← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 187/2005 van 14 december 2005 Rolnummer 3176 In zake :
de prejudiciële vragen over artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek en over artikel 86, 1°, b),
van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart Het
Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 187/2005 van 14 december 2005 Rolnummer 3176 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek en over artikel 86, 1°, b), van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 27 maart Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) | Extrait de l'arrêt n° 187/2005 du 14 décembre 2005 Numéro du rôle : 3176 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 7, alinéa 1 er , 2°, du Code électoral et l'article 86, 1°, b), du décret de la Communauté flama La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 187/2005 van 14 december 2005 | Extrait de l'arrêt n° 187/2005 du 14 décembre 2005 |
Rolnummer 3176 | Numéro du rôle : 3176 |
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 7, eerste lid, 2°, van | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 7, alinéa |
het Kieswetboek en over artikel 86, 1°, b), van het decreet van de | 1er, 2°, du Code électoral et l'article 86, 1°, b), du décret de la |
Vlaamse Gemeenschap van 27 maart 1991 betreffende de rechtspositie van | Communauté flamande du 27 mars 1991 relatif au statut de certains |
bepaalde personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs, gesteld door | membres du personnel de l'Enseignement communautaire, posées par le |
de Rechtbank van eerste aanleg te Gent. | Tribunal de première instance de Gand. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. |
P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. | Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. |
Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier L. | Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier L. Potoms, |
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | présidée par le président A. Arts, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
Bij vonnis van 24 november 2004 in zake A.B. tegen de Vlaamse | Par jugement du 24 novembre 2004 en cause de A.B. contre la Communauté |
Gemeenschap en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het | flamande et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
Arbitragehof is ingekomen op 3 december 2004, heeft de Rechtbank van | Cour d'arbitrage le 3 décembre 2004, le Tribunal de première instance |
eerste aanleg te Gent de volgende prejudiciële vragen gesteld : | de Gand a posé les questions préjudicielles suivantes : |
« 1. Schendt artikel 7, 2°, van de Kieswet van 12 april 1894 het | « 1. L'article 7, 2°, du Code électoral du 12 avril 1894 viole-t-il le |
algemeen rechtsbeginsel dat enkel de rechter straffen kan opleggen en | principe général de droit selon lequel seul le juge peut infliger des |
de principes neergelegd in de artikelen 13 en 145 van de | peines, ainsi que les principes contenus aux articles 13 et 145 de la |
gecoördineerde Grondwet ? | Constitution coordonnée ? |
2. Schendt artikel 7, 2°, van de Kieswet van 12 april 1894 de | 2. L'article 7, 2°, du Code électoral du 12 avril 1894 viole-t-il les |
principes van gelijkheid en non-discriminatie zoals neergelegd in de | principes d'égalité et de non-discrimination contenus aux articles 10 |
artikelen 10 en 11 van de gecoördineerde Grondwet afzonderlijk gelezen | et 11 de la Constitution coordonnée, lus séparément ou en combinaison |
of gelezen in samenhang met artikel 6, 1°, van het Europees Verdrag | |
tot bescherming van de Rechten van de Mens, omdat niemand, bij | avec l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
toepassing van artikel 14, 7°, van het Verdrag inzake burgerrechten en | au motif que par application de l'article 14.7 du Pacte international |
politieke rechten, opgemaakt te New York op 19 december 1966 en | relatif aux droits civils et politiques, fait à New York le 19 |
goedgekeurd bij de wet van 15 mei 1981, voor een tweede keer mag | décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai 1981, nul ne peut être |
berecht of gestraft worden voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds | poursuivi ou puni en raison d'une infraction pour laquelle il a déjà |
overeenkomstig de wet en het procesrecht bij einduitspraak veroordeeld | été acquitté ou condamné par un jugement définitif conformément à la |
is of waarvan hij vrijgesproken is, omdat dit zou neerkomen op een | loi et à la procédure pénale de chaque pays, au motif que cela |
schending van het algemeen rechtsbeginsel dat neergelegd is in de | reviendrait à une violation du principe général de droit contenu dans |
rechtsspreuk ' non bis in idem ' en omdat een dergelijke beslissing | l'adage ' non bis in idem ' et au motif qu'une telle décision ne peut |
niet kan genomen worden zonder jurisdictionele toetsing door een | être prise sans contrôle juridictionnel par une juridiction |
onafhankelijke rechtsmacht ? | indépendante ? |
3. Schendt artikel 86, 1°, b), van het [...] decreet van 27 maart 1997 | 3. L'article 86, 1°, b), du décret [...] du 27 mars 1997 [lire : 1991] |
[lees : 1991] betreffende de rechtspositie van bepaalde | relatif au statut de certains membres du personnel de l'enseignement |
personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs het algemeen | communautaire viole-t-il le principe général de droit selon lequel |
rechtsbeginsel dat enkel de rechter straffen kan opleggen en de | seul le juge peut infliger des peines, ainsi que les principes |
principes neergelegd in de artikelen 13, 144 en 145 van de gecoördineerde Grondwet ? | contenus aux articles 13, 144 et 145 de la Constitution coordonnée ? |
4. Schendt artikel 86, 1°, b), van het [...] decreet van 27 maart 1997 | 4. L'article 86, 1°, b), du décret [...] du 27 mars 1997 [lire : 1991] |
[lees : 1991] betreffende de rechtspositie van bepaalde | relatif au statut de certains membres du personnel de l'enseignement |
personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs de principes van | communautaire viole-t-il les principes d'égalité et de |
gelijkheid en non-discriminatie zoals neergelegd in de artikelen 10 en | non-discrimination contenus aux articles 10 et 11 de la Constitution |
11 van de gecoördineerde Grondwet afzonderlijk gelezen of gelezen in | coordonnée, lus séparément ou en combinaison avec l'article 6.1 de la |
samenhang met artikel 6, 1°, van het Europees Verdrag tot bescherming | Convention européenne des droits de l'homme, (a) parce qu'une |
van de Rechten van de Mens, (a) omdat een verschil in behandeling | différence de traitement est créée entre des catégories comparables de |
wordt gecreëerd tussen vergelijkbare categorieën van onderwijzend | personnel enseignant (fonctionnaires et non-fonctionnaires), (b) parce |
personeel (ambtenaren en niet-ambtenaren), (b) omdat de sanctie van | que la sanction de la démission d'office entre en vigueur même en cas |
het ambtshalve ontslag in werking treedt bij een zelfs tijdelijke | |
schorsing van het kiesrecht hetgeen nochtans verschilt van een | de suspension temporaire des droits électoraux, ce qui diffère |
definitieve schorsing van het kiesrecht en (c) omdat niemand, bij | pourtant d'une suspension définitive des droits électoraux et (c) |
toepassing van artikel 14, 7°, van het Verdrag inzake burgerrechten en | parce que par application de l'article 14.7 du Pacte international |
politieke rechten, opgemaakt te New York op 19 december 1966 en | relatif aux droits civils et politiques, fait à New York le 19 |
goedgekeurd bij de wet van 15 mei 1981, voor een tweede keer mag | décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai 1981, nul ne peut être |
berecht of gestraft worden voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds | poursuivi ou puni en raison d'une infraction pour laquelle il a déjà |
overeenkomstig de wet en het procesrecht bij einduitspraak veroordeeld | été acquitté ou condamné par un jugement définitif conformément à la |
is of waarvan hij vrijgesproken is, (d) omdat dit zou neerkomen op een | loi et à la procédure pénale de chaque pays, (d) parce que cela |
schending van het algemeen rechtsbeginsel dat neergelegd is in de | reviendrait à une violation du principe général de droit contenu dans |
rechtsspreuk ' non bis in idem ' en (e) omdat een dergelijke | l'adage ' non bis in idem ' et (e) parce qu'une telle décision ne peut |
beslissing niet kan genomen worden zonder jurisdictionele toetsing ? | être prise sans contrôle juridictionnel ? |
5. Is er sprake van een schending van de principes van gelijkheid en | 5. Y a-t-il violation des principes d'égalité et de non-discrimination |
non-discriminatie bij de gezamenlijke toepassing van artikel 7, 2°, | en cas d'application conjointe de l'article 7, 2°, du Code électoral |
van de Kieswet van 12 april 1894 en artikel 86, 1°, b), van het [...] | du 12 avril 1894 et de l'article 86, 1°, b), du décret [...] du 27 |
decreet van 27 maart 1997 [lees : 1991] betreffende de rechtspositie | mars 1997 [lire : 1991] relatif au statut de certains membres du |
van bepaalde personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs (a) omdat | personnel de l'enseignement communautaire (a) parce qu'une différence |
een verschil in behandeling wordt gecreëerd tussen vergelijkbare | de traitement est créée entre des condamnés comparables en raison |
veroordeelden wegens een bepaald misdrijf (b) omdat een verschil in | d'une infraction déterminée, (b) parce qu'une différence de traitement |
behandeling wordt gecreëerd tussen verschillende categorieën van | est créée entre plusieurs catégories de personnel enseignant |
onderwijzend personeel (ambtenaren en niet-ambtenaren), (c) omdat de | (fonctionnaires et non-fonctionnaires), (c) parce que la sanction de |
sanctie van het ambtshalve ontslag in werking treedt bij een zelfs | la démission d'office entre en vigueur même en cas de suspension |
tijdelijke schorsing van het kiesrecht hetgeen nochtans verschilt van | temporaire des droits électoraux, ce qui diffère pourtant d'une |
een definitieve schorsing van het kiesrecht en (d) omdat niemand, bij | suspension définitive des droits électoraux, (d) parce que par |
toepassing van artikel 14, 7°, van het Verdrag inzake burgerrechten en | application de l'article 14.7 du Pacte international relatif aux |
politieke rechten, opgemaakt te New York op 19 december 1966 en | droits civils et politiques, fait à New York le 19 décembre 1966 et |
goedgekeurd bij de wet van 15 mei 1981, voor een tweede keer mag | approuvé par la loi du 15 mai 1981, nul ne peut être poursuivi ou puni |
berecht of gestraft worden voor een strafbaar feit waarvoor hij reeds | en raison d'une infraction pour laquelle il a déjà été acquitté ou |
overeenkomstig de wet en het procesrecht bij einduitspraak veroordeeld | condamné par un jugement définitif conformément à la loi et à la |
is of waarvan hij vrijgesproken is, (e) omdat dit zou neerkomen op een | procédure pénale de chaque pays, (e) parce que cela reviendrait à une |
schending van het algemeen rechtsbeginsel dat neergelegd is in de | violation du principe général de droit contenu dans l'adage ' non bis |
rechtsspreuk ' non bis in idem ' en (f) omdat een dergelijke | in idem ' et (f) parce qu'une telle décision ne peut être prise sans |
beslissing niet kan genomen worden zonder jurisdictionele toetsing ? ». | contrôle juridictionnel ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen | Quant aux dispositions en cause |
B.1. De prejudiciële vragen betreffen artikel 7, eerste lid, 2°, van | B.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 7, alinéa 1er, |
het Kieswetboek en artikel 86, 1°, b), van het decreet van de Vlaamse | 2°, du Code électoral et sur l'article 86, 1°, b), du décret de la |
Gemeenschap van 27 maart 1991 betreffende rechtspositie van bepaalde | Communauté flamande du 27 mars 1991 relatif au statut de certains |
leden van het Gemeenschapsonderwijs. | membres du personnel de l'enseignement communautaire. |
Artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek, zoals vervangen bij | L'article 7, alinéa 1er, 2°, du Code électoral, tel qu'il a été |
artikel 149 van de wet van 21 december 1994 houdende sociale en | remplacé par l'article 149 de la loi du 21 décembre 1994 portant des |
diverse bepalingen, luidt : | dispositions sociales et diverses, énonce : |
« In de uitoefening van het kiesrecht worden geschorst en tot de | « Sont frappés de la suspension des droits électoraux et ne peuvent |
stemming mogen niet worden toegelaten zolang die onbekwaamheid duurt : | être admis au vote pendant la durée de l'incapacité : |
[...] | [...] |
2° Zij die tot een gevangenisstraf van meer dan vier maanden zijn | 2° Ceux qui ont été condamnés à une peine d'emprisonnement de plus de |
veroordeeld, met uitsluiting van degenen die veroordeeld zijn op grond | quatre mois, à l'exception de ceux qui ont été condamnés sur la base |
van de artikelen 419 en 420 van het Strafwetboek. | des articles 419 et 420 du Code pénal. |
De onbekwaamheid duurt zes jaar wanneer de straf meer dan vier maanden | La durée de l'incapacité est de six ans si la peine est de plus de |
tot minder dan drie jaar bedraagt en twaalf jaar wanneer de straf ten | quatre mois à moins de trois ans, et de douze ans si la peine est de |
minste drie jaar bedraagt ». | trois ans au moins ». |
B.2. Artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek voert een | B.2. L'article 7, alinéa 1er, 2°, du Code électoral prévoit une |
schorsing van rechtswege van het actieve kiesrecht in voor diegenen | suspension de plein droit des droits électoraux actifs pour ceux qui |
die tot een gevangenisstraf van meer dan vier maanden zijn | ont été condamnés à une peine d'emprisonnement de plus de quatre mois, |
veroordeeld, met uitsluiting van diegenen die zijn veroordeeld op | à l'exception de ceux qui ont été condamnés sur la base des articles |
grond van de artikelen 419 en 420 van het Strafwetboek. De betrokken | 419 et 420 du Code pénal. Les personnes en question ne peuvent être |
personen mogen niet tot de stemming worden toegelaten, zelfs niet | admises au vote, même si elles figurent sur les listes électorales. |
indien ze op de kieslijsten zouden voorkomen. | Cette suspension de l'exercice des droits électoraux a été |
Die schorsing van de uitoefening van het kiesrecht is door de wetgever | |
uitdrukkelijk opgevat als een onbekwaamheid, die tijdelijk is. De | explicitement conçue par le législateur comme une incapacité |
onbekwaamheid duurt zes jaar wanneer de straf meer dan vier maanden | temporaire. La durée de l'incapacité est de six ans si la peine est de |
tot minder dan drie jaar bedraagt en twaalf jaar wanneer de straf ten | plus de quatre mois à moins de trois ans et de douze ans si la peine |
minste drie jaar bedraagt. Is de veroordeling evenwel uitgesproken met | est de trois ans au moins. Toutefois, si la condamnation est prononcée |
uitstel, dan wordt de onbekwaamheid opgeschort tijdens de duur van het | avec sursis, l'incapacité est suspendue pendant la durée du sursis. Si |
uitstel. Is de veroordeling gedeeltelijk met uitstel uitgesproken, dan | la condamnation est prononcée partiellement avec sursis, seule la |
wordt alleen rekening gehouden met het gedeelte zonder uitstel | partie de la peine prononcée sans sursis est à prendre en |
uitgesproken (artikel 9 van het Kieswetboek). Bij veroordeling tot | considération (article 9 du Code électoral). En cas de condamnation à |
verschillende straffen bedoeld in artikel 7, eerste lid, 2°, worden de | plusieurs peines visées à l'article 7, alinéa 1er, 2°, les incapacités |
daaruit voortvloeiende onbekwaamheden gecumuleerd zonder dat de totale | qui en découlent sont cumulées, sans que la durée totale puisse |
duur twaalf jaar mag overschrijden. Luidens artikel 8 van het | excéder douze ans. En vertu de l'article 8 du Code électoral, le droit |
Kieswetboek is het genaderecht niet van toepassing op de gevallen van | de grâce n'est pas applicable aux cas d'incapacité visés aux articles |
onbekwaamheid bedoeld in de artikelen 6 en 7 van het Kieswetboek. | 6 et 7 du Code électoral. |
B.3. Artikel 86, 1°, b), van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap | B.3. L'article 86, 1°, b), du décret de la Communauté flamande du 27 |
van 27 maart 1991 betreffende rechtspositie van bepaalde | mars 1991 relatif au statut de certains membres du personnel de |
personeelsleden van het Gemeenschapsonderwijs, zoals gewijzigd bij | l'enseignement communautaire, tel qu'il a été modifié par l'article |
artikel X.33 van het decreet van 13 juli 2001 betreffende het | 10.33 du décret du 13 juillet 2001 relatif à l'enseignement |
onderwijs XIII-Mozaïek - hierna het decreet van 27 maart 1991 -, | XIII-Mosaïque (ci-après : le décret du 27 mars 1991), énonce : |
bepaalt : « Onverminderd de bepalingen van artikel 23 in verband met de | « Sans préjudice des dispositions de l'article 23 relatives à la fin |
beëindiging van de tijdelijke aanstelling worden de tijdelijk | de la désignation temporaire, les membres du personnel désignés à |
aangestelde en de vast benoemde personeelsleden tenzij anders bepaald | titre temporaire ou nommés à titre définitif sont, sauf disposition |
ambtshalve en zonder opzegging ontslagen : | contraire, démis de leurs fonctions, d'office et sans préavis : |
1° indien zij niet meer voldoen aan één van de volgende voorwaarden : | 1° s'ils ne satisfont plus à une des conditions suivantes : |
a) onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie of van de Europese | a) être ressortissant d'un Etat membre de l'Union européenne ou de |
Vrijhandelsassociatie zijn, behoudens door de Vlaamse Regering te | l'Association européenne de Libre-Echange, sauf dispense accordée par |
verlenen vrijstelling; | le Gouvernement flamand; |
b) de burgerlijke en politieke rechten genieten, behoudens een door de | b) jouir des droits civils et politiques, sauf dispense accordée par |
Vlaamse Regering te verlenen vrijstelling die samengaat met de vrijstelling bedoeld in a); | le Gouvernement flamand qui est compatible avec celle visée au a); |
c) [...] ». | c) [...] ». |
Ten aanzien van de prejudiciële vragen | Quant aux questions préjudicielles |
B.4. Uit de formulering van de prejudiciële vragen en de motivering | B.4. Il ressort de la formulation des questions préjudicielles et de |
van het verwijzingsvonnis blijkt dat de verwijzende rechter allereerst | la motivation du jugement de renvoi que le juge a quo souhaite avant |
in essentie wenst te vernemen of de in het geding zijnde bepalingen, | tout savoir, en substance, si les dispositions en cause, séparément ou |
afzonderlijk of gezamenlijk, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | conjointement, violent les articles 10 et 11 de la Constitution, lus |
schenden, al dan niet in samenhang gelezen met het recht op toegang | |
tot de rechter en op een daadwerkelijk jurisdictioneel beroep, dat | ou non en combinaison avec le droit d'accès au juge et à un recours |
voortvloeit uit artikel 13 van de Grondwet en ook wordt gewaarborgd | juridictionnel effectif, qui découle de l'article 13 de la |
Constitution et qui est également garanti par un principe général de | |
door een algemeen rechtsbeginsel en door artikel 6 van het Europees | droit ainsi que par l'article 6 de la Convention européenne des droits |
Verdrag voor de Rechten van de Mens, en met het beginsel non bis in | de l'homme, et avec le principe non bis in idem, qui est garanti par |
idem, dat wordt gewaarborgd door artikel 14.7 van het Internationaal | l'article 14.7 du Pacte international relatif aux droits civils et |
Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, doordat de | politiques, en ce que la suspension de l'exercice des droits |
schorsing van de uitoefening van het kiesrecht automatisch en dus van | électoraux est infligée automatiquement et donc de plein droit sans la |
rechtswege zonder enig optreden van een rechter wordt opgelegd (eerste | moindre intervention d'un juge (première et troisième questions |
en derde prejudiciële vraag, tweede prejudiciële vraag, in fine, | préjudicielles, deuxième question préjudicielle, in fine, quatrième |
vierde prejudiciële vraag, e), en vijfde prejudiciële vraag, f)) en | question préjudicielle, e), et cinquième question préjudicielle, f)) |
et en ce que nul ne peut être puni une deuxième fois pour un fait | |
doordat niemand een tweede keer mag worden gestraft voor een strafbaar | punissable pour lequel il a déjà été condamné ou acquitté (deuxième |
feit waarvoor hij reeds is veroordeeld of vrijgesproken (tweede | question préjudicielle partiellement, quatrième question |
prejudiciële vraag gedeeltelijk, vierde prejudiciële vraag, c) en d), | préjudicielle, c) et d), et cinquième question préjudicielle, d) et |
en vijfde prejudiciële vraag, d) en e)). | e)). |
Vervolgens legt hij aan het Hof een aantal verschillen in behandeling | Il soumet ensuite à la censure de la Cour un certain nombre de |
ter toetsing voor (vierde prejudiciële vraag, a) en b), vijfde | différences de traitement [quatrième question préjudicielle, a) et b), |
prejudiciële vraag, a), b) en c)). | cinquième question préjudicielle, a), b) et c)). |
Ten gronde | Quant au fond |
B.5.1. De rechten om te kiezen en verkozen te worden, die onder meer | B.5.1. Les droits d'élire et d'être élu, qui découlent notamment de |
voortvloeien uit het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees | l'article 3 du Premier Protocole additionnel à la Convention |
Verdrag voor de Rechten van de Mens, moeten op grond van artikel 14 | européenne des droits de l'homme, doivent, en vertu de l'article 14 de |
van dat Verdrag en de artikelen 10 en 11 van de Grondwet zonder | cette Convention et des articles 10 et 11 de la Constitution, être |
discriminatie worden verzekerd. Ofschoon het voor de democratie en de | garantis sans discrimination. S'il s'agit de droits fondamentaux pour |
rechtsstaat om fundamentele rechten gaat, zijn ze echter niet absoluut | |
en kunnen ze aan beperkingen worden onderworpen. Die beperkingen mogen | la démocratie et l'Etat de droit, ils ne sont cependant pas absolus et |
echter niet de essentie zelf van die rechten aantasten en de | ils peuvent faire l'objet de restrictions. Celles-ci ne peuvent |
effectiviteit ervan ontnemen; zij moeten een wettig doel nastreven en | toutefois atteindre ces droits dans leur substance même et les priver |
de aangewende middelen mogen niet onevenredig zijn (zie Europees Hof | de leur effectivité; elles doivent poursuivre un but légitime et les |
voor de Rechten van de Mens, Grote Kamer, Hirst t/Verenigd Koninkrijk | moyens employés ne peuvent être disproportionnés (voir Cour européenne |
(nr. 2), 6 oktober 2005, en de in dat arrest geciteerde rechtspraak). | des droits de l'homme, Grande chambre, Hirst c/Royaume uni (n° 2), 6 |
octobre 2005, et la jurisprudence citée dans cet arrêt). | |
B.5.2. Artikel 8, tweede lid, van de Grondwet luidt : | B.5.2. L'article 8, alinéa 2, de la Constitution dispose : |
« De Grondwet en de overige wetten op de politieke rechten bepalen | « La Constitution et les autres lois relatives aux droits politiques, |
welke de vereisten zijn waaraan men moet voldoen, benevens de staat | déterminent quelles sont, outre cette qualité de Belge, les conditions |
van Belg, om die rechten te kunnen uitoefenen ». | nécessaires pour l'exercice de ces droits ». |
Artikel 61 van de Grondwet luidt : | L'article 61 de la Constitution dispose : |
« De leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers worden | « Les membres de la Chambre des représentants sont élus directement |
rechtstreeks gekozen door de burgers die volle achttien jaar oud zijn | par les citoyens âgés de dix-huit ans accomplis et ne se trouvant pas |
en die niet verkeren in een der gevallen van uitsluiting bij de wet bepaald. | dans l'un des cas d'exclusion prévus par la loi. |
Ieder kiezer heeft recht op slechts één stem ». | Chaque électeur n'a droit qu'à un vote ». |
Naar die bepaling wordt verwezen voor wat de verkiezing van de | Il est renvoyé à cette disposition en ce qui concerne l'élection des |
senatoren betreft (artikel 67, § 1, eerste lid, 1° en 2°, van de | sénateurs (article 67, § 1er, alinéa 1er, 1° et 2°, de la |
Grondwet). | Constitution). |
B.5.3. Wat betreft de verkiesbaarheid, vereisen artikel 64, 2°, voor | B.5.3. En ce qui concerne l'éligibilité, l'article 64, 2°, pour la |
de Kamer van volksvertegenwoordigers en artikel 69, 2°, voor de | Chambre des représentants, et l'article 69, 2°, pour le Sénat, exigent |
Senaat, van de kandidaat dat hij het genot heeft van de burgerlijke en | du candidat qu'il jouisse des droits civils et politiques. Des |
politieke rechten. Analoge bepalingen gelden voor andere verkiezingen. | dispositions analogues s'appliquent aux autres assemblées élues. |
B.5.4. De wetgever put uit de voormelde bepalingen de bevoegdheid om | B.5.4. Le législateur puise dans les dispositions précitées la |
vast te stellen welke burgers worden uitgesloten van het recht op | compétence de déterminer quels sont les citoyens exclus du droit de |
deelname aan de verkiezingen. | participer aux élections. |
B.5.5. In de prejudiciële vragen wordt het Hof niet gevraagd naar het | B.5.5. Les questions préjudicielles n'interrogent pas la Cour sur le |
redelijke of buitensporige karakter van de straffen, element dat door | caractère raisonnable ou excessif des sanctions, élément qui a été |
het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in het vermelde arrest | pris en considération par la Cour européenne des droits de l'homme |
Hirst in aanmerking is genomen. De vragen hebben uitsluitend | dans l'arrêt Hirst précité. Elles concernent uniquement le caractère |
betrekking op het automatische karakter van de in de wet bedoelde | |
onbekwaamheden, dat afbreuk zou doen aan het recht op toegang tot een | automatique des incapacités prévues par la loi, qui porterait atteinte |
rechter en aan het beginsel non bis in idem. | au droit d'accès au juge et au principe non bis in idem. |
B.5.6. De tijdelijke ontzegging van het kiesrecht werd in het | B.5.6. La privation temporaire des droits électoraux était inspirée, |
Kieswetboek van 12 april 1894 geïnspireerd door de wil om dat recht te | dans le Code électoral du 12 avril 1894, par la volonté de priver de |
ontzeggen aan de burgers van wie, om reden van de door hen gepleegde | ces droits les citoyens dont, en raison des infractions qu'ils ont |
misdrijven, kon worden aangenomen dat ze niet de waardigheid hadden om | commises, il peut être présumé qu'ils ne sont pas dignes de participer |
deel te nemen aan de verkiezingen. Het automatische karakter van de | |
maatregel werd ingevoerd omdat, wanneer hij facultatief was, de | aux élections. L'automaticité de la mesure a été instaurée parce que, |
rechter doorgaans zich ervan onthield hem uit te spreken, ongeacht de | lorsqu'elle était facultative, le juge s'abstenait généralement de la |
ernst van het misdrijf (Pasin., 1894, p. 204). | prononcer, quelle que soit la gravité du délit (Pasin., 1894, p. 204). |
B.5.7. In zoverre de maatregel afbreuk doet aan een grondrecht, dient | B.5.7. En ce que la mesure porte atteinte à un droit fondamental, il |
de zorg om onwaardige burgers van de verkiezingen te weren, te worden | convient de mettre en balance le souci d'écarter des élections les |
afgewogen tegen de bekommernis om de burgers niet op onevenredige | citoyens indignes et celui de ne pas priver les citoyens de manière |
wijze een grondrecht te ontzeggen. Dat zoeken naar evenwicht is des te | disproportionnée d'un droit fondamental. Cette recherche d'un |
meer geboden daar in het strafrecht steeds meer de nadruk is komen te | équilibre s'impose d'autant plus que, en droit pénal, l'accent a été |
liggen op de herinschakeling van de delinquent in de samenleving en | mis de plus en plus sur la réinsertion du délinquant et que celle-ci |
zulks impliceert dat hij opnieuw deel kan uitmaken van een | implique qu'il puisse à nouveau faire partie d'une société |
democratische maatschappij die inhoudt dat haar vertegenwoordigers | démocratique qui suppose l'élection de ses représentants par la |
door de gemeenschap in haar geheel worden verkozen. | collectivité dans son ensemble. |
B.5.8. Het Kieswetboek van 12 april 1894 voorzag, naargelang de straf | B.5.8. Le Code électoral du 12 avril 1894 prévoyait une suspension des |
minder of meer dan één maand bedroeg, in een schorsing van het | droits électoraux de dix ou vingt ans, selon que la peine était |
kiesrecht gedurende tien of twintig jaar, voor sommige misdrijven. Het | inférieure ou supérieure à un mois, pour certaines infractions. Il |
voorzag tevens, in elke aangelegenheid, in een schorsing van tien of | prévoyait également, en toute matière, une suspension de dix ou vingt |
twintig jaar naar gelang van de ernst van de straf, indien die straf | ans selon la gravité de la peine, si celle-ci dépassait un mois, à |
meer dan één maand bedroeg, met uitsluiting van de veroordelingen | l'exclusion des condamnations pour certaines infractions de |
wegens bepaalde verzuimmisdrijven. | négligence. |
B.5.9. De memorie van toelichting bij de wet van 25 juli 1976 tot | B.5.9. L'exposé des motifs de la loi du 25 juillet 1976 apportant des |
wijziging van de kieswetgeving stelt dat de wet zal worden herzien om | modifications à la législation électorale annonce que la loi sera |
de volgende redenen : | revue pour les raisons suivantes : |
« De artikelen 6 tot 9bis van het Kieswetboek die betrekking hebben op | « Les articles 6 à 9bis de notre Code électoral qui sont relatifs à |
de uitsluiting uit en de schorsing van het kiesrecht waren het meest | l'exclusion de l'électorat et à la suspension des droits électoraux |
verouderd. Hun ingewikkeldheid, hun strengheid en hun miskenning van | étaient les plus marqués par l'âge. Leur complexité, leur sévérité, |
de evolutie van het strafrecht maakten een grondige herziening | leur ignorance totale de l'évolution du droit pénal les prédestinaient |
onontbeerlijk (soms konden onvrijwillige misdrijven tot lange | à une révision profonde (parfois des délits involontaires pouvaient |
vervallenverklaringen aanleiding geven). Bovendien bleven sommige personen, als gevolg van een cumulatie van veroordelingen, dikwijls levenslang van hun kiesrecht beroofd hoewel hun sociale reclassering reeds lang een voldongen feit was » (Parl. St., Senaat, 1975-1976, nr. 691/1, p. 5). Die bekommernis is echter enkel vertaald in de vaststelling van een correctionele hoofdgevangenisstraf van ten minste drie maanden, behoudens in geval van een onvrijwillig misdrijf, waarbij de veroordeling een onbekwaamheid teweegbrengt van zes of twaalf jaar naargelang de straf minder of meer dan drie jaar bedraagt. | entraîner des incapacités). Enfin les cumuls aboutissaient fréquemment à priver à vie de l'électorat des condamnés dont le reclassement social était acquis depuis longtemps » (Doc. parl., Sénat, 1975-1976, n° 691/1, p. 5). Cette préoccupation ne s'est cependant traduite que par la fixation à trois mois au moins d'emprisonnement correctionnel principal, du chef d'un délit volontaire, la condamnation déclenchant une incapacité de six ou douze ans selon que la peine est inférieure ou supérieure à trois ans. |
B.5.10. In de wet van 21 december 1994 houdende sociale en diverse | B.5.10. La loi du 21 décembre 1994 portant des dispositions sociales |
bepalingen, waaruit de huidige tekst van de in het geding zijnde | et diverses, d'où est issu le texte actuel de la disposition en cause, |
bepaling is ontstaan, werd het automatische karakter van het verval | |
gehandhaafd. Dat verval is van rechtswege verbonden aan de | a maintenu le caractère automatique de la déchéance. Celle-ci |
uitgesproken veroordeling zonder dat dit verval het voorwerp uitmaakt | s'attache à la condamnation prononcée, par l'effet de la loi, sans |
van een specifieke beslissing die door de rechtbank wordt uitgesproken. | faire l'objet d'une décision spécifique prononcée par le tribunal. |
B.5.11. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat, ofschoon artikel 7, | B.5.11. Il découle de ce qui précède que, si l'article 7, alinéa 1er, |
eerste lid, 2°, van het Kieswetboek in overeenstemming blijft met de | 2°, du Code électoral continue d'être conforme à l'objectif légitime |
in 1894 nagestreefde wettige doelstelling, het onevenredige gevolgen | poursuivi en 1894, il a des effets disproportionnés en ce qu'il prive |
heeft, in zoverre het veroordeelde personen hun kiesrecht van | de plein droit de leurs droits électoraux des personnes condamnées, |
rechtswege ontzegt, gedurende een termijn die veel langer kan duren | pendant un délai qui peut être très supérieur à celui de l'exécution |
dan die van de uitvoering van de straf. | de leur peine. |
B.5.12. Dat automatische karakter is des te meer onevenredig daar de | B.5.12. Ce caractère automatique est d'autant plus disproportionné que |
gevolgen van een schorsing van de burgerlijke en politieke rechten | les conséquences d'une suspension des droits civils et politiques ont |
aanzienlijk zijn verzwaard, met name door de bepaling die thans vervat | été notablement aggravées, notamment, par la disposition, inscrite |
is in artikel 112, § 2, 3°, van het koninklijk besluit houdende het | aujourd'hui à l'article 112, § 2, 3°, de l'arrêté royal portant le |
statuut van het rijkspersoneel en die in talrijke bepalingen is | statut des agents de l'Etat et reprise dans de nombreuses dispositions |
overgenomen - waaronder artikel 86, 1°, b), van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap, dat het voorwerp uitmaakt van de derde, vierde en vijfde prejudiciële vraag -, volgens welke hij die niet langer het genot heeft van zijn burgerlijke en politieke rechten, zij het tijdelijk, ambtshalve en zonder opzegging de hoedanigheid van ambtenaar verliest. B.5.13. Het geheel van de prejudiciële vragen dient bevestigend te worden beantwoord in de mate zoals aangegeven in het beschikkend gedeelte. Om die redenen, het Hof | - dont l'article 86, 1°, b), du décret de la Communauté flamande qui fait l'objet des troisième, quatrième et cinquième questions préjudicielles -, selon laquelle perd d'office et sans préavis la qualité d'agent celui qui ne jouit plus de ses droits civils et politiques, fût-ce de manière temporaire. B.5.13. L'ensemble des questions préjudicielles appelle une réponse affirmative, dans la mesure indiquée au dispositif. Par ces motifs, la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 7, eerste lid, 2°, van het Kieswetboek schendt de artikelen 10 | L'article 7, alinéa 1er, 2°, du Code électoral viole les articles 10 |
en 11 van de Grondwet in zoverre het het kiesrecht van veroordeelden | et 11 de la Constitution, en tant qu'il suspend de plein droit les |
bedoeld in die bepaling van rechtswege schorst. | droits électoraux des condamnés qu'il vise. |
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 december 2005. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 décembre 2005. |
De griffier, | Le greffier, |
L. Potoms. | L. Potoms. |
De voorzitter, | Le président, |
A. Arts. | A. Arts. |