← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 60/2009 van 25 maart 2009 Rolnummer 4442 In zake : de
prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende
het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gesteld d Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 60/2009 van 25 maart 2009 Rolnummer 4442 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gesteld d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 60/2009 du 25 mars 2009 Numéro du rôle : 4442 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs salar La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 60/2009 van 25 maart 2009 | Extrait de l'arrêt n° 60/2009 du 25 mars 2009 |
| Rolnummer 4442 | Numéro du rôle : 4442 |
| In zake : de prejudiciële vraag over artikel 17 van het koninklijk | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 17 de |
| besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en | l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de |
| overlevingspensioen voor werknemers, gesteld door de Arbeidsrechtbank | retraite et de survie des travailleurs salariés, posée par le Tribunal |
| te Luik. | du travail de Liège. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
| rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, | Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
| J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier | Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. |
| P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
| Bij vonnis van 4 maart 2008 in zake Olga Iazeva tegen de Rijksdienst | Par jugement du 4 mars 2008 en cause de Olga Iazeva contre l'Office |
| voor Pensioenen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | national des pensions, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
| ingekomen op 7 maart 2008, heeft de Arbeidsrechtbank te Luik de | Cour le 7 mars 2008, le Tribunal du travail de Liège a posé la |
| volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober | « L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la |
| 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers de | pension de retraite et de survie des travailleurs salariés viole-t-il |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen, | les articles 10 et 11 de la Constitution, lus séparément ou |
| in zoverre dat artikel het voordeel van het overlevingspensioen alleen | |
| toekent aan de langstlevende echtgenoot die meer dan één jaar met de | conjointement, en ce que cet article n'accorde l'avantage de la |
| overleden werknemer was gehuwd, zonder datzelfde recht toe te kennen | pension de survie qu'au seul conjoint survivant marié depuis plus d'un |
| aan de langstlevende echtgenoot die minder dan één jaar met de | an avec le travailleur décédé sans accorder ce même droit au conjoint |
| overleden werknemer was gehuwd, hoewel die twee personen, vóór het | survivant marié depuis moins d'un an avec le travailleur décédé bien |
| huwelijk en meer dan één jaar vóór het overlijden, een verklaring van | qu'antérieurement au mariage et plus d'un an avant le décès, ces 2 |
| wettelijke samenwoning hebben afgelegd ? ». | personnes aient fait une déclaration de cohabitation légale ? ». |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. Artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967, | B.1. L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967, tel |
| zoals vervangen door artikel 107 van de wet van 15 mei 1984, bepaalt : | qu'il a été remplacé par l'article 107 de la loi du 15 mai 1984, dispose : |
| « Het overlevingspensioen wordt slechts toegekend indien, op de datum | « La pension de survie n'est accordée que, si à la date du décès, le |
| van het overlijden, de langstlevende echtgenoot ten minste één jaar | conjoint survivant était marié depuis un an au moins avec le |
| met de overleden werknemer gehuwd was. Het huwelijk dient nochtans | travailleur décédé. La durée d'un an de mariage n'est toutefois pas |
| niet een jaar te duren indien één van de volgende voorwaarden vervuld is : | requise si une des conditions suivantes est remplie : |
| - er is een kind geboren uit het huwelijk; | - un enfant est né du mariage; |
| - op het ogenblik van het overlijden is er een kind ten laste waarvoor | - au moment du décès un enfant est à charge pour lequel l'époux ou |
| één van de echtgenoten kinderbijslag ontving; | l'épouse percevait des allocations familiales; |
| - het overlijden is het gevolg van een na de datum van het huwelijk | - le décès est dû à un accident postérieur à la date du mariage ou a |
| voorgekomen ongeval of werd veroorzaakt door een beroepsziekte | été causé par une maladie professionnelle contractée dans l'exercice |
| opgedaan tijdens of naar aanleiding van de uitoefening van het beroep, | ou à l'occasion de l'exercice de la profession, d'une mission confiée |
| van een door de Belgische Regering toevertrouwde opdracht of van in | par le Gouvernement belge ou de prestations dans le cadre de |
| het kader van de Belgische technische bijstand verrichte prestaties, | l'assistance technique belge et pour autant que l'origine ou |
| voor zover de aanvang of de verergering van deze ziekte na de datum | l'aggravation de cette maladie soit postérieure à la date du mariage. |
| van het huwelijk plaatsvond. | |
| [...] ». | [...] ». |
| De vraag heeft enkel betrekking op de eerste zin van het eerste lid | La question porte uniquement sur la première phrase de l'alinéa 1er de |
| van de in het geding zijnde bepaling. | la disposition en cause. |
| B.2. De vraag noopt tot een vergelijking, met betrekking tot de | B.2. La question invite la Cour à comparer, en ce qui concerne |
| toekenning van overlevingspensioenen, van de situatie van de echtgenoten die sedert meer dan één jaar vóór het overlijden van één van hen zijn gehuwd, met die van de echtgenoten die sedert minder dan één jaar zijn gehuwd en, voordien, een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd en voor wie de gecumuleerde duur, voorafgaand aan het overlijden van één van hen, van de wettelijke samenwoning en van het huwelijk meer dan één jaar bedraagt. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval. B.3. Door een voorwaarde op te leggen van een minimumduur van één jaar huwelijk voor het toekennen van een overlevingspensioen aan de langstlevende echtgenoot van een werknemer van wie de beroepsactiviteit het recht op een dergelijk pensioen opende, heeft de wetgever bepaalde misbruiken willen ontmoedigen, zoals het huwelijk in extremis, waarvan de enige bedoeling is het de langstlevende echtgenoot mogelijk te maken het overlevingspensioen te genieten. De wetgever heeft, daarenboven, uitzonderingen op die regel aanvaard die uitgaan van de idee dat in bepaalde situaties de omstandigheden aantonen dat, hoewel het overlijden minder dan één jaar na het huwelijk heeft plaatsgehad, dat huwelijk niet enkel is voltrokken om het overlevingspensioen te verkrijgen. B.4. Het verschil in behandeling steunt op het objectieve gegeven dat de in B.2 beschreven juridische toestand van echtgenoten verschilt naar gelang, onder overigens gelijke omstandigheden, de enen gehuwd waren op een tijdstip waarop de anderen wettelijk samenwonenden waren. Die situatie verschilt zowel wat de verplichtingen jegens elkaar betreft als wat de vermogensrechtelijke toestand van de betrokkenen betreft. B.5. Echtgenoten zijn elkaar hulp en bijstand verschuldigd (artikel | l'octroi de pensions de survie, la situation des conjoints qui sont mariés depuis plus d'un an avant le décès de l'un d'eux avec celle des conjoints qui, mariés depuis moins d'un an, ont fait, auparavant, une déclaration de cohabitation légale et pour lesquels la durée cumulée, précédant le décès de l'un deux, de la cohabitation légale et du mariage excède un an. La Cour limite son examen à cette hypothèse. B.3. En imposant une condition de durée minimale d'un an de mariage pour l'octroi d'une pension de survie au conjoint survivant d'un travailleur dont l'activité professionnelle ouvrait le droit à une telle pension, le législateur a entendu décourager certains abus, comme le mariage in extremis, contracté dans le seul but de permettre au conjoint survivant de bénéficier de la pension de survie. Il a, par ailleurs, admis des exceptions à cette règle qui partent du principe que, dans certaines situations, les circonstances démontrent que, bien que le décès ait eu lieu moins d'un an après le mariage, celui-ci n'avait pas été contracté dans le seul but d'obtenir la pension de survie. B.4. La différence de traitement se fonde sur un élément objectif, à savoir que la situation juridique des conjoints décrite en B.2 diffère suivant que, toutes autres choses étant égales, les uns étaient mariés à une époque où les autres étaient des cohabitants légaux. Cette situation diffère aussi bien en ce qui concerne les obligations mutuelles que pour ce qui concerne la situation patrimoniale des intéressés. B.5. Les époux se doivent mutuellement secours et assistance (article |
| 213 van het Burgerlijk Wetboek), zij genieten de bescherming van de | 213 du Code civil), ils bénéficient de la protection du logement de la |
| gezinswoonst en de huisraad (artikel 215 van het Burgerlijk Wetboek); | famille et des meubles meublants (article 215 du Code civil); les |
| de echtgenoten moeten hun inkomsten bij voorrang besteden aan hun | époux doivent consacrer leurs revenus par priorité à leur contribution |
| bijdrage in de lasten van het huwelijk (artikel 217 van het Burgerlijk | aux charges du mariage (article 217 du Code civil), auxquelles ils |
| Wetboek), waarin zij moeten bijdragen naar vermogen (artikel 221 van | doivent contribuer selon leurs facultés (article 221 du Code civil). |
| het Burgerlijk Wetboek). Schulden die door een der echtgenoten worden | Les dettes qui sont contractées par l'un des époux pour les besoins du |
| aangegaan ten behoeve van de huishouding en de opvoeding van de | ménage et l'éducation des enfants obligent solidairement l'autre |
| kinderen verbinden de andere echtgenoot hoofdelijk, behoudens wanneer | |
| zij, gelet op de bestaansmiddelen van het gezin, buitensporig zijn | époux, sauf lorsqu'elles sont excessives eu égard aux ressources du |
| (artikel 222 van het Burgerlijk Wetboek). | ménage (article 222 du Code civil). |
| B.6. Onder wettelijke samenwoning wordt verstaan de toestand van | B.6. Par cohabitation légale, il y a lieu d'entendre la situation de |
| samenleven van twee personen die een schriftelijke verklaring van | vie commune de deux personnes ayant fait une déclaration écrite de |
| wettelijke samenwoning hebben afgelegd (artikel 1475 van het | cohabitation légale (article 1475 du Code civil). |
| Burgerlijk Wetboek). | |
| De verklaring wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke | La déclaration est remise à l'officier de l'état civil du domicile |
| stand van de gemeentelijke woonplaats, die nagaat of beide partijen | commun, qui vérifie si les deux parties ne sont pas liées par un |
| niet verbonden zijn door een huwelijk of door een andere wettelijke | mariage ou par une autre cohabitation légale et sont capables de |
| samenwoning en bekwaam zijn om contracten aan te gaan overeenkomstig | |
| de artikelen 1123 en 1124 van het Burgerlijk Wetboek. De verklaring | contracter conformément aux articles 1123 et 1124 du Code civil. La |
| wordt vermeld in het bevolkingsregister. | déclaration est actée dans le registre de la population. |
| De wettelijke samenwoning houdt op wanneer een van de partijen in het | La cohabitation légale cesse lorsque l'une des parties se marie ou |
| huwelijk treedt of overlijdt. Zij kan tevens door de samenwonenden | décède. Il peut également être mis fin à la cohabitation légale par |
| worden beëindigd, in onderlinge overeenstemming of eenzijdig, door | les cohabitants, soit de commun accord, soit unilatéralement, au moyen |
| middel van een schriftelijke verklaring bij de ambtenaar van de | d'une déclaration écrite qui est remise à l'officier de l'état civil, |
| burgerlijke stand, die daarvan melding maakt in het bevolkingsregister | qui acte la cessation de la cohabitation légale dans le registre de la |
| (artikel 1476 van het Burgerlijk Wetboek). | population (article 1476 du Code civil). |
| B.7. Op de wettelijke samenwoning zijn de volgende bepalingen | B.7. Les dispositions suivantes s'appliquent à la cohabitation légale |
| toepasselijk : de wettelijke bescherming van de gezinswoning | : la protection légale du domicile familial (articles 215, 220, § 1er, |
| (artikelen 215, 220, § 1, en 224, § 1, 1, van het Burgerlijk Wetboek) | et 224, § 1er, 1, du Code civil) s'applique par analogie à la |
| wordt van overeenkomstige toepassing verklaard op de wettelijke | cohabitation légale; les cohabitants légaux contribuent aux charges de |
| samenwoning; de wettelijk samenwonenden dragen bij in de lasten van | |
| het samenleven naar evenredigheid van hun mogelijkheden en iedere | la vie commune en proportion de leurs facultés et toute dette non |
| niet-buitensporige schuld die door een der wettelijk samenwonenden | excessive contractée par l'un des cohabitants légaux pour les besoins |
| wordt aangegaan ten behoeve van het samenleven en van de kinderen die | |
| door hen worden opgevoed, verbindt de andere partner hoofdelijk | de la vie commune et des enfants qu'ils éduquent oblige solidairement |
| (artikel 1477 van het Burgerlijk Wetboek). | l'autre cohabitant (article 1477 du Code civil). |
| Voor het overige is voorzien in een regeling van de goederen van de | Pour le surplus, il est prévu un régime des biens des cohabitants et |
| samenwonenden en in de mogelijkheid om de wettelijke samenwoning door | la possibilité de régler par convention les modalités de la |
| middel van een overeenkomst te regelen, voor zover die geen beding | cohabitation légale, pour autant que cette convention ne contienne |
| bevat dat strijdig is met artikel 1477 van het Burgerlijk Wetboek, met | aucune clause contraire à l'article 1477 du Code civil, à l'ordre |
| de openbare orde of de goede zeden, noch met de regels betreffende het | public, aux bonnes moeurs ou aux règles relatives à l'autorité |
| ouderlijk gezag en de voogdij, noch met de regels die de wettelijke | parentale, à la tutelle et aux règles déterminant l'ordre légal de la |
| orde van de erfopvolging bepalen. Die overeenkomst wordt in | succession. Cette convention est passée en la forme authentique devant |
| authentieke vorm verleden voor de notaris en wordt in het | notaire, et fait l'objet d'une mention au registre de la population |
| bevolkingsregister vermeld (artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek). | (article 1478 du Code civil). |
| B.8. Wanneer de verstandhouding tussen de wettelijk samenwonenden | B.8. Si l'entente entre les cohabitants légaux est sérieusement |
| ernstig is verstoord, kan elk van beide partners de vrederechter | perturbée, chacun des deux partenaires peut demander au juge de paix |
| vragen om dringende en voorlopige maatregelen te bevelen betreffende | d'ordonner les mesures urgentes et provisoires relatives à |
| het betrekken van de gemeenschappelijke verblijfplaats, betreffende de | l'occupation de la résidence commune, à la personne et aux biens des |
| persoon en de goederen van de samenwonenden en van de kinderen alsmede | cohabitants et des enfants et aux obligations légales et |
| betreffende de wettelijke en contractuele verplichtingen van beide | contractuelles des deux cohabitants. Même après la cessation de la |
| samenwonenden. Ook na de beëindiging van de wettelijke samenwoning en | cohabitation légale, pour autant que la demande ait été introduite |
| voor zover de vordering binnen drie maanden na de beëindiging is | |
| ingesteld, kan de vrederechter de dringende en voorlopige maatregelen | dans les trois mois de la cessation, le juge de paix peut ordonner les |
| gelasten die ingevolge de beëindiging gerechtvaardigd zijn (artikel | mesures urgentes et provisoires justifiées par cette cessation |
| 1479 van het Burgerlijk Wetboek). | (article 1479 du Code civil). |
| B.9. Uit hetgeen voorafgaat blijkt dat de bepalingen van het | B.9. Il résulte de ce qui précède que les dispositions du Code civil |
| Burgerlijk Wetboek die gelden ten aanzien van wettelijk samenwonenden | applicables aux cohabitants légaux créent une protection patrimoniale |
| een beperkte vermogensrechtelijke bescherming creëren die gedeeltelijk | limitée qui s'inspire partiellement de dispositions applicables aux |
| is geïnspireerd door bepalingen die gelden ten aanzien van | |
| echtgenoten. Een dergelijke bescherming betekent niet dat de wetgever | époux. Une telle protection n'implique pas que le législateur soit |
| ertoe is gehouden om de wettelijk samenwonenden zoals de echtgenoten | tenu de traiter les cohabitants légaux comme les époux dans la matière |
| te behandelen wat de overlevingspensioenen betreft. | des pensions de survie. |
| B.10. De verwijzende rechter merkt echter op dat de wettelijk | B.10. Le juge a quo observe toutefois que, par l'effet de la |
| samenwonenden ten gevolge van de wijziging van artikel 12 van de | modification de l'article 12 de la loi du 10 avril 1971 sur les |
| Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 door de wet van 11 mei 2007 « | accidents du travail par la loi du 11 mai 2007 « modifiant diverses |
| houdende wijziging van diverse bepalingen betreffende | dispositions relatives aux accidents du travail, aux maladies |
| arbeidsongevallen, beroepsziekten en het asbestfonds met betrekking | professionnelles et au fonds amiante, en ce qui concerne les |
| tot wettelijk samenwonenden » (artikel 10) voortaan de voordelen | cohabitants légaux » (article 10), les cohabitants légaux bénéficient |
| genieten die bij die bepaling aan de echtgenoten zijn toegekend. | désormais des avantages octroyés aux conjoints par cette disposition. |
| B.11. Die wet maakt het voordeel dat ze toekent afhankelijk van het | B.11. Cette loi subordonne l'avantage qu'elle octroie à |
| l'établissement, par les deux partenaires et conformément à l'article | |
| opstellen, door beide partners en overeenkomstig artikel 1478 van het | 1478 du Code civil, d'un contrat obligeant les parties à un devoir de |
| Burgerlijk Wetboek, van een overeenkomst waarin voor de partijen is | |
| voorzien in een verplichting tot hulp die, zelfs na een eventuele | secours qui, même après une rupture éventuelle, peut avoir des |
| breuk, financiële gevolgen kan hebben (artikel 5, tweede lid, van de | conséquences financières (article 5, alinéa 2, de la loi du 10 avril |
| wet van 10 april 1971, ingevoegd bij artikel 9 van de voormelde wet | 1971, inséré par l'article 9 de la loi du 11 mai 2007 précitée). Il |
| van 11 mei 2007). Daaruit volgt dat het in die wet bedoelde voordeel | s'ensuit que l'avantage visé par cette loi n'est pas accordé à tous |
| niet aan alle wettelijk samenwonenden wordt toegekend; die beperking | les cohabitants légaux; cette limitation a été commentée comme suit au |
| werd als volgt becommentarieerd in de parlementaire voorbereiding : | cours des travaux préparatoires : |
| « [De minister van Werk] onderschrijft het principe dat de wettelijk | « [Le ministre de l'Emploi] déclare souscrire au principe selon lequel |
| samenwonenden in de arbeidsongevallenverzekering dezelfde rechten | les cohabitants légaux doivent se voir reconnaître dans le cadre de |
| moeten hebben als gehuwden, indien de juridische toestand van | l'assurance contre les accidents du travail les mêmes droits que les |
| wettelijk samenwonenden en gehuwden gelijk is. Hoewel hun toestand | conjoints mariés lorsque la situation juridique des cohabitants légaux |
| et des conjoints mariés est identique. Or, bien qu'elle soit | |
| vergelijkbaar is, is hij echter niet gelijk. | comparable, leur situation n'est pas identique. |
| Het toekennen van een lijfrente aan de achterblijvende echtgenoot na | L'octroi d'une rente viagère au conjoint marié survivant, à la suite |
| een dodelijk arbeidsongeval vindt zijn oorsprong in artikel 213 van | d'un accident du travail mortel, trouve son origine dans l'article 213 |
| het Burgerlijk Wetboek dat de echtgenoten tot wederzijdse hulp en | du Code civil, qui dispose que les époux se doivent mutuellement |
| bijstand verplicht. Deze hulp en bijstand overstijgt de duurtijd van | secours et assistance, une obligation qui ne reste pas limitée à la |
| het huwelijk. Uit artikel 213 leidt men immers af dat onderhoudsgeld | durée du mariage. En effet, on peut déduire de l'article 213 qu'une |
| kan worden toegekend bij echtscheiding of scheiding van tafel en bed. | pension alimentaire peut être octroyée en cas de divorce ou de |
| Ook voor de wettelijk samenwonenden gelden een aantal wederzijdse | séparation de corps. |
| verplichtingen, maar deze zijn veel minder verregaand. | Une série d'obligations réciproques s'appliquent également aux |
| cohabitants légaux, mais celles-ci sont beaucoup moins étendues. | |
| Tussen wettelijk samenwonenden bestaat de wederzijdse plicht tot hulp | Le devoir mutuel d'assistance et de secours n'existe pas entre les |
| en bijstand niet, zodat bij gebeurlijke beëindiging van de wettelijke | cohabitants légaux, si bien qu'en cas de cessation éventuelle de la |
| samenwoning, wat onder meer kan via een eenzijdige verklaring van | cohabitation légale, qui peut intervenir notamment au moyen d'une |
| beëindiging door één van de partners, er ook geen grond bestaat voor | déclaration unilatérale de cessation faite par l'un des partenaires, |
| de toekenning van een onderhoudsgeld. | il n'y a pas non plus de motif d'octroyer une pension alimentaire. |
| Artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek verleent nochtans de wettelijk | L'article 1478 du Code civil accorde toutefois aux cohabitants légaux |
| samenwonende partners de mogelijkheid hun wettelijke samenwoning naar | la possibilité de régler les modalités de leur cohabitation légale |
| goeddunken te regelen door middel van een overeenkomst die in | comme ils le jugent à propos, par une convention passée en la forme |
| authentieke vorm wordt verleden door de notaris en wordt vermeld in | authentique devant notaire, et faisant l'objet d'une mention au |
| het bevolkingsregister. Aldus kunnen zij overeenkomen hetzij tot een | registre de la population. Ils peuvent ainsi convenir d'une obligation |
| eenzijdige, hetzij tot een wederzijdse onderhoudsverplichting. In | alimentaire, soit unilatérale, soit réciproque. En principe, cette |
| principe vervalt die onderhoudsverplichting bij de beëindiging van de | obligation alimentaire est sans objet en cas de cessation de la |
| wettelijke samenwoning. Artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek sluit | cohabitation légale. L'article 1478 du Code civil n'exclut cependant |
| echter niet uit dat de partners in hun overeenkomst bedingen dat ze | pas la possibilité que les cohabitants prévoient dans leur convention |
| elkaar (of een van hen) onderhoudsplichtig blijven na de beëindiging | qu'une obligation alimentaire continuera à s'appliquer entre eux (ou |
| van de wettelijke samenwoning. | vis-à-vis de l'un d'eux) après la cessation de la cohabitation légale. |
| Indien zulke overeenkomst afgesloten is, kan men stellen dat de | Le ministre précise que lorsqu'une telle convention a été conclue, la |
| situatie van wettelijk samenwonenden vrijwel gelijk is met die van | situation des cohabitants légaux est pratiquement équivalente à celle |
| echtgenoten, althans wat de wederzijdse hulp en bijstand betreft, | des époux, du moins en ce qui concerne le devoir mutuel d'assistance |
| aldus de minister. | et de secours. |
| De wetgever heeft trouwens uitdrukkelijk de band tussen het recht op | Le législateur a d'ailleurs souhaité établir formellement un lien |
| de levenslange rente en het bestaan van een onderhoudsverplichting | entre le droit à la rente viagère et l'existence d'une obligation |
| willen maken door in het laatste lid van artikel 12 van de AOW te | alimentaire en prévoyant au dernier alinéa de l'article 12 de la loi |
| bepalen dat, in geval van scheiding van de echtgenoten, voordat het | sur les accidents du travail qu'en cas de séparation des époux avant |
| ongeval zich heeft voorgedaan, er slechts een recht op rente is, | la survenance de l'accident, le droit à une rente n'est acquis que si |
| indien de overlevende ex-echtgenoot onderhoudsgeld genoot. | l'ex-époux survivant bénéficiait d'une pension alimentaire. |
| De basis van onze sociale zekerheid is onderlinge solidariteit. Het | La solidarité mutuelle constitue la base de notre sécurité sociale. Il |
| zou dan ook vreemd zijn dat de sociale zekerheid zou moeten voorzien | serait dès lors étrange que la sécurité sociale doive organiser la |
| in solidariteit met de achterblijvende partner van een wettelijk | solidarité avec le partenaire survivant d'un couple de cohabitants |
| samenwonend koppel indien deze personen niet eens onderling, voor | légaux, si ces personnes n'ont même pas voulu prévoir entre elles un |
| elkaar, willen voorzien in sociale ondersteuning » (Parl. St., Senaat, | soutien social » (Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n° 3-916/5, pp. 7 et |
| 2006-2007, nr. 3-916/5, pp. 7 en 8; in dezelfde zin, p. 4 en Parl. | 8; dans le même sens, p. 4 et Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
| St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2984/003, p. 5). | 51-2984/003, p. 5). |
| B.12. Het Hof stelt vast dat in de wetgeving inzake arbeidsongevallen | B.12. La Cour constate que, conformément à la législation sur les |
| accidents du travail et les maladies professionnelles, une allocation | |
| en beroepsziekten niet enkel aan de echtgenoot van de getroffene, maar | doit être octroyée non seulement au conjoint de la victime, mais aussi |
| ook aan de persoon die met de getroffene wettelijk samenwoonde een | à la personne qui cohabitait légalement avec la victime, lorsque les |
| uitkering toekomt, wanneer de partners overeenkomstig artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek een overeenkomst hebben opgesteld waarin voor de partijen is voorzien in een verplichting tot hulp die, zelfs na een eventuele breuk, financiële gevolgen kan hebben. Het komt de wetgever toe te oordelen of diezelfde situatie eveneens in aanmerking moet worden genomen bij het bepalen van de voorwaarden waaronder personen recht hebben op een overlevingspensioen. B.13. In het geval echter waarin, zoals te dezen, het huwelijk door een wettelijke samenwoning is voorafgegaan en waarin de gezamenlijke duur van de wettelijke samenwoning en het huwelijk minstens één jaar bedraagt, bevinden de echtgenoten zich in een situatie die het mogelijk maakt het in B.3 vermelde risico van misbruik als onbestaande te beschouwen. Door aan de echtgenoten die zich in een dergelijke situatie bevinden, het voordeel te ontzeggen waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet, doet die bepaling op discriminerende wijze | partenaires ont établi, conformément à l'article 1478 du Code civil, un contrat obligeant les parties à un devoir de secours qui, même après une rupture éventuelle, peut avoir des conséquences financières. C'est au législateur qu'il appartient d'apprécier si cette même situation doit être prise en compte également pour fixer les conditions auxquelles des personnes ont droit à une pension de survie. B.13. Toutefois, dans l'hypothèse où, comme en l'espèce, le mariage a été précédé d'une cohabitation légale et où la durée cumulée de la cohabitation légale et du mariage atteint au moins un an, les époux se trouvent dans une situation qui permet de tenir pour inexistant le risque d'abus évoqué en B.3. En privant les époux se trouvant dans une telle situation du bénéfice qu'elle prévoit, la disposition en cause |
| afbreuk aan de rechten van de betrokkenen. | porte une atteinte discriminatoire aux droits des intéressés. |
| B.14. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord, in | B.14. La question préjudicielle appelle une réponse positive, dans la |
| de mate zoals aangegeven in B.13. | mesure indiquée en B.13. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| Artikel 17 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 | L'article 17 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la |
| betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, zoals | pension de retraite et de survie des travailleurs salariés, tel qu'il |
| vervangen bij artikel 107 van de wet van 15 mei 1984, schendt de | a été remplacé par l'article 107 de la loi du 15 mai 1984, viole les |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het de langstlevende | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prive d'une pension |
| echtgenoot die minder dan één jaar met de overleden werknemer was | de survie, accordée selon les conditions définies par cet article 17, |
| gehuwd, met wie hij eerder een verklaring van wettelijke samenwoning | le conjoint survivant qui a été marié moins d'un an avec le |
| had afgelegd en waarbij de gezamenlijke duur van het huwelijk en de | travailleur décédé, avec lequel il avait antérieurement fait une |
| wettelijke samenwoning minstens één jaar bedraagt, een | |
| overlevingspensioen, toegekend volgens de bij dat artikel 17 | déclaration de cohabitation légale lorsque la durée cumulée de la |
| vastgestelde voorwaarden, ontzegt. | cohabitation légale et du mariage atteint au moins un an. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
| terechtzitting van 25 maart 2009. | l'audience publique du 25 mars 2009. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |