liège a posé les questions préjudicielles suivantes :
« A. Schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, dat de « A. L'article 1404 du Code judiciaire, qui exclut la faculté de
mogelijkheid van kantonnement uitsluit wanneer het gaat om een cantonner lorsqu'il s'agit d'une créance de caractère alimentaire,
schuldvordering tot levensonderhoud, in die zin geïnterpreteerd dat interprété comme ne s'appliquant pas au droit au revenu d'intégration
het niet van toepassing is op het recht op leefloon, in zoverre dit, sociale, en ce que celui-ci ne serait pas une créance de caractère
geen schuldvordering tot levensonderhoud in de zin van die bepaling alimentaire au sens de cette disposition, viole-t-il les articles 10
zou zijn, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? »; et 11 de la Constitution ? »;
« B. Schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek, dat de « B. L'article 1404 du Code judiciaire, qui exclut la faculté de
mogelijkheid van kantonnement uitsluit wanneer het gaat om een cantonner lorsqu'il s'agit d'une créance de caractère alimentaire,
schuldvordering tot levensonderhoud, in die zin geïnterpreteerd dat interprété comme s'appliquant au droit au revenu d'intégration
het van toepassing is op het recht op leefloon, in zoverre dit, een sociale, en ce que celui-ci serait une créance de caractère
schuldvordering tot levensonderhoud in de zin van die bepaling zou alimentaire au sens de cette disposition, viole-t-il les articles 10
zijn, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? ». et 11 de la Constitution ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4660 en 4661 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 4660 et 4661 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 1404 van het B.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 1404 du Code
Gerechtelijk Wetboek, dat bepaalt : « Met uitzondering van schuldvorderingen tot levensonderhoud, komt hetzelfde recht op dezelfde wijzen, onder dezelfde voorwaarden, volgens dezelfde rechtspleging toe aan de schuldenaar die veroordeeld is bij een uitvoerbare rechterlijke beslissing waartegen verzet of hoger beroep is ingesteld, alsook wanneer schorsing van die vervolgingen is bevolen. De storting heeft plaats met bijzondere bestemming van de som tot afdoening van de schuldvordering van de beslaglegger en geldt als betaling voor zover de beslagene erkent schuldenaar te zijn of als zodanig wordt erkend ». B.2. Die bepaling stelt de schuldenaar in staat om de som te kantonneren die hij aan zijn schuldeiser verschuldigd is, krachtens een uitvoerbare rechterlijke beslissing, indien hij verzet of hoger judiciaire, qui dispose : « Sauf s'il s'agit d'une créance de caractère alimentaire, la même faculté de libération est, selon les mêmes modes, conditions et procédure, réservée au débiteur condamné en vertu d'une décision judiciaire exécutoire frappée d'opposition ou d'appel, comme aussi lorsqu'une surséance aux poursuites a été ordonnée. Le versement est fait avec affectation spéciale de la somme à l'extinction de la créance du saisissant et vaut paiement dans la mesure où le saisi se reconnaît ou est reconnu débiteur ». B.2. Cette disposition permet au débiteur de cantonner la somme qu'il doit à son créancier en vertu d'une décision judiciaire exécutoire,
beroep aantekent, teneinde zich, in geval van vernietiging van de s'il fait opposition ou appel, pour se prémunir, en cas de réformation
beslissing, te wapenen tegen de insolventie van de tegenpartij. Zij de la décision, contre l'insolvabilité de la partie adverse. Elle
sluit de schuldvorderingen « tot levensonderhoud » uit van de exclut de la faculté de cantonner les créances « de caractère
mogelijkheid van kantonnement, zodat een schuldenaar van een alimentaire », de sorte qu'un débiteur d'une créance de caractère
schuldvordering tot levensonderhoud die werd veroordeeld bij een alimentaire condamné par une décision judiciaire exécutoire est
uitvoerbare rechterlijke beslissing steeds ertoe is gehouden daaraan
gevolg te geven, zelfs indien hij verzet of hoger beroep aantekent toujours tenu de s'exécuter, même s'il fait opposition ou appel de la
tegen de beslissing waarbij hij wordt veroordeeld. décision le condamnant.
B.3. Voor alle andere schuldvorderingen kan, krachtens artikel 1406 B.3. Pour toutes les autres créances, en vertu de l'article 1406 du
van het Gerechtelijk Wetboek, « de rechter die uitspraak doet over de Code judiciaire, « le juge qui statue sur le fond de la demande peut
vordering zelf, [...] beslissen dat er geen reden is tot kantonnement
voor alle veroordelingen die hij uitspreekt of voor een deel ervan, décider qu'il n'y a pas lieu à cantonnement pour tout ou partie des
indien de vertraging in de regeling de schuldeiser aan een ernstig condamnations qu'il prononce, si le retard apporté au règlement expose
nadeel blootstelt ». le créancier à un préjudice grave ».
