Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 176/2008 van 3 december 2008 Rolnummer 4440 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gestel Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter E. De Groot, waarnemend voorzitter, voorzitter (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 176/2008 van 3 december 2008 Rolnummer 4440 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, gestel Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter E. De Groot, waarnemend voorzitter, voorzitter (...) Extrait de l'arrêt n° 176/2008 du 3 décembre 2008 Numéro du rôle : 4440 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs s La Cour constitutionnelle, composée du juge E. De Groot, faisant fonction de président, du prési(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 176/2008 van 3 december 2008 Extrait de l'arrêt n° 176/2008 du 3 décembre 2008
Rolnummer 4440 Numéro du rôle : 4440
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 25 van het koninklijk En cause : la question préjudicielle concernant l'article 25 de
besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de
overlevingspensioen voor werknemers, gesteld door het Arbeidshof te retraite et de survie des travailleurs salariés, posée par la Cour du
Brussel. travail de Bruxelles.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit rechter E. De Groot, waarnemend voorzitter, composée du juge E. De Groot, faisant fonction de président, du
voorzitter M. Melchior, en de rechters P. Martens, J.-P. Snappe, J.-P. président M. Melchior, et des juges P. Martens, J.-P. Snappe, J.-P.
Moerman, E. Derycke en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier Moerman, E. Derycke et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier P.-Y.
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van rechter E. De Groot, Dutilleux, présidée par le juge E. De Groot,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest van 21 februari 2008 in zake de Rijksdienst voor Pensioenen Par arrêt du 21 février 2008 en cause de l'Office national des
tegen Annie Francis, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is pensions contre Annie Francis, dont l'expédition est parvenue au
ingekomen op 29 februari 2008, heeft het Arbeidshof te Brussel de greffe de la Cour le 29 février 2008, la Cour du travail de Bruxelles
volgende prejudiciële vraag gesteld : a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 dd. 24 oktober « L'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la
1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers de pension de retraite et de survie des travailleurs salariés viole-t-il
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, les articles 10 et 11 de la Constitution,
- in zoverre het voorziet dat het rust- en overlevingspensioen slechts - en tant qu'il prévoit que la pension de retraite et la pension de
uitbetaalbaar is zo de gerechtigde geen vergoeding wegens ziekte of survie ne sont payables que si le bénéficiaire ne jouit pas d'une
invaliditeit geniet en aldus een onderscheid creëert tussen gezonde indemnité pour cause de maladie ou d'invalidité, créant ainsi une
gepensioneerden die hun pensioen, weliswaar beperkt, kunnen cumuleren différence entre les pensionnés sains, qui peuvent cumuler leur
met een inkomen uit arbeid en de zieke gepensioneerden die hun pension, certes limitée, avec un revenu du travail, et les pensionnés
pensioen met niets mogen cumuleren, terwijl hun toestand in feite malades, qui ne peuvent cumuler leur pension avec rien, alors que leur
zorgwekkender is en de ziekte- en invaliditeitsuitkeringen een situation est en fait plus préoccupante et que les indemnités de
vervangingsinkomen uitmaken voor de toegelaten arbeid en maladie et d'invalidité constituent un revenu de remplacement pour le
- in zoverre een gepensioneerde die een toegelaten activiteit travail autorisé, et
uitoefent als gewone loon- of weddetrekkende onderworpen is aan de - en tant qu'un pensionné qui exerce une activité autorisée est soumis
normale R.S.Z.-wetgeving, maar in tegenstelling tot deze loon- en à la législation ONSS normale, comme un salarié ou un appointé
weddetrekkende niet alle voordelen van deze onderwerping kan genieten, ordinaire, mais ne peut pas, contrairement à ce salarié ou appointé,
vermits hij door de aangehaalde bepaling de facto uitgesloten wordt bénéficier de tous les avantages de cet assujettissement, puisque la
van het genot van de Z.I.V.-uitkeringen ? ». disposition citée le prive de facto du bénéfice des indemnités AMI ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van artikel 25 B.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de l'article
van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la pension de
rust- en overlevingspensioen voor werknemers met de artikelen 10 en 11 retraite et de survie des travailleurs salariés avec les articles 10
van de Grondwet. et 11 de la Constitution.
Dat artikel, zoals vervangen bij artikel 10 van de wet van 27 juli Cet article, tel qu'il a été remplacé par l'article 10 de la loi du 27
1971 tot wijziging van sommige bepalingen inzake pensioenen voor juillet 1971 modifiant certaines dispositions en matière de pensions
arbeiders, bedienden, mijnwerkers, zeelieden varend onder Belgische pour ouvriers, employés, mineurs, marins navigant sous pavillon belge,
vlag, werknemers, inzake gewaarborgd inkomen voor bejaarden en inzake travailleurs salariés, de revenu garanti aux personnes âgées et
aanvullende tegemoetkoming voor minder-validen (Belgisch Staatsblad , allocations complémentaires aux handicapés (Moniteur belge , 11 août
11 augustus 1971), en aangevuld bij artikel 19 van de herstelwet van 1971) et complété par l'article 19 de la loi de redressement du 10
10 februari 1981 inzake de pensioenen van de sociale sector (Belgisch février 1981 relative aux pensions du secteur social (Moniteur belge ,
Staatsblad , 14 februari 1981) en bij artikel 9 van het koninklijk 14 février 1981) et par l'article 9 de l'arrêté royal n° 415 du 16
besluit nr. 415 van 16 juli 1986 tot wijziging van sommige bepalingen juillet 1986 modifiant certaines dispositions en matière de pensions
betreffende de werknemerspensioenen (Belgisch Staatsblad , 30 juli 1986), van toepassing op de bij het verwijzende rechtscollege aanhangig gemaakte zaak, bepaalde : « Uitgezonderd in de gevallen en onder de voorwaarden door de Koning bepaald zijn het rust- en overlevingspensioen slechts uitbetaalbaar zo de gerechtigde geen beroepsarbeid uitoefent en zo hij geen vergoeding geniet wegens ziekte, invaliditeit of onvrijwillige werkloosheid bij toepassing van een Belgische of van een buitenlandse wetgeving inzake sociale zekerheid, noch een uitkering wegens loopbaanonderbreking of wegens het verminderen van de arbeidsprestaties. Hij kan eveneens de gevallen en de voorwaarden bepalen waaronder een pour travailleurs salariés (Moniteur belge , 30 juillet 1986), dans la version applicable à l'affaire dont est saisi le juge a quo, disposait : « Sauf dans les cas et sous les conditions déterminés par le Roi, la pension de retraite et la pension de survie ne sont payables que si le bénéficiaire n'exerce pas d'activité professionnelle et s'il ne jouit pas d'une indemnité pour cause de maladie, d'invalidité ou de chômage involontaire, par application d'une législation de sécurité sociale belge ou étrangère, ni d'une allocation pour cause d'interruption de carrière ou de réduction des prestations. Il peut déterminer également les cas et les conditions dans lesquels
deel van het pensioen uitbetaalbaar is ». une partie de la pension est payable ».
De wijziging die in die bepaling werd aangebracht door het koninklijk La modification apportée à cette disposition par l'arrêté royal du 23
besluit van 23 december 1996 heeft geen invloed op de huidige zaak. décembre 1996 est sans incidence sur la présente affaire.
B.2. De prejudiciële vraag nodigt het Hof uit die bepaling te toetsen aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in zoverre zij een tweevoudig onderscheid in het leven zou roepen. Allereerst zou een verschil in behandeling worden ingesteld tussen gezonde gepensioneerden, die hun pensioen beperkt kunnen cumuleren met een inkomen uit arbeid, en zieke gepensioneerden, die hun pensioen met niets mogen cumuleren ofschoon hun toestand zorgwekkender is en de invaliditeitsuitkering een vervangingsinkomen uitmaakt voor de toegelaten arbeid. Verder zou een verschil in behandeling worden ingesteld tussen gepensioneerden die een toegelaten activiteit als loon- en B.2. La question préjudicielle invite la Cour à contrôler cette disposition au regard du principe d'égalité et de non-discrimination en ce qu'elle créerait une double distinction. Premièrement, une différence de traitement serait créée entre les pensionnés sains, qui peuvent cumuler leur pension, de manière certes limitée, avec un revenu du travail, et les pensionnés malades, qui ne peuvent cumuler leur pension avec rien, alors que leur situation est plus préoccupante et que les indemnités de maladie et d'invalidité constituent un revenu de remplacement pour le travail autorisé. Deuxièmement, une différence de traitement serait créée entre les
weddetrekkende uitoefenen en onderworpen zouden zijn aan de pensionnés qui exercent une activité autorisée en tant que
socialezekerheidswetgeving, en niet-gepensioneerde loon- en travailleurs salariés et seraient soumis à la législation en matière
weddetrekkenden, doordat de eerste categorie niet alle voordelen van de sécurité sociale et les travailleurs salariés qui ne sont pas
die wetgeving kan genieten vermits zij door de in het geding zijnde pensionnés, en ce que la première catégorie ne peut bénéficier de tous
bepaling de facto wordt uitgesloten van het genot van de les avantages de cette législation, puisqu'elle est de facto exclue,
invaliditeitsuitkeringen. par la disposition en cause, du bénéfice des indemnités d'invalidité.
B.3. Artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 B.3. L'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à
betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers voert la pension de retraite et de survie des travailleurs salariés
geen verschil in behandeling in tussen « gezonde » en « zieke » n'instaure aucune différence de traitement entre les pensionnés «
gepensioneerden. Dat artikel staat slechts de uitbetaling van het sains » et les pensionnés « malades ». Cet article ne fait
rust- en overlevingspensioen toe indien de gerechtigde geen qu'autoriser le versement d'une pension de retraite et de survie si le
beroepsarbeid uitoefent en hij geen vergoeding geniet wegens onder bénéficiaire n'exerce aucune activité professionnelle et s'il ne
meer ziekte of invaliditeit. Het maakt als dusdanig zelfs geen bénéficie d'aucune indemnité pour cause, entre autres, de maladie ou
onderscheid tussen gepensioneerden die beperkt toegelaten arbeid d'invalidité. En tant que tel, il ne crée même aucune différence entre
verrichten en gepensioneerden die een ander vervangingsinkomen les pensionnés qui exercent une activité professionnelle limitée et
genieten, doch het staat de Koning uitsluitend toe in voorkomend geval les pensionnés qui bénéficient d'un autre revenu de remplacement mais
te voorzien in « de gevallen en de voorwaarden » waaronder een il autorise seulement le Roi à prévoir, le cas échéant, « les cas et
dergelijke cumulatie van een rust- en overlevingspensioen met andere les conditions » dans lesquels un tel cumul d'une pension de retraite
inkomsten mogelijk zou zijn. Bij artikel 64 van het koninklijk besluit et de survie avec d'autres revenus serait possible. L'article 64 de
van 21 december 1967 tot vaststelling van het algemeen reglement l'arrêté royal du 21 décembre 1967 portant règlement général du régime
betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers werd de pension de retraite et de survie des travailleurs salariés
bepaald in welke gevallen en onder welke voorwaarden de uitoefening détermine les cas et les conditions dans lesquels l'exercice d'une
van een beroepswerkzaamheid geen beletsel vormt voor de uitbetaling activité professionnelle n'empêche pas le versement d'une pension.
van een pensioen.
Het Hof onderzoekt artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 La Cour examine l'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre
oktober 1967 in zoverre het de Koning zou hebben toegelaten het in de 1967 dans la mesure seulement où il aurait habilité le Roi à créer la
prejudiciële vraag omschreven onderscheid in het leven te roepen. distinction invoquée dans la question préjudicielle.
B.4. De in het geding zijnde maatregel voert een verschil in B.4. La mesure en cause instaure une différence de traitement entre
behandeling in tussen de gerechtigden van een pensioen, naargelang zij les bénéficiaires d'une pension, selon qu'ils bénéficient d'un revenu
een beperkt inkomen uit toegelaten arbeid genieten en hun rust- of limité résultant du travail autorisé et obtiennent le paiement de leur
overlevingspensioen uitbetaald krijgen, dan wel een ander pension de retraite ou de survie ou qu'ils jouissent d'un autre revenu
vervangingsinkomen genieten en hun rust- of overlevingspensioen niet de remplacement et n'obtiennent pas le paiement de leur pension de
uitbetaald krijgen. Het onderscheid berust derhalve op de aard van de retraite ou de survie. La distinction est donc fondée sur la nature
inkomsten die met het rust- of overlevingspensioen kunnen worden des revenus qui peuvent être cumulés avec la pension de survie ou de
gecumuleerd, namelijk een beperkt inkomen uit arbeid dan wel een - retraite, à savoir un revenu limité du travail ou un revenu de
mogelijk even beperkt - vervangingsinkomen. remplacement - éventuellement tout aussi limité.
De pensioenwetgeving is ingegeven door de zorg om een inkomen te La législation en matière de pension est dictée par le souci de
verzekeren wanneer het inkomen uit arbeid wegvalt. De in het geding garantir un revenu lorsque le revenu du travail disparaît. La
zijnde bepaling strekt ertoe te vermijden dat een rust- of disposition en cause tend à éviter qu'une pension de retraite ou de
overlevingspensioen gelijktijdig met andere vervangingsinkomens zou survie puisse être perçue en même temps que d'autres revenus de
kunnen worden genoten, om aldus de betaalbaarheid van het stelsel van remplacement, afin de ne pas compromettre la viabilité du régime de la
de sociale zekerheid in het algemeen en van de pensioenen in het sécurité sociale en général et celui des pensions en particulier.
bijzonder niet in het gedrang te brengen. Ce problème ne se pose pas lorsque c'est l'exercice autorisé d'une
Die zorg doet zich niet voor in zoverre door een beperkte toegelaten activité professionnelle limitée qui procure un revenu complémentaire
arbeid een bijkomend inkomen zou worden gegenereerd door de genieter au bénéficiaire d'une pension de retraite ou de survie, étant donné
van een rust- of overlevingspensioen, vermits die arbeid het que cette activité professionnelle ne porte pas préjudice au régime de
socialezekerheidsstelsel niet bezwaart maar in voorkomend geval zelfs la sécurité sociale, voire contribue, le cas échéant - de façon
- weliswaar in beperkte mate - bijdraagt tot de financiering ervan. modérée certes - au financement de celui-ci.
De betaalbaarheid van het stelsel zou daarentegen zeer zeker in het Par contre, la viabilité du système serait à coup sûr compromise si la
gedrang komen indien het pensioen zou kunnen worden gecumuleerd met pension pouvait être cumulée avec un revenu de remplacement provenant
een vervangingsinkomen uit toegelaten arbeid bij het pensioen, du travail autorisé en complément de la pension, sans préjudice du
onverminderd de vaststelling dat tevens een verschil in behandeling constat qu'une différence de traitement serait également créée entre
zou worden ingesteld tussen de pensioengerechtigde genieters van een les bénéficiaires d'un revenu de remplacement ayant droit à une
vervangingsinkomen, naargelang dat vervangingsinkomen al dan niet zou pension, selon que le revenu de remplacement provient ou non du
worden ontvangen voor toegelaten aanvullende arbeid bij het pensioen. travail autorisé en complément de la pension.
Door de gelijktijdige uitbetaling van een rust- en overlevingspensioen En rendant impossible le versement simultané d'une pension de retraite
en van verschillende vervangingsinkomens onmogelijk te maken, heeft de et de survie et de différents revenus de remplacement, le législateur
wetgever bijgevolg een maatregel genomen die redelijk is verantwoord. a par conséquent pris une mesure qui est raisonnablement justifiée.
B.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 L'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre 1967 relatif à la
betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers, in de pension de retraite et de survie des travailleurs salariés, dans la
versie vóór de wijziging ervan bij het koninklijk besluit van 23 version antérieure à la modification apportée par l'arrêté royal du 23
december 1996, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in décembre 1996, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution
zoverre het bepaalt dat een rust- of overlevingspensioen slechts en ce qu'il dispose qu'une pension de retraite ou de survie n'est
uitbetaalbaar is indien de gerechtigde geen vergoeding geniet wegens payable que si le bénéficiaire ne jouit d'aucune indemnité pour cause
onder meer ziekte of invaliditeit. notamment de maladie ou d'invalidité.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 3 december 2008. l'audience publique du 3 décembre 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De wnd. voorzitter, Le président f.f.,
E. De Groot. E. De Groot.
^