← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 87/2009 van 28 mei 2009 Rolnummer 4464 In zake : het beroep
tot vernietiging van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 6 maart 2008 « houdende
organisatie van openbaar vervoer tussen bezienswa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit
de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 87/2009 van 28 mei 2009 Rolnummer 4464 In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 6 maart 2008 « houdende organisatie van openbaar vervoer tussen bezienswa Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 87/2009 du 28 mai 2009 Numéro du rôle : 4464 En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 6 mars 2008 portant organisation des transports desservant des lieux d'intérêt dans La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 87/2009 van 28 mei 2009 | Extrait de l'arrêt n° 87/2009 du 28 mai 2009 |
Rolnummer 4464 | Numéro du rôle : 4464 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het | En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de |
Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 6 maart 2008 « houdende | Bruxelles-Capitale du 6 mars 2008 portant organisation des transports |
organisatie van openbaar vervoer tussen bezienswaardigheden in het | |
Brussels Hoofdstedelijk Gewest », ingesteld door de bvba « Nice | desservant des lieux d'intérêt dans la Région de Bruxelles-Capitale, |
Travelling ». | introduit par la SPRL « Nice Travelling ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, | Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier | Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. |
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 april 2008 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 29 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 april | |
2008, heeft de bvba « Nice Travelling », met maatschappelijke zetel te | avril 2008 et parvenue au greffe le 30 avril 2008, la SPRL « Nice |
1080 Brussel, Martin Pfeifferstraat 7, beroep tot vernietiging | Travelling », dont le siège social est situé à 1080 Bruxelles, rue |
ingesteld van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest | Martin Pfeiffer 7, a introduit un recours en annulation de |
van 6 maart 2008 « houdende organisatie van openbaar vervoer tussen | l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 6 mars 2008 portant |
bezienswaardigheden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest » | organisation des transports desservant des lieux d'intérêt dans la |
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 april 2008). | Région de Bruxelles-Capitale (publiée au Moniteur belge du 1er avril 2008). |
De vordering tot schorsing van dezelfde ordonnantie, ingediend door | La demande de suspension de la même ordonnance, introduite par la même |
dezelfde verzoekende partij, is verworpen bij het arrest nr. 100/2008 | partie requérante, a été rejetée par l'arrêt n° 100/2008 du 3 juillet |
van 3 juli 2008, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 10 | 2008, publié au Moniteur belge du 10 septembre 2008. |
september 2008. | |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van het onderwerp van het beroep | Quant à l'objet du recours |
B.1. Uit de uiteenzetting van de middelen van het verzoekschrift | B.1. Il ressort de l'exposé des moyens de la requête que ceux-ci ne |
blijkt dat de middelen enkel worden aangevoerd tegen de artikelen 2, | sont dirigés que contre les articles 2, 3, 4 et 7 de l'ordonnance du 6 |
3, 4 en 7 van de ordonnantie van 6 maart 2008 « houdende organisatie | mars 2008 « portant organisation des transports desservant des lieux |
van openbaar vervoer tussen bezienswaardigheden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ». | d'intérêt dans la Région de Bruxelles-Capitale ». |
Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die bepalingen. | La Cour limite son examen à ces dispositions. |
Ten aanzien van de bestreden bepalingen | Quant aux dispositions attaquées |
B.2.1. Zoals het van toepassing was op het grondgebied van het | B.2.1. Tel qu'il était applicable sur le territoire de la Région de |
Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, bepaalde artikel 2 van de besluitwet | Bruxelles-Capitale, l'article 2 de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 « |
van 30 december 1946 « betreffende het bezoldigd vervoer van personen | relatif aux transports rémunérés de voyageurs par route effectués par |
over de weg met autobussen en met autocars » - gewijzigd bij artikel | autobus et par autocars » - modifié par l'article 24 de la loi du 23 |
24 van de wet van 23 juni 1969 « betreffende de taxidiensten » en | juin 1969 « relative aux services de taxis », puis par l'article 2 de |
vervolgens bij artikel 2 van de wet van 29 juni 1984 « tot wijziging | la loi du 29 juin 1984 « modifiant l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 |
van de besluitwet van 30 december 1946 houdende herziening en | portant révision et coordination de la législation relative au |
coördinatie van de wetgeving betreffende het bezoldigd vervoer van | transport rémunéré de personnes par véhicules automobiles » - |
personen door middel van automobielen » : | disposait : |
« Vallen onder toepassing van deze besluitwet : | « Tombent sous l'application du présent arrêté-loi : |
A. Het geregeld vervoer; | A. Les services réguliers; |
B. De bijzondere vormen van geregeld vervoer; | B. Les services réguliers spécialisés; |
C. Het ongeregeld vervoer; | C. Les services occasionnels; |
Vallen buiten de besluitwet : | Echappent à l'empire de l'arrêté-loi : |
1° De vervoerdiensten, door een werkgever met eigen materieel en op | 1° Les transports organisés et exploités par un employeur, au moyen de |
eigen verantwoordelijkheid uitsluitend ten behoeve van zijn personeel | son propre matériel et sous sa propre responsabilité, à l'usage |
ingericht en geëxploiteerd, voor zoover daar voor dit laatste geen | exclusif de son personnel pour peu qu'il n'en résulte aucune charge |
geldelijke of bezwarende last uit voortvloeit; | pécuniaire ou onéreuse pour ce dernier; |
2° De vervoerdiensten van en naar de stations, door de hotels | 2° Les transports de et vers les gares assurés par les hôtels, à |
uitsluitend ten behoeve van hun cliënteele verzekerd; de | l'usage exclusif de leur clientèle; les transports de et vers les |
vervoerdiensten van en naar de luchthavens, door de | aérogares, assurés par les entreprises de navigation aérienne, à |
luchtvaartondernemingen uitsluitend ten behoeve van haar cliënteele | l'usage exclusif de leur clientèle; les services d'ambulance des |
verzekerd; de ambulanciediensten der hospitalen en klinieken en, in 't algemeen alle dergelijke vervoerdiensten waarvoor de tusschenkomst van een ondernemer van vervoer te lande niet vereischt is. De Koning kan echter aan de onder 1° en 2° hiervoren bedoelde vervoerdiensten al of een gedeelte opleggen van de bij artikel 28 en 29 voorziene verplichtingen welke op de diensten, waarvoor een machtiging vereischt is, rusten, inzonderheid die betreffende de technische eischen in verband met de veiligheid voor het gebezigd materieel, het dekken van de burgerlijke aansprakelijkheid alsmede de geneeskundige schifting van en het geneeskundig toezicht op de autobestuurders. 3° De diensten ingericht op eigen initiatief, ter gelegenheid van | hôpitaux et cliniques, et, en général, tous les transports analogues ne comportant pas l'intervention d'un entrepreneur de transports terrestres. Toutefois le Roi peut imposer aux transports visés sub 1° et 2° ci-dessus, tout ou partie des obligations faisant l'objet des articles 28 et 29 incombant aux services soumis à autorisation, notamment celles relatives aux conditions techniques de sécurité du matériel utilisé, à la couverture de la responsabilité civile et à la sélection et la surveillance médicales des chauffeurs; 3° Les services organisés d'initiative, à l'occasion d'événements |
onvoorziene gebeurtenissen of om in de toevallige ontoereikendheden of | imprévus ou pour suppléer à l'insuffisance accidentelle ou à la |
de momenteele schorsing van openbare vervoerdiensten te voorzien. In | suspension momentanée de services publics de transport. Dans ce cas, |
dit geval behoort de inrichter van die diensten daarvan den dag zelf | il appartient à l'organisateur de ces services d'en informer le jour |
en bij ter post aangeteekenden brief kennis te geven aan den Minister | même et par lettre recommandée à la poste, le Ministre des |
van Verkeerswezen, die over de opheffing van de diensten of over het | Communications qui décidera de la suppression des services ou de |
verleenen van de in artikel 8 bedoelde tijdelijke machtiging beslist ». | l'octroi de l'autorisation temporaire visée à l'article 8 ». |
Bij artikel 2 van de ordonnantie van 6 maart 2008 wordt aan het tweede | L'article 2 de l'ordonnance du 6 mars 2008 ajoute à l'alinéa 2 de |
lid van die bepaling een 4° toegevoegd, dat luidt : | cette disposition un 4°, libellé comme suit : |
« De diensten van geregeld vervoer of de bijzondere vormen van | « Les services de transport régulier et les formes particulières de |
geregeld vervoer per autobus of autocar die geheel of gedeeltelijk | transport régulier par autobus ou autocar partiellement ou entièrement |
uitgeoefend worden in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en die door | assurés en Région de Bruxelles-Capitale, et qui sont principalement |
de keuze van het traject en de stopplaatsen of door het aanbieden van | destinés, par le choix du trajet et des arrêts ou par l'offre de |
aanvullende diensten in hoofdzaak gericht zijn op reizigers die | services supplémentaires, aux voyageurs souhaitant visiter des lieux |
bezienswaardigheden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wensen te | d'intérêt de la Région de Bruxelles-Capitale ou obtenir des |
bezichtigen of er informatie over wensen te verkrijgen. Voor deze | informations à leur sujet. En ce qui concerne ces services, on entend |
diensten wordt onder ' bezienswaardigheden ' verstaan : gebouwen of | par ' lieux d'intérêt ' : les bâtiments ou monuments qui, de par leurs |
monumenten die voor bezoekers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest | caractéristiques extérieures, sont remarquables pour les visiteurs de |
omwille van hun uiterlijke kenmerken opvallend zijn ». | la Région de Bruxelles-Capitale ». |
B.2.2. Artikel 3, eerste lid, van de ordonnantie van het Brusselse | B.2.2. L'article 3, alinéa 1er, de l'ordonnance de la Région de |
Hoofdstedelijke Gewest van 22 november 1990 « betreffende de | Bruxelles-Capitale du 22 novembre 1990 « relative à l'organisation des |
organisatie van het openbaar vervoer in het Brusselse Hoofdstedelijk | transports en commun dans la Région de Bruxelles-Capitale » - modifié |
Gewest » - gewijzigd bij artikel 15 van de ordonnantie van 19 april | par l'article 15 de l'ordonnance du 19 avril 2007 « portant des |
2007 « houdende diverse bepalingen inzake openbare dienst van openbaar | dispositions diverses en matière de service public de transport en |
stadsvervoer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest » - bepaalt de | commun urbain dans la Région de Bruxelles-Capitale » - décrit les |
aangelegenheden die de beheersovereenkomst tussen de Brusselse | matières que doit régler le contrat de gestion entre le Gouvernement |
Hoofdstedelijke Regering en de Maatschappij voor het Intercommunaal | de la Région de Bruxelles-Capitale et la « Société des Transports |
Vervoer te Brussel (MIVB) moet regelen. | Intercommunaux de Bruxelles » (STIB). |
Die bepaling luidde : | Cette disposition était libellée comme suit : |
« De Executieve en de Maatschappij sluiten een beheersovereenkomst. | « L'Exécutif et la Société concluent un contrat de gestion qui règle |
Deze regelt de volgende materies : | les matières suivantes : |
1° - De doelstellingen opgelegd aan de partijen; deze doelstellingen | 1° - Les objectifs assignés aux parties; ces objectifs traduisent la |
zijn uitingen van het gezamenlijk beleid van de Maatschappij en de | politique poursuivie en commun par la Société et l'Exécutif, tant pour |
Executieve, zowel voor wat betreft de uitbating van de dienst van het | ce qui concerne l'exploitation du service des transports en commun |
stedelijk openbaar vervoer als voor wat betreft de beheersmethoden en | urbains qu'en ce qui concerne les méthodes de gestion et la structure |
de structuur van de Maatschappij, met inbegrip van de contacten met | de la Société, en ce compris les rapports avec la clientèle et la |
het kliënteel en het handelsbeleid van de Maatschappij. | politique commerciale de la Société. |
2° - De principes betreffende de aanleg, wijziging, uitbreiding en | 2° - Les principes relatifs à l'établissement, la modification, |
afschaffing van lijnen door de Maatschappij of door haar | l'extension, la suppression de lignes, par la Société ou par ses |
dochtermaatschappijen of concessiehouders. | filiales ou concessionnaires. |
3° - Het investeringsplan dat noodzakelijk is voor de realisatie van | 3° - Le plan des investissements nécessaires pour la réalisation de |
deze doelstellingen door de Maatschappij of haar dochtermaatschappijen | ces objectifs par la Société ou ses filiales ou concessionnaires. |
of concessiehouders. | |
4° - Het financieel stelsel van de uitbating, en in het bijzonder : | 4° - Le régime financier de l'exploitation, et en particulier : |
a) de principes voor de bepaling van de tarieven; | a) les principes de détermination des tarifs; |
b) de bepaling, de berekening en de uitbetalingsmodaliteiten van de | b) la fixation, le calcul et les modalités de paiement des dotations |
eventuele dotaties ten laste van de algemene begroting van de uitgaven | éventuelles à charge du budget général des dépenses de la Région; |
van het Gewest; | |
c) de lasten, intresten en afschrijvingen die het Gewest wil besteden | c) les charges, intérêts et amortissements que la Région accepte de |
aan de dekking van de investeringen, onder de vorm van dotaties. | destiner à la couverture d'investissements, sous forme de dotations. |
5° - Desgevallend, het tijdschema voor de realisatie van de | 5° - Le cas échéant, le calendrier de réalisation des objectifs visés |
doelstellingen waarover hierboven sprake in 1°. | au 1° ci-dessus. |
6° - De winstdeling van de Maatschappij ten voordele van | 6° - L'intéressement de la Société aux objectifs visés ci-dessus et |
doelstellingen waarvan sprake hierboven en de sancties bij | les sanctions en cas de non-respect par une partie de ses engagements. |
niet-naleving van hun verbintenissen door een partij. | |
7° - De elementen die het bedrijfsplan, bedoeld in artikel 4 van deze | 7° - Les éléments que le plan d'entreprise visé à l'article 4 de la |
ordonnantie, moet bevatten en de termijnen voor de mededeling en de | présente ordonnance doit contenir et les délais pour la communication |
goedkeuring van het plan. | et l'approbation du plan. |
Over de beheersovereenkomst zal vooraf worden onderhandeld met de | Le contrat de gestion aura préalablement été négocié avec les |
sociale partners overeenkomstig artikel 14 van deze ordonnantie. | partenaires sociaux dans le respect de l'article 14 de la présente |
8° - Voorwaarden tot herziening van de overeenkomst ». | ordonnance. 8° - Les conditions de révision du contrat ». |
Bij artikel 3 van de ordonnantie van 6 maart 2008 wordt in die | L'article 3 de l'ordonnance du 6 mars 2008 insère dans cette |
bepaling een 2°bis ingevoegd, dat luidt : | disposition un 2°bis, libellé comme suit : |
« de principes betreffende de uitbating van de diensten bedoeld in | « les principes relatifs à l'exploitation des services visés à |
artikel 2, tweede lid, 4° van de besluitwet van 30 december 1946 | l'article 2, deuxième alinéa, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 |
betreffende het bezoldigd vervoer van personen over de weg met | relatif aux transports rémunérés de voyageurs par route effectués par |
autobussen en met autocars ». | autobus et par autocars ». |
B.2.3. Artikel 15 van de ordonnantie van 22 november 1990 bepaalde : | B.2.3. L'article 15 de l'ordonnance du 22 novembre 1990 disposait : |
« De Maatschappij kan, mits voorafgaandelijke toelating van de | « La Société peut, moyennant l'autorisation préalable de l'Exécutif et |
Executieve en tegen de voorwaarden die werden bepaald door deze | aux conditions fixées par celui-ci, participer à la constitution, au |
laatste, deelnemen aan de oprichting, of in het kapitaal van, of aan | capital ou à la gestion de sociétés, associations, ou autres |
het beheer van ondernemingen, verenigingen of andere openbare of | organismes publics ou privés, dont l'objet se rattache directement ou |
private instellingen waarvan het voorwerp rechtstreeks of | |
onrechtstreeks aansluit bij het voorwerp van de Maatschappij. | indirectement à celui de la Société. |
De Maatschappij mag, mits voorafgaande toelating van de Executieve en | La Société peut, moyennant l'autorisation préalable de l'Exécutif et |
tegen de voorwaarden die door haar worden bepaald, regelmatige | aux conditions fixées par celui-ci, affermer des services réguliers et |
diensten en regelmatige gespecialiseerde diensten uitbesteden ». | des services réguliers spécialisés ». |
Artikel 4 van de ordonnantie van 6 maart 2008 voegt aan die bepaling | L'article 4 de l'ordonnance du 6 mars 2008 ajoute à cette disposition |
vier leden toe, die luiden : | quatre alinéas : |
« De Maatschappij verzekert de organisatie van de diensten bedoeld in | « La Société assure l'organisation des services, visés à l'article 2, |
artikel 2, tweede lid, 4°, van de besluitwet van 30 december 1946 | deuxième alinéa, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 relatif aux |
betreffende het bezoldigd vervoer van personen over de weg met | transports rémunérés de voyageurs par route effectués par autobus et |
autobussen en met autocars. | par autocars. |
Zij besteedt deze diensten uit onder de vorm en tegen de voorwaarden | Elle sous-traite ces services sous la forme et aux conditions qu'elle |
die zij bepaalt. | détermine. |
Evenwel neemt de Maatschappij bij deze uitbesteding de volgende regels | Dans le cadre de cette sous-traitance, la Société prend toutefois les |
in acht : | règles suivantes en considération : |
- de principes, krachtens artikel 3, 1e lid, 2°bis, vastgelegd in de | - les principes, en vertu de l'article 3, 1er alinéa, 2°bis, fixés |
beheersovereenkomst; | dans le contrat de gestion; |
- een voorafgaande Europese bekendmaking van de intentie over te gaan | - une publicité européenne préalable de l'intention de procéder à la |
tot de uitbesteding van deze diensten; | sous-traitance de ces services; |
- een objectieve beoordeling van de gegadigden en een gemotiveerde | - un examen objectif des candidats ainsi qu'un octroi motivé; |
toekenning; - aan de uitbater worden geen financiële verplichtingen opgelegd die | - l'exploitant ne se voit pas imposer d'obligations financières qui ne |
niet louter kostendekkend zijn; | couvrent pas seulement les frais; |
- een maximale looptijd van acht jaar. | - une durée maximale de huit ans. |
Ingeval de Maatschappij geen uitbaters kan aantrekken of deze in | Au cas où la Société ne pourrait pas attirer des exploitants ou que |
gebreke zijn/blijven, kan de Regering evenwel de Maatschappij toelaten | ceux-ci sont/restent en défaut, le Gouvernement peut toutefois |
zelf deze diensten waar te nemen ». | autoriser la Société à assurer elle-même ces services ». |
B.2.4. Artikel 7 van de ordonnantie van 6 maart 2008 voegt in de | B.2.4. L'article 7 de l'ordonnance du 6 mars 2008 insère, dans |
ordonnantie van 22 november 1990 een artikel 18ter in, dat luidt : | l'ordonnance du 22 novembre 1990, un article 18ter, qui dispose : |
« De diensten bedoeld in artikel 2, tweede lid, 4° van de besluitwet | « Les services visés à l'article 2, deuxième alinéa, 4° de |
van 30 december 1946 betreffende het bezoldigd vervoer van personen | l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 relatif aux transports rémunérés de |
over de weg met autobussen en met autocars kunnen slechts aangeboden | voyageurs par route effectués par autobus et par autocars peuvent |
of verleend worden door de Maatschappij of door de onderneming of de | uniquement être assurés ou accordés par la Société ou par l'entreprise |
ondernemingen aan wie de Maatschappij die diensten overeenkomstig | ou les entreprises à qui la Société a sous-traité lesdits services |
artikel 15 heeft uitbesteed ». | conformément à l'article 15 ». |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van het beroep | Quant à la recevabilité du recours |
Wat het belang van de verzoekende partij betreft | En ce qui concerne l'intérêt de la requérante |
B.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen dat | B.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à |
elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot | toute personne physique ou morale qui introduit un recours en |
vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste | annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt |
belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de | requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée |
bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. | directement et défavorablement par la norme attaquée. Il s'ensuit que |
Bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. | l'action populaire n'est pas admissible. |
B.4.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de ordonnantie van 6 | B.4.1. Il ressort des travaux préparatoires de l'ordonnance du 6 mars |
maart 2008 (Parl. St., Parlement van het Brusselse Hoofdstedelijke | 2008 (Doc. parl ., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, |
Gewest, 2007-2008, nr. A-444/2, pp. 3 en 5) en uit de stukken die door | 2007-2008, n° A-444/2, pp. 3 et 5), ainsi que des pièces déposées par |
de verzoekende partij werden ingediend, blijkt dat die laatste een | la requérante, que cette dernière exploite un service régulier de |
dienst van geregeld vervoer per autobus uitbaat, die wordt beoogd door | transport par autobus visé par l'article 2, alinéa 2, 4°, de |
artikel 2, tweede lid, 4°, van de besluitwet van 30 december 1946. | l'arrêté-loi du 30 décembre 1946. |
De situatie van de verzoekende partij kan bijgevolg rechtstreeks en | La situation de la requérante est dès lors susceptible d'être affectée |
ongunstig worden geraakt door de in B.2 geciteerde bepalingen van de | directement et défavorablement par les dispositions de l'ordonnance du |
ordonnantie van 6 maart 2008, die het kader wijzigen waarin dat type | 6 mars 2008 citées en B.2 qui modifient le cadre dans lequel ce type |
van diensten kan worden uitgebaat. | de service peut être exploité. |
B.4.2. De verzoekende partij doet bijgevolg blijken van het vereiste | B.4.2. La requérante justifie dès lors de l'intérêt requis pour |
belang om de vernietiging te vorderen van de artikelen 2, 3, 4 en 7 | demander l'annulation des articles 2, 3, 4 et 7 de l'ordonnance du 6 |
van de ordonnantie van 6 maart 2008. Wat de ontvankelijkheid van het eerste middel betreft B.5.1. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering voert aan dat de verzoekende partij geen belang heeft bij het eerste middel omdat de grief die dat middel bevat, niets te maken zou hebben met haar maatschappelijk doel. B.5.2. Daar het beroep tot vernietiging ontvankelijk is, hoeven de verzoekende partijen daarenboven niet te getuigen van een belang bij het middel. Wat betreft de bevoegdheid van het Hof om kennis te nemen van het tweede middel B.6.1. Uit de toelichting van het eerste en het tweede onderdeel van het tweede middel blijkt dat het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de bestreden bepalingen met de artikelen | mars 2008. En ce qui concerne la recevabilité du premier moyen B.5.1. Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale allègue que la requérante n'a pas intérêt au premier moyen parce que le grief qu'il contient serait étranger à l'objet social de cette dernière. B.5.2. Dès lors que le recours en annulation est recevable, les requérants ne doivent pas justifier en outre d'un intérêt au moyen. En ce qui concerne la compétence de la Cour pour connaître du second moyen B.6.1. Il ressort des développements des première et deuxième branches du second moyen que la Cour est invitée à statuer sur la compatibilité |
82 en 86 van het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap. | des dispositions attaquées avec les articles 82 et 86 du Traité |
instituant la Communauté européenne. | |
Het Hof is niet bevoegd om wetskrachtige normen rechtstreeks te | La Cour n'est pas compétente pour contrôler directement les normes |
toetsen aan internationaalrechtelijke bepalingen. Het houdt niettemin | législatives au regard de dispositions de droit international. Elle |
met zulke bepalingen rekening wanneer het de bestaanbaarheid | tient néanmoins compte de telles dispositions lorsqu'elle examine la |
onderzoekt van een wetskrachtige norm met grondwetsbepalingen die | compatibilité d'une norme législative avec des dispositions |
analoge rechten of vrijheden waarborgen. | constitutionnelles garantissant des droits ou libertés analogues. |
De artikelen 82 en 86 van het Verdrag tot oprichting van de Europese | Les articles 82 et 86 du Traité instituant la Communauté européenne |
Gemeenschap bevatten « mededingingsregels » die onder meer verbieden | contiennent des « règles de concurrence » qui interdisent entre autres |
dat misbruik wordt gemaakt van een « machtspositie op de | l'exploitation abusive d'une « position dominante sur le marché commun |
gemeenschappelijke markt of op een wezenlijk deel daarvan ». | ou dans une partie substantielle de celui-ci ». |
Artikel 23, derde lid, 1°, van de Grondwet, dat slechts heel terloops | L'article 23, alinéa 3, 1°, de la Constitution, qui n'est que très |
wordt vermeld in de uiteenzetting van de eerste twee onderdelen van | incidemment invoqué dans l'exposé des deux premières branches du |
het middel, waarborgt « het recht op arbeid en op de vrije keuze van | moyen, garantit « le droit au travail et au libre choix d'une activité |
beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat | professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi, |
onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel | visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé |
mogelijk werkgelegenheidspeil », « het recht op billijke | que possible », le « droit à des conditions de travail et à une |
arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning », alsmede « het recht op | rémunération équitables », ainsi que le « droit d'information, de |
informatie, overleg en collectief onderhandelen ». | consultation et de négociation collective ». |
Doordat die grondwetsbepaling geen rechten of vrijheden waarborgt die | Cette disposition constitutionnelle ne garantissant pas de droits ou |
analoog zijn met de voormelde bepalingen van Europees recht, is het | libertés analogues aux dispositions de droit européen précitées, la |
Hof niet bevoegd om kennis te nemen van het eerste en het tweede | Cour n'est pas compétente pour connaître des première et deuxième |
onderdeel van het tweede middel. | branches du second moyen. |
B.6.2. Uit de toelichting van het derde onderdeel van het tweede | B.6.2. Il ressort des développements de la troisième branche du second |
middel blijkt dat het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de | moyen que la Cour est invitée à statuer sur la compatibilité des |
bestaanbaarheid van de bestreden bepalingen met de vrijheid van handel | dispositions attaquées avec la liberté de commerce et d'industrie qui |
en nijverheid die zou zijn toegekend bij zowel het decreet van 2-17 | |
maart 1791 tot afschaffing van het gildewezen, als artikel 23, derde | serait reconnue tant par le décret des 2-17 mars 1791 « portant |
suppression de tous les droits d'aides, de toutes les maîtrises et | |
jurandes et établissement de patentes » que par l'article 23, alinéa | |
lid, 1°, van de Grondwet. | 3, 1°, de la Constitution. |
Het Hof is niet bevoegd om een middel te onderzoeken dat is afgeleid | La Cour n'est pas compétente pour examiner un moyen pris de la |
uit de schending van artikel 7 van het decreet van 2-17 maart 1791, | violation de l'article 7 du décret des 2-17 mars 1791 reconnaissant la |
waarbij de vrijheid van handel en nijverheid is toegekend. Die | liberté de commerce et d'industrie. Cette liberté n'est, de surcroît, |
vrijheid wordt bovendien niet toegekend bij artikel 23, derde lid, 1°, | pas reconnue par l'article 23, alinéa 3, 1°, de la Constitution. |
van de Grondwet. | |
De vrijheid van handel en nijverheid wordt echter wel gewaarborgd door | La liberté de commerce et d'industrie est cependant garantie par une |
een bepaling waaraan het Hof rechtstreeks vermag te toetsen, meer | disposition dont la Cour assure directement le respect, à savoir |
bepaald artikel 6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 | l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
augustus 1980 tot hervorming der instellingen, dat de gewesten ertoe | réformes institutionnelles qui impose aux régions d'exercer leurs |
verplicht hun bevoegdheden uit te oefenen met inachtneming van het | |
beginsel van de vrijheid van handel en nijverheid. | compétences dans le respect du principe de la liberté de commerce et |
B.6.3. Het Hof is derhalve bevoegd om van het tweede middel kennis te | d'industrie. B.6.3. La Cour est donc compétente pour examiner le second moyen du |
nemen in zoverre het uit de schending van de vrijheid van handel en | recours dans la mesure où il est pris de la violation de la liberté de |
nijverheid is afgeleid. | commerce et d'industrie. |
Ten gronde | Quant au fond |
Over het eerste middel | Sur le premier moyen |
B.7. Uit de toelichting van het eerste middel blijkt dat het Hof wordt | B.7. Il ressort des développements du premier moyen que la Cour est |
verzocht uitspraak te doen over de overeenstemming van de bestreden | invitée à statuer sur la conformité des dispositions attaquées aux |
bepalingen met de artikelen 38 en 39 van de Grondwet en met artikel 4, | articles 38 et 39 de la Constitution et à l'article 4, 10°, de la loi |
10°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles en ce que ces |
instellingen, doordat die bepalingen de gemeenschapsaangelegenheid van | dispositions régleraient la matière communautaire du tourisme. |
het toerisme zouden regelen. | |
B.8.1. Artikel 38 van de Grondwet bepaalt : | B.8.1. L'article 38 de la Constitution dispose : |
« Elke gemeenschap heeft de bevoegdheden welke haar door de Grondwet | « Chaque communauté a les attributions qui lui sont reconnues par la |
of door de wetten aangenomen krachtens deze laatste, worden toegekend | Constitution ou par les lois prises en vertu de celle-ci ». |
». Artikel 39 van de Grondwet bepaalt : | L'article 39 de la Constitution dispose : |
« De wet draagt aan de gewestelijke organen welke zij opricht en welke | « La loi attribue aux organes régionaux qu'elle crée et qui sont |
samengesteld zijn uit verkozen mandatarissen de bevoegdheid op om de | composés de mandataires élus, la compétence de régler les matières |
aangelegenheden te regelen welke zij aanduidt met uitsluiting van die | |
bedoeld in de artikelen 30 en 127 tot 129 en dit binnen het gebied en | qu'elle détermine, à l'exception de celles visées aux articles 30 et |
op de wijze die zij bepaalt. Deze wet moet worden aangenomen met de | 127 à 129, dans le ressort et selon le mode qu'elle établit. Cette loi |
meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid ». | doit être adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa ». |
Artikel 127 van de Grondwet bepaalt : | L'article 127 de la Constitution dispose : |
« § 1. De Parlementen van de Vlaamse en de Franse Gemeenschap regelen, | « § 1er. Les Parlements de la Communauté française et de la Communauté |
elk voor zich, bij decreet : | flamande, chacun pour ce qui le concerne, règlent par décret : |
1° de culturele aangelegenheden; | 1° les matières culturelles; |
[...] | [...] |
3° de samenwerking tussen de gemeenschappen, alsook de internationale | 3° la coopération entre les communautés, ainsi que la coopération |
samenwerking, met inbegrip van het sluiten van verdragen, voor de | internationale, y compris la conclusion de traités, pour les matières |
aangelegenheden bedoeld in 1° en 2°. | visées aux 1° et 2°. |
Een wet aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde | Une loi adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa, |
meerderheid, stelt de in 1° vermelde culturele aangelegenheden, de in | arrête les matières culturelles visées au 1°, les formes de |
3° vermelde vormen van samenwerking, alsook de nadere regelen voor het | coopération visées au 3°, ainsi que les modalités de conclusion de |
in 3° vermelde sluiten van verdragen vast. | traités, visée au 3°. |
§ 2. Deze decreten hebben kracht van wet respectievelijk in het | § 2. Ces décrets ont force de loi respectivement dans la région de |
Nederlandse taalgebied en in het Franse taalgebied, alsmede ten | langue française et dans la région de langue néerlandaise, ainsi qu'à |
aanzien van de instellingen gevestigd in het tweetalige gebied | l'égard des institutions établies dans la région bilingue de |
Brussel-Hoofdstad die, wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd | Bruxelles-Capitale qui, en raison de leurs activités, doivent être |
uitsluitend te behoren tot de ene of de andere gemeenschap ». | considérées comme appartenant exclusivement à l'une ou à l'autre communauté ». |
Artikel 4, 10°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot | L'article 4, 10°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes |
hervorming der instellingen bepaalt : | institutionnelles dispose : |
« De culturele aangelegenheden bedoeld in artikel 59bis, § 2, 1°, | « Les matières culturelles visées à l'article 59bis, § 2, 1°, [lire : |
[lees : 127, § 1, eerste lid, 1°] van de Grondwet zijn : | 127, § 1er, alinéa 1er, 1°] de la Constitution sont : |
[...] | [...] |
10° De vrijetijdsbesteding en het toerisme ». | 10° Les loisirs et le tourisme ». |
B.8.2. Ter uitvoering van artikel 138 van de Grondwet bepaalt artikel | B.8.2. En exécution de l'article 138 de la Constitution, l'article 3, |
3, 2°, van het decreet II van de Franse Gemeenschap van 19 juli 1993 « | 2°, du décret II de la Communauté française du 19 juillet 1993 « |
tot toekenning van de uitoefening van sommige bevoegdheden van de | attribuant l'exercice de certaines compétences de la Communauté |
Franse Gemeenschap aan het Waalse Gewest en de Franse | française à la Région wallonne et à la Commission communautaire |
Gemeenschapscommissie » : | française » dispose : |
« [...] de Commissie, [...] op het grondgebied van het tweetalig | « [...] la Commission [...] sur le territoire de la Région bilingue de |
gebied Brussel-Hoofdstad, oefent de bevoegdheden van de Gemeenschap in | Bruxelles-Capitale, exerce [...] les compétences de la Communauté dans |
de volgende aangelegenheden uit : | les matières suivantes : |
[...] | [...] |
2° het toerisme, bedoeld in artikel 4, 10°, van de bijzondere wet ». | 2° le tourisme, visé à l'article 4, 10°, de la loi spéciale ». |
Artikel 3, 2°, van het decreet II van het Waalse Gewest van 22 juli | L'article 3, 2°, du décret II de la Région wallonne du 19 juillet 1993 |
1993 « betreffende de overheveling van sommige bevoegdheden van de | « attribuant l'exercice de certaines compétences de la Communauté |
Franse Gemeenschap naar het Waalse Gewest en de Franse | française à la Région wallonne et à la Commission communautaire |
Gemeenschapscommissie » en artikel 3, 2°, van het decreet III van de | française » et l'article 3, 2°, du décret III de la Commission |
Franse Gemeenschapscommissie van 22 juli 1993 « tot toekenning van de | communautaire française du 22 juillet 1993 « attribuant l'exercice de |
uitoefening van sommige bevoegdheden van de Franse Gemeenschap aan het | certaines compétences de la Communauté française à la Région wallonne |
Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie » hebben dezelfde | et à la Commission Communautaire française » disposent de la même |
inhoud. | manière. |
B.8.3. Op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest is | B.8.3. Sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale, le |
het toerisme in de zin van artikel 4, 10°, van de bijzondere wet van 8 | tourisme au sens de l'article 4, 10°, de la loi spéciale du 8 août |
augustus 1980 bijgevolg een aangelegenheid die door verschillende wetgevers wordt geregeld. De Vlaamse Gemeenschap is bevoegd ten aanzien van de er gevestigde instellingen die wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd uitsluitend tot die Gemeenschap te behoren, terwijl de Franse Gemeenschapscommissie bevoegd is ten aanzien van de er gevestigde instellingen die wegens hun activiteiten moeten worden beschouwd uitsluitend te behoren tot de Franse Gemeenschap. De federale overheid blijft, wat haar betreft, bevoegd om de aspecten te regelen van de aangelegenheid van het toerisme die ontsnappen aan de bevoegdheid van de twee voormelde decreetgevers. | 1980 est dès lors une matière qui est réglée par plusieurs législateurs. La Communauté flamande est compétente à l'égard des institutions qui y sont établies et qui, en raison de leurs activités, doivent être considérées comme appartenant exclusivement à cette Communauté, tandis que la Commission communautaire française est compétente à l'égard des institutions qui y sont établies et qui, en raison de leurs activités, doivent être considérées comme appartenant exclusivement à la Communauté française. L'autorité fédérale reste, quant à elle, compétente pour régler les aspects de la matière du tourisme qui échappent à la compétence des deux législateurs décrétaux précités. |
Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest is daarentegen niet bevoegd om | La Région de Bruxelles-Capitale n'est, par contre, pas compétente pour |
het toerisme te regelen in de zin van artikel 4, 10°, van de | régler le tourisme au sens de l'article 4, 10°, de la loi spéciale du |
bijzondere wet van 8 augustus 1980. | 8 août 1980. |
B.9. Uit artikel 2 van de ordonnantie van 6 maart 2008 blijkt dat de | B.9. Il ressort de l'article 2 de l'ordonnance du 6 mars 2008 que les |
bestreden bepalingen het statuut wijzigen van sommige vervoerdiensten | dispositions attaquées modifient le statut de certains services de |
die zijn verbonden aan de toeristische activiteit. | transport liés à l'activité touristique. |
B.10. De bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende componenten van | B.10. La répartition des compétences entre les diverses composantes de |
de federale Staat berust op het exclusiviteitsbeginsel, dat | l'Etat fédéral repose sur le principe de l'exclusivité qui suppose que |
veronderstelt dat elke rechtssituatie in beginsel slechts door één | toute situation juridique est en principe réglée par un seul et unique |
wetgever kan worden geregeld. | législateur. |
Indien een regeling, zoals te dezen, aanleunt bij meerdere | |
bevoegdheidstoewijzingen, dient het Hof uit te maken waar het | Lorsqu'une réglementation a, comme en l'espèce, des liens avec |
zwaartepunt van de geregelde rechtssituatie ligt. | plusieurs attributions de compétences, la Cour doit rechercher où se |
Er dient in dat verband een onderscheid te worden gemaakt tussen de | trouve l'élément prépondérant de la situation juridique réglée. |
gemeenschapsaangelegenheid van het toerisme en andere aangelegenheden | Il y a lieu, à cet égard, de distinguer la matière communautaire du |
die worden beoogd door de bevoegdheidverdelende regels. | tourisme d'autres matières visées par les règles répartitrices de |
B.11. Uit artikel 6, § 1, X, eerste lid, 8°, van de bijzondere wet van | compétence. B.11. Il ressort de l'article 6, § 1er, X, alinéa 1er, 8°, de la loi |
8 augustus 1980, in samenhang gelezen met artikel 4, eerste lid, van | spéciale du 8 août 1980, lu en combinaison avec l'article 4, alinéa 1er, |
de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse | de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions |
instellingen, blijkt dat het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest bevoegd | bruxelloises, que la Région de Bruxelles-Capitale est compétente pour |
is om « het gemeenschappelijk stads- en streekvervoer, met inbegrip | régler « le transport en commun urbain et vicinal, en ce compris les |
van de bijzondere vormen van geregeld vervoer », te regelen. | services réguliers spécialisés ». |
Die bevoegdheid heeft onder meer betrekking op « het statuut van de | Cette compétence concerne, entre autres, « le statut des sociétés de |
vervoermaatschappijen, het afsluiten van beheerscontracten, de | transport, la conclusion de contrats de gestion, l'infrastructure tant |
infrastructuur, zowel ondergronds als bovengronds, de inrichting van | en surface que souterraine, l'organisation de réseaux et les |
de netten en de daaraan verbonden machtigingen, de tarieven en de | autorisations y afférentes, les tarifs et les réductions tarifaires |
toegekende tariefverminderingen, de contracten met de verhuurders van | accordées, les contrats avec les loueurs de services de transport, le |
vervoerdiensten en de berekeningswijze van de aan deze betaalde | mode de calcul de l'indemnité qui leur est payée ainsi que les |
vergoeding, alsmede de grensoverschrijdende lijnen die behoren tot het | services de transports régionaux transfrontaliers » (Doc. parl., |
streekvervoer » (Parl. St., Kamer, 1988, nr. 516/1, p. 16). | Chambre, 1988, n° 516/1, p. 16). |
B.12. Uit artikel 6, § 1, I, 7°, van de bijzondere wet van 8 augustus | B.12. Il ressort de l'article 6, § 1er, I, 7°, de la loi spéciale du 8 |
1980, in samenhang gelezen met artikel 4, eerste lid, van de | août 1980, lu en combinaison avec l'article 4, alinéa 1er, de la loi |
bijzondere wet van 12 januari 1989 blijkt dat het Brusselse | spéciale du 12 janvier 1989, que la Région de Bruxelles-Capitale est |
Hoofdstedelijke Gewest bevoegd is om « de monumenten en de | compétente pour régler « les monuments et les sites ». |
landschappen » te regelen. Die bevoegdheid stelt het Gewest in staat « het geheel van de | Cette compétence lui permet de prendre « l'ensemble des mesures visant |
maatregelen [te nemen] die [...] de valorisatie [...] en de promotie | à [...] la mise en valeur [...] et la promotion [...] des monuments, |
[...] van monumenten, architecturale gehelen en landschappen beogen » | ensembles architecturaux et sites » (Doc. parl., Chambre, 1988, n° |
(Parl. St., Kamer, 1988, nr. 516/1, p. 6). | 516/1, p. 6). |
B.13.1. Het vervoer dat door de bestreden bepalingen wordt beoogd en | B.13.1. Le transport visé par les dispositions attaquées et défini par |
dat is gedefinieerd bij het in B.2.1 geciteerde artikel 2, tweede lid, | |
4°, van de besluitwet van 30 december 1946, valt zowel onder het | l'article 2, alinéa 2, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 cité en |
geregeld vervoer als onder de bijzondere vormen van geregeld vervoer | B.2.1 relève tant des services réguliers que des services réguliers |
(Parl. St., Parlement van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, | spécialisés (Doc. parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, |
2007-2008, nr. 444/1, pp. 7-8). | 2007-2008, n° 444/1, pp. 7-8). |
Die bepalingen hebben tot doel de regels te wijzigen betreffende de | Ces dispositions ont pour objet de modifier les règles relatives à la |
aanwijzing van de personen die worden belast met de uitbating van die | désignation des personnes chargées d'assurer l'exploitation de ces |
vervoerdiensten, door hen aan een specifieke regeling te onderwerpen. | services de transport en les soumettant à une réglementation spécifique. |
De verwijzing, in artikel 2, tweede lid, 4°, van de besluitwet van 30 | La référence que fait l'article 2, alinéa 2, 4°, de l'arrêté-loi du 30 |
december 1946, zoals gewijzigd bij artikel 2 van de ordonnantie van 6 | décembre 1946, tel qu'il est modifié par l'article 2 de l'ordonnance |
maart 2008, naar de « aanvullende diensten » die worden geboden aan de | du 6 mars 2008, aux « services supplémentaires » offerts aux usagers |
gebruikers van dat type van vervoer - « diensten [die] de toeristische | de ce type de transport - « services [qui] visent une information |
informatie [viseren] » (Parl. St., Parlement van het Brusselse | touristique » (Doc. parl., Parlement de la Région de |
Hoofdstedelijke Gewest, 2007-2008, nr. 444/2, p. 6) - of naar de | Bruxelles-Capitale, 2007-2008, n° 444/2, p. 6) - ou aux informations |
informatie die aan die gebruikers wordt verstrekt, heeft enkel tot | fournies à ces derniers n'a d'autre objet que de définir les services |
doel de door de bestreden bepalingen beoogde vervoerdiensten te | de transport visés par les dispositions attaquées et, par conséquent, |
definiëren, en bijgevolg het toepassingsgebied van die bepalingen. Zij | le champ d'application de celles-ci. Elle ne peut donc être considérée |
kan derhalve niet worden beschouwd als een reglementering van het | comme une réglementation du tourisme au sens de l'article 4, 10°, de |
toerisme in de zin van artikel 4, 10°, van de bijzondere wet van 8 | la loi spéciale du 8 août 1980. |
augustus 1980. B.13.2. De in B.11 vermelde bevoegdheid van het Brusselse | B.13.2. La compétence de la Région de Bruxelles-Capitale en matière de |
Hoofdstedelijke Gewest inzake gemeenschappelijk vervoer machtigt | |
daarom echter niet de Regering en de MIVB om, in de | transport en commun, visée en B.11, n'autorise pas pour autant le |
beheersovereenkomst waarvan sprake is in artikel 3 van de ordonnantie | Gouvernement et la STIB à définir, dans le contrat de gestion dont il |
van 22 november 1990 - zoals gewijzigd bij artikel 3 van de | est question à l'article 3 de l'ordonnance du 22 novembre 1990 - tel |
ordonnantie van 6 maart 2008 -, « principes [te bepalen] betreffende | qu'il est modifié par l'article 3 de l'ordonnance du 6 mars 2008 -, |
de uitbating » van de door de ordonnantie van 6 maart 2008 beoogde | des « principes relatifs à l'exploitation » des services de transport |
vervoerdiensten, die op onevenredige wijze afbreuk zouden doen aan de | visés par l'ordonnance du 6 mars 2008, qui porteraient atteinte de |
manière disproportionnée à la compétence d'autres autorités | |
bevoegdheid van andere regelgevers, en machtigt evenmin de MIVB om, op | normatives, pas plus qu'elle n'autorise la STIB à déterminer, sur la |
grond van artikel 15, vierde lid, van de ordonnantie van 22 november | base de l'article 15, alinéa 4, de l'ordonnance du 22 novembre 1990 - |
1990 - ingevoegd bij artikel 4 van de ordonnantie van 6 maart 2008 - | inséré par l'article 4 de l'ordonnance du 6 mars 2008 - des conditions |
voorwaarden vast te stellen voor de uitbesteding van die | de sous-traitance de ces services de transport qui porteraient |
vervoerdiensten, die op onevenredige wijze afbreuk zouden doen aan de | atteinte, de manière disproportionnée, à la compétence d'autres |
bevoegdheid van andere regelgevers, met name diegene die bevoegd zijn | autorités normatives, notamment celles qui sont compétentes pour le |
inzake toerisme. | tourisme. |
Het komt in voorkomend geval de bevoegde rechtsinstanties toe een | Il appartiendra, le cas échéant, aux juridictions compétentes de |
eventuele bevoegdheidsoverschrijding in die zin te bestraffen. | sanctionner un éventuel excès de compétence à ce sujet. |
B.14. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat, door de bestreden bepalingen | B.14. Il résulte de ce qui précède qu'en adoptant les dispositions |
aan te nemen, de Brusselse ordonnantiegever, die zijn bevoegdheid | attaquées, le législateur ordonnanciel bruxellois, qui exerce sa |
inzake vervoer uitoefent, niet de aangelegenheid van het toerisme | compétence en matière de transport, ne règle pas la matière du |
regelt in de zin van artikel 4, 10°, van de bijzondere wet van 8 | tourisme au sens de l'article 4, 10°, de la loi spéciale du 8 août |
augustus 1980, maar hoofdzakelijk de aangelegenheid van « | 1980, mais essentiellement la matière du « transport en commun urbain |
gemeenschappelijk stads- en streekvervoer, met inbegrip van de | et vicinal, en ce compris les services réguliers spécialisés » au sens |
bijzondere vormen van geregeld vervoer » in de zin van artikel 6, § 1, | de l'article 6, § 1er, X, alinéa 1er, 8°, de la même loi spéciale. |
X, eerste lid, 8°, van dezelfde bijzondere wet. | |
Het eerste middel is niet gegrond. | Le premier moyen n'est pas fondé. |
Over het tweede middel | Sur le second moyen |
B.15. Gelet op hetgeen in B.6.2 werd vermeld, wordt het Hof in het | |
derde onderdeel van het tweede middel verzocht na te gaan of de | B.15. Compte tenu de ce qui a été dit en B.6.2, le second moyen, en sa |
bestreden bepalingen, doordat zij op het grondgebied van het Brusselse | troisième branche, invite la Cour à vérifier si, en limitant le nombre |
Hoofdstedelijke Gewest het aantal uitbaters beperken van de diensten | d'exploitants de services réguliers de transport par autobus visés par |
