Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 Rolnummer 4466 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de wet van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en ver(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 Rolnummer 4466 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de wet van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en ver(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 54/2009 du 19 mars 2009 Numéro du rôle : 4466 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1 er , 3°, alinéa 1 er , de l'article 3 de la loi du 14 juillet (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 Extrait de l'arrêt n° 54/2009 du 19 mars 2009
Rolnummer 4466 Numéro du rôle : 4466
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1er, 3°,
artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi
betreffende de wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten du 14 juillet 1976 relative aux droits et devoirs respectifs des époux
en de huwelijksvermogensstelsels, gesteld door de Rechtbank van eerste et aux régimes matrimoniaux, posée par le Tribunal de première
aanleg te Nijvel. instance de Nivelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P.
rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y.
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 7 mei 2008 in zake B.M. tegen R.C., waarvan de Par jugement du 7 mai 2008 en cause de B.M. contre R.C., dont
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 15 mei 2008, heeft l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 15 mai 2008, le
de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel de volgende prejudiciële Tribunal de première instance de Nivelles a posé la question
vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de « L'article 1er, 3°, alinéa 1er, de l'article 3 des dispositions
overgangsbepalingen van de wet van 14 juli 1976 betreffende de transitoires de la loi du 14 juillet 1976 relative aux droits et
wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten en de devoirs respectifs des époux et aux régimes matrimoniaux qui dispose,
huwelijksvermogensstelsels, dat bepaalt dat de echtgenoten die de in qu'à défaut de déclaration visée au 1er, les époux qui avaient adopté
het 1° bedoelde verklaring niet hebben afgelegd en die de tot de
aanwinsten beperkte gemeenschap hadden aanvaard, worden onderworpen la communauté réduite aux acquêts seront soumis aux dispositions des
aan de bepalingen van de artikelen 1415 tot 1426 voor al wat articles 1415 à 1426 pour tout ce qui concerne la gestion de la
betrekking heeft op het bestuur van de gemeenschap en van hun eigen communauté et de leur biens propres ainsi qu'à celles des articles
goederen, alsook aan die van de artikelen 1408 tot 1414 betreffende de 1408 à 1414 définissant les dettes communes et réglant le droit des
gemeenschappelijke schulden en de rechten van de schuldeisers, in die
zin geïnterpreteerd dat de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het créanciers, interprété en ce sens que les articles 1453 et 1463
Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn op de in het voormelde artikel anciens du Code civil sont applicables aux catégories d'époux visées
bedoelde categorieën van echtgenoten, de artikelen 10, 11 en 11bis van dans l'article précité, violent-ils les articles 10, 11 et 11bis de la
de Grondwet en het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in Constitution et le principe d'égalité et de non discrimination, en ce
zoverre de gescheiden vrouw die niet binnen drie maanden en veertig que la femme divorcée qui n'a point dans les trois mois et quarante
dagen na de echtscheiding de gemeenschap heeft aanvaard, wordt geacht jours après le divorce accepté la communauté est censée y avoir
daarvan afstand te hebben gedaan, terwijl de man zijn rechten in de renoncé alors que l'homme est investi de plein droit de ses droits
gemeenschap van rechtswege verkrijgt ? ». dans la communauté ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de prejudiciële vraag, de in het geding zijnde Quant à la question préjudicielle, aux dispositions en cause et à
bepalingen en de exceptie l'exception
B.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de B.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité, avec le
bestaanbaarheid, met het beginsel van gelijkheid en principe d'égalité et de non-discrimination, de l'article 1er, 3°,
niet-discriminatie, van artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 (« alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi
Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 betreffende de du 14 juillet 1976 relative aux droits et devoirs respectifs des époux
wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten en de
huwelijksvermogensstelsels (hierna : de wet van 14 juli 1976), in die et aux régimes matrimoniaux (ci-après : la loi du 14 juillet 1976),
zin geïnterpreteerd dat de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het interprété en ce sens que les articles 1453 et 1463 anciens du Code
Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn op de echtgenoten die, vóór de
voormelde wet, de tot de aanwinsten beperkte gemeenschap hadden civil sont applicables aux époux qui avaient adopté, avant la loi
aanvaard, met als gevolg dat de uit de echt gescheiden vrouw die niet précitée, la communauté réduite aux acquêts, avec pour conséquence que
binnen drie maanden en veertig dagen na de echtscheiding de la femme divorcée qui n'a pas, dans les trois mois et quarante jours
gemeenschap heeft aanvaard, wordt geacht daarvan afstand te hebben après le divorce, accepté la communauté, est censée y avoir renoncé
gedaan, terwijl de uit de echt gescheiden man zijn rechten in de alors que l'homme divorcé est investi de plein droit de ses droits
gemeenschap van rechtswege verkrijgt. dans la communauté.
