← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 32/2009 van 24 februari 2009 Rolnummer 4461 In zake :
de prejudiciële vragen over artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 januari 1997 « betreffende het
pensioenstelsel der zelfstandigen met toepassing van de a Het Grondwettelijk
Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 32/2009 van 24 februari 2009 Rolnummer 4461 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 januari 1997 « betreffende het pensioenstelsel der zelfstandigen met toepassing van de a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 32/2009 du 24 février 2009 Numéro du rôle : 4461 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 4 de l'arrêté royal du 30 janvier 199(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 32/2009 van 24 februari 2009 | Extrait de l'arrêt n° 32/2009 du 24 février 2009 |
Rolnummer 4461 | Numéro du rôle : 4461 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 4 van het koninklijk | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 4 de |
besluit van 30 januari 1997 « betreffende het pensioenstelsel der | l'arrêté royal du 30 janvier 1997 « relatif au régime de pension des |
zelfstandigen met toepassing van de artikelen 15 en 27 van de wet van | travailleurs indépendants en application des articles 15 et 27 de la |
26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot | loi du 26 juillet 1996 portant modernisation de la sécurité sociale et |
vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels en | assurant la viabilité des régimes légaux de pensions et de l'article |
van artikel 3, § 1, 4°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot | 3, § 1er, 4°, de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les |
realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan | conditions budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union |
de Europese en Monetaire Unie », bekrachtigd bij artikel 6, 2°, van de | économique et monétaire européenne », confirmé par l'article 6, 2°, de |
wet van 26 juni 1997, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Nijvel. | la loi du 26 juin 1997, posées par le Tribunal du travail de Nivelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de | composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. |
rechters P. Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. | Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke, |
Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vonnis van 7 april 2008 in zake Philippe Grosjean tegen het | Par jugement du 7 avril 2008 en cause de Philippe Grosjean contre |
l'Institut national d'assurances sociales pour travailleurs | |
Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ), | indépendants (INASTI), dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 24 april | Cour le 24 avril 2008, le Tribunal du travail de Nivelles a posé les |
2008, heeft de Arbeidsrechtbank te Nijvel de volgende prejudiciële vragen gesteld : | questions préjudicielles suivantes : |
1. « Is artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 januari 1997 | 1. « L'article 4 de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 relatif au |
betreffende het pensioenstelsel der zelfstandigen onverenigbaar met de | régime de pension des travailleurs indépendants est-il incompatible |
Belgische Grondwet, en in het bijzonder met artikel 10 ervan, doordat | avec la Constitution belge, et plus particulièrement son article 10, |
het een discriminatie teweegbrengt tussen, enerzijds, de zelfstandigen | en ce qu'il crée une discrimination entre d'une part les travailleurs |
die enkel sociale bijdragen hebben betaald vóór ze met pensioen zijn | indépendants qui n'ont payé des cotisations sociales qu'avant de |
gegaan en/of vóór de wettelijke pensioenleeftijd en, anderzijds, | prendre et/ou avant l'âge légal de la pension, et, d'autre part, ceux |
diegenen die er ook hebben betaald na de wettelijke pensioenleeftijd | qui en ont également payé après l'âge légal de la pension et/ou après |
en/of nadat ze met pensioen zijn gegaan ? »; | avoir pris leur pension ? »; |
2. « Is artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 januari 1997 | 2. « L'article 4 de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 relatif au |
betreffende het pensioenstelsel der zelfstandigen onverenigbaar met de | régime de pension des travailleurs indépendants est-il incompatible |
Belgische Grondwet, en in het bijzonder met artikel 10 ervan, doordat | avec la Constitution belge, et plus particulièrement son article 10, |
het een discriminatie teweegbrengt tussen, enerzijds, de zelfstandigen | en ce qu'il crée une discrimination entre d'une part les travailleurs |
die gebruik maken van hun vrijheid om te werken na de wettelijke | indépendants qui usent de leur liberté de travailler après l'âge de la |
pensioenleeftijd en, anderzijds, diegenen die hun beroep niet meer | pension légale et, d'autre part, ceux qui n'exercent plus leur |
uitoefenen na de wettelijke pensioenleeftijd ? ». | profession après l'âge de la pension légale ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid, met artikel 10 | B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec l'article 10 de |
van de Grondwet, van artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 | la Constitution de l'article 4 de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 « |
januari 1997 « betreffende het pensioenstelsel der zelfstandigen met | relatif au régime de pension des travailleurs indépendants en |
toepassing van de artikelen 15 en 27 van de wet van 26 juli 1996 tot | application des articles 15 et 27 de la loi du 26 juillet 1996 portant |
modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de | modernisation de la sécurité sociale et assurant la viabilité des |
leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels en van artikel 3, § 1, | régimes légaux de pensions et de l'article 3, § 1er, 4°, de la loi du |
