Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 159/2008 van 20 november 2008 Rolnummer 4329 In zake : het beroep tot vernietiging van rubriek XXXVII, tweede lid, 2°, van tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 159/2008 van 20 november 2008 Rolnummer 4329 In zake : het beroep tot vernietiging van rubriek XXXVII, tweede lid, 2°, van tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 159/2008 du 20 novembre 2008 Numéro du rôle : 4329 En cause : le recours en annulation de la rubrique XXXVII, alinéa 2, 2°, du tableau A de l'annexe à l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 fixant les taux de la taxe La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 159/2008 van 20 november 2008 Extrait de l'arrêt n° 159/2008 du 20 novembre 2008
Rolnummer 4329 Numéro du rôle : 4329
In zake : het beroep tot vernietiging van rubriek XXXVII, tweede lid, En cause : le recours en annulation de la rubrique XXXVII, alinéa 2,
2°, van tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20 van 2°, du tableau A de l'annexe à l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970
20 juli 1970 tot vaststelling van de tarieven van de belasting over de fixant les taux de la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la
toegevoegde waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij répartition des biens et des services selon ces taux, insérée par
die tarieven, ingevoegd bij artikel 56 van de programmawet (I) van 27 l'article 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006, telle
december 2006, zoals gewijzigd bij artikel 132 van de programmawet van qu'elle a été modifiée par l'article 132 de la loi-programme du 27
27 april 2007, ingesteld door de stad Poperinge en anderen. avril 2007, introduit par la ville de Poperinge et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en J.-P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et J.-P. Snappe,
Snappe, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 5 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 5
2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 8 novembre 2007 et parvenue au greffe le 8 novembre 2007, un recours en
november 2007, is beroep tot vernietiging ingesteld van rubriek
XXXVII, tweede lid, 2°, van tabel A van de bijlage bij het koninklijk annulation de la rubrique XXXVII, alinéa 2, 2°, du tableau A de
besluit nr. 20 van 20 juli 1970 tot vaststelling van de tarieven van l'annexe à l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 fixant les taux de
de belasting over de toegevoegde waarde en tot indeling van de la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens
goederen en de diensten bij die tarieven, ingevoegd bij artikel 56 van et des services selon ces taux, insérée par l'article 56 de la
de programmawet (I) van 27 december 2006, zoals gewijzigd bij artikel loi-programme (I) du 27 décembre 2006, telle qu'elle a été modifiée
132 van de programmawet van 27 april 2007 (bekendgemaakt in het par l'article 132 de la loi-programme du 27 avril 2007 (publiée au
Belgisch Staatsblad van 8 mei 2007, derde editie) door de stad Moniteur belge du 8 mai 2007, troisième édition), a été introduit par
Poperinge, de stad Nieuwpoort, de gemeente Houthulst, het openbaar la ville de Poperinge, la ville de Nieuport, la commune de Houthulst,
centrum voor maatschappelijk welzijn van Ieper, het openbaar centrum
voor maatschappelijk welzijn van Wervik en het openbaar centrum voor le centre public d'action sociale d'Ypres, le centre public d'action
maatschappelijk welzijn van Koksijde. sociale de Wervik et le centre public d'action sociale de Koksijde.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de omvang van het beroep tot vernietiging Quant à l'étendue du recours en annulation
B.1.1. Artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december 2006 heeft B.1.1. L'article 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 a
in tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20 van 20 inséré une rubrique XXXVII dans le tableau A de l'annexe à l'arrêté
juli 1970 tot vaststelling van de tarieven van de belasting over de royal n° 20 du 20 juillet 1970 fixant les taux de la taxe sur la
toegevoegde waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens et des services
die tarieven, een rubriek XXXVII ingevoegd, die luidt : selon ces taux. Cette rubrique est ainsi libellée :
« XXXVII. Afbraak en heropbouw van gebouwen in stadsgebieden « XXXVII. Démolition et reconstruction de bâtiments dans des zones
Het verlaagd tarief van 6 pct. is van toepassing op het werk in urbaines Le taux réduit de 6 p.c. s'applique aux travaux immobiliers et autres
onroerende staat en de andere handelingen opgesomd in rubriek XXXI, § opérations énumérées à la rubrique XXXI, § 3, 3° à 6°, ayant pour
3, 3° tot 6°, die tot voorwerp hebben de afbraak en de daarmee gepaard objet la démolition et la reconstruction conjointe d'un bâtiment
gaande heropbouw van een woning. d'habitation.
Het voordeel van het verlaagd tarief is onderworpen aan het vervullen Le bénéfice du taux réduit est subordonné à la réunion des conditions
van de navolgende voorwaarden : suivantes :
1° de handelingen moeten betrekking hebben op een woning die, na de 1° les opérations doivent être relatives à un bâtiment d'habitation
uitvoering van de werken, hetzij uitsluitend, hetzij hoofdzakelijk als qui, après l'exécution des travaux, est utilisé, soit exclusivement,
privé-woning wordt gebruikt; soit à titre principal comme logement privé;
2° de handelingen moeten betrekking hebben op een woning die gelegen 2° les opérations doivent concerner un bâtiment d'habitation qui est
is in één van de stadsgebieden zoals bepaald door de bevoegde overheid situé dans une des zones urbaines définies par l'autorité compétente
van de grote steden opgesomd in de koninklijke besluiten van 12 des grandes villes énumérées dans les arrêtés royaux du 12 août 2000,
augustus 2000, 26 september 2001 en 28 april 2005 ter uitvoering van du 26 septembre 2001 et du 28 avril 2005 en exécution de l'article 3
artikel 3 van de wet van 17 juli 2000 tot bepaling van de voorwaarden de la loi du 17 juillet 2000 déterminant les conditions auxquelles les
waaronder de plaatselijke overheden een financiële bijstand kunnen autorités locales peuvent bénéficier d'une aide financière de l'Etat
genieten van de Staat in het kader van het stedelijk beleid; dans le cadre de la politique urbaine;
[...] ». [...] ».
Die bepaling is op 1 januari 2007 in werking getreden (artikel 58 van Cette disposition est entrée en vigueur le 1er janvier 2007 (article
dezelfde programmawet). 58 de la même loi-programme).
B.1.2. Artikel 132 van de programmawet van 27 april 2007 heeft, met B.1.2. L'article 132 de la loi-programme du 27 avril 2007 a, avec
ingang van 1 januari 2007, in het tweede lid, 2°, van de voormelde effet au 1er janvier 2007, supprimé à l'alinéa 2, 2°, de la rubrique
rubriek de woorden « van de stadsgebieden zoals bepaald door de précitée les mots « des zones urbaines définies par l'autorité
bevoegde overheid » geschrapt. compétente ».
De verzoekende partijen vragen de vernietiging van het tweede lid, 2°, Les parties requérantes demandent l'annulation de l'alinéa 2, 2°, de
van de voormelde rubriek, zoals gewijzigd bij artikel 132 van de la rubrique précitée, modifiée par l'article 132 de la loi-programme
programmawet van 27 april 2007. In zoverre hun beroep tegen het gehele du 27 avril 2007. En ce que leur recours est dirigé contre l'ensemble
tweede lid, 2°, van de voormelde rubriek is gericht, heeft het in werkelijkheid ook betrekking op artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december 2006 en moet het als laattijdig worden afgewezen. Aan die vaststelling wordt geen afbreuk gedaan door het feit dat de laatstgenoemde bepaling werd gewijzigd vooraleer de termijn voor het indienen van een beroep tot vernietiging van die bepaling was verstreken. Het Hof vermag, ten einde de draagwijdte van de bestreden bepaling te achterhalen, het gehele tweede lid, 2°, van de voormelde rubriek, zoals gewijzigd bij artikel 132 van de programmawet van 27 april 2007, in aanmerking te nemen, doch een eventuele vernietiging kan niet de l'alinéa 2, 2°, de la rubrique précitée, celui-ci porte en réalité également sur l'article 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 et doit être rejeté pour cause de tardiveté. Ce constat n'est pas altéré par la circonstance que la disposition citée en dernier lieu a été modifiée avant l'expiration du délai d'introduction d'un recours en annulation contre cette disposition. Afin de cerner la portée de la disposition attaquée, la Cour peut prendre en compte l'ensemble de l'alinéa 2, 2°, de la rubrique
verder reiken dan de wijziging die bij dat artikel 132 is aangebracht. précitée, tel qu'il a été modifié par l'article 132 de la
loi-programme du 27 avril 2007, mais une éventuelle annulation ne
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen pourrait aller au-delà de la modification apportée par ledit article 132.
Quant à l'intérêt des parties requérantes
B.2.1. De « grote steden opgesomd in de koninklijke besluiten van 12 B.2.1. Les « grandes villes énumérées dans les arrêtés royaux des 12
augustus 2000, 26 september 2001 en 28 april 2005 », waar het voordeel août 2000, 26 septembre 2001 et 28 avril 2005 », où est applicable le
van het verlaagde btw-tarief geldt, zijn : Aalst, Anderlecht, taux réduit de TVA, sont : Alost, Anderlecht, Anvers, Bruges,
Antwerpen, Bergen, Brugge, Brussel, Charleroi, Dendermonde, Doornik, Bruxelles, Charleroi, Courtrai, Etterbeek, Forest, Gand, Genk,
Elsene, Etterbeek, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, La Louvière, Leuven, Hasselt, Ixelles, La Louvière, Liège, Louvain, Malines,
Luik, Mechelen, Moeskroen, Namen, Oostende, Roeselare, Schaarbeek, Molenbeek-Saint-Jean, Mons, Mouscron, Namur, Ostende, Roulers,
Seraing, Sint-Gillis, Sint-Jans-Molenbeek, Sint-Joost-ten-Node, Saint-Gilles, Saint-Josse-ten-Noode, Saint-Nicolas, Schaerbeek,
Sint-Niklaas, Ukkel, Verviers en Vorst. Seraing, Termonde, Tournai, Uccle et Verviers.
B.2.2. Door de bestreden wijziging wordt het voordeel van het B.2.2. Par suite de la modification attaquée, le bénéfice du taux
verlaagde tarief uitgebreid : het kan niet enkel toepassing vinden in réduit est étendu : il peut être appliqué non seulement dans certaines
bepaalde stadsgebieden van de voormelde steden, maar op het ganse zones urbaines des villes précitées, mais sur l'ensemble du territoire
grondgebied van die steden. Het volstaat derhalve dat een woning in de ces villes. Il suffit par conséquent qu'une habitation soit située
één van de vermelde steden is gelegen opdat het verlaagde tarief van dans l'une des villes précitées pour que le taux réduit puisse
toepassing kan zijn. De beperking dat zij in een bepaald stadsgebied s'appliquer. En effet, la condition que l'habitation soit située dans
van één van die steden moet zijn gelegen, werd immers geschrapt. une zone urbaine déterminée d'une de ces villes a été supprimée.
B.2.3. De verzoekende partijen zijn de steden Poperinge en Nieuwpoort, B.2.3. Les parties requérantes sont les villes de Poperinge et de
de gemeente Houthulst, en de OCMW's van Ieper, Wervik en Koksijde. Zij Nieuport, la commune de Houthulst et les CPAS d'Ypres, de Wervik et de
behoren niet tot die in B.2.1 vermelde « grote steden ». Koksijde. Elles ne figurent pas au nombre des « grandes villes »
Wanneer een voordeel wordt uitgebreid tot een ruimere categorie van mentionnées en B.2.1.
begunstigden dan voorheen, doen degenen die van dat voordeel Lorsqu'un avantage est étendu à une plus large catégorie de
uitgesloten blijven, blijken van een voldoende belang bij de bénéficiaires que par le passé, ceux qui sont privés de cet avantage
vernietiging van die uitbreiding. Het opnieuw in werking stellen van justifient d'un intérêt suffisant à l'annulation de cette extension.
het beperkter toepassingsgebied van het verlaagde btw-tarief, dat het Le rétablissement du champ d'application plus restreint du taux réduit
gevolg zou zijn van de vernietiging van de bestreden bepaling, zou de de TVA, qui serait le résultat de l'annulation de la disposition
verzoekende partijen niet hun belang ontnemen bij de vernietiging van attaquée, ne priverait pas les parties requérantes de leur intérêt à
die bepaling. In geval van vernietiging zou immers voor de verzoekende l'annulation de cette disposition. En effet, en cas d'annulation, les
partijen opnieuw de mogelijkheid bestaan dat de wetgever een nieuwe parties requérantes retrouveraient une chance de voir le législateur
bepaling aanneemt die voor hen gunstig zou zijn. prendre une disposition nouvelle qui leur serait favorable.
B.2.4. De verzoekende partijen doen derhalve blijken van het vereiste B.2.4. Les parties requérantes justifient dès lors de l'intérêt requis
belang bij de vernietiging van artikel 132 van de programmawet van 27 pour demander l'annulation de l'article 132 de la loi-programme du 27
april 2007. avril 2007.
Ten aanzien van het eerste middel Quant au premier moyen
B.3.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet. Het feit dat een woning in één van de « B.3.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11
de la Constitution. Le fait qu'une habitation soit située dans une des
grote steden » of in een andere stad of gemeente is gelegen, zou niet « grandes villes » ou dans une autre ville ou commune serait sans
relevant zijn ten aanzien van het doel van het verlaagde btw-tarief. pertinence par rapport au but du taux réduit de TVA. En tout état de
In ieder geval zou in de parlementaire voorbereiding van artikel 132 cause, les travaux préparatoires de l'article 132 de la loi-programme
van de programmawet van 27 april 2007 geen verantwoording worden du 27 avril 2007 ne justifieraient pas l'extension du champ
gegeven voor het verruimde toepassingsgebied van het gunsttarief. d'application de ce taux préférentiel.
B.3.2. Het komt de wetgever toe het toepassingsgebied van de B.3.2. Il appartient au législateur de fixer le champ d'application
belastingtarieven te bepalen. Hij beschikt ter zake over een ruime des taux d'imposition. Il dispose en la matière d'une marge
beoordelingsmarge. Er moet niettemin worden onderzocht of hij het d'appréciation étendue. Il convient néanmoins d'examiner s'il a
beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in acht heeft genomen. respecté le principe d'égalité et de non- discrimination.
B.3.3. De redenen voor de uitbreiding van het verlaagde tarief tot het B.3.3. Les raisons de l'extension du taux réduit à l'ensemble du
ganse grondgebied van de « grote steden » zijn niet vermeld in de territoire des « grandes villes » ne sont pas mentionnées dans les
parlementaire voorbereiding van artikel 132 van de programmawet van 27 travaux préparatoires de l'article 132 de la loi-programme du 27 avril
april 2007. Die vaststelling sluit evenwel niet uit dat aan de 2007. Ce constat n'exclut cependant pas qu'un but d'intérêt général
uitbreiding van dat tarief een doelstelling van algemeen belang ten fonde l'extension de ce taux. Comme l'observe le Conseil des
grondslag ligt. Zoals de Ministerraad opmerkt, strekt de uitbreiding ministres, l'extension du taux préférentiel vise, comme la mesure
van het gunsttarief, zoals de oorspronkelijke maatregel, ertoe de originaire, à lutter contre l'inoccupation et la taudisation dans les
leegstand en verkrotting in de steden met een grote villes caractérisées par une densité de population élevée, afin
bevolkingsdichtheid tegen te gaan teneinde het leef- en woonklimaat in d'améliorer les conditions de vie et d'habitat dans ces villes. Il
die steden te verbeteren. Er kan redelijkerwijze worden aangenomen dat peut raisonnablement être admis que le problème de l'inoccupation et
het probleem van leegstand en verkrotting, zelfs indien ook de andere de la taudisation, même si les autres villes et communes y sont
steden en gemeenten ermee te kampen hebben, in de « grote steden » een andere dimensie vertoont en een krachtdadiger aanpak vereist. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever om die aanpak, teneinde zijn doelstelling inzake stedelijk beleid te kunnen verwezenlijken, door middel van een verlaagd btw-tarief gestalte te geven, alsook het toepassingsgebied van dat tarief tot bepaalde stadsgebieden te beperken, dan wel tot het ganse grondgebied van de « grote steden » uit te breiden. De verzoekende partijen tonen ten slotte niet aan dat de keuze van de in B.2.1 vermelde steden op willekeurig wijze tot stand zou zijn gekomen. B.3.4. Het eerste middel is niet gegrond. Ten aanzien van het tweede middel B.4.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen également confrontées, présente une autre dimension dans les « grandes villes » et y requiert une réaction plus forte. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de concrétiser cette approche, afin de réaliser son objectif en matière de politique urbaine, par un taux réduit de TVA, et de limiter le champ d'application de ce taux à certaines zones urbaines ou de l'étendre à l'ensemble du territoire des « grandes villes ». Enfin, les parties requérantes ne démontrent pas que le choix des villes mentionnées en B.2.1 aurait été arbitraire. B.3.4. Le premier moyen n'est pas fondé. Quant au deuxième moyen B.4.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 170 et
170 en 172 van de Grondwet. Indien de verwijzing, in het tweede lid, 172 de la Constitution. Si la référence, à l'alinéa 2, 2°, de la
2°, van rubriek XXXVII, naar de koninklijke besluiten van 12 augustus rubrique XXXVII, aux arrêtés royaux des 12 août 2000, 26 septembre
2000, 26 september 2001 en 28 april 2005 tot gevolg heeft dat een 2001 et 28 avril 2005 a pour conséquence qu'une extension ou une
aanvulling of beperking van de daarin vervatte lijst van « grote limitation de la liste des « grandes villes » contenue dans ces
steden » het toepassingsgebied van het verlaagde btw-tarief kan arrêtés royaux peut modifier le champ d'application du taux réduit de
wijzigen, zou die verwijzing afbreuk doen aan het in de voormelde TVA, cette référence porterait atteinte au principe contenu dans les
grondwetsbepalingen vervatte beginsel dat de essentiële elementen van dispositions constitutionnelles précitées selon lequel les éléments
een belasting door de wetgever moeten worden bepaald. essentiels d'une imposition doivent être fixés par le législateur.
B.4.2. Wanneer de normatieve draagwijdte van een wettelijke norm, door B.4.2. Lorsque la portée normative d'une disposition législative est
verwijzing, wordt bepaald door wat in een koninklijk besluit is déterminée par référence aux modalités inscrites dans un arrêté royal,
geregeld, dient die wettelijke norm in die zin te worden cette norme législative doit être interprétée en ce sens qu'il est
geïnterpreteerd dat wordt verwezen naar het koninklijk besluit zoals fait référence à l'arrêté royal tel qu'il était applicable à la date
het van toepassing was op de datum van de bekrachtiging en de de la sanction et de la promulgation par le Roi du texte de loi adopté
afkondiging door de Koning van de door de wetgevende Kamers aangenomen par les Chambres législatives. Toute autre appréciation emporterait
wettekst. Er anders over oordelen zou met zich meebrengen dat de que le Roi pourrait modifier la portée de la norme législative, ce qui
Koning bij machte is om de draagwijdte van de wettelijke norm te serait incompatible avec le principe général de la hiérarchie des
wijzigen, wat op gespannen voet zou staan met het algemeen beginsel normes juridiques. En outre, la Cour devrait se prononcer sur la
betreffende de hiërarchie der rechtsnormen. Bovendien zou het Hof een constitutionnalité d'une norme législative qui, postérieurement à la
oordeel moeten vellen over de grondwettigheid van een wettelijke norm modification de l'arrêté royal auquel cette norme se réfère, recevrait
die, na wijziging van het koninklijk besluit waarnaar die norm une portée normative qui serait différente de celle de la norme au
verwijst, een normatieve draagwijdte zou krijgen die verschilt van die
van de norm waarover het Hof uitspraak heeft gedaan. sujet de laquelle la Cour s'est prononcée.
B.4.3. De wetgever kan derhalve niet worden geacht aan de Koning de B.4.3. Le législateur ne peut par conséquent être considéré comme
bevoegdheid te hebben verleend om de lijst van de « grote steden » ayant habilité le Roi à modifier la liste des « grandes villes » dans
waar het verlaagde btw-tarief kan worden toegepast, te wijzigen. lesquelles le taux réduit de TVA peut être appliqué.
B.4.4. Het tweede middel is niet gegrond. B.4.4. Le deuxième moyen n'est pas fondé.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 20 november 2008. janvier 1989, à l'audience publique du 20 novembre 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^