B.2.1. Artikel 1, 1° tot 3°, van artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») B.2.1. L'article 1er, 1° à 3°, de l'article 3 (« Dispositions
van de wet van 14 juli 1976 (Belgisch Staatsblad , 18 september 1976) transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 (Moniteur belge, 18
- waarvan alleen het 3°, eerste lid, in het geding is - bepaalt : septembre 1976) - dont seul le 3°, alinéa 1er, est en cause - dispose
« Overeenkomstig de volgende regels zijn de bepalingen van deze wet : « Les dispositions de la présente loi sont applicables, suivant les
van toepassing op de echtgenoten die vóór de inwerkingtreding van deze règles ci-après, aux époux mariés avant la date de son entrée en
wet zijn gehuwd zonder huwelijksvoorwaarden te hebben gemaakt of na
een stelsel van gemeenschap te hebben aangenomen dan wel het stelsel vigueur sans avoir établi de conventions matrimoniales ou après avoir
van scheiding van goederen of het dotaal stelsel te hebben gekozen, adopté un régime en communauté ou après avoir choisi le régime de la
waarin een gemeenschap van aanwinsten is bedongen als omschreven in de séparation de biens ou celui des biens dotaux comportant une société
artikelen 1498 en 1499 van het Burgerlijk Wetboek : d'acquêts régie par les articles 1498 et 1499 du Code civil :
1° Gedurende een termijn van een jaar te rekenen van de 1° Pendant un délai d'un an prenant cours à l'entrée en vigueur de la
inwerkingtreding van deze wet kunnen de echtgenoten ten overstaan van présente loi, les époux peuvent déclarer devant notaire qu'ils
een notaris verklaren dat zij hun wettelijk of bedongen entendent maintenir sans changement, leur régime matrimonial légal ou
huwelijksvermogensstelsel ongewijzigd wensen te handhaven. conventionnel.
2° Indien een dergelijke verklaring niet wordt afgelegd, zullen de 2° A défaut de pareille déclaration, les époux qui n'avaient pas
echtgenoten die geen huwelijksvoorwaarden hebben gemaakt of het établi de conventions matrimoniales ou avaient adopté le régime de la
stelsel van wettelijke gemeenschap hebben aangenomen, bij het communauté légale, seront dès l'expiration du délai, soumis aux
verstrijken van die termijn onderworpen zijn aan de bepalingen van de artikelen 1398 tot 1450 betreffende het wettelijk stelsel, onverminderd hetgeen zij bij huwelijkscontract hebben bedongen betreffende de voordelen aan beide echtgenoten of aan een van hen. Evenwel kunnen zij, zonder het verstrijken van die termijn af te wachten, ten overstaan van een notaris verklaren dat zij zich onmiddellijk wensen te onderwerpen aan de bepalingen betreffende het wettelijk stelsel. 3° Indien de verklaring bedoeld in 1° niet wordt afgelegd, zullen de echtgenoten die de gemeenschap beperkt tot de aanwinsten of de algemene gemeenschap hebben aangenomen, bij het verstrijken van die termijn onderworpen zijn aan de bepalingen van de artikelen 1415 tot 1426 voor alles wat betrekking heeft op het bestuur van de gemeenschap en van de eigen goederen, alsook aan de bepalingen van de artikelen dispositions des articles 1398 à 1450 concernant le régime légal, sans préjudice des clauses de leur contrat de mariage comportant des avantages aux deux époux ou à l'un d'eux. Ils peuvent toutefois, sans attendre l'expiration de ce délai, déclarer devant notaire, qu'ils entendent se soumettre immédiatement aux dispositions régissant le régime légal. 3° A défaut de la déclaration visée au 1°, les époux qui avaient adopté la communauté réduite aux acquêts ou la communauté universelle seront, dès l'expiration du délai, soumis aux dispositions des articles 1415 à 1426 pour tout ce qui concerne la gestion de la communauté et de leurs biens propres, ainsi qu'à celles des articles
1408 tot 1414 betreffende de gemeenschappelijke schulden en de rechten 1408 à 1414 définissant les dettes communes et réglant les droits des
van de schuldeisers. créanciers.
Hetzelfde geldt voor de echtgenoten die de scheiding van goederen of Il en sera de même pour les époux ayant choisi le régime de la
het dotaal stelsel hebben gekozen onder beding van een gemeenschap van séparation de biens ou le régime dotal, tout en ayant stipulé une
aanwinsten als omschreven in de artikelen 1498 en 1499 van het société d'acquêts régie par les articles 1498 et 1499 du Code civil
Burgerlijk Wetboek, doch uitsluitend wat die gemeenschap betreft ». mais en ce qui concerne cette société seulement ».
B.2.2. De vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek B.2.2. Les articles 1453 et 1463 anciens du Code civil disposent :
bepalen : «

Art. 1453.Na de ontbinding van de gemeenschap heeft de vrouw of

«

Art. 1453.Après la dissolution de la communauté, la femme ou ses

hebben haar erfgenamen en rechtverkrijgenden de bevoegdheid om de héritiers et ayants cause ont la faculté de l'accepter ou d'y renoncer
gemeenschap te aanvaarden of daarvan afstand te doen; elke hiermee
strijdige overeenkomst is nietig ». : toute convention contraire est nulle ».
«

Art. 1463.De uit de echt of van tafel en bed gescheiden vrouw die

«

Art. 1463.La femme divorcée ou séparée de corps, qui n'a point,

de gemeenschap niet aanvaard heeft binnen drie maanden en veertig
dagen nadat de echtscheiding of de scheiding van tafel en bed dans les trois mois et quarante jours après le divorce ou la
definitief is uitgesproken, wordt geacht van de gemeenschap afstand te séparation définitivement prononcés, accepté la communauté, est censée
hebben gedaan, behalve indien zij, nog voor het verstrijken van de y avoir renoncé, à moins qu'étant encore dans le délai, elle n'en ait
termijn, van de rechter een verlenging daarvan bekomen heeft, op obtenu la prorogation en justice, contradictoirement avec le mari, ou
tegenspraak van de man of deze behoorlijk opgeroepen zijnde ». lui dûment appelé ».
B.3.1. Volgens de ex-echtgenoot zou de prejudiciële vraag geen B.3.1. Selon l'ex-époux, la question préjudicielle n'appellerait pas
antwoord behoeven, vermits daarin niet de bepaling zou worden beoogd de réponse puisqu'elle omettrait de viser la disposition susceptible
die het in het geding zijnde verschil in behandeling kan bevatten, de contenir la différence de traitement en cause, à savoir l'article
namelijk artikel 47 van de opheffings- en wijzigingsbepalingen vervat 47 des dispositions abrogatoires et modificatives contenues à
in artikel 4, § 5, van de wet van 14 juli 1976. l'article 4, § 5, de la loi du 14 juillet 1976.
B.3.2. Het voormelde artikel 47 bepaalt : B.3.2. L'article 47 précité dispose :
« § 1er. Sont toutefois maintenus en vigueur à titre transitoire pour
les époux mariés antérieurement à l'entrée en vigueur de la présente
loi, soit qu'il aient adopté un régime autre qu'en communauté, soit
qu'étant soumis légalement ou conventionnellement aux règles du régime
en communauté, ils aient convenu de maintenir sans changement le
régime préexistant, et ce jusqu'à la liquidation de leur régime
« § 1. De artikelen 226bis tot 226septies, 300, 307, 776, eerste lid, matrimonial, les articles 226bis à 226septies, 300, 307, 776, alinéa 1er,
818, 905, 940, eerste lid, 1399 tot 1535, 1540 tot 1581, 2255 en 2256 van het Burgerlijk Wetboek, de artikelen 64 tot 72 van de Hypotheekwet van 16 december 1851, artikel 1562 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 553 tot 560 van het Wetboek van koophandel en artikel 6 van het Wetboek der successierechten blijven, bij wijze van overgangsmaatregel, tot aan de vereffening van hun huwelijksvermogensstelsel, van kracht voor echtgenoten die, gehuwd vóór de inwerkingtreding van deze wet, een ander stelsel dan de gemeenschap hebben aangenomen dan wel krachtens de wet of een overeenkomst onder de regels van het gemeenschapsstelsel vallen, en overeengekomen zijn het bestaande stelsel ongewijzigd te handhaven. 818, 905, 940, alinéa 1er, 1399 à 1535, 1540 à 1581, 2255 et 2256 du Code civil, 64 à 72 de la loi hypothécaire du 16 décembre 1851, 1562 du Code judiciaire, 553 à 560 du Code de commerce et 6 du Code des droits de succession.
§ 2. Bij wijze van overgangsmaatregel blijven eveneens van kracht, § 2. Sont également maintenus transitoirement en vigueur dans leur
zoals zij vóór de bekendmaking van deze wet luidden, de artikelen 124, rédaction antérieure à la publication de la présente loi les articles
295, derde lid, 942, 1304, tweede lid, 1990 en 2254 van het Burgerlijk 124, 295, alinéa 3, 942, 1304, alinéa 2, 1990 et 2254 du Code civil,
Wetboek, de artikelen 47 en 90bis van de Hypotheekwet van 16 december 47 et 90bis de la loi hypothécaire du 16 décembre 1851, 567, alinéa 1er,
1851 en de artikelen 567, eerste lid, 853, 1148, 1167, 1180, 1185,
1283 en 1319 van het Gerechtelijk Wetboek. 853, 1148, 1167, 1180, 1185, 1283 et 1319 du Code judiciaire.
§ 3. Indien echtgenoten, gehuwd na een gemeenschap van goederen te § 3. Lorsque des époux mariés après avoir adopté un régime en
hebben aangenomen, krachtens de overgangsmaatregelen van deze wet, aan communauté, sont soumis par l'effet des dispositions transitoires de
de bepalingen van deze wet alleen onderworpen zijn wat betreft het la présente loi, aux dispositions de cette loi uniquement en ce qui
bestuur van de gemeenschap en van hun eigen goederen, de vaststelling concerne la gestion de la communauté et de leurs biens propres, la
van de gemeenschappelijke schulden en de rechten van de schuldeisers, définition des dettes communes et les droits des créanciers, les
blijven de artikelen opgesomd in de §§ 1 en 2 op hen toepasselijk in articles énumérés aux §§ 1er et 2 leur resteront applicables dans la
zoverre zij noodzakelijk zijn voor de werking en de vereffening van mesure où ils sont nécessaires au fonctionnement et à la liquidation
hun huwelijksvermogensstelsel ». de leur régime matrimonial ».
B.3.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de B.3.3. Il ressort des motifs de la décision qui interroge la Cour que
verwijzende rechter van mening is dat het vroegere artikel 1463 van le juge a quo considère que l'article 1463 ancien du Code civil reste
het Burgerlijk Wetboek van toepassing blijft « krachtens de applicable « en vertu des dispositions transitoires de la loi du 14
overgangsbepalingen van de wet van 14 juli 1976 » en dat hij die juillet 1976 » et qu'il interprète ces dispositions transitoires par
overgangsbepalingen interpreteert met verwijzing naar een arrest van
het Hof van Cassatie van 6 juni 2005 (Arr. Cass., 2005, nr. 318). référence à un arrêt de la Cour de cassation du 6 juin 2005 (Pas.,
In het arrest dat de verwijzende rechter aanhaalt, verwijst het Hof 2005, n° 318). Or, dans l'arrêt que cite le juge a quo, la Cour de cassation se
van Cassatie echter zowel naar artikel 1, 3°, van artikel 3 (« réfère tant à l'article 1er, 3°, de l'article 3 (« Dispositions
Overgangsbepalingen ») als naar artikel 47 van de wet om te besluiten transitoires ») qu'à l'article 47 de la loi pour conclure « qu'il suit
« dat uit het geheel van die bepalingen volgt dat het oude artikel
1463 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing blijft op de ontbinding de l'ensemble de ces dispositions que l'article 1463 ancien du Code
civil demeure d'application à la dissolution et à la liquidation d'une
en de vereffening van een gemeenschap van aanwinsten die de société d'acquêts que des époux mariés avant l'entrée en vigueur de la
echtgenoten die vóór de inwerkingtreding van de wet van 14 juli 1976 loi du 14 juillet 1976 avaient adjointe à leur régime de séparation de
zijn gehuwd, bij hun stelsel van scheiding van goederen hadden gevoegd
». biens ».
De bepalingen die ten grondslag liggen aan de toepassing van de La Cour est donc valablement saisie des dispositions qui fondent
vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek en aan het l'application des articles 1453 et 1463 anciens du Code civil et la
in B.1 uiteengezette verschil in behandeling, zijn dus op geldige
wijze aan het Hof voorgelegd. différence de traitement exposée en B.1.
B.3.4. De exceptie wordt verworpen. B.3.4. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.4. De wet van 14 juli 1976 had in hoofdzaak tot doel de juridische B.4. La loi du 14 juillet 1976 avait pour objectif principal de
ontvoogding van de gehuwde vrouw, tot stand gebracht door de wet van concrétiser, dans la législation relative aux régimes matrimoniaux,
30 april 1958 betreffende de wederzijdse rechten en plichten van de l'émancipation juridique de la femme mariée consacrée par la loi du 30
echtgenoten, te concretiseren in de wetgeving betreffende de huwelijksvermogensstelsels : avril 1958 relative aux droits et devoirs respectifs des époux :
« Vanaf het ogenblik dat aan de gehuwde vrouw volle rechtsbekwaamheid « Dès l'instant où l'on reconnaît à la femme mariée une pleine
wordt toegekend, [...] moet deze onafhankelijkheid haar normale capacité juridique, [...] cette indépendance doit trouver sa
tegenhanger vinden op het gebied van de huwelijksvermogensstelsels. De contrepartie normale dans le domaine des régimes matrimoniaux. L'une
ene hervorming gaat niet zonder de andere. Het bekrachtigen van de
handelingsbekwaamheid van de gehuwde vrouw zonder daarbij de des réformes ne va pas sans l'autre. Consacrer la capacité civile de
huwelijksvermogensstelsels te wijzigen of aan te passen, zou er op la femme mariée, sans modifier ou aménager les régimes matrimoniaux,
neerkomen een theoretisch werk te leveren dat praktisch denkbeeldig serait faire oeuvre théorique et pratiquement illusoire » (Doc. parl.,
blijft » (Parl. St., Senaat, 1964-1965, nr. 138, p. 1; Parl. St., Sénat, 1964-1965, n° 138, p. 1; Doc. parl., Sénat, 1976-1977, n°
Senaat, 1976-1977, nr. 683/2, p. 1). 683/2, p. 1).
De wetgever heeft de aanpassing van de wetgeving betreffende de Le but du législateur a été de faire en sorte que l'adaptation de la
huwelijksvermogensstelsels aan de rechtsbekwaamheid van de gehuwde législation sur les régimes matrimoniaux à la capacité juridique de la
vrouw willen verzoenen met de eerbied voor de wilsautonomie van de femme mariée puisse se concilier avec le respect de l'autonomie de la
partijen. volonté des parties.
