Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 171/2006 van 21 november 2006 Rolnummer 3816 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 33 van de wet van 27 april 2005 betreffende de beheersing van de begroting van de gezondheidszorg en houdende diverse b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 171/2006 van 21 november 2006 Rolnummer 3816 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 33 van de wet van 27 april 2005 betreffende de beheersing van de begroting van de gezondheidszorg en houdende diverse b Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 171/2006 du 21 novembre 2006 Numéro du rôle : 3816 En cause : le recours en annulation de l'article 33 de la loi du 27 avril 2005 relative à la maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions en La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 171/2006 van 21 november 2006 Extrait de l'arrêt n° 171/2006 du 21 novembre 2006
Rolnummer 3816 Numéro du rôle : 3816
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 33 van de wet van 27 En cause : le recours en annulation de l'article 33 de la loi du 27
april 2005 betreffende de beheersing van de begroting van de avril 2005 relative à la maîtrise du budget des soins de santé et
gezondheidszorg en houdende diverse bepalingen inzake gezondheid, portant diverses dispositions en matière de santé, introduit par
ingesteld door de VZW « Association francophone d'Institutions de Santé ». l'ASBL « Association francophone d'Institutions de Santé ».
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 21 november Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 21
2005 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 novembre 2005 et parvenue au greffe le 23 novembre 2005, un recours en
november 2005, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 33 van
de wet van 27 april 2005 betreffende de beheersing van de begroting annulation de l'article 33 de la loi du 27 avril 2005 relative à la
van de gezondheidszorg en houdende diverse bepalingen inzake maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions
gezondheid (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 mei 2005, en matière de santé (publiée au Moniteur belge du 20 mai 2005,
tweede editie), door de VZW « Association francophone d'Institutions deuxième édition) a été introduit par l'ASBL « Association francophone
de Santé », met maatschappelijke zetel te 1000 Brussel, d'Institutions de Santé », dont le siège social est établi à 1000
Sint-Jansstraat 32. Bruxelles, rue Saint-Jean 32.
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de bestreden bepaling Quant à la disposition attaquée
B.1.1. Artikel 140 van de op 7 augustus 1987 gecoördineerde wet op de B.1.1. L'article 140 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août
ziekenhuizen, zoals het werd gewijzigd bij artikel 36 van de wet van 1987, tel qu'il a été modifié par l'article 36 de la loi du 26 juin
26 juni 1992 houdende sociale en diverse bepalingen, bij artikel 29 1992 portant des dispositions sociales et diverses, par l'article 29
van de wet van 6 augustus 1993 houdende sociale en diverse bepalingen de la loi du 6 août 1993 portant des dispositions sociales et diverses
en bij artikel 112 van de wet van 14 januari 2002 houdende maatregelen et par l'article 112 de la loi du 14 janvier 2002 portant des mesures
inzake gezondheidszorg, bepaalde : en matière de soins de santé, disposait :
« § 1. De centraal geïnde honoraria worden aangewend voor : « § 1er. Les honoraires perçus de façon centrale sont affectés :
1° de betaling van de bedragen die aan de ziekenhuisgeneesheren 1° au paiement aux médecins hospitaliers des sommes qui leur sont dues
verschuldigd zijn, overeenkomstig de regeling die krachtens artikel conformément à la règlementation qui leur est applicable en exécution
131 op hen toepasselijk is; de l'article 131;
2° de dekking van de inningskosten van de honoraria, overeenkomstig 2° à la couverture des frais de perception des honoraires,
het reglement van de dienst; conformément au règlement du service;
3° de dekking van de kosten veroorzaakt door de medische prestaties 3° à la couverture des frais occasionnés par les prestations
die niet door het budget worden vergoed; médicales, qui ne sont pas financés par le budget;
4° de verwezenlijking van de maatregelen om de medische activiteit in 4° à titre de contribution à la mise en oeuvre de mesures de nature à
het ziekenhuis in stand te houden of te bevorderen. maintenir ou à promouvoir l'activité médicale à l'hôpital.
Onverminderd de toepassing van de artikelen 125 tot en met 129 Sans préjudice de l'application des articles 125 à 129, l'affectation
geschiedt de aanwending van de honoraria, voor de des honoraires pour les médecins hospitaliers qui ne sont pas
ziekenhuisgeneesheren die niet vergoed worden volgens artikel 132, § rémunérés selon l'article 132, § 1er, 4° ou 5°, se fait conformément
1, 4° of 5°, overeenkomstig de hierna volgende paragrafen. aux paragraphes suivants.
