Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 143/2005 van 21 september 2005 Rolnummers 3112 en 3142 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 11 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, en arti Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 143/2005 van 21 september 2005 Rolnummers 3112 en 3142 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 11 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, en arti Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 143/2005 du 21 septembre 2005 Numéros du rôle : 3112 et 3142 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 11 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 19 La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 143/2005 van 21 september 2005 Extrait de l'arrêt n° 143/2005 du 21 septembre 2005
Rolnummers 3112 en 3142 Numéros du rôle : 3112 et 3142
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 11 van de algemene wet En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 11 de la
inzake douane en accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van loi générale sur les douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal
18 juli 1977, en artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 betreffende de du 18 juillet 1977, et l'article 43 de la loi du 10 juin 1997 relative
algemene regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben en het au régime général, à la détention, à la circulation et aux contrôles
verkeer daarvan en de controles daarop, gesteld door de Correctionele des produits soumis à accise, posées par les Tribunaux correctionnels
Rechtbanken te Turnhout en te Dendermonde. de Turnhout et de Termonde.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij vonnis van 18 oktober 2004 in zake het openbaar ministerie en a. Par jugement du 18 octobre 2004 en cause du ministère public et du
de Minister van Financiën tegen M. De Schutter en anderen, waarvan de ministre des Finances contre M. De Schutter et autres, dont
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 2 november l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 2
2004, heeft de Correctionele Rechtbank te Turnhout de volgende novembre 2004, le Tribunal correctionnel de Turnhout a posé la
prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schenden artikel 11, §§ 1 en 2, van de algemene wet inzake douane en « L'article 11, §§ 1er et 2, de la loi générale sur les douanes et
accijnzen van 18 juli 1977 (zoals gewijzigd bij artikel 2 van de wet accises du 18 juillet 1977 (modifié par l'article 2 de la loi du 30
van 30 november 1979 en artikel 75 van de wet van 22 december 1989) novembre 1979 et par l'article 75 de la loi du 22 décembre 1989) et/ou
en/of artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 'betreffende de algemene l'article 43 de la loi du 10 juin 1997 'relative au régime général, à
regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben, en het verkeer la détention, à la circulation et aux contrôles des produits soumis à
daarvan en de controles daarop' de artikelen 10 en 11 van de Grondwet accise' violent-ils les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés
in combinatie met de artikelen 170 en 172 van de Grondwet, en maken avec les articles 170 et 172 de la Constitution, et sont-ils, dès
zij derhalve een schending uit van het grondwettelijk beginsel van lors, constitutifs d'une violation du principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie, doordat krachtens het voormeld non-discrimination, en ce qu'en vertu de l'article 11, § 1er, précité,
artikel 11, § 1, de Koning wordt gemachtigd om bepaalde maatregelen te le Roi est habilité à prendre certaines mesures en matière de douanes
treffen inzake douane en accijnzen waaruit een niet te verantwoorden et accises, lesquelles font apparaître une différence de traitement
verschil in behandeling voortvloeit tussen enerzijds de categorie van non justifiée entre, d'une part, la catégorie des contribuables qui
belastingplichtigen die de grondwettelijke waarborg genieten dat bénéficient de la garantie constitutionnelle que les impôts et les
belastingen en eventuele vrijstellingen of verminderingen daarvan door éventuelles exemptions ou modérations d'impôt sont établis par une
een democratisch verkozen beraadslagende vergadering worden assemblée délibérante démocratiquement élue et, d'autre part, la
vastgesteld en anderzijds de categorie van belastingplichtigen inzake catégorie des contribuables en matière de douanes et accises qui est
douane en accijnzen aan wie die grondwettelijke waarborg is ontzegd, privée de cette garantie constitutionnelle, en ce que l'arrêté royal
doordat het krachtens de voormelde machtiging door de Koning getroffen
koninklijk besluit van 29 december 1992 'betreffende de algemene du 29 décembre 1992 'relatif au régime général, à la détention, à la
regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben, en het verkeer circulation et aux contrôles des produits soumis à accise' pris par le
daarvan en de controles daarop' manifest laattijdig werd bekrachtigd Roi en vertu de l'habilitation précitée a manifestement été confirmé
door het voormeld artikel 43 en met miskenning van de bepalingen van tardivement par l'article 43 précité et en méconnaissance des
het voormeld artikel 11, § 2, en/of doordat het krachtens de voormelde dispositions de l'article 11, § 2, précité et/ou en ce que l'arrêté
machtiging door de Koning getroffen koninklijk besluit van 29 december royal du 29 décembre 1992 'relatif au régime général, à la détention,
1992 'betreffende de algemene regeling voor accijnsproducten, het à la circulation et aux contrôles des produits soumis à accise' pris
voorhanden hebben, en het verkeer daarvan en de controles daarop' met par le Roi en vertu de l'habilitation précitée établit à partir du 1er
ingang van 1 januari 1993 een nieuwe algemene belastingregeling inzake janvier 1993 un nouveau régime général d'imposition en matière
accijnzen tot stand brengt die geenszins kan worden aangemerkt als het d'accises qui ne peut aucunement être considéré comme la transposition
in het interne recht omzetten van een aantal technische voorschriften en droit interne d'un certain nombre de prescriptions techniques d'une
van een E.G.-richtlijn en die evenmin kan worden aangemerkt als het in directive C.E. et qui ne peut davantage être considéré comme la
het interne recht omzetten van bepalingen van een E.G.-richtlijn transposition en droit interne de dispositions d'une directive C.E. en
waarbij de Koning in hoge mate gebonden zou zijn door de inhoud van de vertu de laquelle le Roi serait dans une large mesure lié par le
kwestieuze om te zetten bepalingen van de desbetreffende contenu desdites dispositions, à transposer, de la directive C.E. en
E.G.-richtlijn ? ». question ? ».
b. Bij vonnis van 18 oktober 2004 in zake het openbaar ministerie en b. Par jugement du 18 octobre 2004 en cause du ministère public et du
de Minister van Financiën tegen L. Enderli en anderen, waarvan de ministre des Finances contre L. Enderli et autres, dont l'expédition
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 24 november est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 24 novembre 2004, le
2004, heeft de Correctionele Rechtbank te Dendermonde de volgende Tribunal correctionnel de Termonde a posé la question préjudicielle
prejudiciële vraag gesteld : suivante :
« Schenden artikel 11, §§ 1 en 2, van de algemene wet inzake douane en « L'article 11, §§ 1er et 2, de la loi générale sur les douanes et
accijnzen (zoals gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 30 november accises (modifié par l'article 2 de la loi du 30 novembre 1979 et par
1979 en bij artikel 75 van de wet van 22 december 1989) en/of artikel l'article 75 de la loi du 22 décembre 1989) et/ou l'article 43 de la
43 van de wet van 10 juni 1997 betreffende de algemene regeling voor loi du 10 juin 1997 relative au régime général, à la détention, à la
accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer daarvan en de circulation et aux contrôles des produits soumis à accise violent-ils
controles daarop, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in combinatie les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les articles
met de artikelen 170 en 172 van de Grondwet en maken zij derhalve een 170 et 172 de la Constitution, et sont-ils, dès lors, constitutifs
schending uit van het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en d'une violation du principe d'égalité et de non-discrimination, en ce
niet-discriminatie, doordat krachtens het voormeld artikel 11, § 1, de qu'en vertu de l'article 11, § 1er, précité, le Roi est habilité à
Koning wordt gemachtigd om bepaalde maatregelen te treffen inzake prendre certaines mesures en matière de douanes et accises, lesquelles
douane en accijnzen waaruit een niet te verantwoorden verschil in font apparaître une différence de traitement non justifiée entre,
behandeling voortvloeit tussen enerzijds de categorie van d'une part, la catégorie des contribuables qui bénéficient de la
belastingplichtigen die de grondwettelijke waarborg genieten dat garantie constitutionnelle que les impôts et les éventuelles
belastingen en eventuele vrijstellingen of verminderingen daarvan door exemptions ou modérations d'impôt sont établis par une assemblée
een democratisch verkozen beraadslagende vergadering worden délibérante démocratiquement élue et, d'autre part, la catégorie des
vastgesteld en anderzijds de categorie van belastingplichtigen inzake contribuables en matière de douanes et accises qui est privée de cette
douane en accijnzen aan wie die grondwettelijke waarborg is ontzegd, garantie constitutionnelle, en ce que l'arrêté royal du 29 décembre
doordat het krachtens de voormelde machtiging door de Koning getroffen
koninklijk besluit van 29 december 1992 betreffende de algemene 1992 relatif au régime général, à la détention, à la circulation et
regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben, en het verkeer aux contrôles des produits soumis à accise pris par le Roi en vertu de
daarvan en de controles daarop, manifest laattijdig werd bekrachtigd l'habilitation précitée a manifestement été confirmé tardivement par
door het voormeld artikel 43 en met miskenning van de bepalingen van l'article 43 précité et en méconnaissance des dispositions de
het voormeld artikel 11, § 2, en/of doordat het krachtens de voormelde
machtiging door de Koning getroffen koninklijk besluit van 29 december l'article 11, § 2, précité et/ou en ce que l'arrêté royal du 29
1992 betreffende de algemene regeling voor accijnsproducten, het décembre 1992 relatif au régime général, à la détention, à la
circulation et aux contrôles des produits soumis à accise pris par le
voorhanden hebben, en het verkeer daarvan en de controle daarop, met Roi en vertu de l'habilitation précitée semble établir à partir du 1er
ingang van 1 januari 1993 een nieuwe algemene belastingregeling inzake janvier 1993 un nouveau régime général d'imposition en matière
accijnzen tot stand lijkt te brengen die niet kan worden aangemerkt d'accises qui ne peut être considéré comme la transposition en droit
als het in het interne recht omzetten van een aantal technische interne d'un certain nombre de prescriptions techniques d'une
voorschriften van een E.G.-richtlijn ? ». directive C.E. ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3112 en 3142 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 3112 et 3142 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid met de B.1. La Cour est interrogée au sujet de la compatibilité avec les
artikelen 10 en 11, in samenhang met de artikelen 170 en 172, van de articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec ses
Grondwet, van artikel 11 van de algemene wet inzake douane en articles 170 et 172, de l'article 11 de la loi générale sur les
accijnzen, gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977 douanes et accises, coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977
(hierna : A.W.D.A.), en van artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 (ci-après : L.G.D.A.), et de l'article 43 de la loi du 10 juin 1997
betreffende de algemene regeling voor accijnsproducten, het voorhanden relative au régime général, à la détention, à la circulation et aux
hebben en het verkeer daarvan en de controles daarop. contrôles des produits soumis à accise.
B.2. De in het geding zijnde bepalingen luiden : B.2. Les dispositions litigieuses énoncent :
- Artikel 11 van de A.W.D.A. : - L'article 11 de la L.G.D.A. :
« § 1. Onverminderd de verordeningen en beschikkingen van algemene « § 1er. Sans préjudice des règlements et des décisions de caractère
aard, door de Raad of door de Commissie van de Europese Gemeenschappen général du Conseil ou de la Commission des Communautés européennes
genomen inzake douane, mag de Koning, bij wege van een besluit pris en matière de douane, le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil
waarover door de in Raad vergaderde Ministers is beraadslaagd, alle
maatregelen treffen inzake douane en accijnzen om de goede uitvoering des ministres, prendre toutes mesures en matière de douane et
te verzekeren van internationale akten, beslissingen, aanbevelingen en d'accise, propres à assurer la bonne exécution d'actes, décisions,
afspraken, hieronder begrepen zijnde het opheffen of het wijzigen van recommandations ou arrangements internationaux, ces mesures pouvant
wetsbepalingen. § 2. De besluiten, die in de loop van een jaar zijn getroffen bij comprendre l'abrogation ou la modification de dispositions légales.
toepassing van § 1, maken tezamen het voorwerp uit van een ontwerp van § 2. L'ensemble des arrêtés pris au cours d'une année par application
bekrachtigingswet dat, bij het begin van het volgende jaar, bij de du § 1er, fait l'objet d'un projet de loi de confirmation dont les
wetgevende Kamers wordt ingediend. » Chambres législatives sont saisies au début de l'année suivante ».
- Artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 betreffende de algemene - L'article 43 de la loi du 10 juin 1997 relative au régime général, à
regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer la détention, à la circulation et au contrôle des produits soumis à
daarvan en de controles daarop : accise :
« Het koninklijk besluit van 29 december 1992 betreffende de algemene « L'arrêté royal du 29 décembre 1992 relatif au régime général, à la
regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer détention, à la circulation et aux contrôles des produits soumis à
daarvan en de controles daarop, gewijzigd bij het koninklijk besluit accise, modifié par l'arrêté royal du 29 décembre 1992 et par l'arrêté
van 29 december 1992 en bij het koninklijk besluit van 30 juni 1995, royal du 30 juin 1995, est confirmé pour la période pendant laquelle
wordt bekrachtigd voor de periode dat het uitwerking had ». il a été en vigueur ».
B.3.1. Uit de artikelen 170, § 1, en 172, tweede lid, van de Grondwet B.3.1. Il se déduit des articles 170, § 1er, et 172, alinéa 2, de la
kan worden afgeleid dat geen enkele belasting kan worden geheven en Constitution qu'aucun impôt ne peut être levé et qu'aucune exemption
dat geen enkele vrijstelling van belasting kan worden verleend zonder d'impôt ne peut être accordée sans qu'ait été recueilli le
instemming van de belastingplichtigen, uitgedrukt door hun consentement des contribuables, exprimé par leurs représentants. Il
vertegenwoordigers. Daaruit volgt dat de fiscale aangelegenheid een s'ensuit que la matière fiscale est une compétence que la Constitution
bevoegdheid is die door de Grondwet aan de wet wordt voorbehouden en réserve à la loi et que toute délégation qui porte sur la
dat elke delegatie die betrekking heeft op het bepalen van één van de détermination de l'un des éléments essentiels de l'impôt est, en
essentiële elementen van de belasting in beginsel ongrondwettig is. principe, inconstitutionnelle.
De niet-inachtneming van die bepalingen impliceert bovendien een Le manquement à ces dispositions est, en outre, constitutif d'une
schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zij houdt immers violation des articles 10 et 11 de la Constitution. Il implique en
een niet te verantwoorden verschil in behandeling in tussen twee effet une différence de traitement injustifiable entre deux catégories
categorieën van belastingplichtigen : degenen die de waarborg genieten dat niemand kan worden onderworpen aan een belasting indien daartoe niet is beslist door een democratisch verkozen beraadslagende vergadering en degenen aan wie die grondwettelijke waarborg wordt ontzegd. B.3.2. Wanneer de wetgever zich evenwel in de onmogelijkheid bevindt om zelf alle essentiële elementen van een belasting vast te stellen omdat de inachtneming van de parlementaire procedure hem niet ertoe in staat zou stellen met de vereiste spoed te handelen om een doelstelling van algemeen belang te verwezenlijken, kan worden aanvaard dat hij de Koning ertoe machtigt zulks te doen op voorwaarde dat die machtiging uitdrukkelijk en ondubbelzinnig is en dat de door de Koning genomen maatregelen door de wetgevende macht worden de contribuables : ceux qui bénéficient de la garantie que nul ne peut être soumis à un impôt si celui-ci n'a pas été décidé par une assemblée délibérante démocratiquement élue et ceux qui sont privés de cette garantie constitutionnelle. B.3.2. Toutefois, lorsque le législateur se trouve dans l'impossibilité d'établir lui-même tous les éléments essentiels d'un impôt parce que le respect de la procédure parlementaire ne lui permettrait pas d'agir avec la promptitude voulue pour réaliser un objectif d'intérêt général, il peut être admis qu'il habilite le Roi à le faire, pour autant qu'il détermine explicitement et sans équivoque l'objet de cette délégation et que les mesures prises par le Roi soient examinées par le pouvoir législatif dans un délai relativement
onderzocht binnen een relatief korte termijn, vastgesteld in de court, fixé dans la loi d'habilitation.
machtigingswet.
Ten aanzien van artikel 11 van de A.W.D.A. Quant à l'article 11 de la L.G.D.A.
B.4.1. Uit de machtiging, in artikel 11, § 1, van de A.W.D.A., aan de B.4.1. Le pouvoir que l'article 11, § 1er, de la L.G.D.A. confère au
Koning om « alle maatregelen [te] treffen inzake douane en accijnzen Roi de « prendre toutes mesures en matières de douanes et d'accise,
om de goede uitvoering te verzekeren van internationale akten, propres à assurer la bonne exécution d'actes, décisions,
beslissingen, aanbevelingen en afspraken, hieronder begrepen zijnde recommandations ou arrangements internationaux, ces mesures pouvant
het opheffen of het wijzigen van wetsbepalingen », vloeit een verschil comprendre l'abrogation ou la modification de dispositions légales »,
in behandeling voort tussen de categorie van belastingplichtigen die fait naître une différence de traitement entre la catégorie des
de voormelde grondwettelijke waarborg genieten, en de categorie van redevables qui bénéficient de la garantie constitutionnelle précitée
belastingplichtigen inzake douane en accijnzen, aan wie die et celle des redevables de douanes et accises, qui se voient privés de
grondwettelijke waarborg is ontzegd. Een dergelijk verschil in cette garantie. Cette différence de traitement n'est en principe pas
behandeling is in beginsel niet te verantwoorden. justifiable.
B.4.2. Artikel 11, § 2, van de A.W.D.A. heeft evenwel erin voorzien B.4.2. L'article 11, § 2, de la L.G.D.A. a toutefois prévu que les
dat de aldus door de Koning genomen besluiten het voorwerp dienen uit arrêtés ainsi pris par le Roi devaient faire l'objet d'une loi de
te maken van een bekrachtigingswet. Volgens die wetsbepaling moet, confirmation. Selon cette disposition législative, l'ensemble des
telkens bij het begin van het jaar dat volgt op het jaar waarin de arrêtés pris au cours d'une année fait l'objet d'un projet de loi de
desbetreffende koninklijke besluiten zijn genomen, een ontwerp van
bekrachtigingswet bij de wetgevende Kamers worden ingediend. confirmation dont les Chambres législatives sont saisies au début de
l'année suivante.
B.4.3. Nu de machtiging vervat in artikel 11 van de A.W.D.A. voldoet B.4.3. Dès lors que l'habilitation contenue dans l'article 11 de la
aan de voorwaarden uiteengezet in B.3.2, is die bepaling bestaanbaar L.G.D.A. satisfait aux conditions exposées au B.3.2, cette disposition
met de artikelen 170, § 1, en 172, al dan niet in samenhang gelezen est compatible avec les articles 170, § 1er, et 172, lus en
met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet. combinaison ou non avec les articles 10 et 11, de la Constitution.
B.5. In zoverre de prejudiciële vragen betrekking hebben op artikel 11 B.5. En tant qu'elles portent sur l'article 11 de la L.G.D.A., les
van de A.W.D.A. dienen zij ontkennend te worden beantwoord. questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Ten aanzien van artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 Quant à l'article 43 de la loi du 10 juin 1997
B.6. Artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 bekrachtigt het koninklijk B.6. L'article 43 de la loi du 10 juin 1997 confirme l'arrêté royal du
besluit van 29 december 1992 betreffende de algemene regeling voor 29 décembre 1992 relatif au régime général, à la détention, à la
accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer daarvan en de circulation et aux contrôles des produits soumis à accise.
controles daarop.
Het voormelde koninklijk besluit van 29 december 1992, genomen op L'arrêté royal précité du 29 décembre 1992, pris sur la base de
grond van de bij artikel 11, § 1, van de A.W.D.A. aan de Koning l'habilitation conférée au Roi par l'article 11, § 1er, de la L.G.D.A.
verleende machtiging en in werking getreden op 1 januari 1993, strekte et entré en vigueur au 1er janvier 1993, visait à transposer en temps
tot de tijdige omzetting in het interne recht van de richtlijn utile dans le droit interne la directive 92/12/CEE du Conseil du 25
92/12/EEG van de Raad van 25 februari 1992 betreffende de algemene février 1992 relative au régime général, à la détention, à la
regeling voor accijnsprodukten, het voorhanden hebben en het verkeer circulation et aux contrôles des produits soumis à accise. En vertu de
daarvan en de controles daarop. Krachtens artikel 31, lid 1, eerste l'article 31, paragraphe 1, première phrase, de cette directive, les
zin, van die richtlijn doen de lidstaten de nodige wettelijke en Etats membres mettent en vigueur les dispositions législatives,
bestuursrechtelijke bepalingen in werking treden om op 1 januari 1993 réglementaires et administratives nécessaires pour se conformer à
aan die richtlijn te voldoen. cette directive au 1er janvier 1993.
De parlementaire voorbereiding van de wet van 10 juni 1997 vermeldt Les travaux préparatoires de la loi du 10 juin 1997 mentionnent à ce
daaromtrent : sujet :
« In samenhang met de afschaffing van de fiscale grenzen naar « Dans le contexte de l'abolition des frontières fiscales inhérente à
aanleiding van de oprichting en de werking van de interne markt op 1 l'établissement et au fonctionnement du marché intérieur du 1er
januari 1993 en het ermee gepaard gaande vrij verkeer van goederen bij janvier 1993, lequel implique la libre circulation des marchandises
intracommunautair vervoer, handelt Richtlijn 92/12/EEG van de Raad van dans le trafic intracommunautaire, la directive 92/12/CEE du Conseil
de Europese Gemeenschappen van 25 februari 1992 [...] over de algemene des Communautés européennes du 25 février 1992 [...] traite de
l'harmonisation des règles régissant le régime général, la détention,
regeling, het voorhanden hebben, het verkeer en de controle van de la circulation et les contrôles des produits soumis à accise au niveau
produkten onderworpen aan communautaire accijnzen [...]. communautaire [...].
Om de volledige uitwerking van de bovenvermelde bepalingen vanaf hun Aux fins d'optimaliser le plein effet des dispositions susvisées dès
inwerkingtreding te optimaliseren werd met artikel 1 van Richtlijn leur entrée en vigueur, l'article 1er de la directive 92/108/CEE du
92/108/EEG van de Raad van 14 december 1992 [...] Richtlijn 92/12 Conseil du 14 décembre 1992 [...] a modifié la directive 92/12
gewijzigd. précitée.
De lidstaten van de EG dienden zich ten laatste op 31 december 1992 te Les Etats membres de la CEE devaient se conformer à ces deux premières
schikken naar deze eerste twee richtlijnen. Zij werden tevens in directives au plus tard le 31 décembre 1992. Aussi, furent-elles
nationaal recht omgezet bij koninklijk besluit van 29 december 1992 transposées dans le droit interne par l'arrêté royal du 29 décembre
betreffende de algemene regeling voor accijnsprodukten, het voorhanden 1992 relatif au régime général, à la détention, à la circulation et
hebben en het verkeer daarvan en de controles daarop en bij koninklijk aux contrôles des produits soumis à accise et par l'arrêté royal du 29
besluit van 29 december 1992 betreffende de accijnzen [...] » (Parl. décembre 1992 concernant les accises [...] » (Doc. parl. Chambre,
St., Kamer, 1996-1997, nr. 781/1, pp. 1-2; zie ook : advies van de 1996-1997, n° 781/1, pp. 1-2; voir également : avis du Conseil d'Etat,
Raad van State, ibid., p. 36). ibid., p. 36).
B.7. Krachtens artikel 11, § 2, van de A.W.D.A. diende het koninklijk B.7. En vertu de l'article 11, § 2, de la L.G.D.A., l'arrêté royal du
besluit van 29 december 1992 het voorwerp uit te maken van een ontwerp 29 décembre 1992 devait faire l'objet d'un projet de loi de
van bekrachtigingswet dat, « bij het begin van het volgende jaar », - confirmation qui devait être introduit auprès des Chambres
te dezen begin 1993 - bij de wetgevende Kamers moest worden ingediend. législatives « au début de l'année suivante », en l'espèce, début 1993.
Het ontwerp van bekrachtigingswet van het koninklijk besluit van 29 Le projet de loi de confirmation de l'arrêté royal du 29 décembre 1992
december 1992 werd pas op 22 november 1996 ingediend (Parl. St., n'a été déposé que le 22 novembre 1996 (Doc. parl., Chambre,
Kamer, 1996-1997, nr. 781/1), dit is ruim drie jaar na het in artikel 1996-1997, n° 781/1), soit plus de trois ans après la date prévue par
11, § 2, van de A.W.D.A. bepaalde tijdstip. Dat koninklijk besluit l'article 11, § 2, de la L.G.D.A. Cet arrêté royal fut ensuite
werd vervolgens met ingang van 11 augustus 1997 - ruim vier jaar na de confirmé, avec effet au 11 août 1997 - plus de quatre ans après son
inwerkingtreding ervan - bekrachtigd bij artikel 43 van de wet van 10 entrée en vigueur -, par l'article 43 de la loi du 10 juin 1997 « pour
juni 1997 « voor de periode dat het uitwerking had ». la période pendant laquelle il a été en vigueur ».
B.8.1. De prejudiciële vragen hebben in wezen betrekking op de B.8.1. Les questions préjudicielles portent en réalité sur la
laattijdige bekrachtiging van het koninklijk besluit van 29 december confirmation tardive de l'arrêté royal du 29 décembre 1992 par
1992 bij artikel 43 van de wet van 10 juni 1997, zodat het onderzoek l'article 43 de la loi du 10 juin 1997, de sorte que l'examen, par les
door de wetgevende Kamers van het koninklijk besluit van 29 december Chambres législatives, de l'arrêté royal du 29 décembre 1992, pris en
1992, genomen op grond van artikel 11, § 1, van de A.W.D.A., niet vertu de l'article 11, § 1er, de la L.G.D.A., n'a pas eu lieu dans le
heeft plaatsgevonden binnen de relatief korte termijn vastgesteld in artikel 11, § 2, van de A.W.D.A. délai relativement court fixé par l'article 11, § 2, de la L.G.D.A.
B.8.2. In het arrest nr. 60/2002 heeft het Hof zich over een B.8.2. Dans l'arrêt n° 60/2002, la Cour s'est prononcée comme suit au
soortgelijke problematiek uitgesproken als volgt : sujet d'un problème analogue :
« Inzonderheid gelet op het feit dat de Koning Zich ertoe heeft « Compte tenu en particulier du fait que le Roi S'est borné à
beperkt een aantal technische voorschriften van E.G.-richtlijnen in transposer dans le droit interne un certain nombre de prescriptions
het interne recht om te zetten waarbij - zoals dit overigens ook het techniques de directives C.E., en étant dans une large mesure lié -
geval zou zijn voor de wetgever zelf -, Hij in hoge mate gebonden is comme cela aurait du reste aussi été le cas pour le législateur
door de inhoud van de om te zetten bepalingen van de desbetreffende lui-même - par le contenu des dispositions des directives en cause qui
richtlijnen, maakt zulk een laattijdige bekrachtiging te dezen geen devaient être transposées, une telle confirmation tardive ne constitue
schending uit van het grondwettelijk beginsel van gelijkheid en pas en l'espèce une violation du principe constitutionnel d'égalité et
niet-discriminatie ». de non-discrimination ».
B.9. Uit de formulering van de prejudiciële vragen blijkt evenwel dat B.9. La formulation des questions préjudicielles fait cependant
van die overwegingen van het arrest nr. 60/2002 in de thans apparaître que les considérations de l'arrêt n° 60/2002 ne pourraient
voorliggende zaak geen toepassing zou kunnen worden gemaakt, om reden s'appliquer à l'affaire présentement soumise à la Cour, parce que,
dat, enerzijds, de richtlijn 92/12/EEG, in het interne recht omgezet d'une part, la directive 92/12/CEE, qui a été transposée en droit
bij het koninklijk besluit van 29 december 1992, geen louter interne par l'arrêté royal du 29 décembre 1992, n'aurait pas pour
technische voorschriften zou betreffen, maar een aantal essentiële objet des prescriptions purement techniques, mais fixerait plusieurs
elementen van de belastingheffing zou bepalen en, anderzijds, de éléments essentiels d'une perception et que, d'autre part, en vue de
Koning bij de omzetting in het interne recht van de richtlijn la transposition en droit interne de la directive 92/12/CEE, le Roi ne
92/12/EEG niet in hoge mate gebonden zou zijn door de inhoud van de om serait pas lié dans une large mesure par le contenu des dispositions à
te zetten bepalingen van die richtlijn. transposer de cette directive.
B.10.1. De richtlijn 92/12/EEG bepaalt welke producten in het kader B.10.1. La directive 92/12/CEE indique les produits qui, dans le cadre
van het gemeenschapsrecht aan accijns zijn onderworpen (artikel 3, lid du droit communautaire, sont soumis à accise (article 3, paragraphe
1), geeft aan wanneer het belastbare feit zich voordoet (artikel 5, 1), précise à quel moment intervient le fait imposable (article 5,
lid 1) en stelt het tijdstip vast waarop de accijns verschuldigd wordt paragraphe 1) et à partir de quand l'accise est exigible (article 6,
(artikel 6, lid 1). Zij bepaalt ook in welke lidstaat de accijns moet paragraphe 1). Elle dit également dans quel Etat membre l'accise doit
worden geheven (artikel 7, lid 1, en de artikelen 8 en 9) en, voor être perçue (article 7, paragraphe 1, et articles 8 et 9) et, pour
enkele gevallen, door wie de accijns verschuldigd is (artikel 7, lid certains cas, quelle personne doit la payer (article 7, paragraphe 2
2juncto, lid 3, artikel 9, lid 1, tweede alinea, en artikel 20, lid juncto, le paragraphe 3, article 9, paragraphe 1, deuxième alinéa, et
1). article 20, paragraphe 1).
Die bepalingen omvatten aldus een aantal essentiële elementen van de Ces dispositions contiennent donc plusieurs éléments essentiels de la
belastingheffing - te dezen de accijnsheffing - die verder reiken dan perception - en l'espèce de l'accise - qui vont au-delà de la fixation
het vaststellen van technische voorschriften. Daaruit volgt dat de de prescriptions techniques. Il s'ensuit que le Roi, lors de la
Koning bij de omzetting in het interne recht van die richtlijn bij het transposition de cette directive en droit interne par l'arrêté royal
koninklijk besluit van 29 december 1992 niet louter technische du 29 décembre 1992, n'a pas transposé des prescriptions purement
voorschriften heeft omgezet. techniques.
B.10.2. Met de accijnsrichtlijn 92/12/EEG heeft slechts een B.10.2. La directive 92/12/CEE relative aux accises ne constitue
gedeeltelijke harmonisering plaatsgevonden. Die richtlijn beperkt zich qu'une harmonisation partielle. En effet, cette directive se limite
in wezen immers tot indeling van de producten aan de hand van essentiellement à classer les produits sur la base de critères
objectieve criteria - onder meer verband houdend met de toegepaste objectifs - compte tenu notamment des procédés de production appliqués
productieprocédés -, omschrijving van de voorwaarden voor de -, à définir les conditions d'exigibilité de l'accise, à organiser un
verschuldigdheid van de accijns, regulering van het verkeer van régime de circulation des produits assujettis à l'accise, à déterminer
accijnsproducten en vaststelling van de maatstaf van heffing en de la base d'imposition des accises et à fixer les taux minimaux.
minimumtarieven.
Zonder uitspraak te doen over de vraag of uit zulk een gedeeltelijke Sans se prononcer sur la question de savoir s'il peut se déduire d'une
harmonisering kan worden afgeleid dat de Koning bij de omzetting in telle harmonisation partielle que le Roi, lors de la transposition en
het interne recht van de voormelde accijnsrichtlijn in hoge mate droit interne de la directive précitée relative aux accises, était
gebonden was door de inhoud van de om te zetten bepalingen van die dans une large mesure lié par le contenu des dispositions de cette
richtlijn, stelt het Hof te dezen vast dat uit een inhoudelijke directive à transposer, la Cour constate, en l'espèce, qu'une
vergelijking van de bepalingen van het koninklijk besluit van 29 comparaison du contenu des dispositions de l'arrêté royal du 29
december 1992 met die van de accijnsrichtlijn 92/12/EEG blijkt dat de décembre 1992 avec celles de la directive 92/12/CEE relative aux
Koning zich ertoe heeft beperkt die Europeesrechtelijke normen zo goed accises fait apparaître que le Roi S'est contenté de reprendre pour
als letterlijk over te nemen. Het gegeven dat de huidige wetgever de ainsi dire littéralement ces normes européennes. La circonstance que
programmawet van 22 december 2003 heeft aangenomen, waaruit een andere l'actuel législateur a adopté la loi-programme du 22 décembre 2003,
beleidskeuze blijkt, doet daaraan niets af. qui dénote un autre choix politique, n'y change rien.
B.10.3. Het koninklijk besluit van 29 december 1992 betreffende de B.10.3. L'arrêté royal du 29 décembre 1992 relatif au régime général,
algemene regeling voor accijnsproducten, het voorhanden hebben en het à la détention, à la circulation et aux contrôles des produits soumis
verkeer daarvan en de controles daarop werd bekendgemaakt in het
Belgisch Staatsblad van 31 december 1992. à accise a été publié au Moniteur belge du 31 décembre 1992.
Hoewel kan worden betreurd dat de bekrachtiging van dat besluit bij Si l'on peut regretter que la confirmation de cet arrêté par l'article
artikel 43 van de wet van 10 juni 1997 laattijdig heeft 43 de la loi du 10 juin 1997 soit tardive, il ne s'agissait pas, en
plaatsgevonden, ging het te dezen niet erom, in
accijnsaangelegenheden, een onvoorspelbaar element in te voeren, nu l'espèce, d'introduire un élément imprévisible en matière d'accises,
vanaf 31 december 1992 de rechtzoekenden over de betrokken regelgeving dès lors qu'à partir du 31 décembre 1992, les justiciables
waren ingelicht. connaissaient la réglementation en question.
B.10.4. Bovendien werd het koninklijk besluit van 29 december 1992 B.10.4. De surcroît, l'arrêté royal du 29 décembre 1992 a été
bekrachtigd, zodat de wetgever moet worden geacht zich de bepalingen confirmé, de sorte que le législateur doit être réputé s'être
van dat koninklijk besluit te hebben toegeëigend vanaf 1 januari 1993, approprié les dispositions de cet arrêté royal à partir du 1er janvier
datum van inwerkingtreding van dat koninklijk besluit (artikel 31 van 1993, date d'entrée en vigueur dudit arrêté royal (article 31 de cet
dat besluit). arrêté).
B.10.5. Gelet op al die specifieke elementen, inzonderheid de zo goed B.10.5. Compte tenu de tous ces éléments spécifiques, et en
als letterlijke overname van een dwingende richtlijn die zelf particulier de la reprise presque textuelle d'une directive
verscheidene essentiële elementen van een belasting bevat, kan de contraignante contenant elle-même plusieurs éléments essentiels d'un
laattijdige bekrachtiging niet worden aangemerkt als een niet te impôt, la confirmation tardive ne peut être considérée comme portant
verantwoorden aantasting van de waarborgen vervat in de artikelen 170, une atteinte injustifiée aux garanties inscrites aux articles 170, § 1er,
§ 1, en 172, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 10 en et 172, lus en combinaison ou non avec les articles 10 et 11, de la
11, van de Grondwet. Constitution.
B.11. In zoverre de prejudiciële vragen betrekking hebben op artikel B.11. En tant qu'elles portent sur l'article 43 de la loi du 10 juin
43 van de wet van 10 juni 1997 dienen zij ontkennend te worden beantwoord. 1997, les questions préjudicielles appellent une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 11 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, L'article 11 de la loi générale relative aux douanes et accises,
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 18 juli 1977, en artikel 43 coordonnée par l'arrêté royal du 18 juillet 1977, et l'article 43 de
van de wet van 10 juni 1997 betreffende de algemene regeling voor la loi du 10 juin 1997 relative au régime général, à la détention, à
accijnsproducten, het voorhanden hebben en het verkeer daarvan en de la circulation et aux contrôles des produits soumis à accise ne
controles daarop, schenden niet de artikelen 170, § 1, en 172, al dan violent pas les articles 170, § 1er, et 172, lus en combinaison ou non
niet in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de Grondwet. avec les articles 10 et 11, de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 september 2005. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 septembre 2005.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
A. Arts A. Arts
^