← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 138/2008 van 22 oktober 2008 Rolnummers 4293, 4294, 4295 en 4296 In
zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 3, § 1, b), en 9, § 1, van de ordonnantie
van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 2 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld
uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 138/2008 van 22 oktober 2008 Rolnummers 4293, 4294, 4295 en 4296 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 3, § 1, b), en 9, § 1, van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 2 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter M(...) | Extrait de l'arrêt n° 138/2008 du 22 octobre 2008 Numéros du rôle : 4293, 4294, 4295 et 4296 En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 3, § 1 er , b), et 9, § 1 er , de l'ordonnance de la Ré La Cour constitutionnelle, composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du présid(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 138/2008 van 22 oktober 2008 | Extrait de l'arrêt n° 138/2008 du 22 octobre 2008 |
Rolnummers 4293, 4294, 4295 en 4296 | Numéros du rôle : 4293, 4294, 4295 et 4296 |
In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 3, § 1, b), en 9, § | En cause : les questions préjudicielles concernant les articles 3, § 1er, |
1, van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 23 | b), et 9, § 1er, de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du |
juli 1992 betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters van | 23 juillet 1992 relative à la taxe régionale à charge des occupants |
bebouwde eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige | d'immeubles bâtis et de titulaires de droits réels sur certains |
onroerende goederen, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel. | immeubles, posées par le Tribunal de première instance de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, voorzitter | composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du |
M. Bossuyt, en de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. | président M. Bossuyt, et des juges R. Henneuse, E. De Groot, L. |
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van | Spreutels, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le juge |
rechter P. Martens, | P. Martens, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vier vonnissen van 12 september 2007 in zake respectievelijk de | Par quatre jugements du 12 septembre 2007 en cause respectivement de |
ebvba « PIERRE-PHILIPPE HENDRICKX, avocat », de ebvba « Thierry | la SPRLU « PIERRE-PHILIPPE HENDRICKX, avocat », la SPRLU « Thierry |
TILQUIN », de ebvba « Valérie Simonart Avocate » en de ebvba « YVES | TILQUIN », la SPRLU « Valérie Simonart Avocate » et la SPRLU « YVES |
DELACROIX, ADVOCAT » tegen het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, | DELACROIX, AVOCAT » contre la Région de Bruxelles-Capitale, dont les |
waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen op 24 | expéditions sont parvenues au greffe de la Cour le 24 septembre 2007, |
september 2007, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de | le Tribunal de première instance de Bruxelles a posé la question |
volgende prejudiciële vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schenden de artikelen 3, § 1, b), en 9, § 1, van de ordonnantie van | « Les articles 3, § 1er, b), et 9, § 1er, de l'ordonnance du 23 |
23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters | juillet 1992 relative à la taxe régionale à charge des occupants |
van bebouwde eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige | d'immeubles bâtis et de titulaires de droits réels sur certains |
onroerende goederen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre | immeubles, violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution en ce |
zij bepalen dat de door advocaten in het kader van de uitoefening van | |
hun beroep opgerichte vennootschappen, vennoten van een feitelijke | qu'ils prévoient que sont soumises à la taxe les sociétés constituées |
vereniging of van een in de vorm van een rechtspersoon opgerichte | par des avocats dans le cadre de l'exercice de leur profession, |
advocatenassociatie, aan de belasting zijn onderworpen, terwijl de | associées d'une association de fait ou d'une association d'avocats |
natuurlijke personen die het beroep van advocaat uitoefenen in het | constituée en personne morale, alors que les personnes physiques qui |
kader van een feitelijke vereniging of voor rekening van een | exercent la profession d'avocat dans le cadre d'une association de |
vennootschap waarvan zij vennoot zijn, niet aan de belasting zijn | fait ou pour le compte d'une société dont ils sont associés, ne sont |
onderworpen ? ». | pas soumises à la taxe ? ». |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4293, 4294, 4295 en 4296 van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 4293, 4294, 4295 et 4296 du |
de rol van het Hof, werden samengevoegd. | rôle de la Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het Hof | B.1. Il ressort des motifs des décisions de renvoi que les quatre |
in de vier prejudiciële vragen wordt verzocht zich uit te spreken over | questions préjudicielles invitent la Cour à statuer sur la |
de bestaanbaarheid, met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de | compatibilité, avec les articles 10 et 11 de la Constitution, des |
artikelen 3, § 1, b), en 9, § 1, van de ordonnantie van 23 juli 1992 « | articles 3, § 1er, b), et 9, § 1er, de l'ordonnance du 23 juillet 1992 |
betreffende de gewestbelasting ten laste van bezetters van bebouwde | « relative à la taxe régionale à charge des occupants d'immeubles |
eigendommen en houders van een zakelijk recht op sommige onroerende | bâtis et de titulaires de droits réels sur certains immeubles », tels |
goederen », zoals die van toepassing waren op het aanslagjaar 2005, in | qu'ils étaient applicables à l'exercice d'imposition 2005, en ce |
zoverre zij een verschil in behandeling zouden invoeren tussen twee | qu'ils introduiraient une différence de traitement entre deux |
categorieën van vennoten van een advocatenassociatie die ofwel bestaat | catégories d'associés d'une association d'avocats qui, soit rassemble |
uit feitelijke vennoten in de zin van het tweede lid van artikel 3, § | des associés de fait au sens de l'alinéa 2 de l'article 3, § 1er, b), |
1, b), van de ordonnantie van 23 juli 1992, ofwel de rechtsvorm heeft | de l'ordonnance du 23 juillet 1992, soit a adopté la forme d'une |
aangenomen van een vennootschap : enerzijds, de eenhoofdige besloten | société : d'une part, la société privée à responsabilité limitée |
vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (ebvba) opgericht door een | |
advocaat voor de uitoefening van zijn beroep, die dezelfde bebouwde | unipersonnelle (SPRLU) constituée par un avocat pour l'exercice de sa |
eigendom betrekt als de advocatenassociatie, en, anderzijds, de | profession et qui occupe le même immeuble bâti que l'association |
natuurlijke persoon die het beroep van advocaat uitoefent in het kader | d'avocats et, d'autre part, la personne physique qui exerce la |
van de feitelijke vereniging of voor rekening van de | profession d'avocat dans le cadre de l'association de fait ou pour le |
advocatenvennootschap. | compte de la société d'avocats. |
B.2. Artikel 3, § 1, b), van de ordonnantie van 23 juli 1992 bepaalt : | B.2. L'article 3, § 1er, b), de l'ordonnance du 23 juillet 1992 |
« De belasting is verschuldigd : | dispose : « La taxe est à charge : |
[...] b) door eenieder die een op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gelegen bebouwde eigendom volledig of gedeeltelijk betrekt, en er voor eigen rekening een al dan niet winstgevende activiteit uitoefent, inclusief een vrij beroep, en door elke rechtspersoon of feitelijke vereniging die er hun maatschappelijke, administratieve, exploitatie- of bedrijfszetel hebben. Onder een feitelijke vereniging moet worden begrepen, een groepering van fysieke personen die, op basis van een schriftelijk contract, in eenzelfde gebouw, zich onder elkaar organiseren en de kosten delen, om de gemeenschappelijke diensten te verzekeren tot uitoefening van eenzelfde beroep, en die desgevallend, de winsten die eruit kunnen voortvloeien onder elkaar delen; | [...] b) de tout occupant de tout ou partie d'un immeuble bâti situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale et qui y exerce, pour son propre compte, une activité lucrative ou non, en ce compris une profession libérale, et de toute personne morale ou association de fait qui l'occupe à titre de siège social, administratif, d'exploitation ou d'activité. Constitue une association de fait le groupement de personnes physiques pour organiser entre elles, sur la base d'un contrat écrit, dans un même immeuble, et en partageant les frais, les services communs destiné[s] à assurer l'exercice d'une même profession, et, le cas échéant, pour participer aux bénéfices qui pourraient en résulter; |
[...] ». | [...] ». |
Artikel 9, § 1, van de ordonnantie van 23 juli 1992, zoals gewijzigd | L'article 9, § 1er, de l'ordonnance du 23 juillet 1992, tel qu'il a |
bij artikel 3 van de ordonnantie van 17 juli 1997 « tot wijziging van | été modifié par l'article 3 de l'ordonnance du 17 juillet 1997 « |
de procedure van het onderzoek, de inning en de vervolgingen inzake | modifiant la procédure de l'enquête, du recouvrement et des poursuites |
gewestelijke autonome fiscaliteit », bepaalt : | en matière de fiscalité régionale autonome », dispose : |
« De leden van de feitelijke vereniging bedoeld in artikel 3, § 1, b) | « Les membres de l'association de fait dont question à l'article 3, § |
van deze ordonnantie richten, gezamenlijk, aan de ambtenaren bedoeld | 1er, b) de la présente ordonnance adressent, conjointement, aux |
in artikel 11, ten laatste op 1 oktober van het belastingjaar, een | fonctionnaires visés à l'article 11, au plus tard le 1er octobre de |
aangifte waarin het lid van de vereniging wordt aangeduid op naam van | l'exercice, une déclaration désignant le membre de l'association au |
wie de belasting wordt ingekohierd. Bij deze aangifte wordt een | nom duquel la taxe est enrôlée. La déclaration est accompagnée d'une |
afschrift van de overeenkomst van de vereniging gevoegd. | copie de la convention d'association. |
De leden van de feitelijke vereniging zijn hoofdelijk aansprakelijk | Les membres de l'association de fait sont solidairement tenus au |
voor de betaling van de belasting ». | paiement de l'impôt ». |
B.3. Het Hof dient de grondwettigheid te onderzoeken van het verschil | B.3. La Cour doit examiner la constitutionnalité de la différence de |
in behandeling tussen twee categorieën van vennoten van een | traitement entre deux catégories d'associés d'une association |
advocatenassociatie die de rechtsvorm heeft aangenomen van een | d'avocats ayant adopté la forme d'une société coopérative à |
coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid : enerzijds, | responsabilité limitée : d'une part, la SPRLU constituée par un avocat |
de ebvba opgericht door een advocaat voor de uitoefening van zijn | pour l'exercice de sa profession et, d'autre part, la personne |
beroep en, anderzijds, de natuurlijke persoon die het beroep van | physique qui exerce la profession d'avocat au sein de ladite société |
advocaat uitoefent binnen het kader van de voormelde | |
advocatenvennootschap. | d'avocats. |
B.4. Aangezien de ebvba die is opgericht door een advocaat voor de | B.4. Dès lors que la SPRLU constituée par un avocat pour l'exercice de |
uitoefening van zijn beroep, een rechtspersoon is die een bebouwde | sa profession est une personne morale qui occupe tout ou partie d'un |
eigendom gelegen op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke | immeuble bâti situé sur le territoire de la Région de |
Gewest geheel of gedeeltelijk betrekt en die de vrijstellingen niet | Bruxelles-Capitale et qui ne peut bénéficier des exemptions prévues à |
kan genieten waarin artikel 4, §§ 2 en 3, van de ordonnantie van 23 | l'article 4, §§ 2 et 3, de l'ordonnance du 23 juillet 1992, elle est, |
juli 1992 voorziet, is zij, op grond van artikel 3, § 1, b), eerste | en vertu de l'article 3, § 1er, b), alinéa 1er, de la même ordonnance, |
lid, van dezelfde ordonnantie, de belasting verschuldigd. | redevable de la taxe. |
Hoewel hij een dergelijk onroerend goed geheel of gedeeltelijk betrekt | Bien qu'il occupe tout ou partie d'un tel immeuble et y exerce une |
en er een vrij beroep uitoefent, is de advocaat die behoort tot de | profession libérale, l'avocat appartenant à la seconde catégorie de |
tweede categorie van personen bedoeld in B.3, op grond van artikel 3, | personnes visée en B.3 n'est, en vertu de l'article 3, § 1er, b), |
§ 1, b), eerste lid, van de ordonnantie van 23 juli 1992 de belasting | alinéa 1er, de l'ordonnance du 23 juillet 1992, pas redevable de la |
niet verschuldigd, omdat hij die activiteit niet « voor eigen rekening | taxe, parce qu'il n'exerce pas cette activité « pour son propre compte |
» uitoefent. | ». |
B.5. Dat verschil in behandeling vloeit niet voort uit artikel 3, § 1, | B.5. Cette différence de traitement ne provient ni de l'article 3, § 1er, |
b), tweede lid, van de ordonnantie van 23 juli 1992, noch uit artikel | b), alinéa 2, de l'ordonnance du 23 juillet 1992, ni de l'article 9, § |
9, § 1, van dezelfde ordonnantie, vermits die bepalingen alleen | 1er, de la même ordonnance, puisque ces dispositions ne concernent |
betrekking hebben op een feitelijke vereniging bestaande uit | qu'une association de fait composée de personnes physiques. |
natuurlijke personen. | |
Het Hof onderzoekt derhalve alleen de grondwettigheid van artikel 3, § | La Cour n'examine dès lors que la constitutionnalité de l'article 3, § |
1, b), eerste lid, van die ordonnantie. | 1er, b), alinéa 1er, de cette ordonnance. |
B.6.1. Die bepaling beoogt de « zelfstandigen en de bedrijven » (Parl. | B.6.1. Cette disposition vise les « indépendants et les entreprises » |
(Doc. parl ., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, | |
St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 183/2, pp. 6, 14 | n° 183/2, pp. 6, 14 et 15) ou les « personnes morales et les |
en 15) of de « rechtspersonen en de zelfstandigen » (Volledig Verslag, | indépendants » (C.R.I ., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, |
Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 16 juli 1992, nr. 26, p. 792). | 16 juillet 1992, n° 26, p. 792). |
De daarbij ingevoerde belasting heeft tot doel het Brusselse | La taxe qu'elle instaure a pour objectif de procurer à la Région de |
Hoofdstedelijke Gewest « nieuwe middelen » toe te kennen en « de | Bruxelles-Capitale de « nouvelles ressources » et de « garantir le |
financiering van het Gewest [te] waarborgen. Daarbij wil [de | financement de la Région en restant, toutefois, attentif à la |
Executieve] echter niet minder alert zijn voor het beleid inzake | |
huisvesting ». De personen die een beroepsactiviteit uitoefenen op het | politique du logement ». Les personnes qui exercent une activité |
grondgebied van dat Gewest, vormen één van de categorieën van | professionnelle sur le territoire de cette Région constituent l'une |
belastingschuldigen die, met de betaling van die belasting, moeten | des catégories de redevables appelés à contribuer, par le paiement de |
bijdragen tot de financiering van dat Gewest (Parl. St., Brusselse | cette taxe, au financement de cette dernière (Doc. parl ., Conseil de |
Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 184/1, p. 2). | la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 184/1, p. 2). |
De ordonnantiegever heeft erover gewaakt dat die belasting ten laste | Le législateur ordonnanciel a veillé à ce que cette taxe soit mise à |
wordt gelegd van diegenen die de diensten genieten die worden | charge des bénéficiaires des services offerts par les autorités |
aangeboden door de Brusselse overheid, vooral in de sectoren van de | bruxelloises, singulièrement dans les secteurs de la propreté, de la |
netheid, de brandveiligheid en de dringende medische hulpverlening | lutte contre l'incendie et de l'aide médicale urgente (Doc. parl ., |
(Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, nr. 183/2, p. | Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, n° 183/2, p. 5; |
5; Volledig Verslag, Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 16 juli 1992, nr. | C.R.I ., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 16 juillet 1992, |
26, p. 791), dit wil zeggen ten laste van diegenen die « | n° 26, p. 791), c'est-à-dire à charge de ceux qui créent des « lieux |
risicoplaatsen » creëren (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, | de risques » (Doc. parl ., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, |
1991-1992, nr. 183/2, p. 49). | 1991-1992, n° 183/2, p. 49). |
B.6.2. Bij de vaststelling van de categorieën van de personen die de | B.6.2. Lorsqu'il a déterminé les catégories de redevables de la taxe, |
belasting verschuldigd zijn, heeft de ordonnantiegever echter willen | le législateur ordonnanciel a cependant souhaité éviter que tous les |
voorkomen dat alle leden van een feitelijke vereniging die een | membres d'une association de fait occupant tout ou partie d'un |
onroerend goed gelegen op het grondgebied van het Brusselse | |
Hoofdstedelijke Gewest geheel of gedeeltelijk betrekt en die is | immeuble situé sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale, |
ontstaan uit de wil om de winsten of de kosten te verdelen die | et née de la volonté de partager les bénéfices ou les frais générés |
voortvloeien uit de uitoefening van een vrij beroep, die belasting | par l'exercice d'une profession libérale, ne doivent payer ladite taxe |
moeten betalen (Parl. St., Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 1991-1992, | (Doc. parl ., Conseil de la Région de Bruxelles-Capitale, 1991-1992, |
nr. 184/1, p. 4; ibid., nr. 183/2, p. 53). Hij beoogde in het | n° 184/1, p. 4; ibid., n° 183/2, p. 53). Il visait en particulier les |
bijzonder de advocatenkantoren (ibid., nr. 184/2, p. 42; Volledig | bureaux d'avocats (ibid ., n° 184/2, p. 42; C.R.I ., Conseil de la |
Verslag, Brusselse Hoofdstedelijke Raad, 16 juli 1992, nr. 26, p. | Région de Bruxelles-Capitale, 16 juillet 1992, n° 26, p. 805). |
805). B.7. Het staat aan de bevoegde fiscale wetgever de categorieën te | B.7. Il appartient au législateur fiscal compétent de déterminer les |
bepalen van de personen die de door hem ingevoerde belasting | catégories de redevables de la taxe qu'il instaure. Lorsqu'il emploie |
verschuldigd zijn. Wanneer hij daartoe criteria van onderscheid | à cet effet des critères de distinction, ceux-ci doivent pouvoir être |
hanteert, moeten die redelijk verantwoord zijn. | raisonnablement justifiés. |
Het verschil in behandeling tussen de in B.3 bedoelde personen berust op een objectief criterium. Hun juridische toestand verschilt immers zowel ten aanzien van de betrekkingen met de vereniging waartoe zij behoren als ten aanzien van derden, met inbegrip van de fiscale overheden. De fiscale wetgever kan ter zake maatregelen nemen die ertoe strekken de natuurlijke personen te bevoordelen die een activiteit van zelfstandige voor rekening van een vennootschap uitoefenen. B.8. Er bestaat, met name ten aanzien van het fiscaal recht, een essentieel verschil tussen een natuurlijke persoon en een rechtspersoon. Een wettelijk bepaalde rechtsvorm mag redelijkerwijze worden geacht met kennis van zaken te zijn aangenomen. Er moet derhalve rekening worden gehouden met het feit dat men beslist een rechtspersoon op te richten na de voor- en nadelen van een dergelijke oprichting te hebben afgewogen. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : | La différence de traitement entre les personnes visées en B.3 se fonde sur un critère objectif. En effet, leur situation juridique diffère aussi bien en ce qui concerne les relations avec l'association dont elles font partie qu'à l'égard des tiers, en ce compris les autorités fiscales. Le législateur fiscal peut en la matière prendre des mesures destinées à favoriser les personnes physiques qui exercent une activité d'indépendant pour le compte d'une société. B.8. Il existe, notamment au regard du droit fiscal, une différence essentielle entre une personne physique et une personne morale. Une forme juridique légalement établie peut raisonnablement être réputée avoir été adoptée en connaissance de cause. Il faut donc tenir compte du fait que l'on décide de constituer une personne morale après avoir évalué les avantages et les inconvénients de cette constitution. B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : |
Artikel 3, § 1, b), eerste lid, van de ordonnantie van het Brusselse | L'article 3, § 1er, b), alinéa 1er, de l'ordonnance de la Région de |
Hoofdstedelijke Gewest van 23 juli 1992 betreffende de gewestbelasting | Bruxelles-Capitale du 23 juillet 1992 relative à la taxe régionale à |
ten laste van bezetters van bebouwde eigendommen en houders van een | charge des occupants d'immeubles bâtis et de titulaires de droits |
zakelijk recht op sommige onroerende goederen schendt de artikelen 10 | réels sur certains immeubles ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
en 11 van de Grondwet niet. | Constitution. |
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 22 oktober 2008. | l'audience publique du 22 octobre 2008. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De wnd. voorzitter, | Le président f.f., |
P. Martens. | P. Martens. |