§ 2. Vooraleer de verschuldigde bedragen aan de ziekenhuisgeneesheren § 2. Avant de payer aux médecins hospitaliers les sommes qui leur sont
te betalen, past de inningsdienst ter dekking van zijn inningskosten dues, le service de perception applique à chaque montant, pour la
op elk bedrag een inhouding toe ten belope van de kosten die
overeenkomstig het reglement van de dienst zijn gemaakt, met een couverture de ses frais, une retenue correspondant aux frais engagés
maximum van 6 pct. conformément au règlement du service et d'un maximum de 6 p.c.
§ 3. De inningsdienst past daarenboven op de geïnde bedragen, ter § 3. En outre, le service de perception applique aux montants perçus,
dekking van alle kosten van het ziekenhuis veroorzaakt door de pour la couverture de tous les frais de l'hôpital occasionnés par les
medische prestaties die niet door het budget worden vergoed, prestations médicales, qui ne sont pas financés par le budget, des
inhoudingen toe die in percenten kunnen worden uitgedrukt en worden retenues qui peuvent être exprimées en pourcentage et qui sont
vastgesteld op grond van tarieven bepaald in onderlinge
overeenstemming tussen de beheerder en de Medische Raad. établies sur la base de tarifs fixés d'un commun accord entre le
De Koning kan een opsomming geven van de kosten waarmede wordt gestionnaire et le Conseil médical.
rekening gehouden voor de vaststelling van de hierboven bedoelde Le Roi peut énumérer les frais à prendre en compte pour la fixation
tarieven. Hij kan eveneens normen stellen voor de evaluatie en de des tarifs susmentionnés. Il peut également fixer des critères
aanrekening van de kosten. d'évaluation et d'imputation des frais.
§ 4. Over de inhoudingen die in percenten kunnen worden uitgedrukt en § 4. A propos des retenues qui peuvent être exprimées en pourcentage
de aanwending ervan met toepassing van § 1, 4°, wordt beslist in et de l'affectation de celles-ci en application du § 1er, 4°, le
onderlinge overeenstemming tussen de Medische Raad en de beheerder. gestionnaire et le Conseil médical décident d'un commun accord.
§ 5. De overeenstemming tussen de beheerder en de Medische Raad, als § 5. L'accord entre le gestionnaire et le Conseil médical tel que visé
bedoeld in §§ 3 en 4, is bindend voor de betrokken aux §§ 3 et 4, est contraignant pour les médecins hospitaliers
ziekenhuisgeneesheren, niettegenstaande elk andersluidend beding in de concernés, nonobstant toute stipulation contraire dans les conventions
individuele overeenkomsten en benoemingsakten bedoeld in artikel 131 ». ou les actes de nomination individuels visés à l'article 131 ».
B.1.2. Artikel 33 van de wet van 27 april 2005 « betreffende de B.1.2. L'article 33 de la loi du 27 avril 2005 « relative à la
beheersing van de begroting van de gezondheidszorg en houdende diverse maîtrise du budget des soins de santé et portant diverses dispositions
bepalingen inzake gezondheid » - dat de aangevochten bepaling is - en matière de santé » - qui est la disposition attaquée - ajoute à cet
voegt aan dat artikel 140 een paragraaf 6 toe, die luidt als volgt : article 140 un paragraphe 6, libellé comme suit :
« § 6. Aan de in §§ 3 en 4 bedoelde overeenstemming tussen de « § 6. L'accord entre le gestionnaire et le conseil médical visé au §§
beheerder en de medische raad kunnen slechts wijzigingen worden
aangebracht voorzover deze niet tot gevolg hebben dat het totale 3 et 4, ne peut être modifié que pour autant que ceci n'implique pas
jaarlijkse bedrag van de door het ziekenhuis verrichte inhoudingen que le montant annuel total des retenues opérées par l'hôpital, visées
bedoeld in §§ 3 en 4, het totale bedrag van bedoelde inhoudingen van 1 aux §§ 3 et 4, dépasse le montant total de ces retenues du 1er janvier
januari 2004 tot 31 december 2004 overschrijden. 2004 au 31 décembre 2004.
In afwijking van het eerste lid, wordt het bedoelde maximumbedrag Par dérogation à l'alinéa 1er, le montant maximum visé à l'alinéa 1er
aangepast in verhouding tot de wijziging van het totaal jaarlijks est adapté en fonction de la variation du montant total annuel des
bedrag van de centraal geïnde honoraria ten aanzien van dit totale honoraires perçus de façon centrale par rapport à ce montant total qui
bedrag dat centraal werd geïnd in hoger vermelde referentieperiode. est perçu de façon centrale dans la période de référence susmentionnée.
Deze paragraaf is niet van toepassing indien wordt voldaan aan één van Le présent paragraphe ne s'applique pas si l'un des cas suivants est
de volgende gevallen : satisfait :
1° in het geval de in §§ 3 en 4 bedoelde overeenstemming wordt 1° dans le cas où l'accord visé aux §§ 3 et 4 est approuvé par tous
goedgekeurd door alle leden van de medische raad; les membres du conseil médical;
2° voorzover de verhoging van de inhoudingen uitsluitend bestemd is 2° pour autant que l'augmentation des retenues soit uniquement
voor infrastructuurwerken die een verbetering betekenen voor de destinée à des travaux d'infrastructure qui signifient une
werking van het ziekenhuis of voor de artsen en het verpleegkundig amélioration pour le fonctionnement de l'hôpital ou pour les médecins
personeel van het ziekenhuis; et le personnel infirmier de l'hôpital;
3° voorzover de verhoging van de inhoudingen uitsluitend bestemd is 3° pour autant que l'augmentation des retenues soit uniquement
voor het financieren van een herstelplan van een openbaar ziekenhuis, destinée au financement d'un plan de redressement d'un hôpital public
zoals opgelegd door de voogdij-overheid; comme imposé par l'autorité de tutelle;
4° voor zover de verhoging van de inhoudingen veroorzaakt is door 4° pour autant que l'augmentation des retenues soit occasionnée par
structurele hervormingen, zoals een fusie, associatie of groepering ». des réformes structurelles telles qu'une fusion, une association ou un groupement ».
Artikel 57, § 3, van de wet van 27 april 2005 bepaalt : « Artikel 33 L'article 57, § 3, de la loi du 27 avril 2005 dispose que son article
treedt in werking op 1 juli 2005 en treedt buiten werking op 30 juni 33 « entre en vigueur le 1er juillet 2005 et cessera d'être en vigueur
2006 ». le 30 juin 2006 ».
Ten aanzien van het belang van de verzoekende partij Quant à l'intérêt de la partie requérante
B.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden geraakt. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk die niet haar persoonlijk belang aanvoert, voor het Hof optreedt, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat zij een collectief belang verdedigt; dat haar maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat dit maatschappelijk doel niet of niet meer werkelijk wordt nagestreefd. B.2. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme entreprise. Lorsqu'une association sans but lucratif qui n'invoque pas son intérêt personnel agit devant la Cour, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; qu'elle défende un intérêt collectif; que la norme attaquée soit susceptible d'affecter son objet social; qu'il n'apparaisse pas, enfin, que cet objet social n'est pas ou n'est plus réellement poursuivi.
B.3. Volgens artikel 4 van de « nieuwe statuten » van de verzoekende B.3. Selon l'article 4 des « nouveaux statuts » de la requérante,
partij, bekendgemaakt in de bijlagen van het Belgisch Staatsblad van
24 mei 2005, heeft de verzoekende vereniging tot doel : publiés aux annexes du Moniteur belge du 24 mai 2005, l'association
requérante a pour buts :
« a) een op solidariteit berustend gezondheidsbeleid, de gelijke « a) la défense et la promotion d'une politique de la santé basée sur
toegang tot de gezondheidszorg, de zorgverstrekking binnen la solidarité, l'égalité d'accès aux soins, la pratique des soins au
multidisciplinaire teams en de verantwoordelijkheid van de sein d'équipes multidisciplinaires et la responsabilité des
zorgverstrekkers te vrijwaren en te bevorderen, in het raam van de prestataires de soins, dans le cadre de la sécurité sociale. A cette
sociale zekerheid. Hiertoe bevordert de vereniging alle collectieve of fin, l'association favorise toutes les initiatives collectives ou
individuele initiatieven dankzij welke die fundamentele doelstellingen individuelles qui permettent la réalisation de ces objectifs
kunnen worden verwezenlijkt; fondamentaux;
b) de hergroepering van de inrichtingen en diensten voor geneeskundige b) le regroupement, en vue de leur défense et de leur promotion, des
verzorging - zowel in ziekenhuizen als buiten ziekenhuizen - van de établissements et des services de soins, tant hospitaliers
niet-confessionele niet-winstgevende private sector en van de openbare qu'extra-hospitaliers, du secteur privé non-lucratif à caractère
sector, met het oog op de vrijwaring en de bevordering ervan; non-confessionnel et du secteur public;
c) haar leden te vertegenwoordigen en te verdedigen bij de c) la représentation et la défense de ses membres auprès des autorités
internationale, federale, communautaire, regionale en lokale overheden internationales, fédérales, communautaires, régionales et locales
die bevoegd zijn inzake volksgezondheid, alsmede in het raam van de compétentes en matière de santé publique, ainsi que dans le cadre des
organen van de ziekte- en invaliditeitsverzekering en van de instances de l'Assurance maladie invalidité et des relations
collectieve arbeidsbetrekkingen; collectives de travail;
d) onder haar leden de wederzijdse coördinatie van hun acties te garanderen; d) la coordination réciproque de leurs activités entre les membres;
e) samen te werken en informatie uit te wisselen met de ziekenfondsen e) la collaboration et l'échange d'informations avec les mutualités et
en landsbonden van ziekenfondsen en meer in het bijzonder met diegene Unions nationales de mutualités et plus particulièrement avec celles
die de doelstellingen van de vereniging delen, zoals bedoeld in punt qui partagent les objectifs de l'association tels que visés au point
a) en b) van dit artikel; a) et b) du présent article;
f) wetenschappelijke activiteiten te organiseren ten voordele van haar f) l'organisation d'activités scientifiques au profit de ses membres
leden en socio-culturele activiteiten aan te moedigen die ertoe et l'encouragement d'activités socio-culturelles tendant à la
strekken de doelstellingen van de vereniging te verwezenlijken door : réalisation des objectifs de l'Association par :
- het voorstellen van opleidingsprogramma's; - la présentation de programmes de formation;
- het publiceren van publicaties inzake vorming en onderwijs; - la publication de documentation formative et éducative;
- het organiseren van cursussen teneinde het personeel op te leiden - l'organisation de cours en vue de former le personnel nécessaire à
dat noodzakelijk is om die socio-culturele doelstellingen te verwezenlijken ». la réalisation de ces objectifs socio-culturels ».
B.4. De verzoekende partij doet blijken van het vereiste belang om de B.4. La partie requérante justifie de l'intérêt requis à demander
vernietiging te vorderen van de bestreden bepaling in zoverre zij van l'annulation de la disposition attaquée en ce qu'elle est de nature à
dien aard is dat zij afbreuk doet aan de doelstellingen beschreven in punt b) van artikel 4 van haar statuten. porter atteinte aux buts décrits au point b) de l'article 4 de ses statuts.
B.5. De omstandigheid dat de bestreden bepaling heeft opgehouden van B.5. La circonstance que la disposition attaquée a cessé d'être en
kracht te zijn op 30 juni 2006 doet niet het belang van de verzoekende vigueur le 30 juin 2006 ne fait pas disparaître l'intérêt de la
partij verdwijnen, aangezien de bestreden bepaling vóór die datum de requérante dès lors que la disposition attaquée a régi la situation
situatie regelde van de inrichtingen en diensten die de verzoekende des établissements et services qu'elle regroupe avant cette date.
partij groepeerde.
B.6. Het beroep is ontvankelijk. B.6. Le recours est recevable.
Ten gronde Quant au fond
Wat betreft het eerste onderdeel van het eerste middel En ce qui concerne la première branche du premier moyen
B.7. Het eerste onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de B.7. Le premier moyen, en sa première branche, est pris de la
schending van de artikelen 16, 22, 23 en 27, al dan niet in samenhang violation des articles 16, 22, 23 et 27, lus isolément ou en
gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet. combinaison avec les articles 10 et 11, de la Constitution.
B.8.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : B.8.1. L'article 16 de la Constitution dispose :
« Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, « Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité
in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et
voorafgaande schadeloosstelling ». moyennant une juste et préalable indemnité ».
B.8.2. De bestreden bepaling beperkt de mogelijkheid voor de B.8.2. La disposition attaquée limite la possibilité pour le
ziekenhuisbeheerder en de Medische Raad van een ziekenhuis om in gestionnaire et le Conseil médical d'un hôpital de décider, de commun
onderlinge overeenstemming te beslissen tot het verhogen van het accord, une augmentation du montant de certaines retenues faites par
bedrag van bepaalde inhoudingen die door het ziekenhuis worden
verricht op de honoraria die centraal worden geïnd, als tegenprestatie l'hôpital sur les honoraires, perçus de façon centrale, en
voor de medische prestaties van de ziekenhuisgeneesheren die van het contrepartie de prestations médicales des médecins hospitaliers qui
ziekenhuis een « vergoeding per prestatie » ontvangen (artikel 132, § reçoivent de l'hôpital une « rémunération à l'acte » (article 132, § 1er,
1, 1°, van de wet van 7 augustus 1987), of die een « vergoeding 1°, de la loi du 7 août 1987), une « rémunération fondée sur la
gegrond op de verdeling van een ' pool ' van vergoedingen per répartition d'un ' pool ' de rémunérations à l'acte, établi pour
prestatie die voor het gehele ziekenhuis of per dienst wordt gevormd »
ontvangen (artikel 132, § 1, 2°, van dezelfde wet) of die een « l'ensemble de l'hôpital ou par service » (article 132, § 1er, 2°, de
vergoeding bestaande uit een contractueel of statutair bepaald la même loi) ou une « rémunération constituée d'un pourcentage, fixé
percentage van de vergoeding per prestatie of van een ' pool ' van contractuellement ou statutairement, de la rémunération à l'acte ou
vergoeding per prestatie » (artikel 132, § 1, 3°, van dezelfde wet) d'un ' pool ' de rémunérations à l'acte » (article 132, § 1er, 3°, de
ontvangen. la même loi).
De centrale inning van die honoraria doet geen afbreuk aan de rechten La perception centrale de ces honoraires ne porte pas atteinte aux
van die geneesheren op de aldus geïnde honoraria. droits de ces médecins sur les honoraires ainsi perçus.
B.8.3. De bestreden bepaling heeft geen betrekking op goederen die als B.8.3. La disposition attaquée ne porte pas sur des biens qui, comme
zodanig tot de eigendom van een ziekenhuis zouden behoren. tels, seraient la propriété d'un hôpital.
B.9.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat de B.9.1. Il ressort des développements de la requête que la partie
verzoekende partij de schending aanklaagt van de artikelen 10 en 11 requérante dénonce la violation des articles 10 et 11 de la
van de Grondwet, in samenhang gelezen met de vrijheid van handel en Constitution, lus en combinaison avec la liberté de commerce et
nijverheid die wordt erkend in artikel 7 van het decreet d' Allarde d'industrie reconnue par l'article 7 du décret d'Allarde des 2-17 mars
van 2-17 maart 1791. 1791.
B.9.2. De vrijheid van handel en nijverheid kan niet worden opgevat B.9.2. La liberté de commerce et d'industrie ne peut être conçue comme
als een absolute vrijheid. Zij belet niet dat de wet de economische une liberté absolue. Elle ne fait pas obstacle à ce que la loi règle
bedrijvigheid van personen en ondernemingen regelt. Zij zou enkel l'activité économique des personnes et des entreprises. Elle ne serait
worden geschonden wanneer zij zonder enige noodzaak en op een wijze violée que si elle était limitée sans nécessité et de manière
die kennelijk onevenredig is met het nagestreefde doel zou worden manifestement disproportionnée au but poursuivi.
beperkt. B.9.3. De bestreden bepaling maakt deel uit van een geheel van B.9.3. La disposition attaquée fait partie d'un ensemble de mesures
maatregelen die ertoe strekken de uitgaven in de gezondheidszorg te qui visent à limiter les dépenses en soins de santé (Doc. parl.,
beperken (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1627/001, p. 8). Het bij Chambre, 2004-2005, DOC 51-1627/001, p. 8). Le moratoire qu'elle
die bepaling ingevoerde moratorium « kadert in de globale doelstelling instaure s'inscrit « dans le cadre d'une réflexion plus large dont
waarvan de bedoeling is geneesheren-specialisten aan te zetten om een l'objectif est d'inciter les médecins spécialistes à développer une
grotere activiteit uit te oefenen binnen de zorginstellingen ». Het plus grande activité au sein des institutions de soins ». Il s'agit
gaat om een soepele maatregel waarbij rekening wordt gehouden met d'une mesure souple qui tient compte des situations particulières
specifieke situaties, vermits het erbij vastgestelde maximum « het ' puisque la limite qu'elle fixe concerne « le montant ' global ' des
globaal ' bedrag der inhoudingen » betreft, zodat de maatregel « retenues », de sorte qu'elle n'empêche pas des « glissements internes,
interne verschuivingen, bijvoorbeeld tussen de verschillende
specialismen » niet verhindert (ibid., pp. 23-24). par exemple entre les différentes spécialités » (ibid., pp. 23-24).
Die maatregel heeft ook tot doel « te voorkomen dat niettegenstaande Cette mesure a aussi pour but « d'éviter que, malgré leur actuel
de huidige herfinanciering, bepaalde ziekenhuizen in hun sector nog refinancement, certains hôpitaux exercent encore plus de pression dans
meer druk uitoefenen ». Het verbod om de inkomsten van de ziekenhuizen leur secteur ». L'interdiction d'augmenter les revenus des hôpitaux
afkomstig uit de honoraria van de geneesheren te verhogen, is een van provenant des honoraires des médecins est l'une des deux conditions
de twee voorwaarden waarvan de overheid de herfinanciering van de
ziekenhuizen heeft afhankelijk gemaakt (Parl. St., Kamer, 2004-2005, auxquelles les pouvoirs publics ont subordonné le refinancement des
DOC 51-1627/005, pp. 41-42; Parl. St., Senaat, 2004-2005, nr. 1122-3, hôpitaux (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1627/005, pp. 41-42;
p. 5). Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 1122-3, p. 5).
Daaruit volgt dat de bestreden bepaling, voor zover ze het financieel Il en résulte que la disposition attaquée, pour autant qu'elle règle
beheer van de ziekenhuizen regelt, niet zonder redelijke la gestion financière des hôpitaux, n'est pas dépourvue de
verantwoording is. justification raisonnable.
B.10. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt eveneens dat B.10. Il ressort aussi des développements de la requête que la Cour
het Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van est invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée
de bestreden bepaling met de artikelen 23, eerste, tweede en derde avec les articles 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, et 27 de la
lid, 1°, en 27 van de Grondwet. Constitution.
B.11.1. Artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 1°, van de Grondwet B.11.1. L'article 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, de la Constitution
bepaalt : dispose :
« Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine.
Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
1° het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het 1° le droit au travail et au libre choix d'une activité
raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is professionnelle dans le cadre d'une politique générale de l'emploi,
op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk visant entre autres à assurer un niveau d'emploi aussi stable et élevé
werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een que possible, le droit à des conditions de travail et à une
billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en rémunération équitables, ainsi que le droit d'information, de
collectief onderhandelen; consultation et de négociation collective;
[...] ». [...] ».
B.11.2. De verzoekende partij toont niet aan waarin het recht op B.11.2. La partie requérante ne démontre pas en quoi serait violé le
arbeid en op vrije keuze van beroepsarbeid, voor zover ziekenhuizen droit au travail et au libre choix d'une activité professionnelle,
zich hierop al zouden kunnen beroepen, zou zijn geschonden. pour autant que les hôpitaux puissent s'en prévaloir.
B.12.1. Artikel 27 van de Grondwet bepaalt : B.12.1. L'article 27 de la Constitution dispose :
« De Belgen hebben het recht van vereniging; dit recht kan niet aan « Les Belges ont le droit de s'associer; ce droit ne peut être soumis
enige preventieve maatregel worden onderworpen ». à aucune mesure préventive ».
Die bepaling heeft tot doel de oprichting van private verenigingen en Cette disposition a pour objet de garantir la création d'associations
de deelname aan hun activiteiten te waarborgen. privées et la participation à leurs activités.
B.12.2. De bestreden bepaling verhindert een ziekenhuis niet om deel B.12.2. La disposition attaquée n'empêche pas un hôpital de participer
te nemen aan de oprichting van een nieuwe vereniging of om tot een à la création d'une nouvelle association ou de rejoindre une
bestaande vereniging toe te treden wat artikel 140, § 6, derde lid, association existante, ce que confirme l'article 140, § 6, alinéa 3,
4°, van de wet van 7 augustus 1987 bevestigt. Zij regelt evenmin de 4°, de la loi du 7 août 1987. Elle ne règle pas davantage les
wijze van oprichting en werking van dergelijke verenigingen. modalités de création et de fonctionnement de telles associations.
Die bepaling kan bijgevolg de vrijheid van vereniging van een Cette disposition n'est dès lors pas de nature à affecter la liberté
ziekenhuis niet raken. d'association d'un hôpital.
B.13. Het onderzoek of de bestreden bepaling bestaanbaar is met de B.13. L'examen de la compatibilité de la disposition attaquée avec les
artikelen 23, eerste, tweede en derde lid, 1°, en 27, in samenhang articles 23, alinéas 1er, 2 et 3, 1°, et 27, lus en combinaison avec
gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet leidt niet tot een les articles 10 et 11, de la Constitution ne mène pas à une autre
andere conclusie. conclusion.
B.14. Het eerste onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. B.14. Le premier moyen, en sa première branche, n'est pas fondé.
Wat betreft het tweede onderdeel van het eerste middel En ce qui concerne la deuxième branche du premier moyen
B.15. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het B.15. Il ressort des développements de la requête que le premier
tweede onderdeel van het eerste middel is afgeleid uit de schending moyen, en sa deuxième branche, est pris de la violation de l'article
van artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 2°, van de Grondwet, in 23, alinéas 1er, 2 et 3, 2°, de la Constitution, en ce qu'il concerne
zoverre het betrekking heeft op het recht op sociale zekerheid,
bescherming van de gezondheid en geneeskundige bijstand. le droit à la sécurité sociale, à la protection de la santé, et à
B.16.1. Artikel 23, eerste, tweede en derde lid, 2°, van de Grondwet l'aide médicale. B.16.1. L'article 23, alinéas 1er, 2 et 3, 2°, de la Constitution
bepaalt : dispose :
« Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. « Chacun a le droit de mener une vie conforme à la dignité humaine.
Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde A cette fin, la loi, le décret ou la règle visée à l'article 134
regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de garantissent, en tenant compte des obligations correspondantes, les
economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden droits économiques, sociaux et culturels, et déterminent les
voor de uitoefening bepalen. conditions de leur exercice.
Die rechten omvatten inzonderheid : Ces droits comprennent notamment :
[...] [...]
2° het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en 2° le droit à la sécurité sociale, à la protection de la santé et à
sociale, geneeskundige en juridische bijstand; l'aide sociale, médicale et juridique;
[...] ». [...] ».
