Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 Rolnummer 4229 In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk III van titel IX van de wet van 27 december 2006 (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 Rolnummer 4229 In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk III van titel IX van de wet van 27 december 2006 (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 54/2008 du 13 mars 2008 Numéro du rôle : 4229 En cause : le recours en annulation du chapitre III du titre IX de la loi du 27 décembre 2006 portan(...) La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 54/2008 van 13 maart 2008 Extrait de l'arrêt n° 54/2008 du 13 mars 2008
Rolnummer 4229 Numéro du rôle : 4229
In zake : het beroep tot vernietiging van hoofdstuk III (« invoering En cause : le recours en annulation du chapitre III (« Instauration
van een eenmalige bijdrage ten laste van de gassector ») van titel IX d'une contribution unique à charge du secteur gazier ») du titre IX de
van de wet van 27 december 2006 houdende diverse bepalingen (I), la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions diverses (I),
ingesteld door de NV « Distrigas ». introduit par la SA « Distrigaz ».
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey,
Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M.
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 juni 2007 Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 21 juni juin 2007 et parvenue au greffe le 21 juin 2007, la SA « Distrigaz »,
2007, heeft de NV « Distrigas », met maatschappelijke zetel te 1000 dont le siège social est situé à 1000 Bruxelles, rue de l'Industrie
Brussel, Nijverheidsstraat 10, beroep tot vernietiging ingesteld van 10, a introduit un recours en annulation du chapitre III («
hoofdstuk III (« Invoering van een eenmalige bijdrage ten laste van de Instauration d'une contribution unique à charge du secteur gazier »)
gassector ») van titel IX van de wet van 27 december 2006 houdende du titre IX de la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions
diverse bepalingen (I) (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 28 december 2006, derde editie). diverses (I) (publiée au Moniteur belge du 28 décembre 2006, troisième édition).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepalingen Quant aux dispositions attaquées
B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de artikelen 68 B.1. La partie requérante demande l'annulation des articles 68 à 71 de
tot en met 71 van de wet van 27 december 2006 houdende diverse la loi du 27 décembre 2006 portant des dispositions diverses (I)
bepalingen (I) (hierna : wet van 27 december 2006). Die artikelen (ci-après : la loi du 27 décembre 2006). Ces articles sont réunis sous
staan gegroepeerd onder hoofdstuk III (Invoering van een eenmalige le chapitre III (Instauration d'une contribution unique à charge du
bijdrage ten laste van de gassector) van titel IX (Energie) van die secteur gazier) du titre IX (Energie) de cette loi et sont libellés
wet en luiden : comme suit :
«

Art. 68.Voor de toepassing van dit hoofdstuk wordt verstaan onder :

«

Art. 68.Pour l'application du présent chapitre on entend par :

1° gasonderneming : elke natuurlijke of rechtspersoon die gas 1° Entreprise de gaz : toute personne physique ou morale qui effectue
produceert, levert, aankoopt of opslaat of meerdere van deze la production, la fourniture, l'achat ou le stockage de gaz ou
werkzaamheden uitoefent, behalve eindafnemers, zoals bedoeld in plusieurs de ces activités, à l'exclusion des clients finals, comme
artikel 1, 23°, van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer visée dans l'article 1, 23°, de la loi du 12 avril 1965 relative au
van gasachtige produkten en andere door middel van leidingen en transport de produits gazeux et autres par canalisations et à
behalve een vervoersonderneming, zoals bedoeld in artikel 1, 9°, van l'exclusion d'une entreprise de transport, comme visée dans l'article
de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige 1, 9°, de la loi du 12 avril 1965 relative au transport de produits
produkten en andere door middel van leidingen; gazeux et autres par canalisations;
2° Eindafnemer : elke natuurlijke of rechtspersoon die gas koopt voor 2° Client final : toute personne physique ou morale qui achète du gaz
eigen gebruik, zoals bedoeld in artikel 1, 23°, van de wet van 12 pour son propre usage, comme visée dans l'article 1, 23°, de la loi du
april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige produkten en andere 12 avril 1965 relative au transport de produits gazeux et autres par
door middel van leidingen, zoals gewijzigd bij de wet van 1 juni 2005; canalisations, tel que modifié par la loi du 1er juin 2005;
3° Deelnemende gasonderneming : de onderneming, die, op basis van 3° Entreprise participante de gaz l'entreprise qui, sur base de
artikel 69, deelneemt aan de bijdrage; l'article 69, participe à la contribution;
4° Individuele bijdrageplicht : het aandeel in de eenmalige bijdrage 4° Obligation de contribution individuelle : la partie de la
dat elke deelnemende gasonderneming dient te betalen. contribution unique à payer par chaque entreprise participante de gaz.

Art. 69.Een eenmalige bijdrage van in totaal 100 miljoen euro wordt

Art. 69.Une contribution unique d'au total 100 millions d'euros est

ingevoerd ten laste van de deelnemende gasondernemingen, die in het instaurée à charge des entreprises participantes de gaz qui, dans
jaar 2005 op de Belgische markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het l'année 2005 sur le marché belge ont une part du marché dans le
segment voortverkoop en distributie een marktaandeel hebben van minstens 30 %. segment de la revente et de la distribution d'au moins 30 % en vente de gaz naturel en TWh.

Art. 70.De deelnemende gasondernemingen mogen hun individuele

Art. 70.Les entreprises participantes de gaz ne peuvent pas facturer

bijdrageplicht op generlei wijze doorrekenen of verhalen, rechtstreeks ou répercuter de quelque façon l'obligation de leur contribution
of onrechtstreeks, op andere ondernemingen of op de eindafnemer. De individuelle directement ou indirectement sur d'autres entreprises ou
individuele bijdrageplicht is invorderbaar op datum van publicatie van sur le client final. L'obligation de contribution individuelle est
deze wet. Ze wordt door de deelnemende gasonderneming gestort voor 1 perceptible à la date de publication de la présente loi. Elle est
januari 2007 op het rekeningnummer 679-2004021-01. versée par l'entreprise participante de gaz avant le 1er janvier 2007
sur le compte bancaire 679-2004021-01.

Art. 71.Iedere overtreding van de artikelen 69 en 70 of van de

Art. 71.Toute infraction aux articles 69 et 70 ou aux arrêtés pris en

besluiten genomen in uitvoering van deze artikelen, wordt opgespoord, exécution de ces articles est recherchée, constatée, poursuivie et
vastgesteld, vervolgd en bestraft overeenkomstig de bepalingen van punie conformément aux dispositions des chapitres II et III de la loi
hoofdstukken II en III van de wet van 22 januari 1945 betreffende de du 22 janvier 1945 sur la réglementation économique et les prix.
economische reglementering en de prijzen. Sans préjudice des autres dispositions de la loi précitée, le
Onverminderd de andere bepalingen van de voornoemde wet, wordt het non-paiement partiel ou total de l'obligation de contribution
geheel of gedeeltelijk niet betalen van de individuele bijdrageplicht
bestraft met een geldboete die minstens gelijk is aan het tienvoud van individuelle, est passible d'une amende au moins égale au décuple du
het ontdoken bedrag, zonder meer te mogen bedragen dan twintig procent montant éludé, sans pouvoir excéder vingt pour cent du chiffre
van de omzet van de deelnemende gasonderneming tijdens het d'affaires de l'entreprise participante de gaz dans l'année civile
kalenderjaar 2005 ». 2005 ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij op B.2.1. Le Conseil des Ministres conteste l'intérêt de la partie
grond van de argumentatie dat een van haar belangrijkste requérante en arguant que l'un de ses actionnaires principaux s'est
aandeelhouders zich heeft geëngageerd om een bijdrage te leveren in de engagé à contribuer au financement de la réduction sur la facture de
gaskorting. gaz.
B.2.2. Aangezien de bestreden bepalingen met zich meebrengen dat de B.2.2. Les dispositions attaquées ayant pour effet que la partie
verzoekende partij een deel van de erin geregelde bijdrage dient te requérante doit payer une part de la contribution fixée dans ces
betalen, wordt die partij door die bepalingen rechtstreeks en articles, elles affectent directement et défavorablement la situation
ongunstig geraakt in haar rechtssituatie. juridique de cette partie.
De omstandigheid dat een aandeelhouder van een vennootschap, ook al is La circonstance qu'un actionnaire d'une société, même s'il est
hij de meerderheidsaandeelhouder, zich akkoord zou hebben verklaard, actionnaire majoritaire, aurait marqué son accord, avant l'adoption de
vóór het aannemen van wetsbepalingen die de vennootschap rechtstreeks dispositions législatives, sur le contenu de ces dispositions qui sont
en ongunstig kunnen raken, met de inhoud van die bepalingen, ontneemt susceptibles d'affecter directement et défavorablement la société, ne
de vennootschap niet haar belang bij het bestrijden van die wetsbepalingen. Ten gronde B.3. Rekening houdend met het feit dat het eerste middel de bepalingen waarbij de bestreden solidariteitsbijdrage wordt ingevoerd, verwijt dat ze het fiscale wettigheidsbeginsel schenden, terwijl het tweede middel op meer algemene wijze het beginsel zelf van die bijdrage ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in het geding brengt, dient in de eerste plaats het tweede middel te worden onderzocht. Ten aanzien van het tweede middel prive pas la société de son intérêt à attaquer ces dispositions. Quant au fond B.3. Compte tenu de ce que le premier moyen fait grief aux dispositions instaurant la cotisation de solidarité litigieuse de violer le principe de légalité en matière fiscale, alors que le deuxième moyen met en cause, de manière plus générale, le principe même de cette contribution au regard du principe d'égalité et de non-discrimination, il convient d'examiner en premier lieu le deuxième moyen. En ce qui concerne le deuxième moyen
B.4. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen B.4. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10, 11 et
10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre de bestreden bepalingen de « 172 de la Constitution en ce que les dispositions attaquées
deelnemende gasondernemingen » de verplichting opleggen om een imposeraient aux « entreprises participantes de gaz » de cotiser à une
eenmalige bijdrage te betalen waarvoor er geen objectieve en redelijke contribution unique dénuée de toute justification objective et
verantwoording zou bestaan. raisonnable.
B.5.1. Het bestreden artikel 69 legt een eenmalige bijdrage van een B.5.1. L'article 69 attaqué impose une contribution unique d'un
totaal bedrag van 100 miljoen euro op aan de « deelnemende montant global de 100 millions d'euros aux « entreprises participantes
gasondernemingen », die in de loop van het jaar 2005 op de Belgische de gaz » qui, au cours de l'année 2005, ont disposé, sur le marché
markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het segment voortverkoop en belge, d'une part de marché dans le segment de la revente et de la
distributie een marktaandeel van minstens 30 pct. hebben gehad. distribution d'au moins 30 p.c. en vente de gaz naturel en TWh.
B.5.2. De bestreden maatregel wordt in de parlementaire voorbereiding B.5.2. La mesure litigieuse est justifiée comme suit dans les travaux
verantwoord als volgt : préparatoires :
« De eenmalige bedrage ten laste van de gassector is volgens de « La contribution unique à charge du secteur du gaz est, selon le
minister wel gelieerd met de eenmalige bijdrage ten laste van de ministre, bien liée à la contribution unique à charge du secteur
petroleumsector omdat de gasprijs de evolutie volgt van de olieprijs. pétrolier, dans la mesure où les prix du gaz suivent l'évolution des
De olie- en gasbedrijven hebben door de hoge prijzen de laatste jaren prix du pétrole. En raison du niveau élevé des prix, les exploitations
torenhoge winsten geboekt. Het is dan ook gerechtvaardigd dat deze pétrolières et gazières ont, ces dernières années, réalisé des
bedrijven een stukje van die winst afgeven om bij te dragen in de bénéfices énormes. Il est donc équitable que ces entreprises cèdent
verwarmingskosten van de Belgische gezinnen » (Parl. St., Kamer, une partie de ces bénéfices pour contribuer aux frais de chauffage des
2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 8). familles belges » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p.
Voorts werd gepreciseerd : 8). Il fut encore précisé :
« Het eenmalige karakter van deze bijdrage heeft als opzet de « le caractère unique de cette contribution a pour but de préserver la
rechtszekerheid en concurrentiepositie van de deelnemende bedrijven te sécurité juridique et la position concurrentielle des entreprises
vrijwaren. Deze eenmalige bijdrage wordt immers slechts door een participantes, puisque la contribution unique n'est payée que par un
beperkt aantal bedrijven gedragen. nombre limité d'entreprises.
De bijdrageplicht wordt begroot in functie van het marktaandeel dat de L'obligation de contribution est calculée en fonction de la part du
deelnemende gasonderneming in het jaar 2005 realiseerde op de marché que l'entreprise de gaz participante a réalisée en 2005 sur le
Belgische markt van voortverkoop en distributie van aardgasverkoop in marché belge en revente et distribution de la vente de gaz naturel en
TWh. Dit marktaandeel bedraagt minstens 30 %. TWh. Cette part de marché s'élève à au moins 30 %.
Ingevolge het advies van de Raad van State, wordt verduidelijkt dat de Sur avis du Conseil d'Etat, il est précisé que l'obligation de
bijdrageplicht zich allereerst richt tot de groothandelaar die contribution s'adresse tout d'abord au grossiste qui revend à des
voortverkoopt aan leveranciers die actief zijn op de residentiële fournisseurs actifs sur le marché résidentiel. Outre le segment de la
markt. Naast het segment voortverkoop wordt ook het segment revente, celui de la distribution est également mentionné, ce qui
distributie vermeld, hetgeen eveneens de levering van gas op de implique aussi la fourniture de gaz sur le marché résidentiel pour le
residentiële markt impliceert voor de captieve markt, jaar 2005. De marché captif, année 2005. Les deux autres segments du marché
twee andere marktsegmenten die beschikbaar zijn voor de invoerder van disponibles pour l'importateur de gaz en Belgique, c'est-à-dire la
gas in België, zijnde de verkoop/levering van gas aan gasgestookte vente/fourniture de gaz à des centrales électriques alimentées au gaz
elektriciteitscentrales enerzijds en verkoop/levering van gas aan et la vente/fourniture de gaz à des industries, n'ont rien à voir avec
industrieën anderzijds, hebben geen uitstaans met de residentiële le marché résidentiel et n'entrent donc pas en ligne de compte dans la
markt en worden - gelet op het feit dat de gaskorting een éénmalige définition d'entreprise de gaz participante, puisque la réduction sur
tegemoetkoming is aan eindafnemers op de residentiële markt - dan ook la facture de gaz est une intervention unique en faveur des clients
niet opgenomen in de omschrijving van de deelnemende gasonderneming. finals sur le marché résidentiel.
[...] [...]
De drempel van een marktaandeel van minstens 30 % van de Seules les entreprises possédant une part de marché d'au moins 30 % de
aardgasverkoop in TWh, binnen het segment voortverkoop en distributie la vente de gaz naturel en TWh dans le segment de la revente et de la
om als bijdrageplichtig te worden aangemerkt, wordt vastgesteld om te
vermijden dat nieuwe en vaak kleine spelers die zich recentelijk in de distribution sont assujetties à la contribution afin d'éviter que de
geliberaliseerde Belgische aardgasmarkt hebben gevestigd, door de nouveaux acteurs, souvent de petite taille, établis depuis peu sur le
bijdrageplicht zouden worden getroffen. De gaskorting was niet enkel marché libéralisé du gaz naturel en Belgique ne doivent payer la
een compensatie voor de Belgische gezinnen voor de gestegen gasprijzen contribution. La réduction sur la facture de gaz n'était pas seulement
in de winter van 2005-2006, maar ook een initiatief om nieuwe une compensation octroyée aux familles belges en réponse à la hausse
energiespelers aan te trekken. Teneinde dit investeringsklimaat dat des prix du gaz à l'hiver 2005-2006 mais aussi une initiative visant à
door de Belgische staat wordt geboden aan nieuwkomers in de Belgische attirer de nouveaux acteurs énergétiques. Pour ne pas saper ce climat
aardgasmarkt niet teniet te doen, werd enerzijds gekozen voor een d'investissement créé par l'Etat belge en faveur des nouveaux venus
sur le marché belge du gaz, l'obligation de contribution porte sur les
bijdrageplicht voor gasondernemingen met een aanzienlijk marktaandeel entreprises de gaz disposant d'une part de marché considérable et n'a
en anderzijds voor een bijdrage zonder recurrent karakter » (Parl. pas un caractère récurrent » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/014, pp. 3-4). 51-2760/014, pp. 3-4).
B.6.1. Het is niet kennelijk onredelijk dat de wetgever, rekening B.6.1. Il n'est pas manifestement déraisonnable que le législateur,
houdend met de specifieke situatie in verband met de behoeften aan compte tenu de la situation spécifique concernant les besoins en
gasproducten, aan die sector een algemene solidariteitsbijdrage oplegt produits gaziers, impose une cotisation générale de solidarité à ce
voor zover het bedrag van die bijdrage niet willekeurig is. Overigens secteur, pour autant que le montant de cette cotisation ne soit pas
dient te worden opgemerkt dat ook aan andere energiesectoren arbitraire. Il convient d'ailleurs d'observer que d'autres secteurs
bijzondere verplichtingen van solidariteit zijn opgelegd. énergétiques font eux aussi l'objet d'obligations de solidarité
B.6.2. De wetgever vermocht, zonder een manifeste beoordelingsfout te particulières. B.6.2. Le législateur a pu fixer, sans commettre d'erreur manifeste
d'appréciation, comme montant global de la cotisation litigieuse, une
maken, een forfaitaire som van 100 miljoen euro vast te stellen als quotité forfaitaire de 100 millions d'euros.
totaal bedrag van de bestreden bijdrage.
Bovendien moet worden opgemerkt dat de wetgever ervoor heeft gezorgd Il convient de relever en outre que le législateur a veillé à ne faire
de last van die bijdrage enkel te laten wegen op de « deelnemende peser la charge de cette cotisation que sur les « entreprises
gasondernemingen » die een aanzienlijk marktaandeel bezitten in het participantes de gaz » qui détiennent une importante part de marché
segment van de voortverkoop en de distributie van gasproducten in België, teneinde elke concurrentievervalsing te vermijden en de financiële last enkel te beperken tot de bedrijven die een band hebben met de residentiële markt. B.6.3. De verzoekende partij klaagt voorts het feit aan dat zij wordt onderworpen aan een bijdrage waarvan het totaal bedrag het voorwerp heeft uitgemaakt van onderhandelingen waaraan zij niet heeft kunnen deelnemen. Die omstandigheid is evenwel op zich niet van dien aard dat zij een schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie kan meebrengen. B.6.4. Voor het overige valt het tweede middel, in zoverre het de ontstentenis bekritiseert van een regel aan de hand waarvan het bedrag kan worden berekend van de individuele bijdragen die verschuldigd zijn door elke « deelnemende gasonderneming », samen met het eerste middel dans le segment de la revente et de la distribution de produits gaziers en Belgique, afin d'éviter toute distorsion de concurrence et de limiter la charge financière aux seules entreprises ayant un lien avec le marché résidentiel. B.6.3. La partie requérante dénonce encore le fait qu'elle est soumise à une cotisation dont le montant global a fait l'objet de négociations auxquelles elle n'a pas pu prendre part. Cette circonstance n'est toutefois pas de nature à entraîner, en soi, la violation du principe d'égalité et de non-discrimination. B.6.4. Pour le surplus, en ce qu'il critique l'absence de règle permettant de calculer le montant des contributions individuelles dues par chaque « entreprise participante de gaz », le deuxième moyen se
en moet het daarmee worden onderzocht. confond avec le premier moyen et doit être examiné avec celui-ci.
B.7. Het tweede middel is niet gegrond. B.7. Le deuxième moyen n'est pas fondé.
Ten aanzien van het eerste middel En ce qui concerne le premier moyen
B.8. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van artikel 170, B.8. Le premier moyen est pris de la violation de l'article 170,
al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de combiné ou non avec les articles 10 et 11, de la Constitution et de la
Grondwet en uit de schending van het rechtszekerheidsbeginsel, in violation du principe de sécurité juridique, combiné avec les articles
samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat 10 et 11 de la Constitution, en ce que les dispositions attaquées
de bestreden bepalingen een belasting invoeren ten laste van de « instaurent un impôt à charge des « entreprises participantes de gaz »
deelnemende gasondernemingen », zonder daarbij op duidelijke en sans que l'obligation de contribution individuelle de chaque
ondubbelzinnige wijze de individuele bijdrageplicht van elke entreprise gazière soit déterminée de manière claire et sans
gasonderneming te bepalen. équivoque.
B.9.1. Zoals vermeld in B.5.1, voert het bestreden artikel 69 een B.9.1. Ainsi qu'il est dit en B.5.1, l'article 69 attaqué dispose qu'«
eenmalige bijdrage van in totaal 100 miljoen euro in ten laste van de une contribution unique d'au total 100 millions d'euros est instaurée
deelnemende gasondernemingen, die in het jaar 2005 op de Belgische à charge des entreprises participantes de gaz qui, dans l'année 2005
markt aan aardgasverkoop in TWh binnen het segment voortverkoop en sur le marché belge ont une part du marché dans le segment de la
distributie een marktaandeel hebben van minstens 30 pct. Artikel 70 revente et de la distribution d'au moins 30 % en vente de gaz naturel
van de wet van 27 december 2006 bepaalt daarbij dat de deelnemende en TWh ». L'article 70 de la loi du 27 décembre 2006 dispose à cet
gasondernemingen hun individuele bijdrageplicht op generlei wijze égard que « les entreprises participantes de gaz ne peuvent pas
facturer ou répercuter de quelque façon l'obligation de leur
mogen doorrekenen of verhalen, rechtstreeks of onrechtstreeks, op contribution individuelle directement ou indirectement sur d'autres
andere ondernemingen of op de eindafnemer. Artikel 71 van dezelfde wet entreprises ou sur le client final ». L'article 71 de la même loi
bevat bepalingen met betrekking tot het opsporen, het vaststellen, het contient des dispositions concernant la recherche, la constatation, la
vervolgen en het bestraffen van de overtredingen van de artikelen 69 poursuite et la répression des infractions aux articles 69 et 70.
en 70. B.9.2. Onder de in artikel 69 gebezigde woorden « deelnemende B.9.2. Par le terme « entreprise participante de gaz » utilisé à
gasonderneming » dient, volgens artikel 68, te worden verstaan « de l'article 69, il convient d'entendre, selon l'article 68, «
onderneming, die, op basis van artikel 69, deelneemt aan de bijdrage l'entreprise qui, sur la base de l'article 69, participe à la
». Onder de in artikel 70 gebruikte woorden « individuele contribution ». Par le terme « obligation de contribution individuelle
bijdrageplicht » dient, volgens het voormelde artikel 68, te worden » utilisé à l'article 70, il convient d'entendre, selon l'article 68
verstaan « het aandeel in de eenmalige bijdrage dat elke deelnemende précité, « la partie de la contribution unique à payer par chaque
gasonderneming dient te betalen ». entreprise participante de gaz ».
B.10. Zoals de afdeling wetgeving van de Raad van State in haar advies B.10. Ainsi que la section de législation du Conseil d'Etat l'a
heeft opgemerkt, is de in de bestreden bepalingen geregelde « observé dans son avis, la « contribution unique » réglée par les
eenmalige bijdrage » een gezagshalve opgelegde heffing die geen dispositions attaquées représente un prélèvement imposé d'autorité qui
tegenprestatie inhoudt voor een dienst die wordt geleverd ten voordele ne constitue pas la contrepartie d'un service rendu au redevable
van een afzonderlijk beschouwde heffingsplichtige (Parl. St., Kamer, considéré individuellement (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
2006-2007, DOC 51-2760/014, p. 6). 51-2760/014, p. 6).
De eenmalige bijdrage is bijgevolg een belasting in de zin van artikel La contribution unique est par conséquent un impôt au sens de
170, § 1, van de Grondwet. De omstandigheid dat aan het invoeren van de belasting l'article 170, § 1er, de la Constitution.
onderhandelingen met vertegenwoordigers van de sector zijn Le fait que l'instauration de l'impôt a été précédée de négociations
voorafgegaan, doet geen afbreuk aan die conclusie. avec des représentants du secteur ne modifie pas cette conclusion.
B.11. Het in artikel 170, § 1, van de Grondwet opgenomen fiscale B.11. Le principe de légalité en matière fiscale inscrit à l'article
wettigheidsbeginsel vereist dat niemand kan worden onderworpen aan een 170, § 1er, de la Constitution exige que nul ne soit soumis à un impôt
belasting indien daartoe niet is beslist door een democratisch sans que celui-ci ait été décidé par une assemblée délibérante
verkozen beraadslagende vergadering, die uitsluitend bevoegd is om de démocratiquement élue, seule compétente pour instaurer l'impôt et
belasting in te voeren en de essentiële elementen daarvan vast te établir les éléments essentiels de celui-ci.
stellen. Door de beslissing om een belasting in te voeren en om de essentiële En réservant aux assemblées délibérantes démocratiquement élues la
elementen ervan vast te stellen, aan de democratisch verkozen décision d'établir une imposition et la fixation des éléments
beraadslagende vergaderingen voor te behouden, vormt artikel 170, § 1, essentiels de celle-ci, l'article 170, § 1er, de la Constitution
van de Grondwet een essentiële waarborg die in beginsel niet zonder constitue une garantie essentielle qui ne peut, en principe, être
verantwoording aan bepaalde burgers kan worden ontzegd. retirée à certains citoyens sans justification.
B.12. De identiteit van de belastingplichtigen en het door hen te B.12. La désignation des contribuables et le montant à payer par
betalen bedrag vormen essentiële elementen van een belasting. ceux-ci constituent des éléments essentiels de l'impôt.
Het in artikel 170, § 1, van de Grondwet gewaarborgde fiscale Le principe de légalité fiscale garanti par l'article 170, § 1er, de
wettigheidsbeginsel vereist bijgevolg dat de belastingwet nauwkeurige, la Constitution exige par conséquent que la loi fiscale contienne des
ondubbelzinnige en duidelijke criteria bevat aan de hand waarvan kan critères précis, non équivoques et clairs au moyen desquels il peut
worden uitgemaakt wie belastingplichtig is en voor welk bedrag. être décidé qui est redevable et pour quel montant.
B.13. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen B.13. Il ressort des travaux préparatoires des dispositions attaquées
blijkt dat de door die bepalingen ingevoerde eenmalige bijdrage en het que la contribution unique instaurée par celles-ci et le montant total
totale bedrag ervan (100 miljoen euro) onder meer zijn gestoeld op de cette contribution (100 millions d'euros) sont notamment basés sur
engagementen van de « groep Suez-Electrabel » : des engagements du « groupe Suez-Electrabel » :
« De Minister van Economie herhaalt dat de overheid naar aanleiding « Le Ministre de l'Economie répète que les pouvoirs publics ont
van de forse stijging van de olieprijzen, maatregelen wenste te souhaité, à la suite de la forte augmentation des prix pétroliers,
treffen ten gunste van de gezinnen die met stookolie verwarmen en prendre des mesures en faveur des ménages se chauffant au mazout et
later analoge maatregelen voor wie met gas verwarmt [...]. Reeds in prendre ensuite des mesures analogues pour ceux qui se chauffent au
juni 2006 werd het akkoord bekomen van Suez-Electrabel om effectief gaz [...]. Dès juin 2006 a été obtenu l'accord de Suez-Electrabel pour
een gelijkaardige inspanning te doen als de oliesector. Daarom is in faire effectivement un effort analogue à celui du secteur pétrolier.
de geciteerde eenzijdige verbintenis vanwege Suez-Electrabel, Aussi est-il question, dans l'engagement unilatéral cité de la part de
ondertekend door de heren Mestrallet en Hansen, dan ook sprake van het Suez-Electrabel, signé par MM. Mestrallet et Hansen, de la
bevestigen van een eerder aangegane verbintenis om een bijdrage te confirmation d'un engagement, pris antérieurement, de payer une
betalen in de financiering van de zogenaamde gaskorting » (Parl. St., contribution au financement de la réduction sur la facture de gaz »
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 19). (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2760/036, p. 19).
B.14. Uit verklaringen van de bevoegde minister tijdens de B.14. Les déclarations du ministre compétent au cours des travaux
parlementaire voorbereiding blijkt echter ook dat de wetgever niet de préparatoires font toutefois apparaître aussi que le législateur n'a
bedoeling heeft gehad om alleen « Electrabel » te belasten : pas eu l'intention d'imposer seulement « Electrabel » :
« Wat de teksten van het amendement aangaat dienen inderdaad enige « Pour ce qui est des textes de l'amendement, il convient
correcties te worden aangebracht, onder andere dient te worden effectivement d'y apporter un certain nombre de corrections. C'est
gesproken van ondernemingen in het meervoud. Er is in België immers ainsi qu'il faut notamment parler d'entreprises, au pluriel. Il n'est
geen sprake van één enkele markt : in Vlaanderen is de liberalisering en effet pas question d'un seul marché en Belgique : la libéralisation
doorgevoerd, en in Brussel en Wallonië is ze nog aan de gang. est effective en Flandre, alors qu'elle est en cours de réalisation à
Bijgevolg gaat het in Wallonië om Distrigaz en in Vlaanderen, naast Bruxelles et en Wallonie. Il s'agit par conséquent de Distrigaz en
Distrigaz, ook om Electrabel. Wallonie, et de Distrigaz ainsi que d'Electrabel en Flandre.
[...] [...]
De minister citeert de verbintenis van Suez-Electrabel en benadrukt Le ministre cite l'engagement de Suez-Electrabel et souligne
dat het overgrote deel van de bijdrage door Electrabel zal worden qu'Electrabel paiera la plus grande part de la contribution tandis
betaald en daarnaast ook een deel door Distrigaz, maar het zal niet qu'une autre partie sera prise en charge par Distrigaz, mais cette
worden opgelegd aan de distributienetbeheerders. mesure ne sera pas imposée aux gestionnaires du réseau de
distribution.
[Een lid] vraagt of Distrigaz niet kan worden beschouwd als een [Un membre] demande s'il n'y a pas lieu de considérer Distrigaz comme
filiaal van Electrabel. Kan Electrabel namens Distrigaz engagementen une filiale d'Electrabel. Electrabel peut-elle prendre des engagements
aangaan ? au nom de Distrigaz ?
De minister repliceert dat de tekst duidelijk is : alleen de Le ministre rétorque que le texte est clair : seuls sont visés les
groothandelaars in aardgas worden geviseerd » (Parl. St., Kamer, grossistes en gaz naturel » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
2006-2007, DOC 51-2760/036, pp. 21 en 23). 51-2760/036, pp. 21 et 23).
B.15. Ofschoon de bestreden bepalingen, gelezen in het licht van de B.15. Bien que les dispositions attaquées, lues à la lumière des
parlementaire voorbereiding, duidelijk ervan doen blijken dat meerdere travaux préparatoires, font clairement apparaître que plusieurs
ondernemingen als belastingplichtig moeten worden beschouwd, bevatten entreprises doivent être considérées comme redevables, ces
die bepalingen geen criteria aan de hand waarvan het door elke dispositions ne contiennent pas de critères sur la base desquels peut
belastingplichtige verschuldigde bedrag kan worden bepaald. Het
bestreden artikel 69 bepaalt enkel het totale bedrag van de door de être déterminé le montant dû par chaque redevable. L'article 69
wetgever beoogde opbrengst van de belasting. attaqué fixe seulement le montant total du produit de l'impôt visé par
le législateur.
B.16. Wanneer de wetgever zich in de onmogelijkheid bevindt om zelf B.16. Lorsque le législateur se trouve dans l'impossibilité d'établir
alle essentiële elementen van een belasting vast te stellen omdat de lui-même tous les éléments essentiels d'un impôt parce que le respect
inachtneming van de parlementaire procedure hem niet ertoe zou in staat stellen met de vereiste spoed te handelen om een doelstelling van algemeen belang te verwezenlijken, kan worden aanvaard dat hij de Koning ertoe machtigt zulks te doen op voorwaarde dat die machtiging uitdrukkelijk en ondubbelzinnig is en dat de door de Koning genomen maatregelen door de wetgevende macht worden onderzocht binnen een relatief korte termijn, vastgesteld in de machtigingswet. B.17. De bestreden bepalingen bevatten geen enkele machtiging op grond waarvan het de Koning zou toekomen om criteria te bepalen met betrekking tot de individuele bijdrageplicht van de in die bepalingen beoogde belastingplichtigen, noch een procedure volgens welke de maatregelen die de Koning in voorkomend geval zou nemen, door de wetgevende macht zouden moeten worden onderzocht binnen een relatief korte termijn. Vermits de wetgever niet alleen heeft nagelaten om de desbetreffende criteria zelf vast te stellen, maar ook om, wegens uitzonderlijke omstandigheden, de Koning te machtigen die criteria te bepalen, brengen de bestreden bepalingen met zich mee dat het aan de belastingplichtigen zelf toekomt om onderling overeen te komen tot welk bedrag zij zijn gehouden. B.18. De door de bestreden bepalingen ingevoerde belasting voldoet de la procédure parlementaire ne lui permettrait pas d'agir avec la promptitude voulue pour réaliser un objectif d'intérêt général, il peut être admis qu'il habilite le Roi à le faire, pourvu qu'il détermine explicitement et sans équivoque l'objet de cette délégation et que les mesures prises par le Roi soient examinées par le pouvoir législatif dans un délai relativement court, fixé dans la loi d'habilitation. B.17. Les dispositions attaquées ne contiennent aucune habilitation en vertu de laquelle il reviendrait au Roi de déterminer les critères concernant l'obligation contributive individuelle des redevables visés dans ces dispositions, ni une procédure en vertu de laquelle les mesures que le Roi prendrait le cas échéant devraient être examinées par le pouvoir législatif dans un délai relativement court. Le législateur ayant omis non seulement de fixer lui-même ces critères mais aussi d'habiliter le Roi à fixer de tels critères en raison de circonstances exceptionnelles, les dispositions en cause ont pour effet qu'il revient aux contribuables eux-mêmes de convenir entre eux du montant que chacun doit payer. B.18. L'impôt instauré par les dispositions attaquées ne satisfait pas
niet aan de door artikel 170, § 1, van de Grondwet gestelde vereisten. aux conditions de l'article 170, § 1er, de la Constitution.
B.19. Het eerste middel is gegrond. B.19. Le premier moyen est fondé.
B.20. Aangezien het derde middel niet kan leiden tot een ruimere B.20. Etant donné que le troisième moyen ne pourrait conduire à une
vernietiging, dient het niet te worden onderzocht. annulation plus ample, il n'y a pas lieu de l'examiner.
Ten aanzien van de handhaving van de gevolgen Quant au maintien des effets
B.21. Ofschoon de bestreden bepalingen zelf geen criteria bevatten aan B.21. Bien que les dispositions attaquées elles-mêmes ne contiennent
de hand waarvan de individuele bijdrageplicht van de desbetreffende pas de critères sur la base desquels l'obligation contributive
gasondernemingen kan worden bepaald, kan uit de « algemene opzet » van individuelle des entreprises gazières concernées peut être déterminée,
die bepalingen, alsmede uit de parlementaire voorbereiding (Parl. St., on peut déduire de « l'économie générale » de ces dispositions ainsi
Kamer, 2006-2007, DOC 51-2760/014, p. 3), worden afgeleid dat de que des travaux préparatoires (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC
wetgever de bedoeling had om het marktaandeel van die gasondernemingen 51-2760/014, p. 3) que le législateur entendait utiliser comme critère
in 2005 als criterium te hanteren, wat overigens wordt bevestigd door la part de marché de ces entreprises gazières en 2005, ce que confirme
de Ministerraad. du reste le Conseil des Ministres.
Zelfs al volstaan die preciseringen niet om de vastgestelde Même si ces précisions ne suffisent pas pour remédier à
ongrondwettigheid te verhelpen, dienen, rekening houdend met wat is l'inconstitutionnalité constatée, il convient, compte tenu de ce qui a
uiteengezet in B.4 tot B.7, met het eenmalig karakter van de été exposé en B.4 à B.7, du caractère unique de la mesure, des
maatregel, met de budgettaire gevolgen van de terugwerkende kracht van conséquences budgétaires qu'entraînerait la rétroactivité de
de vernietiging van de bestreden bepalingen en de daaruit l'annulation des dispositions attaquées, ainsi que de la perturbation
voortvloeiende verstoring van de werking van de openbare dienst, de du fonctionnement du service public qui en découlerait, de maintenir
gevolgen van de vernietigde bepalingen te worden gehandhaafd met les effets des dispositions annulées, par application de l'article 8,
toepassing van artikel 8, tweede lid, van de bijzondere wet van 6 alinéa 2, de la loi spéciale du 6 janvier 1989.
januari 1989.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
- vernietigt de artikelen 68, 69, 70 en 71 van de wet van 27 december - annule les articles 68, 69, 70 et 71 de la loi du 27 décembre 2006
2006 houdende diverse bepalingen (I); portant des dispositions diverses (I);
- handhaaft de gevolgen van de vernietigde bepalingen. - maintient les effets des dispositions annulées.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 13 maart 2008. janvier 1989, à l'audience publique du 13 mars 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^