Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 170/2009 van 29 oktober 2009 Rolnummer 4607 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augu Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 170/2009 van 29 oktober 2009 Rolnummer 4607 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augu Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...) Extrait de l'arrêt n° 170/2009 du 29 octobre 2009 Numéro du rôle : 4607 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, telle La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Mel(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 170/2009 van 29 oktober 2009 Extrait de l'arrêt n° 170/2009 du 29 octobre 2009
Rolnummer 4607 Numéro du rôle : 4607
In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 138, § En cause : le recours en annulation partielle de l'article 138, § 2,
2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le
gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals gewijzigd bij het koninklijk 7 août 1987, telle qu'elle a été modifiée par l'arrêté royal du 19
besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering van artikel 46 van de wet mars 2007 « en application de l'article 46 de la loi du 13 décembre
van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen betreffende 2006 portant dispositions diverses en matière de santé », confirmé par
gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008, ingesteld door la loi du 19 juin 2008, introduit par Michel Masson et Alain
Michel Masson en Alain Vandenhove. Vandenhove.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M.
rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en E. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et E. Derycke,
Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P.
voorzitterschap van voorzitter P. Martens, Martens,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 9 januari Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 9
2009 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 12 janvier 2009 et parvenue au greffe le 12 janvier 2009, un recours en
januari 2009, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van
artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de annulation partielle de l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa
ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals gewijzigd bij 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, telle
het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering van artikel qu'elle a été modifiée par l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en
46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen application de l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant
betreffende gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008 dispositions diverses en matière de santé » confirmé par la loi du 19
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 11 juli 2008, tweede juin 2008 (publiée au Moniteur belge du 11 juillet 2008, deuxième
editie), door Michel Masson, wonende te 4000 Luik, avenue des Ormes édition), a été introduit par Michel Masson, demeurant à 4000 Liège,
44, en Alain Vandenhove, wonende te 4800 Verviers, avenue de Spa 14. avenue des Ormes 44, et Alain Vandenhove, demeurant à 4800 Verviers,
avenue de Spa 14.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 1, 2°, a), B.1. Le recours en annulation est dirigé contre l'article 1er, 2°, a),
en 3°, a), van het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in et 3°, a), de l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en application de
uitvoering van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant dispositions
diverse bepalingen betreffende gezondheid » (hierna : het koninklijk diverses en matière de santé » (ci-après : l'arrêté royal du 19 mars
besluit van 19 maart 2007), bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008. 2007), confirmé par la loi du 19 juin 2008.
De bestreden bepaling wijzigt artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, La disposition attaquée modifie l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4,
tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987
1987 (hierna : de gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen). (ci-après : la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux).
Na de aanneming van de bestreden bepaling is de wet op de ziekenhuizen Postérieurement à l'adoption de la disposition attaquée, la loi sur
gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 10 juli 2008; die les hôpitaux a été coordonnée par arrêté royal du 10 juillet 2008;
coördinatie heeft evenwel geen gevolgen voor het onderhavige beroep. cette coordination est toutefois sans incidence sur le présent recours.
Ten aanzien van de context van de bestreden bepaling Quant au contexte de la disposition attaquée
B.2.1. Artikel 90 van de gecoördineerde wet van 1987 op de B.2.1. L'article 90 de la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, tel
ziekenhuizen, zoals vervangen bij artikel 84 van de wet van 14 januari qu'il a été remplacé par l'article 84 de la loi du 14 janvier 2002,
2002, bepaalt, ten aanzien van de financiering van de werkingskosten détermine, en ce qui concerne le financement des coûts d'exploitation
van de ziekenhuizen, het supplement dat kan worden aangerekend aan de des hôpitaux, le supplément qui peut être facturé au patient
in een ziekenhuis opgenomen patiënt. hospitalisé.
In de huidige versie ervan, zoals gewijzigd bij de programmawet van 27 Dans sa version actuelle, telle qu'elle a été modifiée par la
december 2005 en de wet van 13 december 2006, bepaalt dat artikel : loi-programme du 27 décembre 2005 et la loi du 13 décembre 2006, cet
article dispose :
« § 1. Voor het verblijf in een individuele kamer of een « § 1er. Pour le séjour en chambre individuelle ou en chambre de deux
tweepatiëntenkamer, met inbegrip van de daghospitalisatie, mag boven het budget van financiële middelen, ten laste van de patiënt die zulke kamer heeft geëist, een supplement worden aangerekend op voorwaarde dat tenminste de helft van het aantal bedden in het ziekenhuis beschikbaar kan worden gesteld voor het onderbrengen van patiënten die zonder supplementen wensen te worden opgenomen. De in het eerste lid bedoelde aantal beschikbare bedden, moeten een voldoende aantal bedden omvatten voor de kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis verblijven. De Koning stelt het maximum van het bedrag van het in het eerste lid bedoelde supplement vast dat respectievelijk voor het verblijf in een individuele kamer en in een tweepatiëntenkamer mag worden aangerekend, patients, y compris en hospitalisation de jour, un supplément au-delà du budget des moyens financiers peut être facturé au patient qui a exigé une telle chambre à condition qu'au moins la moitié du nombre de lits de l'hôpital puisse être mis à la disposition de patients qui souhaitent être admis sans suppléments. Le nombre de lits disponibles visé à l'alinéa 1er, doit comprendre un nombre suffisant de lits pour les enfants accompagnés par un parent pendant le séjour à l'hôpital. Le Roi fixe le maximum du montant du supplément visé à l'alinéa 1er, qui peut être facturé pour le séjour en chambre individuelle et en
na paritaire raadpleging van de verzekeringsinstellingen inzake chambre de deux patients, après consultation paritaire des organismes
verzekering voor geneeskundige verzorging en van de organen die de assureurs en matière d'assurance soins de santé et des organismes
beheerders der ziekenhuizen vertegenwoordigen. représentant les gestionnaires des hôpitaux.
De Koning kan de categorieën van patiënten bepalen waarvoor er, in Le Roi peut définir les catégories de patients pour lesquels, par
afwijking van het eerste lid, geen supplementen kunnen worden dérogation à l'alinéa 1er, aucun supplément ne peut être facturé à la
aangerekend als gevolg van het verblijf in een tweepatiëntenkamer, met suite du séjour en chambre de deux patients, y compris en
inbegrip van de daghospitalisatie. hospitalisation de jour.