4°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de | 26 juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires de la |
budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese en | participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire |
Monetaire Unie » (hierna : het koninklijk besluit van 30 januari | européenne » (ci-après : l'arrêté royal du 30 janvier 1997), confirmé |
1997), bekrachtigd bij artikel 6, 2°, van de wet van 26 juni 1997. | par l'article 6, 2°, de la loi du 26 juin 1997. |
In de versie die van toepassing is op het geschil voor de verwijzende | |
rechter, bepaalt artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 januari | Dans la version applicable au litige devant le juge a quo, l'article 4 |
1997 : | de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 dispose : |
« § 1. Het rustpensioen toekenbaar in functie van de loopbaan wordt | « § 1er. La pension de retraite allouable en fonction de la carrière |
uitgedrukt door een breuk. | est exprimée par une fraction. |
§ 2. De noemer van deze breuk is 45. | § 2. Le dénominateur de cette fraction est 45. |
§ 3. De teller van de breuk bedoeld in § 1 wordt verkregen door het getal dat het totaal van de kwartalen uitdrukt die in aanmerking komen voor de opening van het recht op het rustpensioen en die gelegen zijn voor het jaar waarin het pensioen daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat, te delen door vier. Wanneer een kalenderjaar slechts in aanmerking kan komen voor de opening van het recht op het rustpensioen indien de betrokkene, voor het betrokken jaar, een bezigheid van een door de Koning bepaalde duur bewijst en wanneer aan deze voorwaarde voldaan is, wordt genoemd jaar in rekening gebracht voor vier kwartalen. De Koning bepaalt hoe de loopbaan berekend wordt die betrekking heeft op de jaren bedoeld in artikel 15, § 5, van het koninklijk besluit nr. 72. Hij bepaalt eveneens de voorwaarden waarin de kwartalen gelegen | § 3. Le numérateur de la fraction visée au § 1er est obtenu en divisant par quatre le nombre qui exprime le total des trimestres susceptibles d'ouvrir le droit à la pension de retraite et qui se situent avant l'année au cours de laquelle la pension prend cours effectivement et pour la première fois. Lorsqu'une année civile n'est susceptible d'ouvrir le droit à la pension de retraite que si l'intéressé justifie, pour l'année en cause, d'une occupation d'une durée déterminée par le Roi et s'il est satisfait à cette condition, ladite année intervient pour quatre trimestres. Le Roi détermine comment est calculée la carrière qui se rapporte aux années visées à l'article 15, § 5, de l'arrêté royal n° 72. Il détermine également les conditions dans lesquelles les trimestres antérieurs à l'année au cours de laquelle le demandeur a atteint l'âge |
voor het jaar gedurende hetwelk de aanvrager de leeftijd van 20 jaar bereikt heeft in aanmerking komen met het oog op de vaststelling van de in deze paragraaf bedoelde teller. § 4. De toepassing van de vorige paragraaf mag niet tot gevolg hebben dat een breuk in aanmerking wordt genomen die de eenheid overschrijdt ». B.2. In de eerste prejudiciële vraag ondervraagt de verwijzende rechter het Hof over een eventuele discriminatie, met betrekking tot de berekening van het rustpensioen, tussen zelfstandigen die gedurende hetzelfde aantal kwartalen bijdragen hebben betaald, naargelang zij ononderbroken sociale bijdragen hebben betaald alvorens met pensioen te gaan of zij eveneens sociale bijdragen hebben betaald nadat zij tijdelijk met pensioen zijn gegaan, aangezien zij een beroepsactiviteit als zelfstandige hebben hervat : in het eerste geval | de 20 ans entrent en ligne de compte en vue de la fixation du numérateur visé par le présent paragraphe. § 4. L'application du paragraphe précédent ne peut avoir pour effet de retenir une fraction dépassant l'unité ». B.2. Dans la première question préjudicielle, le juge a quo interroge la Cour sur une éventuelle discrimination, en ce qui concerne le calcul de la pension de retraite, entre des travailleurs indépendants qui ont cotisé le même nombre de trimestres, selon qu'ils ont payé des cotisations sociales sans interruption avant de prendre leur pension ou qu'ils ont également payé des cotisations sociales après avoir pris temporairement leur pension, parce qu'ils ont repris une activité professionnelle d'indépendant : dans le premier cas, les travailleurs |
hebben de zelfstandigen recht op een hoger rustpensioen dan in het | indépendants auront droit à une pension de retraite plus élevée que |
tweede geval. | dans le second cas. |
In een tweede prejudiciële vraag ondervraagt de verwijzende rechter | Dans une seconde question préjudicielle, le juge a quo interroge la |
het Hof over een eventuele discriminatie, met betrekking tot de | Cour sur une éventuelle discrimination, en ce qui concerne le calcul |
berekening van het rustpensioen, tussen de zelfstandigen die | de la pension de retraite, entre les travailleurs indépendants qui |
gebruikmaken van hun vrijheid om te werken na de wettelijke | usent de leur liberté de travailler après l'âge de la pension légale, |
pensioenleeftijd, en diegenen die hun beroep niet meer uitoefenen na | et ceux qui n'exercent plus leur profession après l'âge de la pension |
de wettelijke pensioenleeftijd, waarbij de eerstgenoemden recht hebben | légale, les premiers ayant droit à une pension de retraite moindre que |
op een kleiner rustpensioen dan de laatstgenoemden. | les seconds. Quant à la portée des questions préjudicielles |
Ten aanzien van de draagwijdte van de prejudiciële vragen | B.3.1. L'exercice d'une activité professionnelle par un travailleur |
B.3.1. De uitoefening van een beroepsactiviteit door een | indépendant pensionné a des conséquences différentes selon que cette |
gepensioneerde zelfstandige heeft verschillende gevolgen naargelang | activité dépasse ou non les limites du travail autorisé pour un |
die activiteit al dan niet de bij artikel 107 van het koninklijk | travailleur indépendant pensionné, déterminées par l'article 107 de |
besluit van 22 december 1967 « houdende algemeen reglement betreffende het rust- en overlevingspensioen der zelfstandigen » bepaalde grenzen van de voor een gepensioneerde zelfstandige toegestane arbeid overschrijdt. B.3.2. Wanneer een gepensioneerde zelfstandige een beroepsactiviteit als zelfstandige blijft uitoefenen binnen de grenzen van de toegestane arbeid, wijzigt die beperkte beroepsactiviteit zijn statuut van gepensioneerde niet. De inkomsten uit die toegestane beroepsactiviteit kunnen worden gecumuleerd met het pensioen terwijl op die inkomsten beperkte sociale bijdragen worden geïnd, ten belope van de toegestane beroepsinkomsten | l'arrêté royal du 22 décembre 1967 portant règlement général relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs indépendants. B.3.2. Lorsqu'un travailleur indépendant pensionné continue à exercer une activité professionnelle d'indépendant dans les limites du travail autorisé, cette activité professionnelle limitée ne modifie pas son statut de pensionné. Les revenus produits par cette activité professionnelle autorisée peuvent se cumuler avec la pension tandis que des cotisations sociales limitées sont perçues sur ces revenus, à concurrence des revenus |
(artikelen 11, § 5, eerste lid, en 13, derde lid, van het koninklijk | professionnels autorisés (articles 11, § 5, alinéa 1er, et 13, alinéa |
besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal | 3, de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut |
statuut der zelfstandigen). | social des travailleurs indépendants). |
B.3.3. Wanneer de gepensioneerde zelfstandige daarentegen een | B.3.3. Par contre, lorsque le travailleur indépendant pensionné exerce |
beroepsactiviteit als zelfstandige uitoefent die de toegestane perken | une activité professionnelle d'indépendant qui dépasse les limites |
overschrijdt, heeft die beroepsactiviteit als gevolg dat de betaling | autorisées, cette activité professionnelle a pour effet de suspendre |
van het pensioen wordt geschorst, aangezien de inkomsten uit die beroepsactiviteit niet kunnen worden gecumuleerd met het pensioen. De gepensioneerde zelfstandige die een beroepsactiviteit uitoefent buiten de grenzen van de toegestane arbeid, wordt dus behandeld als een actieve zelfstandige en dient sociale bijdragen te betalen tegen het volle tarief. B.4.1. Het geschil voor de verwijzende rechter heeft betrekking op een zelfstandige die, na zijn vervroegd rustpensioen te hebben aangevraagd, zijn beroepsactiviteit als zelfstandige heeft hervat buiten de toegestane perken, wat tot de schorsing van de betaling van zijn pensioen en tot de hervatting van de betaling van de bijdragen heeft geleid, alvorens binnen de grenzen van de toegestane arbeid die activiteit opnieuw uit te oefenen en te verzoeken dat de bijdragen met betrekking tot die beroepsactiviteit als zelfstandige buiten de toegestane perken in aanmerking zouden worden genomen voor de berekening van zijn pensioen. B.4.2. De prejudiciële vragen hebben bijgevolg enkel betrekking op de situatie van een gepensioneerde zelfstandige die een beroepsactiviteit als zelfstandige blijft uitoefenen buiten de grenzen van de toegestane arbeid en volledige sociale bijdragen blijft betalen nadat zijn pensioen daadwerkelijk voor de eerste maal is ingegaan. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. | le paiement de la pension, les revenus produits par cette activité professionnelle ne pouvant se cumuler avec la pension. Le travailleur indépendant pensionné qui exerce une activité professionnelle en dehors des limites du travail autorisé est donc traité comme un travailleur indépendant actif et doit verser des cotisations sociales au taux plein. B.4.1. Le litige devant le juge a quo concerne un travailleur indépendant qui, après avoir sollicité sa retraite anticipée, a repris son activité professionnelle d'indépendant en dehors des limites autorisées, ce qui a entraîné la suspension du paiement de sa pension et la reprise du versement des cotisations, avant d'exercer à nouveau cette activité dans les limites du travail autorisé et de solliciter que les cotisations afférentes à cette activité professionnelle d'indépendant en dehors des limites autorisées soient prises en compte pour le calcul de sa pension. B.4.2. Les questions préjudicielles ne concernent par conséquent que la situation d'un travailleur indépendant pensionné qui continue à exercer une activité professionnelle d'indépendant en dehors des limites du travail autorisé et à payer des cotisations sociales complètes après que sa pension a pris cours effectivement pour la première fois. La Cour limite son examen à cette situation. |
B.5. Bovendien is het niet de wettelijke pensioenleeftijd die de | B.5. Par ailleurs, ce n'est pas l'âge de la pension légale qui |
referentiedatum vormt om te bepalen of al dan niet rekening kan worden | constitue la date de référence pour déterminer si les trimestres |
gehouden met de kwartalen die in aanmerking komen voor de opening van | susceptibles d'ouvrir le droit à la pension peuvent ou non être pris |
het recht op het pensioen, maar wel « het jaar waarin het pensioen | en compte, mais « l'année au cours de laquelle la pension prend cours |
daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat » (artikel 4, § 3, eerste | effectivement et pour la première fois » (article 4, § 3, alinéa 1er, |
lid, van het koninklijk besluit van 30 januari 1997). | de l'arrêté royal du 30 janvier 1997). |
De prejudiciële vragen dienen dus te worden begrepen als een | Les questions préjudicielles doivent donc se comprendre comme se |
verwijzing naar het jaar waarin het pensioen is ingegaan, hetzij | référant à l'année de la prise d'effet de la pension, soit de manière |
vervroegd, hetzij wegens de wettelijke pensioenleeftijd. | anticipée, soit en raison de l'âge de la pension légale. |
B.6.1. Voor het overige volgt uit de feiten en de motivering van de | B.6.1. Pour le surplus, il résulte des faits et de la motivation de la |
verwijzingsbeslissing dat de prejudiciële vragen betrekking hebben op | décision de renvoi que les questions préjudicielles portent sur |
artikel 4, § 3, eerste lid, van het koninklijk besluit van 30 januari | l'article 4, § 3, alinéa 1er, de l'arrêté royal du 30 janvier 1997, en |
1997, in zoverre het bepaalt dat de kwartalen die in aanmerking komen | ce qu'il prévoit que les trimestres susceptibles d'ouvrir le droit à |
voor de opening van het recht op het rustpensioen gelegen zijn vóór het jaar waarin het pensioen « daadwerkelijk en voor de eerste maal » ingaat. Het Hof dient dus te onderzoeken of artikel 4, § 3, eerste lid, van het koninklijk besluit van 30 januari 1997, door te beletten dat de kwartalen van beroepsactiviteit als zelfstandige die gelegen zijn na datum van de eerste daadwerkelijke ingang van het pensioen en die aanleiding hebben gegeven tot de betaling van volledige sociale bijdragen, in aanmerking worden genomen voor de berekening van het rustpensioen van de zelfstandigen, een discriminatie in het leven roept tussen de zelfstandigen. | la pension de retraite se situent avant l'année au cours de laquelle la pension prend cours « effectivement et pour la première fois ». La Cour doit donc examiner si, en empêchant de prendre en compte, pour le calcul de la pension de retraite des travailleurs indépendants, les trimestres d'activité professionnelle d'indépendant qui se situent après que la pension a pris cours effectivement pour la première fois et qui ont donné lieu au versement de cotisations sociales complètes, l'article 4, § 3, alinéa 1er, de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 ne crée pas une discrimination entre les travailleurs indépendants. |
B.6.2. Aangezien in beide prejudiciële vragen hetzelfde gevolg van de | B.6.2. Dès lors qu'elles critiquent le même effet de la disposition, à |
bepaling wordt bekritiseerd, namelijk de mogelijkheid om de | savoir la possibilité de valoriser, pour le calcul de la pension, la |
beroepsloopbaan na een eerste daadwerkelijke ingangsdatum van het | carrière professionnelle après une première prise de cours effective |
pensioen te valoriseren voor de berekening van het pensioen, dienen | de la pension, les deux questions préjudicielles doivent être |
beide vragen samen te worden onderzocht. | examinées ensemble. |
Ten gronde | Quant au fond |
B.7. De mogelijkheid om, voor de berekening van het pensioen, | B.7. La possibilité de valoriser, pour le calcul de la pension, des |
kwartalen van beroepsactiviteit als zelfstandige te valoriseren die | trimestres d'activité professionnelle d'indépendant qui se situent |
gelegen zijn na de datum van de eerste daadwerkelijke ingang van het | après que la pension a pris cours effectivement pour la première fois, |
pensioen, heeft het voorwerp uitgemaakt van verschillende | a fait l'objet de différents régimes successifs. |
opeenvolgende regelingen. | |
B.8.1. Artikel 25 van de wet van 6 februari 1976 houdende wijziging | B.8.1. L'article 25 de la loi du 6 février 1976 modifiant certaines |
van sommige bepalingen inzake het sociaal statuut der zelfstandigen | dispositions en matière de statut social des travailleurs indépendants |
heeft een artikel 16bis ingevoerd in het koninklijk besluit nr. 72 van | a introduit un article 16bis dans l'arrêté royal n° 72 du 10 novembre |
10 november 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen der | 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs |
zelfstandigen, dat bepaalt : | indépendants, qui dispose : |
« § 1. In afwijking op artikel 16, wordt het rustpensioen dat voor de | « § 1er. Par dérogation à l'article 16, la pension de retraite qui |
eerste maal en ten vroegste op 1 januari 1977 daadwerkelijk ingaat, | prend cours effectivement et pour la première fois au plus tôt le 1er |
berekend volgens de hiernavolgende regelen : | janvier 1977 est calculée suivant les règles suivantes : |
1° het totaal wordt gemaakt van de jaren welke het recht op het | 1° sont totalisées les années susceptibles d'ouvrir le droit à la |
pensioen openen en die begrepen zijn in een periode die aanvangt op 1 | |
januari 1946 en eindigt de 31ste december van het jaar, hetwelk | pension, comprises dans une période qui débute le 1er janvier 1946 et |
qui se termine le 31 décembre de l'année qui précède celle au cours de | |
datgene voorafgaat waarin de belanghebbende 65 of 60 jaar wordt, naar | laquelle l'intéressé a atteint l'âge de 65 ans ou de 60 ans, selon |
gelang het een man of een vrouw betreft, of datgene waarin het | qu'il s'agit d'un homme ou d'une femme, ou celle de la prise de cours |
vervroegd rustpensioen ingaat. | anticipée de la pension de retraite. |
[...] | [...] |
§ 3. De kwartalen vanaf datgene waarin de zelfstandige de ouderdom van | § 3. Les trimestres à compter de celui au cours duquel le travailleur |
65 jaar of 60 jaar heeft bereikt, naargelang het gaat om een man of | indépendant a atteint l'âge de 65 ans ou de 60 ans, selon qu'il s'agit |
een vrouw, waarvoor de belanghebbende heeft gebruik gemaakt van de | d'un homme ou d'une femme, pour lesquels l'intéressé a usé de la |
mogelijkheid voorzien bij artikel 13, § 4 van het koninklijk besluit | faculté visée à l'article 13, § 4, de l'arrêté royal n° 38 du 27 |
nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut | juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants |
der zelfstandigen, worden gevoegd bij het aantal jaren bedoeld in § 1, | sont ajoutés au nombre d'années visé au § 1er, 1°. |
1°. Wanneer het pensioen, vastgesteld overeenkomstig § 1, reeds volledig | Lorsque la pension établie conformément au § 1er était déjà complète |
is of volledig is geworden na toepassing van voorgaand lid, geven de | ou lorsqu'elle l'est devenue, après application de l'alinéa précédent, |
kwartalen bedoeld in deze paragraaf of hun saldo, volgens het geval, | les trimestres visés au présent paragraphe ou leur solde, suivant les |
aanleiding tot een bijkomende toekenning per kwartaal van 0,25/45 of | cas, donnent lieu à un octroi supplémentaire par trimestre de 0,25/54 |
0,25/40 van het basisbedrag bedoeld in artikel 9, § 1, naar gelang het | ou de 0,25/40, selon qu'il s'agit d'un homme ou d'une femme, du |
een man of een vrouw betreft. Het aldus toegekende supplement mag niet | montant de base visé à l'article 9, § 1er. Le supplément ainsi octroyé |
hoger zijn dan 5/45 of 5/40 volgens het geval. | ne peut être supérieur à 5/45 ou 5/40, suivant les cas. |
[...] ». | [...] ». |
B.8.2. Artikel 16bis, § 3, van het koninklijk besluit nr. 72 van 10 | B.8.2. L'article 16bis, § 3, de l'arrêté royal n° 72 du 10 novembre |
november 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen der | 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs |
zelfstandigen maakte het de gepensioneerde zelfstandige bijgevolg | indépendants permettait donc au travailleur indépendant pensionné de |
mogelijk de jaren van beroepsactiviteit als zelfstandige na de | valoriser les années d'activité professionnelle d'indépendant |
wettelijke pensioenleeftijd te valoriseren, wanneer de zelfstandige | postérieures à l'âge de la pension légale, lorsque le travailleur |
volledige bijdragen was blijven betalen na de pensioenleeftijd : in | indépendant avait continué à payer des cotisations pleines au-delà de |
dat geval « zal ieder aldus gedekt kwartaal een verhoging van het | l'âge de la retraite : dans ce cas, « chaque trimestre ainsi couvert |
pensioen meebrengen » (Parl. St., Kamer, 1975-1976, nr. 720/1, p. 7). | majorera la pension » (Doc. parl., Chambre, 1975-1976, n° 720/1, p. 7). |
B.9. Artikel 16bis, § 3, van het koninklijk besluit nr. 72 van 10 | B.9. L'article 16bis, § 3, de l'arrêté royal n° 72 du 10 novembre |
november 1967, dat het mogelijk maakte zogenaamde bijkomende jaren te | 1967, qui permettait la valorisation des années dites supplémentaires, |
valoriseren, is vervolgens opgeheven bij artikel 5 van het koninklijk | |
besluit nr. 1 van 26 maart 1981 « houdende wijziging van het | a ensuite été abrogé par l'article 5 de l'arrêté royal n° 1 du 26 mars |
koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het | 1981 « modifiant l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le |
sociaal statuut der zelfstandigen en van het koninklijk besluit nr. 72 | statut social des travailleurs indépendants et l'arrêté royal n° 72 du |
van 10 november 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen der | 10 novembre 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des |
zelfstandigen ». | travailleurs indépendants ». |
In het Verslag aan de Koning dat voorafgaat aan het koninklijk besluit | |
nr. 1 van 26 maart 1981, wordt uiteengezet dat « in uitvoering van | Il est exposé dans le rapport au Roi précédant l'arrêté royal n° 1 du |
deze bijzondere machten [...] de Koning de nieuwe inspanning van de | 26 mars 1981 qu' « en exécution de ces pouvoirs spéciaux, le Roi doit |
zelfstandigen [dient] te veruitwendigen met het oog op het herstel van | traduire l'effort nouveau des travailleurs indépendants en vue du |
het structureel evenwicht van het pensioenstelsel [...] » (Belgisch | rétablissement de l'équilibre structurel du régime de pension » |
Staatsblad van 3 april 1981, p. 4094). | (Moniteur belge du 3 avril 1981, p. 4094). |
B.10.1. Artikel 124 van de wet van 15 mei 1984 houdende maatregelen | B.10.1. L'article 124 de la loi du 15 mai 1984 portant mesures |
tot harmonisering in de pensioenregelingen voorzag erin, voor de | d'harmonisation des régimes de pensions prévoyait de prendre en |
berekening van het rustpensioen, rekening te houden met de kwartalen | compte, pour le calcul de la pension de retraite, les trimestres |
die in aanmerking komen voor de opening van het recht op het | susceptibles d'ouvrir le droit à la pension de retraite et « qui se |
rustpensioen en « die gelegen zijn vóór het jaar waarin het pensioen | situent avant l'année au cours de laquelle la pension prend cours ». |
een aanvang zal nemen ». | |
Krachtens artikel 123 van dezelfde wet is die bepaling van toepassing | En vertu de l'article 123 de la même loi, cette disposition est |
op de pensioenen die « effectief voor de eerste maal ingaan ten | applicable aux pensions qui « prennent effectivement cours pour la |
vroegste op 1 januari 1985 ». | première fois au plus tôt le 1er janvier 1985 ». |
B.10.2. In de parlementaire voorbereiding van die bepaling wordt het | B.10.2. Dans les travaux préparatoires de cette disposition, il est |
volgende uiteengezet : | exposé : |
« De Staatssecretaris wijst op een belangrijke nieuwigheid : de | « Le Secrétaire d'Etat souligne une innovation importante : la |
beroepsloopbaan wordt niet langer afgesloten op 31 december van het | carrière professionnelle ne prend plus fin le 31 décembre de l'année |
jaar dat de normale pensioenleeftijd (65 jaar voor mannen, 60 jaar | qui précède l'âge normal de la pension (65 ans pour les hommes, 60 ans |
voor vrouwen) of de vervroegde ingangsdatum van het rustpensioen | pour les femmes) ou la date de prise de cours anticipée de la pension |
voorafgaat, doch loopt door zoals in de regeling van de werknemers tot | de retraite, mais se poursuit, comme dans le régime des travailleurs |
30 december van het jaar voorafgaand aan de ingangsdatum van het | salariés, jusqu'au 30 décembre de l'année précédant la date de prise |
pensioen. | de cours de la pension. |
Interrogé à ce sujet par plusieurs membres, le Secrétaire d'Etat | |
Hierover ondervraagd door sommige leden, verduidelijkt hij dat de | explique que les années postérieures à l'âge normal de la pension |
jaren na de normale pensioenleeftijd in voorkomend geval in aanmerking | seront prises en considération, le cas échéant, soit pour compléter |
zullen komen hetzij om een onvolledige loopbaan op te vullen, hetzij | une carrière incomplète, soit pour remplacer des années forfaitaires |
om forfaitaire of minder voordelige jaren te vervangen » (Parl. St., | ou moins avantageuses » (Doc. parl., Chambre, 1983-1984, n° 855/18, |
Kamer, 1983-1984, nr. 855/18, pp. 93-94). | pp. 93-94). |
Door die bepaling kon de loopbaan van de gepensioneerde zelfstandige | Cette disposition permettait de compléter dans une certaine mesure la |
in zekere mate worden aangevuld met de activiteitsjaren na de eerste | carrière du travailleur indépendant pensionné par les années |
ingangsdatum van het pensioen. | d'activité postérieures à la première prise d'effet de la pension. |
B.11. Het koninklijk besluit van 30 januari 1997 betreffende het | B.11. L'arrêté royal du 30 janvier 1997 relatif au régime de pension |
pensioenstelsel der zelfstandigen heeft de regeling voor de berekening | des travailleurs indépendants a à nouveau modifié le régime de calcul |
van het pensioen van de zelfstandigen opnieuw gewijzigd, waarbij de in | de la pension des travailleurs indépendants, la disposition en cause |
het geding zijnde bepaling het enkel mogelijk maakt de kwartalen van | ne permettant de valoriser que les trimestres d'activité |
beroepsactiviteit vóór de datum van de eerste daadwerkelijke ingang | professionnelle qui se situent avant que la pension prenne cours |
van het pensioen te valoriseren. | effectivement pour la première fois. |
Krachtens artikel 2 van het koninklijk besluit van 30 januari 1997 is | En vertu de l'article 2 de l'arrêté royal du 30 janvier 1997, cette |
die bepaling van toepassing « op de pensioenen van de zelfstandigen | disposition est d'application « aux pensions des travailleurs |
die daadwerkelijk en voor de eerste maal ten vroegste op 1 juli 1997 | indépendants qui prennent cours effectivement et pour la première fois |
ingaan ». | au plus tôt le 1er juillet 1997 ». |
In de parlementaire voorbereiding van de wet van 26 juni 1997, waarbij | Les travaux préparatoires de la loi du 26 juin 1997, qui a confirmé |
het koninklijk besluit van 30 januari 1997 betreffende het | l'arrêté royal du 30 janvier 1997 relatif au régime de pension des |
pensioenstelsel der zelfstandigen werd bekrachtigd, werd het volgende uiteengezet : | travailleurs indépendants, exposaient : |
« Dit koninklijk besluit geeft concreet uitvoering aan een door de | « Cet arrêté concrétise une série de mesures structurelles et |
regering aangekondigde reeks structurele en selectieve maatregelen | sélectives, annoncées par le gouvernement, relatives à la réforme du |
betreffende de hervorming van het pensioenstelsel der zelfstandigen. | régime de pensions des indépendants et qui doivent, d'une part, |
Het doel van die maatregelen is enerzijds de financiële leefbaarheid | |
van het stelsel te vrijwaren, anderzijds het stelsel nauwer te doen | assurer la viabilité financière du régime et, d'autre part, le lier |
aansluiten bij de maatschappelijke ontwikkelingen » (Parl. St., Kamer, | plus étroitement aux évolutions sociales » (Doc. parl., Chambre, |
1996-1997, nr. 997/5, pp. 32-33). | 1996-1997, n° 997/5, pp. 32-33). |
De te verwachten stijging van de uitgaven waarmee in het | La hausse prochaine des dépenses à prévoir dans le régime des pensions |
pensioenstelsel rekening moet worden gehouden, werd aldus « minder | était ainsi « atténuée » notamment « par une adaptation dans le calcul |
fors », met name « door een aanpassing in de berekening van het | |
proportionele pensioen » (ibid. ). | de la pension proportionnelle » (ibid. ). |
B.12.1. Ingevolge artikel 249 van de programmawet (I) van 27 december | B.12.1. L'article 249 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 |
2006 vervallen in artikel 4, § 3, eerste lid, van het koninklijk | supprime à l'article 4, § 3, alinéa 1er, de l'arrêté royal du 30 |
besluit van 30 januari 1997 de woorden « daadwerkelijk en voor de | janvier 1997 les mots « effectivement et pour la première fois ». |
eerste maal ». Krachtens artikel 250, tweede lid, van dezelfde programmawet treedt | En vertu de l'article 250, alinéa 2, de la même loi-programme, |
artikel 249 in werking op 1 januari 2007 en is het van toepassing « op | l'article 249 entre en vigueur le 1er janvier 2007 et est |
d'application « aux pensions des travailleurs indépendants qui | |
de pensioenen van de zelfstandigen die daadwerkelijk en voor de eerste | prennent cours effectivement et pour la première fois au plus tôt le 1er |
maal ten vroegste op 1 januari 2007 ingaan ». | janvier 2007 ». |
Die wijziging kan bijgevolg niet van toepassing zijn op het hangende | Cette modification ne peut donc s'appliquer au litige pendant devant |
geschil voor de verwijzende rechter. | le juge a quo. |
B.12.2. Met betrekking tot een aanvulling op de loopbaan na de datum | B.12.2. En ce qui concerne un complément de carrière après que la |
van de eerste daadwerkelijke aanvang van het pensioen wordt in de | pension a pris cours effectivement pour la première fois, les travaux |
parlementaire voorbereiding van artikel 249 van de programmawet (I) | préparatoires de l'article 249 de la loi-programme (I) du 27 décembre |
van 27 december 2006 het volgende uiteengezet : | 2006 exposent : |
« In het stelsel der zelfstandigen, krachtens artikel 4, § 3, van het | « Dans le régime des travailleurs indépendants, en vertu de l'article |
koninklijk besluit van 30 januari 1997 betreffende het pensioenstelsel | 4, § 3, de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 relatif au régime de |
der zelfstandigen, wordt het rustpensioen dat daadwerkelijk en voor de | pension des travailleurs indépendants, la pension de retraite qui a |
pris cours effectivement et pour la première fois au plus tôt le 1er | |
eerste keer ten vroegste op 1 juli 1997 aanving en dat betaalbaar | juillet 1997 et qui a été mise en payement - ne fût-ce qu'une fois - |
gesteld werd - ook al was het maar één maal - definitief vastgesteld. | est définitivement fixée. La carrière ne peut plus être prospectée |
De loopbaan mag niet meer onderzocht worden na 31 december van het jaar vóór het jaar waarin de eerste daadwerkelijke ingangsdatum zich situeert. Krachtens deze wetgeving mag een zelfstandige die een beroepsactiviteit hervat buiten de grenzen van de toegestane arbeid en die sociale bijdragen betaalt tegen het volle tarief gedurende kwartalen die zich na de daadwerkelijke aanvangsdatum van zijn pensioen situeren, derhalve geen onvolledige loopbaan vervolledigen of minder voordelige jaren vervangen door middel van de genoemde kwartalen. In het werknemersstelsel bestaat deze vorm van discriminatie niet. Dit hoofdstuk beoogt bijgevolg een einde te maken aan deze vorm van discriminatie tussen beide sociale zekerheidsstelsels door de gepensioneerde die onder het stelsel van zelfstandigen valt en die aan de bovenbedoelde voorwaarden voldoet, de mogelijkheid te bieden zijn beroepsloopbaan aan te vullen of te verbeteren. | au-delà du 31 décembre de l'année précédant l'année dans laquelle se situe la première prise de cours effective. En vertu de cette législation, un indépendant qui reprend une activité professionnelle en dehors des limites du travail autorisé et payant des cotisations sociales au taux plein pendant des trimestres situés après la prise de cours effective de sa pension ne peut dès lors pas compléter une carrière incomplète ou remplacer des années moins avantageuses au moyen desdits trimestres. Dans le régime des travailleurs salariés, cette forme de discrimination n'existe pas. Le présent chapitre a dès lors pour objet de mettre un terme à cette forme de discrimination entre les deux régimes de sécurité sociale en permettant au pensionné relevant du régime des travailleurs indépendants et qui remplit les conditions susvisées de compléter ou d'améliorer sa carrière professionnelle. |
[...] | [...] |
De opheffing van de woorden 'daadwerkelijk en voor de eerste maal' | La suppression des mots 'effectivement et pour la première fois' rend |
maakt het mogelijk dat, bij een herberekening van het pensioen | possible, lors d'un nouveau calcul de la pension, la prise en compte |
rekening wordt gehouden met de kwartalen die gelegen zijn na de | des trimestres situés après la prise de cours de la pension, qu'il |
ingangsdatum van het pensioen, ongeacht of het gaat om een eerste | s'agisse d'une première prise de cours ou non, dès lors que le |
ingangsdatum of niet, zodra de zelfstandige bijdragen heeft betaald | travailleur indépendant a payé des cotisations susceptibles d'ouvrir |
die het recht op pensioen kunnen openen en dat de betaling van het | le droit à la pension et que le paiement de la pension a été suspendu |
pensioen geschorst werd ingevolge de voortzetting van een | suite à la poursuite d'une activité professionnelle non autorisée de |
niet-toegelaten beroepsbezigheid als zelfstandige » (Parl. St., Kamer, | travailleur indépendant » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
2006-2007, DOC 51-2773/001, pp. 152-154). | 51-2773/001, pp. 152-154). |
B.13.1. Uit wat voorafgaat, vloeit voort dat de zelfstandigen van wie | B.13.1. Il résulte de ce qui précède que les travailleurs indépendants |
het pensioen daadwerkelijk en voor de eerste maal ingaat tussen 1 juli | dont la pension prend cours effectivement et pour la première fois |
1997 en 31 december 2006, de kwartalen van beroepsactiviteit buiten de | entre le 1er juillet 1997 et le 31 décembre 2006 ne peuvent valoriser |
grenzen van de toegestane arbeid, waarvoor zij tegen het volle tarief | les trimestres d'activité professionnelle en dehors des limites du |
sociale bijdragen hebben betaald gedurende kwartalen die gelegen zijn | travail autorisé pour lesquels ils ont payé des cotisations sociales |
na de daadwerkelijke ingangsdatum van het pensioen, niet kunnen | au taux plein pendant des trimestres situés après que la pension a |
valoriseren. | pris cours effectivement. |
B.13.2. Het feit dat de mogelijkheid om de kwartalen van | B.13.2. Le fait que la possibilité de valorisation des trimestres |
beroepsactiviteit na de datum van de eerste ingang van het pensioen te | d'activité professionnelle après que la pension a pris cours pour la |
valoriseren - ook al overschrijdt die beroepsactiviteit de toegestane | première fois - alors même que cette activité professionnelle dépasse |
perken, wat leidt tot de schorsing van de betaling van het pensioen en | les limites autorisées, entraînant suspension du paiement de la |
tot de betaling van volledige sociale bijdragen -, naar gelang van het | pension et versement de cotisations sociales complètes - ait, selon le |
ogenblik waarop het pensioen is ingegaan, al dan niet is toegestaan, | moment de prise d'effet de la pension, été autorisée ou non ne permet |
maakt het niet mogelijk te oordelen dat de in het geding zijnde | pas de considérer que la disposition en cause est, en soi, |
bepaling op zich discriminerend is. | discriminatoire. |
Het blijkt echter dat het verbod, toen het van toepassing was, om | Il apparaît toutefois que, lorsqu'elle était applicable, |
jaren van volledige sociale bijdragen na de datum van de eerste | l'interdiction de valoriser des années de cotisations sociales |
daadwerkelijke ingang van het pensioen te valoriseren, was ingegeven | complètes situées après que la pension a pris cours effectivement pour |
door budgettaire noodwendigheden. | la première fois était dictée par des impératifs budgétaires. |
B.13.3. Budgettaire overwegingen kunnen op zich echter niet | B.13.3. Des considérations budgétaires ne peuvent cependant justifier |
verantwoorden dat personen die zich in identieke situaties bevinden, | à elles seules que des personnes se trouvant dans des situations |
verschillend worden behandeld. | identiques soient traitées de manière différente. |
Zoals eraan is herinnerd in B.3.3, ontvangt de gepensioneerde | Or, comme il a été rappelé en B.3.3, le travailleur indépendant |
zelfstandige die een beroepsactiviteit uitoefent buiten de grenzen van | pensionné qui exerce une activité professionnelle en dehors des |
de toegestane arbeid, echter geen pensioen meer en dient dezelfde | limites du travail autorisé ne perçoit plus de pension et doit verser |
sociale bijdragen te betalen als een actieve zelfstandige. | les mêmes cotisations sociales qu'un travailleur indépendant actif. |
Aan de hand van budgettaire overwegingen kan niet worden verantwoord | Des considérations budgétaires ne permettent pas de justifier que l'on |
dat, met betrekking tot de berekening van het rustpensioen, | traite de manière différente, en ce qui concerne le calcul de la |
zelfstandigen die tegen het volle tarief bijdragen hebben betaald | pension de retraite, des travailleurs indépendants qui ont versé des |
gedurende hetzelfde aantal kwartalen, op verschillende wijze worden | cotisations au taux plein pendant le même nombre de trimestres : en ne |
behandeld : door het niet mogelijk te maken de bijdragejaren na de datum van de eerste daadwerkelijke ingang van het pensioen te valoriseren, heeft de in het geding zijnde bepaling tot gevolg dat de gepensioneerde zelfstandigen die een beroepsactiviteit hervatten die de grenzen van de toegestane arbeid overschrijdt, en daarbij tegen het volle tarief sociale bijdragen betalen gedurende kwartalen die gelegen zijn na de datum van de daadwerkelijke ingang van het pensioen, financieel worden bestraft ten opzichte van de gepensioneerde zelfstandigen die niet ervoor kiezen een dergelijke activiteit te hervatten. Het loutere feit dat een daadwerkelijk pensioen een eerste maal een aanvang heeft genomen, is geen relevant objectief criterium om een onderscheid te maken tussen zelfstandigen die gedurende hetzelfde aantal kwartalen dezelfde sociale bijdragen hebben betaald. B.13.4. Voor het overige toont de in B.12.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding van de programmawet (I) van 27 september 2006 aan dat de wetgever zelf zich ervan bewust was dat er een discriminatie bestond tussen het stelsel van de werknemers en dat van de zelfstandigen, in | permettant pas de valoriser les années de cotisation situées après que la pension a pris cours effectivement pour la première fois, la disposition en cause a pour effet de sanctionner financièrement les travailleurs indépendants pensionnés qui reprennent une activité professionnelle dépassant les limites du travail autorisé tout en payant des cotisations sociales au taux plein pendant des trimestres situés après que la pension a pris cours effectivement, par rapport aux travailleurs indépendants pensionnés qui ne choisissent pas de reprendre pareille activité. Le simple fait qu'une pension effective ait pris cours une première fois ne constitue pas un critère objectif pertinent pour établir une distinction entre des travailleurs indépendants qui ont versé les mêmes cotisations sociales pendant le même nombre de trimestres. B.13.4. Pour le surplus, les travaux préparatoires de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006, cités en B.12.2, démontrent que le législateur lui-même se rendait compte qu'il existait une discrimination entre le régime des travailleurs salariés et celui des |
zoverre « een zelfstandige die een beroepsactiviteit hervat buiten de | travailleurs indépendants, en ce qu' « un indépendant qui reprend une |
grenzen van de toegestane arbeid en die sociale bijdragen betaalt | activité professionnelle en dehors des limites du travail autorisé et |
tegen het volle tarief gedurende kwartalen die zich na de | payant des cotisations sociales au taux plein pendant des trimestres |
daadwerkelijke aanvangsdatum van zijn pensioen situeren, derhalve geen | situés après la prise de cours effective de la pension ne peut dès |
onvolledige loopbaan [mag] vervolledigen of minder voordelige jaren | lors pas compléter une carrière incomplète ou remplacer des années |
[mag] vervangen door middel van de genoemde kwartalen » (Parl. St., | moins avantageuses au moyen desdits trimestres » (Doc. parl., Chambre, |
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2773/001, p. 152). | 2006-2007, DOC 51-2773/001, p. 152). |
B.14. De prejudiciële vragen dienen bevestigend te worden beantwoord. | B.14. Les questions préjudicielles appellent une réponse positive. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
In zoverre het bepaalt dat de kwartalen die in aanmerking komen voor | En ce qu'il prévoit que les trimestres susceptibles d'ouvrir le droit |
de opening van het recht op het rustpensioen dienen gelegen te zijn | à la pension de retraite doivent se situer avant l'année au cours de |
vóór het jaar waarin het pensioen « daadwerkelijk en voor de eerste | laquelle la pension prend cours « effectivement et pour la première |
maal » ingaat, schendt artikel 4 van het koninklijk besluit van 30 | fois », l'article 4 de l'arrêté royal du 30 janvier 1997 « relatif au |
januari 1997 « betreffende het pensioenstelsel der zelfstandigen met | régime de pension des travailleurs indépendants en application des |
toepassing van de artikelen 15 en 27 van de wet van 26 juli 1996 tot | articles 15 et 27 de la loi du 26 juillet 1996 portant modernisation |
modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de | de la sécurité sociale et assurant la viabilité des régimes légaux de |
leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels en van artikel 3, § 1, | |
4°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende tot realisatie van de | pensions et de l'article 3, § 1er, 4°, de la loi du 26 juillet 1996 |
budgettaire voorwaarden tot deelname van België aan de Europese en | visant à réaliser les conditions budgétaires de la participation de la |
Monetaire Unie », bekrachtigd bij artikel 6, 2°, van de wet van 26 | Belgique à l'Union économique et monétaire européenne », confirmé par |
juni 1997, artikel 10 van de Grondwet. | l'article 6, 2°, de la loi du 26 juin 1997, viole l'article 10 de la |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Constitution. Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 24 februari 2009. | l'audience publique du 24 février 2009. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |