← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 Rolnummer 4466 In zake : de
prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de wet
van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en ver(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 Rolnummer 4466 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de wet van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en ver(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 54/2009 du 19 mars 2009 Numéro du rôle : 4466 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1 er , 3°, alinéa 1 er , de l'article 3 de la loi du 14 juillet (...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 54/2009 van 19 maart 2009 | Extrait de l'arrêt n° 54/2009 du 19 mars 2009 |
Rolnummer 4466 | Numéro du rôle : 4466 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, 3°, eerste lid, van | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 1er, 3°, |
artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 | alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi |
betreffende de wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten | du 14 juillet 1976 relative aux droits et devoirs respectifs des époux |
en de huwelijksvermogensstelsels, gesteld door de Rechtbank van eerste | et aux régimes matrimoniaux, posée par le Tribunal de première |
aanleg te Nijvel. | instance de Nivelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, | Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. |
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier | Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. |
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 7 mei 2008 in zake B.M. tegen R.C., waarvan de | Par jugement du 7 mai 2008 en cause de B.M. contre R.C., dont |
expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 15 mei 2008, heeft | l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 15 mai 2008, le |
de Rechtbank van eerste aanleg te Nijvel de volgende prejudiciële | Tribunal de première instance de Nivelles a posé la question |
vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 van de | « L'article 1er, 3°, alinéa 1er, de l'article 3 des dispositions |
overgangsbepalingen van de wet van 14 juli 1976 betreffende de | transitoires de la loi du 14 juillet 1976 relative aux droits et |
wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten en de | devoirs respectifs des époux et aux régimes matrimoniaux qui dispose, |
huwelijksvermogensstelsels, dat bepaalt dat de echtgenoten die de in | qu'à défaut de déclaration visée au 1er, les époux qui avaient adopté |
het 1° bedoelde verklaring niet hebben afgelegd en die de tot de | |
aanwinsten beperkte gemeenschap hadden aanvaard, worden onderworpen | la communauté réduite aux acquêts seront soumis aux dispositions des |
aan de bepalingen van de artikelen 1415 tot 1426 voor al wat | articles 1415 à 1426 pour tout ce qui concerne la gestion de la |
betrekking heeft op het bestuur van de gemeenschap en van hun eigen | communauté et de leur biens propres ainsi qu'à celles des articles |
goederen, alsook aan die van de artikelen 1408 tot 1414 betreffende de | 1408 à 1414 définissant les dettes communes et réglant le droit des |
gemeenschappelijke schulden en de rechten van de schuldeisers, in die | |
zin geïnterpreteerd dat de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het | créanciers, interprété en ce sens que les articles 1453 et 1463 |
Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn op de in het voormelde artikel | anciens du Code civil sont applicables aux catégories d'époux visées |
bedoelde categorieën van echtgenoten, de artikelen 10, 11 en 11bis van | dans l'article précité, violent-ils les articles 10, 11 et 11bis de la |
de Grondwet en het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in | Constitution et le principe d'égalité et de non discrimination, en ce |
zoverre de gescheiden vrouw die niet binnen drie maanden en veertig | que la femme divorcée qui n'a point dans les trois mois et quarante |
dagen na de echtscheiding de gemeenschap heeft aanvaard, wordt geacht | jours après le divorce accepté la communauté est censée y avoir |
daarvan afstand te hebben gedaan, terwijl de man zijn rechten in de | renoncé alors que l'homme est investi de plein droit de ses droits |
gemeenschap van rechtswege verkrijgt ? ». | dans la communauté ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de prejudiciële vraag, de in het geding zijnde | Quant à la question préjudicielle, aux dispositions en cause et à |
bepalingen en de exceptie | l'exception |
B.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over de | B.1. Le juge a quo interroge la Cour sur la compatibilité, avec le |
bestaanbaarheid, met het beginsel van gelijkheid en | principe d'égalité et de non-discrimination, de l'article 1er, 3°, |
niet-discriminatie, van artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 (« | alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi |
Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 betreffende de | du 14 juillet 1976 relative aux droits et devoirs respectifs des époux |
wederzijdse rechten en verplichtingen van echtgenoten en de | |
huwelijksvermogensstelsels (hierna : de wet van 14 juli 1976), in die | et aux régimes matrimoniaux (ci-après : la loi du 14 juillet 1976), |
zin geïnterpreteerd dat de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het | interprété en ce sens que les articles 1453 et 1463 anciens du Code |
Burgerlijk Wetboek van toepassing zijn op de echtgenoten die, vóór de | |
voormelde wet, de tot de aanwinsten beperkte gemeenschap hadden | civil sont applicables aux époux qui avaient adopté, avant la loi |
aanvaard, met als gevolg dat de uit de echt gescheiden vrouw die niet | précitée, la communauté réduite aux acquêts, avec pour conséquence que |
binnen drie maanden en veertig dagen na de echtscheiding de | la femme divorcée qui n'a pas, dans les trois mois et quarante jours |
gemeenschap heeft aanvaard, wordt geacht daarvan afstand te hebben | après le divorce, accepté la communauté, est censée y avoir renoncé |
gedaan, terwijl de uit de echt gescheiden man zijn rechten in de | alors que l'homme divorcé est investi de plein droit de ses droits |
gemeenschap van rechtswege verkrijgt. | dans la communauté. |
B.2.1. Artikel 1, 1° tot 3°, van artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») | B.2.1. L'article 1er, 1° à 3°, de l'article 3 (« Dispositions |
van de wet van 14 juli 1976 (Belgisch Staatsblad , 18 september 1976) | transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 (Moniteur belge, 18 |
- waarvan alleen het 3°, eerste lid, in het geding is - bepaalt : | septembre 1976) - dont seul le 3°, alinéa 1er, est en cause - dispose |
« Overeenkomstig de volgende regels zijn de bepalingen van deze wet | : « Les dispositions de la présente loi sont applicables, suivant les |
van toepassing op de echtgenoten die vóór de inwerkingtreding van deze | règles ci-après, aux époux mariés avant la date de son entrée en |
wet zijn gehuwd zonder huwelijksvoorwaarden te hebben gemaakt of na | |
een stelsel van gemeenschap te hebben aangenomen dan wel het stelsel | vigueur sans avoir établi de conventions matrimoniales ou après avoir |
van scheiding van goederen of het dotaal stelsel te hebben gekozen, | adopté un régime en communauté ou après avoir choisi le régime de la |
waarin een gemeenschap van aanwinsten is bedongen als omschreven in de | séparation de biens ou celui des biens dotaux comportant une société |
artikelen 1498 en 1499 van het Burgerlijk Wetboek : | d'acquêts régie par les articles 1498 et 1499 du Code civil : |
1° Gedurende een termijn van een jaar te rekenen van de | 1° Pendant un délai d'un an prenant cours à l'entrée en vigueur de la |
inwerkingtreding van deze wet kunnen de echtgenoten ten overstaan van | présente loi, les époux peuvent déclarer devant notaire qu'ils |
een notaris verklaren dat zij hun wettelijk of bedongen | entendent maintenir sans changement, leur régime matrimonial légal ou |
huwelijksvermogensstelsel ongewijzigd wensen te handhaven. | conventionnel. |
2° Indien een dergelijke verklaring niet wordt afgelegd, zullen de | 2° A défaut de pareille déclaration, les époux qui n'avaient pas |
echtgenoten die geen huwelijksvoorwaarden hebben gemaakt of het | établi de conventions matrimoniales ou avaient adopté le régime de la |
stelsel van wettelijke gemeenschap hebben aangenomen, bij het | communauté légale, seront dès l'expiration du délai, soumis aux |
verstrijken van die termijn onderworpen zijn aan de bepalingen van de artikelen 1398 tot 1450 betreffende het wettelijk stelsel, onverminderd hetgeen zij bij huwelijkscontract hebben bedongen betreffende de voordelen aan beide echtgenoten of aan een van hen. Evenwel kunnen zij, zonder het verstrijken van die termijn af te wachten, ten overstaan van een notaris verklaren dat zij zich onmiddellijk wensen te onderwerpen aan de bepalingen betreffende het wettelijk stelsel. 3° Indien de verklaring bedoeld in 1° niet wordt afgelegd, zullen de echtgenoten die de gemeenschap beperkt tot de aanwinsten of de algemene gemeenschap hebben aangenomen, bij het verstrijken van die termijn onderworpen zijn aan de bepalingen van de artikelen 1415 tot 1426 voor alles wat betrekking heeft op het bestuur van de gemeenschap en van de eigen goederen, alsook aan de bepalingen van de artikelen | dispositions des articles 1398 à 1450 concernant le régime légal, sans préjudice des clauses de leur contrat de mariage comportant des avantages aux deux époux ou à l'un d'eux. Ils peuvent toutefois, sans attendre l'expiration de ce délai, déclarer devant notaire, qu'ils entendent se soumettre immédiatement aux dispositions régissant le régime légal. 3° A défaut de la déclaration visée au 1°, les époux qui avaient adopté la communauté réduite aux acquêts ou la communauté universelle seront, dès l'expiration du délai, soumis aux dispositions des articles 1415 à 1426 pour tout ce qui concerne la gestion de la communauté et de leurs biens propres, ainsi qu'à celles des articles |
1408 tot 1414 betreffende de gemeenschappelijke schulden en de rechten | 1408 à 1414 définissant les dettes communes et réglant les droits des |
van de schuldeisers. | créanciers. |
Hetzelfde geldt voor de echtgenoten die de scheiding van goederen of | Il en sera de même pour les époux ayant choisi le régime de la |
het dotaal stelsel hebben gekozen onder beding van een gemeenschap van | séparation de biens ou le régime dotal, tout en ayant stipulé une |
aanwinsten als omschreven in de artikelen 1498 en 1499 van het | société d'acquêts régie par les articles 1498 et 1499 du Code civil |
Burgerlijk Wetboek, doch uitsluitend wat die gemeenschap betreft ». | mais en ce qui concerne cette société seulement ». |
B.2.2. De vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek | B.2.2. Les articles 1453 et 1463 anciens du Code civil disposent : |
bepalen : « Art. 1453.Na de ontbinding van de gemeenschap heeft de vrouw of |
« Art. 1453.Après la dissolution de la communauté, la femme ou ses |
hebben haar erfgenamen en rechtverkrijgenden de bevoegdheid om de | héritiers et ayants cause ont la faculté de l'accepter ou d'y renoncer |
gemeenschap te aanvaarden of daarvan afstand te doen; elke hiermee | |
strijdige overeenkomst is nietig ». | : toute convention contraire est nulle ». |
« Art. 1463.De uit de echt of van tafel en bed gescheiden vrouw die |
« Art. 1463.La femme divorcée ou séparée de corps, qui n'a point, |
de gemeenschap niet aanvaard heeft binnen drie maanden en veertig | |
dagen nadat de echtscheiding of de scheiding van tafel en bed | dans les trois mois et quarante jours après le divorce ou la |
definitief is uitgesproken, wordt geacht van de gemeenschap afstand te | séparation définitivement prononcés, accepté la communauté, est censée |
hebben gedaan, behalve indien zij, nog voor het verstrijken van de | y avoir renoncé, à moins qu'étant encore dans le délai, elle n'en ait |
termijn, van de rechter een verlenging daarvan bekomen heeft, op | obtenu la prorogation en justice, contradictoirement avec le mari, ou |
tegenspraak van de man of deze behoorlijk opgeroepen zijnde ». | lui dûment appelé ». |
B.3.1. Volgens de ex-echtgenoot zou de prejudiciële vraag geen | B.3.1. Selon l'ex-époux, la question préjudicielle n'appellerait pas |
antwoord behoeven, vermits daarin niet de bepaling zou worden beoogd | de réponse puisqu'elle omettrait de viser la disposition susceptible |
die het in het geding zijnde verschil in behandeling kan bevatten, | de contenir la différence de traitement en cause, à savoir l'article |
namelijk artikel 47 van de opheffings- en wijzigingsbepalingen vervat | 47 des dispositions abrogatoires et modificatives contenues à |
in artikel 4, § 5, van de wet van 14 juli 1976. | l'article 4, § 5, de la loi du 14 juillet 1976. |
B.3.2. Het voormelde artikel 47 bepaalt : | B.3.2. L'article 47 précité dispose : |
« § 1er. Sont toutefois maintenus en vigueur à titre transitoire pour | |
les époux mariés antérieurement à l'entrée en vigueur de la présente | |
loi, soit qu'il aient adopté un régime autre qu'en communauté, soit | |
qu'étant soumis légalement ou conventionnellement aux règles du régime | |
en communauté, ils aient convenu de maintenir sans changement le | |
régime préexistant, et ce jusqu'à la liquidation de leur régime | |
« § 1. De artikelen 226bis tot 226septies, 300, 307, 776, eerste lid, | matrimonial, les articles 226bis à 226septies, 300, 307, 776, alinéa 1er, |
818, 905, 940, eerste lid, 1399 tot 1535, 1540 tot 1581, 2255 en 2256 van het Burgerlijk Wetboek, de artikelen 64 tot 72 van de Hypotheekwet van 16 december 1851, artikel 1562 van het Gerechtelijk Wetboek, de artikelen 553 tot 560 van het Wetboek van koophandel en artikel 6 van het Wetboek der successierechten blijven, bij wijze van overgangsmaatregel, tot aan de vereffening van hun huwelijksvermogensstelsel, van kracht voor echtgenoten die, gehuwd vóór de inwerkingtreding van deze wet, een ander stelsel dan de gemeenschap hebben aangenomen dan wel krachtens de wet of een overeenkomst onder de regels van het gemeenschapsstelsel vallen, en overeengekomen zijn het bestaande stelsel ongewijzigd te handhaven. | 818, 905, 940, alinéa 1er, 1399 à 1535, 1540 à 1581, 2255 et 2256 du Code civil, 64 à 72 de la loi hypothécaire du 16 décembre 1851, 1562 du Code judiciaire, 553 à 560 du Code de commerce et 6 du Code des droits de succession. |
§ 2. Bij wijze van overgangsmaatregel blijven eveneens van kracht, | § 2. Sont également maintenus transitoirement en vigueur dans leur |
zoals zij vóór de bekendmaking van deze wet luidden, de artikelen 124, | rédaction antérieure à la publication de la présente loi les articles |
295, derde lid, 942, 1304, tweede lid, 1990 en 2254 van het Burgerlijk | 124, 295, alinéa 3, 942, 1304, alinéa 2, 1990 et 2254 du Code civil, |
Wetboek, de artikelen 47 en 90bis van de Hypotheekwet van 16 december | 47 et 90bis de la loi hypothécaire du 16 décembre 1851, 567, alinéa 1er, |
1851 en de artikelen 567, eerste lid, 853, 1148, 1167, 1180, 1185, | |
1283 en 1319 van het Gerechtelijk Wetboek. | 853, 1148, 1167, 1180, 1185, 1283 et 1319 du Code judiciaire. |
§ 3. Indien echtgenoten, gehuwd na een gemeenschap van goederen te | § 3. Lorsque des époux mariés après avoir adopté un régime en |
hebben aangenomen, krachtens de overgangsmaatregelen van deze wet, aan | communauté, sont soumis par l'effet des dispositions transitoires de |
de bepalingen van deze wet alleen onderworpen zijn wat betreft het | la présente loi, aux dispositions de cette loi uniquement en ce qui |
bestuur van de gemeenschap en van hun eigen goederen, de vaststelling | concerne la gestion de la communauté et de leurs biens propres, la |
van de gemeenschappelijke schulden en de rechten van de schuldeisers, | définition des dettes communes et les droits des créanciers, les |
blijven de artikelen opgesomd in de §§ 1 en 2 op hen toepasselijk in | articles énumérés aux §§ 1er et 2 leur resteront applicables dans la |
zoverre zij noodzakelijk zijn voor de werking en de vereffening van | mesure où ils sont nécessaires au fonctionnement et à la liquidation |
hun huwelijksvermogensstelsel ». | de leur régime matrimonial ». |
B.3.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de | B.3.3. Il ressort des motifs de la décision qui interroge la Cour que |
verwijzende rechter van mening is dat het vroegere artikel 1463 van | le juge a quo considère que l'article 1463 ancien du Code civil reste |
het Burgerlijk Wetboek van toepassing blijft « krachtens de | applicable « en vertu des dispositions transitoires de la loi du 14 |
overgangsbepalingen van de wet van 14 juli 1976 » en dat hij die | juillet 1976 » et qu'il interprète ces dispositions transitoires par |
overgangsbepalingen interpreteert met verwijzing naar een arrest van | |
het Hof van Cassatie van 6 juni 2005 (Arr. Cass., 2005, nr. 318). | référence à un arrêt de la Cour de cassation du 6 juin 2005 (Pas., |
In het arrest dat de verwijzende rechter aanhaalt, verwijst het Hof | 2005, n° 318). Or, dans l'arrêt que cite le juge a quo, la Cour de cassation se |
van Cassatie echter zowel naar artikel 1, 3°, van artikel 3 (« | réfère tant à l'article 1er, 3°, de l'article 3 (« Dispositions |
Overgangsbepalingen ») als naar artikel 47 van de wet om te besluiten | transitoires ») qu'à l'article 47 de la loi pour conclure « qu'il suit |
« dat uit het geheel van die bepalingen volgt dat het oude artikel | |
1463 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing blijft op de ontbinding | de l'ensemble de ces dispositions que l'article 1463 ancien du Code |
civil demeure d'application à la dissolution et à la liquidation d'une | |
en de vereffening van een gemeenschap van aanwinsten die de | société d'acquêts que des époux mariés avant l'entrée en vigueur de la |
echtgenoten die vóór de inwerkingtreding van de wet van 14 juli 1976 | loi du 14 juillet 1976 avaient adjointe à leur régime de séparation de |
zijn gehuwd, bij hun stelsel van scheiding van goederen hadden gevoegd | |
». | biens ». |
De bepalingen die ten grondslag liggen aan de toepassing van de | La Cour est donc valablement saisie des dispositions qui fondent |
vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek en aan het | l'application des articles 1453 et 1463 anciens du Code civil et la |
in B.1 uiteengezette verschil in behandeling, zijn dus op geldige | |
wijze aan het Hof voorgelegd. | différence de traitement exposée en B.1. |
B.3.4. De exceptie wordt verworpen. | B.3.4. L'exception est rejetée. |
Ten gronde | Quant au fond |
B.4. De wet van 14 juli 1976 had in hoofdzaak tot doel de juridische | B.4. La loi du 14 juillet 1976 avait pour objectif principal de |
ontvoogding van de gehuwde vrouw, tot stand gebracht door de wet van | concrétiser, dans la législation relative aux régimes matrimoniaux, |
30 april 1958 betreffende de wederzijdse rechten en plichten van de | l'émancipation juridique de la femme mariée consacrée par la loi du 30 |
echtgenoten, te concretiseren in de wetgeving betreffende de huwelijksvermogensstelsels : | avril 1958 relative aux droits et devoirs respectifs des époux : |
« Vanaf het ogenblik dat aan de gehuwde vrouw volle rechtsbekwaamheid | « Dès l'instant où l'on reconnaît à la femme mariée une pleine |
wordt toegekend, [...] moet deze onafhankelijkheid haar normale | capacité juridique, [...] cette indépendance doit trouver sa |
tegenhanger vinden op het gebied van de huwelijksvermogensstelsels. De | contrepartie normale dans le domaine des régimes matrimoniaux. L'une |
ene hervorming gaat niet zonder de andere. Het bekrachtigen van de | |
handelingsbekwaamheid van de gehuwde vrouw zonder daarbij de | des réformes ne va pas sans l'autre. Consacrer la capacité civile de |
huwelijksvermogensstelsels te wijzigen of aan te passen, zou er op | la femme mariée, sans modifier ou aménager les régimes matrimoniaux, |
neerkomen een theoretisch werk te leveren dat praktisch denkbeeldig | serait faire oeuvre théorique et pratiquement illusoire » (Doc. parl., |
blijft » (Parl. St., Senaat, 1964-1965, nr. 138, p. 1; Parl. St., | Sénat, 1964-1965, n° 138, p. 1; Doc. parl., Sénat, 1976-1977, n° |
Senaat, 1976-1977, nr. 683/2, p. 1). | 683/2, p. 1). |
De wetgever heeft de aanpassing van de wetgeving betreffende de | Le but du législateur a été de faire en sorte que l'adaptation de la |
huwelijksvermogensstelsels aan de rechtsbekwaamheid van de gehuwde | législation sur les régimes matrimoniaux à la capacité juridique de la |
vrouw willen verzoenen met de eerbied voor de wilsautonomie van de | femme mariée puisse se concilier avec le respect de l'autonomie de la |
partijen. | volonté des parties. |
B.5. In de interpretatie van de verwijzende rechter zijn de vroegere | |
artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing op de | B.5. Dans l'interprétation du juge a quo, les articles 1453 et 1463 |
vereffening van het huwelijksvermogensstelsel van echtgenoten die vóór | anciens du Code civil sont applicables à la liquidation du régime |
de inwerkingtreding van de wet van 14 juli 1976 zijn gehuwd onder het | matrimonial d'époux mariés, avant l'entrée en vigueur de la loi du 14 |
stelsel van de tot de aanwinsten beperkte gemeenschap. Het is in die | |
interpretatie dat het Hof de prejudiciële vraag beantwoordt. | juillet 1976, sous le régime de la communauté réduite aux acquêts. |
Aan het Hof wordt het verschil in behandeling voorgelegd dat, volgens | C'est dans cette interprétation que la Cour répond à la question préjudicielle. |
de prejudiciële vraag, die bepalingen zouden invoeren tussen de | La Cour est saisie de la différence de traitement que, selon la |
echtgenoten, in zoverre de uit de echt gescheiden vrouw die niet | question préjudicielle, ces dispositions opéreraient entre les époux, |
binnen drie maanden en veertig dagen na de scheiding de gemeenschap | en ce que la femme divorcée qui n'a pas dans les trois mois et |
heeft aanvaard, wordt geacht daarvan afstand te hebben gedaan, terwijl | quarante jours après le divorce accepté la communauté, est censée y |
de uit de echt gescheiden man zijn rechten in de gemeenschap | avoir renoncé alors que l'homme divorcé est investi d'office de ses |
ambtshalve verkrijgt. | droits dans la communauté. |
B.6. Volgens de overgangsbepaling waarover het Hof wordt ondervraagd, | B.6. Selon la disposition transitoire sur laquelle la Cour est |
zijn de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek van | interrogée, les articles 1453 et 1463 anciens du Code civil |
toepassing op gemeenschappen die achtereenvolgens door twee | s'appliquent à des communautés qui ont été régies successivement par |
verschillende stelsels zijn geregeld wat de rechtsbekwaamheid van de | deux régimes différents en ce qui concerne la capacité juridique de la |
gehuwde vrouw betreft. | femme mariée. |
Vóór de inwerkingtreding van de voormelde wet behield artikel 1421 van | Avant l'entrée en vigueur de la loi précitée, l'article 1421 du Code |
het Burgerlijk Wetboek het beheer van de goederen van de gemeenschap | civil réservait au seul mari la gestion des biens de la communauté, |
voor aan de man, terwijl, zoals met name blijkt uit de artikelen 222 | alors que, ainsi qu'il ressort notamment des articles 222 et 1416 du |
en 1416 van het Burgerlijk Wetboek, gewijzigd bij de wet van 14 juli | Code civil, modifiés par la loi du 14 juillet 1976, chacun des époux, |
1976, iedere echtgenoot, binnen de in de wet aangegeven perken en | dans les limites et selon les modalités indiquées par la loi, peut |
onder de daarin vastgestelde voorwaarden, voortaan het | |
gemeenschappelijk vermogen kan aanspreken. Artikel 1416 maakt deel uit | désormais engager le patrimoine commun. L'article 1416 fait partie des |
van de bepalingen die artikel 1, 2° en 3°, van artikel 3 (« | dispositions que l'article 1er, 2° et 3°, de l'article 3 (« |
Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 van rechtswege | Dispositions transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 rend |
toepasselijk maakt, indien de echtgenoten de in het 1° van hetzelfde | applicables de droit, à défaut pour les époux d'avoir procédé à la |
artikel bedoelde verklaring niet hebben afgelegd. | déclaration visée au 1° du même article. |
B.7.1. Een bepaling die de ex-echtgenote al haar rechten in de tot de | B.7.1. Une disposition qui prive l'ex-épouse de tous ses droits dans |
aanwinsten beperkte gemeenschap ontzegt indien zij die niet binnen een | la communauté réduite aux acquêts si elle n'a pas accepté celle-ci |
termijn van drie maanden en veertig dagen heeft aanvaard, behandelt | dans un délai de trois mois et quarante jours, traite celle-ci |
haar anders dan de ex-echtgenoot die, zonder stappen te moeten | différemment de l'ex-époux qui, sans avoir aucune démarche à |
ondernemen, zijn rechten in de gemeenschap automatisch verkrijgt en | accomplir, se trouve automatiquement investi de ses droits dans la |
die gemeenschap volledig zal kunnen genieten indien de ex-echtgenote | communauté et pourra bénéficier de la totalité de celle-ci si |
haar optierecht niet binnen de wettelijke termijn heeft uitgeoefend. | l'ex-épouse n'a pas exercé son droit d'option dans le délai légal. |
B.7.2. Dat verschil in behandeling was verantwoord toen het de | B.7.2. Cette différence de traitement était justifiée lorsqu'elle |
ongelijkheid tussen de echtgenoten corrigeerde op een ogenblik dat de | constituait un correctif à l'inégalité des époux, à l'époque où le |
man als enige de gemeenschappelijke goederen beheerde. Wanneer de | mari gérait seul les biens communs. Elle permettait à l'ex-épouse de |
gemeenschap deficitair bleek, moest de ex-echtgenote dus niet de | ne pas supporter les charges d'une communauté à la gestion de laquelle |
lasten dragen van die gemeenschap, die niet door haar werd beheerd. | elle était restée étrangère, si la communauté se révélait déficitaire. |
B.7.3. De zorg om de echtgenote te beschermen, is daarentegen niet | B.7.3. Par contre, ce souci de protection de l'épouse ne se justifie |
langer verantwoord sinds de wetgever een egalitair beheer van het | plus depuis que le législateur a organisé une gestion égalitaire du |
gemeenschappelijk vermogen heeft geregeld. De in het geding zijnde | patrimoine commun. La disposition en cause a des effets |
bepaling heeft onevenredige gevolgen voor de ex-echtgenote, vermits | disproportionnés pour l'ex-épouse puisqu'elle peut aboutir à la priver |
zij ertoe kan leiden dat haar al haar rechten worden ontzegd op een | de tous ses droits sur une communauté que, depuis l'entrée en vigueur |
gemeenschap die zij, sinds de inwerkingtreding van de wet van 14 juli | de la loi du 14 juillet 1976, elle a géré à égalité avec son mari. |
1976, op gelijkwaardige wijze met haar man heeft beheerd. | |
B.7.4. De in het geding zijnde bepaling voert bijgevolg tussen de | B.7.4. La disposition en cause établit par conséquent, entre ex-époux, |
ex-echtgenoten een verschil in behandeling in dat niet redelijk is verantwoord. | une différence de traitement qui n'est pas raisonnablement justifiée. |
B.8. Hieruit vloeit voort dat artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 | B.8. Il découle de ce qui précède que l'article 1er, 3°, alinéa 1er, |
(« Overgangsbepalingen ») van de wet van 14 juli 1976 niet bestaanbaar | de l'article 3 (« Dispositions transitoires ») de la loi du 14 juillet |
is met de artikelen 10, 11 en 11bis van de Grondwet. | 1976 n'est pas compatible avec les articles 10, 11 et 11bis de la |
B.9. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. | Constitution. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse positive. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 1, 3°, eerste lid, van artikel 3 (« Overgangsbepalingen ») van | L'article 1er, 3°, alinéa 1er, de l'article 3 (« Dispositions |
de wet van 14 juli 1976 betreffende de wederzijdse rechten en | transitoires ») de la loi du 14 juillet 1976 relative aux droits et |
verplichtingen van echtgenoten en de huwelijksvermogensstelsels | devoirs respectifs des époux et aux régimes matrimoniaux viole les |
schendt de artikelen 10, 11 en 11bis van de Grondwet, in zoverre het | articles 10, 11 et 11bis de la Constitution en ce qu'il rend les |
de vroegere artikelen 1453 en 1463 van het Burgerlijk Wetboek | articles 1453 et 1463 anciens du Code civil applicables à des droits |
toepasselijk maakt op rechten en verplichtingen van een tot de | |
aanwinsten beperkte gemeenschap die na de inwerkingtreding van de wet | et obligations d'une communauté réduite aux acquêts dissoute après |
van 14 juli 1976 is ontbonden. | l'entrée en vigueur de la loi du 14 juillet 1976. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 19 maart 2009. | l'audience publique du 19 mars 2009. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |