← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 Rolnummer 4229 In zake : het
beroep tot vernietiging van hoofdstuk III van titel IX van de wet van 27 december 2006 (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en
M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 Rolnummer 4229 In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk III van titel IX van de wet van 27 december 2006 (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 54/2008 du 13 mars 2008 Numéro du rôle : 4229 En cause : le recours en annulation du chapitre III du titre IX de la loi du 27 décembre 2006 portan(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 | Extrait de l'arrêt n° 54/2008 du 13 mars 2008 |
Rolnummer 4229 | Numéro du rôle : 4229 |
In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk III (« invoering | En cause : le recours en annulation du chapitre III (« Instauration |
van een eenmalige bijdrage ten laste van de gassector ») van titel IX | d'une contribution unique à charge du secteur gazier ») du titre IX de |
van de wet van 27 december 2006 houdende diverse bepalingen (I), | la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions diverses (I), |
ingesteld door de NV « Distrigas ». | introduit par la SA « Distrigaz ». |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. |
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, | Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van | J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, |
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. |
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 juni 2007 | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 21 juni | juin 2007 et parvenue au greffe le 21 juin 2007, la SA « Distrigaz », |
2007, heeft de NV « Distrigas », met maatschappelijke zetel te 1000 | dont le siège social est situé à 1000 Bruxelles, rue de l'Industrie |
Brussel, Nijverheidsstraat 10, beroep tot vernietiging ingesteld van | 10, a introduit un recours en annulation du chapitre III (« |
hoofdstuk III (« Invoering van een eenmalige bijdrage ten laste van de | Instauration d'une contribution unique à charge du secteur gazier ») |
gassector ») van titel IX van de wet van 27 december 2006 houdende | du titre IX de la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions |
diverse bepalingen (I) (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 december 2006, derde editie). | diverses (I) (publiée au Moniteur belge du 28 décembre 2006, troisième édition). |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de bestreden bepalingen | Quant aux dispositions attaquées |
B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de artikelen 68 | B.1. La partie requérante demande l'annulation des articles 68 à 71 de |
tot en met 71 van de wet van 27 december 2006 houdende diverse | la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions diverses (I) |
bepalingen (I) (hierna : wet van 27 december 2006). Die artikelen | (ci-après : la loi du 27 décembre 2006). Ces articles sont réunis sous |
staan gegroepeerd onder hoofdstuk III (Invoering van een eenmalige | le chapitre III (Instauration d'une contribution unique à charge du |
bijdrage ten laste van de gassector) van titel IX (Energie) van die | secteur gazier) du titre IX (Energie) de cette loi et sont libellés |
wet en luiden : | comme suit : |
« Art. 68.Voor de toepassing van dit hoofdstuk wordt verstaan onder : |
« Art. 68.Pour l'application du présent chapitre on entend par : |
1° gasonderneming : elke natuurlijke of rechtspersoon die gas | 1° Entreprise de gaz : toute personne physique ou morale qui effectue |
produceert, levert, aankoopt of opslaat of meerdere van deze | la production, la fourniture, l'achat ou le stockage de gaz ou |
werkzaamheden uitoefent, behalve eindafnemers, zoals bedoeld in | plusieurs de ces activités, à l'exclusion des clients finals, comme |
artikel 1, 23°, van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer | visée dans l'article 1, 23°, de la loi du 12 avril 1965 relative au |
van gasachtige produkten en andere door middel van leidingen en | transport de produits gazeux et autres par canalisations et à |
behalve een vervoersonderneming, zoals bedoeld in artikel 1, 9°, van | l'exclusion d'une entreprise de transport, comme visée dans l'article |
de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige | 1, 9°, de la loi du 12 avril 1965 relative au transport de produits |
produkten en andere door middel van leidingen; | gazeux et autres par canalisations; |
2° Eindafnemer : elke natuurlijke of rechtspersoon die gas koopt voor | 2° Client final : toute personne physique ou morale qui achète du gaz |
eigen gebruik, zoals bedoeld in artikel 1, 23°, van de wet van 12 | pour son propre usage, comme visée dans l'article 1, 23°, de la loi du |
april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige produkten en andere | 12 avril 1965 relative au transport de produits gazeux et autres par |
door middel van leidingen, zoals gewijzigd bij de wet van 1 juni 2005; | canalisations, tel que modifié par la loi du 1er juin 2005; |
3° Deelnemende gasonderneming : de onderneming, die, op basis van | 3° Entreprise participante de gaz l'entreprise qui, sur base de |
artikel 69, deelneemt aan de bijdrage; | l'article 69, participe à la contribution; |
4° Individuele bijdrageplicht : het aandeel in de eenmalige bijdrage | 4° Obligation de contribution individuelle : la partie de la |
dat elke deelnemende gasonderneming dient te betalen. | contribution unique à payer par chaque entreprise participante de gaz. |
Art. 69.Een eenmalige bijdrage van in totaal 100 miljoen euro wordt |
Art. 69.Une contribution unique d'au total 100 millions d'euros est |
ingevoerd ten laste van de deelnemende gasondernemingen, die in het | instaurée à charge des entreprises participantes de gaz qui, dans |
jaar 2005 op de Belgische markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het | l'année 2005 sur le marché belge ont une part du marché dans le |
segment voortverkoop en distributie een marktaandeel hebben van minstens 30 %. | segment de la revente et de la distribution d'au moins 30 % en vente de gaz naturel en TWh. |
Art. 70.De deelnemende gasondernemingen mogen hun individuele |
Art. 70.Les entreprises participantes de gaz ne peuvent pas facturer |
bijdrageplicht op generlei wijze doorrekenen of verhalen, rechtstreeks | ou répercuter de quelque façon l'obligation de leur contribution |
of onrechtstreeks, op andere ondernemingen of op de eindafnemer. De | individuelle directement ou indirectement sur d'autres entreprises ou |
individuele bijdrageplicht is invorderbaar op datum van publicatie van | sur le client final. L'obligation de contribution individuelle est |
deze wet. Ze wordt door de deelnemende gasonderneming gestort voor 1 | perceptible à la date de publication de la présente loi. Elle est |
januari 2007 op het rekeningnummer 679-2004021-01. | versée par l'entreprise participante de gaz avant le 1er janvier 2007 |
sur le compte bancaire 679-2004021-01. | |
Art. 71.Iedere overtreding van de artikelen 69 en 70 of van de |
Art. 71.Toute infraction aux articles 69 et 70 ou aux arrêtés pris en |
besluiten genomen in uitvoering van deze artikelen, wordt opgespoord, | exécution de ces articles est recherchée, constatée, poursuivie et |
vastgesteld, vervolgd en bestraft overeenkomstig de bepalingen van | punie conformément aux dispositions des chapitres II et III de la loi |
hoofdstukken II en III van de wet van 22 januari 1945 betreffende de | du 22 janvier 1945 sur la réglementation économique et les prix. |
economische reglementering en de prijzen. | Sans préjudice des autres dispositions de la loi précitée, le |
Onverminderd de andere bepalingen van de voornoemde wet, wordt het | non-paiement partiel ou total de l'obligation de contribution |
geheel of gedeeltelijk niet betalen van de individuele bijdrageplicht | |
bestraft met een geldboete die minstens gelijk is aan het tienvoud van | individuelle, est passible d'une amende au moins égale au décuple du |
het ontdoken bedrag, zonder meer te mogen bedragen dan twintig procent | montant éludé, sans pouvoir excéder vingt pour cent du chiffre |
van de omzet van de deelnemende gasonderneming tijdens het | d'affaires de l'entreprise participante de gaz dans l'année civile |
kalenderjaar 2005 ». | 2005 ». |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij op | B.2.1. Le Conseil des Ministres conteste l'intérêt de la partie |
grond van de argumentatie dat een van haar belangrijkste | requérante en arguant que l'un de ses actionnaires principaux s'est |
aandeelhouders zich heeft geëngageerd om een bijdrage te leveren in de | engagé à contribuer au financement de la réduction sur la facture de |
gaskorting. | gaz. |
B.2.2. Aangezien de bestreden bepalingen met zich meebrengen dat de | B.2.2. Les dispositions attaquées ayant pour effet que la partie |
verzoekende partij een deel van de erin geregelde bijdrage dient te | requérante doit payer une part de la contribution fixée dans ces |
betalen, wordt die partij door die bepalingen rechtstreeks en | articles, elles affectent directement et défavorablement la situation |
ongunstig geraakt in haar rechtssituatie. | juridique de cette partie. |
De omstandigheid dat een aandeelhouder van een vennootschap, ook al is | La circonstance qu'un actionnaire d'une société, même s'il est |
hij de meerderheidsaandeelhouder, zich akkoord zou hebben verklaard, | actionnaire majoritaire, aurait marqué son accord, avant l'adoption de |
vóór het aannemen van wetsbepalingen die de vennootschap rechtstreeks | dispositions législatives, sur le contenu de ces dispositions qui sont |
en ongunstig kunnen raken, met de inhoud van die bepalingen, ontneemt | susceptibles d'affecter directement et défavorablement la société, ne |