B.16.2. De bestreden bepaling beperkt de verhoging van het bedrag van B.16.2. La disposition attaquée limite l'augmentation du montant des
de inhoudingen op de honoraria van de ziekenhuisgeneesheren, retenues sur les honoraires des médecins hospitaliers, destinées à
inhoudingen die bestemd zijn om bepaalde kosten te dekken ingevolge couvrir certains frais exposés en raison des prestations médicales ou
medische prestaties of om maatregelen te financieren die de medische à financer des mesures propres à maintenir ou promouvoir l'activité
activiteit van het ziekenhuis kunnen handhaven of bevorderen. médicale de l'hôpital.
Die beperking heeft enkel betrekking op de inhoudingen op de honoraria Cette limite ne concerne que les retenues faites sur les honoraires de
van drie van de vijf categorieën van ziekenhuisgeneesheren die in trois des cinq catégories de médecins hospitaliers, distinguées par
artikel 132, § 1, van de wet van 7 augustus 1987 worden onderscheiden. l'article 132, § 1er, de la loi du 7 août 1987. Elle peut, en outre,
Bovendien kan ze worden overschreden indien de beheerder het akkoord être dépassée si le gestionnaire obtient l'accord de tous les membres
krijgt van alle leden van de Medische Raad (artikel 140, § 6, derde du Conseil médical (article 140, § 6, alinéa 3, 1°, de la même loi),
lid, 1°, van dezelfde wet), een orgaan van het ziekenhuis dat onder
het toezicht van de vergadering van de geneesheren de organe de l'hôpital qui représente les médecins hospitaliers, sous le
ziekenhuisgeneesheren vertegenwoordigt en waarvan de taken worden contrôle régulier de l'assemblée des médecins et dont les missions
gedefinieerd met verwijzing naar de zorg om voor de patiënten van het sont définies par référence au souci d'assurer aux patients de
ziekenhuis een in optimale voorwaarden verstrekte geneeskundige l'hôpital des soins médicaux prodigués dans des conditions optimales
verzorging te garanderen (artikelen 121 en 123 tot 125, eerste lid, (articles 121 et 123 à 125, alinéa 1er, de la même loi).
van dezelfde wet).
De inhoudingen waarvan de verhoging in principe is beperkt, kunnen Les retenues dont l'augmentation est en principe limitée peuvent
echter worden verhoogd teneinde infrastructuurwerken te financieren cependant être augmentées afin de financer des travaux
die de werking van het ziekenhuis of de situatie van de geneesheren en d'infrastructure propres à améliorer le fonctionnement de l'hôpital ou
het verpleegkundig personeel van het ziekenhuis kunnen verbeteren la situation des médecins et du personnel infirmier de l'hôpital
(artikel 140, § 6, derde lid, 2°, van dezelfde wet), teneinde een (article 140, § 6, alinéa 3, 2°, de la même loi), afin de financer un
herstelplan van een openbaar ziekenhuis, zoals opgelegd door de plan de redressement d'un hôpital public imposé par l'autorité de
toezichthoudende overheid, te financieren (artikel 140, § 6, derde tutelle (article 140, § 6, alinéa 3, 3°) ou pour tenir compte de
lid, 3°) of teneinde rekening te houden met structurele hervormingen, réformes structurelles, telles qu'une fusion, une association ou un
zoals een fusie, associatie of groepering (artikel 140, § 6, derde groupement (article 140, § 6, alinéa 3, 4°).
lid, 4°). Uit wat voorafgaat blijkt dat het niet is aangetoond dat de bestreden Il résulte de ce qui précède qu'il n'est pas établi que la disposition
bepaling de activiteit van de ziekenhuizen op dusdanige wijze kan attaquée est de nature à affecter l'activité des hôpitaux de manière
raken dat daardoor indirect afbreuk zou worden gedaan aan het recht telle qu'il serait porté indirectement atteinte au droit de chacun à
van eenieder op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en la sécurité sociale, à la protection de la santé et à l'aide médicale.
geneeskundige bijstand.
B.16.3. Het tweede onderdeel van het eerste middel is niet gegrond. B.16.3. Le premier moyen, en sa deuxième branche, n'est pas fondé.
Wat betreft het derde onderdeel van het eerste middel En ce qui concerne la troisième branche du premier moyen
B.17.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het B.17.1. Il ressort des développements de la requête que la Cour est
Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée avec
bestreden bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle ne fait pas de
zoverre zij geen verschil maakt onder de ziekenhuizen, naargelang de différence entre les hôpitaux, en fonction du contenu des accords et
inhoud van de akkoorden en overeenkomsten die er worden afgesloten. conventions conclus en leur sein.
B.17.2. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie verzetten er zich tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. B.17.3. De uiteenzettingen van het middel maken het het Hof niet mogelijk op duidelijke wijze die categorieën af te bakenen. Het staat niet aan het Hof een identieke behandeling te onderzoeken waarbij het zelf de beide categorieën waarmee rekening dient te worden gehouden, zou moeten omschrijven. B.17.4. Het derde onderdeel van het eerste middel is onontvankelijk. Wat betreft het tweede middel B.18. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen B.17.2. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination s'opposent à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. B.17.3. Les développements du moyen ne permettent pas à la Cour de délimiter de manière précise ces catégories. Il n'appartient pas à la Cour d'examiner un traitement identique à propos duquel elle devrait elle-même définir les deux catégories à prendre en compte. B.17.4. Le premier moyen, en sa troisième branche, est irrecevable. En ce qui concerne le deuxième moyen
10 en 11 van de Grondwet, in zoverre het twee verschillen in B.18. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et 11
behandeling aanklaagt : enerzijds, het verschil in behandeling tussen de la Constitution en ce qu'il allègue deux différences de traitement
de ziekenhuisgeneesheren en de andere personeelsleden van het : d'une part, la différence de traitement entre les médecins
ziekenhuis; anderzijds, het verschil in behandeling tussen de hospitaliers et les autres membres du personnel de l'hôpital; d'autre
ziekenhuizen die worden beheerd door een privaatrechtelijke rechtspersoon en de andere privaatrechtelijke verenigingen. B.19. De ziekenhuisgeneesheren en de andere personeelsleden van het ziekenhuis zijn niet voldoende vergelijkbaar ten aanzien van de betrokken maatregel. De Medische Raad vertegenwoordigt immers niet die andere personeelsleden. De regels in verband met de aanwending van de honoraria hebben enkel betrekking op de ziekenhuisgeneesheren. De bestreden bepaling wijzigt het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer. B.20. De ziekenhuizen die worden beheerd door een privaatrechtelijke rechtspersoon en de andere privaatrechtelijke verenigingen zijn niet voldoende vergelijkbaar ten aanzien van een wetsbepaling die het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer wijzigt. B.21. Het tweede middel is niet gegrond. Wat betreft het derde middel part, la différence de traitement entre les hôpitaux gérés par une personne morale de droit privé et les autres associations de droit privé. B.19. Les médecins hospitaliers et les autres membres du personnel de l'hôpital ne sont pas suffisamment comparables au regard de la mesure considérée. En effet, le Conseil médical ne représente pas ces autres membres du personnel. Les règles d'affectation des honoraires ne concernent que les médecins hospitaliers. La disposition attaquée modifie le statut pécuniaire du médecin hospitalier. B.20. Les hôpitaux gérés par une personne morale de droit privé et les autres associations de droit privé ne sont pas suffisamment comparables au regard d'une disposition législative qui modifie le statut pécuniaire du médecin hospitalier. B.21. Le deuxième moyen n'est pas fondé. En ce qui concerne le troisième moyen
B.22.1. Uit de uiteenzettingen in het verzoekschrift blijkt dat het B.22.1. Il ressort des développements de la requête que la Cour est
Hof wordt verzocht uitspraak te doen over de bestaanbaarheid van de invitée à statuer sur la compatibilité de la disposition attaquée avec
bestreden bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre ze de ziekenhuizen die in hun medische staf uitsluitend of voornamelijk statutaire geneesheren tellen, enerzijds, en de ziekenhuizen die in hun medische staf uitsluitend of voornamelijk « zelfstandige » geneesheren tellen, anderzijds, op dezelfde wijze behandelt. B.22.2. De bestreden bepaling gaat, zoals is opgemerkt in B.9.3, uit van de wil om « de geneesheren-specialisten aan te zetten om een grotere activiteit uit te oefenen binnen de zorginstellingen ». Zij wijzigt een bijzonder aspect van het geldelijk statuut van de ziekenhuisgeneesheer dat van toepassing is op alle ziekenhuizen, ongeacht de aard van de rechtsverhouding die zij met hun geneesheren hebben. Daaruit volgt dat de beide voormelde categorieën van ziekenhuizen niet fundamenteel verschillend zijn ten aanzien van de bestreden maatregel. B.22.3. Het derde middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 november 2006. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle traite de manière identique les hôpitaux qui comptent au sein de leur staff médical exclusivement ou principalement des médecins qui se trouvent dans une relation statutaire et les hôpitaux qui comptent au sein de leur staff médical exclusivement ou principalement des médecins « indépendants ». B.22.2. La disposition attaquée participe, comme il a été relevé en B.9.3, de la volonté d'« inciter les médecins spécialistes à développer une plus grande activité au sein des institutions de soins ». Elle modifie un aspect particulier du statut pécuniaire du médecin hospitalier qui s'applique à tous les hôpitaux indépendamment de la nature de la relation juridique qu'ils entretiennent avec leurs médecins. Il en résulte que les deux catégories d'hôpitaux précitées ne sont pas essentiellement différentes au regard de la mesure attaquée. B.22.3. Le troisième moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 novembre 2006. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^