Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 22/2008 van 21 februari 2008 Rolnummers 4128 en 4196 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 47septies, 47novies, 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering, gesteld door het Hof van Be Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 22/2008 van 21 februari 2008 Rolnummers 4128 en 4196 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 47septies, 47novies, 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering, gesteld door het Hof van Be Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 22/2008 du 21 février 2008 Numéros du rôle : 4128 et 4196 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 47septies, 47novies, 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle, posées par la Cour d'ap La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 22/2008 van 21 februari 2008 Extrait de l'arrêt n° 22/2008 du 21 février 2008
Rolnummers 4128 en 4196 Numéros du rôle : 4128 et 4196
In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 47septies, En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles
47novies, 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering, gesteld 47septies, 47novies, 189ter et 235ter du Code d'instruction
door het Hof van Beroep te Gent. criminelle, posées par la Cour d'appel de Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P.
J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y.
P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest van 16 januari 2007 in zake het openbaar ministerie a. Par arrêt du 16 janvier 2007 en cause du ministère public contre
tegen R.V. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is R.V. et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le
ingekomen op 25 januari 2007, heeft het Hof van Beroep te Gent de 25 janvier 2007, la Cour d'appel de Gand a posé la question
volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 189ter -235ter van het Wetboek van Strafvordering de « Les articles 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met artikel 6 violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec
EVRM en het artikel 14 IVBPR, voor zover personen die het voorwerp l'article 14 du Pacte international relatif aux droits civils et
hebben uitgemaakt van de bijzondere opsporingsmethode observatie, voor politiques, en tant que les personnes qui ont fait l'objet de la
het in werking treden van de wet van 6 januari 2003, geen recht hebben méthode particulière de recherche de l'observation avant l'entrée en
op een controle van het vertrouwelijk dossier met betrekking tot deze vigueur de la loi du 6 janvier 2003 n'ont pas droit au contrôle du
opsporingsmethode door een onpartijdige en onafhankelijke rechterlijke dossier confidentiel relatif à cette méthode de recherche par une
instantie, terwijl de personen die het voorwerp hebben uitgemaakt van juridiction impartiale et indépendante, alors que les personnes qui
de bijzondere opsporingsmethode observatie, na de inwerkingtreding van ont fait l'objet de la méthode particulière de recherche de
de wet van 6 januari 2003 wel recht hebben op een controle van het l'observation après l'entrée en vigueur de la loi du 6 janvier 2003
vertrouwelijk dossier met betrekking tot deze opsporingsmethode door ont effectivement droit au contrôle du dossier confidentiel relatif à
een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie, namelijk de cette méthode de recherche par une juridiction impartiale et
kamer van inbeschuldigingstelling ? ». indépendante, à savoir la chambre des mises en accusation ? ».
b. Bij arrest van 14 maart 2007 in zake het openbaar ministerie tegen b. Par arrêt du 14 mars 2007 en cause du ministère public contre G.D.
G.D. en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
ingekomen op 19 april 2007, heeft het Hof van Beroep te Gent de et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 19
avril 2007, la Cour d'appel de Gand a posé les questions
volgende prejudiciële vragen gesteld : préjudicielles suivantes :
1. « Schendt artikel 189ter van het Wetboek van strafvordering de 1. « L'article 189ter du Code d'instruction criminelle viole-t-il les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met het articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 6 de la
artikel 6 van het EVRM en artikel 14 IVBPR, voor zover personen die Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 14 du
het voorwerp hebben uitgemaakt van de bijzondere opsporingsmethoden Pacte international relatif aux droits civils et politiques, en tant
observatie of infiltratie, voor het in werkingtreden van de wet van 6 que des personnes qui ont fait l'objet des méthodes particulières de
januari 2003, geen recht hebben om bij toepassing van het artikel recherche d'observation ou d'infiltration avant l'entrée en vigueur de
189ter van het Wetboek van strafvordering de controle op grond van la loi du 6 janvier 2003 n'ont pas le droit de demander à la chambre
artikel 235ter van het Wetboek van strafvordering bij de kamer van des mises en accusation, par application de l'article 189ter du Code
inbeschuldigingstelling te verzoeken, terwijl de personen die het d'instruction criminelle, le contrôle fondé sur l'article 235ter du
voorwerp hebben uitgemaakt van de bijzondere opsporingsmethoden Code d'instruction criminelle, alors que les personnes qui ont fait
observatie of infiltratie, van na het inwerkingtreden van de wet van 6 l'objet des méthodes particulières de recherche d'observation ou
januari 2003 die toegang tot de kamer van inbeschuldigingstelling wel d'infiltration après l'entrée en vigueur de la loi du 6 janvier 2003
hebben ? »; ont effectivement accès à la chambre des mises en accusation ? »;
2. « Schenden de artikelen : 2. « Les articles :
- 47septies Sv. zoals ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 6 januari - 47septies du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article 4
2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige andere de la loi du 6 janvier 2003 concernant les méthodes particulières de
onderzoeksmethoden (Belgisch Staatsblad van 12 mei 2003) en gewijzigd recherche et quelques autres méthodes d'enquête (Moniteur belge du 12
bij artikel 10 van de wet van 27 december 2005 houdende diverse mai 2003) et modifié par l'article 10 de la loi du 27 décembre 2005
wijzigingen van het Wetboek van strafvordering en van het Gerechtelijk portant des modifications diverses au Code d'instruction criminelle et
Wetboek met het oog op de verbetering van de onderzoeksmethoden in de au Code judiciaire en vue d'améliorer les modes d'investigation dans
strijd tegen het terrorisme en de zware en georganiseerde la lutte contre le terrorisme et la criminalité grave et organisée
criminaliteit (Belgisch Staatsblad van 30 december 2005); (Moniteur belge du 30 décembre 2005),
- 47novies Sv. zoals ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 6 januari - 47novies du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article 4 de
2003 betreffende de bijzondere opsporingsmethoden en enige andere la loi du 6 janvier 2003 concernant les méthodes particulières de
onderzoeksmethoden (Belgisch Staatsblad van 12 mei 2003) en gewijzigd recherche et quelques autres méthodes d'enquête (Moniteur belge du 12
bij artikel 12 van de wet van 27 december 2005 houdende diverse mai 2003) et modifié par l'article 12 de la loi du 27 décembre 2005
wijzigingen van het Wetboek van strafvordering en van het Gerechtelijk portant des modifications diverses au Code d'instruction criminelle et
Wetboek met het oog op de verbetering van de onderzoeksmethoden in de au Code judiciaire en vue d'améliorer les modes d'investigation dans
strijd tegen het terrorisme en de zware en georganiseerde la lutte contre le terrorisme et la criminalité grave et organisée
criminaliteit (Belgisch Staatsblad van 30 december 2005); (Moniteur belge du 30 décembre 2005),
- 189ter Sv. ingevoegd bij artikel 22 van de wet van 27 december 2005 - 189ter du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article 22 de
houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van strafvordering en van la loi du 27 décembre 2005 portant des modifications diverses au Code
het Gerechtelijk Wetboek met het oog op de verbetering van de d'instruction criminelle et au Code judiciaire en vue d'améliorer les
onderzoeksmethoden in de strijd tegen het terrorisme en de zware en modes d'investigation dans la lutte contre le terrorisme et la
georganiseerde criminaliteit (Belgisch Staatsblad van 30 december criminalité grave et organisée (Moniteur belge du 30 décembre 2005) et
2005); - 235ter Sv. ingevoegd bij artikel 23 van de wet van 27 december 2005 - 235ter du Code d'instruction criminelle, inséré par l'article 23 de
houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van strafvordering en van la loi du 27 décembre 2005 portant des modifications diverses au Code
het Gerechtelijk Wetboek met het oog op de verbetering van de d'instruction criminelle et au Code judiciaire en vue d'améliorer les
onderzoeksmethoden in de strijd tegen het terrorisme en de zware en modes d'investigation dans la lutte contre le terrorisme et la
georganiseerde criminaliteit (Belgisch Staatsblad van 30 december criminalité grave et organisée (Moniteur belge du 30 décembre 2005),
2005); aldus uitgelegd interprétés en ce sens
- dat artikel 235ter Sv., zoals ingevoegd bij de wet van 27 december - que l'article 235ter du Code d'instruction criminelle, inséré par la
2005 - artikel dat in werking is getreden op 30 december 2005 - een loi du 27 décembre 2005 - article qui est entré en vigueur le 30
afzonderlijke rechtspleging invoert waarbij de kamer van décembre 2005 - instaure une procédure distincte par laquelle la
inbeschuldigingstelling enkel de regelmatigheid beoordeelt van de chambre des mises en accusation examine la régularité de l'application
toepassing van de bijzondere opsporingsmethoden observatie en des méthodes particulières de recherche d'observation et
infiltratie voor zover zij daartoe het vertrouwelijk dossier, bedoeld d'infiltration pour autant seulement qu'elle doive contrôler à cette
in de artikelen 47septies of 47novies Sv., zoals ingevoegd bij wet van fin le dossier confidentiel visé aux articles 47septies ou 47novies du
Code d'instruction criminelle, insérés par la loi du 6 janvier 2003 -
6 januari 2003 - (wet die in werking is getreden op 22 mei 2003) en loi qui est entrée en vigueur le 22 mai 2003 - et remplacés par la loi
vervangen door de wet van 27 december 2005, moet controleren; du 27 décembre 2005 et
- dat de controle over de toepassing van de bijzondere - que le contrôle de l'application des méthodes particulières de
opsporingsmethoden observatie en infiltratie op grond van de artikelen recherche d'observation et d'infiltration fondé sur les articles
189ter Sv. en 235ter Sv. niet mogelijk is voor de bijzondere 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle n'est pas possible
pour les méthodes particulières de recherche d'observation et
opsporingsmethoden observatie en infiltratie die aangewend werden voor d'infiltration qui ont été utilisées avant l'entrée en vigueur des
de inwerkingtreding van de wetten van 6 januari 2003 en 27 december lois du 6 janvier 2003 et du 27 décembre 2005, sur la base de la
2005, op grond van de ministeriële omzendbrief van 24 april 1990; circulaire ministérielle du 24 avril 1990;
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en het algemeen rechtsbeginsel violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution et le principe
van het recht van verdediging, zowel afzonderlijk als samen gelezen général de droit du droit de défense, lus aussi bien séparément qu'en
met artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten van de combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de
mens en de fundamentele vrijheden ? ». l'homme ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4128 en 4196 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 4128 et 4196 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Ofschoon zij niet in geheel identieke bewoordingen zijn gesteld, B.1. Bien que les questions préjudicielles ne soient pas formulées en
strekken de prejudiciële vragen ertoe van het Hof te vernemen of de in des termes totalement identiques, elles ont pour objet de demander à
het geding zijnde bepalingen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en la Cour si les dispositions en cause violent les articles 10 et 11 de
het algemeen rechtsbeginsel van de rechten van de verdediging la Constitution et le principe général des droits de la défense,
schenden, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het combinés ou non avec l'article 6 de la Convention européenne des
Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 14 van het droits de l'homme et avec l'article 14 du Pacte international relatif
aux droits civils et politiques.
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. La Cour doit statuer sur ces dispositions, en tant que des personnes
qui ont fait l'objet des méthodes particulières de recherche de
Het Hof dient te oordelen over die bepalingen in zoverre personen die l'observation et de l'infiltration avant l'entrée en vigueur de la loi
vóór de inwerkingtreding van de wet van 6 januari 2003 « betreffende du 6 janvier 2003 « concernant les méthodes particulières de recherche
de bijzondere opsporingsmethoden en enige andere onderzoeksmethoden »
(Belgisch Staatsblad van 12 mei 2003), het voorwerp hebben uitgemaakt et quelques autres méthodes d'enquête » (Moniteur belge du 12 mai
van de bijzondere opsporingsmethoden observatie en infiltratie, niet 2003) n'auraient pas le droit de demander au tribunal, sur la base de
het recht zouden hebben om op grond van artikel 189ter van het Wetboek l'article 189ter du Code d'instruction criminelle, de charger la
van strafvordering de rechtbank te verzoeken de kamer van chambre des mises en accusation du contrôle de l'application de ces
inbeschuldigingstelling met toepassing van artikel 235ter van
hetzelfde Wetboek te belasten met de controle over de toepassing van méthodes particulières de recherche, en application de l'article
die bijzondere opsporingsmethoden, terwijl dat wel zou gelden voor de 235ter du même Code, alors que les personnes qui ont fait l'objet de
personen die het voorwerp hebben uitgemaakt van die bijzondere
opsporingsmethoden na de inwerkingtreding van de voormelde wet van 6 ces méthodes particulières de recherche après l'entrée en vigueur de
januari 2003. Uit de motivering van de arresten die de zaken bij het la loi précitée du 6 janvier 2003 auraient effectivement ce droit. Il
Hof aanhangig maken, blijkt dat de vragen enkel de artikelen 189ter en apparaît de la motivation des arrêts de saisine de la Cour que les
235ter van het Wetboek van strafvordering betreffen, en niet de questions portent sur les seuls articles 189ter et 235ter du Code
artikelen 47septies en 47novies van het hetzelfde Wetboek, die het d'instruction criminelle (et non sur les articles 47septies et
vertrouwelijk dossier zelf regelen. 47novies du même Code, qui règlent le dossier confidentiel lui-même).
B.2. De artikelen 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering B.2. Les articles 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle
werden ingevoegd bij de artikelen 22 en 23 van de wet van 27 december ont été insérés par les articles 22 et 23 de la loi du 27 décembre
2005 « houdende diverse wijzigingen van het Wetboek van strafvordering 2005 « portant des modifications diverses au Code d'instruction
en van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op de verbetering van de criminelle et au Code judiciaire en vue d'améliorer les modes
onderzoeksmethoden in de strijd tegen het terrorisme en de zware en d'investigation dans la lutte contre le terrorisme et la criminalité
georganiseerde criminaliteit » (Belgisch Staatsblad van 30 december grave et organisée » (Moniteur belge du 30 décembre 2005) afin
2005) om een rechterlijke controle te organiseren op de bijzondere d'organiser un contrôle judiciaire des méthodes particulières de
opsporingsmethoden observatie en infiltratie. recherche de l'observation et de l'infiltration.
Aldus werd gevolg gegeven aan het arrest van het Hof nr. 202/2004 van
21 december 2004. In dat arrest had het Hof immers vastgesteld dat de Il est ainsi donné suite à l'arrêt de la Cour n° 202/2004 du 21
décembre 2004. Dans cet arrêt, la Cour avait en effet constaté que les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het recht articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec le droit à un
op een eerlijk proces en de rechten van de verdediging, gewaarborgd in procès équitable et avec les droits de la défense, garantis par
artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, waren l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, étaient
geschonden doordat « mogelijke onwettigheden waardoor de aanwending violés en ce que « les éventuelles illégalités entachant la mise en
van de observatie of de infiltratie zijn aangetast en die uitsluitend oeuvre de l'observation ou de l'infiltration qui apparaîtraient
zouden blijken uit de stukken vervat in het vertrouwelijk dossier, uniquement des pièces contenues dans le dossier confidentiel ne
niet het voorwerp konden uitmaken van een controle door een peuvent faire l'objet d'un contrôle par un juge indépendant et
onafhankelijke en onpartijdige rechter, en dat a fortiori die impartial, et [...] a fortiori, ces illégalités ne peuvent être
onwettigheden niet kunnen worden afgekeurd » (B.27.9). sanctionnées » (B.27.9).
B.3. Artikel 235ter van het Wetboek van strafvordering belast de kamer B.3. L'article 235ter du Code d'instruction criminelle charge la
van inbeschuldigingstelling met de controle over de toepassing van de chambre des mises en accusation du contrôle de l'application des
bijzondere opsporingsmethoden observatie en infiltratie. De controle méthodes particulières de recherche de l'observation et de
is verplicht en is gesitueerd bij het afsluiten van het l'infiltration. Le contrôle est obligatoire et a lieu lors de la
opsporingsonderzoek vooraleer het openbaar ministerie tot clôture de l'information, avant que le ministère public ne procède à
rechtstreekse dagvaarding overgaat of op het einde van het la citation directe, ou à la fin de l'instruction, lorsque le juge
gerechtelijk onderzoek wanneer de onderzoeksrechter zijn dossier aan d'instruction transmet son dossier au procureur du Roi en vertu de
de procureur des Konings overzendt krachtens artikel 127, § 1, eerste l'article 127, § 1er, alinéa 1er, du Code d'instruction criminelle. La
lid, van het Wetboek van strafvordering. De kamer van
inbeschuldigingstelling kan die controle ook voorlopig verrichten, chambre des mises en accusation peut également procéder à ce contrôle
tijdens het gerechtelijk onderzoek, hetzij ambtshalve, hetzij op de manière provisoire, au cours de l'instruction, soit d'office, soit
verzoek van de onderzoeksrechter, hetzij op vordering van het openbaar à la demande du juge d'instruction, soit sur la réquisition du
ministerie (artikel 235quater van hetzelfde Wetboek). Die controle kan ministère public (article 235quater du même Code). Ce contrôle peut
eveneens worden gelast door het vonnisgerecht (artikel 189ter van également être ordonné par la juridiction de jugement (article 189ter
hetzelfde Wetboek), wanneer, na de controle door de kamer van du même Code), lorsqu'après le contrôle exercé par la chambre des
inbeschuldigingstelling, nieuwe en concrete elementen aan het licht mises en accusation, des éléments concrets et nouveaux apparaissent,
zijn gekomen die zouden kunnen wijzen op het bestaan van een lesquels pourraient révéler l'existence d'une irrégularité en ce qui
onregelmatigheid met betrekking tot die bijzondere opsporingsmethoden. concerne ces méthodes particulières de recherche.
Die controle door de kamer van inbeschuldigingstelling kan worden Ce contrôle par la chambre des mises en accusation peut être ordonné,
gelast door een vonnisgerecht, ambtshalve, op vordering van het par une juridiction de jugement, soit d'office, soit sur la
openbaar ministerie of op verzoek van de beklaagde, de burgerlijke réquisition du ministère public, soit à la demande du prévenu, de la
partij of hun advocaten. De rechtbank zendt het dossier aan het partie civile ou de leurs avocats. Le tribunal transmet le dossier au
openbaar ministerie over, teneinde de zaak daartoe bij de kamer van ministère public, afin de porter l'affaire à cet effet devant la
inbeschuldigingstelling aan te brengen. chambre des mises en accusation.
In het arrest nr. 105/2007 van 19 juli 2007 heeft het Hof geoordeeld Dans l'arrêt n° 105/2007 du 19 juillet 2007, la Cour a jugé que les
dat de artikelen 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering, articles 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle, à
met uitzondering evenwel van paragraaf 6 van dat laatste artikel, l'exception toutefois du paragraphe 6 de ce dernier article, étaient
bestaanbaar zijn met de bepalingen die te dezen ook in de prejudiciële compatibles avec les dispositions qui sont également mentionnées en
vragen zijn vermeld. l'espèce dans les questions préjudicielles.
B.4. Het aan het Hof voorgelegde verschil in behandeling berust op een B.4. La différence de traitement soumise à la Cour se fonde sur une
letterlijke lezing van de voormelde bepalingen, en in het bijzonder lecture littérale des dispositions précitées, et en particulier de
van artikel 235ter, § 3, dat verwijst naar het vertrouwelijk dossier l'article 235ter, § 3, qui renvoie au dossier confidentiel visé aux
bedoeld in de artikelen 47septies, § 1, tweede lid, of 47novies, § 1, articles 47septies, § 1er, alinéa 2, ou 47novies, § 1er, alinéa 2, qui
tweede lid, dat betrekking heeft op het opsporingsonderzoek of porte sur l'information ou sur l'instruction dans lesquelles ou dans
gerechtelijk onderzoek waarin of in het kader waarvan de bijzondere le cadre desquelles les méthodes particulières de recherche de
opsporingsmethoden observatie en infiltratie werden toegepast. Volgens l'observation ou de l'infiltration ont été appliquées. Selon la Cour
het Hof van Cassatie kan de kamer van inbeschuldigingstelling niet de cassation, la chambre des mises en accusation ne peut être chargée
worden belast met de controle over de toepassing van de bijzondere du contrôle de l'application des méthodes particulières de recherche
opsporingsmethoden observatie en infiltratie die vóór de de l'observation et de l'infiltration mises en oeuvre avant l'entrée
inwerkingtreding van de voormelde wet van 6 januari 2003 - waarin de en vigueur de la loi précitée du 6 janvier 2003 - qui a fixé la base
wettelijke basis werd gelegd voor die bijzondere opsporingsmethoden - légale de ces méthodes particulières de recherche -, conformément aux
werden aangewend op grond van de ministeriële omzendbrieven van 24 circulaires ministérielles des 24 avril 1990 et 5 mars 1992 (Cass., 31
april 1990 en 5 maart 1992 (Cass., 31 oktober 2006, P.06.1016.N). octobre 2006, P.06.1016.N).
B.5. Het aan het Hof voorgelegde verschil in behandeling vloeit voort B.5. La différence de traitement soumise à la Cour découle de la date
uit de datum waarop de bijzondere opsporingsmethoden observatie en à laquelle les méthodes particulières de recherche de l'observation et
infiltratie werden aangewend. de l'infiltration ont été mises en oeuvre.
De artikelen 10 en 11 van de Grondwet vereisen niet dat een wijziging Les articles 10 et 11 de la Constitution ne requièrent pas qu'une
van wetgeving steeds met een bijzonder overgangsstelsel gepaard zou modification législative soit toujours accompagnée d'un régime
gaan. Het is daarenboven inherent aan een nieuwe regeling dat een transitoire particulier. En outre, c'est le propre d'une nouvelle
onderscheid wordt gemaakt tussen personen die betrokken zijn bij règle d'établir une distinction entre les personnes qui sont
rechtstoestanden die onder het toepassingsgebied van de vroegere concernées par des situations juridiques qui entrent dans le champ
regeling vallen en personen die betrokken zijn bij rechtstoestanden d'application de la règle antérieure et les personnes qui sont
die onder het toepassingsgebied van de nieuwe regeling vallen. Een concernées par des situations juridiques qui entrent dans le champ
dergelijk onderscheid maakt op zich geen schending van de artikelen 10 d'application de la nouvelle règle. Semblable distinction ne viole pas
en 11 van de Grondwet uit. Elke wetswijziging zou onmogelijk worden, en soi les articles 10 et 11 de la Constitution. A peine de rendre
indien zou worden aangenomen dat een nieuwe bepaling die impossible toute modification de la loi, il ne peut être soutenu
grondwetsartikelen zou schenden om de enkele reden dat zij de qu'une disposition nouvelle violerait les articles constitutionnels
toepassingsvereisten van de vroegere regeling wijzigt. précités par cela seul qu'elle modifie les conditions d'application de
B.6. Het Hof dient evenwel te onderzoeken of de uit de voormelde la législation ancienne.
letterlijke lezing van de in het geding zijnde bepalingen B.6. La Cour doit toutefois examiner si l'absence de contrôle par un
voortvloeiende ontstentenis van controle door een onafhankelijke en juge indépendant et impartial des méthodes particulières de recherche
onpartijdige rechter op de aanwending van de bijzondere de l'observation et de l'infiltration mises en oeuvre avant l'entrée
opsporingsmethoden observatie en infiltratie vóór de inwerkingtreding en vigueur de la loi du 6 janvier 2003, qui résulte de la lecture
van de wet van 6 januari 2003 bestaanbaar is met de bepalingen waarvan littérale précitée des dispositions en cause, est compatible avec les
het Hof de naleving dient te verzekeren. dispositions dont la Cour doit assurer le respect.
B.7. De rechten van de verdediging en het recht op een eerlijk proces B.7. Les droits de la défense et le droit à un procès équitable sont
zijn fundamenteel in een rechtsstaat. Het beginsel van de fondamentaux dans un Etat de droit. Le principe de l'égalité des armes
wapengelijkheid tussen de vervolgende partij en de verdediging alsook entre l'accusation et la défense ainsi que le caractère contradictoire
het contradictoir karakter van het proces zijn fundamentele elementen du procès constituent des aspects fondamentaux du droit à un procès
van het recht op een eerlijk proces. Het recht op een strafproces op équitable. Le droit à un procès pénal contradictoire implique, pour
tegenspraak houdt in dat zowel de vervolgende partij als de l'accusation comme pour la défense, la faculté de prendre connaissance
verdediging de mogelijkheid moeten hebben kennis te nemen van en te des observations ou éléments de preuve produits par l'autre partie,
antwoorden op de opmerkingen en bewijselementen van de andere partij. ainsi que de les discuter. Il en découle également l'obligation pour
Hieruit vloeit eveneens de verplichting voor de vervolgende partij voort om in beginsel alle bewijselementen aan de verdediging mede te delen. Het recht om kennis te nemen van alle bewijselementen van de vervolgende partij is evenwel niet absoluut. In sommige strafrechtelijke procedures kunnen tegenstrijdige belangen aanwezig zijn, zoals de nationale veiligheid, de noodzaak om getuigen te beschermen of onderzoeksmethoden geheim te houden, die dienen te worden afgewogen tegen de rechten van de beklaagde. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn bepaalde bewijselementen geheim te houden voor die partij teneinde de fundamentele rechten van andere personen of een behartenswaardig algemeen belang te vrijwaren. l'autorité de poursuite de communiquer en principe à la défense tous les éléments de preuve. Toutefois, le droit de prendre connaissance de tous les éléments de preuve de la partie poursuivante n'est pas absolu. Dans certains procès pénaux, il peut y avoir des intérêts divergents, tels que la sécurité nationale, la nécessité de protéger les témoins ou de garder le secret sur des méthodes d'enquête, qui doivent être mis en balance avec les droits du prévenu. Dans certains cas, il peut être nécessaire de ne pas divulguer certains éléments de preuve à cette partie en vue de préserver les droits fondamentaux d'une autre personne ou de
De inmenging in de rechten van de verdediging kan echter enkel worden garantir un intérêt général important.
verantwoord indien zij strikt evenredig is met het belang van de te L'ingérence dans les droits de la défense ne peut toutefois être
bereiken doelstellingen en indien zij wordt gecompenseerd door een justifiée que si elle est strictement proportionnée à l'importance des
procedure die een onafhankelijke en onpartijdige rechter in staat objectifs à atteindre et si elle est compensée par une procédure qui
stelt de wettigheid van de procedure te onderzoeken (EHRM, 22 juli permet à un juge indépendant et impartial de vérifier la légalité de
2003 en 27 oktober 2004, Edwards en Lewis t. Verenigd Koninkrijk). la procédure (voir CEDH, 22 juillet 2003 et 27 octobre 2004, Edwards
et Lewis c/Royaume Uni).
B.8. Uit het voorgaande volgt dat personen die vóór de B.8. De ce qui précède, il découle que les personnes qui ont fait
l'objet de l'une de ces méthodes particulières de recherche avant
inwerkingtreding van de wet van 6 januari 2003 het voorwerp hebben l'entrée en vigueur de la loi du 6 janvier 2003 seraient discriminées
uitgemaakt van de aanwending van één van die bijzondere
opsporingsmethoden, zouden worden gediscrimineerd in de uitoefening dans l'exercice des droits de la défense et du droit à un procès
van de rechten van de verdediging en van hun recht op een eerlijk
proces. équitable.
B.9. Met zijn arrest nr. 202/2004 van 21 december 2004 heeft het Hof B.9. La Cour a annulé, par son arrêt n° 202/2004 du 21 décembre 2004,
de artikelen 47sexies, § § 4 en 7, tweede lid, 47septies, § 1, tweede les articles 47sexies, § § 4 et 7, alinéa 2, 47septies, § 1er, alinéa
lid, en § 2, 47octies, § § 4 en 7, tweede lid, 47novies, § 1, tweede 2, et § 2, 47octies, § § 4 et 7, alinéa 2, 47novies, § 1er, alinéa 2,
lid, en § 2, en 47undecies van het Wetboek van strafvordering, et § 2, et 47undecies du Code d'instruction criminelle, modifié par la
gewijzigd bij de wet van 6 januari 2003 betreffende de bijzondere loi du 6 janvier 2003 concernant les méthodes particulières de
opsporingsmethoden en enige andere onderzoeksmethoden, vernietigd, recherche et quelques autres méthodes d'enquête, mais a maintenu les
doch de gevolgen van die bepalingen gehandhaafd gedurende de tijd die effets de ces dispositions pendant le temps nécessaire au législateur
de wetgever nodig zou hebben om te voorzien in de vereiste controle, pour instaurer le contrôle requis, par un juge indépendant et
door een onafhankelijke en onpartijdige rechter, op de aanwending van impartial, de la mise en oeuvre des méthodes particulières de
de bijzondere opsporingsmethoden observatie en infiltratie, termijn recherche de l'observation et de l'infiltration, ce délai ayant pris
die eindigde op 31 december 2005 (B.30.3). Het Hof oordeelde dat de fin au plus tard le 31 décembre 2005 (B.30.3). La Cour a jugé que les
voormelde artikelen « uitsluitend door ongrondwettigheid [waren] articles précités « [étaient] entachés d'inconstitutionnalité
aangetast in zoverre zij niet erin voorzien dat de aanwending van de uniquement en ce qu'ils ne prévoient pas que la mise en oeuvre des
methoden van observatie en infiltratie wordt gecontroleerd door een méthodes d'observation et d'infiltration est contrôlée par un juge
onafhankelijke en onpartijdige rechter » en dat het die artikelen indépendant et impartial » et qu'elle ne pouvait qu'annuler ces
enkel kon vernietigen « aangezien het Hof niet bevoegd is om zelf over articles, « la Cour n'étant pas compétente pour effectuer elle-même la
te gaan tot de aanwijzing van de bevoegde rechter » (B.29). désignation du juge compétent » (B.29).
B.10. In het licht van die beslissing tot handhaving van de gevolgen B.10. A la lumière de cette décision de maintien des effets des
van de vernietigde bepalingen, kan, tot waarborging van de dispositions annulées, il peut, en vue de garantir les droits
fundamentele grondrechten waarin artikel 6 van het Europees Verdrag fondamentaux prévus à l'article 6 de la Convention européenne des
voor de rechten van de mens en artikel 14 van het Internationaal droits de l'homme et à l'article 14 du Pacte international relatif aux
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten voorzien, de in B.8 droits civils et politiques, être remédié à l'inconstitutionnalité
vastgestelde ongrondwettigheid worden geremedieerd door de toepassing
van de artikelen 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering, constatée en B.8 par l'application des articles 189ter et 235ter du
vermits de wet van 27 december 2005 een rechter heeft aangewezen die in vergelijkbare omstandigheden bevoegd is. Die rechter kan dus, voor alle geschillen die nog niet definitief zijn beslecht, de aanwending van de bijzondere opsporingsmethoden controleren, ongeacht of die aanwending vóór of na de inwerkingtreding van de voormelde wet van 6 januari 2003 heeft plaatsgehad. Er anders over oordelen zou immers ten nadele van de in de prejudiciële vragen bedoelde personen een discriminerende inbreuk inhouden op de fundamentele rechten die door de voormelde verdragsbepalingen zijn gewaarborgd. Om die redenen, het Hof Code d'instruction criminelle, puisque la loi du 27 décembre 2005 a désigné un juge qui est compétent dans des circonstances comparables. Ce juge peut donc, pour tous les litiges qui n'ont pas encore fait l'objet d'une décision définitive, contrôler la mise en oeuvre des méthodes particulières de recherche, que celle-ci ait eu lieu avant ou après l'entrée en vigueur de la loi du 6 janvier 2003 précitée. En effet, en juger autrement créerait, au détriment des personnes qui sont visées par les questions préjudicielles, une atteinte discriminatoire aux droits garantis par les dispositions conventionnelles précitées. Par ces motifs, la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Op voorwaarde dat wordt gehandeld zoals aangegeven in B.10, schenden A condition qu'il soit procédé comme il est dit en B.10, les articles
de artikelen 189ter en 235ter van het Wetboek van strafvordering niet 189ter et 235ter du Code d'instruction criminelle ne violent pas les
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec
gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec
mens en met artikel 14 van het Internationaal Verdrag inzake l'article 14 du Pacte international relatif aux droits civils et
burgerrechten en politieke rechten. politiques.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 21 februari 2008. l'audience publique du 21 février 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^