§ 2. Voor het verblijf in een individuele kamer, met inbegrip van de § 2. Pour le séjour en chambre individuelle, y compris en
daghospitalisatie, mag in de volgende gevallen geen supplement, zoals hospitalisation de jour, aucun supplément visé à l'alinéa 1er ne peut
bedoeld in het eerste lid, worden aangerekend : être facturé dans les cas suivants :
a) wanneer de gezondheidstoestand van de patiënt of de technische a) lorsque l'état de santé du patient ou les conditions techniques de
voorwaarden van onderzoek, van behandeling of van toezicht, het l'examen, du traitement ou de la surveillance requièrent le séjour en
verblijf in een individuele kamer vereisen; chambre individuelle;
b) wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken b) lorsque les nécessités du service ou la non-disponibilité de lits
over onbezette bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke inoccupés en chambre de deux patients ou en chambre commune requièrent
kamers, het verblijf in een individuele kamer vereisen; le séjour en chambre individuelle;
c) wanneer de opname geschiedt op een eenheid voor intensieve zorg of c) lorsque l'admission se fait dans une unité de soins intensifs ou de
voor spoedgevallenzorg, buiten de wil van de patiënt en voor de duur soins urgents, indépendamment de la volonté du patient et pour la
van het verblijf in een dergelijke eenheid. durée du séjour dans une telle unité.
d) wanneer de opname een kind betreft dat samen met een begeleidende d) lorsque l'admission concerne un enfant accompagné par un parent
ouder in het ziekenhuis verblijft. pendant le séjour à l'hôpital.
Voor het verblijf in een tweepatiëntenkamer mag geen supplement worden Le séjour en chambre de deux patients ne peut donner lieu à aucun
aangerekend wanneer het niet beschikken over onbezette bedden in supplément lorsque ce séjour est requis du fait de la
gemeenschappelijke kamers, dit verblijf vereist, alsmede in de non-disponibilité de lits inoccupés dans des chambres communes, ainsi
gevallen bedoeld in het eerste lid, c) en d). que dans les cas visés à l'alinéa 1er, c) et d).
§ 3. Voor de toepassing van §§ 1 en 2, kan de daghospitalisatie door § 3. Pour l'application des §§ 1er et 2, l'hospitalisation de jour
de Koning nader worden omschreven ». peut être précisée par le Roi ».
Uit die bepaling vloeit voort dat, met inachtneming van de door de Il résulte de cette disposition que, dans le respect des montants
Koning vastgestelde maximumbedragen (artikel 90, § 1, derde lid), de maximaux fixés par le Roi (article 90, § 1er, alinéa 3), les hôpitaux
ziekenhuizen in principe een supplement mogen aanrekenen voor een peuvent en principe facturer un supplément pour une hospitalisation en
ziekenhuisopname in een individuele kamer of in een chambre individuelle ou en chambre de deux lits.
tweepatiëntenkamer.
B.2.2. Ten aanzien van de oorspronkelijke versie van artikel 90 van de B.2.2. En ce qui concerne la version initiale de l'article 90 de la
gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen wordt in de loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, les travaux préparatoires de
parlementaire voorbereiding van de wet van 14 januari 2002 uiteengezet : « Het aanrekenen van supplementen voor het verblijf in een afzonderlijke kamer, wordt verboden wanneer de opname geschiedt in een eenheid voor intensieve zorg of in een eenheid voor spoedgevallenzorg, buiten de wil van de patiënt en voor de duur van het verblijf in een dergelijke eenheid; deze criteria worden toegevoegd aan deze op heden voorzien, met name de gezondheidstoestand van de patiënt, de technische voorwaarden van onderzoek, behandeling of toezicht die het verblijf in een afzonderlijke kamer vereisen of wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken over onbezette la loi du 14 janvier 2002 ont exposé : « La facturation de suppléments pour le séjour en chambre particulière est interdite lorsque l'admission a lieu dans une unité de soins intensifs ou dans une unité de soins urgents indépendamment de la volonté du patient; cette interdiction vaut pour toute la durée du séjour dans une telle unité; ces critères sont ajoutés à ceux prévus actuellement, à savoir l'état de santé du patient, les conditions techniques d'examen, de traitement ou de surveillance que requiert le séjour en chambre particulière ou lorsque les nécessités du service ou
bedden in kamers van twee of meer bedden, het verblijf in een la non-disponibilité de lits inoccupés dans des chambres à deux lits
afzonderlijke kamer vereisen » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC ou plus exigent un séjour en chambre particulière » (Doc. parl.,
50-1322/001, p. 61; zie ook Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/001, p. 61; voy. aussi Doc. parl.,
50-1376/001, p. 45). Chambre, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 45).
B.3.1. De honoraria van de ziekenhuisgeneesheren variëren eveneens, in B.3.1. Les honoraires des médecins hospitaliers varient également, en
beginsel, naargelang de patiënt verblijft in een individuele kamer, principe, selon que le patient séjourne en chambre individuelle, en
een tweepatiëntenkamer of een gemeenschappelijke kamer. chambre double ou en chambre commune.
B.3.2. Vóór de opheffing ervan bij artikel 4 van de wet van 14 januari B.3.2. Avant d'être abrogé par l'article 4 de la loi du 14 janvier
2002, bepaalde artikel 50bis van de wet van 14 juli 1994 betreffende 2002, l'article 50bis de la loi du 14 juillet 1994 relative à
de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, ingevoegd l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, inséré par
bij artikel 121 van de wet van 25 januari 1999 : l'article 121 de la loi du 25 janvier 1999, disposait :
« § 1. Indien er geen akkoord als bedoeld in artikel 50 van kracht is, « § 1er. S'il n'y a pas d'accord visé à l'article 50 en vigueur, les
vormen de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de tarifs servant de base au calcul de l'intervention de l'assurance
verzekeringstegemoetkoming, de maximumhonoraria die door de geneesheer constituent les honoraires maximums pouvant être réclamés par le
kunnen worden geëist, indien de verstrekkingen worden verleend : médecin, si les soins sont dispensés :
a) in het raam van de georganiseerde wachtdienst; a) dans le cadre d'un service de garde organisé;
b) in het raam van een opname in een dienst intensieve verzorging; b) dans le cadre d'une admission dans un service de soins intensifs;
c) aan patiënten die in een twee of meerpersoonskamer zijn opgenomen, c) à des patients admis en salle commune ou en chambre à deux lits,
die een twee of meerpersoonskamer hebben aangevraagd of die om ayant demandé à être admis en salle commune ou en chambre à deux lits
medische redenen in een eenpersoonskamer zijn opgenomen; ou admis en chambre particulière pour des raisons médicales;
d) aan kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis d) à des enfants hospitalisés avec un parent accompagnateur.
worden opgenomen.
§ 2. Indien er een akkoord als bedoeld in artikel 50 van kracht is, § 2. Si un accord visé à l'article 50 est en vigueur, les tarifs
vormen de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de servant de base au calcul de l'intervention de l'assurance constituent
verzekeringstegemoetkoming, de maximumhonoraria die door de al dan les honoraires maximums pouvant être réclamés par le médecin ayant
niet verbonden geneesheer kunnen worden geëist, indien de verstrekkingen worden verleend : adhéré à l'accord ou non, si les soins sont dispensés :
a) in het raam van de georganiseerde wachtdienst; a) dans le cadre d'un service de garde organisé;
b) in het raam van een opname in een dienst intensieve verzorging; b) dans le cadre d'une admission dans un service de soins intensifs;
c) aan kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis c) à des enfants hospitalisés avec un parent accompagnateur.
worden opgenomen.
