Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 135/2004 van 22 juli 2004 Rolnummer 2795 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15 van de wet van 21 december 1990 houdende statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader, gesteld door de Ra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters A. Alen(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 135/2004 van 22 juli 2004 Rolnummer 2795 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15 van de wet van 21 december 1990 houdende statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader, gesteld door de Ra Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters A. Alen(...) Extrait de l'arrêt n° 135/2004 du 22 juillet 2004 Numéro du rôle : 2795 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 15 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des candidats militaires du cadre actif, posée par le Conseil La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges A. Alen, J.-P.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 135/2004 van 22 juli 2004 Extrait de l'arrêt n° 135/2004 du 22 juillet 2004
Rolnummer 2795 Numéro du rôle : 2795
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 15 van de wet van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 15 de la loi
21 december 1990 houdende statuut van de kandidaat-militairen van het du 21 décembre 1990 portant statut des candidats militaires du cadre
actief kader, gesteld door de Raad van State. actif, posée par le Conseil d'Etat.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en A. Arts, en de rechters composée des présidents M. Melchior et A. Arts, et des juges A. Alen,
A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij arrest nr. 123.335 van 24 september 2003 in zake G. Gillet tegen Par arrêt n° 123.335 du 24 septembre 2003 en cause de G. Gillet contre
de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
Arbitragehof is ingekomen op 2 oktober 2003, heeft de Raad van State d'arbitrage le 2 octobre 2003, le Conseil d'Etat a posé la question
de volgende prejudiciële vraag gesteld : préjudicielle suivante :
« En habilitant le Roi à fixer les règles pour l'appréciation des
qualités morales, caractérielles, physiques et professionnelles d'un
candidat militaire du cadre actif sans aucunement limiter ce pouvoir,
« Miskent artikel 15 van de wet van 21 december 1990 houdende statuut l'article 15 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des
van de kandidaat-militairen van het actief kader artikel 182 van de candidats militaires du cadre actif méconnaît-il l'article 182 de la
Grondwet, doordat het de Koning ertoe machtigt de regels te bepalen
voor de beoordeling van de morele, karakteriële, fysieke en
professionele hoedanigheden van een kandidaat-militair van het actief
kader zonder die bevoegdheid enigszins te beperken en schendt het
hierdoor de artikelen 10 en 11 van de Grondwet doordat het de beoogde Constitution et viole-t-il, de ce fait, les articles 10 et 11 de la
categorie van militairen een grondwettelijke waarborg ontzegt ? » Constitution en privant la catégorie de militaire visée d'une garantie constitutionnelle ? »
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) De in het geding zijnde bepaling en de draagwijdte van de prejudiciële vraag B.1. Op het ogenblik waarop de verzoeker zijn verzoekschrift voor de Raad van State heeft ingediend, bepaalde artikel 15 van de wet van 21 december 1990 houdende statuut van de kandidaat-militairen van het actief kader : « De Koning bepaalt de regels die gelden bij de beoordeling van de morele, karakteriële, fysieke en professionele hoedanigheden van een kandidaat. Voordat de kandidaat zijn vorming begint, worden zijn morele, karakteriële en fysieke hoedanigheden beoordeeld volgens de regels die de Koning bepaalt. Die beoordeling kan tijdens de vorming worden (...) La disposition en cause et la portée de la question préjudicielle B.1. Au moment où le requérant a introduit sa requête devant le Conseil d'Etat, l'article 15 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des candidats militaires du cadre actif disposait : « Le Roi fixe les règles en vigueur pour l'appréciation des qualités morales, caractérielles, physiques et professionnelles d'un candidat. Avant que le candidat ne commence sa formation, les qualités morales, caractérielles et physiques du candidat sont appréciées selon les règles que le Roi détermine. Cette appréciation peut être revue au
herzien. » cours de la formation. »
Het tweede lid van de voormelde bepaling is op 1 januari 2004 L'alinéa 2 de la disposition précitée a été abrogé, au 1er janvier
opgeheven bij artikel 105 van de wet van 27 maart 2003 betreffende de 2004, par l'article 105 de la loi du 27 mars 2003 relative au
werving van de militairen. recrutement des militaires.
B.2. Uit de omstandigheden van de zaak die is voorgelegd aan de Raad B.2. Il résulte des circonstances de la cause soumise au Conseil
van State en uit het verwijzingsarrest blijkt dat aan het Hof wordt d'Etat et de l'arrêt de renvoi que la Cour est interrogée sur le point
gevraagd of het voormelde artikel 15, eerste lid, van de wet van 21 de savoir si l'article 15, alinéa 1er, précité de la loi du 21
december 1990 de artikelen 10 en 11, in samenhang gelezen met artikel décembre 1990 viole les articles 10 et 11, combinés avec l'article
182, van de Grondwet schendt, in zoverre het, door de Koning ertoe te 182, de la Constitution en ce qu'en habilitant le Roi à fixer les
machtigen de regels te bepalen voor de beoordeling van de morele, règles pour l'appréciation des qualités morales, caractérielles,
karakteriële, fysieke en professionele hoedanigheden die vereist zijn physiques et professionnelles requises d'un candidat militaire actif
voor een actieve kandidaat-militair zonder die bevoegdheid enigszins sans aucunement limiter ce pouvoir, il priverait, de manière
te beperken, op discriminerende wijze aan die categorie van burgers de discriminatoire, cette catégorie de citoyens de la garantie que
waarborg zou ontzeggen van het optreden van een democratisch verkozen constitue l'intervention d'une assemblée délibérante démocratiquement
beraadslagende vergadering zoals voorgeschreven in artikel 182 van de Grondwet. élue prescrite par l'article 182 de la Constitution.
Ten gronde Quant au fond
B.3.1. Artikel 182 van de Grondwet bepaalt : B.3.1. L'article 182 de la Constitution dispose :
« De wet bepaalt op welke wijze het leger wordt aangeworven. Zij « Le mode de recrutement de l'armée est déterminé par la loi. Elle
regelt eveneens de bevordering, de rechten en de verplichtingen van de règle également l'avancement, les droits et les obligations des
militairen. » militaires. »
Door aan de wetgevende macht de voormelde bevoegdheden toe te kennen, En attribuant au pouvoir législatif les compétences précitées, le
heeft de Grondwetgever willen vermijden dat alleen de uitvoerende Constituant a voulu éviter que le pouvoir exécutif règle seul la force
macht de krijgsmacht regelt. Artikel 182 van de Grondwet waarborgt armée. L'article 182 de la Constitution garantit ainsi à tout
aldus aan elke militair dat hij niet aan verplichtingen kan worden militaire qu'il ne pourrait être soumis à des obligations sans que
onderworpen zonder dat daartoe is beslist door een democratisch celles-ci aient été décidées par une assemblée délibérante
verkozen beraadslagende vergadering. démocratiquement élue.
B.3.2. Hoewel artikel 182 van de Grondwet aan de federale wetgever de B.3.2. Bien que l'article 182 de la Constitution réserve la compétence
regelgevende bevoegdheid voorbehoudt, sluit het echter niet uit dat de normative au législateur fédéral, il n'exclut cependant pas que le
wetgever aan de Koning een beperkte uitvoeringsbevoegdheid toekent. législateur attribue un pouvoir limité d'exécution au Roi. Une
Een delegatie aan de Koning is niet strijdig met het délégation conférée au Roi n'est pas contraire au principe de légalité
legaliteitsbeginsel, voor zover de machtiging voldoende nauwkeurig is pour autant que l'habilitation soit définie de manière suffisamment
omschreven en betrekking heeft op de tenuitvoerlegging van maatregelen précise et porte sur l'exécution de mesures dont les éléments
waarvan de essentiële elementen voorafgaandelijk door de wetgever zijn vastgesteld. essentiels sont fixés préalablement par le législateur.
Bijgevolg dient te worden onderzocht of de bij artikel 15, eerste lid, Il y a lieu d'examiner dès lors si l'habilitation donnée au Roi par
van de wet van 21 december 1990 aan de Koning verleende machtiging l'article 15, alinéa 1er, de la loi du 21 décembre 1990 respecte les
binnen de aldus vastgestelde perken blijft. limites ainsi définies.
B.3.3. Artikel 15, eerste lid, kent aan de Koning de bevoegdheid toe B.3.3. L'article 15, alinéa 1er, attribue au Roi le pouvoir
om te oordelen welke de morele, karakteriële, fysieke en professionele d'apprécier quelles sont les qualités morales, caractérielles,
hoedanigheden van een kandidaat zijn, hoedanigheden die, naar luid van physiques et professionnelles d'un candidat, qualités qui, aux termes
de wet van 21 december 1990, doorslaggevend zijn voor de voortzetting de la loi du 21 décembre 1990, sont déterminantes pour la poursuite et
en de evolutie van de loopbaan van een kandidaat-militair, zonder dat l'évolution de la carrière d'un candidat militaire, sans définir de
in de wettekst de zin en het kader van die machtiging nader worden manière plus précise, dans le texte de la loi, le sens et le cadre de
gepreciseerd. cette habilitation.
B.3.4. Tijdens de parlementaire voorbereiding heeft de minister de B.3.4. Au cours des travaux préparatoires, le ministre a énuméré les
vereiste voorwaarden en criteria opgesomd ter afbakening van de morele conditions et les critères requis pour délimiter l'aptitude morale des
geschiktheid van de kandidaten, die zouden worden vermeld in het candidats, qui seraient repris dans l'arrêté royal fixant les règles
koninklijk besluit tot bepaling van de regels die gelden bij de applicables à l'appréciation des qualités morales du candidat. On peut
beoordeling van de morele hoedanigheden van de kandidaten. In het lire dans le rapport fait au nom de la Commission de la défense :
verslag uitgebracht namens de Commissie voor de defensie kan men lezen :
« Over de nodige morele hoedanigheden beschikt de Belg : « Aurait les qualités morales requises, le Belge :
- die niet is veroordeeld op grond van de titels VII en IX van het - qui n'a pas fait l'objet d'une condamnation prévue aux titres VII et
Strafwetboek; IX du Code pénal;
- die niet is veroordeeld tot gevangenisstraf van drie maanden of meer - qui n'a pas fait l'objet d'une condamnation à un emprisonnement de
voor een ander motief dan het hierboven bedoelde; trois mois ou plus pour un autre motif que celui visé ci-dessus;
- die niet is ontzet uit een openbaar ambt of die niet is veroordeeld - qui n'est pas destitué d'un emploi public ou qui n'est pas condamné
tot ontzetting van de rechten opgesomd in artikel 31 van het Strafwetboek; - die niet definitief van zijn ambt als militair van het actieve kader is ontheven, wiens dienstneming of wederdienstneming niet ambtshalve is verbroken en die niet ambtshalve uit de graad is ontslagen of aan wie de graad niet ambtshalve is ontnomen wegens feiten die onverenigbaar zijn met de hoedanigheid van militair. Die hoedanigheden stemmen overeen met die welke vereist zijn voor het bewijs van goed zedelijk gedrag of, in voorkomend geval, die welke vermeld zijn op het omloopexemplaar bij het blad van gerechtelijk verleden dat deel uitmaakt van het persoonlijk dossier. » (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 1058/4, p. 19) De minister heeft ook preciseringen gegeven in verband met de criteria die door de Koning in aanmerking zouden worden genomen om de karakteriële en fysieke geschiktheid van de kandidaat vast te stellen à l'interdiction des droits prévus à l'article 31 du Code pénal; - auquel l'emploi comme militaire du cadre actif n'est pas définitivement retiré, dont l'engagement ou le rengagement n'est pas résilié d'office ou qui ne fait pas l'objet d'une démission d'office du grade ou d'un retrait du grade pour des faits incompatibles avec l'état militaire. Ces qualités ressortent du certificat de bonne vie et moeurs ou, le cas échéant, de l'exemplaire navette du feuillet des antécédents judiciaires du dossier personnel. » (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 1058-4, p. 19) Des précisions ont aussi été données par le ministre relativement aux critères qui seraient retenus par le Roi pour déterminer les aptitudes
(ibid., p. 20). caractérielles et physiques du candidat (ibid., p. 20).
B.4. Aangezien de meeste elementen vermeld in B.3.4 van die aard waren B.4. Etant donné que la plupart des éléments cités en B.3.4 étaient de
nature à être repris dans le texte même de la loi, le législateur
dat ze konden worden opgenomen in de tekst zelf van de wet, had de aurait pu, ce faisant, satisfaire au principe de légalité inscrit à
wetgever, door zulks te doen, kunnen voldoen aan het bij artikel 182 l'article 182 de la Constitution. En s'abstenant de le faire, le
van de Grondwet opgelegde wettigheidsbeginsel. Bij ontstentenis législateur prive une catégorie de militaires de cette garantie
hiervan ontzegt de wetgever een categorie van militairen die
grondwettelijke waarborg. constitutionnelle.
B.5. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.5. La question préjudicielle appelle une réponse positive.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 15 van de wet van 21 december 1990 houdende statuut van de L'article 15 de la loi du 21 décembre 1990 portant statut des
kandidaat-militairen van het actief kader schendt de artikelen 10 en candidats militaires du cadre actif viole les articles 10 et 11, lus
11, in samenhang gelezen met artikel 182, van de Grondwet. en combinaison avec l'article 182, de la Constitution.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 22 juli 2004. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 22 juillet 2004.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, Le président,
M. Melchior M. Melchior
^