van geregeld vervoer per autobus bedoeld in artikel 2, tweede lid, 4°, | l'article 2, alinéa 2, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 sur le |
van de besluitwet van 30 december 1946, bestaanbaar zijn met artikel | territoire de la Région de Bruxelles-Capitale, les dispositions |
6, § 1, VI, derde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, en | attaquées sont conformes à l'article 6, § 1er, VI, alinéa 3, de la loi |
geen afbreuk doen aan de vrijheid van handel en nijverheid van de | spéciale du 8 août 1980 et ne portent pas atteinte à la liberté de |
uitbaters van die diensten. | commerce et d'industrie des exploitants de ces services. |
B.16. Die vrijheid is niet absoluut. Zij belet niet dat de wet de | B.16. Cette liberté n'est pas absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce |
economische bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. Zij | que la loi règle l'activité économique des personnes et des |
zou enkel worden geschonden wanneer die bedrijvigheid zonder enige | entreprises. Elle ne serait violée que si cette activité était limitée |
noodzaak of op een wijze die onevenredig is met het nagestreefde doel, | sans nécessité ou de manière disproportionnée au but poursuivi. |
zou worden beperkt. | |
B.17. De bestreden bepalingen vertrouwen de MIVB een nieuwe rol toe op | B.17. Les dispositions attaquées confient à la STIB un nouveau rôle |
de markt van de diensten die worden beoogd in artikel 2, tweede lid, | sur le marché des services visés à l'article 2, alinéa 2, 4°, de |
4°, van de besluitwet van 30 december 1946. | l'arrêté-loi du 30 décembre 1946. |
Die openbare maatschappij heeft als opdracht « de organisatie » van | Cette société publique a pour mission d'« assurer l'organisation » de |
die diensten « te verzekeren ». Zij mag echter in principe niet zelf | ces services. Toutefois, elle ne peut en principe offrir elle-même ces |
die diensten aanbieden. Zij moet ze immers uitbesteden « onder de vorm | services. Elle est, en effet, tenue de les sous-traiter « sous la |
en tegen de voorwaarden die zij bepaalt », met inachtneming van de « | forme et aux conditions qu'elle détermine », dans le respect des « |
principes betreffende de uitbating » van die diensten, die zijn | principes d'exploitation » de ces services définis dans le contrat de |
bepaald in de beheersovereenkomst die zij heeft gesloten met de | gestion qu'elle a conclu avec le Gouvernement de la Région de |
Brusselse Hoofdstedelijke Regering, waarbij de financiële | Bruxelles-Capitale, tout en limitant les obligations financières de |
verplichtingen die aan de uitbater worden opgelegd, louter | |
kostendekkend zijn en de maximale looptijd van de uitbesteding acht | l'exploitant à la couverture des frais, et en prévoyant une durée du |
jaar is. De oproep tot de gegadigden moet het voorwerp uitmaken van | contrat de sous-traitance qui n'excède pas huit ans. L'appel aux |
een « Europese bekendmaking », de kandidaturen worden objectief | candidats doit faire l'objet d'une « publicité européenne », les |
beoordeeld en de keuze van de onderaannemer wordt gemotiveerd | candidatures font l'objet d'un examen objectif et le choix du |
(artikelen 3, eerste lid, 2°bis, en 15, derde tot vijfde lid, van de | sous-traitant est motivé (articles 3, alinéa 1er, 2°bis, et 15, |
ordonnantie van 22 november 1990, die respectievelijk zijn ingevoegd | alinéas 3 à 5, de l'ordonnance du 22 novembre 1990, insérés |
bij de artikelen 3 en 4 van de ordonnantie van 6 maart 2008). | respectivement par les articles 3 et 4 de l'ordonnance du 6 mars |
Enkel wanneer de MIVB geen onderaannemers kan vinden of wanneer die | 2008). Ce n'est que si la STIB ne parvient pas à trouver des sous-traitants |
hun verplichtingen niet nakomen, kan de MIVB aan de Brusselse | ou si ceux-ci manquent à leurs obligations que la STIB peut demander |
Hoofdstedelijke Regering de toelating vragen om zelf die diensten aan | au Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale l'autorisation |
te bieden (artikel 15, zesde lid, van de ordonnantie van 22 november | d'offrir elle-même ces services (article 15, alinéa 6, de l'ordonnance |
1990, ingevoegd bij artikel 4 van de ordonnantie van 6 maart 2008). | du 22 novembre 1990, inséré par l'article 4 de l'ordonnance du 6 mars |
In elk geval mogen die diensten alleen worden aangeboden door de MIVB | 2008). En toute hypothèse, ces services ne peuvent être offerts que par la |
of door de uitbater of uitbaters die door haar is of zijn geselecteerd | STIB ou par le ou les sous-traitants sélectionnés par celle-ci |
(artikel 18ter van de ordonnantie van 22 november 1990, ingevoegd bij | (article 18ter de l'ordonnance du 22 novembre 1990, inséré par |
artikel 7 van de ordonnantie van 6 maart 2008). | l'article 7 de l'ordonnance du 6 mars 2008). |
B.18.1. De bestreden bepalingen hebben tot doel een einde te maken aan | B.18.1. Les dispositions attaquées ont pour but de mettre fin à la « |
een « zekere wildgroei van buslijnen die de bezoekers van de stad | prolifération des lignes de bus qui font découvrir aux touristes les |
brengen naar enkele bezienswaardigheden » van het Brusselse | sites remarquables » de la Région de Bruxelles-Capitale (Doc. parl., |
Hoofdstedelijke Gewest (Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, nr. 444/1, 2007-2008, p. 1). | Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, n° 444/1, 2007-2008, p. 1). |
Toen die bepalingen werden aangenomen, waren er drie | Il existait, lors de l'adoption de ces dispositions, trois entreprises |
privéondernemingen die op het grondgebied van het Brusselse | privées exploitant, sur le territoire de la Région de |
Hoofdstedelijke Gewest een vervoerdienst per autobus uitbaatten zoals | Bruxelles-Capitale, un service de transport par autobus visé par le |
bedoeld in het nieuwe artikel 2, tweede lid, 4°, van de besluitwet van 30 december 1946 (ibid., p. 3). | nouvel article 2, alinéa 2, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946 (ibid., p. 3). |
De bestreden bepalingen beoogden de nadelen van die situatie weg te | Les dispositions attaquées visent à lutter contre les inconvénients de |
werken om van die diensten een « instrument [te maken] voor een goed | cette situation afin de faire de ces services un « instrument |
stedelijk imago » en voor een betere « mobiliteit tussen toeristische | contribuant à améliorer l'image de la ville » et à la « mobilité entre |
trekpleisters ». Door het ontbreken van een wettelijk kader voor die | les différents sites touristiques ». L'absence de cadre légal pour ces |
diensten en voor de inhoud van de tijdelijke machtigingen van zes | services et pour le contenu des autorisations temporaires de six mois, |
maanden die tot dan toe waren verleend met toepassing van artikel 8, | délivrées jusqu'alors en application de l'article 8, alinéa 2, de |
tweede lid, van de besluitwet van 30 december 1946, kan de overheid | l'arrêté-loi du 30 décembre 1946, ne permet pas aux autorités d'« |
niet « [optreden] tegen inbreuken op de machtigingen en a fortiori | intervenir contre les violations des autorisations et a fortiori |
tegen inbreuken op de federale reglementering » inzake rechten van | contre les violations de la réglementation fédérale » relative aux |
werknemers of sociale zekerheid. De kwaliteit van de aangeboden | droits des travailleurs ou à la sécurité sociale. La qualité des |
diensten wordt laag ingeschat, onder meer doordat de aangeboden | services proposés est considérée comme faible, entre autres en raison |
parcours de bezoeker enkel leiden langs de « commercieel meest | des parcours offerts qui amènent l'usager à ne visiter que les « sites |
commercialement les plus intéressants » et qui, de ce fait, provoquent | |
attractieve bezienswaardigheden », waardoor « de kennismaking met de | une « standardisation du panorama du patrimoine bruxellois proposé », |
culturele variëteit van het Gewest niet wordt gestimuleerd ». Van de | masquant ainsi sa « diversité ». Les bus utilisés sont décrits comme |
bussen wordt gezegd dat zij verouderd zijn en schadelijk voor het | vétustes, nuisibles à l'environnement et non conformes aux normes |
milieu, en dat zij niet beantwoorden aan de milieunormen die gelden | environnementales auxquelles sont soumis les bus de la STIB. Le |
voor de bussen van de MIVB. De wetgever betreurt ook de slechte | législateur déplore aussi une mauvaise collaboration entre les |
samenwerking tussen de uitbaters van de voormelde diensten en tussen | exploitants des services précités ainsi qu'entre ces derniers et la |
die laatsten en de MIVB, wat het gebruik van de stopplaatsen betreft | STIB en ce qui concerne l'utilisation des arrêts (ibid., pp. 3-4; Doc. |
(ibid., pp. 3-4; Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, nr. | parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, n° 444/2, pp. |
444/2, pp. 3-4; I.V., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 22 februari | 3-4; C.R.I., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, 22 février |
2008, nr. 18, p. 72). | 2008, n° 18, p. 72). |
Na onderzoek werd de voorkeur gegeven aan een exclusieve toewijzing | Après étude, l'attribution exclusive de l'organisation de ces services |
van de organisatie van die diensten aan de MIVB, met verplichting om | à la STIB qui est tenue de collaborer avec le secteur privé a été |
daartoe samen te werken met de privésector, en dat boven andere | préférée à d'autres formules de réorganisation du secteur, telles que |
formules van reorganisatie van de sector, zoals het « onder controle | l'« encadrement de la liberté d'initiative au moyen de l'adoption |
brengen van het vrij initiatief via nieuwe regelgeving », het « | d'une nouvelle réglementation », l'« octroi d'une concession, |
verlenen van een al dan niet exclusieve concessie aan een privébedrijf | exclusive ou non, à une entreprise privée » ou l'attribution non |
» of een niet-exclusieve toewijzing van die activiteit aan de MIVB, | exclusive de cette activité à la STIB, combinée avec la « possibilité |
met de « mogelijkheid » voor de MIVB « om ter realisering van deze | » pour celle-ci « de s'allier une entreprise privée pour la |
opdracht een beroep te doen op de private sector met het oog op | |
samenwerking ». De keuze van die formule kan niet alleen worden | réalisation de cette mission ». Le choix de cette formule ne |
verklaard door het feit dat de MIVB in staat is om « deze busdiensten | s'explique pas seulement par la capacité de la STIB d'« intégrer ce |
te integreren in haar bestaande diensten van geregeld openbaar vervoer | service dans l'offre de services réguliers qu'elle assure actuellement |
», maar ook door haar knowhow op dat gebied en door de « belangrijkste | », mais aussi par le savoir-faire de la STIB en la matière, et par les |
nadelen » van de andere formules, zoals het feit dat die diensten niet | « inconvénients majeurs » des autres formules que sont la moindre |
in dezelfde mate in de bestaande diensten van de MIVB kunnen worden | intégration de ces services dans l'offre actuelle de la STIB, l'« |
geïntegreerd, het « overmatig en geconcentreerd gebruik van de | utilisation démesurée et concentrée de la voie publique et les |
openbare wegenis en de [...] verkeershinder » die het gevolg zouden | embarras de circulation » qui découleraient de l'absence |
zijn van het ontbreken van exclusiviteit en van « samenwerking tussen | d'exclusivité, de l'absence de « collaboration entre les exploitants » |
de uitbaters », alsook van een minder grote waarborg « voor het | et de la moindre garantie relative à l'offre d'un « parcours |
organiseren van transport naar een ruime waaier van | diversifié reprenant un large éventail des lieux d'intérêt bruxellois |
bezienswaardigheden » (Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, | » (Doc. parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, n° 444/1, |
nr. 444/1, p. 4). | p. 4). |
B.18.2. Het systeem van exclusieve concessie dat door de bestreden | B.18.2. Le système de concession exclusive décrit par les dispositions |
bepalingen wordt omschreven, vormt een specifieke regeling van een « | attaquées constitue une réglementation spécifique d'un « service |
dienst van het stedelijk openbaar vervoer » (ibid., nr. 444/1, pp. 7 | public de transport public urbain » (ibid., pp. 7 et 9) qui, sans |
en 9) die, zonder financiële investeringen te vereisen of een te grote | |
inzet van personeel van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, toelaat | requérir des investissements financiers ou une trop grande présence du |
« het aantal (soorten) [...] bussen » te beperken, en die de kwaliteit | personnel de la Région de Bruxelles-Capitale, permet de limiter le « |
van de bussen, van de diensten en van de bezienswaardigheden | nombre (de types) de bus », garantit la qualité de ceux-ci, des |
garandeert (ibid., nr. 444/2, pp. 4-6). De exclusiviteit zorgt, « | services offerts et des lieux d'intérêt proposés (ibid., n° 444/2, pp. |
zelfs bij eventuele meerdere onderaannemers voor samenwerking op het | 4-6). L'exclusivité permet une « collaboration sur le terrain via une |
terrein door taakverdeling in plaats van concurrentie ». Zij zorgt | répartition des tâches au lieu d'une concurrence, même lorsque |
eveneens ervoor dat de overheid geen controlesysteem moet opzetten | plusieurs sous-traitants sont impliqués ». Elle dispense aussi |
doordat de sector dankzij die exclusiviteit autoregulerend is (ibid., | l'autorité de créer un système de contrôle, en raison de |
p. 6). | l'autorégulation du secteur qu'elle génère (ibid., p. 6). |
Vanuit haar technische knowhow ter zake en onder toezicht van de | Disposant d'une expertise technique en la matière et sous le contrôle |
Regering heeft de MIVB als taak - op basis van een voorafgaand | du Gouvernement, la STIB a pour tâche - sur la base d'une étude |
commercieel onderzoek naar onder meer het aantal uit te baten lijnen, | commerciale préalable portant entre autres sur le nombre de lignes à |
en waarbij zij zich beweegt binnen het kader dat is vastgelegd in haar | exploiter, et en respectant le cadre tracé par son contrat de gestion |
beheersovereenkomst - de bestekken op te stellen die de | - de rédiger les cahiers des charges que devront respecter les |
concessiehouders van de privésector zullen moeten nakomen. Die | concessionnaires du secteur privé. Instruments flexibles permettant de |
bestekken zijn flexibele instrumenten die toelaten in te spelen op | réagir à de nouvelles évolutions, ces cahiers des charges contiendront |
nieuwe evoluties, en zullen realistische uitbatingsvoorwaarden | des conditions d'exploitation réalistes relatives au prix, au volume |
bevatten met betrekking tot de prijs, de grootte van het aanbod en het | de l'offre et au type de véhicules à utiliser et feront référence à |
soort voertuigen dat moet worden gebruikt; daarnaast zullen zij | |
verwijzen naar milieunormen die even streng zijn als die welke gelden | des normes environnementales aussi sévères que celles qui concernent |
voor de MIVB, alsook naar de sociale regelgeving (ibid., nr. 444/2, | la STIB, ainsi qu'à la réglementation sociale (ibid., n° 444/2, pp. |
pp. 5-6, 11 en 13). | 5-6, 11 et 13). |
B.19. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het noch zonder noodzaak is, | B.19. Il résulte de ce qui précède que ce n'est, ni sans nécessité, ni |
noch op een wijze die onevenredig is met het nagestreefde doel dat de | de manière disproportionnée au but poursuivi que la disposition |
bestreden bepaling de economische activiteit regelt van ondernemingen | attaquée règle l'activité économique des entreprises qui exploitent un |
die een dienst van geregeld vervoer per autobus uitbaten zoals die | service régulier de transport par autobus visé par l'article 2, alinéa |
wordt beoogd in artikel 2, tweede lid, 4°, van de besluitwet van 30 | 2, 4°, de l'arrêté-loi du 30 décembre 1946. |
december 1946. | |
B.20. Het derde onderdeel van het tweede middel is niet gegrond. | B.20. Le second moyen, en sa troisième branche, n'est pas fondé. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
verwerpt het beroep. | rejette le recours. |
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, | Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
de openbare terechtzitting van 28 mei 2009. | janvier 1989, à l'audience publique du 28 mai 2009. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |