Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 65/2009 van 2 april 2009 Rolnummer 4452 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 150 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing vanaf het aanslagjaar 2005, gesteld door de Rec Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 65/2009 van 2 april 2009 Rolnummer 4452 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 150 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing vanaf het aanslagjaar 2005, gesteld door de Rec Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 65/2009 du 2 avril 2009 Numéro du rôle : 4452 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 150 du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il est applicable à partir de l'exercice d'imposition 2005, po La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 65/2009 van 2 april 2009 Extrait de l'arrêt n° 65/2009 du 2 avril 2009
Rolnummer 4452 Numéro du rôle : 4452
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 150 van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 150 du Code
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals van toepassing vanaf des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il est applicable à partir de
het aanslagjaar 2005, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te l'exercice d'imposition 2005, posée par le Tribunal de première
Luik. instance de Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R.
rechters R. Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe en J. Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe et J. Spreutels, assistée
Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 1 april 2008 in zake Nadia Abbaoui tegen de Belgische Par jugement du 1er avril 2008 en cause de Nadia Abbaoui contre l'Etat
Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 9 avril
april 2008, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Luik de volgende 2008, le Tribunal de première instance de Liège a posé la question
prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Is artikel 150 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, zoals « L'article 150 du Code des impôts sur les revenus, tel qu'il est
van toepassing vanaf het aanslagjaar 2005, in zoverre het bepaalt dat applicable à partir de l'exercice d'imposition 2005, est-il, en ce
de belastingvermindering voor werkloosheidsuitkeringen moet worden qu'il dispose que la réduction d'impôt pour allocations de chômage
berekend ' voor beide echtgenoten samen ' terwijl de andere doit être calculée ' ensemble pour les deux conjoints ' alors que les
verminderingen die zijn bepaald in de onderafdeling waarvan het autres réductions prévues par la sous-section dont ledit article fait
genoemde artikel deel uitmaakt ' per belastingplichtige ' moeten partie doivent être calculées ' par contribuable ', compatible avec
worden berekend, bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de les articles 10 et 11 de la Constitution, étant donné qu'il établit
Grondwet, vermits het aldus (en enkel wat de werkloosheidsuitkeringen ainsi (et à propos des seules allocations de chômage) une différence
betreft) een verschil in behandeling invoert tussen gehuwde of
wettelijk samenwonende belastingplichtigen en feitelijk samenwonende de traitement entre les contribuables mariés ou cohabitants légaux et
belastingplichtigen, terwijl die twee categorieën van personen zich, des contribuables cohabitants de fait alors que ces deux catégories de
behalve wat hun ' burgerlijke staat ' betreft, in een soortgelijke personnes se trouvent, hors la question de leur ' statut civil ', dans
situatie bevinden ? ». une situation semblable ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De artikelen 146 tot 154 vormen onderafdeling III (« B.1.1. Les articles 146 à 154 forment la sous-section 3 (« Réduction
Vermindering voor pensioenen en vervangingsinkomsten ») van afdeling I pour pensions et revenus de remplacement ») de la section Ire («
(« Gewoon stelsel van aanslag ») van hoofdstuk III (« Berekening van Régime ordinaire de taxation ») du chapitre III (« Calcul de l'impôt
de belasting ») van titel II (« Personenbelasting ») van het Wetboek ») du Titre II (« Impôt des personnes physiques ») du Code des impôts
van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992). sur les revenus 1992 (CIR 1992).
B.1.2. Bij artikel 147, 7° en 8°, van dat Wetboek, zoals vervangen bij B.1.2. L'article 147, 7° et 8°, de ce Code, tel qu'il a été remplacé
artikel 35 van de wet van 10 augustus 2001 houdende hervorming van de par l'article 35 de la loi du 10 août 2001 portant réforme de l'impôt
personenbelasting, wordt een vermindering ingevoerd voor de belasting des personnes physiques, instaure une réduction sur l'impôt afférent
op de werkloosheidsuitkeringen die zijn omschreven bij artikel 146, aux allocations de chômage définies par l'article 146, 3°, du même
3°, van hetzelfde Wetboek. Code.
Zoals het van toepassing is op het aanslagjaar 2005, bepaalt artikel Tel qu'il est applicable à l'exercice d'imposition 2005, l'article
151, eerste zin, van het WIB 1992 - vervangen bij artikel 38 van de 151, première phrase, du CIR 1992 - remplacé par l'article 38 de la
wet van 10 augustus 2001 : loi du 10 août 2001 - dispose :
« Wanneer het belastbare inkomen 22.660 EUR of meer bedraagt, wordt de « Lorsque le revenu imposable atteint ou dépasse 22.660 EUR, la
vermindering voor werkloosheidsuitkeringen, andere dan die welke zijn réduction afférente aux allocations de chômage, autres que celles qui
toegekend aan werklozen die op 1 januari van het aanslagjaar 58 jaar sont attribuées aux chômeurs âgés de 58 ans ou plus au 1er janvier de
of ouder zijn en een anciënniteitstoeslag bevatten, niet toegepast ». l'exercice d'imposition et comprenant un complément d'ancienneté,
n'est pas accordée ».
B.1.3. Zoals het van toepassing is op het aanslagjaar 2005, bepaalt B.1.3. Tel qu'il est applicable à l'exercice d'imposition 2005,
artikel 150 van hetzelfde Wetboek, vervangen bij artikel 37 van de wet l'article 150 du même Code - remplacé par l'article 37 de la loi du 10
van 10 augustus 2001, en vervolgens gewijzigd bij artikel 97 van de wet van 23 december 2005 betreffende het generatiepact : « Wanneer een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd, worden, met uitzondering van de vermindering voor werkloosheidsuitkeringen, de in deze onderafdeling bepaalde verminderingen en grenzen per belastingplichtige berekend. De vermindering voor werkloosheidsuitkeringen wordt voor beide echtgenoten samen berekend. Daarbij worden respectievelijk werkloosheidsuitkeringen, de netto-inkomens en de belastbare inkomens van beide echtgenoten samengeteld om de vermindering en de grenzen te berekenen. De overeenkomstig het tweede lid berekende vermindering voor werkloosheidsuitkeringen wordt daarna omgedeeld per belastingplichtige in verhouding tot het aandeel van zijn werkloosheidsuitkeringen in het totaal van de werkloosheidsuitkeringen van beide echtgenoten ». De term « echtgenoten » die in die bepaling wordt gebruikt, heeft betrekking zowel op gehuwden als op wettelijk samenwonenden (artikel août 2001, puis modifié par l'article 97 de la loi du 23 décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les générations - dispose : « Lorsqu'une imposition commune est établie, les réductions et les limites prévues par la présente sous-section, à l'exclusion de la réduction pour allocations de chômage, sont calculées par contribuable. La réduction pour allocations de chômage est calculée ensemble pour les deux conjoints. A cet effet, les allocations de chômage, les revenus nets et les revenus imposables des deux conjoints sont respectivement additionnés pour calculer la réduction et les limites. La réduction pour allocations de chômage calculée conformément à l'alinéa 2 est ensuite répartie par contribuable en proportion de la quotité de ses allocations de chômage dans le total des allocations de chômage des deux conjoints ». Le mot « conjoints » utilisé dans cette disposition vise tant les personnes mariées que les cohabitants légaux (article 2, § 1er, 2°, du
2, § 1, 2°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été inséré par
ingevoegd bij artikel 2 van de wet van 10 augustus 2001). l'article 2 de la loi du 10 août 2001).
B.2. Uit de feiten van de aan de verwijzende rechter voorgelegde zaak, B.2. Il ressort des faits de la cause portée devant le juge a quo, des
uit de motieven van de verwijzingsbeslissing en uit de voormelde motifs de la décision de renvoi et des dispositions précitées que la
bepalingen blijkt dat het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de
bestaanbaarheid van het voormelde artikel 150, eerste en tweede lid, Cour est invitée à statuer sur la compatibilité de l'article 150,
van het WIB 1992, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat alinéas 1er et 2, précité du CIR 1992 avec les articles 10 et 11 de la
die bepaling een verschil in behandeling zou invoeren tussen twee Constitution, en ce que cette disposition introduirait une différence
categorieën van personen die op 1 januari 2005 jonger zijn dan 58 de traitement entre deux catégories de personnes âgées de moins de
jaar, die naast andere beroepsinkomsten werkloosheidsuitkeringen cinquante-huit ans au 1er janvier 2005, percevant des allocations de
ontvangen en die samenwonen met een persoon die zulke uitkeringen niet chômage parmi d'autres revenus professionnels, et cohabitant avec une
ontvangt : enerzijds, de gehuwde of wettelijk samenwonende persoon ten personne ne percevant pas de telles allocations : d'une part, la
aanzien van wie een gemeenschappelijke aanslag wordt gevestigd en, personne mariée ou dans une situation de cohabitation légale qui fait
anderzijds, de persoon die niet gehuwd is, noch wettelijk samenwonend. l'objet d'une imposition commune, et d'autre part, la personne qui
De in het geding zijnde bepaling heeft tot gevolg dat het belastbare n'est ni mariée, ni dans une situation de cohabitation légale.
inkomen bedoeld in artikel 151, eerste zin, van het WIB 1992, in het La disposition en cause a pour effet que le revenu imposable visé par
geval van de eerstgenoemde persoon, wordt bepaald door diens l'article 151, première phrase, du CIR 1992 est, dans le cas de la
belastbare inkomen samen te tellen met het bedrag van het belastbare première personne précitée, déterminé par l'addition de son revenu
inkomen van de persoon met wie hij samenwoont, zodat het door die imposable et du montant du revenu imposable de son cohabitant, de
bepaling vastgestelde maximumbedrag - waarboven de voormelde sorte que le plafond fixé par cette disposition - et au-dessus duquel
belastingvermindering niet wordt toegekend - vlugger zal zijn bereikt la réduction d'impôt précitée n'est pas accordée - sera plus vite
dan voor de tweede categorie van personen. atteint que pour la seconde catégorie de personnes.
B.3.1. De in het geding zijnde bepaling werd aangenomen in het kader B.3.1. La disposition en cause a été adoptée dans le cadre d'une
van een fiscale hervorming die onder andere tot doel had « een réforme fiscale visant entre autres à développer « un système fiscal
belastingsysteem [te ontwikkelen] dat neutraal is ten aanzien van de
samenlevingsvorm » en « de maatregelen die ongunstig zijn voor de neutre vis-à-vis des choix de vie » et à « supprimer les mesures
gehuwden te schrappen », doordat elk « verschil in belastingdruk défavorables aux couples mariés », toute « différence de pression
tussen gehuwde koppels en samenwonenden » als ongerechtvaardigd werd fiscale entre couples mariés et cohabitants » étant considérée comme
beschouwd (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/001, pp. 6-7). injustifiée (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1270/001, pp.
B.3.2. Het in B.2 vermelde verschil in behandeling werd verantwoord 6-7). B.3.2. La différence de traitement visée en B.2 a été justifiée par «
door « het streven [...] om een actieve welvaartstaat tot stand te la volonté [...] de réaliser un [E]tat social actif » (Doc. parl.,
brengen » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/006, p. 98), Chambre, 2000-2001, DOC 50-1270/006, p. 98), Etat dont le
waarvan de ontwikkeling « maatregelen [vereist] om de voordelige développement exige des « mesures modulant le traitement fiscal
fiscale behandeling van vervangingsinkomsten te moduleren », die « favorable des revenus de remplacement » qui « empêche trop souvent les
[...] al te vaak [belet] dat mensen de nodige stappen zetten om actief gens d'effectuer les étapes nécessaires pour participer activement ou
deel te nemen of te blijven deelnemen aan de arbeidsmarkt » (Parl. pour rester actifs sur le marché du travail » (Doc. parl., Chambre,
St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 27). Het verschil in 2000-2001, DOC 50-1270/001, p. 27). La différence de traitement est
behandeling wordt voorgesteld als « een afweging tussen enerzijds het présentée comme « une mise en balance entre, d'une part, le principe
principe van de actieve welvaartstaat en anderzijds dat van het de l'Etat social actif et, d'autre part, la suppression des
opheffen van discriminaties » (Parl. St., Senaat, 2000-2001, nr. 832/3, p. 43). discriminations » (Doc. parl., Sénat, 2000-2001, n° 832/3, p. 43).
Die verantwoording werd in herinnering gebracht tijdens het onderzoek Cette justification a été rappelée lors de l'examen de l'article 97 de
van artikel 97 van de wet van 23 december 2005 dat tot doel had een la loi du 23 décembre 2005 qui avait pour objet de supprimer une
soortgelijk verschil in behandeling weg te werken met betrekking tot différence de traitement similaire relative à d'autres revenus de
andere vervangingsinkomsten (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC remplacement (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2128/012, p. 10),
51-2128/012, p. 10), verschil in behandeling dat toen « niet opportuun différence de traitement alors « jugée inopportune » (Doc. parl.,
werd geacht » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2128/001, p. 54). Chambre, 2005-2006, DOC 51-2128/001, p. 54).
B.4. De juridische toestand van een samenwonende die is gehuwd of die B.4. La situation juridique d'un cohabitant marié ou ayant fait une
een verklaring van wettelijke samenwoning heeft afgelegd, verschilt déclaration de cohabitation légale diffère de celle d'un cohabitant
van die van een samenwonende die noch gehuwd, noch wettelijk qui n'est ni marié, ni cohabitant légal, tant en ce qui concerne ses
samenwonend is, zowel wat zijn plichten tegenover de persoon met wie obligations vis-à-vis de son cohabitant qu'en ce qui concerne sa
hij samenwoont als wat zijn vermogensrechtelijke toestand betreft. situation patrimoniale.
Die verschillen kunnen, wanneer zij verband houden met het doel van de Ces différences peuvent, lorsqu'elles sont liées au but de la mesure,
maatregel, een verschil in behandeling tussen die twee categorieën van justifier une différence de traitement entre ces deux catégories de
samenwonenden verantwoorden. cohabitants.
B.5. Het in B.3.2 beschreven doel kan echter niet het in B.2 vermelde B.5. L'objectif décrit en B.3.2 ne permet toutefois pas de justifier
verschil in behandeling redelijk verantwoorden. raisonnablement la différence de traitement visée en B.2.
De wijze van samenleving kan het streven naar re-integratie op de En effet, le mode de cohabitation ne peut influencer la volonté de
arbeidsmarkt immers niet beïnvloeden. réinsertion sur le marché du travail.
B.6. De in het geding zijnde bepaling is niet bestaanbaar met de B.6. La disposition en cause n'est pas compatible avec les articles 10
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. et 11 de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Doordat het bepaalt dat de belastbare inkomens van gehuwden of En ce qu'il prévoit l'addition des revenus imposables des époux ou des
wettelijk samenwonenden worden samengeteld, schendt artikel 150, cohabitants légaux, l'article 150, alinéas 1er et 2, du Code des
eerste en tweede lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été remplacé par l'article 37
1992, zoals het werd vervangen bij artikel 37 van de wet van 10 de la loi du 10 août 2001, puis modifié par l'article 97 de la loi du
augustus 2001 en vervolgens gewijzigd bij artikel 97 van de wet van 23 23 décembre 2005 relative au pacte de solidarité entre les
december 2005 betreffende het generatiepact, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. générations, viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 2 april 2009. l'audience publique du 2 avril 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^