Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 110/2007 van 26 juli 2007 Rolnummer 4072 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 23 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 betreffende de statuten van de leermeesters godsdienst en de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 110/2007 van 26 juli 2007 Rolnummer 4072 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 23 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 betreffende de statuten van de leermeesters godsdienst en de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P(...) Extrait de l'arrêt n° 110/2007 du 26 juillet 2007 Numéro du rôle : 4072 En cause : le recours en annulation de l'article 23 du décret de la Communauté française du 10 mars 2006 relatif aux statuts des maîtres de religion et professeurs de r La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Marte(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 110/2007 van 26 juli 2007 Extrait de l'arrêt n° 110/2007 du 26 juillet 2007
Rolnummer 4072 Numéro du rôle : 4072
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 23 van het decreet En cause : le recours en annulation de l'article 23 du décret de la
van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 betreffende de statuten Communauté française du 10 mars 2006 relatif aux statuts des maîtres
van de leermeesters godsdienst en de leraars godsdienst, ingesteld de religion et professeurs de religion, introduit par l'Eglise
door de Orthodoxe Kerk in België en anderen. orthodoxe en Belgique et autres.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 17 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 17
2006 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 novembre 2006 et parvenue au greffe le 20 novembre 2006, un recours en
november 2006, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 23 van
het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 betreffende de annulation de l'article 23 du décret de la Communauté française du 10
statuten van de leermeesters godsdienst en de leraars godsdienst mars 2006 relatif aux statuts des maîtres de religion et professeurs
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 19 mei 2006, tweede de religion (publié au Moniteur belge du 19 mai 2006, deuxième
édition) a été introduit par l'Eglise orthodoxe en Belgique, dont le
editie), door de Orthodoxe Kerk in België, met zetel te 1030 Brussel, siège est établi à 1030 Bruxelles, avenue Charbo 71, Pierre Spasky,
Charbolaan 71, Pierre Spasky, wonende te 1180 Brussel, Generaal demeurant à 1180 Bruxelles, rue Général Lotz 44/1, Irène Mandis,
Lotzstraat 44/1, Irène Mandis, wonende te 7134 Péronnes-lez-Binche, demeurant à 7134 Péronnes-lez-Binche, rue Quintaux 12, Vasileios
rue Quintaux 12, Vasileios Meichanetsidis, wonende te 1060 Brussel, Meichanetsidis, demeurant à 1060 Bruxelles, rue de Bosnie 73,
Bosniëstraat 73, Elena-Camelia Popescu-Craciun, wonende te 1450 Elena-Camelia Popescu-Craciun, demeurant à 1450 Cortil-Noirmont, rue
Cortil-Noirmont, rue Gaston Delvaux 56, en Carmen Sottile, wonende te Gaston Delvaux 56, et Carmen Sottile, demeurant à 7100
7100 Haine-Saint-Paul, chaussée de Mons 268. Haine-Saint-Paul, chaussée de Mons 268.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepaling Quant à la disposition attaquée
B.1. Het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 « B.1. Le décret de la Communauté française du 10 mars 2006 « relatif
betreffende de statuten van de leermeesters godsdienst en de leraars aux statuts des maîtres de religion et professeurs de religion »
godsdienst » regelt de loopbaan van de leerkracht godsdienst van het organise la carrière de l'enseignant de religion du réseau officiel
gesubsidieerd officieel onderwijs. subventionné.
Het voorziet meer bepaald, in zijn artikel 23, in een mechanisme voor
de aanstelling van tijdelijke leerkrachten, dat is verbonden aan Il prévoit notamment, en son article 23, un mécanisme de désignation
anciënniteit, en het bepaalt de voorwaarden, de modaliteiten en de des enseignants temporaires, lié à l'ancienneté, et en détermine les
procedure ervan. Die procedure omvat een rangschikking van de conditions, les modalités ainsi que la procédure. Celle-ci comprend un
prioritaire tijdelijke leerkrachten, waarvan het bijhouden aan de classement des enseignants temporaires prioritaires, dont la tenue est
autoriteiten van de eredienst wordt toevertrouwd bij de tweede confiée aux autorités du culte par le deuxième paragraphe de l'article
paragraaf van artikel 23; de verzoekende partijen hebben hoofdzakelijk 23; c'est la tenue de cette liste qui est principalement critiquée par
kritiek op het bijhouden van die lijst. les parties requérantes.
Artikel 23, § 2, bepaalt : L'article 23, § 2, dispose :
« Na uitputting van de lijst van de prioritaire kandidaten bedoeld in « Après épuisement de la liste des candidats prioritaires visés au § 1er,
§ 1, stelt het hoofd van de eredienst, bij wijze van voorrang, de
tijdelijke aanstelling voor, als leermeester godsdienst of leraar l'autorité du culte propose, par priorité, la désignation à titre
godsdienst in een ambt waarvoor het personeelslid het vereiste temporaire en qualité de maître de religion ou de professeur de
bekwaamheidsbewijs bezit, van het personeelslid dat het bewijs kan religion temporaire dans une fonction pour laquelle il possède le
leveren van 360 dagen die werkelijk werden gepresteerd in één van de titre requis, du membre du personnel qui peut faire valoir 360 jours
ambten van leermeester godsdienst of leraar godsdienst, in hoofdambt de service effectivement accomplis dans une des fonctions de maître de
in het gesubsidieerd officieel onderwijs, verdeeld over ten minste religion ou de professeur de religion, en fonction principale dans
l'enseignement officiel subventionné, répartis sur deux années
twee schooljaren, en verworven gedurende de laatste vijf schooljaren : scolaires au moins et acquis au cours des cinq dernières années scolaires :
1° In het lager, gewoon en gespecialiseerd onderwijs, binnen de 1° Dans l'enseignement primaire, ordinaire et spécialisé, au sein des
inrichtende machten van elk van de zones zoals bepaald in artikel 1, pouvoirs organisateurs de chacune des zones telles que définies à
8°, van het decreet van 14 maart 1995 tot bevordering van het l'article 1er, 8°, du décret du 14 mars 1995 relatif à la promotion
welslagen in de basisscholen; d'une école de la réussite dans l'enseignement fondamental;
2° In het secundair en kunstonderwijs, binnen de inrichtende machten 2° Dans les enseignements secondaire et artistique, au sein des
van elk van de zones zoals bepaald in artikel 8 van het decreet van 12 pouvoirs organisateurs de chacune des zones telles que définies à
mei 2004 betreffende de vaststelling van de schaarste en bepaalde l'article 8 du décret du 12 mai 2004 relatif à la définition de la
Commissies in het buitengewoon of door de Franse Gemeenschap pénurie et à certaines Commissions dans l'enseignement organisé ou
gesubsidieerde onderwijs. subventionné par la Communauté française.
De aanstellingen geschieden met inachtneming van de rangschikking. Die Les désignations sont effectuées dans le respect du classement.
wordt bepaald door het hoofd van de eredienst op grond van het aantal Celui-ci est établi par l'autorité du culte en tenant compte du nombre
dagen dienstanciënniteit berekend overeenkomstig artikel 18, § 1. de jours d'ancienneté de service calculée conformément à l'article 18, § 1er.
Bij gelijke dienstanciënniteit wordt de voorrang verleend aan het En cas d'égalité d'ancienneté de service, la priorité est accordée au
personeelslid met de grootste ambtsanciënniteit berekend membre du personnel qui compte l'ancienneté de fonction la plus élevée
overeenkomstig artikel 18, § 2. calculée conformément à l'article 18, § 2.
Bij gelijke ambtsanciënniteit, wordt de voorrang verleend aan het En cas d'égalité d'ancienneté de fonction, la priorité est accordée au
oudste personeelslid. membre du personnel le plus âgé.
Bij gelijke leeftijd, wordt de voorrang verleend aan het personeelslid En cas d'égalité d'âge, la priorité est accordée au membre du
waarvan het jaar van uitreiking van het vereiste bekwaamheidsbewijs personnel dont l'année de délivrance du titre requis pour la fonction
voor het ambt waarnaar wordt gesolliciteerd het oudste is ». postulée est la plus ancienne ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Quant à la recevabilité
B.2. De Franse Gemeenschapsregering betwist in verschillende opzichten B.2. Le Gouvernement de la Communauté française conteste, à divers
het belang van de verzoekende partijen. titres, l'intérêt des parties requérantes.
Door te voorzien in het bijhouden van een lijst van de prioritaire En prévoyant la tenue d'une liste des enseignants de religion
leerkrachten godsdienst, gerangschikt volgens hun anciënniteit, en prioritaires, classés selon leur ancienneté, et en confiant la charge
door de opdracht toe te vertrouwen aan de autoriteiten van de aux autorités du culte, la disposition attaquée modifie la situation
eredienst, wijzigt de bestreden bepaling op dat gebied de vroegere antérieure, en la matière, de la première requérante, et affecte dès
situatie van de eerste verzoekende partij, en raakt zij bijgevolg lors directement sa situation. Il peut en outre être admis, sans
rechtstreeks haar situatie. Men kan bovendien aannemen, zonder vooruit
te lopen op het onderzoek van de middelen, dat die wijzigingen haar préjuger de l'examen des moyens, que ces modifications puissent
situatie ongunstig kunnen beïnvloeden. affecter de façon défavorable sa situation.
Aangezien een voldoende belang is aangetoond in hoofde van de eerste Dès lors qu'un intérêt suffisant est établi dans le chef de la
verzoekende partij, is het beroep ontvankelijk; er dient bijgevolg première partie requérante, le recours est recevable; il n'y pas lieu
niet te worden nagegaan of de andere verzoekende partijen evenzeer dès lors d'examiner si les autres parties requérantes justifient,
doen blijken van het vereiste belang. elles aussi, de l'intérêt requis.
Ten gronde Quant au fond
B.3. In de middelen wordt de niet-naleving van de artikelen 10, 11, 19 B.3. Les moyens allèguent le non-respect des articles 10, 11, 19 à 21
tot 21 en 24 van de Grondwet aangevoerd; in sommige middelen worden die bepalingen onderling gecombineerd, alsook met internationale verdragsbepalingen. De kritiek heeft betrekking op drie punten : - het feit dat het decreet de verplichting om de lijst van de prioritairen bij te houden, die aan de autoriteiten van de eredienst is opgelegd, niet koppelt aan enige financiële steun, ten gunste van die autoriteiten; - het feit dat het decreet de autoriteiten van de eredienst niet waarborgt dat zij de gegevens verkrijgen die nodig zijn voor het opstellen van de rangschikking van de tijdelijke leerkrachten, met inbegrip van sancties wanneer die gegevens niet worden meegedeeld; - het feit dat het decreet in verschillende opzichten de leerkrachten godsdienst van het gesubsidieerd officieel onderwijs zou discrimineren ten opzichte van die van het door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs. De verzoekende partijen voeren bovendien, ter ondersteuning van hun argumentatie, moeilijkheden aan bij de uitvoering van de bestreden bepaling. B.4. De verzoekende partijen klagen meermaals een ontbrekende, vertraagde of onregelmatige aanstelling aan van leerkrachten godsdienst, alsook lacunes en moeilijkheden bij het bezorgen, aan de autoriteiten van de eredienst, van de gegevens die nodig zijn voor het correct bijhouden van de rangschikking. Zonder zich te moeten uitspreken over de realiteit of de omvang van de aldus aangevoerde moeilijkheden, dient te worden vastgesteld dat de kritiek erop de wijze betreft waarop de bestreden bepaling zou worden toegepast, en niet die bepaling zelf : die wijze van toepassing ontsnapt aan de bevoegdheid van het Hof. Het komt in voorkomend geval de bevoegde overheid en de bevoegde rechtscolleges toe daaraan een einde te maken. B.5. Volgens de memorie van toelichting biedt titel I van het decreet et 24 de la Constitution; certains moyens combinent ces dispositions entre elles, ainsi qu'avec des dispositions de droit international. Les critiques portent sur trois points : - le fait que le décret n'assortit l'obligation de tenir à jour la liste des prioritaires, mise à charge des autorités du culte, d'aucune aide financière au bénéfice de ces autorités; - le fait que le décret ne garantit pas aux autorités du culte l'obtention des informations nécessaires à l'établissement du classement des enseignants temporaires, y compris en prévoyant des sanctions lorsque ces informations ne sont pas communiquées; - le fait que le décret discriminerait, à plusieurs égards, les enseignants de religion de l'enseignement officiel subventionné par rapport à ceux de l'enseignement organisé par la Communauté française. Les parties requérantes invoquent en outre, pour fonder leur argumentation, des difficultés d'exécution de la disposition attaquée. B.4. A diverses reprises, les parties requérantes dénoncent des absences, retards ou irrégularités de désignation d'enseignants de religion ainsi que des lacunes et difficultés au niveau de la transmission, aux autorités du culte, jdes informations nécessaires à la tenue correcte du classement. Sans devoir se prononcer sur la réalité ou l'ampleur des difficultés ainsi alléguées, il y a lieu de constater que leur critique concerne la manière dont la disposition attaquée serait appliquée et non cette disposition elle-même : elle échappe à la compétence de la Cour. Il appartient, le cas échéant, à l'autorité et aux juridictions compétentes d'y mettre fin.
van 10 maart 2006 een oplossing voor het ontbreken van een eigen B.5. Selon l'exposé des motifs, le titre Ier du décret du 10 mars 2006
statuut voor de leerkrachten godsdienst van de gesubsidieerde remédie à l'absence de tout statut propre aux enseignants de religion
officiële onderwijsinstellingen, door ze een statuut toe te kennen dat des établissements officiels subventionnés en les dotant d'un statut
analoog is met dat van de andere leerkrachten (Parl. St., Parlement analogue à celui des autres enseignants (Doc. parl., Parlement de la
van de Franse Gemeenschap, 2005-2006, 223, nr. 1, pp. 8-9). Tijdens de parlementaire voorbereiding werd het volgende gepreciseerd : « Om dat te verwezenlijken heeft men zich bij het schrijven van die tekst voortdurend laten leiden door de bekommernis om het beginsel van gelijkheid onder leerkrachten scrupuleus na te leven. Aangezien het doel van dit ontwerp erin bestaat de statutaire mechanismen die reeds in de andere statuten bestaan, toepasselijk te maken op de leerkrachten godsdienst, moest men immers die mechanismen zo nauwkeurig mogelijk overnemen, en enkel ervan afwijken wanneer een objectief verschil dat rechtvaardigde. Communauté française, 2005-2006, 223, n° 1, pp. 8-9). Au cours des travaux parlementaires, il a été précisé : « Pour ce faire, un souci constant a présidé lors de la rédaction de ce texte : celui du respect scrupuleux du principe d'égalité entre enseignants. En effet, comme l'objectif du présent projet est de rendre applicable aux enseignants de religion des mécanismes statutaires existant déjà dans les autres statuts, il convenait de reproduire ces derniers aussi fidèlement que possible, en s'en écartant uniquement lorsqu'une différence objective le justifiait.
[...] [...]
Zij [de minister-presidente] onderstreept hier nu reeds het D'ores et déjà, elle [la Ministre-présidente] souligne ici
fundamentele ingrijpen van het hoofd van de eredienst in de loopbaan l'intervention fondamentale du chef de culte dans la carrière des
van de personeelsleden, dat ten grondslag ligt aan enkele specifieke membres qui est à la base des quelques spécificités introduites ici
elementen die hier worden ingevoerd ten opzichte van de statuten van par rapport aux statuts des autres enseignants.
de andere leerkrachten. Il convenait, bien évidemment, de prévoir des particularités
Men moest uiteraard specifieke elementen invoeren in de klassieke spécifiques aux mécanismes classiques de manière à assurer aux chefs
mechanismen om het hoofd van de eredienst de plaats en de bevoegdheid de culte la place et la compétence qui leur sont propres, ce tant à
te waarborgen die hem eigen is, en dat zowel bij het begin als
gedurende de loopbaan van de leerkracht godsdienst. l'entame qu'au cours de la carrière de l'enseignant de religion.
In dit geval rechtvaardigt het noodzakelijke ingrijpen van het hoofd Dans ce cas, l'intervention nécessaire du chef de culte justifie dans
van de eredienst dat dit statuut specifieke kenmerken vertoont ten ce statut une spécificité par rapport aux statuts applicables aux
opzichte van de statuten die voor de andere leerkrachten gelden. autres enseignants.
[...] [...]
Ook al wordt, doordat de inrichtende machten van de instellingen uit Si le caractère de pouvoirs publics des pouvoirs organisateurs des
het gesubsidieerd officieel onderwijs het karakter van een overheid établissements d'enseignement officiel subventionné privilégie la
hebben, de verwijzing geprivilegieerd naar het statuut van het référence au statut des personnes des établissements d'enseignement
personeel van de instellingen van het door de Franse Gemeenschap organisé par la Communauté française, certaines caractéristiques
georganiseerd onderwijs, toch leiden bepaalde kenmerken tot een andere induisent par contre une approche différente, comme c'est le cas pour
benadering, zoals dat het geval is voor de andere leden van het les autres membres du personnel enseignant subsidié de l'enseignement
gesubsidieerd onderwijzend personeel uit het gesubsidieerd officieel
onderwijs, die onderworpen zijn aan het decreet van 6 juni 1994 tot officiel subventionné soumis au décret du 6 juin 1994 fixant le statut
vaststelling van de rechtspositie van de gesubsidieerde
personeelsleden van het officieel gesubsidieerd onderwijs » (ibid., des membres du personnel subsidié des établissements d'enseignement
nr. 3, pp. 5 en 6). officiel subventionné » (ibid., n° 3, pp. 5 et 6).
Ten aanzien van het feit dat het decreet aan de autoriteiten van de Quant au fait que le décret n'alloue pas aux autorités du culte de
eredienst geen financiële middelen toekent voor het bijhouden van de moyens financiers pour la prise en charge de la liste des enseignants
lijst van prioritaire leerkrachten prioritaires
B.6. Door de autoriteiten van de eredienst geen middelen toe te kennen B.6. En n'allouant pas de moyens aux autorités du culte pour la tenue
voor het bijhouden van de lijst van de prioritaire leerkrachten, zou de la liste des enseignants prioritaires, le législateur décrétal
de decreetgever artikel 24, § 1, vierde lid, en § 5, alsook de violerait l'article 24, § 1er, alinéa 4, et § 5, ainsi que les
artikelen 19 tot 21 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen articles 19 à 21 de la Constitution, ces dispositions étant invoquées
met de artikelen 10 en 11 ervan, schenden. tant isolément qu'en combinaison avec les articles 10 et 11 de
B.7.1. Artikel 24, § 1, eerste en tweede lid, van de Grondwet celle-ci. B.7.1. L'article 24, § 1er, alinéas 1er et 2, de la Constitution
waarborgt de vrijheid van onderwijs. Die grondwettelijke vrijheid garantit la liberté d'enseignement. Cette liberté constitutionnelle
onderstelt, wil ze niet louter theoretisch zijn, dat de inrichtende suppose, si on entend qu'elle ne reste pas purement théorique, que les
machten die niet rechtstreeks afhangen van de gemeenschap, onder pouvoirs organisateurs qui ne relèvent pas directement de la
bepaalde voorwaarden aanspraak kunnen maken op subsidiëring vanwege de communauté puissent, sous certaines conditions, prétendre à des
gemeenschap. Het recht op subsidiëring vindt zijn beperking, subventions à charge de celle-ci. Le droit au subventionnement est
enerzijds, in het vermogen van de gemeenschap om de subsidiëring te limité, d'une part, par le pouvoir de la communauté de lier les
laten afhangen van vereisten van algemeen belang, zoals onder meer die subventions à des exigences tenant à l'intérêt général, entre autres
van een behoorlijke onderwijsverstrekking en van bepaalde
schoolbevolkingsnormen, en, anderzijds, in de noodzakelijkheid om de celles d'un enseignement de qualité, du respect de normes de
beschikbare financiële middelen te spreiden over de onderscheiden population scolaire et, d'autre part, par la nécessité de répartir les
opdrachten van de gemeenschap. moyens financiers disponibles entre les diverses missions de la
Artikel 24, § 1, vierde lid, heeft, door de openbare overheden die communauté. Pour sa part, l'article 24, § 1er, alinéa 4, en imposant aux pouvoirs
scholen inrichten te verplichten de keuze te bieden tussen het publics, qui organisent des écoles, d'offrir le choix entre
onderricht in een van de erkende godsdiensten en dat in de l'enseignement d'une des religions reconnues et celui de la morale non
niet-confessionele leer, een fundamenteel recht vastgelegd. Elke confessionnelle, a défini un droit fondamental. Toute mesure qui
maatregel die van dien aard zou zijn dat hij die keuze verhindert, serait de nature à empêcher, à entraver ou à pénaliser ce choix,
ondermijnt of bestraft, zou, al was die economisch gerechtvaardigd, fût-elle économiquement justifiée, violerait cette disposition
die grondwettelijke bepaling schenden. constitutionnelle.
B.7.2. Artikel 24, § 5, drukt de wil uit van de Grondwetgever om aan B.7.2. L'article 24, § 5, traduit quant à lui la volonté du
de bevoegde wetgever de zorg voor te behouden een regeling te treffen Constituant de réserver au législateur compétent le soin de régler les
voor de essentiële aspecten van het onderwijs wat de inrichting, aspects essentiels de l'enseignement en ce qui concerne son
erkenning of subsidiëring ervan betreft, doch verbiedt niet dat onder organisation, sa reconnaissance et son subventionnement, mais il
bepaalde voorwaarden opdrachten aan andere overheden worden gegeven. n'interdit pas que des délégations soient données en la matière, sous
certaines conditions, à d'autres autorités.
B.7.3. Artikel 19 van de Grondwet waarborgt de vrijheid van eredienst B.7.3. L'article 19 de la Constitution garantit la liberté des cultes
en de vrije openbare uitoefening ervan; artikel 20 verbiedt elke vorm et celle de leur exercice public; l'article 20 interdit toute
van dwang op dat gebied. Krachtens artikel 21, eerste lid, mag de contrainte en la matière. En vertu de l'article 21, alinéa 1er, l'Etat
Staat zich niet bemoeien met de benoeming of de installatie van de ne peut intervenir dans la nomination et l'installation des ministres
bedienaren van een eredienst, noch hun verbieden briefwisseling te d'un culte, ni leur interdire de correspondre avec leur supérieur ou
houden met hun overheid of hun akten openbaar te maken. de publier leurs actes.
B.8.1. De bestreden bepaling voorziet erin dat de rangschikking van de B.8.1. La disposition attaquée prévoit que le classement des
tijdelijke leerkrachten godsdienst - met inachtneming waarvan de enseignants de religion temporaires - dans le respect duquel doivent
aanstellingen bedoeld in artikel 23, § 2, van het decreet moeten être faites les désignations visées à l'article 23, § 2, du décret -
gebeuren - wordt opgemaakt door het hoofd van de eredienst, op grond est établi par l'autorité du culte, sur la base du nombre de jours
van het aantal dagen dienstanciënniteit. d'ancienneté de service.
B.8.2. Overeenkomstig artikel 21, tweede lid, van het decreet van de B.8.2. Conformément à l'article 21, alinéa 2, du décret de la
Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 worden de leermeesters godsdienst Communauté française du 10 mars 2006, les maîtres de religion et
en leraars godsdienst, behalve als zij prioritair zijn in de zin van professeurs de religion, sauf s'ils sont prioritaires au sens de
artikel 23, § 1 en § 3, van hetzelfde decreet, tijdelijk aangesteld op l'article 23, § 1er et § 3, du même décret, sont désignés à titre
de voordracht van het hoofd van de eredienst. Door de autoriteiten van temporaire sur proposition du chef du culte. En associant les
de eredienst te betrekken bij de aanstellingsprocedure van hun autorités du culte à la procédure de désignation de leurs enseignants,
leerkrachten, geeft de decreetgever een antwoord op de bekommernis om le législateur décrétal fait écho au souci d'« assurer aux chefs de
« het hoofd van de eredienst de plaats en de bevoegdheid te waarborgen culte la place et la compétence qui leur sont propres, ce tant à
die hem eigen is, en dat zowel bij het begin als gedurende de loopbaan l'entame qu'au cours de la carrière de l'enseignant de la religion »
van de leerkracht godsdienst » (Parl. St., Parlement van de Franse (Doc. parl., Parlement de la Communauté française, 2005-2006, n° 223,
Gemeenschap, 2005-2006, nr. 223, nr. 3, p. 5). n° 3, p. 5).
B.8.3. Wanneer een inrichtende macht tot aanstelling van een B.8.3. Lorsqu'un pouvoir organisateur entend procéder à la désignation
tijdelijke leermeester of leerkracht godsdienst wil overgaan na d'un maître ou d'un professeur de religion temporaire après avoir
uitputting van de lijst van de prioritaire kandidaten bedoeld in épuisé la liste des candidats prioritaires visée à l'article 23, § 1er,
artikel 23, § 1, van het decreet van 10 maart 2006, dient bij die aanstelling de door het hoofd van de eredienst bepaalde rangschikking op grond van het aantal dagen dienstanciënniteit in acht te worden genomen. Zonder dat moet worden beslist of het feit dat het hoofd van de eredienst aan het bijhouden van die rangschikking middelen moet besteden die voordien aan andere taken werden besteed, een inmenging vormt in de uitoefening van de rechten die worden gewaarborgd door de door de verzoekende partijen aangevoerde bepalingen, dient te worden vastgesteld dat die inmenging niet kennelijk onredelijk is gelet op de beperkte omvang van die taak in hoofde van de eerste verzoekende partij. Uit het dossier blijkt niet dat het bijhouden van een rangschikking du décret du 10 mars 2006, il doit respecter pour cette désignation le classement établi par le chef du culte sur la base du nombre de jours d'ancienneté de service. Sans qu'il y ait lieu de décider si le fait pour une autorité du culte de devoir affecter à la tenue de ce classement des moyens antérieurement consacrés à d'autres tâches constitue une ingérence dans l'exercice des droits qui sont garantis par les dispositions invoquées par les parties requérantes, il y a lieu de constater que celle-ci n'est pas manifestement déraisonnable eu égard à l'importance limitée de cette tâche dans le chef de la première partie requérante. En effet, il ne ressort pas du dossier que la tenue du classement de
van ongeveer 60 kandidaten de taak van het hoofd van de eerste plus ou moins 60 candidats alourdirait de façon déraisonnable la tâche
verzoekende partij, die, vóór de goedkeuring van de bestreden du chef de la première partie requérante, qui était déjà associée à la
bepaling, reeds via een raadplegingsprocedure betrokken was bij de désignation des enseignants de religion avant l'approbation de la
aanstelling van de leerkrachten godsdienst, op onredelijke wijze zou disposition attaquée par le biais d'une procédure de consultation.
verzwaren. B.8.4. Wat de inachtneming van artikel 24, § 5, van de Grondwet B.8.4. Quant au respect de l'article 24, § 5, de la Constitution, la
betreft, stelt het Hof vast dat de rangschikking door de decreetgever Cour constate que le classement a été prévu par le législateur
zelf werd ingevoerd. décrétal lui-même.
B.8.5. De combinatie van de voormelde grondwetsbepalingen met de B.8.5. La combinaison des dispositions constitutionnelles précitées
artikelen 10 en 11 van de Grondwet en met de internationale verdragsbepalingen die de verzoekende partijen hebben aangevoerd, leidt niet tot andere conclusies. B.9. In zoverre het kritiek uitoefent op het feit dat het hoofd van de eredienst ermee wordt belast een rangschikking te bepalen van tijdelijke leerkrachten op grond van het aantal dagen dienstanciënniteit, zonder dat de nodige middelen worden toegekend voor het bijhouden van die rangschikking, is het middel niet gegrond. Wat het feit betreft dat het decreet de autoriteiten van de eredienst niet zou waarborgen dat zij de nodige gegevens verkrijgen voor het opstellen van de rangschikking van de tijdelijke leerkrachten B.10. Volgens de verzoekende partijen zouden die lacunes leiden tot de avec les articles 10 et 11 de la Constitution et avec les dispositions de droit international invoquées par les parties requérantes ne conduit pas à d'autres conclusions. B.9. En ce qu'il critique le fait que le chef du culte soit chargé d'établir un classement des enseignants temporaires sur la base du nombre de jours d'ancienneté de service, sans que soient alloués les moyens nécessaires à la tenue de ce classement, le moyen n'est pas fondé. Quant au fait que le décret ne garantirait pas aux autorités du culte l'obtention des informations nécessaires à l'établissement du classement des enseignants temporaires B.10. Selon les parties requérantes, ces lacunes emporteraient la
schending van artikel 24, § 5, van de Grondwet, en van de voormelde violation de l'article 24, § 5, de la Constitution ainsi que des
grondwets- en verdragsbepalingen die de vrijheid van eredienst dispositions, constitutionnelles et de droit international, précitées,
waarborgen en de inmenging in de aangelegenheden van de erediensten qui garantissent la liberté des cultes et interdisent l'ingérence dans
verbieden. ceux-ci.
B.11. Het decreet van 10 maart 2006 voorziet in verschillende B.11. Le décret du 10 mars 2006 prévoit plusieurs mécanismes de nature
mechanismen die het hoofd van de eredienst toelaten de opdracht en de à permettre à l'autorité du culte de connaître la charge et
anciënniteit van elk van de betrokken leerkrachten te kennen. l'ancienneté de chacun des enseignants concernés.
Krachtens artikel 21, eerste lid, worden de leerkrachten godsdienst, En vertu de l'article 21, alinéa 1er, les enseignants de religion sont
onverminderd artikel 23, aangesteld op voordracht van het hoofd van de désignés, sans préjudice de l'article 23, sur proposition du chef du
eredienst. Krachtens het tweede lid van dat artikel ontvangt het hoofd culte. En vertu de l'alinéa 2 de cet article, le chef du culte reçoit
van de eredienst een afschrift van elke aanstellingsakte. Krachtens une copie de tout acte de désignation. En vertu de l'article 22,
artikel 22, eerste lid, vermeldt die aanstellingsakte onder andere de alinéa 1er, cet acte de désignation comprend diverses mentions, parmi
datum van indiensttreding en de datum waarop de aanstelling eindigt. lesquelles la date d'entrée en service et de fin de désignation. A
Op het einde van elke activiteitsperiode reikt de inrichtende macht de l'issue de toute période d'activité, le pouvoir organisateur remet à
tijdelijke leerkracht een attest uit dat eveneens onder meer de begin- l'enseignant temporaire une attestation reprenant, elle aussi,
en einddatum van de activiteit vermeldt (artikel 22, derde lid); dat notamment les dates de début et de fin d'activité (article 22, alinéa
attest moet krachtens artikel 23, § 7, worden bezorgd aan het hoofd van de eredienst bij wie de leerkrachten die hun voorrangrecht wensen te laten gelden, hun kandidatuur moeten indienen. Daaruit volgt dat het decreet op voldoende wijze de mededeling waarborgt, aan de autoriteiten van de eredienst, van de gegevens die nodig zijn voor het bijhouden van de rangschikking van de tijdelijke leerkrachten. Wat betreft de aangevoerde discriminaties tussen de leerkrachten godsdienst van het gesubsidieerd officieel onderwijs en die van het door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs 3); cette attestation doit, en vertu de l'article 23, § 7, être communiquée à l'autorité du culte, auprès de laquelle les enseignants qui souhaitent faire valoir leur droit de priorité doivent introduire leur candidature. Il s'ensuit que le décret garantit, de façon suffisante, la communication, aux autorités du culte, des données nécessaires à la tenue du classement des enseignants temporaires. Quant aux discriminations alléguées entre les enseignants de religion de l'enseignement officiel subventionné et ceux de l'enseignement organisé par la Communauté française
B.12. In het vijfde middel wordt artikel 23 van het bestreden decreet B.12. Le cinquième moyen reproche à l'article 23 du décret attaqué de
in die zin bekritiseerd dat het de leerkrachten godsdienst van het soumettre les enseignants de religion de l'enseignement officiel
gesubsidieerd officieel onderwijs aan andere regels onderwerpt dan die subventionné à des règles différentes de celles applicables dans
welke van toepassing zijn in het door de Franse Gemeenschap l'enseignement organisé par la Communauté française, en violation des
georganiseerde onderwijs, met schending van de artikelen 10, 11 en 24, articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution.
§ 4, van de Grondwet. B.13. Bien que l'égalité de traitement des établissements
B.13. Hoewel de gelijke behandeling van onderwijsinstellingen en d'enseignement et des membres du personnel constitue le principe,
personeelsleden het beginsel is, sluit artikel 24, § 4, van de l'article 24, § 4, de la Constitution n'exclut pas un traitement
Grondwet een verschil in behandeling niet uit op voorwaarde dat dit
gegrond is op « de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht différencié, à la condition que celui-ci soit fondé « sur les
». Om ten aanzien van de regel van gelijkheid en niet-discriminatie caractéristiques propres à chaque pouvoir organisateur ». Pour
een verschil in behandeling tussen de onderwijsinstellingen en tussen justifier, au regard du principe d'égalité et de non-discrimination,
de personeelsleden van de onderwijsnetten te verantwoorden, is het une différence de traitement entre les établissements d'enseignement
evenwel niet voldoende te wijzen op het bestaan van objectieve et les membres du personnel des réseaux d'enseignement, il ne suffit
verschillen tussen die instellingen en personeelsleden. Bovendien moet cependant pas d'indiquer l'existence de différences objectives entre
worden aangetoond dat, ten aanzien van de geregelde aangelegenheid, ces établissements et ces membres du personnel. Il doit encore être
het bekritiseerde onderscheid relevant is om een verschil in démontré qu'à l'égard de la matière réglée, la distinction critiquée
behandeling in redelijkheid te verantwoorden. est pertinente pour justifier raisonnablement une différence de
B.14.1. Het eerste verschil in behandeling betreft de sanctieregeling traitement. B.14.1. La première différence de traitement porte sur le régime de
die van toepassing is op de prioritaire tijdelijke leerkracht sanction applicable à l'enseignant de religion, temporaire
godsdienst die een betrekking weigert waarvoor hij zich kandidaat had prioritaire, qui refuse un emploi pour lequel il avait posé sa
gesteld : in het gesubsidieerd officieel onderwijs verliest hij in candidature : dans l'enseignement officiel subventionné, en vertu de
principe, krachtens artikel 23, § 8, van het decreet van 10 maart l'article 23, § 8, du décret du 10 mars 2006, il perd en principe sa
2006, zijn voorrang, binnen de inrichtende macht of binnen de zone priorité, selon le cas, au sein du pouvoir organisateur ou au sein de
naar gelang van het geval, voor een betrekking in hetzelfde ambt
gedurende het lopende schooljaar; in het door de Franse Gemeenschap la zone, pour un emploi de la même fonction pendant l'année scolaire
georganiseerde onderwijs ziet de leerkracht, krachtens artikel 6ter en cours; dans l'enseignement organisé par la Communauté, en vertu de
van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971, gewijzigd bij artikel l'article 6ter de l'arrêté royal du 25 octobre 1971, modifié par
139 van hetzelfde decreet, zijn aantal kandidaatstellingen verminderd l'article 139 du même décret, l'enseignant voit son nombre de
met één eenheid voor de betrokken zone. candidatures diminué d'une unité pour la zone concernée.
B.14.2. In het door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs kan B.14.2. Dans l'enseignement organisé par la Communauté, l'unicité du
een leerkracht, doordat er slechts één inrichtende macht is, zich door pouvoir organisateur permet qu'un enseignant se porte candidat pour
middel van één enkele kandidatuur kandidaat stellen voor een une désignation au moyen d'une candidature unique; cette candidature
aanstelling; die kandidatuur vermeldt de zones die de leerkracht kiest précise les zones que l'enseignant choisit, celles-ci pouvant même
en die zelfs het hele grondgebied van de Franse Gemeenschap kunnen couvrir l'ensemble de la Communauté française; le nombre de
dekken; het aantal ingediende kandidaturen bepaalt de voorrang. In het candidatures introduites détermine la priorité. Dans l'enseignement
gesubsidieerd officieel onderwijs daarentegen is, wegens de officiel subventionné, la diversité et le nombre de pouvoirs
verscheidenheid van en het grote aantal inrichtende machten, één organisateurs excluent par contre une candidature unique pour
enkele kandidatuur voor het hele onderwijsnet uitgesloten : om l'ensemble de ce réseau : pour que le même régime de priorité soit
dezelfde voorrangsregeling te laten gelden, zou de leerkracht bij elke retenu, l'enseignant devrait introduire une candidature auprès de
inrichtende macht zijn kandidatuur moeten indienen, hetgeen - zoals chaque pouvoir organisateur, ce qui - comme cela a été relevé au cours
werd opgemerkt tijdens de parlementaire voorbereiding van het
bestreden decreet (Parl. St., Parlement van de Franse Gemeenschap, des travaux préparatoires (Doc. parl., Parlement de la Communauté
2005-2006, 223, nr. 1, p. 10) redelijkerwijs niet realiseerbaar is. française, 2005-2006, 223, n° 1, p. 10) - n'est pas raisonnablement
Dat objectieve verschil is pertinent ten opzichte van de onderscheiden praticable. Cette différence objective est pertinente au regard du régime
sanctieregeling - die in het ene geval gebaseerd is op het aantal door een leerkracht ingediende kandidaturen, maar niet in het andere geval - die van toepassing is op een prioritaire leerkracht die een aanstelling weigert waarvoor hij zich nochtans kandidaat had gesteld. Het verschil in behandeling is ook niet onevenredig wat de gevolgen ervan betreft : in beide gevallen wordt een ongerechtvaardigde weigering bestraft door het verlies van voorrang om als tijdelijke te worden aangesteld; evenzeer is die sanctie in beide gevallen beperkt tot de inrichtende macht of de zone waarvoor de betrekking is geweigerd, en eveneens beperkt in de tijd; de voorrang gaat immers voor slechts één schooljaar verloren. différencié de sanction - fondé dans un cas sur le nombre de candidatures introduites par un enseignant, mais pas dans l'autre - applicable à un enseignant prioritaire qui refuse une désignation pour laquelle il s'était pourtant porté candidat. La différence de traitement n'est pas disproportionnée dans ses effets : dans les deux cas, un refus injustifié est sanctionné, et ce par la perte d'une priorité de désignation comme temporaire; dans les deux cas également, cette sanction est circonscrite au pouvoir organisateur ou à la zone que concerne l'emploi refusé et est limitée également dans le temps -
Het Hof merkt daarnaast op dat, als gevolg van het bestreden artikel la priorité est en effet supprimée pour une seule année scolaire.
23, § 8, de leerkrachten godsdienst van het gesubsidieerd officieel En outre, la Cour relève que, par l'effet de l'article 23, § 8,
attaqué, les enseignants de religion de l'officiel subventionné se
onderwijs zijn onderworpen aan hetzelfde type sanctie als de andere voient soumis au même type de sanction que celui applicable aux autres
leerkrachten van dat onderwijsnet, krachtens artikel 24, § 7, van het enseignants de ce réseau, en vertu de l'article 24, § 7, du décret du
decreet van 6 juni 1994 tot vaststelling van de rechtspositie van de 6 juin 1994 fixant le statut des membres du personnel subsidié de
gesubsidieerde personeelsleden van het gesubsidieerd officieel onderwijs. l'enseignement officiel subventionné.
B.15.1. De verzoekende partijen bekritiseren eveneens een ander B.15.1. Les parties requérantes critiquent également une autre
verschil in behandeling tussen de leerkrachten van het door de Franse différence de traitement entre les enseignants de l'enseignement
Gemeenschap georganiseerde onderwijs en de leerkrachten van het organisé par la Communauté française et les enseignants de
gesubsidieerd officieel onderwijs, dat betrekking heeft op de l'enseignement officiel subventionné, portant sur le mode de calcul de
berekeningswijze van de dienstanciënniteit waarover de leerkrachten l'ancienneté de service que doivent compter les enseignants pour
moeten beschikken om voorrang inzake aanstelling te genieten : die bénéficier d'une priorité de désignation : cette ancienneté est, en
anciënniteit bedraagt, krachtens het bestreden artikel 23, 360 dagen
voor de leerkrachten van het gesubsidieerd officieel onderwijs, en, vertu de l'article 23 attaqué, de 360 jours pour les enseignants de
krachtens artikel 5quater van het koninklijk besluit van 25 oktober
1971, slechts 240 dagen voor de leerkrachten van het door de Franse l'enseignement officiel subventionné, mais de 240 jours pour les
Gemeenschap georganiseerde onderwijs. enseignants de l'enseignement organisé par la Communauté française, en
B.15.2. De Franse Gemeenschapsregering wijst erop dat de vertu de l'article 5quater de l'arrêté royal du 25 octobre 1971.
dienstanciënniteit die is vereist om als prioritair te worden B.15.2. Le Gouvernement de la Communauté française relève que
beschouwd - respectievelijk 240 (het door de Franse Gemeenschap l'ancienneté de service pour être prioritaire, respectivement de 240
georganiseerde onderwijs) en 360 dagen (gesubsidieerd officieel (enseignement organisé par la Communauté française) ou de 360 jours
onderwijs) voor de leerkrachten godsdienst -, eveneens de (enseignement officiel subventionné), applicable aux enseignants de
dienstanciënniteit is die wordt geëist van de andere leerkrachten van religion, est également celle requise des autres enseignants de ces
die twee onderwijsnetten. Er wordt in het bijzonder opgemerkt dat
artikel 24, § 1, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 6 juni deux réseaux. En particulier, il est relevé que l'article 24, § 1er,
1994 « tot vaststelling van de rechtspositie van de gesubsidieerde du décret de la Communauté française du 6 juin 1994 « fixant le statut
personeelsleden van het officieel gesubsidieerd onderwijs », in des membres du personnel subsidié de l'enseignement officiel
dezelfde dienstanciënniteit van 360 dagen voorziet voor een subventionné » prévoit la même ancienneté de service de 360 jours pour
aanstelling als prioritair tijdelijk personeelslid. Tijdens de une désignation en qualité de membre du personnel temporaire
parlementaire voorbereiding van dat decreet verduidelijkte de Regering prioritaire. Lors des travaux préparatoires de ce décret, il a été
het volgende : précisé par le Gouvernement :
« [...] dit ontwerpstatuut is de uitdrukking van verschillende « ce projet de statut est l'expression de diverses tendances qu'il a
strekkingen die wij hebben moeten harmoniseren gedurende lange fallu harmoniser au cours de longues discussions avec l'ensemble des
besprekingen met alle partners (inrichtende machten en vakbonden). Zij partenaires (pouvoirs organisateurs et syndicats). A l'unanimité, ils
hebben unaniem hun wens geuit dat het aantal dagen dat vereist is om
in de categorie van de gerangschikte prioritaire tijdelijken te worden ont souhaité que le nombre de jours pour pouvoir rentrer dans la
opgenomen, ten minste 360 werkelijk gepresteerde dagen zou zijn. Zij catégorie des temporaires prioritaires classés soit au moins de 360
wensten dat die laatsten een voldoende anciënniteit zouden hebben jours effectifs. Ils souhaitaient que ceux-ci aient une ancienneté
binnen de inrichtende macht » (Parl. St., Parlement van de Franse suffisante au sein du pouvoir organisateur » (Doc. parl., Parlement de
Gemeenschap, 1993-1994, 156, nr. 2, p. 16). la Communauté française, 1993-1994, 156, n° 2, p. 16).
B.15.3. Het door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs wordt B.15.3. Or, l'enseignement organisé par la Communauté française se
gekenmerkt door haar eenheid, in tegenstelling tot het gesubsidieerd caractérise par son unicité, à l'inverse de l'enseignement officiel
officieel onderwijs. Dat laatste omvat inrichtende machten die zowel subventionné : ce dernier comprend des pouvoirs organisateurs à la
verschillend (provincies, steden en gemeenten) als talrijk zijn; die vaststelling geldt meer bepaald op het niveau van de overheden die zich moeten bemoeien met de loopbaan van de leerkrachten, meer bepaald op het vlak van hun evaluatie. Die vaststelling impliceert eveneens dat een leerkracht, in het bijzonder een leerkracht godsdienst, een loopbaan kan hebben die bestaat uit diensten die werden gepresteerd bij verschillende inrichtende machten. B.15.4. De decreetgever kon redelijkerwijs uit die vaststelling afleiden dat het aantal dagen dienstanciënniteit dat het recht opent op een prioritaire tijdelijke aanstelling, in het gesubsidieerd officieel onderwijs vrij hoog moest zijn om voldoende waarborgen te bieden omdat de aanstelling van een leerkracht als prioritaire tijdelijke van rechtswege bestaat. fois différents (provinces, villes et communes) et nombreux; ce constat vaut notamment au niveau des autorités appelées à intervenir dans la carrière des enseignants, en particulier sur le plan de leur évaluation; ce constat implique également qu'un enseignant, en particulier de religion, peut avoir une carrière constituée de services prestés auprès de plusieurs pouvoirs organisateurs différents. B.15.4. Le législateur a pu raisonnablement déduire de ce constat que le nombre de jours d'ancienneté de service ouvrant le droit à une désignation temporaire prioritaire devait, dans le réseau officiel subventionné, être fixé assez haut, afin d'offrir suffisamment de garanties puisque la désignation d'un enseignant comme temporaire prioritaire est de droit.
B.15.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 23, in zoverre het de B.15.5. Il résulte de ce qui précède que l'article 23, en ce qu'il
bekritiseerde anciënniteit vereist om een aanstelling als prioritaire requiert l'ancienneté critiquée pour bénéficier d'une désignation
tijdelijke leerkracht te genieten, artikel 24, § 4, van de Grondwet comme enseignant temporaire prioritaire, ne viole pas l'article 24, §
niet schendt. 4, de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour,
verwerpt het beroep. rejette le recours.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6
de openbare terechtzitting van 26 juli 2007. janvier 1989, à l'audience publique du 26 juillet 2007.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^