← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 158/2007 van 19 december 2007 Rolnummer 4143 In zake :
het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 19 juli 2006 tot wijziging van de wet van 3
juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers, ingest Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior,
en de rechter(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 158/2007 van 19 december 2007 Rolnummer 4143 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 19 juli 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers, ingest Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 158/2007 du 19 décembre 2007 Numéro du rôle : 4143 En cause : le recours en annulation de l'article 5 de la loi du 19 juillet 2006 modifiant la loi du 3 juillet 2005 relative aux droits des volontaires, introduit par l La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges L. La(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 158/2007 van 19 december 2007 | Extrait de l'arrêt n° 158/2007 du 19 décembre 2007 |
| Rolnummer 4143 | Numéro du rôle : 4143 |
| In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 5 van de wet van 19 | En cause : le recours en annulation de l'article 5 de la loi du 19 |
| juli 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de | juillet 2006 modifiant la loi du 3 juillet 2005 relative aux droits |
| rechten van vrijwilligers, ingesteld door de VZW « Belgische | des volontaires, introduit par l'ASBL « Belgische Opvoedende |
| Opvoedende Seminaries ». | Seminaries ». |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges L. |
| rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. | Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée |
| Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
| Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 10 februari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 10 |
| 2007 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 13 | février 2007 et parvenue au greffe le 13 février 2007, l'ASBL « |
| februari 2007, heeft de VZW « Belgische Opvoedende Seminaries », met | Belgische Opvoedende Seminaries », dont le siège social est établi à |
| maatschappelijke zetel te 3080 Vossem, Donkerstraat 2, beroep tot | 3080 Vossem, Donkerstraat 2, a introduit un recours en annulation de |
| vernietiging ingesteld van artikel 5 van de wet van 19 juli 2006 tot | l'article 5 de la loi du 19 juillet 2006 modifiant la loi du 3 juillet |
| wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van | 2005 relative aux droits des volontaires (publiée au Moniteur belge du |
| vrijwilligers (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 11 | 11 août 2006, deuxième édition). |
| augustus 2006, tweede editie). | |
| (...) | (...) |
| II. In rechte | II. En droit |
| (...) | (...) |
| B.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 5 van de wet | B.1. Le recours en annulation est dirigé contre l'article 5 de la loi |
| van 19 juli 2006 « tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 | du 19 juillet 2006 « modifiant la loi du 3 juillet 2005 relative aux |
| betreffende de rechten van vrijwilligers », dat artikel 5 van de wet van 3 juli 2005 vervangt. Thans luidt dit laatste artikel als volgt : « Behalve in geval van bedrog, zware fout of eerder gewoonlijk dan toevallig voorkomende lichte fout van de vrijwilliger, is deze, behalve als het om schade gaat die hij zichzelf toebrengt, niet burgerlijk aansprakelijk voor de schade die hij veroorzaakt bij het verrichten van vrijwilligerswerk, ingericht door een in artikel 3, 3° bedoelde feitelijke vereniging die één of meer personen tewerkstelt die verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst voor werklieden of bedienden, door een in artikel 3, 3° bedoelde rechtspersoon, of door een feitelijke vereniging die op grond van haar specifieke verbondenheid hetzij met de voormelde feitelijke vereniging, hetzij | droits des volontaires », qui remplace l'article 5 de la loi du 3 juillet 2005. Cet article dispose à présent : « Sauf en cas de dol, de faute grave ou de faute légère présentant dans le chef du volontaire un caractère habituel plutôt qu'accidentel, celui-ci n'est pas, sauf s'il s'agit de dommages qu'il s'occasionne à lui-même, civilement responsable des dommages qu'il cause dans l'exercice d'activités volontaires organisées par une association de fait visée à l'article 3, 3° et occupant une ou plusieurs personnes engagées dans les liens d'un contrat de travail d'ouvrier ou d'employé, par une personne morale visée à l'article 3, 3°, ou par une |
| met de voormelde rechtspersoon beschouwd kan worden als een afdeling | association de fait qui, en raison de son lien spécifique soit avec |
| daarvan. Voor deze schade zijn respectievelijk de feitelijke | l'association de fait susvisée, soit avec la personne morale susvisée, |
| vereniging, de rechtspersoon of de organisatie waarvan de feitelijke | peut être considérée comme une section de celles-ci. L'association de |
| vereniging een afdeling vormt, burgerlijk aansprakelijk. | fait, la personne morale ou l'organisation dont l'association de fait |
| Op straffe van nietigheid mag van de bij het eerste lid bepaalde | constitue une section est civilement responsable de ce dommage. |
| aansprakelijkheid niet afgeweken worden in het nadeel van de | A peine de nullité, il ne peut être dérogé à la responsabilité prévue |
| vrijwilliger ». | à l'alinéa 1er, au détriment du volontaire ». |
| Artikel 3, 3°, van de voormelde wet van 3 juli 2005, aangevuld bij | L'article 3, 3°, de la loi précitée du 3 juillet 2005, qui est |
| artikel 2 van de wet van 19 juli 2006, waarnaar wordt verwezen in | complété par l'article 2 de la loi du 19 juillet 2006, auquel se |
| artikel 5, luidt als volgt : | réfère l'article 5, énonce : |
| « Art. 3.Voor de toepassing van deze wet wordt verstaan onder : |
« Art. 3.Pour l'application de la présente loi, on entend par : |
| [...] | [...] |
| 3° organisatie : elke feitelijke vereniging of private of publieke | 3° organisation : toute association de fait ou personne morale de |
| droit public ou privé, sans but lucratif, qui fait appel à des | |
| rechtspersoon zonder winstoogmerk die werkt met vrijwilligers, waarbij | volontaires, étant entendu que, par association de fait, il y a lieu |
| onder feitelijke vereniging wordt verstaan elke vereniging zonder | d'entendre toute association dépourvue de la personnalité juridique et |
| rechtspersoonlijkheid van twee of meer personen die in onderling | composée de deux ou plusieurs personnes qui organisent, de commun |
| overleg een activiteit organiseren met het oog op de verwezenlijking | accord, une activité en vue de réaliser un objectif désintéressé, |
| van een onbaatzuchtige doelstelling, met uitsluiting van enige | excluant toute répartition de bénéfices entre ses membres et |
| winstverdeling onder haar leden en bestuurders, en die een | administrateurs, et qui exercent un contrôle direct sur le |
| rechtstreekse controle uitoefenen op de werking van de vereniging; ». | fonctionnement de l'association; ». |
| Ten aanzien van de ontvankelijkheid | Quant à la recevabilité |
| B.2. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot | B.2. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité du recours en |
| vernietiging omdat de verzoekende partij niet aantoont in welk opzicht | annulation au motif que la partie requérante n'indique pas en quoi son |
| haar maatschappelijk doel zou worden geraakt door de bestreden | objet social serait affecté par la disposition attaquée ni ne prouve |
| bepaling, noch bewijst dat zij haar maatschappelijk doel werkelijk | qu'elle poursuit effectivement son objet social, ce qui devrait |
| nastreeft, wat onder meer zou moeten blijken uit de neerlegging van | notamment ressortir du dépôt de la liste de ses membres et des comptes |
| haar ledenlijst en jaarrekening en andere feitelijke elementen. | annuels, ainsi que d'autres éléments matériels. |
| B.3.1. Bij beschikking van 17 oktober 2007 heeft het Hof de | B.3.1. Par ordonnance du 17 octobre 2007, la Cour a invité la partie |
| verzoekende partij uitgenodigd om, uiterlijk ter terechtzitting, het | requérante à fournir la preuve, au plus tard à l'audience, des |
| bewijs te leveren van de bekendmakingen die op grond van de wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen noodzakelijk zijn op straffe van onontvankelijkheid van haar optreden in rechte. B.3.2. De verzoekende partij is een vereniging zonder winstoogmerk die « de opleiding, het onderwijs, de opvoeding, de vorming, de raadgeving en de organisatie van seminaries, beraadslagingen en conferenties » tot maatschappelijk doel heeft. Blijkens de overgelegde stukken werden de jaarrekeningen 2003, 2004, | publications qui sont nécessaires, en vertu de la loi du 27 juin 1921 sur les associations sans but lucratif, les associations internationales sans but lucratif et les fondations, à peine d'irrecevabilité de son action en justice. B.3.2. La partie requérante est une association sans but lucratif qui a pour objet social « la formation, l'enseignement, l'éducation, la consultation et l'organisation de séminaires, de débats et de conférences ». Ainsi qu'il ressort des pièces produites, les comptes annuels 2003, |
| 2005 en 2006 neergelegd ter griffie van de Rechtbank van koophandel te | 2004, 2005 et 2006 ont été déposés au greffe du Tribunal de commerce |
| Leuven, zodat is voldaan aan de voorwaarde om het bewijs te leveren van de op grond van artikel 26 van de wet van 27 juni 1921 vereiste bekendmakingen. B.3.3. Een vereniging zoals de verzoekende partij kan rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door een wetsbepaling die haar aansprakelijkheid regelt voor het optreden van haar vrijwilligers. B.3.4. Het vereiste voor een vereniging zonder winstoogmerk om in het kader van het beroep tot vernietiging bij het Hof, aan te tonen dat zij haar maatschappelijk doel werkelijk nastreeft, geldt enkel wanneer de vereniging zonder winstoogmerk niet haar persoonlijk belang aanvoert. B.3.5. De exceptie van niet-ontvankelijkheid van het beroep wordt verworpen. Ten aanzien van de omvang van het beroep B.4. De Ministerraad werpt tevens de exceptie van onontvankelijkheid van het tweede middel op. Dat middel is specifiek gericht tegen de verplichting tot het afsluiten van een burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering door onder meer de verzoekende partij als rechtspersoon die geen personeel tewerkstelt. Vermits die | de Louvain, de sorte qu'il est satisfait à la condition de fournir la preuve des publications requises par l'article 26 de la loi du 27 juin 1921. B.3.3. Une association comme la partie requérante peut être affectée directement et défavorablement par une disposition législative qui règle sa responsabilité pour les activités de ses bénévoles. B.3.4. L'exigence pour une association sans but lucratif de démontrer, dans le cadre du recours en annulation auprès de la Cour, qu'elle poursuit effectivement son objet social, ne s'applique que lorsque l'association sans but lucratif n'invoque pas son intérêt personnel. B.3.5. L'exception d'irrecevabilité du recours est rejetée. Quant à l'étendue du recours B.4. Le Conseil des ministres soulève également l'exception d'irrecevabilité du second moyen. Ce moyen est dirigé spécifiquement contre l'obligation de contracter une assurance responsabilité civile notamment pour la partie requérante, en tant que personne morale qui n'occupe pas de personnel. Etant donné que cette obligation |
| verzekeringsplicht is opgenomen in artikel 6, § 1, van de wet van 3 | d'assurance figure à l'article 6, § 1er, de la loi du 3 juillet 2005 |
| juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers, zoals vervangen | relative aux droits des volontaires, tel qu'il a été remplacé par |
| bij artikel 6, 1°, van de wet van 19 juli 2006, dat evenwel niet wordt bestreden met het beroep, zou het tweede middel niet ontvankelijk zijn. B.5. Volgens de voormelde bepaling moeten de organisaties die krachtens artikel 5 burgerlijk aansprakelijk zijn voor de schade die een vrijwilliger veroorzaakt, tot dekking van de risico's met betrekking tot vrijwilligerswerk een verzekeringscontract sluiten, dat ten minste de burgerlijke aansprakelijkheid van de organisatie dekt, met uitzondering van de contractuele aansprakelijkheid. Vermits de bestreden bepaling, die voorziet in een aansprakelijkheidsregeling die analoog is aan de regeling van artikel | l'article 6, 1°, de la loi du 19 juillet 2006, qui n'est cependant pas attaqué par le recours, le second moyen serait irrecevable. B.5. Selon la disposition précitée, les organisations qui, en vertu de l'article 5, sont civilement responsables des dommages causés par un volontaire contractent, afin de couvrir les risques liés au volontariat, une assurance qui couvre au minimum la responsabilité civile de l'organisation, à l'exclusion de la responsabilité contractuelle. Etant donné que la disposition attaquée, qui prévoit un régime de |
| 18 van de arbeidsovereenkomstenwet, die de beste waarborgen op | responsabilité analogue au régime contenu à l'article 18 de la loi sur |
| bescherming van de vrijwilliger zou bieden, onlosmakelijk verbonden is | les contrats de travail, qui offrirait les meilleures garanties de |
| met de verzekering van de organisatie (Parl. St., Kamer, 2005-2006, | protection du volontaire, est indissociablement liée à l'assurance de |
| DOC 51-2496/001, p. 7), dient het tweede middel te worden betrokken | l'organisation (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2496/001, p. |
| bij de beoordeling van het eerste middel dat tegen de bestreden | 7), le second moyen doit être pris en compte dans l'examen du premier |
| bepaling is gericht. | moyen dirigé contre la disposition attaquée. |
| De exceptie van niet-ontvankelijkheid van het tweede middel wordt | L'exception d'irrecevabilité du second moyen est rejetée. |
| verworpen. | Quant au fond |
| Ten gronde B.6. Het bestreden artikel 5 van de wet van 19 juli 2006 sluit de | B.6. L'article 5 attaqué de la loi du 19 juillet 2006 exclut la |
| burgerlijke aansprakelijkheid van de vrijwilliger uit voor de schade | responsabilité civile du volontaire pour le dommage qu'il causerait |
| die hij zou veroorzaken bij het verrichten van vrijwilligerswerk, | dans l'exercice d'activités volontaires, sauf en cas de dol, de faute |
| behalve in geval van bedrog, zware fout of eerder gewoonlijk dan | grave ou de faute légère présentant un caractère habituel plutôt |
| toevallig voorkomende lichte fout. Die uitsluiting geldt evenwel | qu'accidentel. Cette exclusion ne vaut toutefois que pour les |
| slechts voor het vrijwilligerswerk dat wordt ingericht door de bij de | activités volontaires organisées par les personnes morales visées par |
| wet bedoelde rechtspersonen, door de bij de wet omschreven feitelijke | la loi, par les associations de fait visées par la loi qui occupent |
| verenigingen die één of meer personen met een arbeidsovereenkomst | une ou plusieurs personnes engagées dans les liens d'un contrat de |
| tewerkstellen en door de feitelijke verenigingen die wegens hun | travail ou par les associations de fait qui, en raison de leur lien |
| specifieke verbondenheid met een rechtspersoon of met een feitelijke | spécifique avec une personne morale ou avec une association de fait |
| vereniging die één of meer personen tewerkstelt, als een afdeling van | qui occupe une ou plusieurs personnes, peuvent être considérées comme |
| beide voormelde entiteiten kunnen worden beschouwd. | une section des deux entités précitées. |
| B.7. Het middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 | B.7. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 |
| van de Grondwet, doordat een verschil in behandeling zou worden | de la Constitution, en ce qu'une différence de traitement serait |
| ingesteld tussen de vrijwillige verantwoordelijken van een feitelijke | établie entre les responsables volontaires d'une association de fait |
| vereniging en de vrijwillige bestuurders van een VZW die beide geen | et les administrateurs volontaires d'une ASBL n'occupant ni l'une ni |
| werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstellen, doordat, | l'autre des travailleurs sous contrat de travail, en ce que, d'une |
| enerzijds, de eerstgenoemden zouden zijn ontheven van | part, les premiers cités seraient exonérés de la responsabilité en cas |
| aansprakelijkheid bij schade veroorzaakt door of ten gevolge van | de dommage causé par ou du fait de volontaires dans l'exercice |
| vrijwilligers bij de uitoefening van het vrijwilligerswerk, terwijl de | d'activités volontaires, alors que les personnes citées en dernier |
| laatstgenoemden daarvan niet zouden zijn ontheven (eerste onderdeel) | lieu n'en seraient pas exonérées (première branche) et que, d'autre |
| en, anderzijds, de eerstgenoemden een beroep zouden kunnen doen op hun | part, les premiers cités pourraient faire intervenir leur assurance |
| familiale polis die de schade, veroorzaakt door of ten gevolge van de | familiale couvrant le dommage causé par ou du fait du volontaire dans |
| vrijwilliger in de uitoefening van diens vrijwilligerswerk, dekt, | l'exercice de ses activités volontaires, alors que tel ne serait pas |
| terwijl dat niet het geval zou zijn voor de laatstgenoemden (tweede | le cas pour les derniers cités (seconde branche). |
| onderdeel). B.8. Met de bestreden bepaling beoogde de wetgever een aantal | B.8. Par la disposition attaquée, le législateur entendait apporter |
| verbeteringen aan te brengen in de aansprakelijkheidsregeling voor de | plusieurs améliorations au régime de responsabilité pour le |
| vrijwilliger, die werd ingevoerd bij de wet van 3 juli 2005 en | volontaire, qui a été instauré par la loi du 3 juillet 2005 et modifié |
| gewijzigd bij de wet van 27 december 2005. Zo was het onder meer de | par la loi du 27 décembre 2005. Le but était notamment de « tenir |
| bedoeling « rekening [te] houden met de concrete problemen die de door | compte des problèmes concrets que pose la réglementation initialement |
| de wetgever initieel beoogde regeling inzake aansprakelijkheid en | prévue par le législateur en matière de responsabilité et d'assurance |
| verzekering inhoudt ten aanzien van een aantal kleine, tijdelijke, | |
| feitelijke verenigingen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC | pour un certain nombre de petites associations de fait momentanées » |
| 51-2496/001, p. 6). | (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2496/001, p. 6). |
| Daarbij werd ervan uitgegaan dat een goede aansprakelijkheids- en | Il fut postulé qu'un régime de responsabilité et d'assurance efficace |
| verzekeringsregeling moet rusten op drie pijlers : het slachtoffer kan | doit reposer sur trois piliers : la victime peut être indemnisée; le |
| worden vergoed; de vrijwilliger die schade veroorzaakt, wordt zoveel | volontaire qui a causé le dommage bénéficie d'une protection aussi |
| als mogelijk beschermd door een door de organisatie afgesloten | complète que possible conférée par une assurance contractée par |
| verzekering; andere vrijwilligers of leden van de organisatie kunnen | l'organisation; les autres volontaires ou membres de l'organisation ne |
| niet worden aangesproken voor de fout van een bepaalde vrijwilliger | peuvent pas être tenus pour responsables de la faute commise par un |
| (ibid., pp. 6-7). | volontaire déterminé (ibid., pp. 6-7). |
| B.9. De bestreden bepaling die het verschil in behandeling inzake de aansprakelijkheid van de vrijwilliger instelt, berust op een objectief criterium, namelijk de aard van de organisatie waarvoor hij vrijwilligerswerk verricht. Dat criterium is, op grond van de in de parlementaire voorbereiding opgegeven motieven, pertinent om de door de wetgever nagestreefde doelstelling te verwezenlijken. De persoonlijke aansprakelijkheid van de vrijwilliger wordt immers uitgesloten voor die organisaties die de mogelijkheden hebben die meer gestructureerde verenigingen - als rechtspersoon of als feitelijke vereniging die één of meer personen met een arbeidsovereenkomst tewerkstelt of die een afdeling is van één van de voormelde andere organisaties - ter beschikking staan. Vermits zij reeds zijn onderworpen aan een reeks van wettelijke formaliteiten die een gestructureerde werking, met een doordachte leiding, noodzakelijk maken, kunnen zij ook worden geacht op de hoogte te zijn van de verplichtingen die, onder meer op het vlak van de verzekering van het vrijwilligerswerk binnen hun organisatie, op hen rusten. Op die wijze wordt tevens de vrijwilliger op maximale wijze beschermd, en | B.9. La disposition attaquée, qui établit la différence de traitement quant à la responsabilité du volontaire, repose sur un critère objectif, à savoir la nature de l'organisation pour laquelle il exerce des activités volontaires. A la lumière des motifs indiqués dans les travaux préparatoires, ce critère est pertinent pour réaliser l'objectif poursuivi par le législateur. En effet, la responsabilité personnelle du volontaire est exclue pour les organisations qui ont les possibilités dont disposent les associations plus structurées, en tant que personne morale ou en tant qu'association de fait occupant une ou plusieurs personnes sous contrat de travail ou qui est une section d'une des autres organisations précitées. Etant donné qu'elles sont déjà soumises à une série de formalités légales qui nécessitent un fonctionnement structuré ainsi qu'une gestion réfléchie, elles peuvent également être réputées connaître les obligations qui leur sont imposées, notamment quant à l'assurance des activités volontaires au sein de leur |
| wordt tegelijk rekening gehouden met de eigenheid van het | organisation. En outre, le volontaire est ainsi protégé de façon |
| verenigingsleven, die eraan in de weg staat dat dezelfde | maximale et il est également tenu compte de la spécificité de la vie |
| verplichtingen zouden gelden voor kleine, tijdelijke feitelijke | associative, qui empêche que ces mêmes obligations s'appliquent aux |
| verenigingen die niet beschikken over dezelfde mogelijkheden als meer | associations de fait modestes et momentanées, qui ne disposent pas des |
| gestructureerde verenigingen (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC | mêmes possibilités que les associations plus structurées (Doc. parl., |
| 51-2496/001, pp. 7-8). | Chambre, 2005-2006, DOC 51-2496/001, pp. 7-8). |
| De maatregel heeft bovendien geen onevenredige gevolgen aangezien de | Par ailleurs, la mesure n'a pas d'effets disproportionnés, étant donné |
| verplichting tot het sluiten van een verzekeringscontract tot dekking | que l'obligation de contracter une assurance visant à couvrir les |
| van de risico's met betrekking tot vrijwilligerswerk, op zich niet als | risques relatifs aux activités volontaires ne peut, en soi, être |
| overdreven kan worden ervaren voor de organisaties die reeds aan | considérée comme excessive pour les organisations qui sont déjà |
| uitgebreide wettelijke verplichtingen zijn onderworpen. Teneinde het | soumises à des obligations légales étendues. Pour qu'il soit plus aisé |
| voldoen aan die verplichting te vergemakkelijken, heeft de wetgever in | de satisfaire à cette obligation, le législateur a prévu, à l'article |
| artikel 6, § 5, van de wet van 3 juli 2005, toegevoegd bij artikel 6, | 6, § 5, de la loi du 3 juillet 2005, inséré par l'article 6, 5°, de la |
| 5°, van de wet van 19 juli 2006, voorzien in de mogelijkheid voor die | loi du 19 juillet 2006, la possibilité pour ces organisations de |
| organisaties om zich, tegen betaling van een premie, aan te sluiten | s'affilier, contre le paiement d'une prime, à une police collective |
| bij een collectieve polis die voldoet aan de in paragraaf 3 van dat | qui satisfait aux conditions visées au paragraphe 3 de cet article. |
| artikel bedoelde voorwaarden. Het aldus gemaakte onderscheid met betrekking tot de | La distinction qui est ainsi établie quant au régime de responsabilité |
| aansprakelijkheidsregeling voor vrijwilligerswerk die is gekoppeld aan | des activités volontaires qui est lié à une obligation d'assurance est |
| een verzekeringsplicht, is objectief en redelijk verantwoord. | justifiée de manière objective et raisonnable. |
| B.10. Uit de bestreden bepaling wordt door de verzoekende partij | B.10. La partie requérante déduit de la disposition attaquée que les |
| afgeleid dat de vrijwillige verantwoordelijken van een feitelijke | responsables volontaires d'une association de fait qui n'occupe pas de |
| vereniging die geen werknemers met een arbeidsovereenkomst | travailleurs sous contrat de travail sont exonérés de la |
| tewerkstelt, worden ontheven van aansprakelijkheid bij schade | responsabilité en cas de dommage causé par ou du fait de volontaires |
| veroorzaakt door of ten gevolge van vrijwilligers bij de uitoefening | dans l'exercice d'activités volontaires, alors que les administrateurs |
| van het vrijwilligerswerk, terwijl de vrijwillige bestuurders van een | volontaires d'une ASBL qui n'occupe pas de travailleurs sous contrat |
| VZW die geen werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstelt, | |
| daarvan niet zouden worden ontheven. | de travail n'en seraient pas exonérés. |
| B.11. Anders dan de verzoekende partij voorhoudt, zijn de vrijwillige | B.11. Contrairement à ce que soutient la partie requérante, les |
| bestuurders van een VZW die geen werknemers met een | administrateurs volontaires d'une ASBL qui n'occupe pas de |
| arbeidsovereenkomst tewerkstelt, alsmede de vrijwillige bestuurders | travailleurs sous contrat de travail, ainsi que les administrateurs |
| van een andere organisatie die onder de toepassing van het bestreden | volontaires d'une autre organisation qui entre dans le champ |
| artikel valt, niet aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door of | d'application de l'article attaqué ne sont pas responsables du dommage |
| ten gevolge van vrijwilligers bij het verrichten van het gewone | causé par ou du fait de volontaires dans l'exercice d'activités |
| vrijwilligerswerk, dit is het vrijwilligerswerk dat wordt verricht | volontaires normales, c'est-à-dire les activités volontaires exercées |
| buiten het optreden als bestuurder. Artikel 5, eerste lid, tweede zin, | en dehors des activités d'administrateur. En effet, l'article 5, |
| van de wet van 3 juli 2005 bepaalt immers uitdrukkelijk dat voor de | alinéa 1er, deuxième phrase, de la loi du 3 juillet 2005 énonce |
| schade veroorzaakt bij het verrichten van vrijwilligerswerk waarvoor | expressément que, pour le dommage causé dans l'exercice d'activités |
| volontaires pour lesquelles le volontaire lui-même n'est pas | |
| de vrijwilliger zelf niet burgerlijk aansprakelijk is, de feitelijke | civilement responsable, l'association de fait, la personne morale ou |
| vereniging, de rechtspersoon of de organisatie waarvan de feitelijke | l'organisation dont l'association de fait constitue une section sont |
| vereniging een afdeling vormt, burgerlijk aansprakelijk zijn, en | civilement responsables et, par conséquent, non les administrateurs |
| bijgevolg niet de vrijwilligers-bestuurders zelf. | volontaires eux-mêmes. |
| B.12. Het eerste onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. | B.12. Le premier moyen, en sa première branche, n'est pas fondé. |
| B.13. Volgens de verzoekende partij wordt het beginsel van gelijkheid | B.13. Selon la partie requérante, le principe d'égalité et de |
| en niet-discriminatie eveneens geschonden doordat de vrijwillige verantwoordelijken van een feitelijke vereniging die geen werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstelt, een beroep zouden kunnen doen op hun familiale polis die de schade dekt die zou worden veroorzaakt door of ten gevolge van hun vrijwilligerswerk, terwijl de vrijwillige bestuurders van een VZW die geen werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstelt, daarop geen beroep zouden kunnen doen. B.14. Het aangeklaagde verschil in behandeling tussen beide categorieën van personen, zoals het door de verzoekende partij wordt uiteengezet, bestaat slechts in zoverre hun hoedanigheid als verantwoordelijke van hun organisatie in aanmerking wordt genomen. De bestuurder van een VZW die geen werknemers met een arbeidsovereenkomst tewerkstelt, valt, met betrekking tot de handelingen die hij stelt als gewoon vrijwilliger van zijn organisatie - dit wil zeggen buiten zijn | non-discrimination serait également violé en ce que les responsables volontaires d'une association de fait qui n'occupe pas de travailleurs sous contrat de travail pourraient invoquer leur police d'assurance familiale qui couvre le dommage causé par ou du fait de leurs activités volontaires, alors que les administrateurs volontaires d'une ASBL qui n'occupe pas de travailleurs sous contrat de travail ne pourraient pas le faire. B.14. La différence de traitement dénoncée entre les deux catégories de personnes, comme l'a exposé la partie requérante, n'existe qu'en tant que leur qualité de responsable de leur organisation serait prise en compte. L'administrateur d'une ASBL qui n'occupe pas de travailleurs sous contrat de travail relève, en ce qui concerne les actes qu'il pose en tant que simple volontaire de son organisation - |
| bestuurdersmandaat om -, onder de toepassing van de bestreden bepaling | c'est-à-dire en dehors de son mandat d'administrateur -, de |
| en geniet een gunstiger statuut dan de vrijwilliger van een feitelijke | l'application de la disposition attaquée et bénéficie d'un statut plus |
| vereniging zonder werknemers in dienst, die voor zijn handelingen als | favorable que le volontaire d'une association de fait qui n'occupe pas |
| vrijwilliger, ongeacht of hij als verantwoordelijke van de vereniging | de travailleurs salariés, qui, pour ses actes de volontaire, qu'il |
| dan wel als gewoon vrijwilliger optreedt, op grond van het gemeen | agisse comme responsable de l'association ou comme simple volontaire, |
| recht met zijn vermogen persoonlijk aansprakelijk is voor de eigen | en vertu du droit commun, doit répondre de sa propre faute sur son |
| fout (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2496/001, p. 7). | patrimoine propre (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2496/001, p. |
| B.15. Het aangeklaagde verschil in behandeling berust op een objectief | 7). B.15. La différence de traitement dénoncée repose sur un critère |
| criterium, namelijk de aard van de organisatie waarbij de vrijwilliger | objectif, à savoir la nature de l'organisation au sein de laquelle le |
| verantwoordelijkheid opneemt. Het vloeit niet zozeer voort uit de | volontaire assume des responsabilités. Elle ne découle pas de la |
| bestreden wetsbepaling zelf, die op algemene wijze het statuut van de | disposition législative attaquée elle-même, qui règle de manière |
| vrijwilliger regelt, doch uit de specifieke wetgeving die het statuut | générale le statut du volontaire, mais de la législation spécifique |
| - en de aansprakelijkheid - regelt van de bestuurders van een | qui règle le statut - et la responsabilité - des administrateurs d'une |
| vereniging zonder winstoogmerk, waaronder in het bijzonder de wet van | association sans but lucratif, dont, en particulier, la loi du 27 juin |
| 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de | 1921 sur les associations sans but lucratif, les associations |
| internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen. | internationales sans but lucratif et les fondations. Ainsi qu'il |
| Zoals uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling | ressort des travaux préparatoires de la disposition attaquée, cette |
| blijkt, primeert deze laatste wet als bijzondere regeling die geldt | dernière loi prime, en tant que régime particulier applicable aux |
| voor de bestuurders van een VZW, op de wet van 3 juli 2005, waarvan | administrateurs d'une ASBL, la loi du 3 juillet 2005, dont l'article 5 |
| artikel 5 voorziet in de algemene aansprakelijkheidsregeling voor | prévoit le régime de responsabilité général pour les volontaires (Doc. |
| vrijwilligers (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2496/005, pp. 15 en 29). Dat verschil in behandeling is redelijk verantwoord vermits van bestuurders van een VZW mag worden aangenomen dat zij op de hoogte zijn van de verplichtingen die zowel op de vereniging als op henzelf als bestuurders wegen, en die een bepaalde verantwoordelijkheid met zich meebrengen, die zij vrijwillig opnemen. Bovendien kunnen zij zich tegen het risico van hun bestuurdersmandaat verzekeren middels een specifieke bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering, zoals de verantwoordelijke van een feitelijke vereniging zonder werknemers dat | parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2496/005, pp. 15 et 29). Cette différence de traitement est raisonnablement justifiée, étant donné que les administrateurs d'une ASBL sont supposés connaître les obligations qui reposent tant sur l'association que sur eux-mêmes en tant qu'administrateurs, et qui emportent une responsabilité déterminée, qu'ils assument volontairement. Ils peuvent en outre s'assurer contre le risque de leur mandat d'administrateur au moyen d'une assurance responsabilité d'administrateur spécifique, comme le responsable d'une association de fait sans travailleurs salariés peut |
| kan via zijn familiale verzekering, waarbij het - weliswaar bestaande | le faire via son assurance familiale, la différence au niveau des |
| - verschil in premie het onvermijdelijke gevolg is van de omvang van | primes - qui, il est vrai, existe - étant la conséquence inévitable de |
| de respectieve verantwoordelijkheden die worden opgenomen. | l'ampleur des responsabilités respectives qui sont assumées. |
| B.16. Het tweede onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. | B.16. Le premier moyen, en sa seconde branche, n'est pas fondé. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| verwerpt het beroep. | rejette le recours. |
| Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, | Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en |
| overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
| de openbare terechtzitting van 19 december 2007. | janvier 1989, à l'audience publique du 19 décembre 2007. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |