Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 60/2007 van 18 april 2007 Rolnummer 4018 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 38, § 4, laatste lid, en 47, eerste lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij k Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 60/2007 van 18 april 2007 Rolnummer 4018 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 38, § 4, laatste lid, en 47, eerste lid, van de wetten betreffende de politie over het wegverkeer, gecoördineerd bij k Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 60/2007 du 18 avril 2007 Numéro du rôle : 4018 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 38, § 4, dernier alinéa, et 47, alinéa 1 er , des lois relatives à la police de la circulation r La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 60/2007 van 18 april 2007 Extrait de l'arrêt n° 60/2007 du 18 avril 2007
Rolnummer 4018 Numéro du rôle : 4018
In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 38, § 4, laatste En cause : la question préjudicielle concernant les articles 38, § 4,
lid, en 47, eerste lid, van de wetten betreffende de politie over het dernier alinéa, et 47, alinéa 1er, des lois relatives à la police de
wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, la circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars
gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Dendermonde. 1968, posée par le Tribunal de première instance de Termonde.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 31 mei 2006 in zake het openbaar ministerie tegen Hugo Par jugement du 31 mai 2006 en cause du ministère public contre Hugo
De Winne, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is De Winne, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 30 juni 2006, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te d'arbitrage le 30 juin 2006, le Tribunal de première instance de
Dendermonde de volgende prejudiciële vraag gesteld : Termonde a posé la question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 38, § 4 (laatste lid), en artikel 47, eerste lid, « Les articles 38, § 4, (dernier alinéa) et 47, alinéa 1er, de la loi
van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het du 16 mars 1968 relative à la police de la circulation routière, lus
wegverkeer, afzonderlijk dan wel samen gelezen, de artikelen 10, 11, séparément ou conjointement, violent-ils les articles 10, 11, 12 et 14
12 en 14 van de Grondwet gelezen in samenhang met artikel 7 van het de la Constitution, combinés avec l'article 7 de la Convention
Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés
Fundamentele Vrijheden en artikel 15 van het Internationaal Verdrag fondamentales et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux
inzake Burgerrechten en Politieke Rechten, doordat (of in die zin droits civils et politiques, en ce que (ou lus en ce sens que) ces
gelezen dat) ze het herstel in het recht tot sturen verplichtend
afhankelijk maken van het voorafgaandelijk slagen voor geneeskundige dispositions subordonnent obligatoirement la réintégration dans le
en psychologische onderzoeken en geen termijn bepalen waarbinnen de droit de conduire à la réussite préalable d'examens médicaux et
onderzoeken moeten kunnen worden gedaan zodat het verval tot het recht psychologiques et ne fixent aucun délai pour procéder à ces examens,
van sturen veel langer kan duren dan de termijn uitgesproken door de de sorte que la déchéance du droit de conduire peut être beaucoup plus
rechter en zelfs voor altijd ingeval er helemaal geen onderzoeken longue que le délai prononcé par le juge et peut même être perpétuelle
worden georganiseerd ? ». si aucun examen n'est organisé ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De verwijzende rechter verzoekt het Hof zich uit te spreken over B.1. Le juge a quo invite la Cour à se prononcer sur l'éventuelle
de eventuele schending van de artikelen 10, 11, 12 en 14 van de violation des articles 10, 11, 12 et 14 de la Constitution, combinés
Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 7 van het Europees Verdrag avec l'article 7 de la Convention européenne des droits de l'homme et
voor de rechten van de mens en artikel 15 van het Internationaal avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, door de artikelen politiques, par les articles 38, § 4, dernier alinéa, et 47, alinéa 1er,
38, § 4, laatste lid, en 47, eerste lid, van de wetten betreffende de des lois relatives à la police de la circulation routière, coordonnées
politie over het wegverkeer, gecoördineerd op 16 maart 1968 (hierna : le 16 mars 1968 (ci-après : « loi relative à la circulation routière
« wegverkeerswet »), al dan niet in samenhang gelezen, doordat »), lus séparément ou conjointement, en ce que ces dispositions
voormelde artikelen het herstel in het recht tot sturen verplichtend subordonnent obligatoirement la réintégration dans le droit de
afhankelijk maken van het voorafgaandelijk slagen voor geneeskundige conduire à la réussite préalable d'examens médicaux et psychologiques
en psychologische onderzoeken en geen termijn zou bepalen waarbinnen
de onderzoeken moeten kunnen worden gedaan « zodat het verval tot het et ne fixeraient aucun délai pour procéder à ces examens « de sorte
recht van sturen veel langer kan duren dan de termijn uitgesproken que la déchéance du droit de conduire peut être beaucoup plus longue
door de rechter en zelfs voor altijd ingeval er helemaal geen que le délai prononcé par le juge et peut même être perpétuelle si
onderzoeken worden georganiseerd ». aucun examen n'est organisé ».
B.2.1. Het voormelde artikel 38, § 4, laatste lid, vóór de wijziging B.2.1. L'article 38, § 4, dernier alinéa, précité, avant sa
ervan bij artikel 10, 7°, van de wet van 20 juli 2005 tot wijziging modification par l'article 10, 7°, de la loi du 20 juillet 2005
van de gecoördineerde wetten van 16 maart 1968 betreffende de politie modifiant les lois coordonnées du 16 mars 1968 relatives à la police
over het wegverkeer, bepaalde : de la circulation routière, énonçait :
« In geval van overtreding van de artikelen 30, eerste lid, 3°, 35, 36 « En cas d'infraction aux articles 30, § 1er, 3°, 35, 36 ou 37bis, §
of 37bis, § 2, moet het herstel in het recht tot sturen afhankelijk 2, la réintégration dans le droit de conduire doit être subordonnée à
worden gemaakt van het slagen voor de onderzoeken bedoeld in § 3, 3° en 4° ». la réussite des examens visés au § 3, 3° et 4° ».
B.2.2. Het voormelde artikel 47, eerste lid, bepaalt : B.2.2. L'article 47, alinéa 1er, précité énonce :
« Hij die het verval van het recht tot sturen heeft opgelopen na 25 « Quiconque a été frappé d'une déchéance du droit de conduire après le
mei 1965 en onderworpen werd aan een theoretisch, praktisch, 25 mai 1965 et a été soumis à un examen théorique, pratique, médical
geneeskundig of psychologisch onderzoek, mag, wanneer het verval ou psychologique ne peut, lorsque cette déchéance a pris fin, conduire
geëindigd is, een voertuig van een der categorieën waarop de un véhicule de l'une des catégories visées à la décision de déchéance,
beslissing van vervallenverklaring slaat, slechts besturen mits hij
met goed gevolg het opgelegd onderzoek heeft ondergaan ». qu'à la condition d'avoir satisfait à l'examen imposé ».
B.2.3. De in het geding zijnde bepalingen maken deel uit van de B.2.3. Les dispositions en cause font partie de la loi relative à la
wegverkeerswet. Het betreft een kaderwet die in haar drie eerste circulation routière. Il s'agit d'une loi-cadre qui fixe dans ses
titels de basisbeginselen inzake de politie over het wegverkeer, de trois premiers titres les principes de base en matière de police de la
verkeerstekens en het rijbewijs vaststelt en ter zake aan de Koning sécurité routière, de signalisation et de permis de conduire et qui,
en, wat sommige aspecten betreft, aan andere overheden de bevoegdheid en l'espèce, confère au Roi, et pour certains aspects à d'autres
geeft die regels nader uit te werken. autorités, le pouvoir de préciser ces règles.
Wat het herstel in het recht tot sturen betreft, bepaalt artikel 47, Au sujet de la réintégration dans le droit de conduire, l'article 47,
tweede lid, van de wegverkeerswet : alinéa 2, de la loi relative à la circulation routière énonce :
« De Koning bepaalt de organisatie en de nadere regels van dit « Le Roi arrête l'organisation et les modalités de cet examen et fixe
onderzoek en stelt het tarief vast van de ten bate van de Staat of van
de erkende instellingen te heffen retributies om de kosten ervan te le taux de redevances à percevoir au profit de l'Etat ou des
dekken ». organismes agréés pour en couvrir les frais ».
Op grond van die machtiging heeft de Koning bij koninklijk besluit van Sur la base de cette habilitation, le Roi, par arrêté royal du 23 mars
23 maart 1998 betreffende het rijbewijs de organisatie en de nadere 1998 relatif au permis de conduire, a fixé l'organisation et les
regels van die onderzoeken vastgesteld. modalités de ces examens.
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag Quant à la recevabilité de la question préjudicielle
B.3.1. Le Conseil des ministres observe que ni la question
B.3.1. De Ministerraad merkt op dat, noch in de prejudiciële vraag, préjudicielle ni le jugement de renvoi ne précisent pour quelles
noch in het verwijzingsvonnis, wordt verduidelijkt om welke redenen raisons l'article 47, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation
artikel 47, eerste lid, van de wegverkeerswet de artikelen 10 en 11 routière violerait les articles 10 et 11 de la Constitution, de sorte
van de Grondwet zou schenden, zodat de vraag enkel in het licht van qu'il n'y a lieu de répondre à la question qu'à la lumière d'une
een mogelijke schending van het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel éventuelle violation du principe de légalité en matière pénale.
dient te worden beantwoord.
B.3.2. De aan het Hof toevertrouwde toetsing van wetskrachtige normen B.3.2. Le contrôle des normes législatives au regard des articles 10
aan de artikelen 10 en 11 van de Grondwet impliceert dat een et 11 de la Constitution, qui est confié à la Cour, exige qu'une
welbepaalde categorie van personen ten aanzien van wie een mogelijke catégorie déterminée de personnes dont la discrimination éventuelle
discriminatie wordt aangevoerd, het voorwerp uitmaakt van een pertinente vergelijking met een andere categorie. est alléguée fasse l'objet d'une comparaison pertinente avec une autre catégorie.
B.3.3. Uit de motieven van het verwijzingsvonnis en uit de memorie van B.3.3. Il ressort à suffisance des motifs du jugement de renvoi et du
de verwerende partij voor de verwijzende rechter blijkt voldoende dat mémoire de la partie défenderesse devant le juge a quo que cette
die partij zich erover beklaagt dat zij niet de onder meer in de dernière se plaint de ne pas jouir des droits fondamentaux garantis
artikelen 12 en 14 van de Grondwet gewaarborgde grondrechten geniet. notamment par les articles 12 et 14 de la Constitution. Ce faisant,
Zodoende vergelijkt zij zich impliciet maar noodzakelijkerwijze met elle se compare implicitement mais nécessairement à l'ensemble des
alle personen die wel die grondrechten genieten. personnes qui jouissent de ces droits.
B.4. De exceptie van de Ministerraad wordt verworpen. B.4. L'exception du Conseil des ministres est rejetée.
B.5. Aangezien de prejudiciële vraag betrekking heeft op de duurtijd B.5. La question préjudicielle étant relative à la durée de la
van het door de strafrechter opgelegde verval van het recht tot déchéance du droit de conduire infligée par le juge pénal, la Cour
sturen, dient het Hof zijn toetsing uit te oefenen ten aanzien van
artikel 14 van de Grondwet, dat bepaalt : doit exercer son contrôle au regard de l'article 14 de la
Constitution, qui dispose :
« Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet ». « Nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi ».
Het Hof dient eveneens rekening te houden met artikel 7.1 van het La Cour doit également tenir compte de l'article 7.1 de la Convention
Europees Verdrag voor de rechten van de mens, dat bepaalt : européenne des droits de l'homme, qui dispose :
« Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat « Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au
geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction
ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin zal een d'après le droit national ou international. De même il n'est infligé
zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan aucune peine plus forte que celle qui était applicable au moment où
van het strafbare feit van toepassing was ». l'infraction a été commise ».
Ten slotte dient rekening te worden gehouden met artikel 15.1 van het Enfin, elle doit avoir égard à l'article 15.1 du Pacte international
Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, dat relatif aux droits civils et politiques, qui contient des dispositions
bepalingen bevat die analoog zijn aan die van het voormelde artikel analogues à celles de l'article 7.1 précité de la Convention
7.1 van het Europees Verdrag. européenne.
B.6. Artikel 14 van de Grondwet verleent aan de wetgevende macht de bevoegdheid om een wet aan te nemen op grond waarvan een straf kan worden bepaald en toegepast. Daardoor waarborgt het aan elke burger dat geen enkele straf zal worden opgelegd dan krachtens regels aangenomen door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering. Uit de voormelde bepalingen vloeit tevens voort dat de strafwet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, de op te lopen straf kan kennen wanneer dat gedrag strafbaar is. Die bepalingen willen aldus elk risico van willekeurig optreden vanwege de uitvoerende of de rechterlijke macht uitsluiten bij het vaststellen en toepassen van de straffen. B.6. L'article 14 de la Constitution attribue au pouvoir législatif la compétence d'adopter la loi en vertu de laquelle une peine peut être établie et appliquée. Ce faisant, il garantit à tout citoyen qu'aucune peine ne sera infligée qu'en vertu de règles adoptées par une assemblée délibérante, démocratiquement élue. Il découle également des dispositions précitées que la loi pénale doit être formulée en des termes qui permettent à chacun de connaître, au moment où il adopte un comportement, la peine encourue lorsque ce comportement est punissable. Ces dispositions entendent ainsi exclure tout risque d'intervention arbitraire de la part du pouvoir exécutif ou du pouvoir judiciaire dans l'établissement et l'application des peines.
B.7. Artikel 47, eerste lid, van de wegverkeerswet schendt de B.7. L'article 47, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation
voormelde grondwettelijke en verdragsbepalingen niet doordat het geen routière ne viole pas les dispositions constitutionnelles et
enkele termijn vaststelt voor de uitvoering van de onderzoeken. De conventionnelles précitées en ce qu'il ne fixe aucun délai pour
termijn van verval van het recht tot sturen die krachtens de artikelen procéder aux examens. En effet, le délai de déchéance du droit de
37bis, § 2, en 38, § 1, van dezelfde wet door de rechter wordt conduire qui, en vertu des articles 37bis, § 2, et 38, § 1er, de la
vastgesteld, impliceert immers dat de beklaagde die uit het recht tot même loi, est fixé par le juge, implique que le prévenu qui est déchu
sturen is ontzet, de mogelijkheid moet hebben om vóór het verstrijken du droit de conduire doit avoir la possibilité de se soumettre à ces
van die termijn die onderzoeken te ondergaan. Mocht dat niet zo zijn, examens avant l'expiration de ce délai. Si tel n'est pas le cas,
dan zou de verlenging van de termijn van verval niet te wijten zijn l'allongement du délai de déchéance serait dû, non au texte de
aan de tekst van het voormelde artikel 47, eerste lid, maar aan een verkeerde toepassing ervan. B.8.1. Het behoort niet tot de bevoegdheid van het Hof te oordelen of de Koning Zijn bevoegdheden heeft overschreden door in het koninklijk besluit geen vervaltermijn te bepalen waarbinnen de onderzoeken dienen te worden afgelegd. Het staat evenmin aan het Hof te oordelen of de bevoegde examencentra over de nodige middelen beschikken om binnen de door de rechter vastgestelde termijn de onderzoeken te organiseren. B.8.2. Artikel 47, eerste lid, van de wegverkeerswet schendt bijgevolg het strafrechtelijk wettigheidsbeginsel niet. l'article 47, alinéa 1er, précité, mais à une mauvaise application de celui-ci. B.8.1. Il ne relève pas de la compétence de la Cour d'apprécier si le Roi a excédé Ses pouvoirs en ne fixant pas, dans l'arrêté royal, de délai pour la présentation des examens. Il n'appartient pas davantage à la Cour d'apprécier si les centres d'examen compétents disposent des moyens nécessaires pour organiser les examens dans le délai fixé par le juge. B.8.2. L'article 47, alinéa 1er, de la loi relative à la circulation routière ne viole donc pas le principe de légalité en matière pénale.
B.9. Het onderzoek of de in het geding zijnde bepaling bestaanbaar is B.9. L'examen de la compatibilité de la disposition en cause avec les
met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, leidt niet tot een andere articles 10 et 11 de la Constitution ne conduit pas à une autre
conclusie. conclusion.
B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 47, eerste lid, van de wetten betreffende de politie over het L'article 47, alinéa 1er, des lois relatives à la police de la
wegverkeer, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 16 maart 1968, circulation routière, coordonnées par l'arrêté royal du 16 mars 1968,
schendt niet de artikelen 10, 11, 12 en 14 van de Grondwet, al dan ne viole pas les articles 10, 11, 12 et 14 de la Constitution,
niet in samenhang gelezen met artikel 7 van het Europees Verdrag voor combinés ou non avec l'article 7 de la Convention européenne des
de rechten van de mens en met artikel 15 van het Internationaal droits de l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. aux droits civils et politiques.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 april 2007. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 avril 2007.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^