Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 72/2006 van 10 mei 2006 Rolnummers 3680 en 3736 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 houdende fiscale en financiële bepalingen en artikel 18, 3°, van het We Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 72/2006 van 10 mei 2006 Rolnummers 3680 en 3736 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 houdende fiscale en financiële bepalingen en artikel 18, 3°, van het We Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 72/2006 du 10 mai 2006 Numéros du rôle : 3680 et 3736 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 47, § 6, de la loi du 28 juille(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 72/2006 van 10 mei 2006 Extrait de l'arrêt n° 72/2006 du 10 mai 2006
Rolnummers 3680 en 3736 Numéros du rôle : 3680 et 3736
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 47, § 6, van de En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 47, § 6,
wet van 28 juli 1992 houdende fiscale en financiële bepalingen en de la loi du 28 juillet 1992 portant des dispositions fiscales et
artikel 18, 3°, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, financières et à l'article 18, 3°, du Code des impôts sur les revenus
1992, tel qu'il a été modifié par l'article 1er de la loi du 28
zoals gewijzigd bij artikel 1 van voormelde wet van 28 juli 1992 en juillet 1992 précitée et avant sa modification par l'arrêté royal du
vóór de wijziging ervan bij het koninklijk besluit van 20 december 20 décembre 1996, posées par la Cour de cassation et la Cour d'appel
1996, gesteld door het Hof van Cassatie en het Hof van Beroep te
Antwerpen. d'Anvers.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest van 10 maart 2005 in zake de NV in vereffening Hesby a. Par arrêt du 10 mars 2005 en cause de la SA en liquidation Hesby
Fruit tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van Fruit contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de
het Arbitragehof is ingekomen op 30 maart 2005, heeft het Hof van la Cour d'arbitrage le 30 mars 2005, la Cour de cassation a posé la
Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 [houdende « L'article 47, § 6, de la loi du 28 juillet 1992 [portant des
fiscale en financiële bepalingen] en artikel 18, 3°, van het Wetboek dispositions fiscales et financières] et l'article 18, 3°, du Code des
van de inkomstenbelastingen 1992, zoals dit laatste artikel is impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été modifié par l'article 1er
gewijzigd bij artikel 1 van de wet van 28 juli 1992 en vóór de de la loi du 28 juillet 1992 et avant sa modification par l'arrêté
wijziging ervan bij het koninklijk besluit van 20 december 1996 royal du 20 décembre 1996 portant des mesures fiscales diverses en
houdende diverse fiscale maatregelen, met toepassing van de artikelen application des articles 2, § 1er, 3, § 1er, 2° et 3°, de la loi du 26
2, § 1, en 3, § 1, 2° en 3°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende juillet 1996 visant à réaliser les conditions budgétaires de la
tot realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname van België participation de la Belgique à l'Union économique et monétaire
aan de Europese Economische en Monetaire Unie, de artikelen 10, 11 en européenne, violent-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution
172 van de Grondwet voor zover zij de volgende categorieën van en tant qu'ils traitent de manière identique les catégories de
personen identiek behandelen : (i) de naamloze vennootschappen die een personnes suivantes : (i) les sociétés anonymes qui ont attribué des
interest hebben toegekend aan een van hun bestuurders tussen 27 maart intérêts à l'un de leurs administrateurs entre le 27 mars 1992 et le
1992 en 28 juli 1992 en (ii) de naamloze vennootschappen die na die 28 juillet 1992 et (ii) les sociétés anonymes qui ont attribué de tels
laatste datum een dergelijke interest hebben toegekend ? ». intérêts après cette dernière date ? ».
b. Bij arrest van 14 juni 2005 in zake de n.v. European Management b. Par arrêt du 14 juin 2005 en cause de la s.a. European Management
Services tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie Services contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe
van het Arbitragehof is ingekomen op 22 juni 2005, heeft het Hof van de la Cour d'arbitrage le 22 juin 2005, la Cour d'appel d'Anvers a
Beroep te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld : posé la question préjudicielle suivante :
« Worden de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet geschonden door « Les articles 10, 11 et 172 de la Constitution sont-ils violés par
l'article 47, § 6, de la loi du 28 juillet 1992 portant des
dispositions fiscales et financières et par l'article 18, 3°, du
artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992, en artikel 18, 3°, van C.I.R. 1992, modifié par l'article 1er de la loi du 28 juillet 1992,
het W.I.B. 1992, zoals gewijzigd door artikel 1 van de wet van 28 juli dans la mesure où il n'est pas fait de distinction entre les sociétés
1992 houdende fiscale en financiële bepalingen, in de mate dat er geen anonymes qui ont mis en paiement des intérêts à leurs administrateurs
onderscheid gemaakt wordt tussen naamloze vennootschappen die
intresten betaalbaar hebben gesteld aan hun bestuurders tussen 27
maart 1992 en 28 juli 1992 en naamloze vennootschappen die intresten entre le 27 mars 1992 et le 28 juillet 1992 et les sociétés anonymes
betaalbaar hebben gesteld na 28 juli 1992, en in de mate dat naamloze qui ont mis en paiement des intérêts après le 28 juillet 1992, et dans
vennootschappen, die intresten hebben uitgekeerd of betaalbaar gesteld la mesure où les sociétés anonymes qui ont alloué ou mis en paiement
tussen 28 maart 1992 en 28 juli 1992, de fiscale wetten hebben des intérêts entre le 28 mars 1992 et le 28 juillet 1992 ont
overtreden in de zin van artikel 358, § 1, van het W.I.B. 1992 ? ». contrevenu aux lois fiscales au sens de l'article 358, § 1er, du C.I.R. 1992 ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3680 en 3736 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 3680 et 3736 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Volgens het enige artikel, tweede lid, van de wet van 12 juni B.1. Selon l'article unique, alinéa 2, de la loi du 12 juin 1992 «
1992 « tot bekrachtiging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen portant confirmation du Code des impôts sur les revenus 1992,
1992, gecoördineerd op 10 april 1992 », is dat Wetboek « van coordonné le 10 avril 1992 », ce Code « s'applique à partir de
toepassing met ingang van het aanslagjaar 1992 ». l'exercice d'imposition 1992 ».
Vóór de wijziging ervan bij artikel 1 van de wet van 28 juli 1992 Avant sa modification par l'article 1er de la loi du 28 juillet 1992
houdende fiscale en financiële bepalingen, bepaalde artikel 18, 3°, portant des dispositions fiscales et financières, l'article 18, 3°, de
van dat Wetboek : ce Code disposait :
« Dividenden omvatten : « Les dividendes comprennent :
[...] [...]
3° interest van voorschotten die vennoten of hun echtgenoten, of hun 3° les intérêts des avances faites aux sociétés de personnes par les
kinderen wanneer de vennoten of hun echtgenoten het wettelijk genot associés ou leur conjoint, ainsi que par leurs enfants, lorsque les
van de inkomsten van die kinderen hebben, aan personenvennootschappen associés ou leur conjoint ont la jouissance légale des revenus de
toestaan, behalve wanneer het gaat om voorschotten aan coöperatieve ceux-ci, sauf quand il s'agit d'avances faites aux sociétés
vennootschappen die door de Nationale Raad van de Coöperatie zijn coopératives qui sont agréées par le Conseil national de la
erkend ». Coopération ».
B.2. Artikel 18, eerste lid, 3°, van het Wetboek van de B.2. L'article 18, alinéa 1er, 3°, du Code des impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen 1992 bepaalde, na de vervanging ervan bij artikel 1992 disposait, après son remplacement par l'article 1er, 1°, de la
1, 1°, van de wet van 28 juli 1992, en vóór de wijziging ervan bij loi du 28 juillet 1992 et avant sa modification par l'article 3, 1°,
artikel 3, 1°, van het koninklijk besluit van 20 december 1996 « de l'arrêté royal du 20 décembre 1996 « portant des mesures fiscales
houdende diverse fiscale maatregelen, met toepassing van de artikelen diverses en application des articles 2, § 1er, et 3, § 1er, 2° et 3°,
2, § 1, en 3, § 1, 2° en 3°, van de wet van 26 juli 1996 strekkende de la loi du 26 juillet 1996 visant à réaliser les conditions
tot realisatie van de budgettaire voorwaarden tot deelname van België budgétaires de la participation de la Belgique à l'Union économique et
aan de Europese Economische en Monetaire Unie » : monétaire européenne » :
« Dividenden omvatten : « Les dividendes comprennent :
[...] [...]
3° interest van voorschotten wanneer één van volgende grenzen wordt 3° les intérêts des avances lorsqu'une des limites suivantes est
overschreden en in de mate van die overschrijding : dépassée et dans la mesure de ce dépassement :
- ofwel de in artikel 55 gestelde grens, - soit la limite fixée à l'article 55,
- ofwel wanneer het totaal bedrag van de rentegevende voorschotten - soit lorsque le montant total des avances productives d'intérêts
hoger is dan het gestort kapitaal verhoogd met de belaste reserves bij excède le capital libéré augmenté des réserves taxées, au début de la
het begin van het belastbare tijdperk ». période imposable ».
