Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 143/2007 van 22 november 2007 Rolnummers 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 en 4132 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 177 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter P. Martens, waarnemend v(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 143/2007 van 22 november 2007 Rolnummers 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 en 4132 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 177 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter P. Martens, waarnemend v(...) Extrait de l'arrêt n° 143/2007 du 22 novembre 2007 Numéros du rôle : 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 et 4132 En cause : les recours en annulation de l'article 177 La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge P. Martens, faisant fonctio(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 143/2007 van 22 november 2007 Extrait de l'arrêt n° 143/2007 du 22 novembre 2007
Rolnummers 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, Numéros du rôle : 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117,
4131 en 4132 4129, 4130, 4131 et 4132
In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 177 (« Wijziging En cause : les recours en annulation de l'article 177 (« Modification
van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en van het de la loi du 11 mai 2003 protégeant le titre et la profession de
beroep van landmeter-expert ») van de wet van 20 juli 2006 houdende géomètre-expert ») de la loi du 20 juillet 2006 portant des
diverse bepalingen, ingesteld door Anne-Sophie Boonen en anderen. dispositions diverses, introduits par Anne-Sophie Boonen et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter P. Martens, waarnemend composée du président M. Bossuyt, du juge P. Martens, faisant fonction
voorzitter, de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. de président, des juges R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A.
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en J. Spreutels, en, overeenkomstig Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et J. Spreutels, et, conformément à
artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989, emeritus l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989, du président
voorzitter A. Arts, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder émérite A. Arts, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le
voorzitterschap van emeritus voorzitter A. Arts, président émérite A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Objet des recours et procédure
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 23 en 27 Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste
december 2006, 3, 24 en 25 januari 2007 ter post aangetekende brieven les 23 et 27 décembre 2006 et les 3, 24 et 25 janvier 2007 et
en ter griffie zijn ingekomen op 26 en 28 december 2006, 4, 25 en 26 parvenues au greffe les 26 et 28 décembre 2006 et les 4, 25 et 26
januari 2007, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van artikel 177 janvier 2007, des recours en annulation de l'article 177 («
(« Wijziging van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel Modification de la loi du 11 mai 2003 protégeant le titre et la
en van het beroep van landmeter-expert ») van de wet van 20 juli 2006 profession de géomètre-expert ») de la loi du 20 juillet 2006 portant
houdende diverse bepalingen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
van 28 juli 2006, tweede editie), door respectievelijk Anne-Sophie des dispositions diverses (publiée au Moniteur belge du 28 juillet
2006, deuxième édition) ont été introduits respectivement par
Boonen, wonende te 3806 Velm, Rembert Schrijversstraat 47, Dirk Anne-Sophie Boonen, demeurant à 3806 Velm, Rembert Schrijversstraat
Sterckx, wonende te 2370 Arendonk, Klavervelden 2, David Martens, 47, Dirk Sterckx, demeurant à 2370 Arendonk, Klavervelden 2, David
wonende te 9220 Hamme, Petrus Van der Jeugdlaan 21, Erik Van de Put, Martens, demeurant à 9220 Hamme, Petrus Van der Jeugdlaan 21, Erik Van
wonende te 2800 Mechelen, Rembert Dodoensstraat 95, Eddy Steemans, de Put, demeurant à 2800 Malines, Rembert Dodoensstraat 95, Eddy
wonende te 2370 Arendonk, Kerkstraat 83, Karel Debaillie, wonende te Steemans, demeurant à 2370 Arendonk, Kerkstraat 83, Karl Debaillie,
8904 Ieper, Vanheulestraat 1, Geert Barbier, wonende te 8200 demeurant à 8904 Ypres, Vanheulestraat 1, Geert Barbier, demeurant à
Sint-Michiels (Brugge), Vogelzangdreef 28, Dirk Coolens, wonende te 8200 Sint-Michiels (Bruges), Vogelzangdreef 28, Dirk Coolens,
9420 Erpe-Mere, Ottergemdorp 49, Monique Coomans, wonende te 2450 demeurant à 9420 Erpe-Mere, Ottergemdorp 49, Monique Coomans,
Meerhout, Lilstraat 16, Hendrik Faveere, wonende te 2450 Meerhout, demeurant à 2450 Meerhout, Lilstraat 16, Hendrik Faveere, demeurant à
Lilstraat 16, Raoul Creemers, wonende te 3670 Meeuwen-Gruitrode, 2450 Meerhout, Lilstraat 16, Raoul Creemers, demeurant à 3670
Wandelstraat 24, en David Verelst, wonende te 3200 Aarschot, Felix Meeuwen-Gruitrode, Wandelstraat 24, et David Verelst, demeurant à 3200
Daelslaan 38/5. Aarschot, Felix Daelslaan 38/5.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4106, 4107, 4108, 4110, 4111, Ces affaires, inscrites sous les numéros 4106, 4107, 4108, 4110, 4111,
4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 en 4132 van de rol van het Hof, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 et 4132 du rôle de la Cour, ont été
werden samengevoegd. jointes.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1.1. De beroepen tot vernietiging betreffen artikel 177 van de wet B.1.1. Les recours en annulation portent sur l'article 177 de la loi
van 20 juli 2006 houdende diverse bepalingen. Die bepaling luidt : du 20 juillet 2006 portant des dispositions diverses. Cette disposition énonce :
« In de wet van 11 mei 2003 tot bescherming van de titel en van het « Dans la loi du 11 mai 2003 protégeant le titre et la profession de
beroep van landmeter-expert, wordt artikel 2, 1°, d), vervangen door géomètre-expert, l'article 2, 1°, d) est remplacé par la disposition
de volgende bepaling : suivante :
' d) een diploma van gegradueerde " landmeter-expert vastgoed ", ' d) un diplôme de gradué " géomètre-expert immobilier ", complété par
aangevuld met een getuigschrift van slagen voor de geïntegreerde proef un certificat de réussite de l'épreuve intégrée délivrant les titres
voor uitreiking van de titels van meetkundige-schatter van onroerende de géomètre-expert immobilier, ou un diplôme de gradué en
goederen, of een diploma van gegradueerde in bouw, optie vastgoed, construction, option immobilier, pour autant que le supplément de
voorzover het diplomasupplement of een attest van de hogeschool die diplôme ou une attestation de l'institut supérieur délivrant le
het diploma uitreikt, de keuze " meten " vermeldt; ' ». diplôme mentionne le choix ' mesurage '. ».
B.1.2. Artikel 2, 1°, d), van de wet van 11 mei 2003 tot bescherming B.1.2. L'article 2, 1°, d), de la loi du 11 mai 2003 protégeant le
van de titel en van het beroep van landmeter-expert, zoals gewijzigd titre et la profession de géomètre-expert, tel qu'il a été modifié par
bij de bestreden bepaling, luidt : la disposition attaquée, énonce :
« Niemand mag het beroep van landmeter-expert uitoefenen of de « Nul ne peut exercer la profession de géomètre-expert, ou porter le
beroepstitel voeren van landmeter-expert, of enige andere titel die de titre professionnel de géomètre-expert, ou tout autre titre
indruk zou geven dat hij het beroep van landmeter-expert uitoefent, susceptible de faire croire qu'il exerce la profession de
indien hij niet aan de volgende voorwaarden voldoet : géomètre-expert, s'il ne remplit pas les conditions suivantes :
1° houder zijn van een der hiernavolgende titels : 1° être porteur d'un des titres suivants :
[...] [...]
d) een diploma van gegradueerde ' landmeter-expert vastgoed ', d) un diplôme de gradué ' géomètre-expert immobilier ', complété par
aangevuld met een getuigschrift van slagen voor de geïntegreerde proef un certificat de réussite de l'épreuve intégrée délivrant les titres
voor uitreiking van de titels van meetkundige-schatter van onroerende de géomètre-expert immobilier, ou un diplôme de gradué en
goederen, of een diploma van gegradueerde in bouw, optie vastgoed, construction, option immobilier, pour autant que le supplément de
voorzover het diplomasupplement of een attest van de hogeschool die diplôme ou une attestation de l'institut supérieur délivrant le
het diploma uitreikt, de keuze ' meten ' vermeldt; ». diplôme mentionne le choix ' mesurage '; ».
B.2.1. De verzoekende partij in de zaak nr. 4106 is student « bachelor B.2.1. La partie requérante dans l'affaire n° 4106 est une étudiante «
in het vastgoed - afstudeerrichting landmeten ». Zij beklaagt zich in bachelier en immobilier - orientation de fin d'études géomètre ». Elle
essentie erover dat de bestreden bepaling de graad van bachelor niet se plaint essentiellement du fait que la disposition attaquée ne
vermeldt. mentionne pas le grade de bachelier.
B.2.2. De verzoekende partijen in de zaken nrs. 4107, 4108, 4110, B.2.2. Les parties requérantes dans les affaires nos 4107, 4108, 4110,
4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 en 4132 zijn gegradueerden in 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 et 4132 sont des gradués en
de topografie. Zij verwijten de bestreden bepaling dat zij de topographie. Elles reprochent à la disposition attaquée de ne pas
topografen niet opneemt in de lijst van artikel 2, 1°, van de wet van reprendre les topographes dans la liste de l'article 2, 1°, de la loi
11 mei 2003. du 11 mai 2003.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.3.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partij in B.3.1. Le Conseil des Ministres conteste l'intérêt de la partie
de zaak nr. 4106 omdat de middelen die die partij aanvoert, zouden requérante dans l'affaire n° 4106 au motif que les moyens invoqués par
berusten op een verkeerde interpretatie van de bestreden bepaling. cette partie reposent sur une interprétation erronée de la disposition
B.3.2. Wanneer een exceptie van niet-ontvankelijkheid die is afgeleid attaquée.
uit de ontstentenis van belang, ook betrekking heeft op de draagwijdte B.3.2. Lorsqu'une exception de non-recevabilité prise de l'absence
die dient te worden gegeven aan de aangevochten bepalingen, valt het d'intérêt concerne également la portée à donner aux dispositions
onderzoek van de ontvankelijkheid samen met het onderzoek van de grond attaquées, l'examen de la recevabilité se confond avec l'examen du
van de zaak. fond de l'affaire.
B.4.1. De Ministerraad betwist tevens het belang van de verzoekende B.4.1. Le Conseil des Ministres conteste également l'intérêt des
partijen in de zaken nrs. 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, parties requérantes dans les affaires nos 4107, 4108, 4110, 4111,
4129, 4130, 4131 en 4132 en van de tussenkomende partijen omdat de 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 et 4132 et des parties
intervenantes, au motif que la disposition attaquée n'a pas modifié la
bestreden bepaling de rechtssituatie van die verzoekende en situation juridique de ces parties requérantes et intervenantes.
tussenkomende partijen niet heeft gewijzigd. B.4.2. La disposition attaquée modifie l'article 1er, 2°, de la loi du
B.4.2. De bestreden bepaling wijzigt artikel 1, 2°, van de wet van 11 11 mai 2003. Cette disposition énumère les titres dont il faut être
mei 2003. Die bepaling somt de titels op waarvan men houder dient te titulaire pour pouvoir exercer la profession de géomètre-expert ou
zijn om het beroep van landmeter-expert uit te oefenen of om de pour pouvoir porter le titre professionnel de géomètre-expert. Etant
beroepstitel van landmeter-expert te voeren. Nu de verzoekende donné qu'ils contestent les effets juridiques défavorables que la
disposition attaquée attacherait à la possession des diplômes dont ils
sont titulaires ou que la disposition attaquée aurait pour la
partijen in de zaken nrs. 4107, 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, profession qu'ils exercent, les requérants dans les affaires nos 4107,
4129, 4130, 4131 en 4132 en de tussenkomende partijen de ongunstige 4108, 4110, 4111, 4112, 4113, 4117, 4129, 4130, 4131 et 4132 et les
rechtsgevolgen betwisten die de bestreden bepaling zou verbinden aan
het bezit van de diploma's waarvan zij houder zijn of die de bestreden parties intervenantes justifient de l'intérêt requis.
bepaling zou hebben voor het beroep dat zij uitoefenen, doen zij
blijken van het vereiste belang.
B.4.3. De excepties worden verworpen. B.4.3. Les exceptions sont rejetées.
Ten gronde Quant au fond
B.5.1. De verzoekende partijen voeren een schending aan van, B.5.1. Les parties requérantes invoquent la violation des règles
enerzijds, de bevoegdheidverdelende regels en, anderzijds, het répartitrices de compétences, d'une part, et du principe d'égalité et
beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. de non-discrimination, d'autre part.
B.5.2. Het onderzoek van de overeenstemming van een bestreden bepaling B.5.2. L'examen de la conformité d'une disposition attaquée aux règles
met de bevoegdheidverdelende regels gaat in beginsel dat van de répartitrices de compétences doit en principe précéder l'examen de sa
bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet vooraf. compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution.
Ten aanzien van de bevoegdheidverdelende regels Quant aux règles répartitrices de compétences
B.6. Het eerste middel is afgeleid uit een schending van de artikelen B.6. Le premier moyen est pris de la violation des articles 24, 127, §
24, 127, § 2, en 143, § 1, van de Grondwet en van artikel 6, § 1, VI, 2, et 143, § 1er, de la Constitution et de l'article 6, § 1er, VI,
vijfde lid, 6°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot alinéa 5, 6°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes
hervorming der instellingen. institutionnelles.
B.7. De verzoekende partijen verwijten de bestreden bepaling dat zij B.7. Les parties requérantes reprochent à la disposition attaquée de
porter atteinte aux compétences des communautés en matière
afbreuk doet aan de bevoegdheden van de gemeenschappen inzake d'enseignement, du fait de l'utilisation d'un titre de gradué qui
onderwijs, door een titel van gegradueerde te hanteren die in de n'existe pas en Communauté flamande et par l'exigence d'une épreuve
Vlaamse Gemeenschap niet wordt gebruikt en door een geïntegreerde intégrée qui n'est pas organisée en Communauté flamande. Selon ces
proef te eisen die niet in de Vlaamse Gemeenschap wordt ingericht. parties, le législateur fédéral devrait adapter la législation en
Volgens die partijen zou de federale wetgever de wetgeving inzake matière de conditions d'accès à la profession à l'évolution de la
vestigingsvoorwaarden dienen aan te passen aan de evoluerende législation communautaire en matière d'enseignement.
onderwijswetgeving van de gemeenschappen. B.8.1. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen, enerzijds, onderwijswetgeving, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn, en, anderzijds, een regeling inzake de toegang tot een beroep, waarvoor de federale wetgever bevoegd is. Het vaststellen van een leerprogramma op basis waarvan een diploma kan worden verworven, is een aangelegenheid van onderwijs. De toegang tot een beroep afhankelijk maken van het bezit van een diploma of van andere vereisten, komt neer op het regelen van vestigingsvoorwaarden. B.8.2. Het staat bijgevolg aan de federale wetgever uit te maken welke diploma's hij in aanmerking neemt bij het regelen van de toegang tot een beroep, op voorwaarde dat hij daarbij gelijkwaardige diploma's op dezelfde wijze behandelt en hij rekening houdt met de door de gemeenschappen aangenomen regelgeving. B.8.1. Il y a lieu de faire une distinction entre, d'une part, la législation sur l'enseignement, pour laquelle les communautés sont compétentes, et, d'autre part, la réglementation de l'accès à une profession, pour laquelle le législateur fédéral est compétent. La fixation d'un programme d'études sur la base duquel un diplôme peut s'acquérir est une matière d'enseignement. Faire dépendre l'accès à une profession de la possession d'un diplôme ou d'autres exigences revient à régler les conditions d'accès à la profession. B.8.2. Il appartient dès lors au législateur fédéral d'établir quels diplômes il prend en compte pour régler l'accès à une profession, à condition de traiter à cet égard de manière identique les diplômes équivalents et de tenir compte de la réglementation adoptée par les communautés.
B.9. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling B.9. Les travaux préparatoires de la disposition attaquée font
blijkt dat de wetgever de titels die zijn vereist om het beroep van apparaître que le législateur a entendu adapter à l'enseignement
landmeter-expert te kunnen uitoefenen of om de beroepstitel van organisé en la matière par la Communauté flamande les titres qui sont
landmeter-expert te kunnen voeren, wenste aan te passen aan het door requis pour exercer la profession de géomètre-expert ou pour porter le
de Vlaamse Gemeenschap ter zake ingerichte onderwijs. De bestreden titre professionnel de géomètre-expert. La disposition attaquée a été
bepaling werd als volgt verantwoord : justifiée comme suit :
« Hoofdstuk II, artikel 2, 1°, somt de diplomavereisten op voor het « Le chapitre II, article 2, 1°, énumère les exigences de diplômes
uitoefenen van het beroep en het voeren van de titel van pour l'exercice de la profession et le port du titre de
landmeter-expert. In het oorspronkelijke punt d) worden de diploma's géomètre-expert. Dans le point d) original, les diplômes de ' gradué
van ' gegradueerde landmeter-expert vastgoed ' en van ' gegradueerde géomètre-expert immobilier ' et de ' gradué en construction et
bouwkunde en vastgoed, optie opmeten ' genoemd. Het eerste diploma immobilier, option mesurage ' sont cités. Le premier diplôme est
wordt in de Franse Gemeenschap uitgereikt, het tweede verwijst naar de délivré en Communauté française et le deuxième fait référence à la
formation organisée en Communauté flamande.
opleiding die wordt ingericht in de Vlaamse Gemeenschap. Cependant, cette dernière formation n'a jamais existé sous cette
Die laatste opleiding heeft echter nooit onder die naam in de Vlaamse dénomination en Communauté flamande. Par conséquent, aucun diplôme n'a
Gemeenschap bestaan; bijgevolg zijn er ook nooit diploma's met die jamais été délivré sous cette dénomination. Le législateur visait
naam uitgereikt. De wetgever bedoelde duidelijk de basisopleiding van précisément la formation de base d'un cycle en construction, option
één cyclus bouw, optie vastgoed, ' keuze meten ', zoals die sinds het immobilier, ' choix mesurage ', telle celle organisée depuis l'année
academiejaar 1995-1996 wordt ingericht, conform het decreet van 13 académique 1995-1996, conformément au décret du 13 juillet 1994
juli 1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap. Het relatif aux instituts supérieurs en Communauté flamande. L'arrêté du
besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 1995 betreffende de gouvernement flamand du 19 juillet 1995 relatif à la transformation
omvorming van de opleidingen en opties van de hogescholen van de des formations et options des instituts supérieurs en Communauté
Vlaamse Gemeenschap geeft uitvoering aan artikel 314bis van dit flamande exécute l'article 314bis de ce décret. Le tableau de
decreet. De omvormingstabel die bij dit besluit is gevoegd, geeft transformation annexé à cet arrêté indique par ailleurs, de manière
overigens ondubbelzinnig aan uit welke afdelingen volgens de ' oude ' explicite, de quelles sections selon l'' ancienne ' structure, y
structuur, met afdelingen en opties, de ' nieuwe ' opleidingen en compris les sections et les options, sont issues les ' nouvelles '
opties zijn voortgekomen, alsook welke afdelingen op dat ogenblik formations et options, et mentionne également les sections qui ont, à
definitief werden afgebouwd en bijgevolg géén directe opvolger in de ce moment, été définitivement supprimées et n'ont par conséquent pas
nieuwe structuur hebben gekregen.
Om te vermijden dat afgestudeerden met dit correcte diploma ten d'équivalent direct dans la nouvelle structure.
onrechte uitgesloten zouden worden van het uitoefenen van het beroep Afin d'éviter que les titulaires de ce diplôme correct soient
en het voeren van de titel, wordt de correcte benaming in de wet van injustement exclus de l'exercice de la profession et du port du titre,
11 mei 2003 ingeschreven. [...] » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC la dénomination correcte est reprise dans la loi du 11 mai 2003. [...]
51-2518/001, pp. 114-115). » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2518/001, pp. 114-115).
B.10. In zoverre de verzoekende partijen de bestreden bepaling B.10. En ce que les parties requérantes reprochent à la disposition
verwijten een geïntegreerde proef te eisen die niet in de Vlaamse attaquée d'exiger une épreuve intégrée qui n'est pas organisée en
Gemeenschap wordt ingericht, stelt het Hof vast dat het slagen voor de Communauté flamande, la Cour constate que la réussite de l'épreuve
geïntegreerde proef enkel wordt vereist voor de gegradueerde « intégrée est uniquement requise pour le gradué « géomètre-expert
landmeter-expert vastgoed » in de Franse Gemeenschap - voor wie het immobilier » en Communauté française - pour lequel la réussite de
slagen voor die proef een voorwaarde is voor het behalen van dat cette épreuve est une condition d'obtention du diplôme.
diploma. B.11. In zoverre de verzoekende partijen de bestreden bepaling B.11. En ce que les parties requérantes reprochent à la disposition
verwijten een titel te hanteren die in de Vlaamse Gemeenschap niet attaquée de faire usage d'un titre qui n'est pas utilisé en Communauté
wordt gebruikt, dient te worden opgemerkt dat de door de wetgever flamande, il convient de constater que le titre utilisé par le
gehanteerde titel overeenstemt met de in bijlage I van het decreet van législateur correspond à la formation de base d'un seul cycle,
13 juli 1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap mentionnée dans l'annexe I du décret du 13 juillet 1994 relatif aux
vermelde basisopleiding van één cyclus die de hogescholen kunnen instituts supérieurs en Communauté flamande, que les instituts
organiseren en waarvoor ze de overeenkomstige graad kunnen verlenen. supérieurs peuvent organiser et pour laquelle elles peuvent conférer
le grade correspondant. Conformément à l'arrêté du Gouvernement
Overeenkomstig het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli 1995 flamand du 19 juillet 1995 relatif à la transformation des formations
betreffende de omvorming van de opleidingen en opties van de et options des instituts supérieurs en Communauté flamande, cette
hogescholen van de Vlaamse Gemeenschap vervangt die opleiding, met formation remplace, à partir de l'année académique 1995-1996,
ingang van het academiejaar 1995-1996, de voorheen bestaande afdeling l'ancienne section construction, option immobilier.
bouw, optie vastgoed.
B.12. Overeenkomstig artikel 123, § 1, van het decreet van 4 april B.12. Toutefois, conformément à l'article 123, § 1er, du décret du 4
2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in avril 2003 relatif à la restructuration de l'enseignement supérieur en
Flandre, les instituts supérieurs peuvent transformer leurs formations
Vlaanderen, kunnen de hogescholen evenwel hun basisopleidingen die zij de base qu'elles peuvent offrir par ou en vertu du décret relatif aux
bij of krachtens het hogescholendecreet in het academiejaar 2001-2002 instituts supérieurs au cours de l'année académique 2001-2002 en
kunnen aanbieden, omvormen in bachelor- en masteropleidingen. De formations de bachelier et de maîtrise. Les formations de bachelier
bacheloropleidingen die de voorheen bestaande opleidingen vervangen, qui remplacent les anciennes formations conduisent au grade de
leiden tot de graad van bachelor (artikel 11 van voormeld decreet). bachelier (article 11 du décret précité).
Hieruit vloeit voort dat de basisopleiding waarvoor de graad van Il s'ensuit que la formation de base pour laquelle est conféré le
gegradueerde in bouw, optie vastgoed, wordt verleend, wordt omgevormd grade de gradué en construction, option immobilier, est transformée en
in een opleiding die leidt tot de graad van bachelor in het vastgoed. une formation conférant le grade de bachelier en immobilier.
B.13. Indien de bestreden bepaling zo zou worden gelezen dat de B.13. Si la disposition attaquée était interprétée en ce sens que les
houders van dat diploma, dat de basisopleiding van gegradueerde in titulaires de ce diplôme, qui remplace la formation de base de gradué
bouw, optie vastgoed, vervangt, niet over het vereiste diploma en construction, option immobilier, ne disposent pas du diplôme requis
beschikken om het beroep van landmeter-expert te kunnen uitoefenen of pour pouvoir exercer la profession de géomètre-expert ou pour pouvoir
om de beroepstitel van landmeter-expert te kunnen voeren, zou hieruit porter le titre professionnel de géomètre-expert, il devrait en être
moeten worden afgeleid dat de wetgever de bevoegdheid van de déduit que le législateur a méconnu la compétence des communautés en
gemeenschappen inzake onderwijs heeft geschonden, door bij het matière d'enseignement en ne prenant pas suffisamment en
uitoefenen van de bevoegdheid die hem door artikel 6, § 1, VI, vijfde considération, dans le cadre de l'exercice de la compétence qui lui a
lid, 6°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 is toegekend op été attribuée par l'article 6, § 1er, VI, alinéa 5, 6°, de la loi
onvoldoende wijze de door de gemeenschappen aangenomen regeling in spéciale du 8 août 1980, la réglementation adoptée par les
acht te nemen. communautés.
B.14. De bestreden bepaling moet dan ook noodzakelijkerwijze zo worden B.14. La disposition attaquée doit dès lors nécessairement être
geïnterpreteerd dat het bachelordiploma dat het diploma van interprétée en ce sens que le diplôme de bachelier qui remplace le
gegradueerde in bouw, optie vastgoed, vervangt, hiermee wordt diplôme de gradué en construction, option immobilier, y est assimilé
gelijkgesteld en dat de houders van dat diploma, voor zover ze aan de et que les titulaires de ce diplôme, pour autant qu'ils remplissent
overige voorwaarden voldoen, het beroep van landmeter-expert kunnen les autres conditions, peuvent exercer la profession de
uitoefenen en de titel van landmeter-expert kunnen voeren. géomètre-expert et porter le titre de géomètre-expert.
B.15. Onder voorbehoud van de in B.14 vermelde interpretatie, is het B.15. Sous la réserve d'interprétation mentionnée en B.14, le moyen
middel niet gegrond. n'est pas fondé.
Ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie Quant au principe d'égalité et de non-discrimination
B.16. In een tweede middel voeren de verzoekende partijen de schending B.16. Dans un deuxième moyen, les parties requérantes invoquent la
aan van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet omdat, enerzijds, de violation des articles 10 et 11 de la Constitution au motif que, d'une
bachelors en, anderzijds, de gegradueerden in de topografie niet over part, les bacheliers et, d'autre part, les gradués en topographie ne
de vereiste titel zouden beschikken om het beroep van landmeter-expert disposeraient pas du titre requis pour pouvoir exercer la profession
te kunnen uitoefenen of om de titel van landmeter-expert te kunnen de géomètre-expert ou pour porter le titre de géomètre-expert, à
voeren, en de houders van het diploma van gegradueerde in bouw, optie l'inverse des titulaires du diplôme de gradué en construction, option
vastgoed, wel, ofschoon zij alle drie tot hetzelfde studiegebied immobilier, bien que ces trois catégories appartiennent au même
zouden behoren. domaine d'études.
B.17. Nu de bestreden bepaling op de in B.14 aangegeven wijze dient te B.17. Etant donné que la disposition attaquée doit être interprétée de
worden geïnterpreteerd, is het verschil in behandeling tussen, la manière indiquée en B.14, la différence de traitement entre, d'une
enerzijds, de houders van het diploma van gegradueerde in bouw, optie part, les titulaires du diplôme de gradué en construction, option
vastgoed, en, anderzijds, de houders van het bachelordiploma dat dat immobilier, et, d'autre part, les titulaires du diplôme de bachelier
diploma vervangt, onbestaande. qui remplace ce diplôme, n'existe pas.
B.18.1. Wat het diploma van gegradueerde in de topografie betreft, B.18.1. En ce qui concerne le diplôme de gradué en topographie, la
rees in de parlementaire voorbereiding van de wet van 11 mei 2003 question pour laquelle ce diplôme ne donnerait pas accès à la
reeds de vraag waarom dat diploma geen toegang zou geven tot het profession ou au titre de géomètre-expert a déjà été soulevée lors des
beroep of tot de titel van landmeter-expert. In dit verband verklaarde travaux préparatoires de la loi du 11 mai 2003. A ce sujet, le
de minister : ministre a déclaré :
« Niet behouden evenwel zijn de topografen. De topografen maken « Les topographes ne sont, par contre, pas maintenus. Les topographes
uitgerekend deel uit van een van de categorieën van wie de landmeters font précisément partie d'une des catégories dont les géomètres ne
absoluut niet wilden dat zij op dezelfde wijze zouden worden veulent absolument pas qu'ils soient placés dans la même catégorie
gecatalogeerd. Zij werden niet gehandhaafd in het basis koninklijk qu'eux. Ils n'ont pas été maintenus dans l'arrêté royal de base et ne
besluit en vallen bijgevolg niet onder de toepassing ervan » relèvent donc pas de son champ d'application » (Compte rendu intégral,
(Integraal Verslag, Kamer, 19 maart 2003, CRIV 50 PLEN 338, p. 68). Chambre, 19 mars 2003, CRIV 50 PLEN 338, p. 68).
Op de vraag of dit betekende dat de topografen die vóór de A la question de savoir si cela signifiait que les topographes qui
inwerkingtreding van de wet van 11 mei 2003 reeds actief waren, hun étaient déjà actifs avant l'entrée en vigueur de la loi du 11 mai 2003
beroepsactiviteiten moeten stopzetten, antwoordde de minister : doivent cesser leurs activités professionnelles, le ministre a répondu
« Nee, natuurlijk niet. Het gaat erom dat de topografen als groep niet : « Non, évidemment pas. Le fait est que les topographes n'ont pas été
werden gehandhaafd, maar dat degenen die als landmeter zijn erkend maintenus en tant que groupe mais que ceux qui sont reconnus en
uiteraard wel worden behouden; dat is immers een verworven recht. Dat qualité de géomètre seront évidemment maintenus; il s'agit en effet
is nogal evident. Het lijkt vanzelfsprekend, maar het is misschien d'un droit acquis. C'est assez évident. Cela semble aller de soi mais
toch goed om het te zeggen » (ibid., pp. 68-69). il est peut-être bon de le dire » (ibid., pp. 68-69).
B.18.2. Na de inwerkingtreding van de wet van 11 mei 2003 werd de B.18.2. Après l'entrée en vigueur de la loi du 11 mai 2003, le
minister van Economie, Energie, Buitenlandse Handel en Ministre de l'Economie, de l'Energie, du Commerce extérieur et de la
Wetenschapsbeleid ondervraagd over het verschil in behandeling tussen Politique scientifique a été interrogé au sujet de la différence de
de houders van een diploma van, enerzijds, gegradueerde in de traitement entre les titulaires d'un diplôme de gradué en topographie,
topografie en, anderzijds, gegradueerde in bouw, optie vastgoed, keuze d'une part, et de gradué en construction, option immobilier, choix
meten. De minister antwoordde het volgende : mesurage, d'autre part. Le ministre a répondu :
« [...] ik stel vast dat het diploma van gegradueerde in de topografie « Je constate que le diplôme de gradué en topographie ne figure pas
niet werd opgenomen in de [in de] wet van 11 mei 2003 tot regeling van dans la liste des professions établie par la loi du 11 mai 2003
het beroep opgestelde lijst van de beroepen en ook niet in het
koninklijk besluit van 18 januari 1995, dat door de vernoemde wet werd réglant la profession et pas davantage dans l'arrêté royal du 18
opgeheven. Men kan dus veronderstellen dat het toen niet als janvier 1995, qui a été abrogé par la loi précitée. L'on peut donc
gelijkwaardig beschouwd werd. [...].
De wet voorziet, na advies van de Hoge Raad voor de Zelfstandigen en supposer qu'il n'a, à l'époque, pas été considéré comme équivalent.
de K.M.O.'s, in de mogelijkheid een diploma te erkennen dat door [...] La loi prévoit, après l'avis du Conseil supérieur des indépendants et
iedere andere instelling van een door de Koning erkend vergelijkbaar des P.M.E., la possibilité de reconnaître un diplôme remis par tout
niveau overhandigd is. In deze procedure kan op basis van een autre établissement d'un niveau comparable reconnu par le Roi. Cette
behoorlijk ondersteund dossier worden voorzien » (Integraal Verslag, procédure peut être prévue sur la base d'un dossier dûment étayé »
Kamer, 13 april 2005, CRIV 51 COM 558). (Compte rendu intégral, Chambre, 13 avril 2005, CRIV 51 COM 558).
B.18.3. In het verlengde van dat antwoord heeft de minister van B.18.3. Dans le prolongement de cette réponse, le Ministre des Classes
Middenstand en Landbouw het advies gevraagd van de Hoge Raad voor de moyennes et de l'Agriculture a demandé l'avis du Conseil supérieur des
Zelfstandigen en de K.M.O.'s. In haar advies van 29 september 2005 indépendants et des P.M.E.. Dans son avis du 29 septembre 2005, cette
besluit die instantie dat het diploma van gegradueerde in de instance conclut que le diplôme de gradué en topographie ne peut être
topografie niet als gelijkwaardig kan worden beschouwd met het diploma considéré comme équivalent au diplôme de « gradué en construction et
van « gegradueerde in bouwkunde en vastgoed, optie opmeten ». De Hoge immobilier, option mesurage ». Le Conseil supérieur se prévaut, entre
Raad beroept zich onder meer op het feit dat in de Vlaamse Gemeenschap autres, du fait qu'en Communauté flamande un diplôme de topographe
een diploma van topograaf ongeveer 1 260 uren lestijd omvat, terwijl comprend environ 1 260 périodes de cours, alors qu'un diplôme de
een diploma van bachelor in bouw 1 800 uren lestijd omvat, en op het bachelier en construction comprend 1 800 périodes de cours, ainsi que
feit dat het diploma van topograaf geen specifieke cursussen uit de du fait que le diplôme de topographe ne comporte pas les cours
vorming tot landmeter bevat. De Hoge Raad besluit : spécifiques de la formation de géomètre. Le Conseil supérieur conclut :
« Enkel de vorming van ' vastgoed-landmeter ' kan overeenstemmen met « Seule la formation de ' vastgoed-landmeter ' peut correspondre aux
de wetsvereisten op voorwaarde dat het aangevuld wordt met een exigences de la loi pour autant qu'elle soit complétée par un
getuigschrift van slagen in de proef voor uitreiking van de titels van certificat de réussite de l'épreuve intégrée délivrant les titres de
meetkundige schatter ». géomètre-expert immobilier ».
B.18.4. In hun antwoord op de door het Hof gestelde vragen, tonen de B.18.4. Dans leur réponse aux questions posées par la Cour, les
verzoekende partijen niet aan dat, in tegenstelling tot wat de Hoge parties requérantes ne démontrent pas que contrairement à ce qu'estime
Raad voor de Zelfstandigen en de K.M.O.'s meent, het le Conseil supérieur des indépendants et des P.M.E., le programme de
opleidingsprogramma voor gegradueerde in de topografie inhoudelijk formation d'un gradué en topographie est analogue ou équivalent quant
soortgelijk of gelijkwaardig is aan dat voor gegradueerde in bouw, au contenu à celui d'un gradué en construction, option immobilier,
optie vastgoed, keuze meten. orientation mesurage.
B.19.1. Overigens verschilt de optie die aan het diploma van B.19.1. Par ailleurs, l'option qui fonde le diplôme de gradué en
gegradueerde in de topografie ten grondslag ligt, van die van het topographie diffère de celle du diplôme de gradué en construction,
diploma van gegradueerde in bouw, optie vastgoed. Binnen de zogenaamde option immobilier. En effet, dans l'« ancienne structure » des
« oude structuur » van de opleidingen en opties van de hogescholen van formations et options des instituts supérieurs de la Communauté
de Vlaamse Gemeenschap, zijnde de « voorwaarden waaraan een afdeling flamande, c'est-à-dire les « conditions auxquelles une section ou une
of optie op het vlak van studieduur, inhoud van het option devait satisfaire sur le plan de la durée d'études, du contenu
opleidingsprogramma en diploma moest voldoen op basis van de de programme de formation ou du diplôme sur la base de la
reglementering die erop van toepassing was op 31 augustus 1995 » réglementation y applicable au 31 août 1995 » (article 1er, 2°, de
(artikel 1, 2°, van het besluit van de Vlaamse Regering van 19 juli l'arrêté du Gouvernement flamand du 19 juillet 1995), il est fait une
1995), wordt binnen de afdeling bouw immers een onderscheid gemaakt distinction, au sein de la section de construction, entre les options
tussen de opties bouw, vastgoed en topografie. construction, immobilier et topographie.
Zoals in B.11 werd aangegeven, vervangt de opleiding bouw, optie Ainsi qu'il a été indiqué en B.11, la formation construction, option
vastgoed, met ingang van het academiejaar 1995-1996, de voorheen immobilier, remplace, à partir de l'année académique 1995-1996,
bestaande afdeling bouw, optie vastgoed. De optie topografie werd l'ancienne section construction, option immobilier. L'option
daarentegen afgebouwd. topographie a en revanche été supprimée progressivement.
B.19.2. Ten slotte vereist de bestreden bepaling, naast het diploma B.19.2. Enfin, la disposition attaquée exige, outre le diplôme de
van gegradueerde in bouw, optie vastgoed, tevens een diplomasupplement gradué en construction, option immobilier, un supplément de diplôme ou
of een attest vereist dat de keuze « meten » vermeldt. une attestation mentionnant le choix « mesurage ».
B.20. Gelet op het voorgaande, vermocht de wetgever redelijkerwijs aan B.20. Eu égard à ce qui précède, le législateur a pu raisonnablement
te nemen dat het diploma van gegradueerde in de topografie niet considérer que le diplôme de gradué en topographie n'était pas
gelijkwaardig was aan de diploma's die in de bestreden bepaling worden vermeld. équivalent aux diplômes mentionnés dans la disposition attaquée.
B.21. Het middel is niet gegrond. B.21. Le moyen n'est pas fondé.
Ten aanzien van het door de tussenkomende partijen aangevoerde nieuwe Quant au moyen nouveau invoqué par les parties intervenantes
middel B.22. De tussenkomende partijen voeren een « aanvullend en nieuw B.22. Les parties intervenantes invoquent un « moyen complémentaire et
middel » afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de nouveau », pris de la violation des articles 10 et 11 de la
Grondwet aan, in zoverre artikel 2, 1°, b) tot en met d), drie Constitution, en ce que l'article 2, 1°, b) à d), confère à trois
diploma's van verschillend niveau (universitair, hoger onderwijs van diplômes de niveau différent (universitaire, supérieur de type long et
het lange type, hoger onderwijs van het korte type) op gelijke wijze supérieur de type court) un accès égal à la profession de
toegang verleent tot het beroep van landmeter-expert en tot het voeren géomètre-expert et au port du titre professionnel. Selon ces parties,
van de beroepstitel. Volgens die partijen schendt die gelijke ce traitement égal de personnes se trouvant dans des situations
behandeling van personen die zich in verschillende situaties bevinden différentes quant à leurs diplômes viole le principe d'égalité et de
op het vlak van hun diploma's het beginsel van gelijkheid en
niet-discriminatie. non-discrimination.
B.23. Artikel 85 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 laat enkel B.23. L'article 85 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 permet
toe dat nieuwe middelen worden aangevoerd door de instellingen en de uniquement que des moyens nouveaux soient invoqués par les
in de artikelen 76, 77 en 78 van die wet bedoelde personen. Het nieuwe institutions et personnes visées aux articles 76, 77 et 78 de cette
middel dat de tussenkomende partijen aanvoeren in hun memorie, is loi. Le moyen nouveau invoqué par les parties intervenantes dans leur
derhalve niet-ontvankelijk. mémoire est dès lors irrecevable.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof, la Cour,
onder voorbehoud van de in B.14 vermelde interpretatie, verwerpt de sous la réserve d'interprétation mentionnée en B.14, rejette les
beroepen. recours.
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 22 november 2007, door voorzitter M. janvier 1989, à l'audience publique du 22 novembre 2007, par le
Bossuyt ter vervanging van emeritus voorzitter A. Arts, wettig président M. Bossuyt en remplacement du président émérite A. Arts,
verhinderd. légitimement empêché.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^