Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 68/2005 van 13 april 2005 Rolnummers : 3000 en 3008 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 29, § 3, tweede lid, van de wet van 5 augustus 2003 betreffende ernstige schendingen van het internationaal hum Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 68/2005 van 13 april 2005 Rolnummers : 3000 en 3008 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 29, § 3, tweede lid, van de wet van 5 augustus 2003 betreffende ernstige schendingen van het internationaal hum Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 68/2005 du 13 avril 2005 Numéros du rôle : 3000 et 3008 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 29, § 3, alinéa 2, de la loi du 5 août 2003 relative aux violations graves du droit internationa La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P. Martens, R.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 68/2005 van 13 april 2005 Extrait de l'arrêt n° 68/2005 du 13 avril 2005
Rolnummers : 3000 en 3008 Numéros du rôle : 3000 et 3008
In zake : de prejudiciële vragen over artikel 29, § 3, tweede lid, van En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 29, § 3,
de wet van 5 augustus 2003 betreffende ernstige schendingen van het alinéa 2, de la loi du 5 août 2003 relative aux violations graves du
internationaal humanitair recht en artikel 10, 1°bis, van de droit international humanitaire et l'article 10, 1°bis, du titre
voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door préliminaire du Code de procédure pénale, posées par la Cour de
het Hof van Cassatie. cassation.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges P.
P. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Martens, R. Henneuse, M. Bossuyt, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
Alen, J.-P. Snappe en J.-P. Moerman, bijgestaan door de griffier L. J.-P. Snappe et J.-P. Moerman, assistée du greffier L. Potoms,
Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
a. Bij arrest van 5 mei 2004 in zake de n.v. TotalFinaElf en anderen, a. Par arrêt du 5 mai 2004 en cause de la s.a. TotalFinaElf et autres,
waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op
14 mei 2004, heeft het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 14
mai 2004, la Cour de cassation a posé la question préjudicielle
gesteld : suivante :
« Interprété en ce sens qu'il imposerait le dessaisissement de la
juridiction belge bien qu'un plaignant au moins soit étranger ayant le
statut de réfugié en Belgique au moment de l'engagement initial de
« Schendt artikel 29, § 3, tweede lid, van de wet van 5 augustus 2003 l'action publique, l'article 29, § 3, alinéa 2, de la loi du 5 août
betreffende ernstige schendingen van het internationaal humanitair 2003 relative aux violations graves du droit international humanitaire
recht, de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet, wanneer het zo viole-t-il les articles 10, 11 et 191 de la Constitution, dès lors
geïnterpreteerd wordt dat het de onttrekking van de zaak aan het
Belgisch gerecht zou vereisen, ook al heeft ten minste één klager als
vreemdeling in België het statuut van vluchteling op het ogenblik dat
de strafvordering oorspronkelijk werd ingesteld, terwijl het die qu'il empêche ce dessaisissement lorsqu'au moins un plaignant était de
onttrekking verhindert wanneer er op datzelfde ogenblik ten minste één
Belgische klager was ? ». nationalité belge au même moment ? ».
b. Bij arrest van 19 mei 2004 in zake P. Kagame en anderen, waarvan de b. Par arrêt du 19 mai 2004 en cause de P. Kagame et autres, dont
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 1 juni l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 1er juin
2004, heeft het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vragen 2004, la Cour de cassation a posé les questions préjudicielles
gesteld : suivantes :
1. « En tant qu'il impose le dessaisissement de la juridiction belge
bien qu'un plaignant au moins soit un étranger séjournant légalement
en Belgique au moment de l'engagement initial de l'action publique,
1. « Schendt artikel 29, § 3, tweede lid, van de wet van 5 augustus fût-il candidat réfugié, l'article 29, § 3, alinéa 2, de la loi du 5
2003 betreffende ernstige schendingen van het internationaal août 2003 relative aux violations graves du droit international
humanitair recht, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre humanitaire viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution dès
het de onttrekking van de zaak aan het Belgisch gerecht oplegt, hoewel
minstens één klager een vreemdeling was die wettig in België verbleef lors qu'il empêche ce dessaisissement lorsqu'au moins un plaignant
op het ogenblik dat de strafvordering ingesteld werd, ook al is hij
kandidaat-vluchteling, terwijl het die onttrekking verhindert wanneer
minstens één klager op datzelfde ogenblik een Belgisch onderdaan was ? était un ressortissant belge au même moment ? »;
»; 2. Schendt artikel 10, 1°bis, van de Voorafgaande Titel van het 2. « L'article 10, 1°bis, du titre préliminaire du Code de procédure
Wetboek van Strafvordering de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in pénale viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en tant
zoverre het toestaat de strafvordering uit te oefenen wegens een in qu'il permet l'exercice de l'action publique du chef d'un crime de
het buitenland gepleegde misdaad tegen het internationaal humanitair droit international humanitaire commis à l'étranger lorsque la victime
recht, wanneer het slachtoffer Belg was op het ogenblik van de feiten, était belge au moment des faits, et ne le permet pas lorsque la
maar zulks niet toestaat wanneer het slachtoffer op datzelfde ogenblik
een vreemdeling was die sinds [minder dan] drie jaar wettig in België victime était au même moment un étranger séjournant légalement en
verbleef, ook al is hij kandidaat-vluchteling ? ». Belgique depuis moins de trois ans, fût-il candidat réfugié ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3000 en 3008 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 3000 et 3008 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Ten aanzien van de draagwijdte van de in het geding zijnde bepalingen Quant à la portée des dispositions en cause
B.1.1. Artikel 29, § 3, van de wet van 5 augustus 2003 betreffende B.1.1. L'article 29, § 3, de la loi du 5 août 2003 relative aux
ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht bepaalt : violations graves du droit international humanitaire dispose :
« De aanhangige rechtsgedingen waarvoor een opsporingsonderzoek loopt « Les affaires pendantes à l'information à la date d'entrée en vigueur
op datum van de inwerkingtreding van deze wet en die betrekking hebben de la présente loi et portant sur des infractions visées au titre
op misdrijven zoals omschreven in boek II, titel Ibis, van het Ibis, du livre II, du Code pénal sont classées sans suite par le
Strafwetboek, worden geseponeerd door de federale procureur binnen procureur fédéral dans les trente jours de l'entrée en vigueur de la
dertig dagen na de inwerkingtreding van deze wet wanneer ze niet présente loi lorsqu'elles ne rencontrent pas les critères visés aux
beantwoorden aan de criteria als bedoeld in de artikelen 6, 1°bis, 10, articles 6, 1°bis, 10, 1°bis et 12bis du titre préliminaire du Code de
1°bis en 12bis van de voorafgaande titel van het Wetboek van
Strafvordering. procédure pénale.
De aanhangige rechtsgedingen waarvoor een gerechtelijk onderzoek loopt
op datum van de inwerkingtreding van deze wet en die betrekking hebben Les affaires pendantes à l'instruction à la date d'entrée en vigueur
op misdrijven zoals omschreven in boek II, titel Ibis, van het de la présente loi et portant sur des faits visés au titre Ibis, du
Strafwetboek, worden binnen dertig dagen na de inwerkingtreding van livre II, du Code pénal, sont transférées par le procureur fédéral au
deze wet door de federale procureur overgezonden aan de procureur général près la Cour de cassation endéans les trente jours
procureur-generaal bij het Hof van Cassatie, met uitzondering van de après la date d'entrée en vigueur de la présente loi, à l'exception
zaken waarvoor een onderzoeksdaad was gesteld op datum van de des affaires ayant fait l'objet d'un acte d'instruction à la date
inwerkingtreding van deze wet, op voorwaarde dat er ofwel tenminste d'entrée en vigueur de la présente loi, dès lors que, soit au moins un
één Belgische klager was op het ogenblik van het instellen van de plaignant était de nationalité belge au moment de l'engagement initial
strafvordering, ofwel tenminste één vermoedelijke dader in België zijn de l'action publique, soit au moins un auteur présumé a sa résidence
hoofdverblijfplaats heeft op datum van de inwerkingtreding van deze principale en Belgique, à la date d'entrée en vigueur de la présente
wet. loi.
Binnen dezelfde termijn zendt de federale procureur een verslag over Dans le même délai, le procureur fédéral transmet un rapport portant
betreffende ieder van de overgezonden zaken, waarin hij hun sur chacune des affaires transférées, dans lequel il indique leur
non-conformiteit aangeeft met de criteria als bedoeld in de artikelen non-conformité avec les critères visés aux articles 6, 1°bis, 10,
6, 1°bis, 10, 1°bis en 12bis van de voorafgaande titel van het Wetboek 1°bis et 12bis du titre préliminaire du Code de procédure pénale.
van Strafvordering. Binnen vijftien dagen na deze overdracht, vordert de Endéans les quinze jours suivant ce transfert, le procureur général
procureur-generaal het Hof van Cassatie de onttrekking aan de requiert la Cour de cassation de prononcer dans les trente jours, le
Belgische rechtscolleges uit te spreken binnen de dertig dagen, na de dessaisissement de la juridiction belge après avoir entendu le
federale procureur en, op hun vraag, de klagers en diegenen die in procureur fédéral ainsi que, à leur demande, les plaignants et les
beschuldiging zijn gesteld door de in de zaak geadieerde personnes inculpées par le juge d'instruction saisi de l'affaire. La
onderzoeksrechter te hebben gehoord. Het Hof van Cassatie doet
uitspraak op grond van de criteria als bedoeld in de artikelen 6, Cour de cassation se prononce sur base des critères visés aux articles
1°bis, 10, 1°bis en 12bis van de voorafgaande titel van het Wetboek 6, 1°bis, 10, 1°bis et 12bis du titre préliminaire du Code de
van Strafvordering. procédure pénale.
De Belgische rechtscolleges blijven bevoegd voor de zaken die niet Pour les affaires qui ne sont pas classées sans suite sur base de
zijn geseponeerd op grond van § 3, eerste lid, van dit artikel, of l'alinéa 1er, du § 3, du présent article ou dont le dessaisissement
waarvan de onttrekking niet werd uitgesproken op grond van het vorige n'est pas prononcé sur base du précédent alinéa, les juridictions
lid ». belges restent compétentes ».
Het tweede lid van de voormelde bepaling maakt het voorwerp uit van de L'alinéa 2 de la disposition précitée fait l'objet de la question
prejudiciële vraag in de zaak nr. 3000 en van de eerste prejudiciële préjudicielle dans l'affaire n° 3000 et de la première question
vraag in de zaak nr. 3008. préjudicielle dans l'affaire n° 3008.
B.1.2. Artikel 10, 1°bis, van de voorafgaande titel van het Wetboek B.1.2. L'article 10, 1°bis, du titre préliminaire du Code de procédure
van Strafvordering, dat het voorwerp uitmaakt van de tweede pénale, qui fait l'objet de la seconde question préjudicielle dans
prejudiciële vraag in de zaak nr. 3008, bepaalt : l'affaire n° 3008, dispose :
« Een vreemdeling, behoudens deze genoemd in de artikelen 6 en 7, § 1, « Hormis dans les cas visés aux articles 6 et 7, § 1er, pourra être
kan in België vervolgd worden wanneer hij zich buiten het grondgebied poursuivi en Belgique l'étranger qui aura commis hors du territoire du
van het Rijk schuldig maakt : Royaume :
[...] [...]
1°bis. aan een ernstige schending van het internationaal humanitair 1°bis. une violation grave du droit international humanitaire visée au
recht, in boek II, titel Ibis van het Strafwetboek omschreven, livre II, titre Ibis du Code pénal, commise contre une personne qui,
gepleegd tegen een persoon die, op het moment van de feiten, een au moment des faits, est un ressortissant belge ou une personne qui,
Belgische onderdaan is of een persoon die sedert minstens drie jaar depuis au moins trois ans, séjourne effectivement, habituellement et
effectief, gewoonlijk en wettelijk in België verblijft. légalement en Belgique.
[...] ». [...] ».
B.2.1. Bij wijze van overgangsregeling bepaalt artikel 29, § 3, tweede B.2.1. A titre transitoire, l'article 29, § 3, alinéa 2, de la loi du
lid, van de voormelde wet van 5 augustus 2003 dat de aanhangige 5 août 2003 précitée dispose que les affaires pendantes à
rechtsgedingen waarvoor een gerechtelijk onderzoek loopt en die l'instruction et portant sur des violations graves du droit
betrekking hebben op ernstige schendingen van het internationaal international humanitaire sont transférées par le procureur fédéral au
humanitair recht, door de federale procureur worden overgezonden aan procureur général près la Cour de cassation. Toutefois, cette
de procureur-generaal bij het Hof van Cassatie. Die bepaling is disposition n'est pas applicable aux affaires ayant fait l'objet d'un
evenwel niet van toepassing op de zaken waarvoor een onderzoeksdaad acte d'instruction à la date d'entrée en vigueur de la loi, dès lors
was gesteld op datum van de inwerkingtreding van de wet, op voorwaarde que soit au moins un plaignant était de nationalité belge au moment de
dat er ofwel ten minste één Belgische klager was op het ogenblik van
het instellen van de strafvordering, ofwel ten minste één l'engagement initial de l'action publique, soit au moins un auteur
vermoedelijke dader in België zijn hoofdverblijfplaats heeft op datum présumé a sa résidence principale en Belgique, à la date d'entrée en
van de inwerkingtreding van de wet. vigueur de la loi.
B.2.2. Het voormelde artikel 10, 1°bis, is ingevoegd bij artikel 16, B.2.2. L'article 10, 1°bis, précité a été inséré par l'article 16, 2°,
2°, van de wet van 5 augustus 2003. Die bepaling is, in tegenstelling de la loi du 5 août 2003. Cette disposition n'a pas, à la différence
tot artikel 29, § 3, van dezelfde wet, geen overgangsmaatregel. de l'article 29, § 3, de la même loi, un caractère transitoire.
Wanneer bij het Hof van Cassatie echter een vordering tot onttrekking Cependant, lorsque la Cour de cassation est saisie d'une demande de
aanhangig wordt gemaakt overeenkomstig artikel 29, § 3, moet het, na dessaisissement conformément à l'article 29, § 3, elle doit, après
te hebben onderzocht of de ontvankelijkheidsvoorwaarden van die avoir examiné si les conditions de la recevabilité de cette demande
vordering zijn vervuld met toepassing van artikel 29, § 3, tweede lid, sont réunies en application de l'article 29, § 3, alinéa 2, se
zich uitspreken op grond van de criteria waarin met name is voorzien prononcer en se fondant sur les critères prévus notamment par
in artikel 10, 1°bis, van de voorafgaande titel van het Wetboek van l'article 10, 1°bis, du titre préliminaire du Code de procédure pénale
Strafvordering, en zulks overeenkomstig artikel 29, § 3, vierde lid. et ce, conformément à l'article 29, § 3, alinéa 4. La Cour de
Het Hof van Cassatie spreekt de onttrekking aan de Belgische cassation prononce le dessaisissement de la juridiction belge lorsque
rechtscolleges uit indien de ontvankelijkheidsvoorwaarden en de les conditions de recevabilité et les conditions de fond de la demande
grondvereisten van die vordering zijn vervuld. de dessaisissement sont réunies.
Ten aanzien van de prejudiciële vraag in de zaak nr. 3000 en van de Quant à la question préjudicielle dans l'affaire n° 3000 et à la
eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 3008 première question préjudicielle dans l'affaire n° 3008
B.3. Het Hof van Cassatie vraagt allereerst het Hof of artikel 29, §
3, tweede lid, van de wet van 5 augustus 2003 bestaanbaar is met de B.3. La Cour de cassation pose d'abord la question de la compatibilité
artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet, in zoverre die bepaling de au regard des articles 10, 11 et 191 de la Constitution de l'article
29, § 3, alinéa 2, de la loi du 5 août 2003 en tant que cette
onttrekking aan de Belgische rechtscolleges zou opleggen « ook al disposition imposerait le dessaisissement de la juridiction belge «
heeft ten minste één klager als vreemdeling in België het statuut van bien qu'un plaignant au moins soit étranger ayant le statut de réfugié
vluchteling op het ogenblik dat de strafvordering oorspronkelijk werd en Belgique au moment de l'engagement initial de l'action publique »
ingesteld » (zaak nr. 3000) of « hoewel minstens één klager een (affaire n° 3000) ou « bien qu'un plaignant au moins soit un étranger
vreemdeling was die wettig in België verbleef op het ogenblik dat de séjournant légalement en Belgique au moment de l'engagement initial de
strafvordering ingesteld werd, ook al is hij kandidaat-vluchteling » l'action publique, fût-il candidat réfugié » (affaire n° 3008) « dès
(zaak nr. 3008), « terwijl het die onttrekking verhindert wanneer lors qu'il empêche ce dessaisissement lorsqu'au moins un plaignant
minstens één klager op datzelfde ogenblik een Belgisch onderdaan was était de nationalité belge au même moment ».
». B.4.1. De overgangsregeling vastgesteld bij artikel 29, § 3, waarvan B.4.1. Le régime transitoire établi par l'article 29, § 3, dont
het tweede lid het voorwerp van de prejudiciële vraag uitmaakt, werd l'alinéa 2 fait l'objet de la question préjudicielle, fut justifié
als volgt verantwoord : comme suit :
« Op de lopende zaken wordt een nauwkeurig omschreven regeling van « Un régime détaillé s'applique aux affaires en cours : la philosophie
toepassing : de algemene filosofie hierbij bestaat erin dat de générale est que les affaires pendantes qui respectent les nouvelles
hangende zaken waarin de nieuwe territoriale of extraterritoriale bevoegdheidsregels in acht worden genomen, behouden blijven (strafbaar feit gepleegd in België, of door een Belg of een persoon met hoofdverblijfplaats in België of tegen een persoon die op het tijdstip van de feiten de Belgische nationaliteit draagt, of nog tegen een persoon die op het tijdstip van de feiten sedert drie jaar effectief, gewoonlijk of legaal in België verblijft of in alle gevallen waarin België krachtens het internationale recht bevoegd is). In dit kader moet geen rekening worden gehouden met het gegeven dat de mogelijkheid zich burgerlijke partij te stellen in verhouding tot het vroegere rechtsstelsel is ingeperkt. Wanneer voor de hangende zaken reeds een strafvordering is ingesteld en ingevolge de objectieve band die sedertdien tussen die zaak en België is ontstaan, blijven bepaalde zaken die niet beantwoorden aan de bevoegdheidsvoorwaarden die in de toekomst gelden maar die op geldige wijze bij de Belgische rechtbanken aanhangig zijn gemaakt, bovendien bij het Belgische gerecht aanhangig. In het stelsel dat aldus is ingevoerd voor de zaken waarvoor een strafvordering is ingesteld, wordt - zoals de Raad van State heeft voorgesteld - erop toegezien dat de zaak die bij de Belgische gerechten aanhangig is gemaakt, niet wordt onttrokken op grond van de werking van de wet maar bij de gerechtelijke beslissing, in dit geval bij beslissing van het Hof van Cassatie » (Parl. St., Kamer, B.Z. règles de compétences territoriale ou extraterritoriale sont maintenues (infraction commise en Belgique, ou par un Belge ou par une personne ayant sa résidence principale en Belgique ou contre une personne de nationalité belge au moment des faits ou contre une personne résidant depuis trois ans de manière effective, habituelle et légale en Belgique au moment des faits ou dans tous les cas ou le droit international impose à la Belgique d'être compétente). Il ne convient pas de prendre en considération dans cet examen le fait que la possibilité de se constituer partie civile a été réduite par rapport au régime juridique antérieur. En outre, lorsque les affaires pendantes ont déjà fait l'objet d'un acte d'instruction, et en raison du lien objectif créé depuis entre cette affaire et la Belgique, certaines affaires ne répondant pas aux conditions de compétence définies pour l'avenir, mais dont les juridictions belges étaient valablement saisies, sont maintenues également. Le régime ainsi créé pour les affaires pendantes à l'instruction veille, comme le suggérait le Conseil d'Etat, à ce que le dessaisissement des juridictions belges saisies s'opère non par l'effet de la loi, mais par décision du pouvoir judiciaire, en l'espèce la Cour de cassation » (Doc. parl., Chambre, S.E. 2003, DOC
2003, DOC 51-0103/003, pp. 10-11). 51-0103/003, pp. 10-11).
B.4.2. Wat betreft de uitzondering waarin is voorzien in de B.4.2. S'agissant de l'exception prévue au régime transitoire de
overgangsregeling van onttrekking die het voorwerp uitmaakt van de dessaisissement qui fait l'objet de la question préjudicielle, à
prejudiciële vraag, namelijk dat de procedure tot onttrekking niet savoir que la procédure de dessaisissement n'est pas appliquée si au
wordt toegepast wanneer er ten minste één Belgische klager was op het
ogenblik van het instellen van de strafvordering in een zaak waarvoor moins un plaignant est de nationalité belge au moment de l'engagement
een onderzoeksdaad is gesteld vóór de datum van inwerkingtreding van initial de l'action publique dans une affaire qui a fait l'objet d'un
de wet van 5 augustus 2003, stelt de memorie van toelichting dat de acte d'instruction avant la date d'entrée en vigueur de la loi du 5
août 2003, l'exposé des motifs indique que le législateur a voulu
wetgever de draagwijdte van de afwijking heeft willen beperken tot limiter la portée de la dérogation aux seules affaires qui, au moment
uitsluitend die zaken die, op het ogenblik van de inwerkingtreding van de l'entrée en vigueur de la loi, présentaient « un lien de
de wet « een duidelijk aanknopingspunt met België » vertoonden (Parl. rattachement évident avec la Belgique » (Doc. parl., Chambre, S.E.
St., Kamer, B.Z. 2003, DOC 51-0103/001, p. 10). 2003, DOC 51-0103/001, p. 10).
B.5. Wanneer de wetgever de in het geding zijnde bepalingen van de B.5. Lorsque le législateur a instauré les dispositions en cause du
titre préliminaire du Code de procédure pénale au motif que des
voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering heeft ingevoerd personnes qui n'avaient aucun point d'attache avec la Belgique
omdat een ruim beroep werd gedaan op de wet van 16 juni 1993 om recouraient amplement à la loi du 16 juin 1993 pour des raisons
redenen die vreemd zijn aan een goede rechtsbedeling en aan de étrangères à une bonne administration de la justice et aux objectifs
doelstellingen van die wet door personen die geen enkel
aanknopingspunt hadden met België, kon hij een overgangsmaatregel
nemen ten voordele van personen die met België verbonden zijn door de de cette loi, il a pu prendre une mesure transitoire en faveur de
juridische band van de nationaliteit. Een dergelijke personnes qui sont liées à la Belgique par le lien juridique de la
overgangsmaatregel is pertinent ten opzichte van de doelstelling van nationalité. Une telle mesure transitoire est pertinente par rapport à
de wetgever. l'objectif du législateur.
Die maatregel is echter onevenredig doordat hij, in strijd met artikel Elle est néanmoins disproportionnée en ce que, en contradiction avec
16.2 van het Verdrag van 28 juli 1951 betreffende de status van l'article 16.2 de la Convention du 28 juillet 1951 relative au statut
vluchtelingen, ook de in België erkende vluchteling uitsluit. Die des réfugiés, elle exclut également le réfugié reconnu en Belgique. En
bepaling luidt immers : « Een vluchteling geniet in de effet, cette disposition énonce : « Dans l'Etat contractant où il a sa
Verdragsluitende Staat waar hij zijn gewone verblijfplaats heeft,
dezelfde behandeling als een onderdaan, wat betreft rechtsingang, résidence habituelle, tout réfugié jouira du même traitement qu'un
[...] ». ressortissant en ce qui concerne l'accès aux tribunaux, [...] ».
Daarentegen, nu die bepaling niet van toepassing is op de En revanche, dès lors que cette disposition ne s'applique pas aux
kandidaat-vluchtelingen, vermocht de wetgever hen anders te behandelen candidats réfugiés, le législateur a pu traiter ceux-ci autrement que
dan Belgen. les Belges.
B.6. De prejudiciële vraag in de zaak nr. 3000 dient bevestigend te B.6. La question préjudicielle dans l'affaire n° 3000 appelle une
worden beantwoord en de eerste prejudiciële vraag in de zaak nr. 3008 dient ontkennend te worden beantwoord. réponse affirmative et la première question préjudicielle dans l'affaire n° 3008 appelle une réponse négative.
Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag in de zaak nr. 3008 Quant à la seconde question préjudicielle dans l'affaire n° 3008
B.7. Het Hof van Cassatie stelt de vraag of artikel 10, 1°bis, van de B.7. La Cour de cassation pose la question de savoir si l'article 10,
voorafgaande titel van het Wetboek van Strafvordering de artikelen 10 1°bis, du titre préliminaire du Code de procédure pénale viole les
en 11 van de Grondwet schendt, « in zoverre het toestaat de articles 10 et 11 de la Constitution « en tant qu'il permet l'exercice
strafvordering uit te oefenen wegens een in het buitenland gepleegde
misdaad tegen het internationaal humanitair recht, wanneer het de l'action publique du chef d'un crime de droit international
slachtoffer Belg was op het ogenblik van de feiten, maar zulks niet humanitaire commis à l'étranger lorsque la victime était belge au
toestaat wanneer het slachtoffer op datzelfde ogenblik een vreemdeling moment des faits, et ne le permet pas lorsque la victime était au même
was die sinds [minder dan] drie jaar wettig in België verbleef, ook al moment un étranger séjournant légalement en Belgique depuis moins de
is hij kandidaat-vluchteling ». trois ans, fût-il candidat réfugié ».
B.8.1. De wet van 5 augustus 2003 heeft tot doel een einde te maken B.8.1. La loi du 5 août 2003 a pour objectif de mettre fin aux
aan de problemen die zijn gerezen door de toepassing van de wet van 16 problèmes suscités par l'application de la loi du 16 juin 1993
juni 1993 betreffende de bestraffing van ernstige schendingen van het relative à la répression des violations graves du droit international
internationaal humanitair recht, met name « manifeste politieke humanitaire, notamment « une utilisation politique manifestement
misbruiken van deze wet » (Parl. St., Kamer, B.Z. 2003, DOC abusive de cette loi » (Doc. parl., Chambre, S.E. 2003, DOC
51-0103/001, p. 3). 51-0103/001, p. 3).
B.8.2. Ten aanzien van het persoonlijke aanknopingspunt met het land, B.8.2. Quant au critère de rattachement personnel avec le pays, le
heeft de wetgever het noodzakelijk geacht bepaalde grenzen te stellen législateur a jugé nécessaire d'instaurer certaines limites en ce qui
aan het passieve personaliteitsbeginsel : op het ogenblik van de concerne le principe de la personnalité passive : il faut qu'au moment
feiten moet het slachtoffer de Belgische nationaliteit hebben of des faits, la victime soit de nationalité belge ou séjourne
sedert minstens drie jaar effectief, gewoonlijk en wettelijk in België effectivement, habituellement et légalement en Belgique depuis au
verblijven. moins trois ans.
B.9. Door te bepalen dat de strafvordering enkel kan worden B.9. En prévoyant que l'action publique ne pourra être exercée que
uitgeoefend voor misdrijven gepleegd tegen een persoon die, op het pour des infractions commises à l'encontre d'une personne qui, au
moment van de feiten, een Belgische onderdaan is of een persoon die moment des faits, est un ressortissant belge ou une personne qui,
sedert minstens drie jaar effectief, gewoonlijk en wettelijk in België depuis au moins trois ans, séjourne effectivement, habituellement et
verblijft, heeft de wetgever een maatregel genomen die redelijkerwijze légalement en Belgique, le législateur a pris une mesure
verantwoord is. Bovendien is het verschil in behandeling niet raisonnablement justifiée. Par ailleurs, la différence de traitement
kennelijk onevenredig ten aanzien van het nagestreefde doel om n'est pas manifestement disproportionnée par rapport à l'objectif
klachten te vermijden van personen die zich in België zouden vestigen poursuivi d'éviter des plaintes déposées par des personnes qui
om de enkele reden om, zoals dit het geval was onder de gelding van de s'installent en Belgique pour la seule raison d'y trouver, comme sous
wet van 16 juni 1993 betreffende de bestraffing van ernstige l'empire de la loi du 16 juin 1993 relative à la répression des
schendingen van het internationaal humanitair recht en van artikel violations graves du droit international humanitaire et de l'article
144ter van het Gerechtelijk Wetboek, er de mogelijkheid in te vinden 144ter du Code judiciaire, la possibilité de rendre les juridictions
om de Belgische rechtscolleges bevoegd te maken voor de misdrijven belges compétentes pour les infractions dont ces personnes se
waarvan die personen beweren het slachtoffer te zijn. prétendent être victimes.
B.10. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.10. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
1. - In zoverre het de onttrekking aan de Belgische rechtscolleges zou 1. - En ce qu'il imposerait le dessaisissement des juridictions belges
opleggen, ofschoon een klager een in België erkend vluchteling is op bien qu'un plaignant soit un réfugié reconnu en Belgique au moment de
het ogenblik van het instellen van de strafvordering, schendt artikel l'engagement initial de l'action publique, l'article 29, § 3, alinéa
29, § 3, tweede lid, van de wet van 5 augustus 2003 betreffende 2, de la loi du 5 août 2003 relative aux violations graves du droit
ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht de artikelen 10, 11 en 191 van de Grondwet. international humanitaire viole les articles 10, 11 et 191 de la Constitution.
- In zoverre die bepaling de onttrekking aan de Belgische - En ce que cette disposition impose le dessaisissement des
rechtscolleges oplegt wanneer de klager een kandidaat-vluchteling is, juridictions belges quand le plaignant est un candidat réfugié, elle
schendt ze de voormelde artikelen van de Grondwet niet. ne viole pas les articles précités de la Constitution.
2. Artikel 10, 1°bis, van de voorafgaande titel van het Wetboek van 2. L'article 10, 1°bis, du titre préliminaire du Code de procédure
Strafvordering, ingevoegd bij artikel 16 van de voormelde wet van 5 pénale, inséré par l'article 16 de la loi du 5 août 2003 précitée, ne
augustus 2003, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 13 april 2005, door la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 13 avril 2005, par le
rechter P. Martens, ter vervanging van voorzitter M. Melchior, wettig juge P. Martens, en remplacement du président M. Melchior,
verhinderd zijnde de uitspraak van dit arrest bij te wonen. légitimement empêché d'assister au prononcé du présent arrêt.
De griffier, De wnd. voorzitter, Le greffier, Le président f.f.,
L. Potoms P. Martens L. Potoms P. Martens
^