de vennootschap niet haar belang bij het bestrijden van die wetsbepalingen. Ten gronde B.3. Rekening houdend met het feit dat het eerste middel de bepalingen waarbij de bestreden solidariteitsbijdrage wordt ingevoerd, verwijt dat ze het fiscale wettigheidsbeginsel schenden, terwijl het tweede middel op meer algemene wijze het beginsel zelf van die bijdrage ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in het geding brengt, dient in de eerste plaats het tweede middel te worden onderzocht. Ten aanzien van het tweede middel | prive pas la société de son intérêt à attaquer ces dispositions. Quant au fond B.3. Compte tenu de ce que le premier moyen fait grief aux dispositions instaurant la cotisation de solidarité litigieuse de violer le principe de légalité en matière fiscale, alors que le deuxième moyen met en cause, de manière plus générale, le principe même de cette contribution au regard du principe d'égalité et de non-discrimination, il convient d'examiner en premier lieu le deuxième moyen. En ce qui concerne le deuxième moyen |
B.4. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | B.4. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10, 11 et |
10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre de bestreden bepalingen de « | 172 de la Constitution en ce que les dispositions attaquées |
deelnemende gasondernemingen » de verplichting opleggen om een | imposeraient aux « entreprises participantes de gaz » de cotiser à une |
eenmalige bijdrage te betalen waarvoor er geen objectieve en redelijke | contribution unique dénuée de toute justification objective et |
verantwoording zou bestaan. | raisonnable. |
B.5.1. Het bestreden artikel 69 legt een eenmalige bijdrage van een | B.5.1. L'article 69 attaqué impose une contribution unique d'un |
totaal bedrag van 100 miljoen euro op aan de « deelnemende | montant global de 100 millions d'euros aux « entreprises participantes |
gasondernemingen », die in de loop van het jaar 2005 op de Belgische | de gaz » qui, au cours de l'année 2005, ont disposé, sur le marché |
markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het segment voortverkoop en | belge, d'une part de marché dans le segment de la revente et de la |
distributie een marktaandeel van minstens 30 pct. hebben gehad. | distribution d'au moins 30 p.c. en vente de gaz naturel en TWh. |
B.5.2. De bestreden maatregel wordt in de parlementaire voorbereiding | B.5.2. La mesure litigieuse est justifiée comme suit dans les travaux |
verantwoord als volgt : | préparatoires : |
« De eenmalige bedrage ten laste van de gassector is volgens de | « La contribution unique à charge du secteur du gaz est, selon le |
minister wel gelieerd met de eenmalige bijdrage ten laste van de | ministre, bien liée à la contribution unique à charge du secteur |
petroleumsector omdat de gasprijs de evolutie volgt van de olieprijs. | pétrolier, dans la mesure où les prix du gaz suivent l'évolution des |
De olie- en gasbedrijven hebben door de hoge prijzen de laatste jaren | prix du pétrole. En raison du niveau élevé des prix, les exploitations |
torenhoge winsten geboekt. Het is dan ook gerechtvaardigd dat deze | pétrolières et gazières ont, ces dernières années, réalisé des |
bedrijven een stukje van die winst afgeven om bij te dragen in de | bénéfices énormes. Il est donc équitable que ces entreprises cèdent |
verwarmingskosten van de Belgische gezinnen » (Parl. St., Kamer, | une partie de ces bénéfices pour contribuer aux frais de chauffage des |
2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 8). | familles belges » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p. |
Voorts werd gepreciseerd : | 8). Il fut encore précisé : |
« Het eenmalige karakter van deze bijdrage heeft als opzet de | « le caractère unique de cette contribution a pour but de préserver la |
rechtszekerheid en concurrentiepositie van de deelnemende bedrijven te | sécurité juridique et la position concurrentielle des entreprises |
vrijwaren. Deze eenmalige bijdrage wordt immers slechts door een | participantes, puisque la contribution unique n'est payée que par un |
beperkt aantal bedrijven gedragen. | nombre limité d'entreprises. |
De bijdrageplicht wordt begroot in functie van het marktaandeel dat de | L'obligation de contribution est calculée en fonction de la part du |
deelnemende gasonderneming in het jaar 2005 realiseerde op de | marché que l'entreprise de gaz participante a réalisée en 2005 sur le |
Belgische markt van voortverkoop en distributie van aardgasverkoop in | marché belge en revente et distribution de la vente de gaz naturel en |
TWh. Dit marktaandeel bedraagt minstens 30 %. | TWh. Cette part de marché s'élève à au moins 30 %. |
Ingevolge het advies van de Raad van State, wordt verduidelijkt dat de | Sur avis du Conseil d'Etat, il est précisé que l'obligation de |
bijdrageplicht zich allereerst richt tot de groothandelaar die | contribution s'adresse tout d'abord au grossiste qui revend à des |
voortverkoopt aan leveranciers die actief zijn op de residentiële | fournisseurs actifs sur le marché résidentiel. Outre le segment de la |
markt. Naast het segment voortverkoop wordt ook het segment | revente, celui de la distribution est également mentionné, ce qui |
distributie vermeld, hetgeen eveneens de levering van gas op de | implique aussi la fourniture de gaz sur le marché résidentiel pour le |
residentiële markt impliceert voor de captieve markt, jaar 2005. De | marché captif, année 2005. Les deux autres segments du marché |
twee andere marktsegmenten die beschikbaar zijn voor de invoerder van | disponibles pour l'importateur de gaz en Belgique, c'est-à-dire la |
gas in België, zijnde de verkoop/levering van gas aan gasgestookte | vente/fourniture de gaz à des centrales électriques alimentées au gaz |
elektriciteitscentrales enerzijds en verkoop/levering van gas aan | et la vente/fourniture de gaz à des industries, n'ont rien à voir avec |
industrieën anderzijds, hebben geen uitstaans met de residentiële | le marché résidentiel et n'entrent donc pas en ligne de compte dans la |
markt en worden - gelet op het feit dat de gaskorting een éénmalige | définition d'entreprise de gaz participante, puisque la réduction sur |
tegemoetkoming is aan eindafnemers op de residentiële markt - dan ook | la facture de gaz est une intervention unique en faveur des clients |
niet opgenomen in de omschrijving van de deelnemende gasonderneming. | finals sur le marché résidentiel. |
[...] | [...] |
De drempel van een marktaandeel van minstens 30 % van de | Seules les entreprises possédant une part de marché d'au moins 30 % de |
aardgasverkoop in TWh, binnen het segment voortverkoop en distributie | la vente de gaz naturel en TWh dans le segment de la revente et de la |
om als bijdrageplichtig te worden aangemerkt, wordt vastgesteld om te | |
vermijden dat nieuwe en vaak kleine spelers die zich recentelijk in de | distribution sont assujetties à la contribution afin d'éviter que de |
geliberaliseerde Belgische aardgasmarkt hebben gevestigd, door de | nouveaux acteurs, souvent de petite taille, établis depuis peu sur le |
bijdrageplicht zouden worden getroffen. De gaskorting was niet enkel | marché libéralisé du gaz naturel en Belgique ne doivent payer la |
een compensatie voor de Belgische gezinnen voor de gestegen gasprijzen | contribution. La réduction sur la facture de gaz n'était pas seulement |
in de winter van 2005-2006, maar ook een initiatief om nieuwe | une compensation octroyée aux familles belges en réponse à la hausse |
energiespelers aan te trekken. Teneinde dit investeringsklimaat dat | des prix du gaz à l'hiver 2005-2006 mais aussi une initiative visant à |
door de Belgische staat wordt geboden aan nieuwkomers in de Belgische | attirer de nouveaux acteurs énergétiques. Pour ne pas saper ce climat |
aardgasmarkt niet teniet te doen, werd enerzijds gekozen voor een | d'investissement créé par l'Etat belge en faveur des nouveaux venus |
sur le marché belge du gaz, l'obligation de contribution porte sur les | |
bijdrageplicht voor gasondernemingen met een aanzienlijk marktaandeel | entreprises de gaz disposant d'une part de marché considérable et n'a |
en anderzijds voor een bijdrage zonder recurrent karakter » (Parl. | pas un caractère récurrent » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/014, pp. 3-4). | 51-2760/014, pp. 3-4). |
B.6.1. Het is niet kennelijk onredelijk dat de wetgever, rekening | B.6.1. Il n'est pas manifestement déraisonnable que le législateur, |
houdend met de specifieke situatie in verband met de behoeften aan | compte tenu de la situation spécifique concernant les besoins en |
gasproducten, aan die sector een algemene solidariteitsbijdrage oplegt | produits gaziers, impose une cotisation générale de solidarité à ce |
voor zover het bedrag van die bijdrage niet willekeurig is. Overigens | secteur, pour autant que le montant de cette cotisation ne soit pas |
dient te worden opgemerkt dat ook aan andere energiesectoren | arbitraire. Il convient d'ailleurs d'observer que d'autres secteurs |
bijzondere verplichtingen van solidariteit zijn opgelegd. | énergétiques font eux aussi l'objet d'obligations de solidarité |
B.6.2. De wetgever vermocht, zonder een manifeste beoordelingsfout te | particulières. B.6.2. Le législateur a pu fixer, sans commettre d'erreur manifeste |
d'appréciation, comme montant global de la cotisation litigieuse, une | |
maken, een forfaitaire som van 100 miljoen euro vast te stellen als | quotité forfaitaire de 100 millions d'euros. |
totaal bedrag van de bestreden bijdrage. | |
Bovendien moet worden opgemerkt dat de wetgever ervoor heeft gezorgd | Il convient de relever en outre que le législateur a veillé à ne faire |
de last van die bijdrage enkel te laten wegen op de « deelnemende | peser la charge de cette cotisation que sur les « entreprises |
gasondernemingen » die een aanzienlijk marktaandeel bezitten in het | participantes de gaz » qui détiennent une importante part de marché |
segment van de voortverkoop en de distributie van gasproducten in België, teneinde elke concurrentievervalsing te vermijden en de financiële last enkel te beperken tot de bedrijven die een band hebben met de residentiële markt. B.6.3. De verzoekende partij klaagt voorts het feit aan dat zij wordt onderworpen aan een bijdrage waarvan het totaal bedrag het voorwerp heeft uitgemaakt van onderhandelingen waaraan zij niet heeft kunnen deelnemen. Die omstandigheid is evenwel op zich niet van dien aard dat zij een schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie kan meebrengen. B.6.4. Voor het overige valt het tweede middel, in zoverre het de ontstentenis bekritiseert van een regel aan de hand waarvan het bedrag kan worden berekend van de individuele bijdragen die verschuldigd zijn door elke « deelnemende gasonderneming », samen met het eerste middel | dans le segment de la revente et de la distribution de produits gaziers en Belgique, afin d'éviter toute distorsion de concurrence et de limiter la charge financière aux seules entreprises ayant un lien avec le marché résidentiel. B.6.3. La partie requérante dénonce encore le fait qu'elle est soumise à une cotisation dont le montant global a fait l'objet de négociations auxquelles elle n'a pas pu prendre part. Cette circonstance n'est toutefois pas de nature à entraîner, en soi, la violation du principe d'égalité et de non-discrimination. B.6.4. Pour le surplus, en ce qu'il critique l'absence de règle permettant de calculer le montant des contributions individuelles dues par chaque « entreprise participante de gaz », le deuxième moyen se |
en moet het daarmee worden onderzocht. | confond avec le premier moyen et doit être examiné avec celui-ci. |
B.7. Het tweede middel is niet gegrond. | B.7. Le deuxième moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van het eerste middel | En ce qui concerne le premier moyen |
B.8. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van artikel 170, | B.8. Le premier moyen est pris de la violation de l'article 170, |
al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de | combiné ou non avec les articles 10 et 11, de la Constitution et de la |
Grondwet en uit de schending van het rechtszekerheidsbeginsel, in | violation du principe de sécurité juridique, combiné avec les articles |
samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat | 10 et 11 de la Constitution, en ce que les dispositions attaquées |
de bestreden bepalingen een belasting invoeren ten laste van de « | instaurent un impôt à charge des « entreprises participantes de gaz » |
deelnemende gasondernemingen », zonder daarbij op duidelijke en | sans que l'obligation de contribution individuelle de chaque |
ondubbelzinnige wijze de individuele bijdrageplicht van elke | entreprise gazière soit déterminée de manière claire et sans |
gasonderneming te bepalen. | équivoque. |
B.9.1. Zoals vermeld in B.5.1, voert het bestreden artikel 69 een | B.9.1. Ainsi qu'il est dit en B.5.1, l'article 69 attaqué dispose qu'« |
eenmalige bijdrage van in totaal 100 miljoen euro in ten laste van de | une contribution unique d'au total 100 millions d'euros est instaurée |
deelnemende gasondernemingen, die in het jaar 2005 op de Belgische | à charge des entreprises participantes de gaz qui, dans l'année 2005 |
markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het segment voortverkoop en | sur le marché belge ont une part du marché dans le segment de la |
distributie een marktaandeel hebben van minstens 30 pct. Artikel 70 | revente et de la distribution d'au moins 30 % en vente de gaz naturel |
van de wet van 27 december 2006 bepaalt daarbij dat de deelnemende | en TWh ». L'article 70 de la loi du 27 décembre 2006 dispose à cet |
gasondernemingen hun individuele bijdrageplicht op generlei wijze | égard que « les entreprises participantes de gaz ne peuvent pas |
facturer ou répercuter de quelque façon l'obligation de leur | |
mogen doorrekenen of verhalen, rechtstreeks of onrechtstreeks, op | contribution individuelle directement ou indirectement sur d'autres |
andere ondernemingen of op de eindafnemer. Artikel 71 van dezelfde wet | entreprises ou sur le client final ». L'article 71 de la même loi |
bevat bepalingen met betrekking tot het opsporen, het vaststellen, het | contient des dispositions concernant la recherche, la constatation, la |
vervolgen en het bestraffen van de overtredingen van de artikelen 69 | poursuite et la répression des infractions aux articles 69 et 70. |
en 70. B.9.2. Onder de in artikel 69 gebezigde woorden « deelnemende | B.9.2. Par le terme « entreprise participante de gaz » utilisé à |
gasonderneming » dient, volgens artikel 68, te worden verstaan « de | l'article 69, il convient d'entendre, selon l'article 68, « |
onderneming, die, op basis van artikel 69, deelneemt aan de bijdrage | l'entreprise qui, sur la base de l'article 69, participe à la |
». Onder de in artikel 70 gebruikte woorden « individuele | contribution ». Par le terme « obligation de contribution individuelle |
bijdrageplicht » dient, volgens het voormelde artikel 68, te worden | » utilisé à l'article 70, il convient d'entendre, selon l'article 68 |
verstaan « het aandeel in de eenmalige bijdrage dat elke deelnemende | précité, « la partie de la contribution unique à payer par chaque |
gasonderneming dient te betalen ». | entreprise participante de gaz ». |
B.10. Zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State in haar advies | B.10. Ainsi que la section de législation du Conseil d'Etat l'a |
heeft opgemerkt, is de in de bestreden bepalingen geregelde « | observé dans son avis, la « contribution unique » réglée par les |
eenmalige bijdrage » een gezagshalve opgelegde heffing die geen | dispositions attaquées représente un prélèvement imposé d'autorité qui |
tegenprestatie inhoudt voor een dienst die wordt geleverd ten voordele | ne constitue pas la contrepartie d'un service rendu au redevable |
van een afzonderlijk beschouwde heffingsplichtige (Parl. St., Kamer, | considéré individuellement (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
2006-2007, DOC 51-2760/014, p. 6). | 51-2760/014, p. 6). |
De eenmalige bijdrage is bijgevolg een belasting in de zin van artikel | La contribution unique est par conséquent un impôt au sens de |
170, § 1, van de Grondwet. De omstandigheid dat aan het invoeren van de belasting | l'article 170, § 1er, de la Constitution. |
onderhandelingen met vertegenwoordigers van de sector zijn | Le fait que l'instauration de l'impôt a été précédée de négociations |
voorafgegaan, doet geen afbreuk aan die conclusie. | avec des représentants du secteur ne modifie pas cette conclusion. |
B.11. Het in artikel 170, § 1, van de Grondwet opgenomen fiscale | B.11. Le principe de légalité en matière fiscale inscrit à l'article |
wettigheidsbeginsel vereist dat niemand kan worden onderworpen aan een | 170, § 1er, de la Constitution exige que nul ne soit soumis à un impôt |
belasting indien daartoe niet is beslist door een democratisch | sans que celui-ci ait été décidé par une assemblée délibérante |
verkozen beraadslagende vergadering, die uitsluitend bevoegd is om de | démocratiquement élue, seule compétente pour instaurer l'impôt et |
belasting in te voeren en de essentiële elementen daarvan vast te | établir les éléments essentiels de celui-ci. |
stellen. Door de beslissing om een belasting in te voeren en om de essentiële | En réservant aux assemblées délibérantes démocratiquement élues la |
elementen ervan vast te stellen, aan de democratisch verkozen | décision d'établir une imposition et la fixation des éléments |
beraadslagende vergaderingen voor te behouden, vormt artikel 170, § 1, | essentiels de celle-ci, l'article 170, § 1er, de la Constitution |
van de Grondwet een essentiële waarborg die in beginsel niet zonder | constitue une garantie essentielle qui ne peut, en principe, être |
verantwoording aan bepaalde burgers kan worden ontzegd. | retirée à certains citoyens sans justification. |
B.12. De identiteit van de belastingplichtigen en het door hen te | B.12. La désignation des contribuables et le montant à payer par |
betalen bedrag vormen essentiële elementen van een belasting. | ceux-ci constituent des éléments essentiels de l'impôt. |
Het in artikel 170, § 1, van de Grondwet gewaarborgde fiscale | Le principe de légalité fiscale garanti par l'article 170, § 1er, de |
wettigheidsbeginsel vereist bijgevolg dat de belastingwet nauwkeurige, | la Constitution exige par conséquent que la loi fiscale contienne des |
ondubbelzinnige en duidelijke criteria bevat aan de hand waarvan kan | critères précis, non équivoques et clairs au moyen desquels il peut |
worden uitgemaakt wie belastingplichtig is en voor welk bedrag. | être décidé qui est redevable et pour quel montant. |
B.13. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen | B.13. Il ressort des travaux préparatoires des dispositions attaquées |
blijkt dat de door die bepalingen ingevoerde eenmalige bijdrage en het | que la contribution unique instaurée par celles-ci et le montant total |
totale bedrag ervan (100 miljoen euro) onder meer zijn gestoeld op | de cette contribution (100 millions d'euros) sont notamment basés sur |
engagementen van de « groep Suez-Electrabel » : | des engagements du « groupe Suez-Electrabel » : |
« De Minister van Economie herhaalt dat de overheid naar aanleiding | « Le Ministre de l'Economie répète que les pouvoirs publics ont |
van de forse stijging van de olieprijzen, maatregelen wenste te | souhaité, à la suite de la forte augmentation des prix pétroliers, |
treffen ten gunste van de gezinnen die met stookolie verwarmen en | prendre des mesures en faveur des ménages se chauffant au mazout et |
later analoge maatregelen voor wie met gas verwarmt [...]. Reeds in | prendre ensuite des mesures analogues pour ceux qui se chauffent au |
juni 2006 werd het akkoord bekomen van Suez-Electrabel om effectief | gaz [...]. Dès juin 2006 a été obtenu l'accord de Suez-Electrabel pour |
een gelijkaardige inspanning te doen als de oliesector. Daarom is in | faire effectivement un effort analogue à celui du secteur pétrolier. |
de geciteerde eenzijdige verbintenis vanwege Suez-Electrabel, | Aussi est-il question, dans l'engagement unilatéral cité de la part de |
ondertekend door de heren Mestrallet en Hansen, dan ook sprake van het | Suez-Electrabel, signé par MM. Mestrallet et Hansen, de la |
bevestigen van een eerder aangegane verbintenis om een bijdrage te | confirmation d'un engagement, pris antérieurement, de payer une |
betalen in de financiering van de zogenaamde gaskorting » (Parl. St., | contribution au financement de la réduction sur la facture de gaz » |
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 19). | (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 19). |
B.14. Uit verklaringen van de bevoegde minister tijdens de | B.14. Les déclarations du ministre compétent au cours des travaux |
parlementaire voorbereiding blijkt echter ook dat de wetgever niet de | préparatoires font toutefois apparaître aussi que le législateur n'a |
bedoeling heeft gehad om alleen « Electrabel » te belasten : | pas eu l'intention d'imposer seulement « Electrabel » : |
« Wat de teksten van het amendement aangaat dienen inderdaad enige | « Pour ce qui est des textes de l'amendement, il convient |
correcties te worden aangebracht, onder andere dient te worden | effectivement d'y apporter un certain nombre de corrections. C'est |
gesproken van ondernemingen in het meervoud. Er is in België immers | ainsi qu'il faut notamment parler d'entreprises, au pluriel. Il n'est |
geen sprake van één enkele markt : in Vlaanderen is de liberalisering | en effet pas question d'un seul marché en Belgique : la libéralisation |
doorgevoerd, en in Brussel en Wallonië is ze nog aan de gang. | est effective en Flandre, alors qu'elle est en cours de réalisation à |
Bijgevolg gaat het in Wallonië om Distrigaz en in Vlaanderen, naast | Bruxelles et en Wallonie. Il s'agit par conséquent de Distrigaz en |
Distrigaz, ook om Electrabel. | Wallonie, et de Distrigaz ainsi que d'Electrabel en Flandre. |
[...] | [...] |
De minister citeert de verbintenis van Suez-Electrabel en benadrukt | Le ministre cite l'engagement de Suez-Electrabel et souligne |
dat het overgrote deel van de bijdrage door Electrabel zal worden | qu'Electrabel paiera la plus grande part de la contribution tandis |
betaald en daarnaast ook een deel door Distrigaz, maar het zal niet | qu'une autre partie sera prise en charge par Distrigaz, mais cette |
worden opgelegd aan de distributienetbeheerders. | mesure ne sera pas imposée aux gestionnaires du réseau de |
distribution. | |
[Een lid] vraagt of Distrigaz niet kan worden beschouwd als een | [Un membre] demande s'il n'y a pas lieu de considérer Distrigaz comme |
filiaal van Electrabel. Kan Electrabel namens Distrigaz engagementen | une filiale d'Electrabel. Electrabel peut-elle prendre des engagements |
aangaan ? | au nom de Distrigaz ? |
De minister repliceert dat de tekst duidelijk is : alleen de | Le ministre rétorque que le texte est clair : seuls sont visés les |
groothandelaars in aardgas worden geviseerd » (Parl. St., Kamer, | grossistes en gaz naturel » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
2006-2007, DOC 51-2760/036, pp. 21 en 23). | 51-2760/036, pp. 21 et 23). |
B.15. Ofschoon de bestreden bepalingen, gelezen in het licht van de | B.15. Bien que les dispositions attaquées, lues à la lumière des |
parlementaire voorbereiding, duidelijk ervan doen blijken dat meerdere | travaux préparatoires, font clairement apparaître que plusieurs |
ondernemingen als belastingplichtig moeten worden beschouwd, bevatten | entreprises doivent être considérées comme redevables, ces |
die bepalingen geen criteria aan de hand waarvan het door elke | dispositions ne contiennent pas de critères sur la base desquels peut |
belastingplichtige verschuldigde bedrag kan worden bepaald. Het | |
bestreden artikel 69 bepaalt enkel het totale bedrag van de door de | être déterminé le montant dû par chaque redevable. L'article 69 |
wetgever beoogde opbrengst van de belasting. | attaqué fixe seulement le montant total du produit de l'impôt visé par |
le législateur. | |
B.16. Wanneer de wetgever zich in de onmogelijkheid bevindt om zelf | B.16. Lorsque le législateur se trouve dans l'impossibilité d'établir |
alle essentiële elementen van een belasting vast te stellen omdat de | lui-même tous les éléments essentiels d'un impôt parce que le respect |
inachtneming van de parlementaire procedure hem niet ertoe zou in staat stellen met de vereiste spoed te handelen om een doelstelling van algemeen belang te verwezenlijken, kan worden aanvaard dat hij de Koning ertoe machtigt zulks te doen op voorwaarde dat die machtiging uitdrukkelijk en ondubbelzinnig is en dat de door de Koning genomen maatregelen door de wetgevende macht worden onderzocht binnen een relatief korte termijn, vastgesteld in de machtigingswet. B.17. De bestreden bepalingen bevatten geen enkele machtiging op grond waarvan het de Koning zou toekomen om criteria te bepalen met betrekking tot de individuele bijdrageplicht van de in die bepalingen beoogde belastingplichtigen, noch een procedure volgens welke de maatregelen die de Koning in voorkomend geval zou nemen, door de wetgevende macht zouden moeten worden onderzocht binnen een relatief korte termijn. Vermits de wetgever niet alleen heeft nagelaten om de desbetreffende criteria zelf vast te stellen, maar ook om, wegens uitzonderlijke omstandigheden, de Koning te machtigen die criteria te bepalen, brengen de bestreden bepalingen met zich mee dat het aan de belastingplichtigen zelf toekomt om onderling overeen te komen tot welk bedrag zij zijn gehouden. B.18. De door de bestreden bepalingen ingevoerde belasting voldoet | de la procédure parlementaire ne lui permettrait pas d'agir avec la promptitude voulue pour réaliser un objectif d'intérêt général, il peut être admis qu'il habilite le Roi à le faire, pourvu qu'il détermine explicitement et sans équivoque l'objet de cette délégation et que les mesures prises par le Roi soient examinées par le pouvoir législatif dans un délai relativement court, fixé dans la loi d'habilitation. B.17. Les dispositions attaquées ne contiennent aucune habilitation en vertu de laquelle il reviendrait au Roi de déterminer les critères concernant l'obligation contributive individuelle des redevables visés dans ces dispositions, ni une procédure en vertu de laquelle les mesures que le Roi prendrait le cas échéant devraient être examinées par le pouvoir législatif dans un délai relativement court. Le législateur ayant omis non seulement de fixer lui-même ces critères mais aussi d'habiliter le Roi à fixer de tels critères en raison de circonstances exceptionnelles, les dispositions en cause ont pour effet qu'il revient aux contribuables eux-mêmes de convenir entre eux du montant que chacun doit payer. B.18. L'impôt instauré par les dispositions attaquées ne satisfait pas |
niet aan de door artikel 170, § 1, van de Grondwet gestelde vereisten. | aux conditions de l'article 170, § 1er, de la Constitution. |
B.19. Het eerste middel is gegrond. | B.19. Le premier moyen est fondé. |
B.20. Aangezien het derde middel niet kan leiden tot een ruimere | B.20. Etant donné que le troisième moyen ne pourrait conduire à une |
vernietiging, dient het niet te worden onderzocht. | annulation plus ample, il n'y a pas lieu de l'examiner. |
Ten aanzien van de handhaving van de gevolgen | Quant au maintien des effets |
B.21. Ofschoon de bestreden bepalingen zelf geen criteria bevatten aan | B.21. Bien que les dispositions attaquées elles-mêmes ne contiennent |
de hand waarvan de individuele bijdrageplicht van de desbetreffende | pas de critères sur la base desquels l'obligation contributive |
gasondernemingen kan worden bepaald, kan uit de « algemene opzet » van | individuelle des entreprises gazières concernées peut être déterminée, |
die bepalingen, alsmede uit de parlementaire voorbereiding (Parl. St., | on peut déduire de « l'économie générale » de ces dispositions ainsi |
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/014, p. 3), worden afgeleid dat de | que des travaux préparatoires (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC |
wetgever de bedoeling had om het marktaandeel van die gasondernemingen | 51-2760/014, p. 3) que le législateur entendait utiliser comme critère |
in 2005 als criterium te hanteren, wat overigens wordt bevestigd door | la part de marché de ces entreprises gazières en 2005, ce que confirme |
de Ministerraad. | du reste le Conseil des Ministres. |
Zelfs al volstaan die preciseringen niet om de vastgestelde | Même si ces précisions ne suffisent pas pour remédier à |
ongrondwettigheid te verhelpen, dienen, rekening houdend met wat is | l'inconstitutionnalité constatée, il convient, compte tenu de ce qui a |
uiteengezet in B.4 tot B.7, met het eenmalig karakter van de | été exposé en B.4 à B.7, du caractère unique de la mesure, des |
maatregel, met de budgettaire gevolgen van de terugwerkende kracht van | conséquences budgétaires qu'entraînerait la rétroactivité de |
de vernietiging van de bestreden bepalingen en de daaruit | l'annulation des dispositions attaquées, ainsi que de la perturbation |
voortvloeiende verstoring van de werking van de openbare dienst, de | du fonctionnement du service public qui en découlerait, de maintenir |
gevolgen van de vernietigde bepalingen te worden gehandhaafd met | les effets des dispositions annulées, par application de l'article 8, |
toepassing van artikel 8, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 | alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989. |
januari 1989. | |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
- vernietigt de artikelen 68, 69, 70 en 71 van de wet van 27 december | - annule les articles 68, 69, 70 et 71 de la loi du 27 décembre 2006 |
2006 houdende diverse bepalingen (I); | portant des dispositions diverses (I); |
- handhaaft de gevolgen van de vernietigde bepalingen. | - maintient les effets des dispositions annulées. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
de openbare terechtzitting van 13 maart 2008. | janvier 1989, à l'audience publique du 13 mars 2008. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |