Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 124/2008 van 1 september 2008 Rolnummer 4282 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 134 en 135 van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse bepalingen (wijziging van artikel 91 van het Wetboek(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 124/2008 van 1 september 2008 Rolnummer 4282 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 134 en 135 van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse bepalingen (wijziging van artikel 91 van het Wetboek(...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 124/2008 du 1 er septembre 2008 Numéro du rôle : 4282 En cause : le recours en annulation des articles 134 et 135 de la loi du 1 er mars 2007 portant des dispositions diverses (modification de(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 124/2008 van 1 september 2008 Extrait de l'arrêt n° 124/2008 du 1er septembre 2008
Rolnummer 4282 Numéro du rôle : 4282
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 134 en 135 van En cause : le recours en annulation des articles 134 et 135 de la loi
de wet van 1 maart 2007 houdende diverse bepalingen (III) (wijziging du 1er mars 2007 portant des dispositions diverses (III) (modification
van artikel 91 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen de l'article 91 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les
gelijkgestelde belastingen), ingesteld door de nv « WIMI ». revenus), introduit par la SA « WIMI ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 12 september Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 12
2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 13 septembre 2007 et parvenue au greffe le 13 septembre 2007, la SA «
september 2007, heeft de nv « WIMI », met maatschappelijke zetel te
9451 Haaltert, Wijngaardstraat 36, beroep tot vernietiging ingesteld WIMI », dont le siège social est établi à 9451 Haaltert,
Wijngaardstraat 36, a introduit un recours en annulation des articles
van de artikelen 134 en 135 van de wet van 1 maart 2007 houdende 134 et 135 de la loi du 1er mars 2007 portant des dispositions
diverse bepalingen (III) (wijziging van artikel 91 van het Wetboek van diverses (III) (modification de l'article 91 du Code des taxes
de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen), assimilées aux impôts sur les revenus), publiée au Moniteur belge du
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 14 maart 2007. 14 mars 2007.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van het wettelijke kader Quant au cadre légal
B.1.1. Artikel 1 van de wet van 24 oktober 1902 betreffende het spel, B.1.1. L'article 1er de la loi du 24 octobre 1902 concernant le jeu,
aangevuld bij de wet van 19 april 1963 en bij artikel 1 van de wet van complété par la loi du 19 avril 1963 et par l'article 1er de la loi du
22 november 1974 (hierna : de oude wet betreffende het spel), verbood 22 novembre 1974 (ci-après : l'ancienne loi concernant le jeu)
in beginsel het opstellen en uitbaten van elk kansspel, tenzij die interdisait en principe le placement et l'exploitation de tout jeu de
welke door of krachtens die bepaling limitatief werden opgesomd. hasard, sauf ceux qui étaient énumérés de manière limitative par cette
disposition ou en vertu de celle-ci.
B.1.2. De oude wet betreffende het spel werd opgeheven door artikel 72 B.1.2. L'ancienne loi concernant le jeu a été abrogée par l'article 72
van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de hasard, les établissements de
jeux de hasard et la protection des joueurs (ci-après : la loi sur les
de bescherming van de spelers (hierna : de Wet Kansspelen). Krachtens jeux de hasard). En vertu de l'article 9 de l'arrêté royal du 22
artikel 9 van het koninklijk besluit van 22 december 2000 betreffende décembre 2000 relatif au fonctionnement et à l'administration des
de werking en het beheer van de kansspelinrichtingen klasse III, de établissements de jeux de hasard de classe III, aux modalités des
wijze van aanvraag en de vorm van de vergunning klasse C, trad die demandes et à la forme de la licence de classe C, cette abrogation est
opheffing in werking op 30 december 2000. Met ingang van die datum entrée en vigueur le 30 décembre 2000. A partir de cette date, les
bepalen de artikelen 4, 7 en 8 van de Wet Kansspelen welke kansspelen articles 4, 7 et 8 de la loi sur les jeux de hasard déterminent les
verboden zijn. Die artikelen luiden als volgt : jeux de hasard interdits. Ces articles disposent :
«

Art. 4.Het is verboden, onder welke vorm, op welke plaats en op

«

Art. 4.Il est interdit d'exploiter, en quelque lieu, sous quelque

welke rechtstreekse of onrechtstreekse manier ook, één of meer forme et de quelque manière directe ou indirecte que ce soit, un ou
kansspelen of kansspelinrichtingen te exploiteren tenzij die plusieurs jeux de hasard ou établissements de jeux de hasard autres
overeenkomstig deze wet zijn toegestaan. que ceux autorisés conformément à la présente loi.
Niemand mag zonder voorafgaande vergunning van de kansspelcommissie Nul ne peut exploiter un ou plusieurs jeux de hasard ou établissements
een of meer kansspelen of kansspelinrichtingen exploiteren ». de jeux de hasard sans licence préalablement octroyée par la commission des jeux de hasard ».
«

Art. 7.De Koning bepaalt bij een in de Ministerraad overlegd

«

Art. 7.Pour chacune de ces classes d'établissements de jeux de

besluit per klasse van kansspelinrichting de lijst van kansspelen en hasard, le Roi, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, arrête
het aantal kansspelen waarvan de exploitatie is toegestaan onder de la liste et le nombre des jeux de hasard dont l'exploitation est
voorwaarden van deze wet. De kansspelcommissie geeft hiervoor een autorisée dans les conditions de la présente loi. La commission des
advies binnen een termijn van drie maanden. jeux de hasard rend un avis à ce sujet dans un délai de trois mois.

Art. 8.De Koning bepaalt voor elk kansspel geëxploiteerd in een

Art. 8.Pour chaque jeu de hasard exploité dans un établissement de

kansspelinrichting klasse II en III per speelkans het maximumbedrag jeux de hasard de classe II et III, le Roi fixe, par possibilité de
van de inzet, het verlies en de winst van de spelers en gokkers. Hij jeu, le montant maximum de la mise, de la perte et du gain dans le
kan tevens het maximumbedrag bepalen dat een speler of gokker mag chef des joueurs et des parieurs. Il peut en outre fixer le montant
verliezen per door Hem vastgestelde speelduur. maximum de la perte que peut subir un joueur ou un parieur par période
de jeu à déterminer par Lui.
In de kansspelinrichtingen klasse II zijn alleen de kansspelen Seuls demeurent dans les établissements de classe II les jeux de
toegestaan waarvan vaststaat dat de speler of gokker gemiddeld per uur hasard dont il est établi que le joueur ou le parieur ne peut subir en
niet meer verlies kan lijden dan 25 euro. moyenne une perte supérieure à 25 euros par heure.
In de kansspelinrichtingen klasse III zijn alleen de kansspelen Seuls demeurent dans les établissements de classe III les jeux de
toegestaan waarvan vaststaat dat de speler of gokker gemiddeld per uur hasard dont il est établi que le joueur ou le parieur ne peut subir en
niet meer verlies kan lijden dan 12,50 euro. moyenne une perte supérieure à 12,50 euros par heure.
De Koning kan zulks ook bepalen voor kansspelen geëxploiteerd in een Le Roi peut également déterminer ces éléments pour les jeux de hasard
kansspelinrichting klasse I. exploités dans un établissement de jeux de hasard de classe I.
Het is steeds verboden om twee of verschillende apparaten op elkaar Il est toujours interdit de connecter deux ou plusieurs appareils
aan te sluiten met het oog op het toekennen van één prijs ». entre eux en vue d'octroyer un prix unique ».
B.1.3. Ingevolge die bepalingen is een limitatieve lijst van de B.1.3. Ensuite de ces dispositions, une liste limitative des jeux de
toegelaten kansspelen opgenomen in het koninklijk besluit van 19 juli hasard autorisés a été reprise dans l'arrêté royal du 19 juillet 2001
2001 tot vaststelling van de lijst van de kansspelen waarvan de établissant la liste des jeux de hasard dont l'exploitation est
exploitatie is toegelaten in de kansspelinrichtingen klasse I, in het autorisée dans les établissements de jeux de hasard de classe I, dans
koninklijk besluit van 22 december 2000 tot vaststelling van de lijst l'arrêté royal du 22 décembre 2000 établissant la liste des jeux de
van de automatische kansspelen waarvan de exploitatie is toegelaten in hasard automatiques dont l'exploitation est autorisée dans les
de kansspelinrichtingen klasse II, vervangen bij het koninklijk établissements des jeux de hasard de classe II, remplacé par l'arrêté
besluit van 26 april 2004 met hetzelfde opschrift, en in het royal du 26 avril 2004 portant le même titre, et dans l'arrêté royal
koninklijk besluit van 22 december 2000 tot vaststelling van de lijst du 22 décembre 2000 établissant la liste des jeux de hasard dont
van de kansspelen waarvan de exploitatie is toegelaten in de l'exploitation est autorisée dans les établissements de jeux de hasard
kansspelinrichtingen klasse III, vervangen bij het koninklijk besluit van 2 maart 2004 met hetzelfde opschrift. de classe III, remplacé par l'arrêté royal du 2 mars 2004 portant le même titre.
Elk kansspel dat niet in die koninklijke besluiten wordt vermeld, is Tout jeu de hasard qui n'est pas mentionné dans ces arrêtés royaux
een verboden kansspel in de zin van de artikelen 4, 7 en 8 van de Wet constitue un jeu de hasard interdit au sens des articles 4, 7 et 8 de
Kansspelen. la loi sur les jeux de hasard.
B.2. De artikelen 91 en 92 van het Wetboek van de met de B.2. Les articles 91 et 92 du Code des taxes assimilées aux impôts sur
inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen (hierna : WIGB) les revenus (ci-après : CTA) sanctionnent le placement d'un jeu de
bestraffen het opstellen van een verboden kansspel middels een aanslag hasard interdit par une imposition d'office. Avant d'être modifiés par
van ambtswege. Vooraleer zij werden gewijzigd bij de bestreden
bepalingen, luidden die artikelen als volgt : les dispositions attaquées, ces articles disposaient :
«

Art. 91.De bepalingen van titel IV, met uitzondering van de

«

Art. 91.Les dispositions du titre IV, à l'exception des articles

artikelen 76, 80, § 2, 87, 88 en 93 zijn niet van toepassing op de 76, 80, § 2, 87, 88 et 93, ne sont pas applicables aux appareils
automatische kansspeltoestellen waarvan de exploitatie is verboden automatiques de jeux de hasard dont l'exploitation est interdite en
krachtens artikel 1 van de wet van 24 oktober 1902 betreffende het vertu de l'article 1er de la loi du 24 octobre 1902 concernant le jeu,
spel, aangevuld bij de wet van 19 april 1963 en bij artikel 1 van de complété par la loi du 19 avril 1963 et par l'article 1er de la loi du
wet van 22 november 1974. 22 novembre 1974.

Art. 92.Het opstellen van een in artikel 91 bedoeld toestel opgesteld

Art. 92.Le placement d'un appareil visé à l'article 91 dans les lieux

in de bij artikel 76, § 1, omschreven plaatsen, geeft aanleiding tot définis à l'article 76, § 1er, donne lieu à une imposition d'office de
een aanslag van ambtswege van 5 000 EUR ten name van de eigenaar van 5 000 euro dans le chef du propriétaire de l'appareil ou, si le
het toestel of, indien de eigenaar niet gekend is, ten name van de propriétaire n'est pas connu, dans le chef de la personne qui a
persoon die toestemming verleende om het toestel in de gezegde autorisé le placement de l'appareil dans les lieux précités.
plaatsen op te stellen.
De eigenaar alsmede de persoon die toestemde in de opstelling van het Le propriétaire ainsi que la personne qui a autorisé le placement de
toestel zijn hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de aldus l'appareil sont solidairement tenus au paiement de la taxe ainsi
gevestigde belasting en van de bijhorigheden. établie et des accessoires.
De ambtshalve gevestigde belasting is onmiddellijk te betalen. Zij kan La taxe établie d'office est payable immédiatement. Elle peut être
worden gevestigd in een termijn van drie jaar vanaf 1 januari van het établie dans un délai de trois ans à partir du 1er janvier de
aanslagjaar waarvoor zij verschuldigd is ». l'exercice d'imposition pour lequel elle est due ».
B.3.1. Na de vervanging van de oude wet betreffende het spel door de B.3.1. Après le remplacement de l'ancienne loi concernant le jeu par
Wet Kansspelen, bleef in artikel 91 van het WIGB de verwijzing naar la loi sur les jeux de hasard, l'article 91 du CTA a conservé la
artikel 1 van de oude wet betreffende het spel behouden. référence à l'article 1er de l'ancienne loi concernant le jeu.
B.3.2. Artikel 134 van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse B.3.2. L'article 134 de la loi du 1er mars 2007 portant des
dispositions diverses (III) a comme objectif de mettre le texte de
bepalingen (III) heeft als doel de tekst van artikel 91 van het WIGB l'article 91 du CTA en conformité avec la nouvelle législation sur les
in overeenstemming te brengen met de nieuwe wetgeving op de
kansspelen. Die bepaling luidt als volgt : jeux de hasard. Cette disposition est rédigée comme suit :
« In artikel 91 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen « A l'article 91 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les
gelijkgestelde belastingen worden de woorden ' artikel 1 van de wet revenus, les mots ' de l'article 1er de la loi du 24 octobre 1902
van 24 oktober 1902 betreffende het spel, aangevuld bij de wet van 19 concernant le jeu, complété par la loi du 19 avril 1963 et par
april 1963 en bij artikel 1 van de wet van 22 november 1974 ' l'article 1er de la loi du 22 novembre 1974 ' sont remplacés par les
vervangen door de woorden ' de artikelen 4, 7 en 8 van de wet van 7 mots ' des articles 4, 7 et 8 de la loi du 7 mai 1999 sur les jeux de
mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming hasard, les établissements de jeux de hasard et la protection des
van de spelers ' ». joueurs ' ».
B.3.3. Artikel 135 van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse B.3.3. L'article 135 de la loi du 1er mars 2007 portant des
bepalingen (III) bepaalt dat artikel 134 uitwerking heeft met ingang dispositions diverses (III) prévoit que l'article 134 produit ses
van 30 december 2000. De parlementaire voorbereiding verklaart die effets le 30 décembre 2000. Les travaux préparatoires expliquent cet
terugwerkende kracht door te verwijzen naar de datum van effet rétroactif en se référant à la date d'entrée en vigueur de la
inwerkingtreding van de Wet Kansspelen (Parl. St., Kamer, 2006-2007, loi sur les jeux de hasard (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
DOC 51-2760/001, p. 178). 51-2760/001, p. 178).
Ten aanzien van het belang Quant à l'intérêt
B.4. De Ministerraad voert aan dat de verzoekende partij geen belang B.4. Le Conseil des ministres fait valoir que la partie requérante n'a
heeft bij de vernietiging van de bestreden bepalingen, aangezien die aucun intérêt à l'annulation des dispositions attaquées, étant donné
haar niet rechtstreeks en persoonlijk zouden raken. Bovendien zou haar que celles-ci ne l'affecteraient pas directement et personnellement.
belang niet verschillen van het belang dat iedere persoon erbij heeft En outre, son intérêt ne se distinguerait pas de l'intérêt qu'a toute
dat de wettigheid in alle aangelegenheden in acht wordt genomen. personne à ce que la légalité soit respectée en toute matière.
B.5.1. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 vereisen B.5.1. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 imposent à
dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot toute personne physique ou morale qui introduit un recours en
vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt
belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée
bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt; directement et défavorablement par la norme attaquée; il s'ensuit que
bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. l'action populaire n'est pas admissible.
B.5.2. De bestreden bepalingen treden retroactief in werking op 30 B.5.2. Les dispositions attaquées entrent en vigueur avec effet
december 2000 en beïnvloeden aldus de 57 geschillen tussen de rétroactif au 30 décembre 2000 et influencent ainsi les 57 litiges en
verzoekende partij en de fiscale administratie betreffende het cours entre la partie requérante et l'administration fiscale relatifs
aanslagjaar 2001, waarin de verzoekende partij telkens een aanslag van à l'exercice d'imposition 2001, dans le cadre desquels la partie
ambtswege van 4 957,87 euro wegens het opstellen van een verboden requérante conteste à chaque fois une imposition d'office de 4 957,87
kansspel betwistte. In elk van die zaken argumenteerde de verzoekende euros en raison du placement d'un jeu de hasard interdit. Dans chacune
partij dat er, gelet op het fiscaal wettigheidsbeginsel, voor het de ces affaires, la partie requérante a fait valoir que, eu égard au
aanslagjaar 2001 geen verboden kansspelen konden zijn, omdat artikel principe de légalité en matière fiscale, il ne pouvait y avoir de jeux
de hasard interdits pour l'exercice d'imposition 2001, parce que
91 van het WIGB toen voor de definitie van een verboden kansspel naar l'article 91 du CTA renvoyait à ce moment, pour la définition d'un jeu
de hasard interdit, à une loi abrogée. La modification rétroactive de
een opgeheven wet verwees. De retroactieve wijziging van artikel 91 l'article 91 du CTA a pour conséquence que cet argument devient caduc
van het WIGB heeft als gevolg dat dit argument achterhaald is, en
grijpt bijgevolg rechtstreeks in in de 57 procedures waarin de et elle interfère donc directement dans les 57 procédures dans
verzoekende partij betrokken is. Bijgevolg doet zij blijken van het lesquelles la partie requérante est impliquée. Partant, cette dernière
rechtens vereiste belang bij de vernietiging van de bestreden justifie de l'intérêt requis à l'annulation des dispositions
bepalingen. attaquées.
B.5.3. De exceptie wordt verworpen. B.5.3. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.6. Het onderzoek naar de overeenstemming van een bestreden bepaling B.6. L'examen de la conformité d'une disposition attaquée aux règles
met de bevoegdheidverdelende regels moet in beginsel het onderzoek répartitrices de compétence doit en principe précéder l'examen de sa
naar de bestaanbaarheid ervan met de bepalingen van titel II en de compatibilité avec les dispositions du titre II de la Constitution et
artikelen 170, 172 en 191 van de Grondwet voorafgaan. avec les articles 170, 172 et 191 de celle-ci.
Wat de bevoegdheidverdelende regels betreft En ce qui concerne les règles répartitrices de compétence
B.7.1. In het tweede middel voert de verzoekende partij een schending B.7.1. Dans le second moyen, la partie requérante dénonce une
aan van artikel 3, eerste lid, 2°, en artikel 4, § 1, van de violation de l'article 3, alinéa 1er, 2°, et de l'article 4, § 1er, de
bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des
gemeenschappen en de gewesten (hierna : de bijzondere communautés et des régions (ci-après : la loi spéciale de
financieringswet). financement).
B.7.2. Zij is van mening dat de federale wetgever onbevoegd was om de B.7.2. Elle estime que le législateur fédéral était incompétent pour
bestreden bepalingen te nemen, daar de belasting op de automatische adopter les dispositions attaquées, puisque la taxe sur les appareils
ontspanningstoestellen sinds 1 januari 2002 een gewestelijke belasting automatiques de divertissement est devenue un impôt régional depuis le
is. 1er janvier 2002.
B.8.1. Artikel 3, eerste lid, 2°, van de bijzondere financieringswet B.8.1. L'article 3, alinéa 1er, 2°, de la loi spéciale de financement
luidt sinds de inwerkingtreding van die bijzondere wet : dispose depuis l'entrée en vigueur de cette loi spéciale :
« Volgende belastingen zijn gewestelijke belastingen : « Les impôts suivants sont des impôts régionaux :
[...] [...]
2° de belasting op de automatische ontspanningstoestellen; ». 2° la taxe sur les appareils automatiques de divertissement; ».
Vóór de inwerkingtreding, op 1 januari 2002, van de bijzondere wet van Avant l'entrée en vigueur, le 1er janvier 2002, de la loi spéciale du
13 juli 2001 « tot herfinanciering van de gemeenschappen en 13 juillet 2001 « portant refinancement des communautés et extension
uitbreiding van de fiscale bevoegdheden van de gewesten », bepaalde des compétences fiscales des régions », l'article 4, § 1er, de la loi
artikel 4, § 1, van de bijzondere financieringswet : spéciale de financement était rédigé ainsi :
« De Gewesten zijn bevoegd om de aanslagvoet, de heffingsgrondslag en « Les régions peuvent modifier le taux d'imposition, la base
de vrijstellingen van de in artikel 3, eerste lid, 1° tot 3°, bedoelde d'imposition et les exonérations des impôts visés à l'article 3,
belastingen te wijzigen ». alinéa 1er, 1° à 3° inclus ».
B.8.2. De voormelde bijzondere wet van 13 juli 2001, die de B.8.2. La loi spéciale précitée du 13 juillet 2001, qui étend les
bevoegdheden van de gewesten inzake de gewestelijke belastingen compétences des régions en matière d'impôts régionaux, n'a aucune
uitbreidt, heeft geen invloed op de bevoegdheidsverdeling inzake de influence sur la répartition des compétences quant au taux
aanslagvoet, de heffingsgrondslag en de vrijstellingen van de d'imposition, à la base d'imposition et aux exonérations en matière de
belasting op de automatische ontspanningstoestellen. Vanaf 1 januari taxe sur les appareils automatiques de divertissement. En effet, à
2002 luidt artikel 4, § 1, van de bijzondere financieringswet immers partir du 1er janvier 2002, l'article 4, § 1er, de la loi spéciale de
als volgt : financement dispose :
« De gewesten zijn bevoegd om de aanslagvoet, de heffingsgrondslag en « Les régions sont compétentes pour modifier le taux d'imposition, la
de vrijstellingen van de in artikel 3, eerste lid, 1° tot 4° en 6° tot base d'imposition et les exonérations des impôts visés à l'article 3,
9° bedoelde belastingen te wijzigen ». alinéa 1er, 1° à 4° et 6° à 9° ».
B.8.3. De artikelen 3, 4 en 5 van de bijzondere financieringswet B.8.3. Les articles 3, 4 et 5 de la loi spéciale de financement
kennen aan de gewesten een algemene bevoegdheid toe inzake de in die accordent aux régions une compétence générale quant aux impôts visés
artikelen bedoelde belastingen. Voor zover zij er niet anders over par ces articles. Il faut considérer que le Constituant et le
hebben beschikt, moeten de Grondwetgever en de bijzondere wetgever législateur spécial, dans la mesure où ils n'en disposent pas
worden geacht een homogeen bevoegdheidspakket te hebben overgedragen autrement, ont transféré un ensemble homogène de compétences en
door aan de gewesten de volledige bevoegdheid toe te kennen tot het attribuant aux régions toute la compétence d'édicter les règles
uitvaardigen van de regels met betrekking tot het vaststellen van de relatives à l'établissement de la base d'imposition, du taux
heffingsgrondslag, de aanslagvoet en de vrijstellingen inzake de d'imposition ainsi que des exonérations en matière de taxe sur les
belasting op de automatische ontspanningstoestellen. appareils automatiques de divertissement.
B.8.4. Inzake de belasting op de automatische ontspanningstoestellen B.8.4. En ce qui concerne la taxe sur les appareils automatiques de
is de federale overheid sinds 1 januari 1989 enkel nog bevoegd om, divertissement, l'autorité fédérale n'est plus compétente, depuis le 1er
enerzijds, het belastingobject te bepalen, en, anderzijds, de janvier 1989, que, d'une part, pour déterminer l'objet de l'impôt et,
administratieve procedureregels in verband met de dienst van de d'autre part, pour établir les règles de procédure administrative
belasting vast te stellen. Onder « de dienst van de belasting » dient relatives au service des impôts. Le « service des impôts » doit être
te worden verstaan, de feitelijke vaststelling van de compris comme étant l'établissement factuel de la base imposable, le
belastinggrondslag, de berekening van de belasting, de controle van de calcul de l'impôt, le contrôle de la base imposable et de l'impôt,
belastinggrondslag en van de belasting, de daarop betrekking hebbende ainsi que le contentieux y afférent (tant administratif que
betwistingen (zowel administratief als gerechtelijk) en de inning en judiciaire), la perception et le recouvrement de l'impôt (en ce
de invordering van de belastingen (met inbegrip van de kosten en de compris les frais et intérêts).
interesten).
B.9.1. Artikel 134 van de wet van 1 maart 2007 houdende diverse B.9.1. L'article 134 de la loi du 1er mars 2007 portant des
bepalingen (III) vervangt in artikel 91 van het WIGB de verwijzing dispositions diverses (III) remplace dans l'article 91 du CTA la
naar artikel 1 van de oude wet betreffende het spel door een référence à l'article 1er de l'ancienne loi concernant le jeu par un
verwijzing naar de artikelen 4, 7 en 8 van de Wet Kansspelen, die aan renvoi aux articles 4, 7 et 8 de la loi sur les jeux de hasard, qui
de Koning opdragen om limitatief te bepalen welke kansspelen zijn ont confié au Roi la tâche de déterminer de manière limitative les
toegelaten. Aldus wijzigt de bestreden bepaling de heffingsgrondslag jeux de hasard autorisés. Ainsi, la disposition attaquée modifie la
van de in artikel 92 van het WIGB bedoelde heffing van ambtswege voor base d'imposition de l'imposition d'office prévue à l'article 92 du
het opstellen van een verboden kansspel. CTA en raison du placement d'un jeu de hasard interdit.
B.9.2. Hierover merkte de afdeling wetgeving van de Raad van State het B.9.2. A cet égard, la section de législation du Conseil d'Etat avait
volgende op : émis l'observation suivante :
« De wijziging die de ontworpen bepaling beoogt aan te brengen in « Or, la modification que la disposition en projet tend à apporter à
artikel 91 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen regelt evenwel geen aangelegenheid die betrekking heeft op het belastingobject van de belasting op de automatische ontspanningstoestellen, noch een aangelegenheid ter zake van de administratieve procedure in verband met de dienst van die belasting. De federale Staat is derhalve niet bevoegd om deze wijziging uit te vaardigen. Alleen de gewesten zouden een dergelijke wijziging kunnen invoeren in het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, wat het Waals Gewest trouwens reeds heeft gedaan voor datgene dat tot zijn bemoeienis behoort » (Parl. St., Kamer, l'article 91 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus ne règle ni une question portant sur la matière imposable de la taxe sur les appareils automatiques de divertissement, ni une question de procédure administrative liée au service de cette taxe. Dès lors, l'État fédéral n'est pas compétent pour adopter cette modification. Seules les Régions pourraient introduire une telle modification dans le Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, ce que la Région wallonne a d'ailleurs déjà fait pour ce qui la concerne » (Doc.
2006-2007, DOC 51-2760/002, pp. 551-552). parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/002, pp. 551-552).
B.9.3. In antwoord op die kritiek werd in de parlementaire B.9.3. En réponse à cette critique, il a été exposé dans les travaux
voorbereiding uiteengezet dat de aanslag van ambtswege bedoeld in
artikel 92 WIGB een administratieve sanctie zou zijn, en aldus zou préparatoires que l'imposition d'office visée à l'article 92 du CTA
behoren tot de « administratieve procedureregels die verbonden zijn constituerait une sanction administrative et relèverait ainsi des «
aan de dienst van de belasting ». règles de procédure administrative qui sont liées au service des impôts ».
B.9.4. De bevoegde wetgever kan fiscale maatregelen nemen die een B.9.4. Le législateur compétent peut prendre des mesures fiscales qui
weerslag zouden kunnen hebben op het gedrag van de
belastingplichtigen. De enkele vaststelling dat de aanslag van sont de nature à influencer le comportement des contribuables. Le seul
ambtswege bedoeld in artikel 92 van het WIGB een ontradende constat que l'imposition d'office prévue par l'article 92 du CTA
doelstelling nastreeft, heeft niet tot gevolg dat die aanslag moet poursuit un objectif dissuasif n'a pas pour conséquence que cette
worden beschouwd als een administratieve sanctie. imposition doive être considérée comme une sanction administrative.
B.10.1. De Ministerraad voert bovendien aan dat het bestreden artikel B.10.1. De surcroît, le Conseil des ministres allègue que l'article
134 geen wijziging heeft aangebracht in artikel 91 van het WIGB, maar 134 attaqué n'a entraîné aucune modification de l'article 91 du CTA,
slechts een legistieke correctie betrof ten behoeve van de mais concernait seulement une correction d'ordre légistique destinée à
rechtszekerheid. Volgens de Ministerraad behoren legistieke correcties assurer la sécurité juridique. Selon le Conseil des ministres, les
tot de residuaire bevoegdheden. Overigens zou de legistieke correctie corrections d'ordre légistique relèvent des compétences résiduaires.
te dezen in werking treden op een ogenblik waarop de belasting op de Par ailleurs, en l'espèce, la correction d'ordre légistique entrerait
automatische ontspanningstoestellen nog tot de bevoegdheden van de en vigueur au moment où l'imposition des appareils automatiques de
federale wetgever behoorde. divertissement relevait encore des compétences du législateur fédéral.
B.10.2. Ook wanneer de wijziging van een wettelijke norm louter is B.10.2. Même lorsque la modification d'une norme législative est
ingegeven door legistieke overwegingen, dienen de dictée par des considérations d'ordre légistique, les règles
bevoegdheidverdelende regels in acht te worden genomen. répartitrices de compétence doivent être respectées.
Aangezien artikel 91 van het WIGB sinds 1 januari 1989 tot de Etant donné que l'article 91 du CTA relève depuis le 1er janvier 1989
bevoegdheden van de gewesten behoort, zijn enkel de gewesten bevoegd des compétences des régions, seules ces dernières sont compétentes
om in die bepaling legistieke correcties aan te brengen, alsook om de pour apporter des corrections d'ordre légistique à cette disposition,
inwerkingtreding hiervan te bepalen. de même que pour en déterminer l'entrée en vigueur.
B.11.1. Het tweede middel is gegrond. Bijgevolg dient artikel 134 van B.11.1. Le second moyen est fondé. Par conséquent, l'article 134 de la
de wet van 1 maart 2007 houdende diverse bepalingen (III) te worden loi du 1er mars 2007 portant des dispositions diverses (III) doit être
vernietigd. annulé.
B.11.2. Een wetsbepaling die louter de inwerkingtreding van een andere B.11.2. Une disposition législative qui concerne uniquement l'entrée
bepaling betreft, is met die andere bepaling onlosmakelijk verbonden. en vigueur d'une autre disposition est indissociablement liée à cette
Bijgevolg brengt de vernietiging van artikel 134 van de wet van 1 autre disposition. Par conséquent, l'annulation de l'article 134 de la
maart 2007 houdende diverse bepalingen (III) de vernietiging van loi du 1er mars 2007 portant des dispositions diverses (III) entraîne
artikel 135 van dezelfde wet met zich mee. l'annulation de l'article 135 de la même loi.
Wat betreft de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet En ce qui concerne les articles 10, 11 et 172 de la Constitution
B.12. Vermits het eerste middel, afgeleid uit de schending van de B.12. Le premier moyen, pris de la violation des articles 10, 11 et
artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, niet tot een ruimere 172 de la Constitution, ne pouvant aboutir à une annulation plus
vernietiging kan leiden, dient het niet te worden onderzocht. ample, il ne doit pas être examiné.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
vernietigt de artikelen 134 en 135 van de wet van 1 maart 2007 annule les articles 134 et 135 de la loi du 1er mars 2007 portant des
houdende diverse bepalingen (III). dispositions diverses (III).
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 1 september 2008. janvier 1989, à l'audience publique du 1er septembre 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^