Uittreksel uit arrest nr. 95/2005 van 25 mei 2005 Rolnummers 3084, 3087, 3090, 3091 en 3093 In zake : de beroepen tot vernietiging van diverse bepalingen van het decreet van het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot organisatie van de Waals Het Arbitragehof, samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, en voorzitter A. A(...) | Extrait de l'arrêt n° 95/2005 du 25 mai 2005 Numéros du rôle : 3084, 3087, 3090, 3091 et 3093 En cause : les recours en annulation de diverses dispositions du décret de la Région wallonne du 12 février 2004 organisant les provinces wallonne La Cour d'arbitrage, composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du président A.(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Uittreksel uit arrest nr. 95/2005 van 25 mei 2005 | Extrait de l'arrêt n° 95/2005 du 25 mai 2005 |
Rolnummers 3084, 3087, 3090, 3091 en 3093 | Numéros du rôle : 3084, 3087, 3090, 3091 et 3093 |
In zake : de beroepen tot vernietiging van diverse bepalingen van het | En cause : les recours en annulation de diverses dispositions du |
decreet van het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot organisatie van | décret de la Région wallonne du 12 février 2004 organisant les |
de Waalse provincies, ingesteld door X. Bossu en anderen, de | provinces wallonnes, introduits par X. Bossu et autres, le Conseil des |
Ministerraad, R. Pankert en anderen, de provincie Henegouwen en G. | ministres, R. Pankert et autres, la province de Hainaut et G. |
Lapierre. | Lapierre. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit rechter P. Martens, waarnemend voorzitter, en | composée du juge P. Martens, faisant fonction de président, du |
voorzitter A. Arts, en de rechters R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De | président A. Arts, et des juges R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, |
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en J. | L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman et J. Spreutels, |
Spreutels, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van rechter P. Martens, | assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le juge P. Martens, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging | I. Objet des recours et procédure |
a. Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 24 en | a. Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la |
28 september 2004 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn | |
ingekomen op 27 en 29 september 2004, is beroep tot vernietiging | poste les 24 et 28 septembre 2004 et parvenues au greffe les 27 et 29 |
ingesteld van de artikelen 113 en 137 (partim ) van het decreet van | septembre 2004, un recours en annulation des articles 113 et 137 |
het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot organisatie van de Waalse | (partim ) du décret de la Région wallonne du 12 février 2004 |
provincies (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 maart | organisant les provinces wallonnes (publié au Moniteur belge du 30 |
2004), respectievelijk door : | mars 2004) a été introduit respectivement par : |
- X. Bossu, wonende te 6720 Hachy, rue St.-Amand 4, F.-J. | - X. Bossu, demeurant à 6720 Hachy, rue St.-Amand 4, F.-J. |
Bournonville, wonende te 5570 Winenne, rue des Ardennes 352, A. | Bournonville, demeurant à 5570 Winenne, rue des Ardennes 352, A. |
Clerinx, wonende te 4020 Luik, Quai Van Beneden 10/13, M. Lejoly, | Clerinx, demeurant à 4020 Liège, Quai Van Beneden 10/13, M. Lejoly, |
wonende te 4700 Eupen, Vervierser Strasse 10, M. Masset, wonende te | demeurant à 4700 Eupen, rue de Verviers 10, M. Masset, demeurant à |
6953 Lesterny, rue de Bure 24, en A. Stassen, wonende te 4852 Homburg, | 6953 Lesterny, rue de Bure 24, et A. Stassen, demeurant à 4852 |
rue Laschet 8; | Hombourg, rue Laschet 8; |
- de Ministerraad. | - le Conseil des ministres. |
b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 | b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
september 2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | 29 septembre 2004 et parvenue au greffe le 30 septembre 2004, un |
op 30 september 2004, is beroep tot vernietiging ingesteld van | recours en annulation du même décret a été introduit par R. Pankert, |
hetzelfde decreet door R. Pankert, wonende te 4700 Eupen, Stendrich | demeurant à 4700 Eupen, Stendrich 131, R. Emonds, demeurant à 4700 |
131, R. Emonds, wonende te 4700 Eupen, Rosenweg 16, A. Keutgen, | Eupen, Rosenweg 16, A. Keutgen, demeurant à 4700 Eupen, Am Bahndamm |
wonende te 4700 Eupen, Am Bahndamm 42, W. Dürnholz, wonende te 4700 | |
Eupen, Schilsweg 55, N. Scholzen, wonende te 4700 Eupen, Lascheterfeld | 42, W. Dürnholz, demeurant à 4700 Eupen, Schilsweg 55, N. Scholzen, |
5, D. Thielen, wonende te 4700 Eupen, Simarstrasse 51, en C. | demeurant à 4700 Eupen, Lascheterfeld 5, D. Thielen, demeurant à 4700 |
Kohnenmergen, wonende te 4750 Bütgenbach, Wirtzfelderweg 45. | Eupen, Simarstrasse 51, et C. Kohnenmergen, demeurant à 4750 |
Butgenbach, Wirtzfelderweg 45. | |
c. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 | c. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
september 2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | 28 septembre 2004 et parvenue au greffe le 30 septembre 2004, la |
op 30 september 2004, heeft de provincie Henegouwen beroep tot | province de Hainaut a introduit un recours en annulation des articles |
vernietiging ingesteld van de artikelen 32, § 1, 60 en 129 tot 133 van | 32, § 1er, 60 et 129 à 133 du même décret. |
hetzelfde decreet. d. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 30 | d. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
september 2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen | 30 septembre 2004 et parvenue au greffe le 1er octobre 2004, G. |
op 1 oktober 2004, heeft G. Lapierre, wonende te 6060 Gilly, rue des | Lapierre, demeurant à 6060 Gilly, rue des Moissons 53, a introduit un |
Moissons 53, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 128 van | recours en annulation de l'article 128 du même décret. |
hetzelfde decreet. | |
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3084, 3087, 3090, 3091 en | Ces affaires, inscrites sous les numéros 3084, 3087, 3090, 3091 et |
3093 van de rol van het Hof, werden samengevoegd. | 3093 du rôle de la Cour, ont été jointes. |
(...) | (...) |
II. In rechte | II. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de beroepen | Quant à la recevabilité des recours |
B.1.1. Het beroep in de zaak nr. 3090 is ingesteld door Duitstalige | B.1.1. Le recours dans l'affaire n° 3090 est introduit par des |
burgers die in het Duitse taalgebied verblijven. Zij worden | citoyens germanophones résidant dans la région de langue allemande. |
rechtstreeks en ongunstig geraakt door de door hen aangevochten | Ils sont directement et défavorablement affectés par les dispositions |
decreetsbepalingen in zoverre die niet voorzien in het gebruik van de | du décret qu'ils attaquent, en ce qu'elles ne prévoient pas |
Duitse taal voor de werkzaamheden en de mededelingen van de | l'utilisation de la langue allemande dans les travaux et les |
provinciale organen die daarbij worden ingericht. | communications des organes provinciaux qu'elles organisent. |
B.1.2. De provincie Henegouwen, verzoekster in de zaak nr. 3091, wordt | B.1.2. La province de Hainaut, requérante dans l'affaire n° 3091, est |
rechtstreeks en ongunstig geraakt door de door haar aangevochten | directement et défavorablement affectée par les dispositions du décret |
decreetsbepalingen die, hetzij de bevoegdheden van de provincies | qu'elle attaque, et qui, soit restreignent les compétences des |
beperken, hetzij betrekking hebben op de organisatiewijze ervan. | provinces, soit concernent leur mode d'organisation. |
B.1.3. Het beroep in de zaak nr. 3093 is ingesteld door een persoon | B.1.3. Le recours dans l'affaire n° 3093 est introduit par une |
die deel uitmaakt van het contractueel personeel van de provincie | personne faisant partie du personnel contractuel de la province de |
Henegouwen. Die persoon kan rechtstreeks en ongunstig worden geraakt | Hainaut. Elle est susceptible d'être directement et défavorablement |
door de decreetsbepaling waarbij het personeel van de provincie, | affectée par la disposition du décret qui transfère le personnel, dont |
waartoe zij behoort, wordt overgeheveld naar het Waalse Gewest. | elle fait partie, de la province à la Région wallonne. |
B.1.4. De beroepen zijn ontvankelijk. | B.1.4. Les recours sont recevables. |
B.2. De beroepen in de zaken nrs. 3084 en 3087 hebben betrekking op | B.2. Les recours dans les affaires n° 3084 et n° 3087 portent sur la |
dezelfde bepaling en zijn gebaseerd op soortgelijke middelen. | même disposition et s'appuient sur des moyens similaires. Dès lors que |
Aangezien het beroep in de zaak nr. 3087 is ingesteld door de | le recours n° 3087 est introduit par le Conseil des Ministres, qui ne |
Ministerraad, die niet moet doen blijken van zijn belang om voor het | |
Hof in rechte te treden, dient niet te worden onderzocht of de | doit pas justifier de son intérêt à agir devant la Cour, il n'y a pas |
verzoekende partijen in de zaak nr. 3084 doen blijken van het vereiste | lieu d'examiner si les requérants dans l'affaire n° 3084 justifient de |
belang om hun beroep in te stellen. | l'intérêt requis pour introduire leur recours. |
Ten gronde | Quant au fond |
Ten aanzien van het ambt van arrondissementscommissaris (zaken nrs. | En ce qui concerne la fonction de commissaire d'arrondissement |
3084 en 3087) | (affaires nos 3084 et 3087) |
B.3.1. De verzoekers in de zaken nrs. 3084 en 3087 vorderen de | B.3.1. Les requérants dans les affaires n° 3084 et n° 3087 poursuivent |
vernietiging van artikel 113 van het decreet van het Waalse Gewest van | l'annulation de l'article 113 du décret de la Région wallonne du 12 |
12 februari 2004 tot organisatie van de Waalse provincies, dat bepaalt : | février 2004 organisant les provinces wallonnes, qui dispose : |
« Voor één of meer administratieve arrondissementen kan er een | « Il peut y avoir, pour un ou plusieurs arrondissements |
commissaris van de Gewestregering zijn, die de titel van | administratifs, un commissaire du Gouvernement régional, qui porte le |
arrondissementscommissaris draagt, die de gouverneur van de provincie | titre de commissaire d'arrondissement, qui assiste le gouverneur de la |
waaronder het of de arrondissementen ressorteren, bijstaat en van wie | province dont relèvent le ou les arrondissements et dont toutes autres |
alle andere opdrachten door de Regering worden bepaald. | missions sont arrêtées par le Gouvernement. |
Voor de gevallen waarin er geen arrondissementscommissaris is in de | Pour les cas où il n'y a aucun commissaire d'arrondissement dans la |
provincie, worden deze opdrachten uitgeoefend door de gouverneur van | province, ces missions sont exercées par le gouverneur de la province |
de provincie ». | ». |
Zij vorderen tevens de gedeeltelijke vernietiging van artikel 137 van | Ils demandent également l'annulation partielle de l'article 137 du |
hetzelfde decreet, waarbij de provinciewet van 30 april 1836 wordt | même décret, qui abroge la loi provinciale du 30 avril 1836 et établit |
opgeheven en waarbij een lijst van artikelen van die wet wordt | une liste d'articles de cette loi qui ne sont pas abrogés, en ce que |
vastgesteld die niet worden opgeheven, in zoverre die bepaling artikel 132 van de voormelde provinciewet opheft. | cette disposition abroge l'article 132 de la loi provinciale précitée. |
Artikel 132 van de provinciewet bepaalt : | L'article 132 de la loi provinciale dispose : |
« Met uitzondering van het administratief arrondissement | « A l'exception de l'arrondissement administratif de |
Brussel-Hoofdstad is er, voor één of meer arrondissementen, een | Bruxelles-capitale, il y a, pour un ou plusieurs arrondissements |
commissaris van de federale regering, die de titel voert van | administratifs, un commissaire du Gouvernement fédéral, qui porte le |
arrondissementscommissaris ». | titre de commissaire d'arrondissement ». |
B.3.2. Uit de parlementaire voorbereiding van het decreet blijkt dat | B.3.2. Il ressort des travaux préparatoires du décret que l'intention |
de Waalse decreetgever de bedoeling had om het ambt van | du législateur décrétal wallon est de rendre la fonction de |
arrondissementscommissaris facultatief te maken, vermits het « wordt | commissaire d'arrondissement facultative, puisqu'elle « est maintenue, |
gehandhaafd, maar niet langer verplicht vereist is » (Parl. St., Waals | mais plus obligatoirement requise » (Doc. parl., Parlement wallon, |
Parlement, 2003-2004, nr. 613/1, p. 11), en dat de Minister tijdens de | 2003-2004, n° 613/1, p. 11), et que le ministre a précisé, au cours |
parlementaire voorbereiding heeft gepreciseerd dat « er thans immers | des travaux préparatoires, qu'il « existe, en effet, aujourd'hui des |
arrondissementscommissarissen bestaan, maar zonder waarborg voor de | commissaires d'arrondissement, mais sans garantie pour l'avenir » |
toekomst » (Parl. St., Waals Parlement, 2003-2004, nr. 613/5, p. 14). | (Doc. parl., Parlement wallon, 2003-2004, n° 613/5, p. 14). |
B.4. In de middelen wordt een schending aangeklaagd, door de artikelen | B.4. Les moyens dénoncent une violation, par les articles 113 et 137 |
113 en 137 van het aangevochten decreet, van artikel 39 van de | du décret attaqué, de l'article 39 de la Constitution et de l'article |
Grondwet en van artikel 6, § 1, VIII, eerste lid, 1°, van de | |
bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen. | 6, § 1er, VIII, alinéa 1er, 1°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de |
réformes institutionnelles. | |
B.5.1. Krachtens artikel 6, § 1, VIII, eerste lid, 1°, van de | B.5.1. En vertu de l'article 6, § 1er, VIII, alinéa 1er, 1°, de la loi |
bijzondere wet tot hervorming der instellingen zijn de gewesten | spéciale de réformes institutionnelles, les régions sont compétentes |
bevoegd voor « de samenstelling, organisatie, bevoegdheid en werking | pour « la composition, l'organisation, la compétence et le |
van de provinciale en gemeentelijke instellingen », onder voorbehoud | fonctionnement des institutions provinciales et communales », sous |
van een aantal uitzonderingen die in die bepaling worden opgesomd. | réserve d'une série d'exceptions énumérées par cette disposition. La |
Dezelfde bepaling preciseert : | même disposition précise : |
« De provinciegouverneurs, de gouverneur en de vice-gouverneur van het | « Les gouverneurs des provinces, le gouverneur et le vice-gouverneur |
administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, de adjunct van de | de l'arrondissement administratif de Bruxelles-capitale, l'adjoint du |
gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant, de | gouverneur de la province de Brabant flamand, les commissaires |
arrondissementscommissarissen en de | d'arrondissement et les commissaires d'arrondissement adjoints sont |
adjunct-arrondissementscommissarissen worden benoemd en afgezet door | nommés et révoqués par le Gouvernement de région concerné, sur l'avis |
de betrokken gewestregering, op eensluidend advies van de Ministerraad | conforme du Conseil des Ministres ». |
». B.5.2. Die bepaling preciseert ook : | B.5.2. Cette disposition précise aussi : |
« De gemeenteraden of de provincieraden [...] besluiten over elk | « Les conseils communaux et provinciaux [...] statuent sur tout objet |
onderwerp dat hen door de federale overheid of door de gemeenschappen | qui leur est soumis par l'autorité fédérale ou par les communautés ». |
is voorgelegd ». | |
Tijdens de parlementaire voorbereiding werd ook bevestigd : | Il a aussi été affirmé au cours des travaux préparatoires : |
« Wat de provinciegouverneurs, de gouverneur en vice-gouverneur van | « En ce qui concerne les gouverneurs de province, le gouverneur et le |
het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, de adjunct van de | vice-gouverneur de l'arrondissement administratif de |
gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant, de | Bruxelles-Capitale, l'adjoint du gouverneur de la province de Brabant |
arrondissementscommissarissen en de | flamand, les commissaires d'arrondissement et commissaires |
adjunct-arrondissementscommissarissen betreft, gaat het om functies | d'arrondissement adjoints; ces fonctions ne peuvent être supprimées |
die niet kunnen worden opgeheven. De gewestregering zal ze echter, op | mais il appartiendra au gouvernement régional, sur avis conforme du |
advies van de federale Ministerraad, benoemen of afzetten » (Parl. | Conseil des Ministres fédéral, de les nommer ou de les révoquer » |
St., Senaat, 2000-2001, nr. 2-709/1, p. 10). | (Doc. parl., Sénat, 2000-2001, n° 2-709/7, p. 10). |
B.6. De arrondissementscommissarissen zijn door de federale Regering | B.6. Les commissaires d'arrondissement sont chargés de diverses tâches |
belast met diverse taken. De omzendbrief van de Minister van | par le Gouvernement fédéral. La circulaire du Ministre de l'Intérieur |
Binnenlandse Zaken van 20 december 2003 betreffende de taken die de | du 20 décembre 2002 relative aux tâches exercées par les autorités |
provinciale overheden voor de Federale Overheidsdienst Binnenlandse | provinciales pour le service public fédéral Intérieur distingue, parmi |
Zaken uitoefenen, onderscheidt, onder hun federale opdrachten, | |
enerzijds, de bevoegdheden die ze uitoefenen als commissarissen van de | leurs missions fédérales, d'une part, les compétences qu'ils exercent |
Regering en op grond van de wetten en verordeningen en, anderzijds, de | en tant que commissaires du Gouvernement et sur la base des lois et |
opdrachten die hun worden gedelegeerd door de gouverneur krachtens | règlements, d'autre part, les missions qui leur sont déléguées par le |
artikel 139bis van de provinciewet, dat door het in het geding zijnde | gouverneur en vertu de l'article 139bis de la loi provinciale, non |
decreet niet is opgeheven. | abrogé par le décret en cause. |
Als commissarissen van de federale Regering zijn zij onder meer belast | En tant que commissaires du Gouvernement fédéral, ils sont notamment |
met de zorg voor de handhaving van de wetten en van de verordeningen | chargés de veiller au maintien des lois et des règlements |
van algemeen bestuur (artikel 133 van de provinciewet, niet opgeheven | d'administration générale (article 133 de la loi provinciale, non |
door het in het geding zijnde decreet), met het nemen van inzage in de | abrogé par le décret en cause), de prendre inspection dans les |
registers van de burgerlijke stand en van de bevolkingsregisters in de | communes des registres de l'état civil et de la population (article |
gemeenten (artikel 135 van de provinciewet, niet opgeheven door het in | 135 de la loi provinciale, non abrogé par le décret en cause), et ils |
het geding zijnde decreet) en met taken inzake politie en handhaving | sont chargés de missions en matière de police et de maintien de |
van de openbare orde (artikelen 128, 129 en 139 van de provinciewet, | l'ordre public (articles 128, 129 et 139 de la loi provinciale, non |
niet opgeheven door het in het geding zijnde decreet). Bovendien zijn | abrogés par le décret en cause). En outre, des tâches spécifiques |
specifieke federale taken toevertrouwd aan welbepaalde | fédérales sont confiées à certains commissaires d'arrondissement et |
arrondissementscommissarissen en adjunct-arrondissementscommissarissen | commissaires d'arrondissement adjoints par des dispositions |
(bijvoorbeeld artikelen 15, 92bis en 93 van het Kieswetboek; artikelen | particulières (par exemple articles 15, 92bis et 93 du Code électoral; |
63 en 64 van de gecoördineerde wetten op het gebruik van de talen in | articles 63 et 64 des lois coordonnées sur l'emploi des langues en |
bestuurszaken; artikelen 76 en 77 van de wet van 31 december 1983 tot | matière administrative; articles 76 et 77 de la loi du 31 décembre |
hervorming der instellingen voor de Duitstalige Gemeenschap). | 1983 de réformes institutionnelles pour la Communauté germanophone). |
B.7. Uit wat voorafgaat volgt dat, door aan de gewesten de bevoegdheid | B.7. Il découle de ce qui précède qu'en attribuant aux régions la |
toe te kennen om de samenstelling, organisatie, bevoegdheid en werking | compétence de régler la composition, l'organisation, la compétence et |
van de provinciale instellingen te regelen, de bijzondere wet van 13 | le fonctionnement des institutions provinciales, la loi spéciale du 13 |
juli 2001 waarbij de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming | juillet 2001 modifiant la loi spéciale de réformes institutionnelles |
der instellingen wordt gewijzigd, niet zover is gegaan dat het de gewesten wordt toegestaan eenzijdig een ambt af te schaffen waarvan de houder opdrachten vervult die tot de bevoegdheden van de federale Staat behoren. B.8. Door te bepalen dat de arrondissementscommissaris, die commissaris van de federale Regering was, commissaris van de Gewestregering wordt, en door bovendien dat ambt facultatief te maken, overschrijdt de decreetgever zijn bevoegdheden inzake ondergeschikte besturen. De middelen zijn gegrond. B.9. Artikel 113 van het decreet van het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot organisatie van de Waalse provincies moet worden vernietigd. | du 8 août 1980 n'a pas été jusqu'à leur permettre de supprimer unilatéralement une fonction dont le titulaire exerce des missions relevant des compétences de l'Etat fédéral. B.8. En disposant que le commissaire d'arrondissement, qui était commissaire du Gouvernement fédéral, devient commissaire du Gouvernement régional, et en rendant de surcroît cette fonction facultative, le législateur décrétal outrepasse ses compétences en matière de pouvoirs subordonnés. Les moyens sont fondés. B.9. L'article 113 du décret de la Région wallonne du 12 février 2004 |
Artikel 137 van hetzelfde decreet moet worden vernietigd in zoverre | organisant les provinces wallonnes doit être annulé. L'article 137 du |
het artikel 132 van de provinciewet van 30 april 1836 opheft. | même décret doit être annulé dans la mesure où il abroge l'article 132 de la loi provinciale du 30 avril 1836. |
Ten aanzien van de ontstentenis van bepalingen waarbij het gebruik van | En ce qui concerne l'absence de dispositions prescrivant l'usage de la |
de Duitse taal wordt voorgeschreven (zaak nr. 3090) | langue allemande (affaire n° 3090) |
B.10. De verzoekers in de zaak nr. 3090 verwijten de decreetgever dat | B.10. Les requérants dans l'affaire n° 3090 reprochent au législateur |
hij geen rekening heeft gehouden met het feit dat de provincie Luik de | décrétal de ne pas avoir tenu compte de ce que la province de Liège |
enige is op wier grondgebied twee gemeenschappen aanwezig zijn en dat | est la seule sur le territoire de laquelle deux communautés sont |
hij geen specifieke bepalingen heeft aangenomen waarbij het gebruik | présentes, et de ne pas avoir adopté de dispositions spécifiques |
van de Duitse taal wordt gewaarborgd tijdens de openbare zittingen van | garantissant l'usage de la langue allemande lors des séances publiques |
de provincieraad en in de mogelijke participatieve raden, in de | du conseil provincial et dans les conseils participatifs éventuels, |
publicaties van de provincie en in de communicatie tussen de burgers | dans les publications provinciales et dans les communications entre |
en de provinciale overheden. Zij zijn van mening dat het decreet de | les citoyens et les autorités provinciales. Ils estiment que le décret |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt ten aanzien van de | viole les articles 10 et 11 de la Constitution à l'égard des citoyens |
Duitstalige burgers, die worden benadeeld in vergelijking met de | germanophones, qui sont défavorisés par rapport aux citoyens |
Franstalige burgers van de provincie. | francophones de la province. |
B.11. Geen enkele grondwets- of wetsbepaling heeft aan de gewesten de | B.11. Aucune disposition constitutionnelle ou législative n'a attribué |
bevoegdheid toegekend om het gebruik der talen in bestuurszaken te | la compétence de régler l'emploi des langues en matière administrative |
regelen. Krachtens artikel 129, § 2, tweede streepje, van de Grondwet, | aux régions. En vertu de l'article 129, § 2, deuxième tiret, de la |
waarbij « de diensten waarvan de werkkring verder reikt dan het | Constitution, qui excepte de la compétence en matière d'emploi des |
taalgebied waarin zij gevestigd zijn » worden uitgezonderd van de | langues attribuée aux Communautés française et flamande, « les |
bevoegdheid inzake het gebruik der talen die is toegekend aan de | services dont l'activité s'étend au-delà de la région linguistique |
Vlaamse en de Franse Gemeenschap, is de federale wetgever bevoegd | dans laquelle ils sont établis », le législateur fédéral est demeuré |
gebleven om het gebruik der talen te regelen in de diensten van de | compétent pour régler l'emploi des langues dans les services de la |
provincie Luik, waarvan de werkkring verder reikt dan het Franse | province de Liège, dont l'activité s'étend au-delà de la région de |
taalgebied. | langue française. |
B.12. Daaruit volgt dat het Waalse Gewest niet bevoegd is om die | B.12. Il s'ensuit que la Région wallonne est sans compétence pour |
aangelegenheid te regelen en dat het de door de verzoekers gewenste | régler cette matière et qu'elle n'aurait pu adopter les dispositions |
bepalingen waarbij het gebruik van de Duitse taal wordt voorgeschreven | prescrivant l'emploi de la langue allemande que les requérants |
niet kon aannemen zonder de regels te schenden die door of krachtens | appellent de leurs voeux sans violer les règles établies par la |
de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden | Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer les compétences |
bevoegdheid van de Staat, de gemeenschappen en de gewesten. | respectives de l'Etat, des communautés et des régions. |
B.13. Het middel is niet gegrond. | B.13. Le moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van de constructieve motie van wantrouwen ten aanzien van | En ce qui concerne la motion de méfiance constructive à l'égard du |
het provinciecollege (zaak nr. 3091, eerste middel) | collège provincial (affaire n° 3091, premier moyen) |
B.14. De provincie Henegouwen vordert de vernietiging van artikel 60 | B.14. La province de Hainaut demande l'annulation de l'article 60 du |
van het decreet van het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot | décret de la Région wallonne du 12 février 2004 organisant les |
organisatie van de Waalse provincies, dat bepaalt : | provinces wallonnes, qui dispose : |
« § 1. Het provinciecollege zoals elk van zijn leden is verantwoordelijk voor de provincieraad. De provincieraad kan elk ogenblik een motie van wantrouwen aannemen tegen het provinciecollege of tegen één of meer van zijn leden. Deze motie is ontvankelijk indien zij een opvolger aan het provinciecollege, aan één of meer van zijn leden volgens het geval voordraagt. Over de motie van wantrouwen kan slechts gestemd worden na verloop van minimum drie dagen na het indienen ervan bij de provincieraad. Zij wordt slechts aangenomen indien de meerderheid van de provincieraadsleden stemmen. De aanneming van de motie leidt tot het ontslag van het college of van het/de betwiste lid/leden en tot de installatie van het nieuwe college of van zijn nieuw(e) lid(leden). § 2. De provincieraad kan op elk ogenblik de vertrouwenskwestie in de vorm van een motie stellen. Over deze motie kan slechts gestemd worden na verloop van minimum drie dagen na het indienen ervan bij de provincieraad. Zij wordt slechts aangenomen indien de meerderheid van de provincieraadsleden stemmen. Indien het vertrouwen geweigerd wordt, is het provinciecollege van rechtswege ontslagnemend. § 3. Indien het provinciecollege of één of meer van zijn leden ontslagnemend zijn, wordt zo spoedig mogelijk in hun vervanging voorzien. Zolang het niet vervangen is, handelt het ontslagnemend provinciecollege de lopende zaken af ». | « § 1er. Le collège provincial, de même que chacun de ses membres, est responsable devant le conseil provincial. Le conseil peut, à tout moment, adopter une motion de méfiance à l'égard du collège provincial ou d'un ou de plusieurs de ses membres. Cette motion n'est recevable que si elle présente un successeur au collège provincial, à un ou à plusieurs de ses membres, selon le cas. Le vote sur la motion ne peut intervenir qu'à l'expiration d'un délai de trois jours minimum à compter de la prise d'acte de son dépôt en séance du conseil provincial. Elle ne peut être adoptée qu'à la majorité des membres du conseil. L'adoption de la motion emporte la démission du collège ou du ou des membres contestés, ainsi que l'installation du nouveau collège ou du ou des nouveaux membres. § 2. Le collège provincial peut décider à tout moment de poser la question de confiance sous la forme d'une motion. Le vote sur cette motion ne peut intervenir qu'après un délai de trois jours minimum à compter de la prise d'acte de son dépôt en séance du conseil provincial. La motion n'est adoptée que si la majorité des membres du conseil y souscrit. Si la confiance est refusée, le collège provincial est démissionnaire de plein droit. § 3. Si le collège provincial ou si l'un ou plusieurs de ses membres sont démissionnaires, il est pourvu sans délai à leur remplacement. Tant qu'il n'a pas été remplacé, le collège provincial démissionnaire expédie les affaires courantes ». |
B.15. Het middel is tegelijkertijd afgeleid uit de schending van de | B.15. Le moyen est pris à la fois de la violation des règles |
regels die de bevoegdheid verdelen tussen de Staat, de gemeenschappen | répartitrices de compétences entre l'Etat, les communautés et les |
en de gewesten en uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de | régions et de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution |
Grondwet, in samenhang gelezen met, inzonderheid, artikel 6.1 van het | combinés avec, notamment, l'article 6.1 de la Convention européenne |
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. | des droits de l'homme. |
B.16. Het provinciecollege is een hybride instelling die in hoofdzaak | B.16. Le collège provincial est une institution hybride chargée |
is belast met politieke opdrachten en tevens met bepaalde rechtsprekende taken. B.17. In zoverre het provinciecollege politieke functies uitoefent, moet het voldoen aan de regels in verband met de samenstelling, de werking en de verantwoordelijkheid van de politieke organen. Wanneer het rechtsprekende functies uitoefent, moet datzelfde college voldoen aan de eisen van onafhankelijkheid en onpartijdigheid die eigen zijn aan elk rechtsprekend orgaan. De inachtneming van die vereisten dient noodzakelijkerwijze te worden beoordeeld door een onderscheid te maken naargelang het college de ene of de andere functie uitoefent. B.18. Wanneer het college zijn politieke functies uitoefent, draagt het een politieke verantwoordelijkheid waarbij het de bevoegde wetgever toekomt die te organiseren. Die verantwoordelijkheid en de inwerkingstelling ervan beantwoorden aan regels die noodzakelijkerwijze verschillen van die welke van toepassing zijn op de rechtscolleges. De waarborgen die eigen zijn aan de onafhankelijkheid en de onpartijdigheid van de magistraten kunnen bijgevolg enkel op een politiek orgaan worden toegepast wanneer het zijn rechtsprekende taken vervult. B.19. Op het provinciecollege kunnen bijgevolg niet op permanente wijze, wat de samenstelling en de werking ervan betreft, de vereisten in verband met de rechtscolleges worden toegepast. In de provinciewet wordt rekening gehouden met die onmogelijkheid doordat daarin eigen vereisten worden geformuleerd voor die functies wat betreft de | principalement de missions politiques et également de certaines missions juridictionnelles. B.17. En ce qu'il exerce des fonctions politiques, le collège provincial doit satisfaire aux règles qui concernent la composition, le fonctionnement et la responsabilité des organes politiques. Quand il exerce des fonctions juridictionnelles, le même collège doit satisfaire aux exigences d'indépendance et d'impartialité propres à tout organe juridictionnel. Il faut nécessairement apprécier le respect de ces exigences en faisant une distinction selon que le collège exerce l'une ou l'autre fonction. B.18. Lorsqu'il exerce ses fonctions politiques, le collège assume une responsabilité politique qu'il revient au législateur compétent d'organiser. Cette responsabilité et sa mise en oeuvre obéissent à des règles qui diffèrent nécessairement de celles qui s'appliquent aux juridictions. Les garanties propres à l'indépendance et à l'impartialité des magistrats ne peuvent dès lors être appliquées à un organe politique que lorsqu'il exerce ses missions juridictionnelles. B.19. Le collège provincial ne pourrait donc se voir appliquer de manière permanente, dans sa composition et dans son fonctionnement, les exigences relatives aux juridictions. La loi provinciale tient compte de cette impossibilité en formulant des exigences propres à ces |
stemming (artikel 104, tweede en achtste lid) en de procedure (artikel | fonctions en ce qui concerne le vote (article 104, alinéas 2 et 8) et |
104bis ). B.20. Het is bijgevolg enkel wanneer het college een rechtsprekende taak vervult, dat het onafhankelijk en onpartijdig dient te zijn. In elk afzonderlijk geval zal moeten worden geoordeeld of de regels in verband met de verantwoordelijkheid van de leden van het college op dusdanige wijze zijn toegepast dat afbreuk wordt gedaan aan die vereisten, en zullen op dat ogenblik hieruit de conclusies worden getrokken. B.21. Uit wat voorafgaat volgt dat, doordat de decreetgever de aangevochten bepaling heeft aangenomen waarbij de politieke verantwoordelijkheid van de leden van het college wordt geregeld, hij | la procédure (article 104bis ). B.20. Dès lors, ce n'est que lorsqu'il exerce des fonctions juridictionnelles que le collège doit être indépendant et impartial. Il conviendra d'apprécier, lors de chaque application particulière des règles relatives à la responsabilité des membres du collège, si elles ont été appliquées de manière telle qu'il est porté atteinte à ces exigences, et d'en tirer à ce moment les conséquences. B.21. Il découle de ce qui précède que, en adoptant la disposition attaquée qui règle la responsabilité politique des membres du collège, |
artikel 161 van de Grondwet niet heeft geschonden en hij niet op | le législateur décrétal n'a pas violé l'article 161 de la Constitution |
discriminerende wijze afbreuk heeft gedaan aan de vereisten van | et n'a pas porté atteinte, de manière discriminatoire, aux exigences |
onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de rechters. | d'indépendance et d'impartialité des juges. |
Het middel kan niet worden aangenomen. | Le moyen ne peut être accueilli. |
Ten aanzien van de bevoegdheden van de provincies (zaak nr. 3091, | En ce qui concerne les compétences des provinces (affaire n° 3091, |
tweede middel) | deuxième moyen) |
B.22. De provincie Henegouwen vordert de vernietiging van de artikelen | B.22. La province de Hainaut demande l'annulation des articles 32, § 1er, |
32, § 1, en 129 tot 133 van het in het geding zijnde decreet. | et 129 à 133 du décret en cause. |
Artikel 32, § 1, bepaalt : | L'article 32, § 1er, dispose : |
« Onder voorbehoud van de toepassing van Titel XIV van dit decreet, | « Sous réserve de l'application du Titre XIV du présent décret, de |
van artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004 tot organisatie van | l'article 2 du décret du 12 février 2004 organisant les provinces |
de Waalse provincies in de aangelegenheden geregeld krachtens artikel | |
138 van de Grondwet alsmede van de andere bijzondere wettelijke of | wallonnes dans les matières réglées en vertu de l'article 138 de la |
decretale bepalingen, regelt de provincieraad alles wat van | Constitution, ainsi que des autres dispositions spéciales légales ou |
provinciaal belang is met inachtneming van het subsidiariteitsbeginsel | décrétales, le conseil provincial règle, dans le respect du principe |
». | de subsidiarité, tout ce qui est d'intérêt provincial ». |
De artikelen 129 tot 133 van hetzelfde decreet, die titel XIV ervan | Les articles 129 à 133 du même décret, qui forment son titre XIV, |
vormen, bepalen : | disposent : |
« Artikel 129.In artikel 1 van het decreet van 27 januari 1998 |
« Art. 129.A l'article 1er du décret du 27 janvier 1998 instituant |
houdende instelling van een politie voor de bescherming van het | |
gewestelijk openbaar wegendomein en houdende regeling van de | une police de la conservation du domaine public routier régional et en |
voorwaarden voor de uitoefening van dat ambt worden de twee volgende | réglementant les conditions d'exercice, ajouter in fine deux alinéas |
leden in fine toegevoegd, luidend als volgt : | rédigés comme suit : |
' De provinciewegen worden naar het gewestelijk openbaar wegendomein | ' Les voiries provinciales sont transférées dans le domaine public routier régional. |
overgedragen. De provincieraden en -colleges mogen krachtens het | Les conseils et les collèges provinciaux ne peuvent, en vertu de |
provinciaal belang niet beraadslagen en besluiten over de inrichting, | l'intérêt provincial, prendre de délibérations ayant pour objet |
het onderhoud en het beheer van de openbare wegen. ' | l'aménagement, l'entretien et la gestion des voiries publiques. ' |
Art. 130.De wet van 28 december 1967 betreffende de onbevaarbare |
Art. 130.Un article 26, rédigé comme suit, est ajouté à la loi du 28 |
waterlopen wordt aangevuld met een artikel 26, luidend als volgt : | décembre 1967 relative aux cours d'eau non navigables : |
' Art. 26.De provincieraden en -colleges mogen krachtens het |
' Art. 26.Les conseils et les collèges provinciaux ne peuvent, en |
provinciaal belang niet beraadslagen en besluiten over het beheer van | vertu de l'intérêt provincial, prendre de délibérations ayant pour |
de onbevaarbare waterlopen. ' | objet la gestion des cours d'eau non navigables. ' |
Art. 131.Hoofdstuk V (slotbepalingen) van het decreet van 11 maart |
Art. 131.Un article 21, rédigé comme suit, est ajouté au chapitre V |
2004 betreffende de gewestelijke incentives ten gunste van de grote | (dispositions finales) du décret du [11 mars 2004] relatif aux |
ondernemingen wordt aangevuld met een artikel 21, luidend als volgt : | incitants régionaux en faveur des grandes entreprises : |
' Art. 21.De provincieraden en -colleges mogen krachtens het |
' Art. 21.Les conseils et les collèges provinciaux ne peuvent, en |
provinciaal belang niet beraadslagen en besluiten over de | vertu de l'intérêt provincial, prendre de délibérations ayant pour |
objet des aides à l'investissement en faveur des grandes entreprises. ' | |
investeringshulpen ten gunste van de grote ondernemingen. ' | Art. 132.Un article 25, rédigé comme suit, est ajouté au chapitre V |
Art. 132.Hoofdstuk V van het decreet van 11 maart 2004 betreffende de |
du décret du 11 mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur |
gewestelijke incentives ten gunste van de kleine en middelgrote | |
ondernemingen wordt aangevuld met een artikel 25, luidend als volgt : | des petites et moyennes entreprises : |
' Art. 25.De provincieraden en -colleges mogen krachtens het |
' Art. 25.Les conseils et les collèges provinciaux ne peuvent, en |
provinciaal belang niet beraadslagen en besluiten over de | vertu de l'intérêt provincial, prendre de délibérations ayant pour |
investeringshulpen, de raadgeving of de opmaking van zakenplannen ten | objet des aides à l'investissement, à la consultance ou à la rédaction |
gunste van de kleine en middelgrote ondernemingen. ' | de plans d'affaires en faveur des petites et moyennes entreprises. ' |
Art. 133.De wet van 15 februari 1961 houdende oprichting van een |
Art. 133.Un article 14, rédigé comme suit, est ajouté à la loi du 15 |
Landbouwinvesteringsfonds wordt aangevuld met een artikel 14, luidend | février 1961 portant création d'un Fonds d'investissement agricole : |
als volgt : ' Art. 14.De provincieraden en -colleges mogen krachtens het |
' Art. 14.Les conseils et collèges provinciaux ne peuvent, en vertu |
de l'intérêt provincial, prendre de délibérations ayant pour objet des | |
provinciaal belang niet beraadslagen en besluiten over investerings- | aides à l'investissement et à l'installation en faveur des |
en installatiehulpen ten gunste van de landbouwers en tuinders. ' » | agriculteurs et horticulteurs. ' ». |
B.23. De verzoekende partij is van mening dat die bepalingen de | B.23. La requérante estime que ces dispositions violent les articles |
artikelen 41 en 162, tweede lid, 2°, van de Grondwet en artikel 6, § | 41 et 162, alinéa 2, 2°, de la Constitution et l'article 6, § 1er, |
1, VIII, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der | VIII, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes institutionnelles, |
instellingen schenden, in zoverre de decreetgever het begrip | en ce que le législateur décrétal aurait limité de manière |
provinciaal belang op onevenredige wijze zou hebben beperkt. | disproportionnée la notion d'intérêt provincial. |
Artikel 41, eerste lid, van de Grondwet bepaalt : | L'article 41, alinéa 1er, de la Constitution dispose : |
« De uitsluitend gemeentelijke of provinciale belangen worden door de | « Les intérêts exclusivement communaux ou provinciaux sont réglés par |
gemeenteraden of de provincieraden geregeld volgens de beginselen bij | les conseils communaux ou provinciaux, d'après les principes établis |
de Grondwet vastgesteld ». | par la Constitution ». |
Artikel 162, eerste lid en tweede lid, 2°, van de Grondwet bepaalt : | L'article 162, alinéas 1er et 2, 2°, de la Constitution dispose : |
« De provinciale en gemeentelijke instellingen worden bij de wet geregeld. | « Les institutions provinciales et communales sont réglées par la loi. |
De wet verzekert de toepassing van de volgende beginselen : | La loi consacre l'application des principes suivants : |
[...] | [...] |
2° de bevoegdheid van de provincieraden en van de gemeenteraden voor | 2° l'attribution aux conseils provinciaux et communaux de tout ce qui |
alles wat van provinciaal en van gemeentelijk belang is, behoudens | est d'intérêt provincial et communal, sans préjudice de l'approbation |
goedkeuring van hun handelingen in de gevallen en op de wijze bij de | de leurs actes, dans les cas et suivant le mode que la loi détermine; |
wet bepaald ». | ». |
Ten slotte bepaalt artikel 6, § 1, VIII, eerste lid, 1°, van de | Enfin, l'article 6, § 1er, VIII, alinéa 1er, 1°, de la loi spéciale du |
bijzondere wet van 8 augustus 1980, waarbij aan de gewesten de | 8 août 1980, qui attribue aux régions la compétence relative à la |
bevoegdheid in verband met de samenstelling, de organisatie, de | composition, l'organisation, la compétence et le fonctionnement des |
bevoegdheid en de werking van de provinciale en gemeentelijke | institutions provinciales et communales, dispose en son alinéa 3 : |
instellingen wordt toegekend, in het derde lid ervan : | |
« De gemeenteraden of de provincieraden regelen alles wat van | « Les conseils communaux ou provinciaux règlent tout ce qui est |
gemeentelijk of provinciaal belang is [...] ». | d'intérêt communal ou provincial [...] ». |
B.24. Het beginsel van lokale autonomie veronderstelt dat de lokale | B.24. Le principe d'autonomie locale suppose que les autorités locales |
overheden zich elk doel kunnen toe-eigenen waarvan zij menen dat het | puissent se saisir de tout objet qu'elles jugent relever de leur |
tot hun belang behoort en het kunnen regelen zoals zij dat opportuun | intérêt, et le réglementer comme elles l'estiment opportun. Ce |
achten. Dat beginsel doet echter geen afbreuk aan de verplichting van | principe ne porte cependant pas atteinte à l'obligation des provinces, |
de provincies, wanneer zij optreden op grond van het provinciaal | lorsqu'elles agissent au titre de l'intérêt provincial, de respecter |
belang, om de hiërarchie der normen in acht te nemen. Daaruit vloeit | la hiérarchie des normes. Il en découle que lorsque l'Etat fédéral, |
voort dat wanneer de federale Staat, een gemeenschap of een gewest een | une communauté ou une région réglemente une matière qui relève de sa |
aangelegenheid regelen die onder hun bevoegdheid valt, de provincies | compétence, les provinces sont soumises à cette réglementation lors de |
aan die reglementering worden onderworpen bij de uitoefening van hun | l'exercice de leur compétence en cette même matière. En l'espèce, |
bevoegdheid in diezelfde aangelegenheid. Wanneer het Waalse Gewest te | lorsque la Région wallonne agit dans l'une des matières visées par les |
dezen optreedt in een van de aangelegenheden bedoeld in de in het | articles en cause, elle limite par là l'autonomie des provinces, qui |
geding zijnde artikelen, beperkt het daardoor de autonomie van de | ne peuvent se saisir de ces domaines que dans le respect, et en |
provincies, die zich enkel op die domeinen bevoegd kunnen verklaren | |
met inachtneming en ter aanvulling van de gewestelijke wetgeving. | complément de la législation régionale. |
B.25. Het beginsel van lokale autonomie doet evenmin afbreuk aan de | B.25. Le principe d'autonomie locale ne porte pas atteinte non plus à |
bevoegdheid van de federale Staat, de gemeenschappen of de gewesten om | la compétence de l'Etat fédéral, des communautés ou des régions, de |
te oordelen welk het meest geschikte niveau is om een aangelegenheid | juger du niveau le plus adéquat pour réglementer une matière qui leur |
te regelen die hun toekomt. Aldus kunnen die overheden aan de lokale | revient. Ainsi, ces autorités peuvent confier aux collectivités |
besturen de reglementering toevertrouwen van een aangelegenheid die | locales la réglementation d'une matière qui sera mieux appréhendée à |
beter op dat niveau kan worden geregeld. Zij kunnen tevens oordelen | ce niveau. Elles peuvent aussi considérer qu'une matière sera, à |
dat een aangelegenheid, daarentegen, beter zal worden geregeld op een | l'inverse, mieux servie à un niveau d'intervention plus général, de |
meer algemeen niveau, op die wijze dat ze op een eenvormige manier zal | façon à ce qu'elle soit réglée de manière uniforme pour l'ensemble du |
worden geregeld voor het gehele grondgebied waarvoor zij bevoegd zijn, | territoire pour lequel elles sont compétentes, et en conséquence, |
en bijgevolg de lokale overheden verbieden zich die aangelegenheid toe | interdire aux autorités locales de s'en saisir. C'est ce que font les |
te eigenen. Dat is wat de aangevochten bepalingen doen, door « a | dispositions attaquées, qui définissent « a contrario, [de] l'intérêt |
contrario een definitie te geven van het provinciaal belang door | |
uitdrukkelijk van de inhoud daarvan een aantal handelingen en | provincial, en excluant expressément de son contenu, une série |
verantwoordelijkheden uit te sluiten die dus niet langer onder de | d'actions et de responsabilités qui ne relèvent donc plus de la |
bevoegdheid van de provincies vallen » en door eraan te herinneren « | compétence des provinces », et en rappelant « qu'en tant que pouvoir |
dat als intermediaire overheid, de provincie in ondergeschikte orde | intermédiaire, la province doit agir subsidiairement par rapport à la |
moet optreden ten aanzien van het gewest en de gemeenten » (Parl. St., | Région et aux communes » (Doc. parl., Parlement wallon, 2003-2004, n° |
Waals Parlement, 2003-2004, nr. 613/1, p. 3). | 613/1, p. 3). |
B.26. De inbreuk op de bevoegdheid van de provincies en bijgevolg op | B.26. L'atteinte à la compétence des provinces, et par voie de |
het beginsel van de lokale autonomie die elk optreden, hetzij | conséquence, au principe de l'autonomie locale que comporte toute |
positief, hetzij negatief, van de federale Staat, de gemeenschappen of | intervention, qu'elle soit positive ou négative, de l'Etat fédéral, |
de gewesten inhoudt in een aangelegenheid die tot hun bevoegdheid | des communautés ou des régions, dans une matière qui relève de leurs |
behoort, zou enkel strijdig zijn met de in het middel vermelde | compétences, ne serait contraire aux dispositions citées au moyen qui |
bepalingen waarbij de bevoegdheid van de provincies wordt gewaarborgd | garantissent la compétence des provinces pour tout ce qui concerne |
voor alles wat van provinciaal belang is, wanneer ze kennelijk | l'intérêt provincial, que si elle était manifestement |
onevenredig is. Zulks zou bijvoorbeeld het geval zijn indien ze ertoe | disproportionnée. Tel serait le cas, par exemple, si elle aboutissait |
zou leiden dat aan de provincies het geheel of de essentie van hun | à priver les provinces de tout, ou de l'essentiel de leurs |
bevoegdheden wordt ontzegd, of indien de beperking van de bevoegdheid niet zou kunnen worden verantwoord door het feit dat die beter zou worden uitgeoefend op een ander bevoegdheidsniveau. B.27. Te dezen hebben de bestreden bepalingen niet tot gevolg de Waalse provincies al hun bevoegdheden of een wezenlijk deel ervan te ontzeggen. De memorie van toelichting bij het bestreden decreet toont, voor elke aan de provincies onttrokken bevoegdheid, aan dat de decreetgever van oordeel is dat die bevoegdheid beter zou worden uitgeoefend op gewestelijk niveau op basis van « uiteenlopende doelstellingen, die betrekking hebben op de rationalisering van het grondgebied, de toepassing van Europese vereisten, de niet-tegenstrijdigheid tussen twee steunregelingen die betrekking | compétences, ou si la limitation de la compétence ne pouvait être justifiée par le fait que celle-ci serait mieux gérée à un autre niveau de pouvoir. B.27. En l'espèce, les dispositions attaquées n'ont pas pour effet de priver les provinces wallonnes de toutes leurs compétences, ou d'une part essentielle de celles-ci. L'exposé des motifs du décret en cause montre, pour chaque compétence retirée aux provinces, que le législateur décrétal estime qu'elle sera mieux exercée au niveau régional, en fonction « d'objectifs variés, relatifs tantôt à la rationalisation du territoire, à l'implémentation d'exigences européennes, à la non-contrariété entre deux régimes d'aides portant |
hebben op dezelfde doelstellingen maar waarbij verschillende of | sur les mêmes objets mais fixant des modalités différentes ou |
uiteenlopende modaliteiten worden vastgesteld, de vereenvoudiging, de | démultipliées, à la simplification, à la rationalisation des coûts de |
rationalisering van de beheerskosten, de inachtneming van de Europese | |
regel van het de minimis, enz. » (Parl. St., Waals Parlement, | gestion, au respect de la règle européenne du de minimis, etc ... » |
2003-2004, nr. 613/1, p. 7). De erin vervatte inbreuk op het beginsel | (Doc. parl., Parlement wallon, 2003-2004, n° 613/1, p. 7). L'atteinte |
van de lokale autonomie kan dus niet als onevenredig worden beschouwd. | au principe de l'autonomie locale qu'elles comportent ne peut donc |
être considérée comme disproportionnée. | |
B.28. Het middel is niet gegrond. | B.28. Le moyen n'est pas fondé. |
Ten aanzien van de overheveling van personeel (zaak nr. 3093) | En ce qui concerne le transfert du personnel (affaire n° 3093) |
B.29. De verzoekende partij in de zaak nr. 3093 vordert de | B.29. La requérante dans l'affaire n° 3093 demande l'annulation de |
vernietiging van artikel 128 van het decreet van het Waalse Gewest van | l'article 128 du décret de la Région wallonne du 12 février 2004 |
12 februari 2004 tot organisatie van de Waalse provincies, dat bepaalt | organisant les provinces wallonnes, qui dispose : |
: « Personeelsleden van de provinciebesturen worden bij besluit van de | « Des membres du personnel des administrations provinciales sont, par |
Regering overgebracht naar de Regering voor de uitoefening van de | arrêté du Gouvernement, transférés au Gouvernement en vue de |
provinciale bevoegdheden. | l'exercice des compétences soustraites aux provinces. |
De Regering bepaalt, na een onderhandeling met het sectorcomité XVI en | Le Gouvernement détermine, après négociation au sein du comité secteur |
met het Comité C, met de representatieve vakbondsverenigingen en na | XVI et du Comité C, avec les organisations syndicales représentatives |
advies van de provinciecolleges, de datum en de wijze waarop personeelsleden bedoeld in het eerste lid worden overgebracht. De leden van dit personeel worden overgebracht in hun hoedanigheid of in een gelijkwaardige graad. Zodra ze overgebracht zijn, worden ze onderworpen aan de administratieve en geldelijke statuten van het Gewest. Ze behouden evenwel de bezoldiging en de anciënniteit die ze hadden of zouden hebben gekregen als ze de functie overeenstemmend met de graad waarvan ze bij hun overbrenging definitief houder waren, in hun oorspronkelijke dienst hadden blijven uitoefenen. Ze behouden dezelfde voordelen verworven bij de overbrenging van het pensioenstelsel dat op hen tot dat ogenblik van toepassing was ». B.30. Het verzoekschrift omvat vier middelen. Het Hof onderzoekt in de eerste plaats de middelen waarbij een schending wordt aangeklaagd van de regels die door of krachtens de Grondwet zijn vastgesteld voor het bepalen van de onderscheiden bevoegdheid van de Staat, de | et avis des collèges provinciaux, la date et les modalités de transfert des membres du personnel visé à l'alinéa 1er. Les membres de ce personnel sont transférés en leur qualité et dans un grade équivalent. Ils sont soumis dès leur transfert aux statuts administratif et pécuniaire de la Région. Toutefois, ils conservent au moins la rétribution et l'ancienneté qu'ils avaient ou auraient obtenues s'ils avaient continué à exercer dans leur service d'origine la fonction correspondant au grade dont ils étaient titulaires définitivement au moment de leur transfert. Ils conservent de même les avantages acquis au moment de leur transfert du régime de pension qui leur était applicable jusqu'à ce moment ». B.30. La requête comprend quatre moyens. La Cour examine d'abord les moyens qui dénoncent une violation des règles établies par la Constitution ou en vertu de celle-ci pour déterminer les compétences |
gemeenschappen en de gewesten. | respectives de l'Etat, des communautés et des régions. |
B.31. De verzoekende partij leidt een eerste middel af uit de | B.31. La requérante prend un premier moyen de la violation du décret |
schending van het decreet van het Waalse Gewest van 29 januari 2004 | de la Région wallonne du 29 janvier 2004 habilitant le Gouvernement |
waarbij de Regering gemachtigd wordt om de wetgeving over de | wallon à codifier la législation relative aux pouvoirs locaux. |
plaatselijke besturen te codificeren. B.32. Uit artikel 142 van de Grondwet en uit artikel 1 van de | B.32. Il découle de l'article 142 de la Constitution et de l'article 1er |
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof volgt dat het | de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage que la |
Hof niet bevoegd is om kennis te nemen van een middel waarin de | Cour n'est pas compétente pour connaître d'un moyen qui dénonce la |
schending wordt aangeklaagd van het voormelde decreet. | violation du décret précité. |
B.33. De verzoekende partij leidt een tweede middel af uit de | B.33. La requérante prend un deuxième moyen de la violation de |
schending van artikel 35, tweede lid, van de Grondwet. | l'article 35, alinéa 2, de la Constitution. |
B.34. Bij gebrek aan uitvoering van artikel 35 van de Grondwet, kan | B.34. En l'absence de mesure d'exécution de l'article 35 de la |
het Hof niet aan die bepaling toetsen. | Constitution, la Cour ne peut opérer aucun contrôle au regard de cette disposition. |
B.35. De verzoekende partij leidt een vierde middel af uit de | B.35. La requérante prend un quatrième moyen de la violation de |
schending van artikel 162 van de Grondwet, in zoverre die bepaling aan | l'article 162 de la Constitution, en ce que cette disposition |
de federale wetgever de bevoegdheid zou voorbehouden om de provinciale | réserverait au législateur fédéral la compétence de régler les |
aangelegenheden te regelen. | matières provinciales. |
B.36. Om de redenen die het Hof heeft aangegeven in zijn arrest nr. | B.36. Pour les motifs exprimés dans l'arrêt n° 35/2003, l'utilisation |
35/2003, maakt het gebruik van de bewoordingen « bij de wet » in | |
artikel 162 van de Grondwet het niet mogelijk daaruit af te leiden dat | des termes « par la loi » dans l'article 162 de la Constitution ne |
de Grondwetgever die aangelegenheid heeft willen voorbehouden aan de | permet pas d'en déduire que le Constituant ait voulu réserver cette |
federale wetgever. Krachtens artikel 6, § 1, VIII, van de bijzondere | matière au législateur fédéral. En vertu de l'article 6, § 1er, VIII, |
wet van 8 augustus 1980 zijn de gewesten bevoegd voor de | de la loi spéciale du 8 août 1980, les régions sont compétentes pour |
ondergeschikte besturen, waaronder de provincies. | régler les pouvoirs subordonnés, dont font partie les provinces. |
B.37. Het middel is niet gegrond. | B.37. Le moyen n'est pas fondé. |
B.38. Ten slotte leidt de verzoekende partij een derde middel af uit | B.38. Enfin, la requérante prend un troisième moyen de la violation |
de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. Zij acht zich | des articles 10 et 11 de la Constitution. Elle estime être discriminée |
gediscrimineerd in zoverre zij haar betrekking verliest door de | en ce qu'elle perd son emploi par la simple application de la |
loutere toepassing van de door haar aangevochten bepaling, terwijl zij | disposition qu'elle attaque, alors qu'elle aurait pu être réaffectée, |
in de provincie in andere functies opnieuw had kunnen worden | à la province, dans d'autres fonctions. |
aangesteld. B.39. Artikel 128 van het aangevochten decreet wijst niet de categorieën van leden van het provinciepersoneel aan die zullen worden overgeheveld naar de gewestelijke administratie, vermits het zich ertoe beperkt te voorzien in het beginsel en de modaliteiten voor de overheveling van « personeelsleden ». Het tweede lid ervan bepaalt dat die overheveling door de Gewestregering enkel kan worden beslist na overleg met de vakbonden en advies van de provinciecolleges. Het legt niet de verplichting op dat alle leden van de provinciale administratie die worden tewerkgesteld in een dienst die bevoegd is voor een aan de provincie onttrokken aangelegenheid, automatisch worden overgeheveld naar de gewestelijke administratie. | B.39. L'article 128 du décret attaqué ne désigne pas les catégories de membres du personnel provincial qui seront transférés dans l'administration régionale, puisqu'il se limite à prévoir le principe et les modalités du transfert pour « des membres du personnel ». Son alinéa 2 prévoit que ce transfert ne peut être décidé par le Gouvernement régional qu'après négociation syndicale et avis des collèges provinciaux. Il n'impose pas que tous les membres de l'administration provinciale qui sont employés dans un service compétent pour une matière retirée à la province soient automatiquement transférés à l'administration régionale. |
B.40. De aangevochten bepaling impliceert bijgevolg niet | B.40. La disposition attaquée n'implique dès lors pas nécessairement |
noodzakelijkerwijze dat de verzoekende partij tegen haar zin moet | que la requérante soit transférée à l'administration régionale contre |
worden overgeheveld naar de gewestelijke administratie, noch dat zij | son souhait, ni qu'elle perde son emploi auprès de la province. Elle |
haar betrekking bij de provincie verliest. Zij verbiedt evenmin dat | |
die partij wordt aangesteld bij een andere dienst van de provincie. | n'interdit pas non plus qu'elle soit affectée auprès d'un autre |
Het staat aan de overheden die belast zijn met de organisatie van die | service de la province. Il appartiendra aux autorités chargées |
overheveling, om de rechten van de betrokken personen in acht te | d'organiser ce transfert de respecter les droits des personnes |
nemen, en, in voorkomend geval, aan de Raad van State om inbreuken op | concernées, et, le cas échéant, au Conseil d'Etat de sanctionner les |
die rechten te bestraffen. | atteintes à ces droits. |
B.41. Het middel is niet gegrond. | B.41. Le moyen n'est pas fondé. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour : |
- vernietigt artikel 113 en, in zoverre het artikel 132 van de | - annule l'article 113 et, en ce qu'il abroge l'article 132 de la loi |
provinciewet van 30 april 1836 opheft, artikel 137 van het decreet van | provinciale du 30 avril 1836, l'article 137 du décret de la Région |
het Waalse Gewest van 12 februari 2004 tot organisatie van de Waalse provincies; | wallonne du 12 février 2004 organisant les provinces wallonnes; |
- verwerpt de beroepen voor het overige. | - rejette les recours pour le surplus. |
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, | Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en |
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op | langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 |
het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 25 mei 2005. | janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 25 mai 2005. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De wnd. voorzitter, | Le président f.f., |
P. Martens. | P. Martens. |