B.5. In de interpretatie van de verwijzende rechter zijn de vroegere
artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de B.5. Dans l'interprétation du juge a quo, les articles 1453 et 1463
vereffening van het huwelijksvermogensstelsel van echtgenoten die vóór anciens du Code civil sont applicables à la liquidation du régime
de inwerkingtreding van de wet van 14 juli 1976 zijn gehuwd onder het matrimonial d'époux mariés, avant l'entrée en vigueur de la loi du 14
stelsel van de tot de aanwinsten beperkte gemeenschap. Het is in die
interpretatie dat het Hof de prejudiciële vraag beantwoordt. juillet 1976, sous le régime de la communauté réduite aux acquêts.
Aan het Hof wordt het verschil in behandeling voorgelegd dat, volgens C'est dans cette interprétation que la Cour répond à la question préjudicielle.
de prejudiciële vraag, die bepalingen zouden invoeren tussen de La Cour est saisie de la différence de traitement que, selon la
echtgenoten, in zoverre de uit de echt gescheiden vrouw die niet question préjudicielle, ces dispositions opéreraient entre les époux,
binnen drie maanden en veertig dagen na de scheiding de gemeenschap en ce que la femme divorcée qui n'a pas dans les trois mois et
heeft aanvaard, wordt geacht daarvan afstand te hebben gedaan, terwijl quarante jours après le divorce accepté la communauté, est censée y
de uit de echt gescheiden man zijn rechten in de gemeenschap avoir renoncé alors que l'homme divorcé est investi d'office de ses
ambtshalve verkrijgt. droits dans la communauté.
B.6. Volgens de overgangsbepaling waarover het Hof wordt ondervraagd, B.6. Selon la disposition transitoire sur laquelle la Cour est
zijn de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek van interrogée, les articles 1453 et 1463 anciens du Code civil
toepassing op gemeenschappen die achtereenvolgens door twee s'appliquent à des communautés qui ont été régies successivement par
verschillende stelsels zijn geregeld wat de rechtsbekwaamheid van de deux régimes différents en ce qui concerne la capacité juridique de la
gehuwde vrouw betreft. femme mariée.
Vóór de inwerkingtreding van de voormelde wet behield artikel 1421 van Avant l'entrée en vigueur de la loi précitée, l'article 1421 du Code
het Burgerlijk Wetboek het beheer van de goederen van de gemeenschap civil réservait au seul mari la gestion des biens de la communauté,
voor aan de man, terwijl, zoals met name blijkt uit de artikelen 222 alors que, ainsi qu'il ressort notamment des articles 222 et 1416 du
en 1416 van het Burgerlijk Wetboek, gewijzigd bij de wet van 14 juli Code civil, modifiés par la loi du 14 juillet 1976, chacun des époux,
1976, iedere echtgenoot, binnen de in de wet aangegeven perken en dans les limites et selon les modalités indiquées par la loi, peut
onder de daarin vastgestelde voorwaarden, voortaan het
gemeenschappelijk vermogen kan aanspreken. Artikel 1416 maakt deel uit désormais engager le patrimoine commun. L'article 1416 fait partie des
van de bepalingen die artikel 1, 2° en 3°, van artikel 3 (« dispositions que l'article 1er, 2° et 3°, de l'article 3 («
Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 van rechtswege Dispositions transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 rend
toepasselijk maakt, indien de echtgenoten de in het 1° van hetzelfde applicables de droit, à défaut pour les époux d'avoir procédé à la
artikel bedoelde verklaring niet hebben afgelegd. déclaration visée au 1° du même article.