B.4. In de eerste prejudiciële vraag die in elke zaak wordt gesteld, B.4. Dans la première question préjudicielle posée dans chaque
interpreteert de verwijzende rechter de woorden « schuldvordering tot affaire, le juge a quo interprète les termes « créance de caractère
levensonderhoud » in die zin dat ze noch de schuldvorderingen beoogt alimentaire » comme ne visant ni les créances nées du droit subjectif
die zijn ontstaan uit het subjectief recht op maatschappelijke
dienstverlening noch de schuldvorderingen van leefloon. In die à l'aide sociale, ni les créances de revenu d'intégration sociale.
interpretatie van artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek kan het Dans cette interprétation de l'article 1404 du Code judiciaire, le
openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn dat bij een uitvoerbaar centre public d'action sociale condamné par un jugement exécutoire du
vonnis van de Arbeidsrechtbank is veroordeeld tot het betalen van tribunal du travail à payer une aide sociale ou un revenu
maatschappelijke dienstverlening of een leefloon aan een d'intégration sociale à un allocataire peut cantonner la somme due
uitkeringsgerechtigde, de verschuldigde som kantonneren, indien het s'il fait opposition ou appel de la condamnation, sauf dans
verzet of hoger beroep aantekent tegen de veroordeling, behoudens in
het geval waarin de rechter het kantonnement uitdrukkelijk heeft l'hypothèse où le juge a expressément exclu le cantonnement en
uitgesloten met toepassing van artikel 1406 van het Gerechtelijk Wetboek. B.5. In die interpretatie van de woorden « schuldvordering tot levensonderhoud », roept de in het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling in het leven tussen de schuldeisers van een schuldvordering tot levensonderhoud in strikte zin, aan wie nooit het kantonnement kan worden tegengesteld wanneer zij een uitvoerbaar vonnis hebben verkregen waarbij hun schuldenaar wordt veroordeeld, en de uitkeringsgerechtigden die een uitvoerbaar vonnis hebben verkregen waarbij het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn ertoe wordt veroordeeld hun maatschappelijke dienstverlening of een leefloon te betalen, en aan wie het kantonnement kan worden tegengesteld van de som die zij verschuldigd zijn in geval van verzet of hoger beroep, behalve indien de rechter zulks uitdrukkelijk heeft uitgesloten. application de l'article 1406 du Code judiciaire. B.5. Dans cette interprétation des termes « créance de caractère alimentaire », la disposition en cause crée une différence de traitement entre les créanciers d'une créance alimentaire au sens strict, qui ne peuvent jamais se voir opposer le cantonnement lorsqu'ils ont obtenu un jugement exécutoire condamnant leur débiteur, et les allocataires sociaux qui ont obtenu un jugement exécutoire condamnant le centre public d'action sociale à leur payer une aide sociale ou un revenu d'intégration sociale, qui peuvent se voir opposer le cantonnement de la somme dont ils sont créanciers en cas d'opposition ou d'appel, sauf si le juge l'a expressément exclu.
B.6. Artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek staat in dit Wetboek B.6. L'article 1404 du Code judiciaire figure dans celui-ci depuis son
vermeld sinds de aanneming ervan in 1967. De uitzondering op de regel adoption en 1967. L'exception à la règle du droit au cantonnement en
van het recht op kantonnement inzake de schuldvordering tot matière de créance alimentaire a été justifiée par le « caractère
levensonderhoud werd verantwoord door de « uiterst dringende aard » éminemment urgent » du secours alimentaire, de sorte qu'il a été
van het levensonderhoud, zodat beslist werd dat « men [...] geen décidé que « l'on ne pourrait permettre un cantonnement qui priverait
kantonnement [zou] kunnen toelaten dat de schuldeiser zou beroven van
de voordelen van het eigenlijke onderhoud die zijn titel hem toekent » le créancier d'aliments du secours actuel que son titre lui accorde »
(Parl. St., Senaat, 1963-1964, nr. 60, p. 306). (Doc. parl., Sénat, 1963-1964, n° 60, p. 306).
