Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 19/2009 van 12 februari 2009 Rolnummer 4435 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, gesteld door de Rechtbank van eerste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 19/2009 van 12 februari 2009 Rolnummer 4435 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, gesteld door de Rechtbank van eerste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 19/2009 du 12 février 2009 Numéro du rôle : 4435 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, posée par le Tribunal de première instance de Brux La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 19/2009 van 12 februari 2009 Extrait de l'arrêt n° 19/2009 du 12 février 2009
Rolnummer 4435 Numéro du rôle : 4435
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 99 van het Wetboek En cause : la question préjudicielle relative à l'article 99 du Code
van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, gesteld des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, posée par le Tribunal
door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. de première instance de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de J.-P. Moerman et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier P.-Y.
griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
Melchior, wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 14 februari 2008 in zake de nv « Rent Me » tegen de Par jugement du 14 février 2008 en cause de la SA « Rent Me » contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le
ingekomen op 22 februari 2008, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te 22 février 2008, le Tribunal de première instance de Bruxelles a posé
Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 99 van het Wetboek van de met de « L'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen de artikelen 10, 11 en viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'il
172 van de Grondwet, doordat het een onweerlegbaar vermoeden van
inverkeerstelling verbonden aan de inschrijving van een voertuig contient une présomption irréfragable de mise en circulation liée à
bevat, met als gevolg dat de belasting verschuldigd is, zelfs indien l'immatriculation d'un véhicule, avec pour conséquence que la taxe est
wordt aangetoond dat het voertuig niet op de openbare weg in gebruik due même s'il est démontré que le véhicule n'a pas été mis en usage
is genomen ? ». sur la voie publique ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de B.1. La Cour est invitée à se prononcer sur la compatibilité avec les
bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, van articles 10, 11 et 172 de la Constitution de l'article 99 du Code des
artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen taxes assimilées aux impôts sur les revenus en ce qu'il contient une
gelijkgestelde belastingen, in zoverre het voorziet in een
onweerlegbaar vermoeden van inverkeerstelling verbonden aan de présomption irréfragable de mise en circulation liée à
inschrijving van een voertuig, met als gevolg dat de belasting l'immatriculation d'un véhicule, avec pour conséquence que la taxe est
verschuldigd is zelfs wanneer wordt aangetoond dat het voertuig niet due même s'il est démontré que le véhicule n'a pas été mis en usage
op de openbare weg in gebruik is genomen. sur la voie publique.
B.2. Het voormelde artikel 99 bepaalt : B.2. L'article 99 précité dispose :
« § 1. De in artikel 94, 1°, bedoelde voertuigen worden geacht op de « § 1er. Les véhicules visés à l'article 94, 1°, sont présumés mis en
openbare weg in gebruik te zijn genomen, wanneer zij in het usage sur la voie publique en Belgique dès qu'ils sont ou doivent être
repertorium van de Dienst van het Wegverkeer ingeschreven zijn of het inscrits au répertoire matricule de l'Office de la circulation
moeten zijn. routière.
[...] ». [...] ».
B.3.1. Volgens de Ministerraad en de Waalse Regering, tussenkomende B.3.1. D'après le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon,
partij in de rechtspleging voor het Hof, zou de prejudiciële vraag partie intervenante dans la procédure devant la Cour, la question
niet aangeven welke categorieën van rechtzoekenden moeten worden préjudicielle n'indiquerait pas les catégories de justiciables qui
onderscheiden. De Ministerraad voegt eraan toe dat op zijn minst één doivent être distinguées. Le Conseil des ministres ajoute qu'à tout le
van de categorieën die voor een vergelijking kan worden bepaald, moins, l'une des catégories susceptibles d'être appréhendées pour une
namelijk die van de belastingplichtigen die een voertuig vrijwillig comparaison, à savoir celle des redevables de la taxe qui
maar bij vergissing inschrijven, te specifiek zou zijn om in immatriculent volontairement mais par erreur un véhicule, serait trop
aanmerking te kunnen worden genomen. particulière pour pouvoir être prise en considération.
B.3.2. In tegenstelling tot wat de Ministerraad en de Waalse Regering B.3.2. Contrairement à ce que soutiennent le Conseil des ministres et
aanvoeren, blijkt zowel uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag le Gouvernement wallon, il ressort à suffisance tant des termes de la
als uit de motieven van het vonnis van de verwijzende rechter question préjudicielle que des motifs du jugement rendu par le juge a
voldoende dat de laatstgenoemde het Hof verzoekt zich uit te spreken quo que celui-ci invite la Cour à se prononcer sur le traitement
over de identieke behandeling, namelijk de verschuldigdheid van de identique, à savoir la débition de la taxe de mise en circulation d'un
belasting op de inverkeerstelling van een voertuig, ten aanzien van véhicule, à l'égard de redevables qui se trouveraient dans des
belastingplichtigen die zich in verschillende situaties zouden
bevinden : enerzijds, diegenen die het voertuig werkelijk op de situations différentes : d'une part, ceux qui ont mis en usage
openbare weg in gebruik hebben genomen en, anderzijds, diegenen die matériellement le véhicule sur la voie publique et, d'autre part, ceux
het voertuig niet werkelijk in gebruik hebben genomen en de qui n'ont pas procédé à cette mise en usage matérielle et qui en ont
inschrijving ervan bij vergissing hebben aangevraagd. demandé l'immatriculation par erreur.
B.3.3. De exceptie wordt verworpen. B.3.3. L'exception est rejetée.
B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie verzetten zich ertegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de in het geding zijnde maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5.1. De in het geding zijnde bepaling vindt haar oorsprong in de wet van 1 juni 1992 houdende invoering van een belasting op de inverkeerstelling (Belgisch Staatsblad , 1 juni 1992). B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination s'opposent à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5.1. La disposition en cause trouve son origine dans la loi du 1er juin 1992 instaurant une taxe de mise en circulation (Moniteur belge , 1er juin 1992).
In de parlementaire voorbereiding van die wet staat te lezen : On peut lire dans les travaux préparatoires de cette loi :
« In het Europees perspectief van de afschaffing van de fiscale « Dans la perspective européenne de l'abolition des frontières
grenzen vanaf 1 januari 1993, heeft de Regering onlangs wijzigingen fiscales au 1er janvier 1993, le Gouvernement a récemment procédé à
aangebracht in de tarieven van de B.T.W. [...]. des modifications des taux de la T.V.A. [...].
Eén van de wijzigingen bestaat in de afschaffing van het B.T.W.-tarief L'une de ces modifications consiste à supprimer le taux de T.V.A. de
van 25 pct. en de aanvullende weeldetaks van 8 pct. 25 p.c., ainsi que la taxe additionnelle de luxe de 8 p.c.
Bij de begrotingscontrole 1992 oordeelde de Regering het aangewezen om Lors du contrôle du budget 1992, le Gouvernement a estimé qu'il
het verlies van de fiscale ontvangsten dat aldus is ontstaan met s'indiquait de compenser partiellement la perte de recettes fiscales
betrekking tot de autoverkoop gedeeltelijk te compenseren door ainsi provoquée en matière de vente de véhicules, par l'instauration
invoering van een nieuwe met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde d'une nouvelle taxe assimilée aux impôts sur les revenus, frappant la
belasting op de inverkeerstelling van sommige voertuigen. mise en circulation de certains véhicules.
De belasting op de inverkeerstelling die de Regering u voorstelt in te La taxe de mise en circulation que le Gouvernement vous propose
voeren betreft niet de voertuigen met een laag of gemiddeld vermogen. d'instaurer ne vise pas les véhicules de faible ou moyenne puissance.
Voor de voertuigen die eraan onderworpen zijn zal het bedrag ervan in Pour les véhicules qui y sont soumis, son montant sera dans la plupart
de meeste gevallen lager zijn dan de belastingbesparing ingevolge de des cas inférieur à l'économie d'impôt réalisée du fait de la
afschaffing van het B.T.W.-tarief van 25 pct. en de aanvullende suppression du taux de T.V.A. de 25 p.c. et de la taxe additionnelle
weeldetaks » (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. 329/1, p. 1). de luxe » (Doc. parl., Sénat, 1991-1992, n° 329/1, p. 1).
De in het geding zijnde bepaling is aangenomen « om het initiatief tot Quant à la disposition en cause, elle a été adoptée « afin de ne pas
betaling van de belasting aan de belastingplichtige te onttrekken ». laisser au contribuable l'initiative en matière de paiement de la taxe
Om die reden is voorgesteld « voor de drie types van voertuigen [...], ». C'est la raison pour laquelle il a été proposé « d'établir, pour
een onweerlegbaar vermoeden van ontstaan van belastingschuld vast te les trois types de véhicules, une présomption irréfragable
leggen op het ogenblik van de inschrijving van het voertuig, of het d'accomplissement du fait générateur de la taxe au moment de
luchtvaartuig of het verstrekken van de vlaggebrief voor een boot, l'immatriculation du véhicule ou de l'aéronef ou de la délivrance de
respectievelijk door de bevoegde administratieve overheden » (ibid., la lettre de pavillon pour un bateau, respectivement par les autorités
p. 4). administratives compétentes » (ibid. p. 4).
Omwille van de administratieve vereenvoudiging en de beperking van de C'est dans un souci de simplification administrative et de limitation
kosten heeft de wetgever beslist de taks op de inverkeerstelling te des coûts que le législateur a décidé de faire coïncider la taxe de
laten samenvallen met de inschrijving van het voertuig (Parl. St., mise en circulation avec l'immatriculation du véhicule (Doc. parl.,
Senaat, 1991-1992, nr. 329/2, p. 19), aangezien de inningsprocedure « Sénat, 1991-1992, n° 329/2, p. 19), la perception de la taxe se
grotendeels geïnformatiseerd is en verloopt op grond van de faisant « en grande partie de manière informatisée, sur la base des
gegevensbestanden die door de DIV (Dienst van het Wegverkeer) worden données informatiques transmises par la DIV (Office de la circulation
verstrekt » (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 466/6, p. 45). routière) » (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 466/6, p. 45).
B.5.2. Hoewel de wetgever een onweerlegbaar vermoeden van B.5.2. Bien que le législateur ait entendu instaurer une présomption
inverkeerstelling van het voertuig op de openbare weg in het kader van irréfragable de mise en circulation du véhicule sur la voie publique
de in het geding zijnde bepaling heeft willen invoeren, is voorzien in dans le cadre de la disposition en cause, un certain nombre
een aantal uitzonderingen op de heffing van de belasting, teneinde de d'exceptions au prélèvement de la taxe ont été prévues afin de modérer
gevolgen verbonden aan dat vermoeden te matigen. les effets liés à cette présomption.
Aldus wordt voor de voertuigen met een « proefrittenplaat » of een « C'est ainsi que pour les véhicules munis d'une marque
handelaarsplaat » voorlopig geen enkele belasting op de d'immatriculation « essai » ou « marchand », aucune taxe de mise en
inverkeerstelling geïnd, in afwachting van een normale en definitieve circulation n'est provisoirement perçue, dans l'attente d'une
inschrijving van het betrokken voertuig (Parl. St., Kamer, 1991-1992, immatriculation normale et définitive du véhicule concerné (Doc.
nr. 466/6, pp. 49-50). Voor de voertuigen, luchtvaartuigen en vaartuigen die, binnen zes parl., Chambre, 1991-1992, n° 466/6, pp. 49-50).
maanden na de inschrijving ervan, worden overgebracht naar een andere
lidstaat van de Europese Economische Gemeenschap is eveneens voorzien in een ontheffing van de belasting voorgeschreven bij artikel 105 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, op voorwaarde dat die vervoermiddelen er vervolgens onder een definitieve regeling worden ingeschreven. B.6. De wetgever vermocht op wettige wijze ervan uit te gaan dat, omwille van een gezond administratief beheer, de inning van die belasting niet moest worden verbonden aan het initiatief of aan het oordeel van de belastingplichtige, maar aan een gebeurtenis die met zekerheid kan worden vastgesteld en waarvan de belastingplichtige de fiscale gevolgen kent. B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof Un dégrèvement de la taxe est également prévu à l'article 105 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, pour les véhicules, aéronefs et bateaux qui, dans les six mois de leur enregistrement, sont transférés dans un autre Etat membre de la Communauté économique européenne, à condition que ces moyens de transport y soient ensuite enregistrés sous un régime définitif. B.6. Le législateur a pu légitimement considérer que par souci d'une saine gestion administrative, il s'imposait de lier la perception de cette taxe non à l'initiative ou à l'appréciation du contribuable mais à un événement qui peut être établi avec certitude et dont le contribuable connaît les conséquences fiscales. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen L'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus
gelijkgestelde belastingen schendt de artikelen 10, 11 en 172 van de ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'il
Grondwet niet, in zoverre het voorziet in een onweerlegbaar vermoeden contient une présomption irréfragable de mise en circulation liée à
van inverkeerstelling verbonden aan de inschrijving van een voertuig. l'immatriculation d'un véhicule.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 12 februari 2009. l'audience publique du 12 février 2009.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^