Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 20/2007 van 25 januari 2007 Rolnummer 3964 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 419, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik."
Uittreksel uit arrest nr. 20/2007 van 25 januari 2007 Rolnummer 3964 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 419, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Luik. Extrait de l'arrêt n° 20/2007 du 25 janvier 2007 Numéro du rôle : 3964 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 419, alinéa 1 er , 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le Tribunal de première inst La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 20/2007 van 25 januari 2007 Extrait de l'arrêt n° 20/2007 du 25 janvier 2007
Rolnummer 3964 Numéro du rôle : 3964
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 419, eerste lid, 4°, van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 419, alinéa
het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, gesteld door de 1er, 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992, posée par le
Rechtbank van eerste aanleg te Luik. Tribunal de première instance de Liège.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 18 april 2006 in zake de NV « Sybetra » tegen de Par jugement du 18 avril 2006 en cause de la SA « Sybetra » contre
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
is ingekomen op 21 april 2006, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te d'arbitrage le 21 avril 2006, le Tribunal de première instance de
Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : Liège a posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 419, eerste lid, 4°, van het Wetboek van de « L'article 419, alinéa 1er, 4°, du Code des impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet door 1992 viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en refusant
moratoriuminteresten te weigeren aan de belastingschuldige die de des intérêts moratoires au redevable qui obtient la restitution d'un
terugbetaling verkrijgt van een roerende voorheffing die hij spontaan précompte mobilier qu'il a payé spontanément au Trésor non pas à la
aan de Schatkist heeft betaald, niet naar aanleiding van een
vergissing, maar om zich te conformeren aan de verplichting die op hem suite d'une erreur mais pour se conformer à l'obligation qui lui était
rustte ingevolge een wetsbepaling die het Arbitragehof later heeft faite par une disposition légale ultérieurement annulée par la Cour
vernietigd wegens strijdigheid met de artikelen 10 en 11 van de d'arbitrage pour contrariété aux articles 10 et 11 de la Constitution,
Grondwet, en die naar aanleiding van die vernietiging de terugbetaling et qui obtient la restitution du précompte à la suite de cette annulation,
van de voorheffing verkrijgt, - première branche : alors qu'il résulte de cette disposition et de
- eerste onderdeel : terwijl uit die bepaling en artikel 419 [lees : l'article 419 [lire : l'article 418], alinéa 1er, du même code que des
artikel 418], eerste lid, van hetzelfde Wetboek voortvloeit dat intérêts moratoires sont accordés au redevable qui obtient la
moratoriuminteresten worden toegekend aan de belastingschuldige die de restitution d'un impôt, d'un précompte mobilier ou d'un précompte
terugbetaling verkrijgt van een belasting, een roerende voorheffing of professionnel qu'il a payé après que cet impôt ou ce précompte ait été
een bedrijfsvoorheffing die hij heeft betaald nadat de administratie enrôlé à sa charge par l'administration, ainsi qu'au bénéficiaire d'un
die belasting of die voorheffing te zijnen laste heeft ingekohierd, revenu mobilier ou professionnel qui obtient la restitution d'un
alsook aan de verkrijger van een roerend inkomen of een beroepsinkomen précompte mobilier ou professionnel que le débiteur des revenus avait
die de terugbetaling verkrijgt van een roerende voorheffing of een erronément retenu à sa charge et versé au Trésor ?
bedrijfsvoorheffing die de schuldenaar van de inkomsten verkeerdelijk - seconde branche : alors qu'il résulte de cette disposition et de
te zijnen laste had ingehouden en aan de Schatkist had gestort ?
- tweede onderdeel : terwijl uit die bepaling en artikel 419 [lees : l'article 419 [lire : l'article 418], alinéa 1er, du même code que des
artikel 418], eerste lid, van hetzelfde Wetboek voortvloeit dat
moratoriuminteresten worden toegekend aan de belastingschuldige die intérêts moratoires sont accordés au redevable qui a négligé de payer
heeft nagelaten diezelfde voorheffing spontaan te betalen binnen de spontanément le même précompte dans le délai légal prévu par l'article
bij artikel 412 van hetzelfde Wetboek opgelegde wettelijke termijn en 412 du même code et l'a seulement payé après que l'administration
die pas heeft betaald nadat de administratie die te zijnen laste heeft
ingekohierd bij ontstentenis van spontane betaling binnen de l'ait enrôlé à sa charge à défaut de paiement spontané dans le délai
wettelijke termijn, overeenkomstig artikel 304, § 1, tweede lid, van légal, conformément à l'article 304, § 1er, alinéa 2, du même code ?
hetzelfde Wetboek ? ». ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 419, eerste lid, 4°, van B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 419, alinéa 1er,
het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992). In die vraag 4°, du Code des impôts sur les revenus 1992 (C.I.R. 1992). Elle fait
wordt eveneens verwezen naar artikel 418, eerste lid, van hetzelfde Wetboek. également référence à l'article 418, alinéa 1er, du même Code.
Artikel 418, eerste lid, bepaalt : L'article 418, alinéa 1er, dispose :
« Bij terugbetaling van belastingen, voorheffingen, voorafbetalingen, « En cas de remboursement d'impôts, de précomptes, de versements
nalatigheidsinterest, belastingverhogingen of administratieve boeten, anticipés, d'intérêts de retard, d'accroissements d'impôts ou
wordt moratoriuminterest toegekend tegen de wettelijke rentevoet, d'amendes administratives, un intérêt moratoire est alloué au taux de
berekend per kalenderjaar ». l'intérêt légal, calculé par mois civil ».
Artikel 419, eerste lid, bepaalt : L'article 419, alinéa 1er, dispose :
« Geen moratoriuminterest wordt toegekend : « Aucun intérêt moratoire n'est alloué :
[...] [...]
4° In geval van terugbetaling van als roerende voorheffing of als 4° en cas de remboursement de sommes versées à titre de précompte
bedrijfsvoorheffing gestorte bedragen aan de in de artikelen 261 en 270 bedoelde schuldenaars ervan; mobilier ou à titre de précompte professionnel, à leurs redevables visés aux articles 261 et 270;
[...] ». [...] ».
Ten aanzien van de prejudiciële vraag Quant à la question préjudicielle
B.2. De prejudiciële vraag betreft de hypothese waarin een B.2. La question préjudicielle concerne l'hypothèse dans laquelle une
vennootschap in vereffening die aan haar aandeelhouders een
liquidatiebonus heeft toegekend en die vervolgens overeenkomstig een société en liquidation qui a attribué un boni de liquidation à ses
nadien goedgekeurde wetsbepaling een roerende voorheffing heeft actionnaires et qui a ensuite payé un précompte mobilier, conformément
betaald, de terugbetaling ervan verkrijgt als gevolg van de à une disposition légale adoptée par la suite, obtient le
vernietiging, door het Hof, van de wetsbepaling die aan de storting remboursement de celui-ci à la suite de l'annulation par la Cour de la
van de voorheffing ten grondslag ligt. Volgens het verwijzende disposition législative à l'origine du versement du précompte. Selon
rechtscollege leidt de toepassing van de in het geding zijnde la juridiction a quo, l'application des dispositions en cause aboutit
bepalingen in essentie tot het volgende verschil in behandeling : essentiellement à la différence de traitement suivante : il n'est pas
moratoriuminteresten zijn niet verschuldigd wanneer het door de dû d'intérêts moratoires lorsque l'excédent payé par le redevable a
belastingschuldige te veel betaalde bedrag spontaan aan de Schatkist été spontanément payé au Trésor afin de se conformer à l'obligation
werd betaald om zich te conformeren aan de verplichting die op hem qui lui était imposée sur la base d'une disposition législative
rustte ingevolge een wetsbepaling die het Hof later heeft vernietigd, annulée ultérieurement par la Cour, alors que, en revanche, des
terwijl moratoriuminteresten wel verschuldigd zijn wanneer het door de intérêts moratoires sont dus lorsque l'excédent payé par le redevable
belastingschuldige te veel betaalde bedrag aan de Schatkist werd a été versé au Trésor après l'enrôlement à sa charge, par
betaald nadat de administratie de belasting of de voorheffing te l'administration, de l'impôt ou du précompte.
zijnen laste heeft ingekohierd.
B.3.1. De in het geding zijnde bepalingen vinden hun oorsprong in B.3.1. Les dispositions en cause trouvent leur origine dans les
artikel 74, vijfde en zesde lid, van de gecoördineerde wetten van 15 alinéas 5 et 6 de l'article 74 des lois coordonnées du 15 janvier 1948
januari 1948 betreffende de inkomstenbelastingen, ingevoegd bij relatives à l'impôt sur les revenus, insérés par l'article 5 de la loi
artikel 5 van de wet van 27 juli 1953. Nadat die bepalingen het du 27 juillet 1953. Après avoir posé le principe du paiement
beginsel hadden gesteld van de betaling van moratoriuminteresten door d'intérêts moratoires par l'Etat en cas de restitution d'impôt, ces
de Staat in geval van terugbetaling van belasting, voorzagen zij in dispositions prévoyaient une exception, notamment lorsque le
een uitzondering, met name wanneer de terugbetaling « aan de bron remboursement concernait des « impôts dus à la source », qualifiés
verschuldigde belastingen » betrof, thans « voorheffingen » genoemd. aujourd'hui de « précomptes ».
De memorie van toelichting van de wet van 27 juli 1953 stelt dat « L'exposé des motifs de la loi du 27 juillet 1953 indique que « cette
deze bepaling, die dateert van de wet van 28 februari 1924, was disposition, qui remonte à la loi du 28 février 1924, était justifiée
gesteund op redenen van billijkheid » (Parl. St., Kamer, 1952-1953, par des raisons d'équité » (Doc. parl., Chambre, 1952-1953, n° 277, p.
nr. 277, p. 9) en dat, zoals de nalatige belastingplichtigen 9) et que, de même que les contribuables négligents doivent payer des
verwijlinteresten moeten betalen aan de Staat, « om dezelfde redenen intérêts de retard à l'Etat, « par identité de motifs, il n'est que
[...] het dan ook billijk [is] moratoire interesten aan de
belastingplichtigen toe te kennen telkens de Staat een gekweten juste d'accorder des intérêts moratoires aux contribuables, chaque
belasting terugbetaalt [...] » (ibid., p. 10). fois que l'Etat restitue un impôt payé [...] » (ibid., p. 10).
De uitzondering, inzonderheid in verband met de terugbetaling van de L'exception, relative notamment à la restitution des impôts dus à la
aan de bron verschuldigde belastingen, thans overeenstemmende met het source, correspondant aujourd'hui à l'excédent de précompte, est
overschot van voorheffing, wordt in de parlementaire voorbereiding van motivée de la manière suivante dans les travaux préparatoires de cette
de wet als volgt gemotiveerd : loi :
« [...] de terugbetaling [kan] voortspruiten namelijk uit vergissingen « [...] la restitution peut résulter notamment d'erreurs commises par
begaan door de schuldenaar van het inkomen die verantwoordelijk is le débiteur du revenu, responsable du versement de l'impôt au Trésor,
voor de storting van de belasting in de Schatkist maar deze last niet mais ne supportant pas lui-même ou n'étant pas censé supporter
zelf draagt of niet geacht wordt hem zelf te dragen, uit de toepassing personnellement cette charge, de l'application de l'article 52 qui
van artikel 52, waarbij maatregelen voorzien worden ten einde de
dubbele belasting van dezelfde inkomsten in hoofde van dezelfde prévoit des mesures en vue d'éviter la double taxation des mêmes
belastingplichtige te vermijden, en ten slotte uit de regularisatie revenus dans le chef du même redevable, et enfin de la régularisation
van de fiscale toestand van de wedde-, loon-, pensioentrekkenden, de la situation fiscale des appointés, salariés, pensionnés, etc.,
enz., wanneer het bedrag van de bij de bron ingehouden belasting hoger lorsque le montant de l'impôt retenu à la source excède celui des
is dan dit der belastingen werkelijk vorderbaar op het geheel der impôts réellement exigibles sur l'ensemble des revenus professionnels
bedrijfsinkomsten van de belastingplichtige. du contribuable.
De toekenning van moratoire interesten in voormelde gevallen zou L'allocation d'intérêts moratoires dans les cas précités se heurterait
doorgaans op aanzienlijk materiële moeilijkheden stuiten, en zulks en général à des difficultés matérielles considérables et sans réelle
zonder werkelijk nut. Zij zou anderdeels ongerechtvaardigd zijn utilité. Elle serait d'ailleurs injustifiée lorsqu'elle est la
wanneer zij het gevolg is van vergissingen in de storting der bij de conséquence d'erreurs dans le versement des impôts dus à la source ou
bron verschuldigde belastingen, of van de toepassing van artikel 52, de l'application de l'article 52, puisque, dans le premier cas, il
vermits in het eerste geval, het de schuldenaar van de belasting serait pratiquement impossible au débiteur de l'impôt de répartir les
practisch onmogelijk zou zijn de moratoire interesten te verdelen over de werkelijke belastingplichtigen, te weten de begunstigden der belastbare inkomsten en, in de tweede onderstelling, de terugbetaling niet toegestaan wordt aan de werkelijke begunstigden van de inkomsten, doch aan de vennootschap die de last van de mobiliënbelasting niet zelf droeg of niet geacht wordt die last te hebben gedragen » (ibid., p. 10). B.3.2. Zoals het Hof in zijn arrest nr. 35/99 van 17 maart 1999 heeft geoordeeld, kan het worden verantwoord dat geen enkele interest verschuldigd is bij terugbetaling van voorheffingen wanneer de schuldenaar spontaan meer heeft betaald dan hij verschuldigd was of intérêts moratoires entre les véritables contribuables, à savoir les bénéficiaires des revenus imposables et, dans la deuxième éventualité, le remboursement est accordé non pas aux véritables bénéficiaires des revenus mais à la société qui n'a pas elle-même supporté ou n'est pas censée avoir supporté la charge de la taxe mobilière » (ibid., p. 10). B.3.2. Comme la Cour l'a considéré dans l'arrêt n° 35/99 du 17 mars 1999, il peut se justifier qu'aucun intérêt ne soit dû sur le remboursement de précomptes lorsque le redevable a payé spontanément
wanneer het praktisch onmogelijk is de datum vast te stellen waarop de plus qu'il ne devait ou lorsqu'il est pratiquement impossible de
interesten zijn beginnen te lopen die moeten worden verdeeld onder de déterminer la date de prise de cours des intérêts à répartir entre les
belastingplichtigen ten gunste van wie de inhoudingen zijn gebeurd door de schuldenaar van de voorheffingen. Zulks is met name het geval voor het overschot van bedrijfsvoorheffingen wanneer zij niet het voorwerp hebben uitgemaakt van een inkohiering op naam van de belastingplichtige. Niets verantwoordt daarentegen dat moratoriuminteresten worden geweigerd wanneer het gaat om roerende voorheffingen, wanneer de niet tijdig uitgevoerde terugbetaling van hun overschot is toe te schrijven aan een vergissing van de administratie en wanneer het mogelijk is de datum vast te stellen waarop de interesten beginnen te lopen. Een bijkomend onderscheid invoeren, naargelang de voorheffing het voorwerp heeft uitgemaakt van een inkohiering, berust op een objectief criterium maar is niet pertinent ten aanzien van het nagestreefde doel. B.3.3. Te dezen is de in het geding zijnde voorheffing vóór de inkohiering van de globale aanslag gestort door een vennootschap in contribuables en faveur de qui les retenues ont été faites par le redevable des précomptes. Tel est le cas notamment de l'excédent de précomptes professionnels lorsqu'ils n'ont pas fait l'objet d'un enrôlement au nom du redevable. En revanche, rien ne justifie que des intérêts moratoires soient refusés lorsqu'il s'agit de précomptes mobiliers, que le remboursement tardif de leur excédent est imputable à une erreur de l'administration et que la détermination de la date de prise de cours des intérêts est possible. Introduire une distinction supplémentaire selon que le précompte a fait l'objet d'un enrôlement, repose sur un critère objectif mais est sans pertinence par rapport au but poursuivi. B.3.3. En l'espèce, le précompte litigieux a été versé, avant l'enrôlement de la cotisation globale, par une société en liquidation
vereffening die ertoe was gehouden die voorheffing te storten op grond qui était tenue de verser ce précompte sur la base de l'article 32, §
van artikel 32, § 1, eerste lid, van de wet van 24 december 2002 tot 1er, alinéa 1er, de la loi du 24 décembre 2002 modifiant le régime des
wijziging van de vennootschapsregeling inzake inkomstenbelastingen en tot instelling van een systeem van voorafgaande beslissingen in fiscale zaken. Die storting vond plaats na de bekendmaking van de voormelde wet maar had betrekking op uitkeringen die werden gedaan geruime tijd vóór de bekendmaking van die wet. Met zijn arrest nr. 109/2004 van 23 juni 2004 heeft het Hof artikel 32, § 1, eerste lid, van de voormelde wet vernietigd, in zoverre het de vereffenings- en verkrijgingsuitkeringen die zijn toegekend of betaalbaar zijn gesteld vóór 1 januari 2003 aan de roerende voorheffing onderwerpt. Te dezen is de voorheffing gestort op grond van een wet waarvan het retroactief karakter door het Hof ongrondwettig werd bevonden. sociétés en matière d'impôts sur les revenus et instituant un système de décision anticipée en matière fiscale. Ce versement a été effectué après la publication de la loi précitée, mais portait sur des bonis payés longtemps avant la publication de cette loi. Par son arrêt n° 109/2004 du 23 juin 2004, la Cour a annulé l'article 32, § 1er, alinéa 1er, de la loi précitée en tant qu'il soumettait au précompte mobilier les bonis de liquidation et d'acquisition attribués ou mis en paiement avant le 1er janvier 2003. Le précompte a donc été versé sur la base d'une loi dont le caractère rétroactif a été jugé inconstitutionnel par la Cour. B.3.4. Il résulte de ceci que s'il est interprété comme privant le redevable d'intérêts moratoires sur la restitution de précomptes mobiliers lorsque le versement de ceux-ci avait pour fondement une disposition législative entre-temps annulée par la Cour, l'article
B.3.4. Hieruit volgt dat artikel 419, eerste lid, 4°, van het WIB 1992 discriminerend is, indien het in die zin wordt geïnterpreteerd dat het de belastingschuldige moratoriuminteresten ontzegt op de teruggave van roerende voorheffingen wanneer aan de storting ervan een inmiddels door het Hof vernietigde wetsbepaling ten grondslag lag. B.4. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : In die zin geïnterpreteerd dat het de belastingschuldige moratoriuminteresten ontzegt op de teruggave van roerende voorheffingen wanneer aan de storting ervan een inmiddels door het Hof 419, alinéa 1er, 4°, du C.I.R. 1992 est discriminatoire. B.4. La question appelle une réponse positive. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : Interprété comme privant le redevable d'intérêts moratoires sur la restitution de précomptes mobiliers lorsque le versement de ceux-ci avait pour fondement une disposition législative entre-temps annulée
vernietigde wetsbepaling ten grondslag lag, schendt artikel 419, par la Cour, l'article 419, alinéa 1er, 4°, du Code des impôts sur les
eerste lid, 4°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. revenus 1992 viole les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 25 januari 2007. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 25 janvier 2007.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^