B.7.1. Een bepaling die de ex-echtgenote al haar rechten in de tot de B.7.1. Une disposition qui prive l'ex-épouse de tous ses droits dans
aanwinsten beperkte gemeenschap ontzegt indien zij die niet binnen een la communauté réduite aux acquêts si elle n'a pas accepté celle-ci
termijn van drie maanden en veertig dagen heeft aanvaard, behandelt dans un délai de trois mois et quarante jours, traite celle-ci
haar anders dan de ex-echtgenoot die, zonder stappen te moeten différemment de l'ex-époux qui, sans avoir aucune démarche à
ondernemen, zijn rechten in de gemeenschap automatisch verkrijgt en accomplir, se trouve automatiquement investi de ses droits dans la
die gemeenschap volledig zal kunnen genieten indien de ex-echtgenote communauté et pourra bénéficier de la totalité de celle-ci si
haar optierecht niet binnen de wettelijke termijn heeft uitgeoefend. l'ex-épouse n'a pas exercé son droit d'option dans le délai légal.
B.7.2. Dat verschil in behandeling was verantwoord toen het de B.7.2. Cette différence de traitement était justifiée lorsqu'elle
ongelijkheid tussen de echtgenoten corrigeerde op een ogenblik dat de constituait un correctif à l'inégalité des époux, à l'époque où le
man als enige de gemeenschappelijke goederen beheerde. Wanneer de mari gérait seul les biens communs. Elle permettait à l'ex-épouse de
gemeenschap deficitair bleek, moest de ex-echtgenote dus niet de ne pas supporter les charges d'une communauté à la gestion de laquelle
lasten dragen van die gemeenschap, die niet door haar werd beheerd. elle était restée étrangère, si la communauté se révélait déficitaire.
B.7.3. De zorg om de echtgenote te beschermen, is daarentegen niet B.7.3. Par contre, ce souci de protection de l'épouse ne se justifie
langer verantwoord sinds de wetgever een egalitair beheer van het plus depuis que le législateur a organisé une gestion égalitaire du
gemeenschappelijk vermogen heeft geregeld. De in het geding zijnde patrimoine commun. La disposition en cause a des effets
bepaling heeft onevenredige gevolgen voor de ex-echtgenote, vermits disproportionnés pour l'ex-épouse puisqu'elle peut aboutir à la priver
zij ertoe kan leiden dat haar al haar rechten worden ontzegd op een de tous ses droits sur une communauté que, depuis l'entrée en vigueur
gemeenschap die zij, sinds de inwerkingtreding van de wet van 14 juli de la loi du 14 juillet 1976, elle a géré à égalité avec son mari.
1976, op gelijkwaardige wijze met haar man heeft beheerd.
B.7.4. De in het geding zijnde bepaling voert bijgevolg tussen de B.7.4. La disposition en cause établit par conséquent, entre ex-époux,
ex-echtgenoten een verschil in behandeling in dat niet redelijk is verantwoord. une différence de traitement qui n'est pas raisonnablement justifiée.
B.8. Hieruit vloeit voort dat artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 B.8. Il découle de ce qui précède que l'article 1er, 3°, alinéa 1er,
(« Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 niet bestaanbaar de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi du 14 juillet
is met de artikelen 10, 11 en 11bis van de Grondwet. 1976 n'est pas compatible avec les articles 10, 11 et 11bis de la
B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. Constitution. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») van L'article 1er, 3°, alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions
de wet van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 relative aux droits et
verplichtingen van echtgenoten en de huwelijksvermogensstelsels devoirs respectifs des époux et aux régimes matrimoniaux viole les
schendt de artikelen 10, 11 en 11bis van de Grondwet, in zoverre het articles 10, 11 et 11bis de la Constitution en ce qu'il rend les
de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek articles 1453 et 1463 anciens du Code civil applicables à des droits
toepasselijk maakt op rechten en verplichtingen van een tot de
aanwinsten beperkte gemeenschap die na de inwerkingtreding van de wet et obligations d'une communauté réduite aux acquêts dissoute après
van 14 juli 1976 is ontbonden. l'entrée en vigueur de la loi du 14 juillet 1976.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 19 maart 2009. l'audience publique du 19 mars 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^