Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 144/2008 van 30 oktober 2008 Rolnummers 4356 en 4361 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 9, § 1quinquies, van de wet van 6 augustus 1990 betreffende de ziekenfondsen en de landsbonden van zieken Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 144/2008 van 30 oktober 2008 Rolnummers 4356 en 4361 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 9, § 1quinquies, van de wet van 6 augustus 1990 betreffende de ziekenfondsen en de landsbonden van zieken Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 144/2008 du 30 octobre 2008 Numéros du rôle : 4356 et 4361 En cause : les recours en annulation de l'article 9, § 1 er quinquies, de la loi du 6 août 1990 relative aux mutualités et aux unions nationales La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 144/2008 van 30 oktober 2008 Extrait de l'arrêt n° 144/2008 du 30 octobre 2008
Rolnummers 4356 en 4361 Numéros du rôle : 4356 et 4361
In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 9, § 1quinquies, En cause : les recours en annulation de l'article 9, § 1erquinquies,
van de wet van 6 augustus 1990 betreffende de ziekenfondsen en de de la loi du 6 août 1990 relative aux mutualités et aux unions
landsbonden van ziekenfondsen, zoals ingevoegd bij artikel 2, 4), van nationales de mutualités, tel qu'il a été inséré par l'article 2, 4),
de wet van 11 mei 2007, ingesteld door Guido Pyck en door de de la loi du 11 mai 2007, introduits par Guido Pyck et par la société
maatschappij van onderlinge bijstand « De Onderlinge Ziekenkas ». mutualiste « La Caisse Mutuelle ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. Martens, R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman et E. Derycke,
Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
november 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen 29 novembre 2007 et parvenue au greffe le 30 novembre 2007, Guido
op 30 november 2007, heeft Guido Pyck, wonende te 8370 Blankenberge, Pyck, demeurant à 8370 Blankenberge, Koning Albertlaan 40a, a
Koning Albertlaan 40a, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel introduit un recours en annulation de l'article 9, § 1erquinquies, de
9, § 1quinquies, van de wet van 6 augustus 1990 betreffende de la loi du 6 août 1990 relative aux mutualités et aux unions nationales
ziekenfondsen en de landsbonden van ziekenfondsen, zoals ingevoegd bij
artikel 2, 4), van de wet van 11 mei 2007 (bekendgemaakt in het de mutualités, tel qu'il a été inséré par l'article 2, 4), de la loi
Belgisch Staatsblad van 31 mei 2007). du 11 mai 2007 (publiée au Moniteur belge du 31 mai 2007).
b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 30 b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le
november 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen
op 3 december 2007, heeft de maatschappij van onderlinge bijstand « De 30 novembre 2007 et parvenue au greffe le 3 décembre 2007, la société
Onderlinge Ziekenkas », met zetel te 1080 Brussel, Louis Mettewielaan mutualiste « La Caisse Mutuelle », dont le siège est établi à 1080
74-76, beroep tot vernietiging ingesteld van dezelfde wetsbepaling. Bruxelles, Boulevard Louis Mettewie 74-76, a introduit un recours en
annulation de la même disposition légale.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4356 en 4361 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 4356 et 4361 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition attaquée
B.1.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van artikel 9, B.1.1. Les parties requérantes demandent l'annulation de l'article 9,
§ 1quinquies, van de wet van 6 augustus 1990 betreffende de § 1erquinquies, de la loi du 6 août 1990 relative aux mutualités et
ziekenfondsen en landsbonden van ziekenfondsen, zoals ingevoegd bij aux unions nationales de mutualités, tel qu'il a été inséré par
artikel 2, 4), van de wet van 11 mei 2007 tot wijziging van de wet van l'article 2, 4), de la loi du 11 mai 2007 modifiant la loi du 6 août
6 augustus 1990. 1990.
Die bepaling luidt : Cette disposition énonce :
« In geval van een aansluiting bij een dienst 'hospitalisatie' of 'dagvergoedingen' dient, indien de betrokken dienst voorziet in beperkingen op het vlak van de tussenkomst die door het tweede lid, 2°, toegelaten zijn, een medische vragenlijst met betrekking tot de reeds bestaande gezondheidstoestand van de betreffende persoon te worden ingevuld. Deze vragenlijst dient door hem ondertekend aan zijn ziekenfonds te worden terugbezorgd. De aanwezigheid van reeds bestaande ziekten en aandoeningen in hoofde van het betreffende lid, die aangegeven worden in de medische vragenlijst in toepassing van het vorige lid, kan geen aanleiding geven tot : 1° een verhoging van de bijdragen; 2° andere beperkingen op het vlak van de tussenkomst dan deze die ofwel in een tussenkomst voorzien onder de vorm van een forfait per dag gedurende een al dan niet in de tijd beperkte periode, zonder dat het forfait echter lager kan zijn dan een door de Koning, bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. bepaald bedrag, ofwel een tussenkomst uitsluiten in de supplementen die verschuldigd zijn ingevolge een verblijf in een afzonderlijke kamer. « Lors d'une affiliation à un service ' hospitalisation ' ou ' indemnités journalières ', un questionnaire médical relatif à l'état de santé préexistant de la personne concernée doit être complété lorsque le service en question prévoit des limitations en matière d'interventions autorisées par l'alinéa 2, 2°. Ce questionnaire doit être remis, signé par celle-ci, à sa mutualité. L'existence de maladies et affections préexistantes, dans le chef du membre concerné, renseignées dans le questionnaire médical complété en application de l'alinéa précédent, ne peut justifier : 1° une majoration des cotisations; 2° des limitations en matière d'intervention autres que celles consistant soit à prévoir une intervention sous la forme d'un forfait journalier durant une période limitée ou non dans le temps sans toutefois que ledit forfait puisse être inférieur à un montant déterminé par le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, soit à exclure une intervention dans les suppléments dus à la suite d'un séjour dans une chambre particulière.
Bovendien kan een ziekenfonds of een landsbond het onopzettelijk Par ailleurs, une mutualité ou une union nationale ne peut, pour
verzwijgen of het onopzettelijk onjuist meedelen van gegevens refuser ou limiter le bénéfice d'une intervention dès qu'une période
betreffende de gezondheidstoestand in de medische vragenlijst bedoeld in het eerste lid niet inroepen om een tussenkomst te weigeren of te beperken nadat een periode van 24 maanden is verstreken vanaf de inwerkingtreding van de aansluiting van een lid bij een dienst 'hospitalisatie' of 'dagvergoedingen', wanneer deze gegevens betrekking hebben op een ziekte of aandoening waarvan de symptomen zich op het ogenblik van de inwerkingtreding van de aansluiting reeds hadden gemanifesteerd en die niet gediagnosticeerd werd binnen dezelfde termijn van 24 maanden. Een ziekenfonds of een landsbond kan met betrekking tot een dienst 'hospitalisatie' of 'dagvergoedingen' bovendien nooit een onopzettelijk verzwijgen of een onopzettelijk onjuist meedelen van gegevens met betrekking tot een ziekte of aandoening in hoofde van een lid inroepen om een tussenkomst te weigeren of te beperken wanneer deze ziekte of aandoening zich op het ogenblik van de inwerkingtreding van de aansluiting bij deze dienst nog niet op één of andere manier gemanifesteerd had. Behoudens de aanpassing aan de gezondheidsindex, mogen de bijdragen van een dienst 'hospitalisatie' of 'dagvergoedingen' slechts verhoogd worden : 1° wanneer de reële en significante stijging van de kostprijs van de gewaarborgde prestaties of wanneer de evolutie van de te dekken risico's dit vereist; 2° of in geval van significante en uitzonderlijke omstandigheden. De werkelijke en significante stijging van de kostprijs van de gewaarborgde prestaties, de evolutie van de te dekken risico's en de de vingt-quatre mois s'est écoulée à compter de l'entrée en vigueur de l'affiliation d'un membre à un service ' hospitalisation 'ou ' indemnités journalières ', invoquer les omissions ou inexactitudes non intentionnelles relatives à l'état de santé dans le questionnaire médical visé à l'alinéa 1er, lorsque ces données se rapportent à une maladie ou à une affection dont les symptômes s'étaient déjà manifestés au moment de l'entrée en vigueur de cette affiliation et qui n'a pas été diagnostiquée dans la même période de vingt-quatre mois. En outre, une mutualité ou une union nationale ne peut, pour refuser ou limiter le bénéfice d'une intervention d'un service ' hospitalisation ' ou ' indemnités journalières ', jamais invoquer une omission ou une inexactitude non intentionnelle dans la communication de données relatives à une maladie ou à une affection si cette maladie ou cette affection ne s'était pas encore manifestée d'une manière ou de l'autre au moment de l'entrée en vigueur de l'affiliation à ce service. Quant aux cotisations d'un service ' hospitalisation ' ou ' indemnités journalières ', elles ne peuvent, en dehors de leur adaptation à l'index-santé, être augmentées que : 1° lorsque la hausse réelle et significative des coûts des prestations garanties ou lorsque l'évolution des risques à couvrir le requiert; 2° ou en présence de circonstances significatives et exceptionnelles. La hausse réelle et significative des coûts des prestations garanties, l'évolution des risques à couvrir et les circonstances significatives
significante en uitzonderlijke omstandigheden bedoeld in het vorige et exceptionnelles visées à l'alinéa précédent sont appréciées par
lid worden beoordeeld door de Controledienst. l'Office de contrôle.
Daarnaast mogen de voorwaarden inzake de dekking van de leden enkel Par ailleurs, les conditions de couverture des membres ne peuvent être
gewijzigd worden op grond van duurzame objectieve elementen en op een modifiées que sur la base d'éléments objectifs durables et de manière
wijze die evenredig is met deze elementen dewelke eveneens aan de proportionnelle à ces éléments, également soumis à l'appréciation de
beoordeling van de Controledienst worden onderworpen ». l'Office de contrôle ».
B.1.2. Het beroep moet worden begrepen als zijnde gericht tegen B.1.2. Le recours doit être considéré comme dirigé contre l'article 2,
artikel 2, 4), van voormelde wet van 11 mei 2007, in zoverre die 4) de la loi précitée du 11 mai 2007, en ce que cette disposition
bepaling de voormelde § 1quinquies invoegt in artikel 9 van de wet van insère le paragraphe 1erquinquies précité dans l'article 9 de la loi
6 augustus 1990 betreffende de ziekenfondsen en landsbonden van du 6 août 1990 relative aux mutualités et aux unions nationales de
ziekenfondsen. mutualités.
B.1.3. Vermits de door de verzoekende partijen aangevoerde middelen B.1.3. Etant donné que les moyens formulés par les parties requérantes
enkel betrekking hebben op de aansluiting bij een dienst « portent uniquement sur l'affiliation à un service « indemnités
dagvergoedingen », beperkt het Hof zijn onderzoek tot de bestreden journalières », la Cour limite son examen à la disposition attaquée en
bepaling, in zoverre ze de aansluiting bij een dergelijke dienst tant qu'elle règle l'affiliation à un tel service.
regelt. Ten aanzien van het enige middel in de zaak nr. 4361 en het vierde Quant au moyen unique dans l'affaire n° 4361 et quant à la quatrième
onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 branche du moyen unique dans l'affaire n° 4356
B.2. In het enige middel in de zaak nr. 4361 en in het vierde B.2. Dans le moyen unique de l'affaire n° 4361 et dans la quatrième
onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 voeren de branche du moyen unique de l'affaire n° 4356, les parties requérantes
verzoekende partijen aan dat de bestreden bepaling de artikelen 10 en font valoir que la disposition attaquée viole les articles 10 et 11 de
11 van de Grondwet zou schenden doordat, in geval van een aansluiting la Constitution en ce que, en cas d'affiliation à un service «
bij een dienst « dagvergoedingen », die bepaling de ziekenfondsen en indemnités journalières », cette disposition interdit aux mutualités
landsbonden van ziekenfondsen verbiedt bij het bepalen van de et aux unions nationales de mutualités de prendre en compte, pour la
bijdragen rekening te houden met reeds bestaande ziekten en fixation des cotisations, des maladies et affections préexistantes,
aandoeningen, terwijl een dergelijk verbod niet zou gelden voor alors que les compagnies d'assurances ne seraient pas soumises à une
verzekeringsmaatschappijen. telle interdiction.
B.3.1. Volgens de Ministerraad zouden de ziekenfondsen en de B.3.1. Selon le Conseil des ministres, les mutualités et les unions
landsbonden van ziekenfondsen op het vlak van structuur en werking nationales de mutualités présenteraient, en ce qui concerne leur
bijzondere kenmerken hebben, waardoor ze te dezen niet vergelijkbaar structure et leur fonctionnement, des caractéristiques particulières
zouden zijn met de verzekeringsmaatschappijen. B.3.2. In zoverre de ziekenfondsen en de landsbonden van ziekenfondsen, enerzijds, en de verzekeringsmaatschappijen, anderzijds, bestaan uit economische actoren of instellingen die zijn betrokken bij de promotie, de distributie of de verkoop van ziekenfondsproducten of verzekeringsproducten, oefenen zij activiteiten uit die, ondanks hun verschillen, niet voldoende van elkaar verwijderd liggen om te stellen dat ze niet vergelijkbaar zijn. Zulks is met name het geval voor de vrije en aanvullende verzekering, waarvan de producten en diensten zowel door de ziekenfondssector als door de sector van de verzekeringsmaatschappijen worden aangeboden. B.4.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wet waarvan de bestreden bepaling deel uitmaakt, « past in het streven van de regering naar beter uitgebouwde rechten telles qu'il serait impossible, en l'espèce, de les comparer aux compagnies d'assurances. B.3.2. En ce que les mutualités et les unions nationales de mutualités, d'une part, et les compagnies d'assurances, d'autre part, sont constituées d'agents économiques ou d'institutions intéressées à la promotion, à la distribution ou à la vente de produits mutualistes ou de produits d'assurance, elles exercent des activités qui, malgré leurs différences, ne sont pas suffisamment éloignées pour qu'on ne puisse les comparer. Tel est le cas de l'assurance libre et complémentaire, dont les produits et les services sont offerts tant par le secteur mutualiste que par le secteur des compagnies d'assurances. B.4.1. Il ressort des travaux préparatoires que la loi dont la disposition attaquée fait partie, « s'inscrit dans la volonté du gouvernement d'améliorer les droits des
voor de burgers op het stuk van de aanvullende ziekteverzekering en, citoyens dans le cadre de l'assurance maladie complémentaire, et plus
meer bepaald, wat de dekking betreft die de ziekenfondsen bieden in particulièrement en ce qui concerne la couverture offerte par les
geval van opname in een ziekenhuis en arbeidsongeschiktheid » (Parl. mutualités en cas d'hospitalisation et en cas d'incapacité de travail
St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-3057/002, p. 3). » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3057/002, p. 3).
B.4.2. De bestreden bepaling past in het kader van een reeks B.4.2. La disposition attaquée s'inscrit dans le cadre d'une série de
maatregelen die beogen « de problematiek van de voorheen bestaande mesures qui visent à régler « la problématique de l'état de santé
gezondheidstoestand » te regelen (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC
51-3057/002, p. 3). In de parlementaire voorbereiding wordt préexistant » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-3057/002, p. 3).
hieromtrent het volgende opgemerkt : Au cours des travaux préparatoires, il a été observé à ce sujet :
« Sommige statuten van mutualistische entiteiten bepalen momenteel « Certains statuts d'entités mutualistes prévoient en effet
namelijk dat geen enkele financiële tegemoetkoming wordt toegekend in aujourd'hui qu'aucune intervention financière n'est octroyée en cas
geval van ziekenhuisopname of werkongeschiktheid die het gevolg zijn d'hospitalisation ou d'incapacité de travail qui sont la conséquence
van een reeds bestaande ziekte of aandoening, namelijk een ziekte of d'une maladie ou affection préexistantes, à savoir une maladie ou
aandoening die reeds bestond op het ogenblik van de aansluiting bij de affection qui existait déjà au moment de l'affiliation au service en
dienst in kwestie. De minister is dienaangaande dan ook verheugd erop
te kunnen wijzen dat het wetsontwerp dat aan de Kamer wordt voorgelegd question. A cet égard, le ministre est heureux de pouvoir souligner
verdergaat dan hetgeen waarin voorzien wordt door het wetsontwerp met que le projet qui est soumis à la Chambre va bien au delà de ce qui
betrekking tot de verzekeringssector. Het bepaalt immers dat de est prévu par le projet relatif au secteur des assurances. En effet,
verplichting tot aansluiting van de personen in kwestie gepaard gaat il prévoit que l'obligation d'affiliation des personnes en question
met een verplichting tot dekking van de kosten die verbonden zijn aan s'accompagne d'une obligation de couverture des coûts liés à la
de reeds bestaande ziekte of handicap en zulks bovendien zonder enige maladie ou au handicap préexistants et qui plus est, sans possibilité
mogelijkheid om de bijdragen te verhogen » (Parl. St., Kamer, de majoration des cotisations à cet effet » (Doc. parl., Chambre,
2006-2007, DOC 51-3057/002, pp. 3-4; zie ook Parl. St., Senaat, 2006-2007, DOC 51-3057/002, pp. 3-4; voy. également Doc. parl., Sénat,
2006-2007, nr. 3-2439/2, p. 3). 2006-2007, n° 3-2439/2, p. 3).
Aldus beoogt de bestreden bepaling La disposition attaquée a ainsi pour objectif
« de juridische zekerheid te verhogen enerzijds op het vlak van het « d'augmenter la sécurité juridique au niveau, d'une part, du droit
recht op aansluiting bij mutualistische entiteiten, zowel met
betrekking tot de verplichte verzekering geneeskundige verzorging en d'affiliation auprès des entités mutualistes tant au niveau de
uitkeringen als tot sommige diensten van de aanvullende verzekering en l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités que de certains
anderzijds op het vlak van de dekking geboden in het kader van deze services de l'assurance complémentaire et d'autre part, de la
laatste diensten en op dat van de bijdragen die gevraagd worden om van couverture offerte dans le cadre de ces derniers services et des
deze diensten te genieten » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC cotisations demandées pour en bénéficier » (Doc. parl., Chambre,
51-3057/001, p. 5). 2006-2007, DOC 51-3057/001, p. 5).
B.5. In de parlementaire voorbereiding werd tevens het verschil tussen B.5. Au cours des travaux préparatoires, la différence entre les
ziekenfondsen en verzekeringsmaatschappijen beklemtoond : mutualités et les compagnies d'assurances a également été soulignée :
« In tegenstelling tot wat in de verzekeringssector gebeurt, wordt er « Il est toutefois rappelé que, contrairement à ce qui se passe dans
aan herinnerd dat : le secteur des assurances :
- de relatie tussen een mutualistische entiteit en de leden ervan geen - la relation entre une entité mutualiste et ses membres n'est pas une
individuele contractuele relatie is, maar een statutaire relatie relation contractuelle individuelle mais une relation statutaire basée
gebaseerd op het solidariteitsbeginsel; sur le principe de solidarité;
- en dat de algemene vergadering die bevoegd is om de statuten te - et l'assemblée générale, qui a la compétence d'adapter les statuts,
wijzigen, verkozen wordt door de leden en samengesteld is uit est élue par les membres et est composée de représentants des membres.
afgevaardigden van de leden. Bijgevolg moet de beslissing van de Par conséquent, la décision de l'assemblée générale de modifier les
algemene vergadering om de statuten te wijzigen beschouwd worden als statuts doit être considérée comme étant prise en vertu d'une
zijnde genomen krachtens een machtiging van de leden. délégation des membres.
Het spreekt vanzelf dat deze nieuwe maatregel niet mag leiden tot een Il va de soi que cette nouvelle mesure ne peut aboutir ni à
individualisering van de bijdragen van de aangeslotenen, noch tot een individualiser les cotisations des affiliés ni à porter atteinte au
aantasting van het solidariteitsbeginsel tussen de aangeslotenen, wat principe de solidarité entre les affiliés, lequel constitue un
een fundamenteel mutualistisch principe is » (Parl. St., Kamer, principe mutualiste fondamental » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
2006-2007, DOC 51-3057/001, p. 9). 51-3057/001, p. 9).
De wetgever wou aldus de specificiteit van ziekenfondsen in acht nemen Le législateur souhaitait dès lors prendre en compte la spécificité
: des mutualités :
« Uiteraard houdt de thans voorliggende tekst rekening met de « Le présent projet [...] tient bien entendu compte des
specifieke fundamentele kenmerken van de activiteiten van de caractéristiques spécifiques essentielles qui président aux activités
mutualistische entiteiten » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC des entités mutualistes » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
51-3057/002, p. 3; zie ook Parl. St., Senaat, 2006-2007, nr. 3-2439/2, 51-3057/002, p. 3; voy. également Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n°
p. 2). 3-2439/2, p. 2).
B.6. Uit de artikelen 2, § 1, en 6, § 1, van de wet van 6 augustus B.6. Il découle des articles 2, § 1er, et 6, § 1er, de la loi du 6
1990 vloeit voort dat de ziekenfondsen en landsbonden van août 1990 que les mutualités et les unions nationales de mutualités
ziekenfondsen enkel vrije en aanvullende verzekeringen kunnen peuvent uniquement offrir des assurances libres et complémentaires
aanbieden, voor zover die verzekeringen beantwoorden aan de criteria pour autant que ces assurances répondent aux critères de « prévoyance
van « voorzorg », « onderlinge bijstand » en « solidariteit », en dat », d'« assistance mutuelle » et de « solidarité », et ce sans but
zonder winstoogmerk. lucratif.
B.7. De wetgever vermocht redelijkerwijs aan te nemen dat, wanneer een B.7. Le législateur a raisonnablement pu considérer que, lorsqu'une
persoon zijn aansluiting vraagt bij een dienst « dagvergoedingen », personne demande son affiliation auprès d'un service « indemnités
die criteria verhinderen dat bij het bepalen van de bijdragen rekening journalières », ces critères empêchent qu'il soit tenu compte des
wordt gehouden met reeds bestaande ziekten en aandoeningen. De maladies et affections préexistantes, en vue de fixer les cotisations.
beginselen « voorzorg », « onderlinge hulp » en « solidariteit » Les principes de « prévoyance », d'« assistance mutuelle » et de «
veronderstellen immers dat een door een ziekenfonds of door een solidarité » supposent en effet qu'une assurance complémentaire
landsbond aangeboden aanvullende verzekering in beginsel voor iedereen offerte par une mutualité ou par une union nationale soit en principe
gelijk moet zijn. la même pour chacun.
B.8. In tegenstelling tot wat de verzoekende partij in de zaak nr. B.8. Contrairement à ce que soutient la partie requérante dans
4361 beweert, houdt de bestreden bepaling geen l'affaire n° 4361, la disposition attaquée ne contient aucune
aansluitingsverplichting in bij een dienst « dagvergoedingen ». obligation d'affiliation auprès d'un service « indemnités journalières
Overeenkomstig artikel 9, § 1bis, eerste lid, van de wet van 6 ». Conformément à l'article 9, § 1erbis, alinéa 1er, de la loi du 6
augustus 1990, zoals ingevoegd bij artikel 2, 1), van de wet van 11 août 1990, tel qu'il a été inséré par l'article 2, 1), de la loi du 11
mei 2007, mag een ziekenfonds of een landsbond de aansluiting van een mai 2007, une mutualité ou une union nationale ne peut refuser
persoon, bedoeld in artikel 32, artikel 33 of artikel 86, § 1, van de l'affiliation d'une personne visée à l'article 32, à l'article 33 ou à
gecoördineerde wet van 14 juli 1994 « betreffende de verplichte l'article 86, § 1er, de la loi coordonnée du 14 juillet 1994 «
verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen », bij de relative à l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités » au
door hem ingerichte dienst bedoeld in artikel 3, eerste lid, a), niet service visé à l'article 3, alinéa 1er, a), qu'elle organise, pour
weigeren, voor zover aan de in die bepaling vermelde voorwaarden is autant qu'il soit satisfait aux conditions mentionnées dans cette
voldaan. Bovendien mag een ziekenfonds of een landsbond de aansluiting disposition. En outre, une mutualité ou une union nationale ne peut
bij een dienst « hospitalisatie » niet weigeren van een persoon die refuser l'affiliation à un service « hospitalisation » d'une personne
aan de wettelijke en reglementaire voorwaarden voldoet om lid te zijn qui satisfait aux conditions légales et réglementaires pour être
van die entiteit, behalve indien de betrokken persoon op het ogenblik membre de cette entité, sauf si la personne concernée est, au moment
van zijn aansluiting bij die dienst tenminste 65 jaar is (artikel 9, § de son affiliation audit service, âgée d'au moins 65 ans (article 9, §
1bis, tweede lid, van de wet van 6 augustus 1990, zoals ingevoegd bij 1erbis, alinéa 2, de la loi du 6 août 1990, tel qu'il a été inséré par
artikel 2, 1), van de wet van 11 mei 2007. Uit wat voorafgaat blijkt l'article 2, 1), de la loi du 11 mai 2007). Il ressort de ce qui
dat het verbod de aansluiting van een persoon te weigeren enkel geldt précède que l'interdiction de refuser l'affiliation d'une personne ne
ten aanzien van, enerzijds, de verplichte verzekering voor vaut que pour l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités,
geneeskundige verzorging en uitkeringen en, anderzijds, een dienst «
hospitalisatie », maar niet ten aanzien van een dienst « d'une part, et pour un service « hospitalisation », d'autre part, mais
dagvergoedingen ». non pour un service « indemnités journalières ».
B.9. Bovendien vermag de entiteit die een dienst « dagvergoedingen » B.9. En outre, l'institution qui organise un service « indemnités
inricht, in haar statuten in een tegemoetkoming te voorzien in de vorm journalières » peut prévoir dans ses statuts une intervention sous la
van een forfait per dag, gedurende een al dan niet beperkte periode, forme d'un forfait journalier, au cours d'une période limitée ou non,
zonder dat het forfait echter lager kan zijn dan een door de Koning, sans que ce forfait puisse toutefois être inférieur à un montant fixé
bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, bepaald
bedrag. Ook kan de tegemoetkoming worden uitgesloten in de par le Roi par arrêté délibéré en Conseil des ministres.
supplementen die verschuldigd zijn ingevolge een verblijf in een L'intervention dans les suppléments dus par suite d'un séjour dans une
afzonderlijke kamer (artikel 9, § 1quinquies, tweede lid, 2°, van de chambre particulière peut également être exclue (article 9, § 1erquinquies,
wet van 6 augustus 1990). alinéa 2, 2°, de la loi du 6 août 1990).
B.10. Ten slotte mogen de bijdragen van een dienst « dagvergoedingen » B.10. Enfin, les cotisations d'un service « indemnités journalières »
worden verhoogd, onder meer « wanneer de evolutie van de te dekken peuvent être augmentées, notamment « lorsque l'évolution des risques à
risico's dit vereist » (artikel 9, § 1quinquies, vijfde lid, 1°, van couvrir le requiert » (article 9, § 1erquinquies, alinéa 5, 1°, de la
de wet van 6 augustus 1990). Ofschoon de aanwezigheid van een reeds loi du 6 août 1990). Bien que la présence d'une maladie ou affection
bestaande ziekte of aandoening niet tot een verhoging van de bijdragen préexistantes ne puisse conduire à une majoration des cotisations de
kan leiden voor het betreffende lid, kan door een verhoging van de l'affilié concerné, l'équilibre financier du service peut être
bijdragen van alle leden het financiële evenwicht van de dienst worden préservé par une augmentation des cotisations de tous les membres, si
gevrijwaard, wanneer de aansluiting van leden met een reeds bestaande l'affiliation des membres présentant une maladie ou affection
ziekte of aandoening dat zou vereisen. préexistantes devait l'exiger.
B.11. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat het in B.2 vermelde verschil B.11. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement
in behandeling niet zonder redelijke verantwoording is. Het enige mentionnée en B.2 n'est pas dépourvue de justification raisonnable. Le
middel in de zaak nr. 4361 en het vierde onderdeel van het enige moyen unique dans l'affaire n° 4361 et le moyen unique dans l'affaire
middel in de zaak nr. 4356 zijn niet gegrond. n° 4356, en sa quatrième branche, ne sont pas fondés.
Ten aanzien van het eerste onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 Quant à la première branche du moyen unique dans l'affaire n° 4356
B.12. In het eerste onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 B.12. Dans la première branche du moyen unique de l'affaire n° 4356,
voert de verzoekende partij aan dat de bestreden bepaling de artikelen la partie requérante fait valoir que la disposition attaquée viole les
10 en 11 van de Grondwet zou schenden doordat twee categorieën van articles 10 et 11 de la Constitution en ce que deux catégories de
personen op dezelfde wijze worden behandeld : enerzijds, leden van een personnes sont traitées de la même manière : d'une part, les personnes
dienst « dagvergoedingen » die, op het ogenblik van hun aansluiting, affiliées à un service « indemnités journalières » qui, au moment de
niet een reeds bestaande ziekte of aandoening hebben en, anderzijds, leur affiliation, ne sont pas atteintes d'une maladie ou d'une
personen die, op het ogenblik van hun aansluiting, een reeds bestaande affection préexistantes et, d'autre part, les personnes qui, au moment
de leur affiliation, sont atteintes d'une maladie ou affection
ziekte of aandoening hebben. préexistantes.
B.13. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de B.13. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la
niet-discriminatie verzetten zich ertegen dat categorieën van personen non-discrimination s'opposent à ce que soient traitées de manière
die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des
verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard
zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. de la mesure considérée, sont essentiellement différentes.
B.14. Zoals in B.7 werd vastgesteld, vermocht de wetgever B.14. Ainsi qu'il a été constaté en B.7, le législateur a
redelijkerwijs aan te nemen dat, wanneer een persoon zijn aansluiting raisonnablement pu considérer que lorsqu'une personne demande son
vraagt bij een dienst « dagvergoedingen », de criteria van « voorzorg affiliation à un service « indemnités journalières », les critères de
», « onderlinge bijstand » en « solidariteit » verhinderen dat bij het « prévoyance », d'« assistance mutuelle » et de « solidarité »
bepalen van de bijdragen rekening wordt gehouden met reeds bestaande s'opposent à ce qu'il soit tenu compte de maladies et affections
ziekten en aandoeningen. In zoverre die criteria veronderstellen dat préexistantes, en vue de fixer les cotisations. En ce que ces critères
een door de ziekenfondsen en landsbonden van ziekenfondsen aangeboden supposent qu'une assurance complémentaire offerte par les mutualités
aanvullende verzekering in beginsel voor iedereen gelijk moet zijn, is et les unions nationales de mutualités soit en principe la même pour
de gelijke behandeling die uit de bestreden bepaling voortvloeit, chacun, le traitement égal qui découle de la disposition attaquée est
redelijk verantwoord. raisonnablement justifié.
B.15. Het eerste onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 is B.15. En sa première branche, le moyen unique dans l'affaire n° 4356
niet gegrond. n'est pas fondé.
Ten aanzien van het tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 Quant à la deuxième branche du moyen unique dans l'affaire n° 4356
B.16. In het tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 B.16. Dans la deuxième branche du moyen unique de l'affaire n° 4356,
beklaagt de verzoekende partij zich over het verschil in behandeling la partie requérante critique la différence de traitement que la
dat de bestreden bepaling zou invoeren tussen, enerzijds, leden van disposition attaquée établirait entre, d'une part, les personnes
een dienst « dagvergoedingen » die, op het ogenblik dat zij lid affiliées à un service « indemnités journalières » qui, au moment de
worden, niet een reeds bestaande ziekte of aandoening hebben en, leur affiliation, ne sont pas atteintes d'une maladie ou affection
anderzijds, « personen die ook in België wonen of minstens personen préexistantes et, d'autre part, « les personnes qui habitent également
die bijdragen moeten betalen aan het Belgisch sociaal en Belgique ou tout au moins les personnes qui doivent cotiser au
zekerheidsstelsel of personen die onderworpen zijn aan het Belgisch régime belge de sécurité sociale ou les personnes qui sont soumises au
sociaal zekerheidsstelsel voor zelfstandigen ». Enkel de eerste categorie van personen zou moeten bijdragen om het risico van de arbeidsongeschiktheid door bestaande ziekten en aandoeningen te dekken. B.17. De situatie van de personen die aangesloten zijn bij een door een ziekenfonds of door een landsbond aangeboden dienst « dagvergoedingen » kan te dezen niet nuttig worden vergeleken met die van de personen die niet bij een dergelijke dienst zijn aangesloten. Gelet op het aanvullend karakter van die verzekering kan overigens niet worden verwacht van personen die niet bij die dienst zijn aangesloten, dat zij bijdragen tot de financiering ervan. régime belge de sécurité sociale pour les travailleurs indépendants ». Seule la première catégorie de personnes devrait contribuer à la couverture du risque d'incapacité de travail résultant de maladies et affections préexistantes. B.17. La situation des personnes qui sont affiliées à un service « indemnités journalières » offert par une mutualité ou par une union nationale ne peut, en l'espèce, être utilement comparée à celle des personnes qui ne sont pas affiliées à un tel service. Eu égard au caractère complémentaire de cette assurance, il ne peut par ailleurs être attendu des personnes qui ne sont pas affiliées à ce service qu'elles contribuent à son financement.
B.18. Het tweede onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 is B.18. En sa deuxième branche, le moyen unique de l'affaire n° 4356
niet gegrond. n'est pas fondé.
Ten aanzien van het derde onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 Quant à la troisième branche du moyen unique dans l'affaire n° 4356
B.19. In het derde onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 B.19. Dans la troisième branche du moyen unique de l'affaire n° 4356,
beklaagt de verzoekende partij zich over het verschil in behandeling la partie requérante critique la différence de traitement entre, d'une
tussen, enerzijds, personen die bij hun aanvaarding als lid van een part, les personnes qui, au moment de l'acceptation de leur
dienst « dagvergoedingen » een reeds bestaande ziekte of aandoening affiliation à un service « indemnités journalières », sont atteintes
hebben en, anderzijds, personen wier kandidatuur wordt geweigerd d'une maladie ou affection préexistantes et, d'autre part, les
vanwege een reeds bestaande ziekte of aandoening. De bestreden personnes dont la candidature est refusée en raison d'une maladie ou
bepaling zou ertoe leiden dat op grond van financiële overwegingen de affection préexistantes. La disposition attaquée aurait pour effet que
aansluiting wordt geweigerd van personen wier aansluiting in het l'affiliation de personnes dont l'affiliation aurait été acceptée par
verleden wel zou zijn aanvaard. le passé soit refusée pour des raisons financières.
B.20. De bestreden bepaling verhindert de aansluiting van personen met B.20. La disposition attaquée n'empêche ni n'impose l'affiliation de
een reeds bestaande ziekte of aandoening niet, noch legt ze deze op. personnes atteintes d'une maladie ou affection préexistantes. La
Het aangevoerde verschil in behandeling vloeit dan ook niet voort uit différence de traitement dénoncée ne découle dès lors pas de cette
die bepaling, maar uit de beslissing van een ziekenfonds of landsbond disposition, mais de la décision d'une mutualité ou d'une union
om in voorkomend geval de aansluiting te weigeren. nationale de refuser, le cas échéant, l'affiliation.
B.21. Het derde onderdeel van het enige middel in de zaak nr. 4356 is B.21. En sa troisième branche, le moyen unique dans l'affaire n° 4356
niet gegrond. n'est pas fondé.
Ten aanzien van het nieuw middel Quant au moyen nouveau
B.22. In haar memorie van antwoord voert de verzoekende partij in de B.22. Dans son mémoire en réponse, la partie requérante dans l'affaire
zaak nr. 4356 aan dat de bestreden bepaling de artikelen 10 en 11 van n° 4356 fait valoir que la disposition attaquée viole les articles 10
de Grondwet schendt doordat ze personen met een reeds bestaande ziekte of aandoening bevoordeelt ten opzichte van personen die niet een reeds bestaande ziekte of aandoening hebben, zonder dat is voldaan aan de door het Hof ten aanzien van een corrigerende ongelijkheid gestelde voorwaarden. B.23. Het staat niet aan de verzoekende partij in haar memorie van antwoord het middel van het beroep, zoals door haarzelf omschreven in het verzoekschrift, te wijzigen. Een bezwaar dat, zoals te dezen, in een memorie van antwoord wordt aangebracht maar dat verschilt van datgene dat in het verzoekschrift is geformuleerd, is dan ook een nieuw middel en is onontvankelijk. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. et 11 de la Constitution en ce qu'elle favorise les personnes atteintes d'une maladie ou affection préexistantes par rapport aux personnes qui en sont exemptes, sans qu'il soit satisfait aux conditions posées par la Cour en ce qui concerne les inégalités correctrices. B.23. Il n'appartient pas à la partie requérante de modifier, dans son mémoire en réponse, le moyen du recours tel qu'elle l'a elle-même formulé dans la requête. Un grief qui, comme en l'espèce, est formulé dans un mémoire en réponse mais qui diffère de celui qui est énoncé dans la requête constitue un moyen nouveau et n'est pas recevable. Par ces motifs, la Cour rejette les recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 30 oktober 2008. janvier 1989, à l'audience publique du 30 octobre 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^