Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 136/2006 van 14 september 2006 Rolnummer 3760 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Vielsalm, La Roche-en-Ardenne Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters M. Boss(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 136/2006 van 14 september 2006 Rolnummer 3760 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Vielsalm, La Roche-en-Ardenne Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters M. Boss(...) Extrait de l'arrêt n° 136/2006 du 14 septembre 2006 Numéro du rôle : 3760 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 301, § 5, du Code civil, posée par le Juge de paix du canton de Vielsalm, La Roche-en-Ardenne et Houffa La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges M. Bossuyt, A.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 136/2006 van 14 september 2006 Extrait de l'arrêt n° 136/2006 du 14 septembre 2006
Rolnummer 3760 Numéro du rôle : 3760
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 301, § 5, van het En cause : la question préjudicielle relative à l'article 301, § 5, du
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Vrederechter van het kanton Code civil, posée par le Juge de paix du canton de Vielsalm, La
Vielsalm, La Roche-en-Ardenne en Houffalize. Roche-en-Ardenne et Houffalize.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges M.
M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 1 augustus 2005 in zake M. Goncalves Fernandes tegen M. Par jugement du 1er août 2005 en cause de M. Goncalves Fernandes
Renard, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is contre M. Renard, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 8 augustus 2005, heeft de Vrederechter van het kanton d'arbitrage le 8 août 2005, le Juge de paix du canton de Vielsalm a
Vielsalm de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek de « Le fait que l'article 301, § 5, du Code civil en ce qu'il permet à
grondwettelijke bepalingen betreffende de gelijkheid van de Belgen l'époux débiteur de la pension d'accorder à tout moment la
voor de wet, in zoverre het de uitkeringsplichtige echtgenoot toestaat capitalisation de la pension alimentaire mais n'accorde pas la même
de kapitalisatie van de uitkering tot onderhoud op elk ogenblik toe te faculté au créancier alimentaire, viole-t-il les dispositions
kennen, maar diezelfde mogelijkheid niet aan de onderhoudsgerechtigde toekent ? ». constitutionnelles relatives à l'égalité des Belges devant la loi ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De echtgenoot die de echtscheiding verkrijgt, kan, uit de B.1. L'époux qui obtient le divorce peut bénéficier, sur les biens et
goederen en de inkomsten van de andere echtgenoot, een uitkering les revenus de l'autre époux, d'une pension pouvant lui permettre,
genieten die hem in staat stelt, rekening houdend met zijn inkomsten compte tenu de ses revenus et possibilités, d'assurer son existence
en mogelijkheden, in zijn bestaan te voorzien op een gelijkwaardige dans des conditions équivalentes à celles dont il bénéficiait durant
wijze als tijdens het samenleven (artikel 301, § 1, van het Burgerlijk la vie commune (article 301, § 1er, du Code civil, remplacé par
Wetboek, vervangen bij artikel 1 van de wet van 9 juli 1975 l'article 1er, de la loi du 9 juillet 1975 relative à la pension après
betreffende de uitkering na echtscheiding). divorce).
Artikel 301, § 5, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 1 L'article 301, § 5, du Code civil, inséré par l'article 1er, de la loi
van de wet van 9 juli 1975, bepaalt : du 9 juillet 1975, dispose :
« De uitkering kan te allen tijde door een kapitaal worden vervangen « La pension peut à tout moment être remplacée par un capital, de
op grond van een overeenkomst tussen de partijen gehomologeerd door de l'accord des parties, homologué par le tribunal. A la demande de
rechtbank. De rechtbank kan ook de kapitalisatie te allen tijde l'époux débiteur de la pension, le tribunal peut également accorder, à
toekennen op aanvraag van de tot uitkering gehouden echtgenoot ». tout moment, la capitalisation ».
B.2. In de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht uitspraak te doen B.2. La question préjudicielle invite la Cour à statuer sur la
over de bestaanbaarheid van de tweede zin van die bepaling met de compatibilité de la deuxième phrase de cette disposition avec les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij de articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle traite différemment
uitkeringsgerechtigde en de uitkeringsplichtige verschillend le créancier et le débiteur de la pension précitée, seul ce dernier
behandelt, doordat alleen de laatstgenoemde de rechtbank mag vragen om étant autorisé à demander au tribunal qu'il examine l'opportunité
na te gaan of het opportuun is de kapitalisatie van die uitkering aan d'imposer la capitalisation de cette pension à son ancien époux.
zijn voormalige echtgenoot op te leggen.
B.3.1. De in het geding zijnde bepaling regelt de uitvoering van een B.3.1. La disposition en cause règle une modalité d'exécution d'une
verplichting. obligation.
B.3.2. De kapitalisatie van de uitkering die in de in het geding B.3.2. La capitalisation de la pension visée par la disposition en
zijnde bepaling wordt bedoeld, maakt het mogelijk « de betrekkingen cause permet de « mettre un terme définitif aux relations entre les
tussen de vroegere echtgenoten voor goed te beëindigen » en « alle
verdere wrijvingen tussen hen [...] te vermijden » (Parl. St., Kamer, anciens époux » et « d'éviter [...] toutes frictions ultérieures entre
1974-1975, 603, nr. 2, p. 45). eux » (Doc. parl., Chambre, 1974-1975, 603, n° 2, p. 45).
B.3.3.1. Artikel 301, § 3, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij B.3.3.1. L'article 301, § 3, du Code civil, inséré par l'article 1er
artikel 1 van de wet van 9 juli 1975, bepaalt : de la loi du 9 juillet 1975, dispose :
« Indien de uitkering, ingevolge omstandigheden onafhankelijk van de « Si, par suite de circonstances indépendantes de la volonté du
wil van de uitkeringsgerechtigde, in ruime mate ontoereikend is bénéficiaire de la pension, celle-ci n'est plus suffisante et ce dans
geworden om de in § 1 bedoelde toestand te waarborgen, kan de une mesure importante, pour sauvegarder la situation prévue au § 1er,
rechtbank de uitkering verhogen. le tribunal peut augmenter la pension.
Indien de toestand van de uitkeringsgerechtigde een ingrijpende Si, par suite d'une modification sensible de la situation du
wijziging heeft ondergaan zodat het bedrag van de uitkering niet meer bénéficiaire, le montant de la pension ne se justifie plus, le
verantwoord is, kan de rechtbank de uitkering verminderen of opheffen. tribunal peut réduire ou supprimer la pension.
Dit geldt eveneens bij ingrijpende wijziging van de toestand van de Ceci vaut également en cas de modification sensible de la situation du
uitkeringsplichtige ingevolge omstandigheden onafhankelijk van zijn débiteur de la pension par suite de circonstances indépendantes de sa
wil ». volonté ».
Artikel 301, § 4, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 1 L'article 301, § 4, du Code civil, inséré par l'article 1er de la loi
van de wet van 9 juli 1975, bepaalt : du 9 juillet 1975, dispose :
« Het bedrag van de uitkering mag in geen geval hoger zijn dan een « En aucun cas, le montant de la pension ne peut excéder le tiers des
derde van de inkomsten van de tot uitkering gehouden echtgenoot ». revenus de l'époux débiteur de la pension ».
B.3.3.2. De kapitalisatie van de uitkering ontneemt de B.3.3.2. La capitalisation de la pension prive le créancier de la
uitkeringsgerechtigde het recht om zich, in de toekomst, te wenden tot pension du droit de s'adresser, à l'avenir, au tribunal, sur la base
de rechtbank, op grond van artikel 301, § 3, eerste lid, van het de l'article 301, § 3, alinéa 1er, du Code civil pour obtenir une
Burgerlijk Wetboek teneinde een verhoging ervan te verkrijgen. augmentation de celle-ci. Elle prive parallèlement le débiteur de la
Tegelijk ontneemt zij de uitkeringsplichtige het recht om aan de pension du droit de demander au tribunal une réduction, voire une
rechtbank een vermindering of zelfs een opheffing van de uitkering te suppression de la pension, dans les circonstances prévues à l'article
vragen, onder de voorwaarden waarin artikel 301, § 3, tweede en derde lid, van het Burgerlijk Wetboek voorziet. Zij beschermt uiteindelijk beide voormalige echtgenoten tegen de mogelijke toekomstige schommelingen van het bedrag van de uitkering die voor hen nadelig zouden kunnen zijn. B.3.4. De kapitalisatie is een manier om een einde te stellen aan een verplichting die voor beide partijen voordelen en nadelen inhoudt. De ontstentenis van het recht voor de uitkeringsgerechtigde om de kapitalisatie aan te vragen, heeft daarom nog geen onevenredige gevolgen, vermits zij hem niet het recht op de periodieke uitbetaling 301, § 3, alinéas 2 et 3, du Code civil. Elle protège en définitive chacun des anciens époux contre les possibles variations futures du montant de la pension qui pourraient leur être préjudiciables. B.3.4. La capitalisation est une manière de mettre fin à une obligation qui présente pour chacune des parties des avantages et des inconvénients. L'absence du droit de demander la capitalisation dans le chef du créancier de la pension n'a pas pour autant des effets disproportionnés, puisqu'elle ne lui ôte pas le droit au versement
van de uitkering ontneemt. périodique de la pension.
Ermee rekening houdend dat de kapitalisatie, voor het vermogen van de Compte tenu de ce que la capitalisation peut avoir, sur le patrimoine
uitkeringsplichtige, onmiddellijke gevolgen kan hebben die overdreven
zwaar kunnen zijn om te dragen, vermocht de wetgever, zonder daartoe du débiteur de la pension, des conséquences immédiates qui peuvent
gehouden te zijn door het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en être exagérément lourdes à supporter, le législateur a pu, sans y être
niet-discriminatie, het initiatief om aan de rechtbank de tenu par le principe constitutionnel d'égalité et de
kapitalisatie van die uitkering aan te vragen, bij ontstentenis van non-discrimination, réserver au seul débiteur l'initiative de demander
een overeenkomst tussen de voormalige echtgenoten, enkel aan de au tribunal la capitalisation de cette pension, en l'absence d'accord
uitkeringsplichtige voor te behouden. entre les anciens époux.
B.4. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.4. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 301, § 5, tweede zin, van het Burgerlijk Wetboek schendt de L'article 301, § 5, deuxième phrase, du Code civil ne viole pas les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 september 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 septembre 2006.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^