Uittreksel uit arrest nr. 179/2005 van 7 december 2005 Rolnummer 3360 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 302 en 308 van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld door C. De Wolf. Het Arbitrageho(...) samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. S(...) | Extrait de l'arrêt n° 179/2005 du 7 décembre 2005 Numéro du rôle : 3360 En cause : le recours en annulation des articles 302 et 308 de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par C. De Wolf. La Cour d'arbitrage, |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 179/2005 van 7 december 2005 | Extrait de l'arrêt n° 179/2005 du 7 décembre 2005 |
Rolnummer 3360 | Numéro du rôle : 3360 |
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 302 en 308 | En cause : le recours en annulation des articles 302 et 308 (marchés |
(overheidsopdrachten) van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld | publics) de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par C. De |
door C. De Wolf. | Wolf. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters | composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges M. |
M. Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke en J. Spreutels, | Bossuyt, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke et J. Spreutels, assistée |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging | I. Objet du recours et procédure |
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 17 januari | Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 17 |
2005 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 18 | janvier 2005 et parvenue au greffe le 18 janvier 2005, C. De Wolf, |
januari 2005, heeft C. De Wolf, Etikhovestraat 6, te 9680 Maarkedal, | Etikhovestraat 6 à 9680 Maarkedal, a introduit un recours en |
beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 302 en 308 | annulation des articles 302 et 308 (marchés publics) de la |
(overheidsopdrachten) van de programmawet van 9 juli 2004 | loi-programme du 9 juillet 2004 (publiée au Moniteur belge du 15 |
(bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 juli 2004, tweede | juillet 2004, deuxième édition). |
editie). Op 8 februari 2005 hebben de rechters-verslaggevers A. Alen en J.-P. | Le 8 février 2005, en application de l'article 71, alinéa 1er, de la |
Snappe, met toepassing van artikel 71, eerste lid, van de bijzondere | |
wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, de voorzitter ervan in | loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, les |
kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht aan het | juges-rapporteurs A. Alen et J.-P. Snappe ont informé le président |
Hof, zitting houdende in beperkte kamer, voor te stellen een arrest te | qu'ils pourraient être amenés à proposer à la Cour, siégeant en |
wijzen waarbij wordt vastgesteld dat het beroep klaarblijkelijk niet | chambre restreinte, de rendre un arrêt constatant que le recours est |
ontvankelijk is. | manifestement irrecevable. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
B.1. De verzoeker vordert de vernietiging van de artikelen 302 en 308 | B.1. Le requérant demande l'annulation des articles 302 et 308 de la |
van de programmawet van 9 juli 2004, die in het Belgisch Staatsblad | loi-programme du 9 juillet 2004, qui a été publiée au Moniteur belge |
van 15 juli 2004 (tweede uitgave) is bekendgemaakt en waarbij een | du 15 juillet 2004 (deuxième édition) et qui insère un chapitre IIbis |
hoofdstuk IIbis - De informatie - wordt ingevoegd in de wet van 24 | - De l'information - dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux |
december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten | marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de |
voor aanneming van werken, leveringen en diensten. | services. |
Die bepalingen luiden : | Ces dispositions énoncent : |
« Art. 302.In Boek I, Titel II, van dezelfde wet [de wet van 24 |
« Art. 302.Au Livre Ier, Titre II, de la même loi [la loi du 24 |
december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten | décembre 1993 relative aux marchés publics et à certains marchés de |
voor aanneming van werken, leveringen en diensten], wordt een | travaux, de fournitures et de services], il est inséré un chapitre |
hoofdstuk IIbis ingevoegd, luidende : | IIbis, rédigé comme suit : |
' HOOFDSTUK IIbis. - De informatie | ' CHAPITRE IIbis. - De l'information |
Art. 21bis.- § 1. De aanbestedende overheid informeert onverwijld de niet geselecteerde kandidaten en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet werd uitgekozen, nadat een beslissing werd genomen die op hen betrekking heeft. Deze bepaling geldt niet voor bepaalde opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund, waarvan de Koning de lijst vaststelt. De Koning legt de regels vast betreffende de verplichting om de kandidaten en inschrijvers de motivering van de beslissing mede te delen die op hen betrekking heeft. Hij kan uitzonderingen bepalen voor sommige opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund. § 2. Wanneer de overheidsopdracht het geraamde bedrag bereikt, zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking bij de aanvang van de procedure, deelt de aanbestedende overheid bij een ter post |
Art. 21bis.- § 1er. Le pouvoir adjudicateur informe les candidats non sélectionnés et les soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été choisie dans les moindres délais après la prise de décision les concernant. Cette disposition n'est pas applicable pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité dont le Roi arrête la liste. Le Roi fixe les règles relatives à la communication aux candidats et aux soumissionnaires des motifs de la décision qui les concernent. Il peut prévoir des exceptions pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité. § 2. Lorsque le marché public atteint le montant estimé fixé par le Roi pour la publicité européenne lors du lancement de la procédure, le pouvoir adjudicateur communique par lettre recommandée à la poste en |
aangetekende brief samen met de informatie bepaald in § 1 mede : | même temps que l'information prévue au § 1er : |
1° aan elke niet geselecteerde kandidaat of inschrijver, de motieven | 1° à tout candidat ou soumissionnaire non sélectionné, les motifs de |
voor zijn niet-selectie; | sa non-sélection; |
2° aan elke inschrijver van wie de offerte als niet regelmatig werd | 2° à tout soumissionnaire dont l'offre a été jugée irrégulière, les |
beschouwd, de motieven voor de verwerping; | motifs de son éviction; |
3° aan elke inschrijver waarvan de offerte niet werd uitgekozen, de | 3° à tout soumissionnaire dont l'offre n'a pas été choisie, la |
gemotiveerde toewijzingsbeslissing van de opdracht. De aanbestedende overheid kent de kandidaten en inschrijvers een termijn toe die ze nader bepaalt en minstens tien dagen omvat vanaf de dag die volgt op de verzendingsdatum van de motivering, zodat zij eventueel beroep kunnen aantekenen bij een rechtscollege, wat uitsluitend mag gebeuren in het kader van, al naar het geval, een procedure in kort geding voor de justitiële rechter of, voor de Raad van State, via een uiterst dringende rechtspleging. Indien de aanbestedende overheid binnen de toegestane termijn geen schriftelijke kennisgeving in die zin ontvangt op het door haar vermelde adres, mag de procedure worden verdergezet. De naleving van de bepalingen van deze paragraaf is niet vereist : | décision motivée d'attribution du marché. Le pouvoir adjudicateur accorde aux candidats et soumissionnaires un délai qu'il précise et qui doit être d'au moins dix jours à compter du lendemain du jour de l'envoi des motifs, afin de leur permettre d'introduire éventuellement un recours auprès d'une juridiction, et ce exclusivement selon le cas dans le cadre d'une procédure en référé devant le juge judiciaire ou, devant le Conseil d'Etat, par une procédure d'extrême urgence. En l'absence d'une information écrite au pouvoir adjudicateur en ce sens, parvenue dans le délai accordé à l'adresse qu'il a indiquée, la procédure peut être poursuivie. Le respect des dispositions du présent paragraphe ne s'impose pas : |
- in het kader van een onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking, | - dans les cas de procédure négociée sans publicité au sens de |
als bedoeld in artikel 17, § 2, van de wet, wanneer het niet mogelijk | l'article 17, § 2, de la loi, lorsqu'il n'est pas possible de |
is verschillende concurrenten te raadplegen en in geval van toepassing | consulter plusieurs concurrents et en cas d'application de l'article |
van artikel 17, § 2, 1°, b en c, van de wet; | 17, § 2, 1°, b et c, de la loi; |
- in het kader van opdrachten inzake landsverdediging, als bedoeld in | - dans le cas de marchés en matière de défense au sens de l'article |
artikel 296, § 1, b, van het Verdrag; | 296, § 1er, b, du Traité; |
- in de behoorlijk gemotiveerde uitzonderingsgevallen, waarbij het om | - dans les cas exceptionnels et dûment motivés où l'urgence impose une |
dringende redenen noodzakelijk is de ontvangsttermijn van de aanvragen | réduction du délai de réception des demandes de participation à moins |
tot deelneming in te korten tot minder dan twintig dagen en de | |
ontvangsttermijn van de offertes tot minder dan vijftien dagen in het | de vingt jours et du délai de réception des offres à moins de quinze |
kader van een versnelde procedure, als bedoeld in § 1, tweede lid, van | jours dans le cadre d'une procédure accélérée au sens du § 1er, alinéa |
de artikelen 6, 32 en 58 van het koninklijk besluit van 8 januari 1996 | 2, des articles 6, 32 et 58 de l'arrêté royal du 8 janvier 1996 |
betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, | relatif aux marchés publics de travaux, de fournitures et de services |
leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken. | et aux concessions de travaux publics. |
§ 3. Bepaalde gegevens mogen evenwel niet worden medegedeeld indien de | § 3. Certains renseignements peuvent ne pas être communiqués lorsque |
openbaarmaking ervan de toepassing van een wet zou belemmeren, in | leur divulgation ferait obstacle à l'application d'une loi, serait |
strijd zou zijn met het openbaar belang, nadelig zou zijn voor de | contraire à l'intérêt public, porterait préjudice aux intérêts |
rechtmatige commerciële belangen van overheidsbedrijven of | |
particuliere ondernemingen of de eerlijke mededinging tussen de | commerciaux légitimes d'entreprises publiques ou privées ou pourrait |
ondernemingen zou kunnen schaden ' ». | nuire à une concurrence loyale entre entreprises. ' ». |
« Art. 308.In artikel 41 van dezelfde wet [de wet van 24 december |
« Art. 308.Dans l'article 41 de la même loi du 24 décembre 1993, les |
1993], worden de woorden ' 21bis, §§ 1 en 3, ' ingevoegd tussen de | mots ' 21bis, §§ 1er et 3, ' sont insérés entre les mots ' 19, ' et ' |
woorden ' 19, ' en ' 22 ' ». | 22 ' ». |
Wat de ontvankelijkheid betreft | Quant à la recevabilité |
B.2. De Ministerraad betwist het belang van de verzoeker bij de | B.2. Le Conseil des Ministres conteste l'intérêt du requérant à |
vernietiging van de artikelen 302 en 308 van de programmawet van 9 | l'annulation des articles 302 et 308 de la loi-programme du 9 juillet |
juli 2004. | 2004. |
B.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | B.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour |
Arbitragehof vereisen dat elke natuurlijke persoon of rechtspersoon | d'arbitrage imposent à toute personne physique ou morale qui introduit |
die een beroep tot vernietiging instelt doet blijken van een belang. | |
Van het vereiste belang doen slechts blijken de personen wier situatie | un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne justifient de |
door de bestreden norm rechtstreeks en ongunstig zou kunnen worden | l'intérêt requis que les personnes dont la situation pourrait être |
geraakt; bijgevolg is de actio popularis niet toelaatbaar. | affectée directement et défavorablement par la norme entreprise; il |
B.4.1. De verzoeker beroept zich allereerst op een belang als advocaat | s'ensuit que l'action populaire n'est pas admissible. |
wiens praktijk hoofdzakelijk bestaat in het adviseren en begeleiden | B.4.1. Le requérant se prévaut d'abord d'un intérêt en sa qualité |
van publiekrechtelijke procedures, meer in het bijzonder met | d'avocat dont la pratique consiste principalement à conseiller et à |
betrekking tot de gunning van overheidsopdrachten. In die hoedanigheid | accompagner des procédures relatives à l'attribution de marchés |
zou zijn belang bestaan in de wenselijke en zelfs noodzakelijke | publics. Son intérêt concernerait la sécurité juridique qui est |
rechtszekerheid met het oog op adviesverlening. | souhaitable et même nécessaire pour prêter conseil. |
B.4.2. De situatie van de verzoeker wordt niet rechtstreeks en | B.4.2. La situation du requérant n'est pas affectée directement et |
ongunstig geraakt door de regeling waarbij de | défavorablement par la réglementation en vertu de laquelle la |
rechtsbeschermingsprocedure slechts toepasselijk is op een bepaalde | procédure de protection juridique s'applique uniquement à une certaine |
categorie van overheidsopdrachten waaromtrent hij, in zijn loutere | |
hoedanigheid van advocaat en adviesverlener inzake | catégorie de marchés publics pour lesquels, en sa simple qualité |
overheidsopdrachten, aanvoert te streven naar « wenselijke en zelfs | d'avocat et de conseiller en matière de marchés publics, il dit |
noodzakelijke rechtszekerheid ». | rechercher « une sécurité juridique souhaitable et même nécessaire ». |
Het door hem aangevoerde belang, enkel en alleen als advocaat of juridisch adviseur inzake overheidsopdrachten, verschilt niet van het belang dat iedere persoon erbij heeft dat de wettigheid in alle aangelegenheden in acht wordt genomen, te dezen dat de aangeklaagde ongelijke behandeling van deelnemers aan procedures van aanbesteding van verschillende soorten van overheidsopdrachten wordt geremedieerd. Zulk een belang aanvaarden om voor het Hof in rechte op te treden, zou neerkomen op het aanvaarden van de actio popularis, wat de Grondwetgever niet heeft gewild. B.5.1. De verzoeker beroept zich evenwel ook op zijn belang om als juridisch adviseur in voorkomend geval zelf deel te nemen aan overheidsopdrachten met betrekking tot juridische dienstverlening, waarop de eerste bestreden bepaling, vanwege het bedrag van de aan te besteden opdracht, niet van toepassing zou kunnen zijn. Daardoor zou, met schending van het gelijkheidsbeginsel, zoals in het eerste onderdeel van het middel wordt betoogd, hem het recht worden ontzegd zich te beroepen op de bij die bepaling ingevoerde regeling inzake de rechtsbescherming bij overheidsopdrachten. B.5.2. Uit de door de verzoeker overgelegde stukken blijkt dat hij in het verleden heeft deelgenomen aan aanbestedingsprocedures voor overheidsopdrachten met betrekking tot juridische dienstverlening. Voor de overheidsopdrachten inzake juridische dienstverlening die niet het geraamde bedrag bereiken, « zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking », zal de verzoeker zich niet kunnen beroepen op de procedure die is vastgelegd in artikel 21bis, § 2, van de wet van | L'intérêt qu'il invoque, en sa seule qualité d'avocat ou de conseiller juridique en matière de marchés publics, ne se distingue pas de l'intérêt qu'a toute personne au respect de la légalité en toute matière et, en l'espèce, à ce qu'il soit remédié au traitement inégal, dénoncé, de personnes qui participent à des procédures d'adjudication de différents types de marchés publics. Admettre un tel intérêt pour agir devant la Cour reviendrait à admettre le recours populaire, ce que le Constituant n'a pas voulu. B.5.1. Le requérant se prévaut toutefois aussi de l'intérêt qu'il a, en sa qualité de conseiller juridique, à participer lui-même, le cas échéant, à des marchés publics portant sur des services juridiques, auxquels la première disposition attaquée ne pourrait s'appliquer par suite du montant du marché à attribuer. Il se verrait ainsi privé du droit d'invoquer la réglementation relative à la protection juridique en matière de marchés publics, instaurée par cette disposition. B.5.2. Les pièces produites par le requérant font apparaître qu'il a participé dans le passé à des procédures d'adjudication de marchés publics portant sur des services juridiques. Pour les marchés publics de services juridiques qui n'atteignent pas le « montant estimé fixé par le Roi pour la publicité européenne », le requérant ne pourra |
24 december 1993, zoals het werd ingevoegd door het bestreden artikel | recourir à la procédure prévue à l'article 21bis, § 2, de la loi du 24 |
décembre 1993, telle qu'elle a été instaurée par l'article 302 attaqué | |
302 van de programmawet van 9 juli 2004. In die mate kan zijn situatie | de la loi-programme du 9 juillet 2004. Dans cette mesure, sa situation |
door de bestreden norm voldoende rechtstreeks en ongunstig worden | peut être affectée de manière suffisamment directe et défavorable par |
la norme entreprise et il justifie donc de l'intérêt requis pour | |
geraakt en getuigt hij derhalve van het vereiste belang om de | demander l'annulation de cette disposition. |
vernietiging van die bepaling te vorderen. | B.6.1. Dans la deuxième branche du moyen, le requérant dénonce |
B.6.1. In het tweede onderdeel van het middel klaagt de verzoeker | également la différence de traitement entre les personnes qui |
eveneens het verschil in behandeling aan tussen personen die deelnemen | participent à des marchés publics dans les secteurs classiques et |
aan overheidsopdrachten in de klassieke sectoren en personen die | celles qui participent à des marchés publics d'adjudication de |
deelnemen aan overheidsopdrachten voor de aanneming van werken, | travaux, de fournitures et de services dans les secteurs de l'eau, de |
leveringen en diensten in de sectoren water, energie, vervoer en | l'énergie, des transports et des services postaux, en raison de |
postdiensten, wegens de ontstentenis van het standstill -beginsel in | l'absence du principe de standstill dans la procédure relative aux |
de rechtspleging met betrekking tot die laatste overheidsopdrachten. | marchés publics dans ces derniers secteurs. |
B.6.2. De verzoeker, die professioneel niet actief is in die | B.6.2. Le requérant, qui du point de vue professionnel n'exerce pas |
bijzondere sectoren, kan in de aangevoerde hoedanigheid niet | d'activité dans ces secteurs spéciaux, ne saurait être affecté |
rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door de ontstentenis van het | directement et défavorablement, dans la qualité qu'il invoque, par |
standstill -beginsel in de rechtsbeschermingsregeling voor | l'absence du principe de standstill dans le régime de protection |
overheidsopdrachten met betrekking tot de nutssectoren. | juridique des marchés publics relatifs aux secteurs spéciaux. |
Zijn belang verschilt aldus niet van het in B.4.2 ontoereikend geachte | Son intérêt ne diffère donc pas de l'intérêt considéré comme |
belang. | insuffisant en B.4.2. |
B.7. Het door de verzoeker ingestelde beroep tot vernietiging is | B.7. Le recours en annulation introduit par le requérant n'est donc |
derhalve slechts ontvankelijk in zoverre hij, in zijn hoedanigheid van | |
actief deelnemer aan de aanbesteding van overheidsopdrachten inzake | recevable qu'en tant qu'il dénonce, en sa qualité de participant actif |
juridische dienstverlening, zich beklaagt over de ontstentenis van het | à l'adjudication de marchés publics portant sur des services |
standstill -beginsel in de procedure betreffende overheidsopdrachten | juridiques, l'absence du principe de standstill dans la procédure |
inzake juridische dienstverlening die niet het geraamde bedrag | relative aux marchés publics en matière de services juridiques qui |
bereiken, zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking. | n'atteignent pas le montant estimé, fixé par le Roi, pour la publicité européenne. |
Het Hof zal het beroep slechts in die mate onderzoeken. | La Cour examinera le recours dans cette seule mesure. |
Ten gronde | Quant au fond |
B.8. Volgens de verzoeker is het beginsel van gelijkheid en | B.8. Selon le requérant, le principe d'égalité et de |
niet-discriminatie geschonden doordat de in de wet van 24 december | non-discrimination est violé en ce que la réglementation insérée dans |
1993 in artikel 21bis, § 2, ingevoerde regeling waarbij de | la loi du 24 décembre 1993 à l'article 21bis, § 2, en vertu de |
aanbestedende overheid een bijzondere kennisgeving dient te doen en | laquelle le pouvoir adjudicateur doit procéder à une notification |
een wachttermijn in acht dient te nemen voor de voortzetting van de | particulière et respecter un délai d'attente avant de poursuivre la |
aanbestedingsprocedure (het standstill -beginsel), uitsluitend van | procédure d'adjudication (le principe de standstill ), s'applique |
toepassing is op overheidsopdrachten die het geraamde bedrag bereiken, | exclusivement aux marchés publics qui atteignent le montant estimé, |
zoals bepaald door de Koning voor de Europese bekendmaking, terwijl | fixé par le Roi, en vue de la publicité européenne, alors que cette |
die rechtsbeschermingsmaatregel niet geldt voor overheidsopdrachten | mesure de protection juridique ne s'applique pas aux marchés publics |
waarvan het geraamde bedrag die drempelwaarde voor verplichte Europese | dont le montant estimé n'atteint pas cette valeur seuil à partir de |
bekendmaking niet bereikt. Voor dat verschil in behandeling bestaan | laquelle la publicité européenne est obligatoire. Pour le requérant, |
volgens de verzoeker geen deugdelijke motieven. | il n'existe pas de motif valable à cette différence de traitement. |
B.9. Het aangeklaagde verschil in behandeling tussen de verschillende | B.9. La différence de traitement dénoncée entre les différentes |
categorieën van deelnemers aan en inschrijvers op aanbestedingen | catégories de participants et de soumissionnaires à des adjudications |
inzake overheidsopdrachten berust op een objectief criterium, namelijk | de marchés publics est fondée sur un critère objectif, à savoir le |
het bedrag van de overheidsopdracht. | montant du marché public. |
B.10.1. La modification apportée à la loi du 24 décembre 1993 par la | |
B.10.1. De door de programmawet van 9 juli 2004 aangebrachte wijziging | loi-programme du 9 juillet 2004 concernait « l'information des |
van de wet van 24 december 1993 beoogde « de aan de kandidaten en | candidats et des soumissionnaires, et plus particulièrement |
inschrijvers gerichte kennisgeving, meer bepaald de invoering voor die | |
opdrachten die behoren tot het algemene stelsel en die de drempels | l'instauration pour les marchés relevant du régime général et |
bereiken zoals vastgelegd voor de Europese bekendmaking van een | atteignant les seuils fixés pour la publicité européenne d'un délai |
termijn voordat de opdracht wordt gegund » (Parl. St., Kamer, | avant la conclusion du marché » (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC |
2003-2004, DOC 51-1139/001, p. 161). Die wijziging werd als volgt | 51-1139/001, p. 161). Cette modification a été justifiée comme suit : |
verantwoord : « Paragraaf 2 bepaalt evenwel dat een aangepast stelsel van toepassing is op de overheidsopdrachten waarvan het geraamde bedrag exclusief BTW het door de Koning bepaalde bedrag voor de bekendmaking op Europees niveau bij de aanvang van de procedure bereikt. Deze opdrachten zijn immers onderworpen aan de toepassing van de huidige richtlijnen 92/50/EEG, 93/36/EEG en 93/37/EEG betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten. In dat geval moet de aanbestedende overheid de niet-geselecteerde kandidaten of inschrijvers en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet in aanmerking werd genomen niet enkel onverwijld informeren, maar hen ook de gemotiveerde beslissing mededelen die op hen betrekking heeft. Vervolgens moet een termijn van minstens tien dagen worden nageleefd die ingaat de dag na de verzending, teneinde de kandidaten en inschrijvers de mogelijkheid te | « Le § 2 détermine cependant un régime adapté pour les marchés publics dont le montant estimé HTVA atteint le montant fixé par le Roi pour la publicité au niveau européen lors du lancement de la procédure. Ces marchés sont dès lors soumis à l'application des directives européennes actuelles 92/50/CEE, 93/36/CEE et 93/37/ CEE relatives à la coordination des procédures de passation des marchés publics. Le pouvoir adjudicateur doit dans ce cas non seulement informer dans les moindres délais mais également communiquer aux candidats ou soumissionnaires non sélectionnés et aux soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été retenue la décision motivée les concernant. Un délai d'au moins dix jours à compter du lendemain de l'envoi doit ensuite être respecté pour permettre aux candidats et |
bieden om de motivering van de beslissing te onderzoeken en, indien ze | soumissionnaires d'examiner la motivation de la décision et |
van mening zijn dat deze beslissing hen benadeelt, beroep aan te | d'introduire, s'ils estiment être lésés par cette décision, un recours |
tekenen bij een rechtscollege. In zijn advies stelt de Raad van State | auprès d'une juridiction. Le Conseil d'Etat propose, dans son avis, |
voor om de minimumtermijn met tien dagen te verlengen. Dit voorstel | d'allonger le délai minimum de dix jours. Il ne convient pas de |
dient niet in aanmerking te worden genomen omdat het een redelijke | retenir cette proposition car il s'agit du délai minimum raisonnable |
minimumtermijn betreft die toegestaan is door de Europese Commissie en | admis par la Commission européenne et appliqué dans d'autres Etats |
in andere lidstaten wordt toegepast. Artikel 2, § 1, van de richtlijn | membres. L'article 2, § 1er, de la directive 89/665/CEE, traitant des |
89/665/EEG betreffende de beroepsprocedures bepaalt bovendien dat | voies de recours, exige par ailleurs que des mesures provisoires |
voorlopige maatregelen moeten mogelijk zijn binnen de kortst mogelijke | puissent être prises dans les délais les plus brefs. S'agissant en |
termijn. Aangezien het bovendien een minimumtermijn betreft, moet elke | outre d'un délai minimum, chaque pouvoir adjudicateur devra apprécier, |
aanbestedende overheid nagaan of geen langere termijn vereist is | en fonction notamment de la complexité du marché, s'il ne convient pas |
rekening houdend met de complexiteit van de opdracht. | d'accorder un délai plus long. |
[...] | [...] |
In zijn arrest ' Alcatel ' van 28 oktober 1999 (zaak C-81/98) betreffende de interpretatie van de richtlijn 89/665/EEG houdende de coördinatie van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen betreffende de toepassing van de beroepsprocedures inzake het plaatsen van overheidsopdrachten, heeft het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen immers besloten dat de lidstaten een beroepsprocedure moeten uitwerken die de niet-geselecteerde kandidaten en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet werd uitgekozen, de mogelijkheid biedt om een verzoek tot nietigverklaring van de beslissing in te dienen, vóór de gunning van de opdracht, in geval die onwettig is, los van de mogelijkheid om na het sluiten van de opdracht schadevergoeding te verkrijgen » (ibid., pp. 163-165). B.10.2. Zoals uitdrukkelijk blijkt uit de voormelde parlementaire voorbereiding, heeft de wetgever slechts uitvoering willen verlenen aan Europese richtlijnen en, om die reden, heeft hij de rechtsbeschermingsregeling beperkt tot de overheidsopdrachten die onder de toepassing van die richtlijnen vallen. De wetgever diende daarbij niet in het bijzonder te verantwoorden waarom hij die rechtsbeschermingsregeling niet heeft uitgebreid tot deelnemers aan of inschrijvers op andere overheidsopdrachten. Ongetwijfeld kunnen hiervoor, zoals de verzoeker doet, waardevolle argumenten worden aangehaald. Het komt het Hof evenwel niet toe ter zake zijn beoordeling in de plaats te stellen van die van de wetgever, die bij de eventuele uitbreiding van de rechtsbeschermingsregeling niet alleen rekening dient te houden met de mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit een onbeperkte toepassing van het standstill -beginsel, zowel op het vlak van de rechtsgang en de duur ervan als op het vlak van de noodzakelijke efficiëntie van het optreden van de aanbestedende overheden. Die algemene bekommernis blijkt overigens uit de parlementaire voorbereiding. Zo werd tijdens de bespreking van de modaliteiten van de huidige procedure opgemerkt dat « de in het wetsontwerp vervatte oplossing, na advies van de Commissie voor de overheidsopdrachten, ertoe strekte een evenwicht tot stand te brengen tussen de naleving van de rechten van de concurrerende ondernemingen en de noodzaak om de continuïteit van de dienst te waarborgen via de gunning van de overheidsopdrachten. Het ontwerp heeft dus tot doel een oplossing uit te werken voor de toestanden waarbij de onregelmatigheden duidelijk zijn en geen hinder wordt ondervonden van langere proceduretermijnen » (ibid., p. 165). Hieruit vloeit voort dat de bestreden maatregel niet zonder redelijke verantwoording is. B.11. Het enige middel kan niet worden aangenomen. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 7 december 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, | Dans son arrêt ' Alcatel ' du 28 octobre 1999 (affaire C-81/98) relatif à l'interprétation de la directive 89/665/CEE portant coordination des dispositions législatives, réglementaires et administratives relatives à l'application des procédures de recours en matière de passation des marchés publics, la Cour de Justice des Communautés européennes a en effet conclu que les Etats membres doivent prévoir une procédure de recours permettant aux candidats non sélectionnés et aux soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été choisie de demander, avant la conclusion du marché, l'annulation de la décision en cas d'illégalité de celle-ci, et ce indépendamment de la possibilité d'obtenir des dommages-intérêts lorsque le marché a été conclu » (ibid., pp. 163-165). B.10.2. Comme le font apparaître les travaux préparatoires précités, le législateur a uniquement voulu mettre en oeuvre des directives européennes et a, pour cette raison, limité la réglementation de la protection juridique aux marchés publics qui entrent dans le champ d'application de ces directives. Le législateur ne devait pas, à cette occasion, justifier spécialement la raison pour laquelle il n'a pas étendu ce régime de protection juridique aux participants ou soumissionnaires d'autres marchés publics. Il n'est pas douteux que des arguments pertinents en faveur de cette extension peuvent être avancés, comme le fait le requérant. Il n'appartient toutefois pas à la Cour de substituer en l'espèce son jugement à celui du législateur, lequel, en cas d'une éventuelle extension du régime de protection juridique, ne doit pas seulement tenir compte des éventuels effets qui pourraient découler d'une application illimitée du principe de standstill, aussi bien au niveau du déroulement de la procédure et de sa durée qu'au niveau de l'efficacité nécessaire de l'intervention des pouvoirs adjudicateurs. Cette préoccupation générale ressort d'ailleurs des travaux préparatoires. C'est ainsi qu'il a été observé lors de l'examen des modalités de la procédure actuelle : « La solution retenue dans le projet de loi, après avis de la Commission des marchés publics, a été d'établir un équilibre entre le respect des droits des entreprises concurrentes et la nécessité de sauvegarder la continuité du service au travers de la passation des marchés. Le projet entend donc trouver une solution pour les situations dans lesquelles les irrégularités sont manifestes et qui ne souffrent pas de délais de procédure plus longs » (ibid., p. 165). Il découle de ce qui précède que la mesure attaquée n'est pas dépourvue de justification raisonnable. B.11. Le moyen unique ne peut être accueilli. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 7 décembre 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président, |
A. Arts. | A. Arts. |