B.7.1. Artikel 1 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de B.7.1. L'article 1er de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres
openbare centra voor maatschappelijk welzijn bepaalt : « Elke persoon publics d'action sociale dispose : « Toute personne a droit à l'aide
heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel
eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat sociale. Celle-ci a pour but de permettre à chacun de mener une vie
beantwoordt aan de menselijke waardigheid ». De maatschappelijke conforme à la dignité humaine ». L'aide sociale consiste en un
dienstverlening bestaat uit hulp, die niet noodzakelijkerwijze een secours, qui n'est pas nécessairement une somme d'argent, tel que le
geldsom vertegenwoordigt, zodat de begunstigde een leven kan leiden bénéficiaire puisse mener une vie conforme à la dignité humaine. Il
dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Het gaat dus om een s'agit donc d'un seuil en deçà duquel le législateur estime qu'une
drempel onder welke naar het oordeel van de wetgever hieraan afbreuk atteinte serait portée à cette exigence, de sorte qu'il a garanti le
zou zijn gedaan, zodat hij de onvatbaarheid voor beslag en het
onoverdraagbaar karakter heeft gewaarborgd van de sommen die als caractère incessible et insaisissable des sommes octroyées au titre
maatschappelijke dienstverlening worden toegekend (artikel 1410, § 2, d'aide sociale (article 1410, § 2, 8°, du Code judiciaire), même à
8°, van het Gerechtelijk Wetboek), zelfs ten aanzien van de
onderhoudsgerechtigden (artikel 1412 van het Gerechtelijk Wetboek). l'égard des créanciers d'aliments (article 1412 du Code judiciaire).
Bij de aanneming van de wet van 12 januari 1993 houdende een Lors de l'adoption de la loi du 12 janvier 1993 contenant un programme
urgentieprogramma voor een meer solidaire samenleving, waarbij de d'urgence pour une société plus solidaire, qui confia le contentieux
geschillen betreffende de maatschappelijke dienstverlening aan de de l'aide sociale aux tribunaux du travail, il fut encore rappelé
arbeidsrechtbanken werd toevertrouwd, werd nog in herinnering gebracht
dat het belangrijk was « een snelle beslissing te waarborgen in een qu'il importait de « garantir la rapidité des décisions dans une
materie waarin de menselijke waardigheid op het spel staat » (Parl. matière où la dignité première de l'homme est en jeu » (Doc. parl.,
St., Kamer, B.Z. 1991-1992, nr. 630/5, p. 15). Chambre, S.E. 1991-1992, n° 630/5, p. 15).
B.7.2. Het recht op het bestaansminimum, dat in het leven werd
geroepen bij de wet van 7 augustus 1974, was bestemd om een B.7.2. Le droit au minimum de moyens d'existence, créé par la loi du 7
gewaarborgd inkomen toe te kennen aan « iedere Belg [...] die geen août 1974, était destiné à octroyer un revenu garanti à « tout Belge
toereikende bestaansmiddelen heeft, noch in staat is deze hetzij door [...] qui ne dispose pas de ressources suffisantes et n'est pas en
eigen inspanningen, hetzij op een andere manier te verwerven » mesure de se les procurer soit par ses efforts personnels, soit par
(artikel 1, § 1), « en dat wordt bepaald op een niveau dat toelaat een d'autres moyens » (article 1er, § 1er), « fixé à un niveau qui permet
bestaan te leiden, dat strookt met de menselijke waardigheid » (Parl. de mener une existence qui est compatible avec la dignité humaine »
St., Senaat, B.Z. 1974, nr. 247/1, p. 2). Het recht op (Doc. parl., Sénat, S.E. 1974, n° 247/1, p. 2). Le droit à
maatschappelijke integratie, ingevoerd bij de wet van 26 mei 2002 en l'intégration sociale, instauré par la loi du 26 mai 2002 et qui a
dat het bestaansminimum heeft vervangen, heeft eveneens tot doel « remplacé le minimum de moyens d'existence, a également pour objectif
mensen die door de mazen van het sociale zekerheidsnet vallen » in de permettre aux « personnes qui passent au travers des mailles du
staat te stellen « een menswaardig bestaan » te leiden (Parl. St., filet de la sécurité sociale » de mener une « existence conforme à la
Kamer, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 4). B.8.1. De rechtzoekenden die hebben verkregen dat het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn ertoe werd veroordeeld hun, naar gelang het geval, een leefloon of maatschappelijke dienstverlening uit te betalen, bevinden zich in een situatie van behoeftigheid die werd vastgesteld bij beslissing van de arbeidsrechtbank, die precies erkent dat zij behoefte hebben aan de in het geding zijnde uitkering teneinde een leven te kunnen leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. De hulp die hun moet worden toegekend, heeft dus per definitie een vitaal en dringend karakter. B.8.2. De schuldvordering waarvan zij houder zijn, verschilt ten aanzien van de in B.6 in herinnering gebrachte doelstelling die wordt nagestreefd met de in het geding zijnde bepaling, bijgevolg niet van de schuldvorderingen « tot levensonderhoud » die daarin worden beoogd. Zij heeft immers ook een noodzakelijk en dringend karakter. Bijgevolg is het niet verantwoord de schuldeisers op verschillende wijze te behandelen, wat betreft de mogelijkheid die aan de schuldenaar van de aan hen verschuldigde sommen wordt geboden om die sommen te kantonneren in afwachting van de op het beroep gewezen beslissing, naar gelang hun schuldvordering een « levensonderhoudend » karakter heeft of dat zij bestaat uit een uitkering van maatschappelijke dienstverlening of van een leefloon. B.9. De eerste prejudiciële vraag die in de beide zaken wordt gesteld, dient bevestigend te worden beantwoord. In die zin geïnterpreteerd dat het noch van toepassing is op het subjectieve recht op dignité humaine » (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1603/001, p. 4). B.8.1. Les justiciables qui ont obtenu la condamnation du centre public d'action sociale à leur servir, selon le cas, un revenu d'intégration ou une aide sociale, se trouvent dans une situation de nécessité constatée par la décision du tribunal du travail qui reconnaît précisément leur besoin des allocations en cause pour pouvoir mener une vie conforme à la dignité humaine. Le secours qui doit leur être accordé revêt donc, par définition, un caractère vital et urgent. B.8.2. La créance dont ils sont titulaires ne diffère dès lors pas, au regard de l'objectif poursuivi par la disposition en cause rappelé en B.6, des créances de « caractère alimentaire » visées par celle-ci. En effet, elle revêt également un caractère indispensable et urgent. En conséquence, il n'est pas justifié de traiter les créanciers de façon différente, en ce qui concerne la possibilité offerte au débiteur des sommes qui leurs sont dues de les cantonner dans l'attente de la décision rendue sur le recours, selon que leur créance revêt un « caractère alimentaire » ou qu'elle est constituée d'allocations d'aide sociale ou d'un revenu d'intégration sociale. B.9. La première question préjudicielle posée dans les deux affaires appelle une réponse positive. Interprété comme ne s'appliquant ni au
maatschappelijke dienstverlening, noch op het recht op leefloon, is droit subjectif à l'aide sociale, ni au droit au revenu d'intégration
artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek onbestaanbaar met de sociale, l'article 1404 du Code judiciaire est incompatible avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
B.10. Zoals de verwijzende rechter opmerkt door in elke zaak de tweede B.10. Ainsi que l'observe le juge a quo en posant la deuxième question
prejudiciële vraag te stellen, kan de in het geding zijnde bepaling op préjudicielle dans chaque affaire, la disposition en cause peut être
verschillende wijze worden geïnterpreteerd. In sommige rechterlijke interprétée de façon différente. Certaines décisions de jurisprudence
beslissingen werden de woorden « schuldvordering tot levensonderhoud » ont en effet interprété les mots « créance de caractère alimentaire »
immers geïnterpreteerd in die zin dat ze de schuldvorderingen die comme incluant les créances constituées de sommes dues à titre d'aide sociale.
bestaan uit sommen die verschuldigd zijn als maatschappelijke dienstverlening omvatten. B.11.1. Rien n'indique, dans les travaux préparatoires de l'article
B.11.1. Niets in de parlementaire voorbereiding van artikel 1404 van 1404 du Code judiciaire, que le législateur avait l'intention de
het Gerechtelijk Wetboek wijst erop dat de wetgever de bedoeling had limiter l'exception au droit de cantonner aux créances alimentaires
om de uitzondering op het recht van kantonnement te beperken tot de
schuldvorderingen tot levensonderhoud die in strikte zin worden
opgevat en in artikel 1412, 1°, van het Gerechtelijk Wetboek worden entendues au sens strict et mentionnées à l'article 1412, 1°, du Code
vermeld. Bovendien moet worden opgemerkt dat het recht op het judiciaire. Il convient en outre d'observer que le droit au minimum de
bestaansminimum dat is voorafgegaan aan het recht op het leefloon, moyens d'existence, qui a précédé le droit au revenu d'intégration
werd ingesteld bij een wet van 7 augustus 1974 en dat het recht op sociale, a été institué par une loi du 7 août 1974, et que le droit à
maatschappelijke dienstverlening in het leven werd geroepen bij de wet
van 8 juli 1976. Vóór de aanneming van die beide wetten had de l'aide sociale a été créé par la loi du 8 juillet 1976. Avant
openbare bijstand, die door de commissies van openbare onderstand werd l'adoption de ces deux lois, l'assistance publique, octroyée par les
toegekend, niet het karakter van een subjectief recht en kon de commissions d'assistance publique, ne revêtait pas le caractère d'un
weigering tot toekenning van bijstand niet worden betwist. De droit subjectif, et le refus d'assistance ne pouvait être contesté.
geschillen in verband met het bestaansminimum vallen onder de Les litiges relatifs au minimum de moyens d'existence relèvent de la
bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken sinds de inwerkingtreding van de compétence des tribunaux du travail depuis l'entrée en vigueur de la
wet van 7 augustus 1974. Het is daarentegen pas sinds de loi du 7 août 1974. En revanche, ce n'est que depuis l'entrée en
inwerkingtreding van de wet van 12 januari 1993 dat die rechtbanken vigueur de la loi du 12 janvier 1993 que ces tribunaux sont également
eveneens bevoegd zijn om kennis te nemen van de beroepen tegen de compétents pour connaître des recours contre les refus d'octroi de
weigeringen tot toekenning van maatschappelijke dienstverlening. l'aide sociale.
B.11.2. Bij de opstelling van het Gerechtelijk Wetboek in 1967 B.11.2. Lors de la rédaction du Code judiciaire en 1967, le droit à
bestonden het recht op maatschappelijke dienstverlening en het recht l'aide sociale et le droit au revenu d'intégration sociale
op het leefloon dus niet in de vorm die ze thans kennen, en hadden de n'existaient donc pas sous la forme qui est la leur aujourd'hui, et
rechtbanken geen bevoegdheid om kennis te nemen van de weigeringen tot les tribunaux n'avaient pas compétence pour connaître des refus
toekenning van die uitkeringen. Die omstandigheid kan verklaren dat ze d'octroi de ces allocations. Cette circonstance peut expliquer qu'ils
niet expliciet worden genoemd onder de uitzonderingen op het recht van ne soient pas explicitement cités parmi les exceptions au droit de
kantonnement bedoeld in artikel 1404 van het Wetboek. Niettemin blijft cantonner prévues par l'article 1404 du Code. Il n'en demeure pas
het feit dat vanwege de nagestreefde doelstelling om het recht op een moins qu'en raison de l'objectif de garantir le droit de mener une vie
menswaardig leven te waarborgen, zij kunnen worden beschouwd als conforme à la dignité humaine qu'ils poursuivent, ils peuvent être
vitale en dringende vorderingen van levensonderhoudende aard, zodat de considérés comme des créances vitales et urgentes de nature
uitsluiting van het recht van kantonnement daarop van toepassing is. alimentaire, de sorte que l'exclusion du droit de cantonner leur soit
B.12. In die interpretatie is het in B.5 opgeworpen verschil in applicable. B.12. Dans cette interprétation, la différence de traitement relevée
behandeling onbestaande en is de in het geding zijnde bepaling niet en B.5 n'existe pas, et la disposition en cause n'est pas incompatible
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
- In die zin geïnterpreteerd dat de uitsluiting van de mogelijkheid - Interprété en ce sens que l'exclusion de la faculté de cantonner
van het kantonnement waarin het voorziet voor de schuldvorderingen tot
levensonderhoud niet van toepassing is, noch op de schuldvorderingen qu'il prévoit pour les créances de caractère alimentaire ne s'applique
inzake maatschappelijke dienstverlening, noch op de schuldvorderingen ni aux créances d'aide sociale, ni aux créances de revenu
inzake leefloon, schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek de d'intégration sociale, l'article 1404 du Code judiciaire viole les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. articles 10 et 11 de la Constitution.
- In die zin geïnterpreteerd dat de uitsluiting van de mogelijkheid - Interprété en ce sens que l'exclusion de la faculté de cantonner
van het kantonnement waarin het voorziet voor de schuldvorderingen tot
levensonderhoud van toepassing is op de schuldvorderingen inzake qu'il prévoit pour les créances de caractère alimentaire s'applique
maatschappelijke dienstverlening en op de schuldvorderingen inzake aux créances d'aide sociale et aux créances de revenu d'intégration
leefloon, schendt artikel 1404 van het Gerechtelijk Wetboek de sociale, l'article 1404 du Code judiciaire ne viole pas les articles
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 17 december 2009. l'audience publique du 17 décembre 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
P. Martens. P. Martens.
^