[...] ». [...] ».
B.4.1. Artikel 138 van de gecoördineerde wet van 1987 op de B.4.1. L'article 138 de la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux,
ziekenhuizen, zoals vervangen bij artikel 109 van de wet van 14 tel qu'il a été remplacé par l'article 109 de la loi du 14 janvier
2002, a repris, en l'adaptant, le contenu de l'article 50bis de la loi
januari 2002, heeft de inhoud van artikel 50bis van de wet van 14 juli du 14 juillet 1994; il s'agissait notamment de donner « exécution à
1994 overgenomen en aangepast; het ging met name erom « uitvoering [te
geven] aan het Nationaal Akkoord geneesheren-ziekenfondsen, afgesloten
op 18 december 2000 » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1376/001, l'accord médico-mutualiste du 18 décembre 2000 » (Doc. parl., Chambre,
p. 5). 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5).
Volgens die bepaling worden de honoraria, vastgesteld volgens het Selon cette disposition, les honoraires, établis en fonction du séjour
verblijf in een individuele kamer, in een tweepatiëntenkamer of in een en chambre individuelle, en chambre de deux lits ou en chambre
gemeenschappelijke kamer, in principe verschillend vastgelegd commune, sont en principe fixés de manière différente selon qu'il
naargelang al dan niet een akkoord in de zin van artikel 50 van de wet existe ou non un accord au sens de l'article 50 de la loi du 14
van 14 juli 1994 betreffende de verplichte verzekering voor juillet 1994 relative à l'assurance obligatoire soins de santé et
geneeskundige verzorging en uitkeringen van kracht is en naargelang de
ziekenhuisgeneesheren al dan niet tot dat akkoord zijn toegetreden. indemnités, et selon que les médecins hospitaliers ont ou non adhéré à cet accord.
Artikel 138, § 1, bepaalt dat de ziekenhuisgeneesheren die tot een L'article 138, § 1er, prévoit que les médecins hospitaliers qui ont
akkoord in de zin van artikel 50 van de voormelde wet van 14 juli 1994 adhéré à un accord au sens de l'article 50 de la loi précitée du 14
zijn toegetreden, in principe ertoe gehouden zijn de juillet 1994 sont, en principe, tenus d'appliquer les tarifs de
verbintenistarieven toe te passen ten aanzien van de patiënten die worden opgenomen in tweepatiëntenkamers of gemeenschappelijke kamers, alsook ten aanzien van de patiënten die worden opgenomen in individuele kamers en die worden gelijkgesteld met patiënten die worden opgenomen in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke kamers omdat zij voldoen aan één van de voorwaarden van artikel 90, § 2. Artikel 138, § 2, bepaalt dat de ziekenhuisgeneesheren die niet tot het voormelde akkoord zijn toegetreden, onder voorbehoud van de eventueel door de Koning bepaalde uitzonderingen, ten aanzien van de patiënten die zijn opgenomen in een tweepatiëntenkamer of in een gemeenschappelijke kamer of ten aanzien van de patiënten die met hen worden gelijkgesteld op grond van artikel 90, § 2, tarieven kunnen toepassen die afwijken van de verbintenistarieven, voor zover in de algemene regeling van het ziekenhuis maximumtarieven zijn vastgesteld en deze door de betrokken geneesheren worden nageleefd. l'accord aux patients admis dans des chambres de deux patients ou dans des chambres communes, ainsi qu'aux patients qui, admis en chambres individuelles, sont assimilés aux patients admis dans des chambres de deux patients ou dans des chambres communes, parce qu'ils répondent à une des conditions de l'article 90, § 2. L'article 138, § 2, prévoit que les médecins hospitaliers qui n'ont pas adhéré à l'accord précité peuvent, sous réserve des exceptions éventuellement fixées par le Roi, appliquer aux patients admis en chambre de deux lits, en chambre commune ou assimilés à ces patients en raison de l'article 90, § 2, des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord, dans la mesure où des tarifs maximaux sont fixés par la réglementation générale de l'hôpital et sont respectés par les médecins concernés.
Artikel 138, § 4, bepaalt dat, indien er geen akkoord bestaat in de L'article 138, § 4, prévoit qu'en absence d'accord au sens de
zin van artikel 50 van de voormelde wet van 14 juli 1994, de l'article 50 de la loi précitée du 14 juillet 1994, les médecins
ziekenhuisgeneesheren, onder voorbehoud van de eventueel door de hospitaliers peuvent, sous réserve des exceptions éventuellement
Koning bepaalde uitzonderingen, ten aanzien van de patiënten die zijn fixées par le Roi, appliquer aux patients admis en chambre de deux
opgenomen in een tweepatiëntenkamer of in een gemeenschappelijke
kamer, of ten aanzien van de patiënten die met hen worden lits, en chambre commune ou assimilés à ces patients en raison de
gelijkgesteld op grond van artikel 90, § 2, tarieven kunnen toepassen l'article 90, § 2, des tarifs qui s'écartent des tarifs qui servent de
die afwijken van de tarieven die als grondslag dienen voor de base au calcul de l'intervention de l'assurance, dans la mesure où des
berekening van de verzekeringstegemoetkoming, voor zover in de tarifs maximaux ont été fixés dans la réglementation générale de
algemene regeling van het ziekenhuis maximumtarieven zijn vastgesteld
en deze door de geneesheren worden nageleefd. l'hôpital et sont respectés par les médecins.
Artikel 138, § 5, bepaalt dat de Koning de categorieën van patiënten L'article 138, § 5, prévoit que le Roi définit les catégories de
bepaalt ten aanzien van wie de ziekenhuisgeneesheren die niet tot dat patients à l'égard desquels les médecins hospitaliers qui n'ont pas
akkoord zijn toegetreden, wanneer een akkoord in de zin van artikel 50 adhéré à cet accord, lorsqu'est d'application un accord au sens de
van de voormelde wet van 14 juli 1994 van toepassing is, of de l'article 50 de la loi précitée du 14 juillet 1994, ou les médecins
ziekenhuisgeneesheren wanneer geen akkoord van kracht is, geen hospitaliers en l'absence d'accord, ne peuvent appliquer des tarifs
tarieven mogen toepassen die respectievelijk afwijken van de qui s'écartent respectivement des tarifs de l'accord ou des tarifs qui
verbintenistarieven of van de tarieven die als grondslag dienen voor
de berekening van de verzekeringstegemoetkoming; artikel 2 van het servent de base au calcul de l'intervention de l'assurance; l'article
koninklijk besluit van 29 september 2002 « tot uitvoering van artikel 2 de l'arrêté royal du 29 septembre 2002 « portant exécution de
138 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987 » l'article 138 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987 »
heeft die categorieën gedefinieerd. a défini ces catégories.
B.4.2. Ten aanzien van de oorspronkelijke versie van artikel 138 van B.4.2. En ce qui concerne la version initiale de l'article 138 de la
de gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen wordt in de loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, les travaux préparatoires de
parlementaire voorbereiding van de wet van 14 januari 2002 uiteengezet la loi du 14 janvier 2002 ont exposé :
: « Dit artikel omvat de regeling betreffende de vaststelling van de « Cet article comprend la réglementation concernant la fixation des
erelonen door de ziekenhuisgeneesheren. Deze regeling is de vertaling honoraires par les médecins hospitaliers. Cette réglementation
van de terzake voorziene bepalingen in het Nationaal Akkoord transpose les dispositions prévues en la matière par l'Accord national
Geneesheren - Ziekenfondsen van 18 december 2000, in de gecoördineerde du 18 décembre 2000 entre les médecins et les mutualités, dans la loi
ziekenhuiswet. Er weze ook aangestipt dat artikel 50bis van de coordonnée sur les hôpitaux. Il est à noter que l'article 50bis de la
gecoördineerde wet van 14 juli 1994 betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, wordt opgeheven. Terzake geldt een verschillende regeling naar gelang er al dan niet een akkoord van kracht is; in het geval er een akkoord van kracht is, is er uiteraard een verschillende regeling ten aanzien van de verbonden en de niet-verbonden geneesheren. Indien er een akkoord van kracht is, moeten de verbonden geneesheren de verbintenistarieven naleven voor de patiënten die zijn opgenomen in tweepersoonskamers, met inbegrip van de patiënten in daghospitalisatie die zijn opgenomen in twee- en meerpersoonskamers, evenals de loi coordonnée du 14 juillet 1994 relative à l'assurance soins de santé et indemnités est abrogé. Sur ce point, une réglementation différente s'applique selon qu'un accord a été conclu ou non; en cas d'accord, il va de soi que la réglementation appliquée aux médecins conventionnés est différente de celle prévue pour ceux qui ne le sont pas. Si un accord a été conclu, les médecins conventionnés doivent respecter les tarifs de l'accord à l'égard des patients qui ont été admis dans une chambre à deux lits, y compris les patients en hospitalisation de jour admis dans une chambre à deux lits ou plus,
categorieën die beantwoorden aan de criteria van het bij dit ontwerp ainsi qu'à l'égard des catégories qui répondent aux critères de
te wijzigen artikel 90, § 2 (zie supra ). De niet verbonden l'article 90, § 2, modifié par le présent projet de loi (cf. supra ).
geneesheren mogen ten aanzien van hoger vermelde patiënten tarieven Les médecins non conventionnés peuvent appliquer aux patients
aanrekenen die afwijken van de verbintenistarieven. [...] susmentionnés des tarifs qui s'écartent des tarifs de l'accord. [...]
Indien er geen akkoord van kracht is, kunnen de geneesheren aan hoger Au cas où aucun accord n'a été conclu, les médecins peuvent appliquer
vermelde categorieën van patiënten tarieven aanrekenen die afwijken van de tarieven die als grondslag dienen voor de aux catégories de patients susmentionnés des tarifs qui s'écartent des
verzekeringstegemoetkoming, voor zover aan de hierboven vermelde tarifs qui servent de base à l'intervention de l'assurance, pour
regelen inzake vaststelling van erelonen (die afwijken van de autant que les règles susmentionnées relatives aux honoraires
verbintenistarieven) en de mededeling ervan, worden nageleefd. (s'écartant des tarifs de l'accord) et à leur communication soient respectées.
Aan de Koning wordt de bevoegdheid verleend om categorieën van Le Roi se voit conférer le pouvoir de déterminer les catégories de
patiënten te bepalen, welke in een twee of meerpersoonskamer
verblijven en waarvoor toch niet kan worden afgeweken van de patients séjournant en chambre à deux lits ou plus et pour lesquels il
verbintenistarieven (door de niet-verbonden geneesheren in het geval ne peut être dérogé aux tarifs de l'accord (par les médecins non
er een akkoord van kracht is) of de tarieven die als grondslag dienen conventionnés au cas où un accord a été conclu) ou aux tarifs qui
voor de verzekeringstegemoetkoming (in het geval er geen nationaal servent de base à l'intervention de l'assurance (au cas où aucun
akkoord van kracht is). De bedoelde categorieën zullen slaan op de accord national n'a été conclu). Les catégories visées seront les
chronisch zieken en de patiënten die in uitvoering van de wetgeving malades chroniques et les patients qui, en application de la
betreffende de verzekering voor geneeskundige verzorging de zogenaamde législation concernant l'assurance soins de santé, ont atteint ce
' sociale franchise ' inzake persoonlijk aandeel hebben bereikt; deze qu'on appelle la ' franchise sociale ' en matière de contribution
categorieën kunnen dan ook door de Koning worden uitgebreid. personnelle; ces catégories pourront être élargies par le Roi.
Ten aanzien van de patiënten in daghospitalisatie, is de gehele L'ensemble de la réglementation s'applique également aux patients en
regeling eveneens van toepassing » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC hospitalisation de jour » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC
50-1322/001, pp. 71-72; zie ook Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1322/001, pp. 71-72; voy. aussi Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC
50-1376/001, pp. 54-56). 50-1376/001, pp. 54-56).
B.5. Door aldus zowel de regeling van de supplementen voor het B.5. En réformant ainsi tant le régime des suppléments pour le séjour
verblijf in een ziekenhuisinstelling (artikel 90 van de gecoördineerde en établissement hospitalier (article 90 de la loi coordonnée de 1987
wet van 1987 op de ziekenhuizen) als die van de supplementen op de sur les hôpitaux) que celui des suppléments d'honoraires des médecins
honoraria van de ziekenhuisgeneesheren (artikel 138 van de hospitaliers (article 138 de la loi coordonnée de 1987 sur les
gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen) te herzien, beoogde de
wet van 14 januari 2002 « uitvoering [te geven] aan het Nationaal hôpitaux), la loi du 14 janvier 2002 visait à donner « exécution à
Akkoord geneesheren-ziekenfondsen, afgesloten op 18 december 2000 » l'accord national médico-mutualiste du 18 décembre 2000 » (Doc. parl.,
(Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5; zie ook ibid., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5; voy. aussi ibid., pp. 19-20
pp. 19-20 en p. 34). et p. 34).
B.6.1. De artikelen 43 en volgende van de wet van 13 december 2006 B.6.1. Les articles 43 et suivants de la loi du 13 décembre 2006
houdende diverse bepalingen betreffende gezondheid (hierna : de wet portant dispositions diverses en matière de santé (ci-après : la loi
van 13 december 2006) hebben de wet op de ziekenhuizen gewijzigd ten du 13 décembre 2006) ont modifié la loi sur les hôpitaux en ce qui
aanzien van de supplementen ten laste van de patiënt. concerne les suppléments à charge du patient.
Artikel 45 van de wet van 13 december 2006 wijzigt artikel 138 van de L'article 45 de la loi du 13 décembre 2006 modifie l'article 138 de la
gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen, door met name te loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, en prévoyant notamment deux
voorzien in twee nieuwe beperkingen van de mogelijkheid voor de nouvelles limitations à la possibilité de facturer des suppléments
niet-verbonden geneesheren (artikel 138, § 2) en voor de geneesheren d'honoraires pour les médecins non conventionnés (article 138, § 2) et
indien geen akkoord van kracht is (artikel 138, § 4) om les médecins en l'absence d'accord (article 138, § 4), à l'égard des
honorariumsupplementen aan te rekenen aan de patiënten bedoeld in
artikel 90, § 2, eerste lid, c) en d), namelijk bij opname op een patients visés à l'article 90, § 2, alinéa 1er, c) et d), à savoir en
eenheid voor intensieve zorg of voor spoedgevallenzorg en wanneer een cas d'admission dans une unité de soins intensifs ou urgents et dans
kind samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis wordt le cas d'un enfant hospitalisé, accompagné d'un parent.
opgenomen. Die wijziging beoogde « enerzijds een meer transparante facturatie van Cette modification visait « d'une part une meilleure transparence en
de supplementen die de patiënten kunnen worden aangerekend en ce qui concerne la facturation des suppléments qui peuvent être
anderzijds een betere garantie op de toegankelijkheid, in het demandés aux patients et, d'autre part, une meilleure garantie
bijzonder voor bepaalde doelgroepen zoals beschermde patiënten en d'accessibilité de certains groupes cibles tels les patients protégés
kinderen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p. 23). et les enfants » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p.
In de parlementaire voorbereiding wordt eveneens gepreciseerd : 23). Dans les travaux préparatoires, il est également précisé :
« De wijzigingen in artikel 138 maken het mogelijk : « Les modifications à l'article 138 permettent :
- elk supplement te verbieden bij opname in een dienst voor intensieve - d'interdire tout supplément lors d'une admission dans une unité de
verzorging of in een spoedgevallendienst; soins intensifs ou de soins urgents;
- elk honorariumsupplement te verbieden voor de patiënten die tot de - d'interdire tout supplément d'honoraire pour les patients relevant
door de Koning te bepalen categorieën behoren, voor dagopname in een tweepersoonskamer of in een gemeenschappelijke kamer en dit voor alle verstrekkingen in dagopname; - op te leggen dat de maximum supplementen in de algemene reglementering worden vastgelegd voor de patiënten die in een individuele kamer worden opgenomen, ongeacht of de artsen geconventioneerd zijn; - elk honorariumsupplement voor kinderen die door een ouder begeleid worden te verbieden; - elk honorariumsupplement voor de forfaitaire opnamehonoraria te de catégories à fixer par le Roi, admis en hospitalisation de jour, en chambre à 2 lits ou en chambre commune et ce, pour toutes les prestations de jour; - d'interdire que les suppléments maximaux soient fixés par la réglementation générale pour les patients hospitalisés en chambre particulière que les médecins soient conventionnés ou non; - d'interdire tout supplément d'honoraires pour les enfants accompagnés d'un parent; - d'interdire tout supplément d'honoraires sur les honoraires forfaitaires d'admission » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC
verbieden » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p. 72). 51-2594/001, p. 72).
Artikel 47 van de wet van 13 december 2006 bepaalt echter dat het L'article 47 de la loi du 13 décembre 2006 prévoit cependant que
verbod van honorariumsupplementen voor de kinderen die samen met een l'interdiction de suppléments d'honoraires pour les enfants
begeleidende ouder in het ziekenhuis worden opgenomen (artikel 90, § hospitalisés accompagnés d'un parent (article 90, § 2, alinéa 1er, d)
2, eerste lid, d) ), bepaald in artikel 138, § 2, tweede lid, van de ), prévue par l'article 138, § 2, alinéa 2, de la loi coordonnée de
gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen, zoals gewijzigd bij 1987 sur les hôpitaux, tel qu'il a été modifié par l'article 45, 3°,
artikel 45, 3°, van de wet van 13 december 2006, in werking treedt op de la loi du 13 décembre 2006, entre en vigueur au 1er janvier 2007,
1 januari 2007 voor kinderartsen, op voorwaarde met name dat hun en ce qui concerne les pédiatres, pour autant notamment que leurs
honoraria door de Koning zijn opgetrokken; voor de andere specialisten honoraires aient été revalorisés par le Roi; en ce qui concerne les
treedt die wijziging in werking op een door de Koning bij een besluit autres spécialistes, cette modification entre en vigueur à une date
vastgesteld na overleg in de Ministerraad bepaalde datum, na advies fixée par le Roi après arrêté délibéré en Conseil des ministres, après
van de Nationale Commissie Artsen-Ziekenfondsen (artikel 47, tweede avis de la Commission nationale médico-mutualiste (article 47, alinéa
lid). 2).
B.6.2. Artikel 46 van de wet van 13 december 2006 bepaalt : B.6.2. L'article 46 de loi du 13 décembre 2006 dispose :
« De Koning kan, bij een besluit vastgesteld na overleg in de « Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres après avis
Ministerraad, na advies van de Nationale commissie de la Commission nationale médico-mutualiste, modifier la portée de
Geneesheren-Ziekenfondsen de draagwijdte van artikel 138 van de wet op l'article 138 de la loi sur les hôpitaux. Les arrêtés pris en vertu du
de ziekenhuizen wijzigen. De besluiten genomen krachtens dit artikel,
houden op uitwerking te hebben 18 maanden na hun publicatie, tenzij ze présent article cessent de produire leurs effets 18 mois après leur
voor die dag bij wet zijn bekrachtigd ». publication, s'ils n'ont pas été confirmés par la loi ».
B.7.1. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 19 maart 2007,
aangenomen met toepassing van artikel 46 van de wet van 13 december B.7.1. Adopté en application de l'article 46 de la loi du 13 décembre
2006, bepaalt : 2006, l'article 1er de l'arrêté royal du 19 mars 2007 dispose :
« In artikel 138 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 « A l'article 138 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août
augustus 1987, vervangen bij de wet van 14 januari 2002 en gewijzigd 1987, remplacé par la loi du 14 janvier 2002 et modifiée par la loi du
bij de wet van 13 december 2006, worden de volgende wijzigingen aangebracht : 13 décembre 2006, sont apportées les modifications suivantes :
1° § 1, tweede lid, wordt aangevuld als volgt : 1° Le § 1er, alinéa 2, est complété comme suit :
' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste ' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er,
lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van d), des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord peuvent être
de verbintenistarieven op voorwaarde dat het kind samen met de néanmoins appliqués à condition que le séjour de l'enfant accompagné
begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een par un parent ait lieu dans une chambre individuelle à leur demande
individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1, expresse et pour autant que les dispositions de l'article 90, § 1er,
tweede lid, worden nageleefd. ' alinéa 2, soient respectées '.
2° In § 2 worden de volgende wijzigingen aangebracht : 2° Au § 2 sont apportées les modifications suivantes :
a) in het tweede lid worden de woorden ' artikel 90, § 2, eerste lid, a) à l'alinéa deux les mots ' article 90, § 2, alinéa premier, a), b)
a), b) en ' ingevoegd tussen de woorden ' bedoeld in ' en de woorden ' et ' sont insérés entre les mots ' visé à l'' et les mots ' article
artikel 90, § 2, c) en d) ' 90, § 2, c) et d) '
b) er wordt een vierde lid toegevoegd, luidende : b) un alinéa quatre rédigé comme suit est ajouté :
' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste ' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er,
lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van d), des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord peuvent être
de verbintenistarieven op voorwaarde dat het kind samen met de néanmoins appliqués à la condition que le séjour de l'enfant
begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een accompagné par un parent ait lieu dans une chambre individuelle à leur
individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1, demande expresse et pour autant que les dispositions de l'article 90,
tweede lid, worden nageleefd. ' § 1er, alinéa 2, soient respectées '.
3° In § 4 worden de volgende wijzigingen aangebracht : 3° Au § 4 sont apportées les modifications suivantes :
a) in het tweede lid worden de woorden ' artikel 90, § 2, eerste lid, a) à l'alinéa deux, les mots ' article 90, § 2, alinéa premier, a), b)
a), b) en ' ingevoegd tussen de woorden ' bedoeld in ' en de woorden ' et ' sont insérés entre les mots ' visé à l'' et les mots ' article
artikel 90, § 2, c) en d) ' 90, § 2, c) et d) '
b) er wordt een derde lid toegevoegd, luidende : b) un alinéa trois rédigé comme suit est ajouté :
' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste ' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er,
lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van d), des tarifs s'écartant des tarifs servant de base au calcul de
de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de l'intervention de l'assurance peuvent être néanmoins appliqués à la
verzekeringstegemoetkoming, op voorwaarde dat het kind samen met de condition que le séjour de l'enfant accompagné par un parent ait lieu
begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een dans une chambre individuelle à leur demande expresse et pour autant
individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1, que les dispositions de l'article 90, § 1er, alinéa 2, soient
tweede lid, worden nageleefd. ' respectées '.
4° In § 6 worden de woorden ' § 2, vierde lid, en § 4, derde lid ' 4° Dans le § 6, les mots ' § 2, alinéa 4, et § 4, alinéa 3 ' sont
ingevoegd tussen de woorden ' § 1, tweede lid ' en de woorden ' ten insérés entre les mots ' § 1er, alinéa 2 ' et le mot ' appliquer '.
aanzien van '.
5° er wordt een § 8 toegevoegd, luidende : 5° un § 8 rédigé comme suit est inséré :
' In geval van een opname van een kind met een begeleidende ouder ' En cas d'admission d'un enfant accompagné par un parent tel que visé
zoals bedoeld in artikel 90, § 2, eerste lid, d) wordt aan de ouder à l'article 90, § 2, premier alinéa, d), un document séparé est soumis
een afzonderlijk document ter ondertekening voorgelegd, tegelijkertijd à la signature du parent susvisé en même temps que la déclaration
met de opnameverklaring. In dit document wordt de mogelijkheid d'admission. Dans ce document est prévue la possibilité d'offrir une
aangeboden van een opname aan verbintenistarieven of, indien er geen hospitalisation aux tarifs de l'accord ou, au cas où un accord n'est
akkoord van kracht is, de tarieven die als grondslag dienen voor de pas en vigueur, aux tarifs qui servent de base pour le calcul de
berekening van de verzekeringstegemoetkoming. l'intervention de l'assurance.
De begeleidende ouder kan in hetzelfde document aan deze mogelijkheid Le parent accompagnant peut dans ce même document renoncer à cette
verzaken en uitdrukkelijk kiezen voor een individuele kamer. possibilité et choisir expressément une chambre individuelle.
Bij gebrek aan dit ondertekende document zijn, in afwijking van §§ 1, En cas d'absence de ce document signé, les tarifs applicables, par
tweede lid, en 2, vierde lid, de toegepaste tarieven de dérogation aux §§ 1er, alinéa 2, et 2, alinéa 4, sont les tarifs de
verbintenistarieven, en, in afwijking van § 4, derde lid, de tarieven l'Accord, et, par dérogation au § 4, alinéa 3, les tarifs qui servent
die als grondslag dienen voor de berekening van de verzekeringstegemoetkoming. ' ». de base pour le calcul de l'intervention de l'assurance ' ».
Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 heeft uitwerking met ingang L'arrêté royal du 19 mars 2007 produit ses effets le 1er janvier 2007,
van 1 januari 2007, krachtens artikel 2 ervan. en vertu de son article 2.
B.7.2. Artikel 2 van de wet van 19 juni 2008 « strekkende tot B.7.2. L'article 2 de la loi du 19 juin 2008 « confirmant l'arrêté
bekrachtiging van het koninklijk besluit van 19 maart 2007 in royal du 19 mars 2007 en application de l'article 46 de la loi du 13
uitvoering van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende décembre 2006 portant dispositions diverses en matière de santé »
diverse bepalingen betreffende gezondheid » bepaalt : dispose :
« Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 genomen ter uitvoering van « L'arrêté royal du 19 mars 2007 en application de l'article 46 de la
artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen loi du 13 décembre 2006 portant des dispositions diverses en matière
betreffende gezondheid wordt bekrachtigd met ingang van de datum de santé est confirmé avec effet à la date de son entrée en vigueur ».
waarop het in werking treedt ». Quant à la recevabilité
Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.8.1. De verzoekers zijn twee niet-verbonden geneesheren, erkend door B.8.1. Les requérants sont deux médecins non conventionnés, agréés par
het « Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth »; de tweede le Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth; le second
verzoeker verantwoordt zijn belang om in rechte te treden eveneens
door zijn hoedanigheid van voorzitter van de medische raad van het requérant justifie également son intérêt à agir par sa qualité de
voormelde « Centre hospitalier ». président du Conseil médical du centre hospitalier précité.
B.8.2. De Ministerraad betwist het belang om in rechte te treden van B.8.2. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt à agir du second
de tweede verzoeker in zijn hoedanigheid van voorzitter van de requérant en sa qualité de président du Conseil médical du Centre
medische raad van het « Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth ». B.8.3. In hun hoedanigheid van niet-verbonden geneesheren op wie de bestreden bepaling kan worden toegepast ten aanzien van de honorariumsupplementen die zij kunnen aanrekenen aan hun patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, doen de verzoekers blijken van hun belang bij het beroep, zonder dat dient te worden nagegaan of zij van dat belang doen blijken in een andere hoedanigheid. De exceptie van de Ministerraad wordt bijgevolg verworpen. B.9.1. De Ministerraad betwist daarnaast de ontvankelijkheid van het beroep in zoverre het is gericht tegen een bekrachtigd koninklijk besluit. B.9.2. Wanneer een koninklijk besluit het voorwerp is van een wettelijke bekrachtiging, wordt het zelf een wettelijke norm vanaf zijn inwerkingtreding. Het Hof is bevoegd om te toetsen of de wet, die zich de bepalingen van het koninklijk besluit eigen heeft gemaakt, een van de grondwettelijke bepalingen schendt waarvan het Hof de inachtneming dient te verzekeren. De tweede exceptie wordt eveneens verworpen. Ten gronde hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth. B.8.3. En leur qualité de médecins non conventionnés auxquels la disposition attaquée peut s'appliquer en ce qui concerne les suppléments d'honoraires qu'ils peuvent réclamer à leurs patients hospitalisés, les requérants justifient de leur intérêt au recours, sans qu'il soit besoin d'examiner s'ils justifient de cet intérêt en une autre qualité. L'exception du Conseil des ministres est par conséquent rejetée. B.9.1. Le Conseil des ministres conteste par ailleurs la recevabilité du recours en ce qu'il est dirigé contre un arrêté royal confirmé. B.9.2. Lorsqu'un arrêté royal fait l'objet d'une confirmation législative, il devient lui-même, dès la date de son entrée en vigueur, une norme législative. La Cour est compétente pour contrôler si la loi, qui s'est approprié les dispositions de l'arrêté royal, ne viole pas une des dispositions constitutionnelles dont elle doit assurer le respect. La seconde exception est également rejetée. Quant au fond
B.10. Uit de uiteenzetting van het verzoekschrift blijkt dat dat B.10. Il ressort de l'exposé de la requête que celle-ci n'est dirigée
laatste alleen is gericht tegen de woorden « artikel 90, § 2, eerste que contre les mots « article 90, § 2, alinéa premier, a), b) »
lid, a), b) en » in artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, figurant dans l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la
van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987,
gewijzigd bij het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering tel qu'il a été modifié par l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en
van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse application de l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant
bepalingen betreffende gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19 dispositions diverses en matière de santé », confirmé par la loi du 19
juni 2008. juin 2008.
De verzoekers bekritiseren de uitbreiding van de onmogelijkheid om Les requérants critiquent l'extension de l'impossibilité de facturer
honorariumsupplementen in de volgende twee hypothesen aan te rekenen : des suppléments d'honoraires aux deux hypothèses suivantes :
« wanneer de gezondheidstoestand van de patiënt of de technische « lorsque l'état de santé du patient ou les conditions techniques de
voorwaarden van onderzoek, van behandeling of van toezicht, het
verblijf in een individuele kamer vereisen » (verwijzing naar artikel l'examen, du traitement ou de la surveillance requièrent le séjour en
90, § 2, eerste lid, a) ) en chambre individuelle » (référence à l'article 90, § 2, alinéa 1er, a)
« wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken over ) et « lorsque les nécessités du service ou la non-disponibilité de lits
onbezette bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke inoccupés en chambre de deux patients ou en chambre commune requièrent
kamers, het verblijf in een individuele kamer vereisen » (verwijzing le séjour en chambre individuelle » (référence à l'article 90, § 2,
naar artikel 90, § 2, eerste lid, b) ). alinéa 1er, b) ).
In hun enig middel voeren de verzoekers een schending aan van de Dans leur moyen unique, les requérants invoquent une violation des
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, enerzijds, in zoverre de in het articles 10 et 11 de la Constitution, d'une part, en ce que la
geding zijnde bepaling de verbonden en de niet-verbonden geneesheren disposition en cause traiterait de manière identique, en ce qui
op identieke wijze zou behandelen ten aanzien van de mogelijkheden om concerne les possibilités de suppléments d'honoraires, les médecins
honorariumsupplementen aan te rekenen (eerste onderdeel) en,
anderzijds, in zoverre zij een onverantwoord verschil in behandeling conventionnés et les médecins non conventionnés (première branche) et,
zou invoeren onder de niet-verbonden geneesheren of onder de d'autre part, en ce qu'elle établirait une différence de traitement
geneesheren indien geen akkoord van kracht is, naargelang hun patiënt injustifiée entre médecins non conventionnés ou entre médecins en
wordt opgenomen in een individuele kamer wegens de onbeschikbaarheid l'absence d'accord, selon que leur patient est admis en chambre
van een andere kamer of om medische redenen, alsook een onverantwoord individuelle pour indisponibilité d'une autre chambre ou pour raison
verschil in behandeling onder de patiënten (tweede onderdeel). médicale, ainsi qu'une différence de traitement injustifiée entre les
B.11. In de memorie van toelichting van de wet van 19 juni 2008 wordt uiteengezet : patients (deuxième branche). B.11. L'exposé des motifs de la loi du 19 juin 2008 explique :
« Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 genomen ter uitvoering van « L'arrêté royal du 19 mars 2007 (pris) en application de l'article 46
artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen de la loi du 13 décembre 2006 portant des dispositions diverses en
betreffende gezondheid legt de niet-geconventioneerde artsen een matière de santé interdit aux médecins non conventionnés de demander
verbod op om honorariasupplementen aan te rekenen wanneer de patiënt des suppléments d'honoraires lorsque le patient nécessite une chambre
een eenpersoonskamer nodig heeft omdat zijn gezondheid dat vereist, om à un lit pour des raisons de santé, pour des raisons techniques ou
technische redenen of wanneer geen andere kamers meer beschikbaar lorsqu'il n'y a plus d'autres chambres disponibles.
zijn. Dit koninklijk besluit verleent ook de kinderartsen de mogelijkheid Il permet aussi aux pédiatres de demander des suppléments
honorariasupplementen te vragen, maar dan alleen wanneer de ouders d'honoraires, mais uniquement lorsque les parents demandent
uitdrukkelijk om een eenpersoonskamer verzoeken, en wanneer zij bij de expressément une chambre individuelle, et si un document leur a été
opname tegelijk een document in die zin hebben ondertekend. soumis en même temps que la déclaration d'admission.
In het akkoord artsen-ziekenfondsen van 20 december 2007 wordt Dans l'accord médico-mutualiste du 20 décembre 2007, il est insisté à
aangedrongen om dit KB wettelijk te bekrachtigen en de onzekerheid la confirmation de l'AR concerné en vue d'enlever toute incertitude à
hierover zo snel mogelijk weg te nemen » (Parl. St., Kamer, 2007-2008, cet égard le plus rapidement possible » (Doc. parl., Chambre,
DOC 52-1069/001, p. 3). 2007-2008, DOC 52-1069/001, p. 3).
Er wordt eveneens gepreciseerd : Il est également précisé :
« Het koninklijk besluit bevestigt de regelingen die momenteel in alle « L'arrêté royal confirme les règlements qui sont actuellement
ziekenhuizen worden toegepast » (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC appliqués dans l'ensemble des hôpitaux » (Doc. parl., Chambre,
52-1069/002, p. 3). 2007-2008, DOC 52-1069/002, p. 3).
B.12. Vermits de beslissing om al dan niet tot de akkoorden toe te B.12. Dès lors que la décision d'adhérer ou non aux conventions est
treden aan de beoordeling van de geneesheren wordt overgelaten en daar laissée à l'appréciation des médecins et que chacun de ceux-ci peut
ieder van hen vrij het belang kan bepalen dat hij erbij heeft dat te
doen, kan de bestreden maatregel niet a priori als discriminerend mesurer librement l'intérêt qu'il a de le faire, la mesure critiquée
worden beschouwd. De druk die die maatregel op de keuzevrijheid van de ne peut être tenue, a priori, pour discriminatoire. Encore faudra-t-il
geneesheren uitoefent, dermate dat hun belang bij het weigeren van de que la pression que fait peser cette mesure sur la liberté de choix
toetreding aanzienlijk vermindert, moet bovendien redelijk zijn verantwoord. des médecins, au point de réduire considérablement leur intérêt à
B.13. Door te beletten om af te wijken van de verbintenistarieven refuser leur adhésion, puisse être raisonnablement justifiée.
(artikel 138, § 2, tweede lid) of van de tarieven die als grondslag B.13. En empêchant de s'écarter des tarifs de l'accord (article 138, §
dienen voor de berekening van de verzekeringstegemoetkoming (artikel 2, alinéa 2) ou des tarifs servant de base à l'intervention de
148, § 4, tweede lid), voor de patiënten beoogd in artikel 90, § 2, l'assurance (article 148, § 4, alinéa 2), pour les patients visés par
eerste lid, a) en b), heeft de wetgever een maatregel genomen die l'article 90, § 2, alinéa 1er, a) et b), le législateur a pris une
redelijk is verantwoord. Er kan immers worden vermoed dat de personen mesure qui est raisonnablement justifiée. Il peut en effet être
die in een individuele kamer moeten verblijven om redenen die verband présumé que les personnes qui doivent séjourner en chambre
houden met hun gezondheidstoestand of met de technische voorwaarden individuelle pour des raisons liées à leur état de santé ou aux
van het onderzoek, de behandeling of het toezicht (artikel 90, § 2, conditions techniques de l'examen, du traitement ou de la surveillance
eerste lid, a) ), of om redenen die verband houden met de (article 90, § 2, alinéa 1er, a) ), ou pour des raisons liées aux
noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken van onbezette nécessités du service ou à la non-disponibilité de lits inoccupés en
bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke kamers (artikel
90, § 2, eerste lid, b) ), niet de mogelijkheid hebben gehad het chambre de deux patients ou en chambre commune (article 90, § 2,
tarief van de verzorging dat op hen zou worden toegepast, te alinéa 1er, b) ), n'ont pas eu la possibilité d'apprécier et de
beoordelen en te bespreken, in tegenstelling tot de patiënten die discuter le tarif des soins qui leur sera appliqué, contrairement aux
vragen om in een individuele kamer te verblijven nadat zij op
voldoende wijze zijn ingelicht over de gevolgen van hun keuze. patients qui demandent de séjourner en chambre individuelle, après
B.14.1. Het is juist dat de in het geding zijnde maatregel leidt tot qu'ils ont été suffisamment informés des conséquences de leur choix.
een identieke behandeling van de verbonden geneesheren en de B.14.1. Il est vrai que la mesure en cause aboutit à traiter de
niet-verbonden geneesheren, ten aanzien van die patiënten die buiten manière identique les médecins conventionnés et les médecins non
hun wil in een individuele kamer zijn opgenomen. conventionnés, à l'égard de ces patients admis en chambre individuelle
De bestreden bepaling heeft eveneens tot gevolg dat de pour des raisons indépendantes de leur volonté.
ziekenhuisgeneesheren verschillend worden behandeld naargelang hun La disposition attaquée a également pour effet de traiter différemment
patiënt al dan niet moet verblijven in een individuele kamer om de les médecins hospitaliers, selon que leur patient doit ou non
voormelde redenen, alsook dat sommige patiënten die in een individuele séjourner en chambre individuelle pour les raisons précitées, ainsi
kamer zijn opgenomen, ten aanzien van de kostprijs van hun que de traiter certains patients admis en chambre particulière
ziekenhuisopname, anders worden behandeld dan de patiënten die zijn différemment, en ce qui concerne le coût de leur hospitalisation, de
opgenomen in een gemeenschappelijke kamer of in een tweepatiëntenkamer. ceux qui le sont en chambre commune ou en chambre à deux lits.
B.14.2. Die gevolgen blijken evenwel niet onevenredig ten aanzien van B.14.2. Toutefois, ces effets n'apparaissent pas disproportionnés au
de wil van de wetgever om de toegang tot de gezondheidszorg te regard de la volonté du législateur de garantir l'accès aux soins de
waarborgen door de veiligheid en de transparantie in de santé en améliorant la sécurité et la transparence dans le secteur
ziekenhuissector te verbeteren, en om de misbruiken die er zouden zijn hospitalier et d'éviter les abus qui s'y seraient produits, en évitant
geweest, te vermijden, door te voorkomen dat patiënten
honorariumsupplementen worden aangerekend wegens een verblijf in een que des patients se voient facturer des suppléments d'honoraires en
individuele kamer waarvan zij de gevolgen niet hebben kunnen raison d'un séjour en chambre individuelle dont ils n'ont pu apprécier
beoordelen. les conséquences.
B.14.3. Het middel is niet gegrond. B.14.3. Le moyen n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 29 oktober 2009. janvier 1989, à l'audience publique du 29 octobre 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
P. Martens. P. Martens.
^