B.3. Artikel 18, tweede lid, van het Wetboek van de B.3. L'article 18, alinéa 2, du Code des impôts sur les revenus 1992,
inkomstenbelastingen 1992, zoals ingevoegd bij artikel 1, 2°, van de
wet van 28 juli 1992, bepaalde, vóór de vervanging ervan bij artikel tel qu'il a été inséré par l'article 1er, 2°, de la loi du 28 juillet
3, 2°, van het koninklijk besluit van 20 december 1996 : 1992, disposait, avant son remplacement par l'article 3, 2°, de l'arrêté royal du 20 décembre 1996 :
« Als voorschot wordt beschouwd, elke al dan niet door effecten « Est considérée comme avance toute créance, représenté ou non par des
vertegenwoordigde vordering van een bestuurder van een
kapitaalvennootschap op die vennootschap of van een vennoot van een titres, détenue par un administrateur de société de capitaux sur cette
personenvennootschap op die vennootschap, alsmede elke vordering op société ou par un associé d'une société de personnes sur cette société
die vennootschappen, van hun echtgenoot of van hun kinderen wanneer de ainsi que toute créance détenue par leur conjoint ou leurs enfants sur
bestuurder, vennoot of hun echtgenoot het wettelijk genot van de ces sociétés lorsque l'administrateur, l'associé ou leur conjoint ont
inkomsten van die kinderen hebben, met uitzondering van : la jouissance légale des revenus de ceux-ci, à l'exception :
1° obligaties uitgegeven door een openbaar beroep op het spaarwezen; 1° des obligations émises par appel public à l'épargne;
2° vorderingen op coöperatieve vennootschappen die door de Nationale 2° des créances sur des sociétés coopératives qui sont agréées par le
Raad van de Coöperatie zijn erkend. Conseil national de la Coopération;
3° vorderingen in het bezit van bestuurders en vennoten die in artikel 3° des créances détenues par des administrateurs ou des associés ayant
179 vermelde vennootschappen zijn ». la qualité de société visée à l'article 179 ».
B.4. Artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 bepaalt : B.4. L'article 47, § 6, de la loi du 28 juillet 1992 dispose :
« De artikelen 1 en 19 zijn van toepassing op vanaf 27 maart 1992 « Les articles 1er et 19 sont applicables aux intérêts des avances
betaalde of toegekende interest ». payés ou attribués à partir du 27 mars 1992 ».
B.5. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het B.5. Il ressort des motifs des décisions de renvoi que la Cour est
Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid te onderzoeken, met de artikelen
10, 11 en 172, eerste lid, van de Grondwet, van artikel 47, § 6, van invitée à examiner la compatibilité avec les articles 10, 11 et 172,
de wet van 28 juli 1992, in zoverre het een naamloze vennootschap die alinéa 1er, de la Constitution, de l'article 47, § 6, de la loi du 28
tussen 27 maart en 28 juli 1992 aan een van haar bestuurders een juillet 1992, en ce qu'il traiterait une société anonyme qui a, entre
interest heeft betaald of toegekend die wordt beoogd door artikel 18, le 27 mars et le 28 juillet 1992, payé ou attribué à un de ses
eerste lid, 3°, tweede streepje, van het Wetboek van de administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa 1er, 3°,
inkomstenbelastingen 1992, op dezelfde wijze zou behandelen als een deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, de la même
naamloze vennootschap die na 28 juli 1992 hetzelfde heeft gedaan.
De in het geding zijnde bepaling wordt in die zin bekritiseerd dat zij manière qu'une société anonyme qui a adopté le même comportement après
dat artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, zoals het is geformuleerd ingevolge artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992, toepasselijk maakt op de voormelde eerste vennootschap, zowel wat de berekening van de vennootschapsbelasting betreft als die van de roerende voorheffing. B.6.1. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het Hof in de eerste plaats moet nagaan of een naamloze vennootschap die tussen 27 maart en 28 juli 1992 aan een van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die wordt beoogd door artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zich, in het licht van de in het geding le 28 juillet 1992. Il est reproché à la disposition en cause de rendre cet article 18, alinéa 1er, 3°, deuxième tiret, tel qu'il est libellé à la suite de l'article 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992, applicable à la première société précitée, tant en ce qui concerne le calcul de l'impôt des sociétés qu'en ce qui concerne celui du précompte mobilier. B.6.1. Il ressort des motifs des décisions de renvoi qu'il incombe à la Cour de vérifier d'abord si une société anonyme qui a entre le 27 mars et le 28 juillet 1992 payé ou attribué à un de ses administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa 1er, 3°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, est, au regard de la disposition en cause, dans une situation essentiellement
zijnde bepaling, in een situatie bevindt die wezenlijk verschilt van différente de celle d'une société anonyme qui a adopté le même
die van een naamloze vennootschap die na 28 juli 1992 hetzelfde heeft gedaan. comportement après le 28 juillet 1992.
B.6.2. Artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 heeft onder meer B.6.2. L'article 47, § 6, de la loi du 28 juillet 1992 a notamment
tot doel het tijdstip te bepalen vanaf wanneer de regel van artikel pour objet de déterminer le moment à partir duquel la règle énoncée à
18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het Wetboek van de l'article 18, alinéa 1er, 3°, deuxième tiret, du Code des impôts sur
inkomstenbelastingen 1992 uitwerking heeft. les revenus 1992 produit ses effets.
B.6.3. Een fiscaalrechtelijke regel kan slechts als retroactief worden B.6.3. Une règle de droit fiscal ne peut être qualifiée de rétroactive
gekwalificeerd wanneer hij van toepassing is op feiten, handelingen en que si elle s'applique à des faits, actes et situations qui étaient
toestanden die definitief waren voltrokken op het ogenblik dat hij in définitifs au moment où elle est entrée en vigueur.
werking is getreden. En ce qui concerne l'impôt des sociétés, la dette d'impôt naît
Wat de vennootschapsbelasting betreft, ontstaat de belastingschuld définitivement à la date de la clôture de la période imposable,
definitief op de datum van afsluiting van het belastbaar tijdperk, dat
wil zeggen de periode waarin de inkomsten die de belastbare grondslag c'est-à-dire la période au cours de laquelle sont recueillis les
uitmaken, zijn verkregen. Uit artikel 360 van het Wetboek van de revenus qui constituent la base imposable. Il découle de l'article 360
inkomstenbelastingen 1992 volgt dat er geen onherroepelijk vastgelegde du Code des impôts sur les revenus 1992 qu'il n'existe pas de
toestand bestaat vóór het einde van dat tijdperk. situation fixée de manière irrévocable avant la fin de cette période.
Wat de roerende voorheffing betreft, ontstaat de belastingschuld En ce qui concerne le précompte mobilier, la dette d'impôt naît
definitief op de datum van de toekenning of betaalbaarstelling van de définitivement à la date de l'attribution ou de la mise en paiement
inkomsten waarop de roerende voorheffing is verschuldigd. des revenus sur lesquels le précompte mobilier est dû.
B.6.4. De wet van 28 juli 1992 is bekendgemaakt op 31 juli 1992. B.6.4. La loi du 28 juillet 1992 a été publiée le 31 juillet 1992.
Artikel 1, 1°, van die wet - waarbij artikel 18, 3°, van het Wetboek L'article 1er, 1°, de cette loi - qui a remplacé l'article 18, 3°, du
van de inkomstenbelastingen 1992 werd vervangen - is, met toepassing Code des impôts sur les revenus 1992 - est, en application de
van artikel 4, tweede lid, van de wet van 31 mei 1961 « betreffende l'article 4, alinéa 2, de la loi du 31 mai 1961 « relative à l'emploi
het gebruik der talen in wetgevingszaken, het opmaken, bekendmaken en des langues en matière législative, à la présentation, à la
inwerkingtreden van wetten en verordeningen », in werking getreden op publication et à l'entrée en vigueur des textes légaux et
10 augustus 1992. réglementaires », entré en vigueur le 10 août 1992.
B.6.5.1. Wat de berekening van de vennootschapsbelasting betreft, zou B.6.5.1. En ce qui concerne le calcul de l'impôt des sociétés,
artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992 bijgevolg, bij ontstentenis l'article 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992 s'appliquerait dès
van de in het geding zijnde bepaling, enkel van toepassing zijn op de lors, en l'absence de la disposition en cause, aux seuls intérêts
interesten die zijn betaald of toegekend gedurende een belastbaar payés ou attribués au cours d'une période imposable qui n'était pas
tijdperk dat niet was afgesloten op 10 augustus 1992. Eenzelfde close le 10 août 1992. Un même traitement serait donc réservé à des
behandeling zou dus zijn voorbehouden voor interesten die tussen 27 intérêts payés ou attribués entre le 27 mars et le 28 juillet 1992, et
maart en 28 juli 1992 zijn betaald of toegekend, en interesten die van
29 juli tot en met 9 augustus 1992 zijn betaald of toegekend. à des intérêts payés ou attribués du 29 juillet au 9 août 1992 inclus.
B.6.5.2. Een naamloze vennootschap die - net zoals de vennootschap die B.6.5.2. La société anonyme qui - à l'instar de la société qui est à
aanleiding heeft gegeven tot de tweede prejudiciële vraag - aan een l'origine de la seconde question préjudicielle a payé ou attribué à un
van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die wordt de ses administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa 1er,
beoogd door artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het 3°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, entre le
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, tussen 27 maart en 28 juli 27 mars et le 28 juillet 1992, au cours d'une période imposable qui
1992, gedurende een belastbaar tijdperk dat niet was afgesloten op 10 n'était pas close le 10 août 1992, n'est pas dans une situation
augustus 1992, bevindt zich niet in een situatie die wezenlijk
verschilt van die van een naamloze vennootschap die zulk een interest essentiellement différente de celle de la société anonyme qui a payé
heeft betaald of toegekend na 28 juli 1992, gedurende een belastbaar ou attribué de tels intérêts après le 28 juillet 1992, au cours d'une
tijdperk dat niet was afgesloten op 10 augustus 1992. De in het geding période imposable qui n'était pas close le 10 août 1992. La
zijnde bepaling wijzigt niet de situatie van die twee categorieën van disposition en cause ne modifie pas la situation de ces deux
vennootschappen. catégories de sociétés.
B.6.5.3. Een naamloze vennootschap die - net zoals de vennootschap die B.6.5.3. La société anonyme qui - à l'instar de la société qui est à
aanleiding heeft gegeven tot de eerste prejudiciële vraag - aan een l'origine de la première question préjudicielle - a payé ou attribué à
van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die wordt un de ses administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa
beoogd door artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het 1er, 3°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992 entre
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, tussen 27 maart en 28 juli le 27 mars et le 28 juillet 1992, au cours d'une période imposable
1992, gedurende een belastbaar tijdperk dat vóór 10 augustus 1992 werd close avant le 10 août 1992, n'est pas non plus dans une situation
afgesloten, bevindt zich evenmin in een situatie die wezenlijk
verschilt van die van een naamloze vennootschap die tussen 29 juli en différente de celle de la société anonyme qui a, entre le 29 juillet
9 augustus 1992 zulk een interest heeft betaald of toegekend gedurende et le 9 août 1992, payé ou attribué de tels intérêts au cours d'une
een belastbaar tijdperk dat uiterlijk op die laatste datum werd période imposable close au plus tard à cette dernière date.
afgesloten. Zij bevindt zich daarentegen in een situatie die verschilt van die van Elle est, par contre, dans une situation différente de celle de la
een naamloze vennootschap die na 28 juli 1992 zulk een interest heeft société anonyme qui a payé ou attribué de tels intérêts après le 28
betaald of toegekend, gedurende een belastbaar tijdperk dat niet was juillet 1992, au cours d'une période imposable qui n'était pas close
afgesloten op 10 augustus 1992. le 10 août 1992.
Het Hof beperkt zijn onderzoek, wat de berekening van de La Cour limite son examen, en ce qui concerne le calcul de l'impôt des
vennootschapsbelasting betreft, tot die identieke behandeling van sociétés, à ce traitement identique de situations différentes.
verschillende situaties. B.6.6. Wat de berekening van de roerende voorheffing betreft, zou B.6.6. En ce qui concerne le calcul du précompte mobilier, l'article 1er,
artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992, bij ontstentenis van de in 1°, de la loi du 28 juillet 1992 s'appliquerait, en l'absence de la
het geding zijnde bepaling, van toepassing zijn op de interesten die
zijn betaald of toegekend vanaf 10 augustus 1992. disposition en cause, aux intérêts payés ou attribués à partir du 10
Een naamloze vennootschap die - net zoals de vennootschappen die août 1992. Une société anonyme qui - à l'instar des sociétés qui sont à l'origine
aanleiding hebben gegeven tot de twee prejudiciële vragen - aan een des deux questions préjudicielles - a payé ou attribué à un de ses
van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die wordt
beoogd door artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa 1er, 3°,
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, tussen 27 maart en 28 juli deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992, entre le 27
1992, bevindt zich dus niet in een situatie die verschilt van die van mars et le 28 juillet 1992, n'est donc pas dans une situation
een naamloze vennootschap die zulk een interest heeft betaald of différente de celle de la société anonyme qui a payé ou attribué de
toegekend tussen 29 juli en 9 augustus 1992. tels intérêts entre le 29 juillet et le 9 août 1992.
Haar situatie is daarentegen wel verschillend van die van een naamloze Elle est, par contre, dans une situation différente de celle qui a
vennootschap die zulk een interest heeft betaald of toegekend vanaf 10 payé ou attribué de tels intérêts à partir du 10 août 1992.
augustus 1992. B.7. Wat de berekening van de vennootschapsbelasting betreft, verleent B.7. En ce qui concerne le calcul de l'impôt des sociétés, la
de in het geding zijnde bepaling aan artikel 1, 1°, van de wet van 28 disposition en cause confère à l'article 1er, 1°, de la loi du 28
juli 1992 terugwerkende kracht voor de naamloze vennootschap die aan juillet 1992 un effet rétroactif à l'égard de la société anonyme qui a
een van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die payé ou attribué à un de ses administrateurs des intérêts visés par
door dat artikel wordt beoogd, tussen 27 maart en 28 juli 1992, cet article, entre le 27 mars et le 28 juillet 1992, au cours d'une
gedurende een belastbaar tijdperk dat vóór 10 augustus 1992 werd période imposable close avant le 10 août 1992.
afgesloten. Wat de roerende voorheffing betreft, verleent de in het geding zijnde En ce qui concerne le précompte mobilier, la disposition en cause
bepaling aan artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992 terugwerkende confère à l'article 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992 un effet
kracht voor de naamloze vennootschap die aan één van haar bestuurders rétroactif à l'égard de la société anonyme qui a payé ou attribué à un
een interest heeft betaald of toegekend die door dat artikel wordt de ses administrateurs des intérêts visés par cet article, entre le 27
beoogd, tussen 27 maart en 28 juli 1992. mars et le 28 juillet 1992.
B.8. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming B.8. La non-rétroactivité des lois est une garantie qui a pour but de
van rechtsonzekerheid, die vereist dat de inhoud van het recht prévenir l'insécurité juridique et qui exige que le contenu du droit
voorzienbaar en toegankelijk is, zodat eenieder in redelijke mate de soit prévisible et accessible, de sorte que chacun puisse prévoir, de
gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien, op het tijdstip dat manière raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé, au moment
die handeling wordt verricht. où cet acte se réalise.
De terugwerkende kracht van wetten kan enkel worden verantwoord La rétroactivité des lois ne peut être justifiée que lorsqu'elle est
wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een indispensable pour réaliser un objectif d'intérêt général.
doelstelling van algemeen belang.
B.9.1. De in het geding zijnde bepaling wordt verantwoord door de B.9.1. La disposition en cause est justifiée par la circonstance que
omstandigheid dat de maatregel waarin artikel 1 van de wet van 28 juli la mesure prévue à l'article 1er de la loi du 28 juillet 1992 a, « en
1992 voorziet, « in zover hij het fiscaal stelsel van de interest van tant qu'elle modifie le régime fiscal des intérêts d'avances, été
voorschotten wijzigt, op de Ministerraad van 27 maart 1992 werd approuvée par le Conseil des ministres en séance du 27 mars 1992 »
goedgekeurd » (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 444/7, pp. 10-11; (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 444/7, pp. 10-11; Doc. parl.,
Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 444/9, pp. 172-173). Chambre, 1991-1992, n° 444/9, pp. 172-173).
B.9.2. Artikel 1 van het voorontwerp van wet dat op 14 april 1992 voor B.9.2. L'article 1er de l'avant-projet de loi envoyé le 14 avril 1992
advies werd overgezonden naar de afdeling wetgeving van de Raad van pour avis à la section de législation du Conseil d'Etat proposait le
State, beoogde artikel 18, 3°, van het Wetboek van de remplacement de l'article 18, 3°, du Code des impôts sur les revenus
inkomstenbelastingen 1992 te vervangen door de volgende bepaling : 1992 par la disposition suivante :
« 3° Interesten van al dan niet door effecten vertegenwoordigde « 3° Les intérêts de toutes créances représentées ou non par des
vorderingen die vennoten, bestuurders of hun echtgenoten, of hun titres que des associés, administrateurs ou leurs conjoints, ainsi que
kinderen wanneer de vennoten, bestuurders of hun echtgenoten het leurs enfants, lorsque les associés, administrateurs ou leurs
wettelijk genot van de inkomsten van die kinderen hebben, aanhouden conjoints ont la jouissance légale des revenus de ceux-ci, détiennent
ten aanzien van kapitaalvennootschappen en personenvennootschappen, à l'égard de sociétés de capitaux et de sociétés de personnes, sauf
behalve wanneer het gaat om vorderingen op coöperatieve quand il s'agit de créances sur des sociétés coopératives qui sont
vennootschappen die door de Nationale Raad van de Coöperatie zijn agréées par le Conseil National de la Coopération » (Doc. parl.,
erkend » (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 444/1, pp. 58 en 101). Chambre, 1991-1992, n° 444/1, pp. 58 et 101).
Die bepaling moest volgens artikel 43, § 2, van hetzelfde voorontwerp Cette disposition devait, selon l'article 43, § 2, du même
van wet, « [...] in werking [treden] met ingang van het aanslagjaar avant-projet de loi, « entre[r] en vigueur à partir de l'exercice
1993 » (ibid., p. 74). d'imposition 1993 » (ibid., p. 74).
Artikel 1 van het ontwerp van wet dat op 8 mei 1992 werd ingediend bij L'article 1er du projet de loi déposé à la Chambre des représentants
de Kamer van volksvertegenwoordigers, beoogde artikel 18, 3°, van het le 8 mai 1992 proposait le remplacement de l'article 18, 3°, du Code
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 te vervangen door de volgende des impôts sur les revenus 1992 par la disposition suivante :
bepaling : « 3° interest van al dan niet door effecten vertegenwoordigde « 3° Les intérêts de toutes créances représentées ou non par des
vorderingen die bestuurders en vennoten van kapitaalvennootschappen en
personenvennootschappen, hun echtgenoten, of hun kinderen wanneer de titres que des administrateurs et associés de sociétés de capitaux et
bestuurders, vennoten of hun echtgenoten het wettelijk genot van de de sociétés de personnes, leurs conjoints, ou leurs enfants lorsque
inkomsten van die kinderen hebben, aanhouden ten aanzien van die les administrateurs, associés ou leurs conjoints ont la jouissance
vennootschappen, behalve wanneer het gaat om vorderingen op légale des revenus de ceux-ci, détiennent à l'égard de ces sociétés,
coöperatieve vennootschappen die door de Nationale Raad van de sauf quand il s'agit de créances sur des sociétés coopératives qui
Coöperatie zijn erkend » (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 444/1, pp. sont agréées par le Conseil National de la Coopération » (Doc. parl.,
115-116). Chambre, 1991-1992, n° 444/1, pp. 115-116).
Die bepaling moest volgens artikel 42, § 2, van hetzelfde ontwerp van Cette disposition devait, selon l'article 42, § 2, du même projet de
wet, « [...] in werking [treden] met ingang van het aanslagjaar 1993 » loi, « entre[r] en vigueur à partir de l'exercice d'imposition 1993 »
(ibid., p. 130). (ibid., p. 130).
B.9.3. Artikel 1, 1°, tweede streepje, en artikel 47, § 6, van de wet B.9.3. L'article 1er, 1°, deuxième tiret, et l'article 47, § 6, de la
van 28 juli 1992 zijn het resultaat van de goedkeuring van een loi du 28 juillet 1992 proviennent de l'adoption d'un amendement
amendement dat op 17 juni 1992 (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. déposé à la Chambre des représentants le 17 juin 1992 (Doc. parl.,
444/7, pp. 8-11) bij de Kamer van volksvertegenwoordigers werd Chambre, 1991-1992, n° 444/7, pp. 8-11) qui suggère, à la suite de
ingediend en waarbij, na besprekingen, werd voorgesteld de door de
Regering voorgestelde tekst substantieel te wijzigen (Hand., Kamer, discussions, une modification substantielle du texte proposé par le
1991-1992, 29 juni 1992, nr. 31, p. 1180, 1200 en 1217; Hand., Kamer, Gouvernement (Ann., Chambre, 1991-1992, 29 juin 1992, n° 31, pp. 1180,
1991-1992, 30 juni 1992, nr. 33, p. 1262). 1200 et 1217; Ann., Chambre, 1991-1992, 30 juin 1992, n° 33, p. 1262).
B.10. Het « bericht aan de belastingplichtigen die aan de B.10. L'« avis aux contribuables soumis à l'impôt sur les revenus »
inkomstenbelastingen onderworpen zijn », dat op 3 april 1992 in het publié au Moniteur belge le 3 avril 1992 indique que le « Conseil des
Belgisch Staatsblad werd bekendgemaakt, geeft aan dat « de
Ministerraad [...] op 27 maart 1992 verschillende fiscale maatregelen ministres a approuvé le 27 mars 1992 diverses mesures fiscales dans le
[heeft] goedgekeurd in het kader van de begroting 1992 », en vermeldt cadre du budget 1992 » et précise que ces « mesures seront reprises
dat die « maatregelen [...] zo spoedig mogelijk in een bij het
Parlement in te dienen wetsontwerp [zullen] worden opgenomen ». Dat dans un projet de loi à déposer au Parlement le plus rapidement
bericht vestigt overigens « de aandacht op twee maatregelen die [...] possible ». Cet avis attire, par ailleurs, « l'attention sur deux
in werking zullen treden op de datum waarop de Regering ze heeft mesures qui entreront en vigueur à la date où le Gouvernement les a
aangekondigd » : het « tot nul terugbrengen van de investeringsaftrek annoncées » : la « désactivation de la déduction pour investissement à
voor sommige vennootschappen » en de « inbreng van onroerende goederen l'égard de certaines sociétés » et l'« apport d'immeubles ou d'espèces
of geldsommen in buitenlandse vennootschappen die aan een aanzienlijk
gunstiger belastingregeling zijn onderworpen ». à des sociétés étrangères bénéficiant d'un régime fiscal favorable ».
Het « bericht aan de belastingplichtigen die aan de L'« avis aux contribuables soumis à l'impôt sur les revenus » publié
inkomstenbelastingen onderworpen zijn », dat op 22 april 1992 werd au Moniteur belge le 22 avril 1992 indique que le « Conseil des
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad , geeft aan dat « de
Ministerraad [...] op 4 april 1992 verschillende fiscale maatregelen ministres a approuvé le 4 avril 1992 diverses mesures fiscales dans le
[heeft] goedgekeurd in het kader van de begrotingscontrole 1992 », en cadre du contrôle du budget 1992 » et précise que ces « mesures seront
vermeldt dat die « maatregelen [...] zo spoedig mogelijk in een bij reprises dans un projet de loi à déposer au Parlement le plus
het Parlement in te dienen wetsontwerp worden opgenomen ». Dat bericht rapidement possible ». Cet avis attire, par ailleurs, « l'attention
vestigt overigens « de aandacht op een maatregel inzake meerwaarden sur une mesure en matière de plus-values qui [...] sera applicable à
die [...] vanaf 6 april 1992 in werking zal treden ». partir du 6 avril 1992 ».
Ook al hadden die berichten melding gemaakt van de fiscale maatregel Même si ces avis avaient fait mention de la mesure fiscale traduite
die is uitgedrukt in artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992, toch zouden zij niet hebben kunnen volstaan om de terugwerkende kracht van een wetsbepaling te verantwoorden. De naamloze vennootschap die tussen 27 maart en 28 juli 1992 aan een van haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die wordt beoogd door artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zou zonder wettelijke grondslag hebben gehandeld indien zij louter op grond van een dergelijk bericht de op die interest in te houden roerende voorheffing zou hebben berekend met toepassing van het percentage dat geldt voor dividenden. B.11. De maatregel die is ingeschreven in artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992 heeft niet tot doel de ontvangsten van de Staat te verhogen. Hij strekt ertoe, enerzijds, de strijd aan te binden tegen bepaalde praktijken om de fiscale regeling van de interesten te genieten, die gunstiger is dan die van de dividenden en, anderzijds, leningen, door de bedrijven, te beperken om hun zelffinanciering te par l'article 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992, ils n'auraient pu suffire à justifier l'effet rétroactif d'une disposition législative. La société anonyme qui a, entre le 27 mars et le 28 juillet 1992, payé ou attribué à un de ses administrateurs des intérêts visés par l'article 18, alinéa 1er, 3°, deuxième tiret, du Code des impôts sur les revenus 1992 aurait agi sans fondement légal si elle avait, sur la seule base d'un tel avis, calculé le précompte mobilier à retenir sur ces intérêts en appliquant le taux prévu pour les dividendes. B.11. La mesure inscrite à l'article 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992 n'a pas pour objectif d'augmenter les recettes de l'Etat. Elle tend, d'une part, à lutter contre certaines pratiques adoptées pour bénéficier du régime fiscal des intérêts, plus favorable que celui des dividendes et, d'autre part, à limiter le recours des entreprises à l'emprunt afin d'encourager leur autofinancement (Doc. parl., Sénat,
stimuleren (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. 425-2, p. 58). 1991-1992, n° 425-2, p. 58).
Ook al kan de bekommernis om bepaalde praktijken te bestrijden, de Si la volonté de lutter contre certaines pratiques peut amener le
wetgever ertoe brengen een maatregel te nemen die zonder uitstel wordt législateur à prendre une mesure applicable sans délai, elle ne suffit
toegepast, toch volstaat zij niet om de terugwerkende kracht ervan te pas à justifier son effet rétroactif.
verantwoorden.
B.12. Het Hof ziet geen element dat de terugwerkende kracht kan B.12. La Cour n'aperçoit pas d'élément de nature à justifier la
verantwoorden van artikel 18, eerste lid, 3°, tweede streepje, van het rétroactivité de l'article 18, alinéa 1er, 3°, deuxième tiret, du Code
Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals het werd ingevoegd bij des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été inséré par l'article
artikel 1, 1°, van de wet van 28 juli 1992. 1er, 1°, de la loi du 28 juillet 1992.
B.13. In zoverre het die wetsbepaling toepasselijk maakt op de B.13. En tant qu'il rend cette disposition législative applicable au
berekening van de vennootschapsbelasting die verschuldigd is door een calcul de l'impôt des sociétés dû par la société anonyme qui a payé ou
naamloze vennootschap die aan een van haar bestuurders een interest attribué à un de ses administrateurs des intérêts visés par cette
heeft betaald of toegekend die door die bepaling wordt beoogd, tussen
27 maart en 28 juli 1992, gedurende een belastbaar tijdperk dat werd disposition, entre le 27 mars et le 28 juillet 1992, au cours d'une
afgesloten vóór 10 augustus 1992, is artikel 47, § 6 niet bestaanbaar période imposable close avant le 10 août 1992, l'article 47, § 6,
met de artikelen 10, 11 en 172, eerste lid, van de Grondwet. n'est pas compatible avec les articles 10, 11 et 172, alinéa 1er, de
In zoverre het diezelfde wetsbepaling toepasselijk maakt op de la Constitution.
berekening van de roerende voorheffing die verschuldigd is door een En tant qu'il rend la même disposition applicable au calcul du
naamloze vennootschap die tussen 27 maart en 28 juli 1992 aan een van précompte mobilier dû par la société anonyme qui a, entre le 27 mars
haar bestuurders een interest heeft betaald of toegekend die door die et le 28 juillet 1992, payé ou attribué à un de ses administrateurs
bepaling wordt beoogd, is artikel 47, § 6 niet bestaanbaar met de des intérêts visés par cette disposition, l'article 47, § 6, n'est pas
artikelen 10, 11 en 172, eerste lid, van de Grondwet. compatible avec les articles 10, 11 et 172, alinéa 1er, de la
Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 47, § 6, van de wet van 28 juli 1992 houdende fiscale en L'article 47, § 6, de la loi du 28 juillet 1992 portant des
financiële bepalingen schendt de artikelen 10, 11 en 172, eerste lid, dispositions fiscales et financières viole les articles 10, 11 et 172,
van de Grondwet, in de mate die in B.13 is aangegeven. alinéa 1er, de la Constitution, dans la mesure précisée en B.13.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 10 mei 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 10 mai 2006.
De griffier, Le greffier,
L. Potoms. L. Potoms.
De voorzitter, Le président,
M. Melchior. M. Melchior.
^